Türkiye'deki eski siyasi partiler listesi
| Makale serilerinden |
| Türkiye'de Siyaset |
|---|
 |
Bu maddede, Türkiye'deki eski siyasi partiler listelenmektedir.
Yasal gerekçelerle kapatılan partiler[değiştir | kaynağı değiştir]
Türkiye'de bugüne kadar bir siyasi partinin kendi kararı ile uyguladığı fesih veya başka bir siyasi parti ile birleşme kararları dışında kalan, askerî ve sivil mahkemeler ile dönemine göre Bakanlar Kurulu kararları gibi yasal gerekçelerle kapatılan siyasi partiler burada listelenmektedir.[1][2][3]
| Kapatılan parti | Kuruluş tarihi | Kapatılma tarihi | Kapanma kararı |
|---|---|---|---|
| Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası | 17 Kasım 1924 | 3 Haziran 1925 | Bakanlar Kurulu |
| Serbest Cumhuriyet Fırkası | 12 Ağustos 1930 | 17 Kasım 1930 | Bakanlar Kurulu |
| Ahali Cumhuriyet Fırkası | 29 Eylül 1930 | 21 Ocak 1931 | Bakanlar Kurulu |
| Çiftçi ve Köylü Partisi | 24 Nisan 1946 | 2 Haziran 1946 | Mudanya Sulh Ceza Hakimliği |
| İslam Koruma Partisi | 19 Temmuz 1946 | 12 Eylül 1946 | Askerî Mahkeme |
| Türkiye Sosyalist Partisi[a 1] | 14 Mayıs 1946
20 Temmuz 1950 |
16 Aralık 1946
17 Haziran 1952 |
Askerî Mahkeme |
| Türkiye Sosyalist İşçi Partisi[a 2] | 24 Mayıs 1946 | 14 Aralık 1946 | Askerî Mahkeme |
| Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi | 20 Haziran 1946 | 16 Aralık 1946 | Askerî Mahkeme |
| Güden Partisi | 14 Temmuz 1951 | 1951 | Askerî Mahkeme |
| İslam Demokrat Partisi | 1 Ekim 1951 | 20 Ekim 1952 | Eminönü 2. Sulh Ceza Mahkemesi |
| Millet Partisi | 20 Temmuz 1948 | 27 Ocak 1954 | Ankara 5. Sulh Ceza Mahkemesi |
| Ufak Parti | 23 Mayıs 1957 | 1958 | Askerî Mahkeme |
| Vatan Partisi | 22 Ekim 1954 | 30 Ocak 1957 | İstanbul Sulh Ceza Hakimliği |
| Demokrat Parti | 7 Ocak 1946 | 29 Eylül 1960 | Askerî Mahkeme |
| Müsavat Partisi | 13 Şubat 1961 | 1961 | Askerî Mahkeme |
| Türkiye İşçi Çiftçi Partisi | 30 Mart 1961 | 22 Eylül 1966 | Anayasa Mahkemesi |
| İşçi-Çiftçi Partisi | 30 Mart 1961 | 15 Ekim 1968 | Anayasa Mahkemesi |
| Millî Nizam Partisi | 26 Ocak 1970 | 20 Mayıs 1971 | Anayasa Mahkemesi |
| Türkiye İleri Ülkü Partisi | 6 Mayıs 1969 | 24 Haziran 1971 | Anayasa Mahkemesi |
| Türkiye İşçi Partisi | 13 Şubat 1961 | 20 Temmuz 1971 | Anayasa Mahkemesi |
| Türkiye Emekçi Partisi | 12 Şubat 1975 | 8 Mayıs 1980 | Anayasa Mahkemesi |
| Adalet Partisi | 11 Şubat 1961 | 16 Ekim 1981 | Askerî Mahkeme |
