Milliyetçi Hareket Partisi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Milliyetçi Hareket Partisi
Kısaltma MHP
Genel başkan Devlet Bahçeli
Genel sekreter İsmet Büyükataman
Kurucu Alparslan Türkeş
Slogan(lar) Ülkenin geleceğine oy ver
Çağrım Sana
Lider ülke Türkiye için
Kuruluş tarihi 9 Şubat 1969 (54 yıl önce) (1969-02-09)
24 Ocak 1993 (30 yıl önce) (1993-01-24) (yeniden kuruluş)
Kapanış tarihi 16 Ekim 1981
(Tekrar açıldı)
Birleşme Aydınlık Türkiye Partisi (2010)
Bölünme Büyük Birlik Partisi (1993-günümüz)
Aydınlık Türkiye Partisi (1998-2010)
İYİ Parti (2017-günümüz)
Önceli Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi (1969 için)
Milliyetçi Çalışma Partisi (1993 için)
Ardılı Muhafazakâr Parti (1983-1985)
Milliyetçi Çalışma Partisi (1985-1993)
Merkez Balgat, Çankaya, Ankara[1]
Gazete(ler) Türkgün
Televizyon(lar) Bengütürk TV, Alptürk TV
Gençlik kolu Ülkü Ocakları (gayriresmî)[2][3][4][5][6]
Üyelik (2023) azalış 464.092[7]
İdeoloji
Resmî:
Siyasi pozisyon Sağ[30][31][32][33] ve aşırı sağ[34][35][36]
Ulusal üyelik Cumhur İttifakı
Resmî renkler           Kırmızı ve gri
TBMM
50 / 600
Büyükşehir Belediye Başkanlığı
1 / 30
İl Belediye Başkanlığı
10 / 51
İlçe Belediye Başkanlığı
133 / 922
Belde Belediye Başkanlığı
88 / 387
Büyükşehir Belediye Meclisleri
237 / 2.591
İl Genel Meclisleri
188 / 1.251
Belediye Meclisleri
2.818 / 20.498
Seçim sembolü
Election symbol of MHP.svg
İnternet sitesi
Parti bayrağı
Milliyetçi Hareket Partisi bayrağı
 Türkiye

Milliyetçi Hareket Partisi, Türkiye'de etkinlik gösteren bir siyasi partidir. 9 Şubat 1969 tarihinde Alparslan Türkeş liderliğinde kurulan partinin simgesi üç hilaldir. Türkiye Büyük Millet Meclisinde, Adalet ve Kalkınma Partisi tarafından kurulan 66. hükûmeti destekleyen 48 milletvekiliyle bir grubu bulunur. Genel Başkanı Devlet Bahçeli olan parti ideoloji olarak; aşırı sağcı, aşırı milliyetçi ve Avrupa şüphecisidir. Parti genellikle neo-faşist olarak tanımlanır[25][26][27][28][29] ve bazı şiddet yanlısı paramiliter gruplar[37] ve organize suç örgütleri ile bağlantılıdır.

Parti, 1965'te Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi'nin lideri olan, daha önce Türk Kara Kuvvetleri'nde albaylık yapmış olan Alparslan Türkeş tarafından 1969 yılında kuruldu. 20. yüzyılın ikinci yarısı boyunca esas olarak Türkçü ve Türk milliyetçisi bir siyasi gündem izledi. Devlet Bahçeli, 1997'de Türkeş'in ölümünden sonra liderliği devraldı. Partinin gençlik kolu, 1970'lerde Türkiye'de yaşanan sağ-sol çatışmasında aktif bir taraf olan Ülkü Ocaklarıdır.

