İçeriğe atla

Tunus başbakanları listesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Tunus başbakanı, 1800'de makamın kurulmasından 1957'de cumhuriyetin ilanıyla kaldırılmasına kadar Tunus hükûmetinin başıdır. Pozisyon 1969'da cumhuriyetçi sistem altında yeniden canlandırıldı. Tunus'ta başbakanlık makamının ortaya çıktığı 1759 yılından bu yana 43 başbakan görev yaptı.

Bu makam bağımsızlıktan önce Tunus Kralı'nın hükûmet başkanı olarak bir başbakan atamasıyla mevcuttu. Receb Haznedar, 1759 yılında Tunus tarihinin ilk başbakanı olmuştur.

1957'de cumhuriyetin ilan edilmesiyle makam yürürlükten kaldırıldı. 1959 Tunus Anayasası, cumhurbaşkanının hem devlet başkanı hem de hükûmet başkanı olduğu bir başkanlık sistemi kurdu. Kasım 1969'da devlet başkanı Habib Burgiba, Bahi Ladgam'ı cumhuriyetçi sistemdeki ilk başbakan olarak atayarak pozisyonu geri getirdi.

2011 devriminden önce başbakanın rolü devlet başkanına yardım etmekle sınırlıydı. 2014 yılında yeni anayasanın kabul edilmesiyle, başbakanın anayasal yetkileri genişletildi ve başbakan önemli iç politikalardan sorumlu hale getirildi.

En genç başbakan 28 yaşındaki Mustafa bin İsmail, en yaşlısı 85 yaşındaki El-Beci Kaid es-Sibsi oldu. Muhammed Aziz Buattur'un (1882-1907) görev süresi yaklaşık 25 yıl ile bir başbakan için en uzun süre iken, Zeynel Abidin Bin Ali'nin görev süresi (1987) 36 gün ile en kısadır.

Üç başbakan daha sonraları devlet başkanı oldu: Habib Burgiba, Zeynel Abidin Bin Ali ve El-Beci Kaid es-Sibsi.

Şu anda hayatta olan 10 eski başbakan var. Ölen son eski başbakan ise 20 Temmuz 2023'te Raşid Sefer'di.

Tunus başbakanları

[değiştir | kaynağı değiştir]
Resim Ad
(Doğum-Ölüm)
Görev süresi Parti Seçim Hükümdar
(Bey / Kral)
1 Receb Haznedar
Arapçaرجب خزندار
(y. 1720-1797)
12 Şubat 1759 26 Mayıs 1782 Bağımsız Yok II. Ali
Arapçaعلي الثاني

(1759-1782)
2 Mustafa Hoca
Arapçaأبو النخبة مصطفى خوجة
(y. 1720-1800)
26 Mayıs 1782 1800 I. Hammuda
Arapçaحمودة الأول

(1782-1814)
3 Yusuf Sahib et-Tabi
Arapçaيوسف صاحب الطابع
(y. 1765-1815)
1800 23 Ocak 1815 I. Osman
Arapçaعثمان الأول

(1814)
4 Muhammed Arbi Zarruk Haznedar
Arapçaمحمد العربي زروق خزندار
(1760-1822)
1815 1822 I. Mahmud
Arapçaمحمود الأول

(1814-1824)
5 Hüseyin Hoca
Arapçaحسين خوجة
(y.1780-1857)
1822 1829 II. Hüseyin
Arapçaحسين الثاني

(1824-1835)
6 Reşid eş-Şakir Sahib et-Taba'a
Arapçaشاكير صاحب الطابع
(y. 1790-1837)
1829 1837 I. Mustafa
Arapçaمصطفى الأول

(1835-1837)
7 Mustafa Sahib Ettaba
Arapçaمصطفى صاحب الطابع
(1784-1861)
1837 1855 I. Ahmed
Arapçaأحمد الأول

(1837-1855)
8 Mustafa Haznedar
Arapçaمصطفى خزندار
(1817-1878)
1855 22 Ekim 1873 II. Muhammed
Arapçaمحمد الثاني