| Cumhuriyet Halk Partisi | 9 Eylül 1923 | 16 Ekim 1981 | Askerî Mahkeme |
| Cumhuriyetçi Güven Partisi | 12 Mayıs 1967 | 16 Ekim 1981 | Askerî Mahkeme |
| Demokratik Parti | 18 Aralık 1970 | 16 Ekim 1981 | Askerî Mahkeme |
| Hür Demokratlar Partisi | 27 Haziran 1980 | 16 Ekim 1981 | Askerî Mahkeme |
| Hürriyetçi Millet Partisi | 20 Aralık 1979 | 16 Ekim 1981 | Askerî Mahkeme |
| Millet Partisi | 14 Haziran 1962 | 16 Ekim 1981 | Askerî Mahkeme |
| Millî Selamet Partisi | 11 Ekim 1972 | 16 Ekim 1981 | Askerî Mahkeme |
| Milliyetçi Hareket Partisi | 9 Şubat 1969 | 16 Ekim 1981 | Askerî Mahkeme |
| Sosyalist Devrim Partisi | 30 Mayıs 1975 | 16 Ekim 1981 | Askerî Mahkeme |
| Sosyalist Vatan Partisi | 28 Ağustos 1979 | 16 Ekim 1981 | Askerî Mahkeme |
| Türkiye Birlik Partisi | 17 Ekim 1966 | 16 Ekim 1981 | Askerî Mahkeme |
| Türkiye İşçi Partisi | 30 Nisan 1975 | 16 Ekim 1981 | Askerî Mahkeme |
| Türkiye İşçi Köylü Partisi | 29 Ocak 1978 | 16 Ekim 1981 | Askerî Mahkeme |
| Türkiye Sosyalist İşçi Partisi | 16 Haziran 1974 | 16 Ekim 1981 | Askerî Mahkeme |
| Türkiye Ulusal Kadınlar Partisi | 17 Kasım 1972 | 16 Ekim 1981 | Askerî Mahkeme |
| Vatan Partisi | 21 Ocak 1975 | 16 Ekim 1981 | Askerî Mahkeme |
| Büyük Türkiye Partisi | 20 Mayıs 1983 | 26 Temmuz 1983 | Millî Güvenlik Konseyi |
| Huzur Partisi | 22 Temmuz 1983 | 25 Ekim 1983 | Anayasa Mahkemesi |
| Türkiye Birleşik Komünist Partisi | 4 Haziran 1990 | 16 Temmuz 1991 | Anayasa Mahkemesi |
| Halk Partisi | 20 Aralık 1989 | 24 Eylül 1991 | Anayasa Mahkemesi |
| Sosyalist Parti | 1 Şubat 1988 | 10 Temmuz 1992 | Anayasa Mahkemesi |
| Büyük Anadolu Partisi | 14 Mart 1986 | 24 Kasım 1992 | Anayasa Mahkemesi |
| Halkın Emek Partisi | 7 Haziran 1990 | 14 Temmuz 1993 | Anayasa Mahkemesi |
| Özgürlük ve Demokrasi Partisi[a 3] | 19 Ekim 1992 | 23 Kasım 1993 | Anayasa Mahkemesi |
| Sosyalist Türkiye Partisi | 6 Kasım 1992 | 30 Kasım 1993 | Anayasa Mahkemesi |
| Yeşiller Partisi | 6 Haziran 1988 | 10 Şubat 1994 | Anayasa Mahkemesi |
| Sosyalist Birlik Partisi[a 4] | 15 Ocak 1991 | 19 Temmuz 1995 | Anayasa Mahkemesi |
| Demokrasi Partisi | 21 Haziran 1991 | 16 Haziran 1994 | Anayasa Mahkemesi |
| Demokrasi ve Değişim Partisi | 3 Nisan 1995 | 19 Mart 1996 | Anayasa Mahkemesi |
| Emek Partisi | 25 Kasım 1996 | 14 Şubat 1997 | Anayasa Mahkemesi |
| Diriliş Partisi | 26 Mart 1990 | 18 Şubat 1997 | Anayasa Mahkemesi |
| Refah Partisi | 19 Temmuz 1983 | 16 Ocak 1998 | Anayasa Mahkemesi |
