Türk lirası

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Türk lirası
Türk lirası banknotları 1 Türk lirası
Türk lirası banknotları 1 Türk lirası
ISO 4217 Kodu TRY (2005 yılından önce TRL)
Kullanıcı(lar)  Türkiye
 Kuzey Kıbrıs
Resmi olmayan Suriye Geçici Hükûmeti[1]
Suriye Kurtuluş Hükûmeti[2]
Enflasyon azalış %50.51 (TÜİK, Mart 2023)

azalış %112,51 (ENAG, Mart 2023)

Altbirim
1/100 Kuruş
Sembol ₺
Madenî paralar 1 kr, 5 kr, 10 kr, 25 kr, 50 kr, ₺1
Nadiren kullanılan 1kr, 5kr, 10kr, 25kr
Banknotlar ₺5, ₺10, ₺20, ₺50, ₺100, ₺200
Sıkça kullanılan ₺10, ₺20, ₺50, ₺100, ₺200
Merkez bankası Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
Website www.tcmb.gov.tr
Yazıcı TCMB Banknot Matbaası
Website www.tcmb.gov.tr
Darphane Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü
Website www.darphane.gov.tr

Türk lirası (TL; sembol: ₺; kod: TRY), Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde resmî olarak, Suriye Geçici Hükûmetinin ve Suriye Kurtuluş Hükûmetinin kontrol ettiği bölgelerde[3] ise gayriresmî olarak kullanılan para birimidir. Alt birimi kuruş olan Türk lirasının basma ve yönetme faaliyetleri Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından sürdürülür.[4]

Türk lirasının küresel açıdan itibarını yükseltmek ve çeşitli karışıklıklara son vermek amacıyla paradan altı sıfır atılarak, Türk lirası 31 Ocak 2005'te geçici olarak tedavülden kaldırılmış ve yerine Yeni Türk lirası kullanılmaya başlanmıştır. YTL'nin alt birimi Yeni Kuruş'tur. YTL'den TL'ye geçişin tamamlanması nedeniyle 1 Ocak 2009 tarihinde yeniden tedavüle girmiştir. Fakat 2009'da tedavüle giren paralarda YTL'de olduğu gibi 6 sıfır bulunmamaktadır.

Bugüne kadar Türk lirasının ön yüzünde sadece Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü'nün resimleri bulunmuştur. İsmet İnönü'nün resmi sadece cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde (1938-1950) Türk lirasının ön yüzünde yer almıştır. Bunun nedeni ise Osmanlı döneminden beri bir gelenek hâlini almış ve Osmanlı harici pek çok devlet tarafından da kullanılan bir yöntem olan paranın ön yüzüne o zamanki devlet başının resmini koymaktır. Bu gelenek 30 Aralık 1925’te kabul edilen 701 sayılı “Mevcut Evrak-ı Nakdiyenin Yenileriyle İstibdaline Dair Kanun”la resmîleşmiştir. Bu yüzden cumhurbaşkanı olduğu süre içinde İsmet İnönü'nün resmi paranın ön yüzünde kullanılmıştır. Fakat bu kanun 1952'de Adnan Menderes'in başkanlık yaptığı hükûmet tarafından değiştirilmiş ve Türk lirasının üstünde o zamanki devlet başının değil sadece Mustafa Kemal Atatürk'ün resminin bulunması kararı alınmıştır. Bu yüzden Türk lirasının önünde resimleri kullanılan tek devlet büyükleri Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü olmuştur.[5][6] Ayrıca Yunus Emre, Fatih Sultan Mehmed, Mehmet Akif Ersoy ve Cahit Arf gibi Türk büyüklerinin portreleri ise Türk lirasının bazı emisyonlarının arka yüzünde yer almıştır.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Osmanlı lirası (1844–1923)[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Osmanlı lirası

