Taoskari Kilisesi
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Çataksu, Olur |
| Koordinatlar | 40°49′02″K 41°56′35″D / 40.81722°K 41.94306°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Durum | Yıkık |
| Mimari | |
| Mimari tür | Kilise |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Taş |
Taoskari Kilisesi (Gürcüce: ტაოსკარის ეკლესია), tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Olur ilçesine bağlı ve eski adı Taoskari olan Çataksu köyünde, Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Taoskari (ტაოსკარი), Gürcüce bir yer adı olup "Tao'nun kapısı" anlamına gelir. Köyün ve kilisenin yer aldığı Tao ise, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biriydi. Nitekim Osmanlılar köyü ve kiliseyi 1550 yılında Gürcülerden ele geçirmiştir.[2] Kilise ise, Osmanlıların eline geçmeden birkaç yüzyıl önce, 9. yüzyılda inşa edilmişti.[3] Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili, 1907 yılında bu kilisenin yanı sıra köyde başka kiliselerden de söz etmiştir. Bu kiliselerden birinde çok sayıda Gürcüce yazı bulunuyordu.[4]
Mimari
[değiştir | kaynağı değiştir]Taoskari Kilisesi, Çataksu köyünde bir bahçe içinde yer alan iki kiliseden biridir. Her iki kilisenin aynı tarihte inşa edilmiş olmasından dolayı, burada geçmişte bir manastırın olması ihtimalinden de söz edilmiştir. Bu kiliseden biri sekiz kollu kubbeli bir yapı, diğeri sıradan bir kilisedir. Sekiz kollu kilise, kireç harcı kullanılarak kabaca yontulmuş taşlarla inşa edilmiştir. Kilise günümüzde harap halde olup kubbesi çökmüştür. Bununla birlikte günümüze kalmış duvarlarının yüksekliği 3 metreyi bulur.[5] Takaişvili’nin 1907 yılında verdiği bilgiye göre, kilise iri olmayan düzgün kesme taşlarla inşa edilmiştir. Ancak o tarihte bu taşların çoğu sökülmüştü. Kilisenin kubbesi yıkılmış, kubbe kasnağının sadece doğu tarafı kalmıştı. Bu kısımda bir adet pencere de duruyordu. İç taraftan kilise sekiz kollu bir yıldızı andırıyordu. Kilisenin içeriden yüksekliği 16 metreyi buluyordu. Dairesel orta mekandan çıkan her kolda birer pencere bulunuyordu. Doğudaki kol sunak olarak kullanılmıştı.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა-ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს), Paris, 1938, s. 67-70". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2024.
- ^ Geçmişten Geleceğe Yusufeli Sempozyumu Bildirileri. İstanbul: Yusufeli Belediyesi Yayınları. 2010. s. 49. ISBN 978-605-88588-0-0.
- ^ Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 43, ISBN 978-9941-478-17-8.
- ^ "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა-ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს), Paris, 1938, s. 67-68". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2024.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 289. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7