| Demokratik Barış Hareketi | 2 Ekim 1996 | 28 Aralık 1998 | Anayasa Mahkemesi |
| Demokratik Kitle Partisi | 3 Ocak 1997 | 26 Şubat 1999 | Anayasa Mahkemesi |
| Fazilet Partisi | 17 Aralık 1997 | 22 Haziran 2001 | Anayasa Mahkemesi |
| Halkın Demokrasi Partisi | 11 Mayıs 1994 | 13 Mart 2003 | Anayasa Mahkemesi |
| Demokratik Toplum Partisi | 9 Kasım 2005 | 11 Aralık 2009 | Anayasa Mahkemesi |
Dağılan partiler[değiştir | kaynağı değiştir]
Bazı siyasi partiler, parti olma yeterliliğini sağlayamadığı için veya düzenli olarak kongre yapmadıkları için feshedilmişlerdir. Bazı partiler de kendi kararlarıyla kendilerini feshetmişlerdir.[2]
| Kapatılan parti | Kuruluş tarihi | Kapanış tarihi |
|---|---|---|
| Millî Kalkınma Partisi | 18 Temmuz 1945 | 22 Mayıs 1958 |
| Sosyal Adalet Partisi | 28 Şubat 1946 | 1952 |
| Liberal Demokrat Parti | 11 Mart 1946 | 1946 |
| Türk Sosyal Demokrat Partisi | 26 Nisan 1946 | 1951 |
| Türkiye Sosyalist İşçi Partisi[a 2] | 24 Mayıs 1946 | 10 Ekim 1948 |
| Türkiye İşçi ve Çiftçi Partisi | 17 Haziran 1946 | 1961 |
| Yalnız Vatan İçin Partisi | 21 Haziran 1946 | 1952 |
| Ergenekon Köylü ve İşçi Partisi | 21 Haziran 1946 | 1946 |
| Arıtma Koruma Partisi | 26 Haziran 1946 | 12 Mart 1947 |
| İdealist Partisi | 10 Ocak 1947 | 1947 |
| Türk Muhafazakar Partisi | 8 Temmuz 1947 | 1952 |
| Türkiye Yükselme Partisi | 3 Temmuz 1948 | 12 Eylül 1953 |
| Serbest Demokrat Partisi | 9 Ağustos 1948 | 7 Haziran 1949 |
| Müstakil Türk Sosyalist Partisi | 19 Eylül 1948 | 1950 |
| İlerleme ve Koruma Partisi | 11 Temmuz 1950 | 1950 |
| Çalışma Partisi | 12 Eylül 1950 | 1950 |
| Bağımsızlar Siyasi Derneği | 5 Ağustos 1950 | 1951 |
| Demokrat İşçi Partisi | 26 Eylül 1950 | 14 Ağustos 1955 |
| Radikal Hürriyet Partisi | 11 Eylül 1953 | 1956 |
| Hürriyet Partisi | 20 Aralık 1955 | 24 Kasım 1958 |
| Birlik Partisi | 15 Şubat 1957 | 1957 |
| Hür Türkiye Adalet Partisi | 24 Haziran 1957 | 1959 |
| Halk Kurtuluş Partisi | 1 Ağustos 1957 | Bilinmiyor |
| Hürriyet Partisi | 19 Temmuz 1960 | 1960 |
| Sosyalist Partisi | 19 Ocak 1961 | 1962 |
| Mutedil Liberal Parti | 6 Şubat 1961 | 1961 |
| Cumhuriyetçi Mesleki Islahat Partisi | 11 Şubat 1961 | 1961 |
| Memleketçi Serbest Parti | 11 Şubat 1961 | 1964 |
| Yeni Türkiye Partisi | 13 Şubat 1961 | 19 Mart 1973 |
| Güven Partisi | 13 Şubat 1961 | 1961 |
| Cumhuriyetçi Parti | 13 Şubat 1961 | 1961 |
| Millete Hizmet Partisi | 13 Şubat 1961 | 1966 |