İlk lira Sultan Abdülmecid döneminde 5 Ocak 1843’te Osmanlı lirası adıyla basıldı. Kâğıt para basılmadan önce kullanılan bu Osmanlı altın parasına Sarı lira denirdi. 2 Haziran 1854’te çeyrek lira ve 18 Şubat 1855’te de iki buçukluk ve beşibiryerdelerin basılmasına başlandı.[7]

İlk Türk lirası (1923–2005)[değiştir | kaynağı değiştir]

Cumhuriyet'in ilanından sonra 30 Aralık 1925 tarih ve 701 Sayılı Mevcut Evrak-ı Nakdiye'nin Yenileriyle İstibdaline Dair Kanun kabul edilerek ilk Türk banknotlarının bastırılmasına karar verilmiştir.[8]

1927'de dolaşıma çıkarılan, ön yüzünde Atatürk'ün bir portresinin yer aldığı banknot

Cumhuriyet dönemindeki ilk kâğıt paralar Türkiye'nin kendi merkez bankası henüz olmadığından 1927'de Birleşik Krallık'ta, Thomas de la Rue şirketi tarafından 88 bin Britanya altınına basılmıştır. (30 Haziran 1930 tarihinde Resmî Gazete'de 1715 sayılı Merkez Bankası Kanunu yayımlanmış, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 3 Ekim 1931 tarihinde faaliyete geçmiştir.) 1927'de Harf Devrimi henüz gerçekleşmediği için paraların üzerinde Latin harfleri yoktu. 1927 yılında basılan 1, 5 ve 10 lirada Atatürk'ün portresi filigranda gözükmekteydi. Diğer paralarda ise Atatürk hem filigranda hem de resim olarak gözükmektedir. İlk paraların üzerinde Osmanlı Türkçesi ve Fransızca yazılar ile dönemin Maliye Bakanı Mustafa Abdülhalik Renda'nın imzası vardı. Paraların yeniden Latin harfleriyle piyasaya çıkması büyük bir masraf olduğu için 1927'de basılan paralar 1928'deki Harf Devrimi'nden sonra da yıllarca yürürlükte kalmıştır. 1937'de tedavüle giren Latin harfli paraların hepsinde Atatürk portreleri bulunmaktaydı.[9]

Eylül 1927'den 11 Kasım 1938'e kadar basılan kâğıt paraların üzerinde Atatürk'ün portreleri yer almıştır. 1938 yılında Atatürk öldükten sonra İsmet İnönü cumhurbaşkanı olduğu için kanun gereği banknotlarda İnönü'nün portresi kullanılmıştır. 1952 yılında yürürlüğe giren 5. emisyon banknotlarında Demokrat Parti hükûmeti tarafından banknotlara tekrar Atatürk'ün portresinin konulması kararı alınmıştır.[6]

Cumhuriyet'in kuruluşundan günümüze kadar 9 emisyon grubunda 24 farklı değerde, 126 tertip banknot dolaşıma çıkarılmıştır. İlk altı emisyon grubundaki banknotların tamamı ile Yedinci Emisyon Grubundaki banknotların bir kısmı değişik tarihlerde dolaşımdan kaldırılmış ve 10 yıllık zamanaşımı sürelerinin sonunda değerlerini yitirmiştir.

İkinci Türk lirası (2005-günümüz)[değiştir | kaynağı değiştir]

Yeni Türk lirası

Aralık 2003'te Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türk lirasından altı sıfır atılarak yeni bir para birimi oluşturulmasına izin veren bir yasayı kabul etti. Türk lirasının yeniden değerlenmesiyle birlikte, Rumen leyi, kısa bir süre için dünyanın en az değerli para birimi oldu (Temmuz 2005'te yeniden değerlendi). Aynı zamanda, hükûmet 50 ve 100 değerinde iki yeni banknot çıkardı.