Alparslan Türkeş, Cumhuriyet Halk Partisi'ni (CHP) kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün milliyetçi ilkelerinden çok uzaklaşmakla eleştirdikten sonra, CHP Atatürk'ün ideolojisinden sapmasaydı MHP'yi kurmayacağını söylerek partiyi kurdu.[38] MHP, 1973 ve 1977 genel seçimlerinde Milliyetçi Cephe hükûmetlerinde yer almaya yetecek kadar sandalye kazandı. Parti, 1980 darbesinden sonra kapatıldı, ancak 1993'te orijinal adıyla yeniden kuruldu. Türkeş'in ölümü ve Devlet Bahçeli'nin halefi olarak seçilmesinden sonra parti, 1999 genel seçimlerinde oyların %18'ini ve 129 sandalyeyi alarak tarihinin en iyi seçim sonucunu aldı. Bahçeli, Demokratik Sol Parti (DSP) ve Anavatan Partisi (ANAP) ile koalisyona girdikten sonra başbakan yardımcısı oldu, ancak erken seçim çağrıları 2002'de hükûmetin dağılmasına neden oldu. 2002 genel seçimlerinde MHP, yeni kurulan Adalet ve Kalkınma Partisi'nin (AK Parti) çoğunluğu kazanmasının ardından %10'luk barajın altına düşmüş ve meclisteki tüm temsiliyetini kaybetmiştir.

MHP, oyların %14,27'sini alarak meclisteki temsiliyetini geri aldığı 2007 genel seçimlerinden sonra, hükûmet ile terör örgütü PKK arasındaki barış görüşmelerine şiddetle karşı çıkmış ve iktidardaki AK Parti hükûmetini yolsuzluk ve otoriterlik üzerinden şiddetle eleştirmişti. Bununla birlikte MHP, 2007 cumhurbaşkanlığı seçimleri, başörtüsü yasağının kaldırılması ve Haziran-Temmuz 2015 TBMM Başkanlığı seçimleri gibi durumlarda AK Parti ile birlikte hareket etti. Bahçeli, 2015'ten bu yana Erdoğan'ı ve AK Parti'yi açıkça destekliyor. Bu, parti içinde bir bölünmeye neden oldu ve Meral Akşener'in merkezci ve Avrupa yanlısı İYİ Parti'yi kurmak için MHP'den ayrılmasına neden oldu. MHP, 2017 referandumunda 'Evet' oyunu destekledi ve 2018 Türkiye genel seçimleri için AK Parti ile Cumhur İttifakı'nı kurdu.[39] MHP halihazırda AK Parti liderliğindeki Cumhur İttifakı'nı destekliyor.

İdeolojisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Dokuz Işık

MHP'nin görüşünü milliyetçiliğin baskın olduğu, İslam'ın şekillendirdiği Türk milliyetçiliğini temel alan Dokuz Işık doktrini temsil etmektedir. Parti aşırı sağ yelpazede konumlandırılır.[40][41][42]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

1969-1980[değiştir | kaynağı değiştir]

Üç Hilâl

MHP, 8-9 Şubat 1969 günlerinde Adana'da yapılan genel kongrede Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi'nin adını Milliyetçi Hareket Partisi olarak değiştirmesiyle kurulmuştur.[43] Büyük Kongreden sonra toplanan ilk genel idare kurulunda partinin amblemi "Üç Hilâl" olarak kararlaştırılmış ve aynı toplantıda Ülkü Ocakları için de "Hilâl İçinde Kurt" amblemi benimsenmiştir. MHP'nin bir de Türklerin özgürlüğünü temsil ettiğine inanılan bozkurt işareti vardır.

Partinin sembollerinden olan bozkurt işareti

MHP, katıldığı ilk genel seçim olan 1969 genel seçimlerinde yüzde 3 oy aldı. Adana'dan milletvekili seçilen Alparslan Türkeş partisinin tek milletvekili oldu; MHP 1973'e kadar MHP mecliste bir kişiyle temsil edildi. 1973 genel seçimlerinde 3 milletvekiliyle meclise girdi. 1 Nisan 1975'te I. Milliyetçi Cephe Hükûmeti'ne girdi. Alparslan Türkeş ve Mustafa Kemal Erkovan kabinede yer aldı. 5 Haziran 1977'de yapılan genel seçimlerde oy oranını yüzde 3.4’ten, yüzde 6.4’e çıkartarak 16 milletvekiliyle mecliste grup oluşturdu ve senatoya bir üye soktu, bu seçimin ardından kurulan II. Milliyetçi Cephe Hükûmeti'nde ise biri başbakan yardımcılığı olmak üzere beş bakanlıkla temsil edilerek büyük bir atılımda bulundu: Alparslan Türkeş, Agah Oktay Güner, Cengiz Gökçek, Gün Sazak ve Sadi Somuncuoğlu.

