Çihireti Kilisesi
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Yünbüken, Hanak |
| Koordinatlar | 41°16′36″K 42°51′35″D / 41.27667°K 42.85972°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Durum | Yıkıntılar |
| Mimari | |
| Mimari tür | Kilise |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| Tamamlanma | ? (Orta Çağ) |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Kesme taş |
Çihireti Kilisesi (Gürcüce: ჩიხირეთის ეკლესია), tarihsel Eruşeti bölgesinde, bugün Ardahan ilinin Hanak ilçesine bağlı ve eski adı Çihireti olan Yünbüken köyünde ortaçağda Gürcülerden kalma bir kilisedir.[1]
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Kilisenin bulunduğu Eruşeti bölgesi, erken dönem Gürcü Hristiyanlığının önemli merkezlerinden biriydi. Bu bölgeyi Osmanlılar 16. yüzyılın ikinci yarısında ele geçirdiğinde Çihireti köyünün 10 hanelik Hristiyan nüfusu Gürcülerden oluşuyordu.[2][3] Köyün Müslüman olmasından sonra kilisenin cemaatinin kalmadığı ve zaman içinde yıkıldığı anlaşılmaktadır. Nitekim Ardahan bölgesini gezmiş olan Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli, 1917 yılında köydeki kilisenin yıkıntılarından söz etmiştir.[4]
Kalıntılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Çihireti Kilisesi, Yünbüken köyünün 1,4 km kuzeybatısında bulunuyordu. Tek nefli küçük bir yapı olduğu anlaşılan kiliseden geriye kuzey duvarının temeli, dört adet kesme taş kalmıştır.Günümüze kalan duvarın uzunluğu 160 cm’dir. Kiliseye güneyden bitişik başka bir yapının bulunduğu kazı sırasında insan kemiklerinin ve kesme taşların ortaya çıkmasıyla anlaşılmıştır. Bu taşlardan biri zarar görmüş bezemeli bir sütun başlığıdır. Yapının beyaz taşlardan inşa edilmiş olduğu kalıntılardan anlaşılmaktadır. Köylülerin verdiği bilgiye göre kilisenin yıkıntıları arasında kadın ve aslan figürlü bir taş bulunuyordu. Öte yandan Hanak kasabasında yaşayan biri bu kilisenin bir stelini evine götürmüştür. Stelde, yakarma pozisyonunda ellerini havaya kaldırmış sakallı iki erkek tasvir edilmiştir. İki figürün de başında hale bulunmaktadır. Bu kiliseye ait başka taşlar da 2016 yılında Hanak kasabasındaki bir benzin istasyonunda tutuluyordu. Bu taşlardan birinde oyma bir haç bulunmaktadır. Buradaki taşlardan biri ise, bir sütun başlığıdır. Bu sütun başlığı, Çihireti Kilisesi’ne 2014 yılında yapılan bir araştırma gezisinde kilisenin bulunduğu yerde tespit edilmişti ve taşın sonradan alınıp götürüldüğü anlaşılmaktadır.[5][6][7]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 18. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 555". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2023.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 500". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2023.
- ^ Konstantine Martvileli, “Ardahan Bölgesinde” (Gürcüce), Sakartvelo gazetesi, 24 Eylül 1917, sayı: 230.
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 18-19. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar - Katalog (ტაო-კლარჯეთი - ისტორიისა და კულტურის ძეგლები - კატალოგი), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 210, ISBN 978-9941-478-17-8
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 75. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7