(1855-1859)
9 Hayreddin Paşa
Arapçaخير الدين باشا التونسي
(1822-1890)
22 Ekim 1873 21 Temmuz 1877 III. Muhammed
Arapçaمحمد الثالث الصادق

(1859-1882)
10 Muhammed Haznedar
Arapçaمحمد خزندار
(y. 1810-1889)
21 Temmuz 1877 24 Ağustos 1878
11 Mustafa Bin İsmail
Arapçaأبو النخبة مصطفى بن اسماعيل
(y. 1850-1887)
24 Ağustos 1878 12 Eylül 1881
(10) Muhammed Haznedar
Arapçaمحمد خزندار
(y. 1810-1889)
12 Eylül 1881 Ekim 1882
12 Aziz Buattur
Arapçaمحمد العزيز بوعتور
(1825-1907)
Ekim 1882 4 Şubat 1907 III. Ali
Arapçaعلي الثالث

(1882-1902)
IV. Muhammed
Arapçaمحمد الرابع الهادي

(1902-1906)
13 Mehmed Celuli
Arapçaامحمّد جلولي
(1834-1908)
18 Şubat 1907 Haziran 1908[a] V. Muhammed
Arapçaمحمد الخامس الناصر

(1906-1922)
14 Yusuf Cahit
Arapçaيوسف جعيط
(1830-1915)
Haziran 1908 Haziran 1915
15 Tayyib Celuli
Arapçaالطيب جلولي
(1857-1944)
Ekim 1915 Mayıs 1922
16 Mustafa Dingizli
Arapçaمصطفى الدنقزلي
(1865-1926)
Mayıs 1922 20 Ekim 1926[a] VI. Muhammed

Arapçaمحمد السادس الحبيب

(1922-1929)

17 Halil Buhagib
Arapçaخليل بوحاجب
(1863-1942)
3 Kasım 1926 2 Mart 1932
18 Hedi Lahua
Arapçaالهادي الأخوة
(1872-1949)
2 Mart 1932 31 Aralık 1942 II. Ahmed
Arapçaأحمد الثاني

(1929-1942)
19 Muhammed Cenik
Arapçaمحمد شنيق
(1889-1976)
1 Ocak 1943 15 Mayıs 1943 Düstur VII. Muhammed
Arapçaمحمد السابع المنصف

(1942-1943)
20 Selahaddin Bakkuş
Arapçaصلاح الدين البكوش
(1883-1959)
15 Mayıs 1943 21 Temmuz 1947 Bağımsız VIII. Muhammed el-Emin
Arapçaمحمد الثامن الأمين

(1943-1956)
21 Mustafa Kaak
Arapçaمصطفى الكعاك
(1893-1984)
21 Temmuz 1947 17 Ağustos 1950
(19) Muhammed Cenik
Arapçaمحمد شنيق
(1889-1976)
17 Ağustos 1950 26 Mart 1952 Düstur
(20) Selahaddin Bakkuş
Arapçaصلاح الدين البكوش
(1883-1959)
12 Nisan 1952 2 Mart 1954 Bağımsız
22 Muhammed Selah Mzali
Arapçaمحمد الصالح مزالي
(1896-1984)
2 Mart 1954 6 Temmuz 1954
Makam boş kaldı (6 Temmuz 1954 - 7 Ağustos 1954)
Hükûmetin genel sekreteri Georges Dupoizat işlerden sorumluydu
23 Tahar Bin Ammar
Arapçaالطاهر بن عمار
(1889-1985)
7 Ağustos 1954 11 Nisan 1956 Düstur Yok
24 Habib Burgiba
Arapçaحبيب بورقيبة
(1903-2000)
11 Nisan 1956 25 Temmuz 1957[b] Yeni Düstur 1956
Resim İsim
(Doğum-Ölüm)
Görev süresi Parti Seçim Cumhurbaşkanı
Başkanlık sistemi sebebiyle makam boş kaldı (25 Temmuz 1957 - 7 Kasım 1969) 1959
1964
Habib Burgiba
Arapçaحبيب بورقيبة