Milliyetçi Hareket Partisi, milliyetçi muhafazakâr tabana seslendi. Millî Selamet Partisi (MSP) ile görüş farklılığı milliyetçilik üzerindeydi. Alparslan Türkeş "Başbuğ" olarak nitelendiriliyordu. MHP, Ülkücü Gençlik Derneği (ÜGD), Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu (MİSK) ve Polis Birliği Derneği (POL-BİR) kuruluşlarıyla toplumsal örgütlenmeye gitti. Birçok MHP'li 1970'lerdeki çatışmalarda sol görüşlüler tarafından öldürüldü. Ülkücülerin çatışmalara çekilmesinin fitilini, Ankara Erkek Teknik Yüksek Öğretmen Okulu öğrencisi ülkücü Ertuğrul Dursun Önkuzu'nun sol görüşlü öğrencilerce 3 gün boyunca işkence edilerek, 23 Kasım 1970 tarihinde öldürülmesi olayı ateşledi. Bu olaydan sonra, sol görüşlü gençlerle, ülkücü gençler sık sık çatıştı. Ülkücü gazeteci, yazar ve milletvekili İlhan Darendelioğlu, milletvekili ve bakan Gün Sazak, MHP İstanbul İl Başkanı Recep Haşatlı ve oğlu sol örgütlerin düzenlediği faili meçhul suikastlerde öldürüldüler.

MHP 1975'ten 12 Eylül Darbesine kadar bütün yurtta yaşanan terör olaylarında, Ülkü Ocakları'nın partiyle ilişkilendirilip suçlanmasıyla karşılaştı. Bozkurtlar veya "komando" olarak nitelenen gençler ile sosyalist sol militanların çatışması birçok kaynakta ülkenin bir iç savaşa sürüklendiği şeklinde yorumlandı ve askerler darbeden sonraki bildirilerinde en çok buna vurgu yaptılar. Bozkurtların baş sloganı Tanrı Türk'ü Korusun şeklindeydi. Parti bazılarınca nasyonal sosyalistlikle suçlandı, sol görüş taraftarlarınca faşistlikle itham edildi. Partililer her iki suçlamayı da reddetti ve Atatürk ilkelerine uygun olarak "Türk-İslam Ülküsü" (Ülkücülük) görüşünü savunduklarını dile getirdiler. MHP içindeki çalkantılarda görüşleri ırkçılığa yakın olarak tanımlananlar zamanla partiden atıldı. Türkeş, 1976'da Mekke'ye gidip hacı oldu. 1977'de MSP'den umudunu kestiğini açıklayan Necip Fazıl Kısakürek'in desteğini kazandı. MHP'nin resmî günlük gazetesi Hergün gazetesiydi. Daha akademik olan Ortadoğu gazetesinde milliyetçi ve mukaddesatçı profesörler yazıyordu. Bayrak, Millet ve Millî Ülkü gazeteleri ile Adalet Partisi'nin yayın organları da partiye destek veriyordu. Töre dergisi partinin görüşlerini bilimsel tabanda araştırıyordu.

12 Eylül Dönemi (1980-1983)[değiştir | kaynağı değiştir]

12 Eylül Darbesi'nden sonra MHP, diğer partiler gibi 16 Ekim 1981'de kapatıldı, yöneticileri yargılandı. MHP ve Ülkücü Kuruluşlar Davası'nın sonuçlanmasıyla birlikte yargılanan 389 kişiden 5’ine idam, 9’una müebbet hapis, geriye kalan 219 kişiye ise çeşitli yıllarda hapis cezası verildi.

Alparslan Türkeş de bu dava sonucunda 9 yılı geçkin hapis cezasına çarptırılmış ve bilfiil 4,5 yıl cezaevinde yatmıştır.[44]

1983-1993[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana maddeler: Muhafazakâr Parti (Türkiye) ve Milliyetçi Çalışma Partisi

12 Eylül 1980 Darbesi’nin ardından kapatılan MHP çizgisi, 1983 yılında yeni siyasal partiler kurulmasına izin verilince Mehmet Pamak tarafından kurulan Muhafazakâr Parti tarafından temsil edilmiştir. Bu parti 1985 yılında adını Milliyetçi Çalışma Partisi olarak değiştirmiştir. 1987 referandumundan sonra Türkeş'in siyasi yasağı kalkınca, MHP'nin tarihsel lideri, MÇP genel başkanı olmuştur.