Yeni Türk lirası (2005-2009)[değiştir | kaynağı değiştir]

1 Ocak 2005'te Türk lirası'ndan altı sıfır atılmasından itibaren kullanılan resmî para birimidir.[10] Ocak 2005 ile Aralık 2008 arasındaki geçiş döneminde, ikinci Türk lirası resmî olarak "Yeni Türk lirası" olarak adlandırıldı.[11] Para birimi kodundaki "Y" harfi, Türkçedeki yeni kelimesinden gelmektedir. Resmî olarak "YTL" olarak kısaltılmış ve 100 yeni kuruşa bölünmüştür.

Ocak 2009'dan itibaren, ikinci Türk lirasından "yeni" ibaresi kaldırılarak, resmî adı tekrar "Türk lirası" oldu ve "TL" olarak kısaltıldı.[12]

Değeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Lira, tarihî açıdan yüksek yıllık enflasyon oranlarına sahip olmuş bir para birimidir. 1930 yılında hükûmete ulusal paranın değerindeki dalgalanmayı engelleme yönünde cezai nitelikte yaptırımlarla desteklenen düzenleyici karar alma yetkisi tanıyan "Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun" TBMM tarafından kabul edildi.[13] Başlangıçta İngiliz sterlini ve Fransız frangına sabitlenmiş liranın 1946'dan itibaren T₤2.8 = US$1 olması kararlaştırıldı. Bu sabitleme 1960'lara kadar stabil kalmış, bu tarihten sonra ise devalüe edilerek T₤9 = US$1 değeri verilmiştir. İlerleyen dönemlerde hükûmet tarafından liraya müdahalelerde bulunularak dolar bazlı devalüasyon devam etmiştir.

Türkiye 1980’li yıllara gelene kadar TL’nin değerinin Merkez Bankası’nca belirlendiği ve o değerde sabit tutulduğu sabit döviz kuru rejimi kullanımına devam etmiştir. Bu tarihten sonra ülke kur politikası açısından kurlarının piyasada belirlendiği ancak Merkez Bankası’nın sürekli müdahaleleriyle yön verdiği müdahaleli dalgalı döviz kuru rejimine geçmiştir. 2000 yılında 2001 krizinde uygulaması durdurulacak bant içinde dalgalanma rejimi benimsenmiştir. Bu rejim çerçevesinde kur temelli stabilizasyon programı uygulanmış, kur rejimi de esnek bir çıpa olarak belirlenmiştir. Kriz sonrasında Türkiye dalgalı kur rejimine geçtiğini duyurmuştur.[14]

Yüksek enflasyon oranı nedeniyle birim bazında değer kaybetmiş lira, Guinness Dünya Rekorları tarafından 1995 ve 1996 ile 1999'dan 2004 yılına kadar en değersiz para birimi seçilmiştir. YTL'ye geçilerek 6 sıfırın atılması sonucunda birim bazında değeri yeniden düzenlenmiştir. 2001'den beri TL'nin yıllık enflasyon oranı, tarihi enflasyon değerleri ile karşılaştırıldığında düşüktür. Ancak Erdoğan'ın cumhurbaşkanı olduğundan itibaren enflasyon yükselişe geçmiştir.

2000'den beri Euro-Türk lirası kuru

2018-23 Türkiye döviz ve borç krizi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: 2018-22 Türkiye döviz ve borç krizi

2018'in ortalarından itibaren lira kuru hızlı bir şekilde düşüş yaşamaya başladı. Genellikle ekonomistler arasındaki görüş, krizin Recep Tayyip Erdoğan'ın Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın faiz oranlarında enflasyon karşıtı politikalar izlemesine engel olması sonucu oluştuğu yönündedir.[15][16] Buna karşın Merkez Bankası Eylül 2018'de faiz oranlarında yükseltmeye gitmiştir.[17] Erdoğan enflasyonu dış güçlere bağlamış olup, bu görüş o dönemde halkın %42'si tarafından da kabul edilmiştir. Bu iddia genellikle bir komplo teorisi olarak nitelendirilmektedir.[18][19]

