Balvana Manastırı
 Balvana Kilisesi | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Kirazlı, Şavşat |
| Koordinatlar | 41°16′02″K 42°30′49″D / 41.26722°K 42.51361°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Durum | Harabe |
| Mimari | |
| Mimari tür | Manastır |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| Tamamlanma | 10. yüzyıl |
Balvana Manastırı (Gürcüce: ბალვანას მონასტერი; okunuşu: "balvanas monast'eri"), tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Balvana olan Kirazlı köyü sınırları içinde erken Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü manastırıdır.[1] Balvana Manastırı, Sulesi ve Balvana köyleri sınırında bulunduğu için Sulesi Manastırı olarak da bilinir.[2]
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Balvana Manastırı'nın bulunduğu Şavşeti, Orta Çağ'da Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bölgelerden biriydi. Adını Balvana köyünden alan manastırın mimari özellikleri üzerinden 10. yüzyılda, Gürcü Krallığı döneminde inşa edildiği tahmin edilmektedir. Balvana Manastırı'nın Grigol Hantsteli’nin Yaşamı adlı Gürcüce el yazmasında adı geçen Tba Manastırı olabileceği yönünde görüşler vardır.[2] Manastırın kuruluşundaki adı bilinmediği için bu komplekse Türkçe kaynaklarda, Kraliçe Tamar'a atfen "Tamara Odaları", Kirazlı köyünde bulunmasından dolayı "Kirazlı Köyü Kaya Odaları" gibi adlar verilmiştir.[3]
Mimari[değiştir | kaynağı değiştir]
Balvana Manastırı, Kirazlı köyünün 1,5 kilometre doğusunda, Oşoreti Deresinin sağ kıyısındaki, bugün de sadece bir patikayla ulaşılan bir kayanın dibinde ve bu kayaya yaslanmış olarak inşa edilmiştir. Manastır kompleksi içinde, kuzey tarafında bitişik yapısıyla ana kilise en önemli yapıdır. Birkaç katlı yapıda iki mezar odası ile içinde kvevri denilen küplerin bulunduğu mahzen yer alır. Kayanın üst kısmında kayaya oyulmuş basamaklar ile duvar kalıntıları vardır. Manastır bölümlerinin bir kısmının bu üst katta olduğu tahmin edilmektedir.[1]
Balvana Manastırı'nın ana kilisesinin bir cephesi kayaya yaslanmaktadır. Kuzey tarafında bitişik bir yapı bulunan kilise, iki katlıdır. Dış girişi batıda olup hemen yan tarafında bir pencere bulunmaktadır. Pencere kenarlarında kabartma süslemeler vardır. Kilisenin ana mekanına ise, bundan sonra yer alam küçük bir holden girilir ve buradaki girişin üç kenarı da kabartmalarla süslenmiştir. Ana kilisenin doğu duvarı, yarım daire formunda kaya oyularak oluşturulmuştur. Kilisenin batı duvarında iri bir pencere, kuzey duvarında ise küçük bir pencere açıklığı vardır. Kuzey taraftan bir şelale indiği için geniş pencereden kaçınılmış olunmalıdır. Kilisenin ana mekanının alt katında tonozla örtülü bir oda bulunmaktadır. Bu oda "kemiklik" olarak da bilinen mezar odasıdır. Bu mezar odasının doğu tarafta iki adet kemerli kapısı bulunmaktadır. Ayrıca kilisenin giriş holünün atındaki odanın da mezar odası olduğu tahmin edilmektedir.[1]
Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 17. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ a b Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 17, ISBN 9789941478178.
- ^ ""Kirazlı Köyü Kaya Odaları - Artvin" - Türkiye Kültür Portalı". 14 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2023.