| Muhafazakar Parti | 13 Şubat 1961 | 1961 |
| Kemalist Gençlik Partisi | 18 Şubat 1961 | 1966 |
| Hür Sosyalist Parti | 10 Haziran 1961 | 1964 |
| Yeni Demokrat Parti | 18 Aralık 1961 | 1961 |
| 946'lılar Milli Mücadele Partisi | 16 Nisan 1962 | 1962 |
| Radikal Parti | 28 Mayıs 1962 | 1963 |
| Selamet Partisi | 14 Temmuz 1962 | 1964 |
| Sosyal Demokrat Parti | 21 Eylül 1964 | 1965 |
| Yeni Köylü Partisi | 22 Haziran 1964 | 1966 |
| Demokrat Birlik Partisi | 12 Kasım 1967 | 1968 |
| Demokratlar Partisi | 17 Aralık 1970 | 1971 |
| Demokratik Parti | 18 Aralık 1970 | 4 Mayıs 1980 |
| Büyük Kuvvet Partisi | 30 Mart 1973 | Bilinmiyor |
| Türkiye Kardeşlik Partisi | 24 Kasım 1973 | 17 Ocak 1974 |
| Sosyalist Hareket Partisi | 14 Eylül 1977 | Bilinmiyor |
| Türkiye Sosyal Adalet Partisi | 17 Ekim 1977 | 18 Kasım 1978 |
| Yüce Görev Partisi | 6 Haziran 1983 | 25 Ağustos 1983 |
| Bizim Parti | 8 Temmuz 1983 | 22 Ağustos 1983 |
| Büyük Anadolu Partisi | 14 Mart 1986 | 24 Kasım 1992 |
| Büyük Vatan Partisi | 21 Temmuz 1986 | 13 Ekim 1986 |
| Medeniyet Hayvansever Ekonomi ve Tarım Partisi | 14 Ekim 1988 | 17 Eylül 1990 |
| Cumhuriyetçi Demokrat Gençlik Partisi | 9 Haziran 1989 | 15 Ocak 1994 |
| Yeni Doğuş Partisi | 9 Ağustos 1989 | 15 Mart 1990 |
| Büyük Anadolu Partisi | 15 Ocak 1991 | 25 Nisan 1994 |
| Sosyalist Birlik Partisi[a 4] | 15 Ocak 1991 | 7 Haziran 1994 |
| Özgürlük ve Demokrasi Partisi[a 3] | 19 Ekim 1992 | 30 Nisan 1993 |
| Sosyalist Devrim Partisi | 27 Aralık 1992 | 25 Haziran 1995 |
| Anayol Partisi | 5 Mayıs 1994 | 5 Mayıs 2004 |
| Devrimci İşçi Partisi | 17 Kasım 1995 | 21 Şubat 1999 |
| Büyük Türkiye Partisi | 14 Haziran 1996 | 8 Ocak 1997 |
| Türkiye Sultan Partisi | 24 Temmuz 1996 | 13 Mart 2001 |
| Türkiye Özürlüsü ile Mutludur Partisi | 29 Temmuz 1996 | 17 Aralık 2003 |
| Sosyalist İşçi Partisi | 9 Eylül 1996 | 8 Ekim 2000 |
| Demokratik Barış Hareketi | 1 Ekim 1996 | 28 Aralık 1998 |
| Barış Partisi | 10 Aralık 1996 | 9 Mayıs 1999 |
| Demokratik Halk Partisi | 24 Ekim 1997 | 19 Kasım 2005 |
| Değişen Türkiye Partisi | 24 Şubat 1998 | 3 Mart 2002 |
| Türkiyem Partisi | 1 Mayıs 1998 | 26 Kasım 2000 |
| Aydınlık Türkiye Partisi | 27 Kasım 1998 | 28 Şubat 2010 |
| Sosyalist Birlik Hareketi | 5 Ağustos 1999 | 2 Haziran 2009 |
| Varlığımız Partisi | 11 Mayıs 2001 | 30 Mayıs 2004 |
| Radikal Değişim Projesi | 16 Mayıs 2001 | 20 Aralık 2002 |
| Ulusal Muhtariyet Partisi | 13 Ağustos 2001 | 4 Kasım 2006 |