2020'de de değer kaybına devam eden liranın enflasyonu, düşük faiz oranları, Erdoğan hükûmetinin sınırdışı askerî operasyonları ile diğer jeopolitik problemler, 2020 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimlerinde Türkiye'ye yaptırım uygulaması olası olduğu düşünülen Joe Biden'ın seçilme olasılığı ve Türkiye'de COVID-19 pandemisi gibi nedenlerle açıklanmıştır.[20]

2021'in başlarında faiz oranlarının artırılmasına bağlı olarak liranın değerinde iyileşme meydana gelmiş olsa da, Merkez Bankası lideri Naci Ağbal'ın görevden alınması 21 Mart 2021'de hızlı bir enflasyona sebep olmuştur. Aynı yılın Haziran ayında dolar-lira kurunun 8,8 olmasıyla tarihi düşük değerini gören lira, 2021'in en hızlı değer kaybeden para birimlerinden biri oldu.[21] 2022 yılının başında dolar 18.88'e ulaşarak lira değer açısından tüm zamanların en düşük seviyesini gördü.[22] Lütfi Elvan'ın istifa etmesi üzerine Erdoğan'ın faiz oranına ilişkin fikirlerine yakın olarak tanımlanmış Nureddin Nebati'nin pozisyona atanması, faiz indirimine devam edilmesi ve asgari ücretin açıklanması, 2021 sonunda liranın düşüşüne katkı sağlamış faktörler olarak nitelendirildi.[23][24][25] 2021'de meydana gelen enflasyon krizi nedeniyle Adalet ve Kalkınma Partisi ile Recep Tayyip Erdoğan'a halk arasında destek oranı anketlere göre önemli bir düşüş yaşadı (Anketlere göre değerlendirilirse %15-20 oranında bir düşüş var).[kaynak belirtilmeli]

Simgesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Türk lirası simgesi

TCMB tarafından, Türk lirasının itibarının perçinlenmesi ve dünyada bilinirliğinin artırılması amacıyla 8 Eylül 2011 tarihinde TL Simgesi Yarışması düzenlenmiş, yarışma sonucunda yeni simge belirlenerek 1 Mart 2012 tarihinde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından duyurulmuştur.[26]

Tülay Lale'nin tasarımı yeni simge (₺), yarım çıpa hâlindeki L harfi içine yerleştirilmiş yukarı doğru çift çizgili küçük T harfinden oluşmaktadır. Çift çizgi doğu-batı köprüsü ve istikrarı, çıpa ise yükselişi ve güveni temsil eder.[27]

Türk lirası simgesi, söylenişinin aksine para değerinin soluna konur. (₺5, ₺10, ₺20...)

  • Ölçüler ve format

    Ölçüler ve format

  • Türk lirası simgesi[28]

    Türk lirası simgesi[28]

Banknotlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Türkiye Cumhuriyeti banknotları

5083 sayılı "Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanun"un[29] 1. maddesi uyarınca, Bakanlar Kurulu Yeni Türk lirası ve Yeni Kuruş'ta yer alan "Yeni" ibarelerini kaldırmaya yetkili kılınmış olup "Yeni" ibarelerinin 1 Ocak 2009 tarihinde kaldırılmasına ilişkin söz konusu Bakanlar Kurulu Kararı 5 Mayıs 2007 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanmıştır.

Dokuzuncu Emisyon Grubu (E9) (2009-günümüz)
Resim Değeri

₺

Boyutları

(mm)