7 Temmuz 1992'de, Ülkücü Gençlik Derneği eski genel başkanı ve Sivas milletvekili Muhsin Yazıcıoğlu, Türkeş’i eleştirerek arkadaşlarıya birlikte MÇP'den istifa etti.[44] MÇP'den ayrılan Yazıcıoğlu ve bir grup arkadaşı, 29 Ocak 1993'te Büyük Birlik Partisini (BBP) kurdu ve Yazıcıoğlu partinin genel başkanı oldu.

1993-1997[değiştir | kaynağı değiştir]

27 Aralık 1992'de, 1979 yılındaki delegeleriyle toplanan MÇP Kurultayı, Sadi Somuncuoğlu'nun tüm çabalarına karşın MÇP’nin feshine, 24 Ocak 1993 tarihinde yapılan olağanüstü kongreyle ise partinin adının MHP olarak değiştirilmesine karar vermiştir.

1994 yerel seçimlerinde Amasya, Çankırı, Erzincan, Kars, Kastamonu, Kırşehir, Yozgat ve Iğdır illerinin belediyeleriyle birlikte toplam 118 belediye başkanlığını kazandı.

Aralık 1995 genel seçimlerinde %8,2 oy alan MHP, %10’luk seçim barajını aşamadığı için milletvekili çıkaramadı.

1997-2002[değiştir | kaynağı değiştir]

MHP Genel Başkanı Alparslan Türkeş'in ölümünden sonra, 18 Mayıs 1997 tarihinde gerçekleştirilen parti kongresinde 6 aday genel başkanlık için yarıştı. Birinci tur oylamada Tuğrul Türkeş 412, Devlet Bahçeli 359, Ramiz Ongun 231, Enis Öksüz 104, Muharrem Şemsek 80, İbrahim Çiftçi 13 oy aldı. Çıkan kavga nedeniyle kongre ileri bir tarihe ertelendi. 6 Temmuz 1997’de yapılan ikinci tur oylamada Alparslan Türkeş'in oğlu Tuğrul Türkeş 487 oy alırken, 697 oy alan Devlet Bahçeli genel başkanlığa seçildi. 23 Kasım 1997'de yapılan olağan kongrede Bahçeli ve Türkeş, genel başkanlık için tekrar karşı karşıya geldi. Yapılan seçimde 483 oy alan rakibi karşısında 671 oy alan Bahçeli tekrar genel başkan seçildi.[45]

1999 yerel seçimlerinde Afyonkarahisar, Aksaray, Amasya, Bayburt, Çankırı, Erzincan, Erzurum, Gümüşhane, Iğdır, Isparta, Kastamonu, Karaman, Kırıkkale, Kırklareli, Kırşehir, Malatya, Muş, Niğde, Osmaniye, Uşak ve Yozgat illerinin belediyeleriyle beraber toplam 498 belediye kazandı.

MHP, 1999 Türkiye genel seçimlerinde %17.98 oy alarak DSP’nin ardından en çok oy alan ikinci parti oldu ve 129 milletvekili çıkardı.[46] Kurulan DSP-ANAP-MHP koalisyonunda, biri başbakan yardımcılığı olmak üzere 12 bakanlık alarak, ikinci büyük koalisyon ortağı oldu. V. Ecevit Hükûmeti'ne katılırken Rahşan Ecevit'le sorun yaşayan MHP, yine de koalisyonda uyumla çalıştı, ancak ekonominin çökmesi üzerine dışarıdan getirilen Kemal Derviş ile uyuşamadı.[kaynak belirtilmeli] Parti, Rahşan Affı'na destek verdi ve af yasasının çıkarılmasını sağladı. Eylül 2002'ye gelindiğinde TBMM'de 125 milletvekili kalmıştı.

Daha sonra iktidardayken Genel Başkan Devlet Bahçeli'nin isteği üzerine Temmuz 2002'de alınan kararla erken seçime gidildi. 3 Kasım 2002 tarihinde yapılan genel seçimlerde MHP için büyük bir yıkım oldu ve %18 olan oy oranı %8.3'e düştüğünden MHP parlamentoya giremedi.