| Lider Türkiye Partisi | 3 Eylül 2001 | 24 Eylül 2008 |
| Sosyal Demokrat Parti | 29 Kasım 2001 | 13 Ocak 2010 |
| Çözüm Partisi | 25 Aralık 2001 | 14 Aralık 2003 |
| Toplumcu Demokratik Parti | 28 Ocak 2002 | 9 Aralık 2003 |
| Avrasya Partisi | 9 Mayıs 2002 | 14 Aralık 2002 |
| Milli Egemenlik Partisi | 26 Aralık 2006 | 19 Haziran 2010 |
| Yeni Türkiye Partisi | 22 Temmuz 2002 | 24 Ekim 2004 |
| Yeni Yüzler Partisi | 7 Ağustos 2002 | 31 Ekim 2002 |
| Son Çağrı Partisi | 29 Ağustos 2002 | 8 Ocak 2008 |
| Özgür Toplum Partisi | 6 Haziran 2003 | 26 Mayıs 2007 |
| Milli Demokrat Halkın Partisi | 5 Nisan 2004 | 9 Mart 2014 |
| Bizim Parti | 2 Ağustos 2004 | 24 Haziran 2014 |
| Çağdaş Türkiye Partisi | 3 Mart 2006 | 22 Aralık 2012 |
| Türkiye Müdafaa-i Hukuk Partisi | 7 Ağustos 2006 | 21 Mart 2015 |
| Güçlü Türkiye Partisi | 9 Ekim 2006 | 21 Aralık 2013 |
| Dayanışma Partisi | 22 Ocak 2007 | 6 Haziran 2007 |
| Vatanseverler Partisi | 5 Mart 2007 | 30 Temmuz 2010 |
| Yeni Demokrat Parti | 14 Mayıs 2007 | 13 Haziran 2007 |
| Sevgi ve Dayanışma Partisi | 16 Mayıs 2007 | 11 Nisan 2010 |
| Türkiye Özürlüler Partisi | 4 Eylül 2007 | 28 Ocak 2009 |
| Yeşiller Partisi | 30 Haziran 2008 | 24 Kasım 2012 |
| İlk Parti | 15 Eylül 2008 | 26 Kasım 2010 |
| İşçilerin Sosyalist Partisi | 17 Kasım 2008 | 15 Haziran 2013 |
| Türkiye Partisi | 25 Mayıs 2009 | 14 Ağustos 2012 |
| Adalet, Demokrasi ve Özgürlük Partisi | 3 Temmuz 2009 | 29 Ocak 2012 |
| Anavatan Partisi | 3 Kasım 2009 | 6 Ağustos 2011 |
| Demokratik Sol Halk Partisi | 23 Kasım 2009 | 17 Ekim 2010 |
| Türkiye İşçi Partisi | 3 Şubat 2010 | 2017 |
| Toplumsal Uzlaşma Reform ve Kalkınma Partisi | 2 Mart 2010 | 23 Nisan 2022 |
| Devrimci Halk Partisi | 28 Eylül 2011 | 20 Temmuz 2017 |
| Güven Parti | 8 Mart 2012 | 23 Nisan 2014 |
| Engelsiz Türkiye Partisi | 8 Mayıs 2012 | 3 Nisan 2015 |
| Gezi Partisi | 1 Ekim 2013 | 15 Ekim 2017 |
| Türkiye Toplumcu Kardeşlik Partisi | 7 Temmuz 2014 | 15 Kasım 2014 |
| Milliyetçi İrade Yükseliş Partisi | 22 Eylül 2014 | 21 Şubat 2015 |
| Demokratik Gelişim Partisi | 4 Kasım 2014 | 31 Mart 2015 |
| Anadolu Partisi | 14 Kasım 2014 | 12 Aralık 2015 |
| Elektronik Demokrasi Partisi | 26 Kasım 2014 | 31 Ağustos 2016 |
| Dolunay Parti | 29 Ocak 2015 | 10 Haziran 2018 |
Adını değiştirerek kapanan partiler[değiştir | kaynağı değiştir]
Bazı siyasi partiler, isim değiştirme kararı alarak eski isimlerini terk etmişlerdir.[2]