Ana rengi Bilgi Tarih
Ön yüz Arka yüz Ön yüz Arka yüz Tedavüle çıkarılışı Tedavülden çekilişi
5tl on.jpg 5tl arka.jpg 5 130 × 64 Kahverengi Mustafa Kemal Atatürk Ordinaryüs Prof. Dr. Aydın Sayılı’ın bir portresi, güneş sistemi, atomun yapısı, DNA ve ilk çağ mağara resimleri 1 Ocak 2009 N/A
5tl2 on.jpg 5tl2 arka.jpg Mor 8 Nisan 2013
5-III Türk Lirası front.jpg 5-III Türk Lirası reverse.jpg 27 Mart 2017
5+TL E9 T4 onyuz ORNEKTIR+GECMEZ.jpg 5+TL E9 T4 arkayuz ORNEKTIR+GECMEZ.jpg 2 Mart 2020
5+TL E9 T5 onyuz ORNEKTIR+GECMEZ.jpg 5+TL E9 T5 arkayuz ORNEKTIR+GECMEZ.jpg 29 Eylül 2021
bağlantı=https://en.wikipedia.org/wiki/File:5+TL E9 T6 onyuz ORNEKTIR+GECMEZ.jpg bağlantı=https://en.wikipedia.org/wiki/File:5+TL E9 T6 arkayuz ORNEKTIR+GECMEZ.jpg 28 Mart 2022
10 Türk Lirası front.jpg 10 Türk Lirası reverse.jpg 10 136 × 64 Kırmızı Ordinaryüs Prof. Dr. Cahit Arf’ın bir portresi, “Arf Değişmezi”nden alınan bir kesitin yanı sıra “aritmetik diziler, abaküs, sayılar ve bilgisayar teknolojisinin temeli olan sayısal sistemi belirten ikili (Binary) sayı sistemini ifade eden rakamlar 1 Ocak 2009
20 Türk Lirası front.jpg 20 Türk Lirası reverse.jpg 20 142 × 68 Yeşil Mimar Kemaleddin’in bir portresi, “Gazi Üniversitesi Rektörlük Binası”nın çizgisel bir çalışması ile “kemer, dairesel motif ve mimarinin üç boyutlu yapısını simgelemek üzere küp, küre, silindir” gibi formlar
50 Türk Lirası front.jpg 50 Türk Lirası reverse.jpg 50 148 × 68 Turuncu Fatma Aliye Topuz’un bir portresi, “hokka, tüy kalem, kâğıt ve kitap” gibi figürler ile kadın zarafetini simgeleyen “çiçek” motifleri
100 Türk Lirası front.jpg 100 Türk Lirası reverse.jpg 100 154 × 72 Mavi Itri’nin bir portresi, “notalar, kudüm ve ud gibi enstrümanlar” ile Itri’nin Mevlevi kişiliğine uygun olarak “ney üfleyen Mevlevi dervişi” figürü
200 Türk Lirası front.jpg 200 Türk Lirası reverse.jpg 200 160 × 72 Mor Yunus Emre’nin bir portresi, “Yunus Emre’nin anıt mezarı, dizelerinde yer verdiği gül motifi, barışı ve kardeşliği simgeleyen güvercin motifi ile felsefesini en iyi vurgulayan ‘Sevelim, Sevilelim’ dizesi
Kaynaklar: TCMB17 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Turkish Banknotes.info

Madenî paralar[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Türkiye Cumhuriyeti madenî paraları

1 Ocak 2009 tarihinde dokuzuncu emisyon ile birlikte tedavüle çıkarıldı. Madenî paralar Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından üretilmektedir.

Madenî paralar (2009 >)
Resim Değeri

(Kuruş)

Çapı (mm) Kalınlığı (mm) Ağırlığı (g) Metal (%) Açıklama Tarih
Ön Arka Kenar Ön Çevre Arka Tedavüle

çıkarılışı

Tedavülden

çekilişi

1kr obverse.png
1kr reverse.png
 1 16,5 1,35 2,2 %70 Cu, %30 Zn Düz Değer, Ay Yıldız ve basım yılı Kardelen çiçeği Türkiye Cumhuriyeti,

Mustafa Kemal Atatürk

1 Ocak 2009 N/A
5kr obverse.png
5kr reverse.png
 5 17,5 1,65 2,9 %65 Cu, %18 Ni, %17 Zn Yaşam ağacı
10kr obverse.png
10kr reverse.png
 10 18,5 3,15 Rûmî motifi
25kr obverse.png
25kr reverse.png
 25 20,5 4 Çıkıntılı Kûfî kaligrafisi
50kr obverse.png
50kr reverse.png
 50 23,85 1,9 6,8 Çevre: %65 Cu, %18 Ni, %17Zn