(1957-1987)
25 Bahi Ladgam
Arapçaالباهي الأدغم
(1913-1998)
7 Kasım 1969 2 Kasım 1970 Sosyalist Düstur Partisi 1969
26 Hadi Amara Nuira
Arapçaالهادي نويرة
(1911-1993)
2 Kasım 1970 23 Nisan 1980 1974
1979
27 Muhammed Mzali
Arapçaمحمد مزالي
(1925-2010)
23 Nisan 1980 8 Temmuz 1986 1981
28 Raşid Sfar
Arapçaرشيد صفر
(1933-)
8 Temmuz 1986 2 Ekim 1987 1986
29 Zeynel Abidin Bin Ali
Arapçaزين العابدين بن علي
(1936-2019)
2 Ekim 1987 7 Kasım 1987
30 Hadi Bakkuş
Arapçaالهادي البكوش
(1930-2020)
7 Kasım 1987 27 Eylül 1989 Sosyalist Düstur Partisi
(1988'e kadar)
Zeynel Abidin Bin Ali
Arapçaزين العابدين بن علي

(1987-2011)
Demokratik Anayasa Hareketi
31 Hamid Karvi
Arapçaحامد القروي
(1927-2020)
27 Eylül 1989 17 Kasım 1999 1989
1994
32 Muhammed Gannuşi
Arapçaمحمد الغنوشي
(1941-)
17 Kasım 1999 27 Şubat 2011[c] Demokratik Anayasa Hareketi
(18 Ocak 2011'e kadar)[1]
1999
2004
2009
Bağımsız Fuad Mebazaa
Arapçaفؤاد المبزع

(2011)
33 El-Beci Kaid es-Sibsi
Arapçaالباجي قائد السبسي
(1926-2019)
27 Şubat 2011 24 Aralık 2011 Yok
34 Hammadi Cibali
Arapçaحمادي الجبالي
(1949-)
24 Aralık 2011 14 Mart 2013 Nahda Hareketi 2011 Munsif Marzuki
Arapçaالمنصف المرزوقي

(2011-2014)
35 Ali el-Ureyd
Arapçaعلي العريّض
(1955-)
14 Mart 2013 29 Ocak 2014
36 Mehdi Cuma
Arapçaمهدي جمعة
(1962-)
29 Ocak 2014 6 Şubat 2015 Bağımsız
37 Habib Essid
Arapçaحبيب الصيد
(1949-)
6 Şubat 2015 27 Ağustos 2016 2014 El-Beci Kaid es-Sibsi
Arapçaالباجي قائد السبسي

(2014-2019)
38 Yusuf Şahid
Arapçaيوسف الشاهد
(1975-)
27 Ağustos 2016 27 Şubat 2020 Nida Tunus
Tahya Tunus
Muhammed en-Nasır
Arapçaمحمد الناصر

(2019)
39 İlyas el-Fahfah
Arapçaإلياس الفخفاخ
(1972-)
27 Şubat 2020 2 Eylül 2020 Ettakatol 2019 Kays Said
Arapçaقَيس سَعِيد‎

(2019-)
40 Hişam el-Meşişi
Arapçaهشام المشيشي
(1974-)
2 Eylül 2020 25 Temmuz 2021 Bağımsız
Siyasi kriz sebebiyle makam boş kaldı.
Kriz boyunca cumhurbaşkanı hükûmeti geçici olarak yönetti (25 Temmuz 2021 - 11 Ekim 2021)
41 Necla Budin Ramazan
Arapçaنجلاء بودن رمضان
(1958-)
11 Ekim 2021 2 Ağustos 2023 Bağımsız 2022-23
42 Ahmed Haşşani
Arapçaأحمد الحشاني
(1957-)
2 Ağustos 2023 7 Ağustos 2024
43 Kemal Meduri
Arapçaكمال المدوري
(1974-)
7 Ağustos 2024 Görevde
  1. ^ a b Görev başında öldü.
  2. ^ Parlamento monarşiyi lağvetmek ve Burgiba'yı devlet başkanı olarak atamak için oy kullandı.
  3. ^ Yasemin Devrimi sırasında istifa etti.
  1. ^ "Tunisia: New government leaders quit ruling party". BBC News. 18 Ocak 2011. 2 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2016. 

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]