Suhbeçi Kilisesi
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | İşhan, Yusufeli |
| Koordinatlar | 40°49′29″K 41°45′28″D / 40.82472°K 41.75778°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Durum | Yıkıntılar |
| Mimari | |
| Mimari tür | Kilise |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| Tamamlanma | 5-6. yüzyıl veya 9. yüzyıl |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Kaba yontu taş |
Suhbeçi Kilisesi (Gürcüce: სუხბეჩის ეკლესია), tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı İşhan köyünde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir.[1] Subheçi Kilisesi olarak da bilinir.[2]
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Suhbeçi Kilisesi, Tao bölgesinnde, İşhan köyünün 3 kilometre kuzeyinde Kargiela olarak adlandırılan ve deniz seviyesinden yaklaşık 1800 metre yükseklikte yer alır. Günümüze yıkık haldeki kilisenin bir kitabesi bulunmadığı için inşa tarihi de bilinmemektedir. Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili 1917 yılında kiliseyi görmüş ve tanımlamıştır. Takaişvili, yapısal özellikleri üzerinden kilisenin 5-6. yüzyıllarda inşa edilmiş olması gerektiğini yazmıştır. Yazar Karieli Dağı'nın (ქარიელი მთა: Rüzgarlı Dağ) eteklerinde de Suhbeçi köyünün bulunduğunu belirtmiştir.[3] Bununla birlikte Suhbeçi Kilisesi'nin Gürcü krallığı döneminde, 9. yüzyılda inşa edilmiş olan Gürcü manastırı İşhani Manastırı'na ait bir kilise olabileceği de yazılmıştır.[2]
Mimari[değiştir | kaynağı değiştir]
Suhbeçi Kilisesi, kubbesi ve çatısı çökmüş, duvarlarının bir kasımı ayakta kalmış halde günümüze ulaşmıştır. Ekvtime Takaişvili'nin 1917 yılındaki ziyareti sırasında da kilise yıkık halde bulunuyordu. Takaişvili'nin verdiği bilgiye göre bu yapı, kaba yonu taşlarla inşa edilmişti. Tipik dört kollu bir yapı olan kilisenin batı tarafında bir şapel bulunuyordu. Kilisenin tek giriş kapısı vardı ve bu kapı batı taraft yer alıyordu. Kilisenin batı ve doğu cephelerinde birer pencere vardı. Şapelin kapısı ise batıda, penceresi de güneyde yer alıyordu. Kilisenin kubbesi ve çatısı çökmüştü. Güney duvarı insan boyundan daha alçak olmasına rağmen, kuzey duvarının yüksekliği 3,2 metreyi buluyordu. Kubbe kasnağının sekiz cepheli olduğu anlaşılıyordu. Kubbe ise, İsi Kilisesi’nde olduğu gibi trompluydu. Kilisenin içten uzunluğu 6,84 metre, şapelle birlikte ise, yaklaşık 11 metreydi; genişliği de yaklaşık 7 metereydi.[3][4]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Mine Kadiroğlu,Zafer Karaca, Turgay Yazar, Fahriye Bayran, Bülent İşler, "Çoruh Vadisi Ortaçağ Gürcü Mimarisi 2001 Yılı Yüzey Araştırması" - 20. Araştırma Gezisi Toplantıları, Ankara, 2003, I. Cilt, s. 33. 15 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 975-17-3083-X
- ^ a b Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar - Katalog (ტაო-კლარჯეთი - ისტორიისა და კულტურის ძეგლები - კატალოგი), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 106, ISBN 9789941478178.
- ^ a b "Ekvtime Takaişvili, 1917 Yılında Güney Gürcistan'da Arkeolojik Araştırma Gezisi (1917 წლის არქეოლოგიური ექსპედიცია სამხრეთ საქართველოში), Tiflis, 1960, s. 73". 27 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2023.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 57. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7