Parehi Manastırı
 Parehi Manastırı | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Ortaköy, Artvin (Berta) |
| Koordinatlar | 41°15′07″K 41°59′24″D / 41.25194°K 41.99000°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Durum | Harabe |
| Mimari | |
| Mimari tür | Manastır |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| Tamamlanma | 9. yüzyıl |
Parehi Manastırı, Parehta Manastırı olarak da bilinir (Gürcüce: პარეხი ya da პარეხთა; okunuşu.: "p'areh'i" ya da "p'areh'ta"), tarihi Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Ortaköy'de (eski adı Berta) Orta Çağ'dan kalma Gürcü Ortodoks manastırıdır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Parehi Manastırı, 9. yüzyılda, Gürcü krallığı döneminde inşa edilmiştir. Gürcü Ortodoks Kilisesi'nin azizlerinden Mikel Pareheli manastırın kurucusu ve ilk başrahibi kabul edilmektedir. Manastır günümüzde Ortaköy'ün Kaşıklı mahallesinin 1 kilometre doğusunda yer alır. Buradaki küçük kiliselerden biri ise, 10. yüzyılda yapılmıştır. Berta Manastırı'na üç-dört kilometre mesafede bulunan Parehi Manastırı'nın başlangıçta bu manastırın bir şubesi olduğu, sonra bağımsız manastır haline geldiği sanılmaktadır.[1] Manastır ana kilise, iki küçük kilise, hücreler ve başka yapılardan oluşur. Elyazması İkinci Berta İncili’ne (12. yüzyıl) düşülen nota göre Parehi Manastırı Meryem Ana'ya adanmıştır.[2]
Manastırda iki kilise bulunduğu varsayımından dolayı buraya Çifte Kilise de denmiştir.[3]
Parehi Gürcücede "mağara kaya" anlamına gelir.[4]
Mimari
[değiştir | kaynağı değiştir]Parehi Manastırı'ndan geriye yıkık halde ana kilise, iki küçük kilise, yemekhane ve değişik işlevlere sahip yapılar kalmıştır. Ana kilisesi 9. yüzyılda inşa edilmiş olup büyük ölçüde ayaktadır. Manastırın küçük kiliselerinden biri bir bazilikadır. Ana kilisenin güney tarafında yer alan kiliseden geriye yıkıntıları kalmıştır. Diğer küçük kilise ise ana kilisenin doğu tarafındadır.[5] Küçük kiliselerden birinin güney duvarında, Gürcü alfabesinin Nushuri harfleriyle yazılmış Gürcüce bir yazı günümüze ulaşmıştır. Bu kısımda ikinci bir yazı bulunmakla birlikte, fazla zarar gördüğü için okunamaz haldedir.[6]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Parehi Manastırı kalıntıları -
Parehi Manastırı Yukarı Kilisesi planı -
Parehi Manastırı Aşağı Kilisesi planı -
Parehi Manastırı'nın iki kilisesi ve manastırın çevresi -
Parehi Manastırı'ndan geriye kalan duvarlar -
Parehi Manastırı kalıntıları -
Yukarı ve Aşağı kilislerinin kesitleri -
Parehi Manastırı'nın inşa edildiği kayalık bölge
.JPG)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "პარეხი (პარეხთა) – ღვთის სახლი / Parehi-Tanrının Evi (video)". 26 Eylül 2019.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 39, ISBN 9789941478178.
- ^ "Ortaköy Çifte Kilise (Parehi Manastırı)". 26 Eylül 2019. 21 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2019.
- ^ "პარეხი (Gürcüce Sözlük)". 26 Eylül 2019.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 145, ISBN 9789941478178.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 42. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7