Orcohi (Kuzey) Kilisesi
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Koordinatlar | 40°32′05″K 41°48′11″D / 40.53472°K 41.80306°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Durum | Yıkılmış |
| Mimari | |
| Mimari tür | Kilise |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| Tamamlanma | Orta Çağ |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Dolgu duvar |
Orcohi Kilisesi (Gürcüce: ორჯოხის ეკლესია), tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Oltu ilçesine bağlı ve eski adı Orcohi olan Orucuk köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir. Günümüze kalıntıları ulaşan köydeki iki Gürcü kilisesinden biridir.[1]
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Orcohi köyünün yer aldığı tarihsel Tao bölgesi tarihsel Gürcistan'ın sınırları içinde bulunuyordu. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Osmanlı idaresinin 1574 tarihli mufassal defterine göre Orcohi köyünün nüfusu 142 haneden oluşuyordu. Bu nüfus içinde 5 hane Müslüman olmuş, 137 hane Hristiyan olarak kalmıştı.[2] Orcohi köyünün hayli büyük bir yerleşim olduğu görülmektedir. Köydeki iki kilisenin de Osmanlı döneminden önce inşa edildiği anlaşılmaktadır. 2016 yılına gelindiğinde köyün kuzeyinde yer alan Orcohi Kilisesi büyük ölçüde yıkılmış, geriye sadece bazı kısımları kalmıştı.[3]
Mimari[değiştir | kaynağı değiştir]
Orcohi Kilisesi kalıntıları, köyün 200 metre kuzeyinde yer alır. Kilise, dolgu duvar tekniğinde ve harç kullanılarak kabaca yontulmuş taşlarla inşa edilmiştir. İki katlı olan yapının kuzeydoğu bölümü günümüze ulaşmıştır. Kilisenin diğer kısımları su kanalı inşası sırasında tahrip edilmiştir. Bir kayanın üzerinde yer alan tek nefli yapının doğu duvarı kayaya yaslanmıştır. Bu duvardaki apsisin yuvarlak bir formda inşa edilmediği görülmektedir. Sunağın yüksekçe bir platformda yer aldığı fark edilmektedir. Kuzey duvarında küçük bir pencere ve dikdörtgen biçimli iki niş yer alır.[1][3]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "Artvin, Ardahan, Erzurum İli ve İlçelerinde Ortaçağ Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması - 2011", 30. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Çorum, 2012, 2. Cilt, s. 324-325. 9 Kasım 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-975-17-3246-0
- ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 76. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ a b 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 234. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7