Orta: %79 Cu, %17 Zn, %4 Ni

Geniş çıkıntılı Boğaz Köprüsü ve İstanbul haritası
1TL obverse.png
1TL reverse.png
 100

(₺1)

26,15 8,2 Çevre: %79 Cu, %4 Ni, %17 Zn

Orta: %65 Cu, %18 Zn, %17 Ni

T.C. yazısı ve lale figürü Rûmî motifi

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Falling lira hits Syrian enclave backed by Turkey". 28 Ağustos 2018. 27 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2020 – www.reuters.com vasıtasıyla. 
  2. ^ Ghuraibi, Yousef (1 Temmuz 2020). "Residents of northwestern Syria replace Syrian pound with Turkish lira". Enab Baladi (İngilizce). İdlib. 5 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "İdlib'de Türk Lirası kullanıma girdi". Anadolu Ajansı. 18 Haziran 2020. 5 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020. 
  4. ^ "Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu". 6 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2009. 
  5. ^ "Milli Şefin paradaki resim gerçeği". 12 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2015. 
  6. ^ a b "İsmet İnönü Neden Paralara Kendi Resmini Bastırdı ?". 1 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2015. 
  7. ^ "Türk lirasının 165 yıllık serüveni". 6 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2009. 
  8. ^ "tcmb.gov.tr - Cumhuriyet Dönemi Banknotları". 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2009. 
  9. ^ "Türk Lirası 80 yaşında". Milliyet Pazar. 3 Aralık 2007. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2011. 
  10. ^ "Türk lirasından 6 sıfır atılmasının üzerinden 15 yıl geçti". 29 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2021. 
  11. ^ "Yeni Türk Lirası Tanıtıldı". 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2021. 
  12. ^ "İşte YTL!". 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2021. 
  13. ^ "Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun". Atatürk Ansiklopedisi. 2 Mart 2021. 24 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2022. 
  14. ^ "Kur Rejimi Tercihi ve Türkiye". tbb.org.tr. 2002. 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  15. ^ "Turkey's leader is helping to crash its currency". Washington Post. 16 Mayıs 2018. 16 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  16. ^ "Investors lose their appetite for Turkey". Financial Times. 16 Mayıs 2018. 20 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  17. ^ "Turkey's Central Bank Raises Interest Rates". The New York Times. 13 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2018. 
  18. ^ "Tumbling Turkish lira tests voters' support for Erdogan". Financial Times. 18 Mayıs 2018. 19 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  19. ^ "Forty-two percent of Turks say lira's drop is foreign plot". Ahval. 18 Mayıs 2018. 20 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  20. ^ "Turkish lira hits new record low as central bank holds rates - Al-Monitor: The Pulse of the Middle East". www.al-monitor.com (İngilizce). 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2021. 
  21. ^ "Turkey bulls are wrong footed after central bank hawks ouster". Bloomberg News. 21 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  22. ^ Ng, Abigail (18 Kasım 2021). "Turkish lira hits all-time low before country's central bank meeting". CNBC. 18 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  23. ^ "Explained: Why Turkey's lira is crashing and what it has to do with strongman Recep Tayyip Erdogan". Firstpost. 3 Aralık 2021. 3 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  24. ^ "Erdogan replaces finance minister as Turkey's lira crashes". 3 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  25. ^ Butler, Daren; Devranoglu, Nevzat (17 Aralık 2021). "Turkey's currency crisis deepens after Erdogan's latest rate cut". Reuters (İngilizce). 17 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2021. 
  26. ^ "TL Simgesine İlişkin Basın Duyurusu". 22 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2012. 
  27. ^ "Türk lirasının yeni simgesi açıklandı". 6 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2012. 
  28. ^ "TL Simgesi". 19 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  29. ^ "Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanun". 17 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2009. 


"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Türk_lirası&oldid=29631385" sayfasından alınmıştır