Urumi Kilisesi
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Bağdaşen, Ardahan |
| Koordinatlar | 41°03′54″K 42°21′07″D / 41.06500°K 42.35194°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Durum | Yıkık |
| Mimari | |
| Mimari tür | Kilise |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| Tamamlanma | ? Orta Çağ |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Kesme taş, kireç harcı |
Urumi Kilisesi (Gürcüce: ურუმის ეკლესია), Urum Kilisesi olarak da bilinir, Ardahan ilinin merkez ilçesine bağlı Bağdaşen köyünün sınırları içinde Orta Çağ'dan kalma bir yapıdır. Günümüzde ortadan kalkmış olan ve adının Urumi kelimesinden geldiği tahmin edilen Urumi köyünün kilisesiydi.[1][2]
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Urumi Kilisesi'nin bulunduğu köy, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Artani'deki yerleşimlerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Osmanlı idaresinin 1595 tarihli mufassal defterde Urum (اوروم) olarak kaydettiği köy, bu tarihte tamamen boşalmıştı. Bununla birlikte bu kayıt Urumi Kilisesi'nin Osmanlı döneminden önce inşa edilmiş olduğunu göstermesi açısından önemlidir.[2] Urumi köyü, bugün Alabalık Deresi olarak bilinen derenin kıyısında yer alıyordu. Yöre halkı bu dereyi günümüzde de "Urumdere" olarak adlandırmaktadır.[1]
Mimari[değiştir | kaynağı değiştir]
Urumi Kilisei, bugünkü Bağdaşen köyünün 3 kilometre batısında, ortadan kalkmış olan Urumi köyünün kilisesi olarak, Urumdere'nin kıyısındaki bir yamaçta iri kesme taşlarla kireç harcı kullanılarak inşa edilmiştir. Küçük bir yapı (6,4×3,3 m) olan kilisenin çatısı ve duvarlarının üst kısımları yıkılmıştır. Günümüze kalan duvarların yüksekliği 3 metreyi bulur. Doğuda yarım dairesel apsisi bulunmakta olup köşelerinde gri renkli düzgün kesme taşlar kullanılmıştır. Apsisin iki yanında birer adet köşeli niş günümüze ulaşmıştır. Urumi Kilisesi'nin girişinin güneyde olduğu tahmin edilmektedir. Yapıda pencere izleri tespit etmek mümkün olmamakla birlikte, apsiste bir pencere olduğu kalıntılardan anlaşılmaktadır.[1]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 120. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5
- ^ a b "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 516". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2023.