Başka partiye katılarak kapanan partiler[değiştir | kaynağı değiştir]
Bazı siyasi partiler, başka bir partiye katılarak partilerini feshetme kararı almışlardır.[2]
Birleşerek kapanan partiler[değiştir | kaynağı değiştir]
Bazı partiler, birleşme kararı alarak yeni partiler kurmuşlardır.[2]
| Birleşen partiler | Yeni parti | Birleşme tarihi | |
|---|---|---|---|
| Türkiye Köylü Partisi | Cumhuriyetçi Millet Partisi | Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi | 16 Ekim 1958 |
| Cumhuriyetçi Parti | Millî Güven Partisi | Cumhuriyetçi Güven Partisi | 13 Mart 1973 |
| Sosyal Demokrasi Partisi | Halkçı Parti | Sosyaldemokrat Halkçı Parti | 3 Kasım 1985 |
| Eşitlik ve Demokrasi Partisi | Yeşiller Partisi | Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi | 25 Kasım 2012 |
| Türkiye'nin Sesi Partisi | Türkiye Altın Çağ Partisi | Türkiye'nin Sesi Altınçağ Partisi[7] | 25 Nisan 2022 |
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ 1946'da kapatıldıktan sonra 1950 yılında tekrar açılmış, 1952'de tekrar kapatılmıştır.
- ^ a b 14 Aralık 1946'da Sıkıyönetim kararıyla, 10 Ekim 1948'de Kongre kararıyla kapatılmıştır.
- ^ a b 30 Nisan 1993'te Kongre kararıyla, 23 Kasım 1993'te Anayasa Mahkemesi kararıyla kapatılmıştır.
- ^ a b 7 Haziran 1994'te Kongre kararıyla, 19 Temmuz 1995'te Anayasa Mahkemesi kararıyla kapatılmıştır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Siyasi Partiler". TBMM Kütüphane ve Arşiv İşleri Başkanlığı. 1 Nisan 2015. 1 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2020.
- ^ a b c d e "Cumhuriyet Döneminde Kurulan ve Kapanan Siyasi Partiler" (PDF). tesav.org.tr. 7 Nisan 2016. 27 Ocak 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2022.
- ^ Atatürk Döneminde Parlamento Faaliyetleri. Ankara: Cengiz Şavkılı. 2011. 22 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2022.
- ^ ekol. ""İlk Parti" kuruldu! - Son dakika haberleri – Sözcü". Sözcü Gazetesi. 19 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2022.
- ^ "Ahmet Özal partiyi güncelledi: 'İlk'ti, 'Tek' oldu". gazeteduvar.com.tr. 11 Nisan 2022. 9 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2022.
- ^ "SON DAKİKA | Türkiye Değişim Partisi, CHP İle Birleşme Kararı Aldı". Halk TV. 8 Haziran 2023. Erişim tarihi: 8 Haziran 2023.
- ^ "Türkiye'nin Sesi Partisi'nin yeni logosu belli oldu". gazeteduvar.com.tr. 24 Nisan 2022. 24 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2022.
