Kalacuk Kilisesi
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Ölçek, Ardahan |
| Koordinatlar | 41°08′31″K 42°54′55″D / 41.14194°K 42.91528°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Durum | Harabe |
| Mimari | |
| Mimari tür | Kilise |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| Tamamlanma | ? Orta Çağ |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Dolgu duvar |
Kalacuk Kilisesi veya Kalecik Kilisesi (Gürcüce: კალაჯუკის ეკლესია), tarihsel Artani bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin merkez ilçesine bağlı Ölçek köyünün sınırları içinde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.[1]
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Kalacuk Kilisesi olarak adlandırılan kilise, adı bilinmeyen ve terk edilmiş olan bir Gürcü köyüne ait bir kilisedir.[1] Bu kilisenin bulunduğu Artani, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biridir. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve yerleşimi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Osmanlı idaresinin 1595 tarihinde gerçekleştirdiği tahrir sırasında, boşalmış olan ve gerçek adı bilinmeyen köy, buradaki kaleden dolayı "Kalacuk" / "Kalecik" (قلعەجق) adıyla kaydedilmiştir.[2] Kilisenin köyün Hristiyan nüfusunun dini yapısı olduğu, bir taşında bulunup günümüze de ulaşmış olan Gürcüce yazıdan anlaşılmaktadır.[3]
Mimari[değiştir | kaynağı değiştir]
Halkın “Kalacuk” dediği terk edilmiş köy ile bu köyün kilisesi olan Kalacuk Kilisesi, Ölçek köyünün 5 kilometre kuzeydoğusunda yer alır. Tek nefli kilise dikdörtgen (8,5x4,5 m) bir plana sahiptir. Yarı yarıya yıkılmış olan kilisenin doğu ve batı duvarları neredeyse sağlam kalmıştır. Günümüze kalan duvarların yüksekliği 3,5 metreyi bulur. Kilise derin yarım dairesel bir apsise sahiptir. Sunaktaki pencerenin iki yanında birer niş bulunmaktadır. Dolgu duvar tekniğiyle inşa edilmiş olan duvarların yüzey taşları sökülüp alınmıştır. Geriye sadece doğu duvarının alt kısmında birkaç cephe taşı kalmıştır. Bu taşların üzerinde iki satır halinde Gürcü alfabesinin Nushuri karakteriyle yazılmış Gürcüce yazı kalmıştır.[1]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 41. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. Cilt (1958) s. 557". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2023.
- ^ Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 199, ISBN 978-9941-478-17-8.