2002-2016[değiştir | kaynağı değiştir]

Partinin Iğdır İl Başkanlığı binası

2002 seçimlerinde partinin seçim barajı altında kalarak TBMM'de temsil edilme imkanını yitirmesinden sonra Genel Başkan Bahçeli, "Sorumluluk şahsıma aittir" diyerek, 2003'te toplanacak olağanüstü kurultayda genel başkanlığı bırakacağını açıkladı. 12 Ekim 2003'te toplanan parti kongresinde Bahçeli, en yakın rakibi Ramiz Ongun'un 300 oyuna karşılık 688 oy alarak yeniden genel başkan seçildi.

2004 yerel seçimlerinde'nde Kastamonu, Niğde, Gümüşhane, Iğdır illerinin belediyeleriyle beraber toplam 247 belediye kazandı. 1999'da kazandığı Kırklareli CHP'ye diğer şehirler AK Parti'ye geçti.

2007 Türkiye genel seçimlerinde %14.29 oy alarak 71 milletvekilliği kazanmış ve mecliste yeniden grup kurmuştur.

2009 yerel seçimlerinde, biri büyükşehir olmak üzere 10 ilin belediye başkanlığını, toplamda da 490 belediye başkanlığı kazanmıştır. Bu seçimde AK Parti'nin elindeki Adana, Balıkesir, Isparta, Manisa, Karabük, Osmaniye, Uşak ve DSP'nin elinde bulundurduğu Bartın belediye başkanlıklarını kazanırken kendi elinde bulundurduğu Niğde belediyesi AK Parti'ye geçti. Ayrıca Gümüşhane ve Kastamonu belediyelerini de tekrar kazandı.

2015 genel seçimleri öncesindeki Ankara mitinginden bir görüntü.

2011 Türkiye genel seçimlerinde %14,27 oy almış ve mecliste 53 milletvekilliği kazanmıştır. Iğdır'da en yüksek oyu almıştır.

2014 Türkiye yerel seçimlerinde AK Parti'nin elinde bulundurduğu Kars'ı ve CHP'nin elinde bulundurduğu Mersin'i kazandı. Adana, Isparta, Karabük, Manisa, Bartın ve Osmaniye belediyelerini de tekrar kazanırken, Balıkesir, Kastamonu, Gümüşhane ve Uşak belediyeleri AK Parti'ye geçti. Ayrıca il belediyeleriyle beraber 116 belediye kazandı.

Haziran 2015 Türkiye genel seçimlerinde %16,29 oy alarak 80 milletvekilliği kazanmış ve yeniden grup kurmuştur. Birinci olabildiği tek il ise Devlet Bahçeli'nin memleketi Osmaniye olmuştur.

Kasım 2015 Türkiye genel seçimlerinde %11.94 oy alarak 40 milletvekili çıkartmıştır ve grup kurmuştur.

Kurultay süreci[değiştir | kaynağı değiştir]

Muhaliflerin öne çıkan ismi Meral Akşener, Mayıs 2016'da olağanüstü kongrenin engellenmesi üzerine konuşma yapıyor.

Kasım 2015 Türkiye genel seçimlerinden sonra MHP'de 547 delege olağanüstü kurultay taleplerini MHP Genel Merkezi'ne iletti. Meral Akşener, Sinan Oğan ve Koray Aydın kurultay çağrısında bulundu ve genel başkan adayı olduklarını açıkladılar. Fakat Bahçeli yaptığı açıklamayla kurultay çağrılarını reddetti, kurultay tarihi olarak 18 Mart 2018 tarihini işaret etti.[47] Muhaliflerin avukatları "Kurultay Çağrı Heyeti" oluşturularak, partinin olağanüstü kurultaya götürülmesi talebiyle Ankara 12. Sulh Hukuk Mahkemesinde dava açtı. Parti yönetimi imzalarla ilgili açılan davada karar vermek için Ankara 2. Sulh ceza mahkemesinden süre istedi.[47]

Bahçeli'ye karşı genel başkanlığını ilan eden 6 muhalif adayın katılımıyla MHP’nin 6.Olağanüstü Büyük Kongresi toplandı. Tüzük kurultayı olarak tanımlanan kongrede, genel merkez aksini iddia etse de kurultay toplanma sayısına ulaşıldığı noter huzurunda teyit edildi. Kongrede kabul edilen değişiklik önerileriyle parti tüzüğündeki 13 madde yenilendi. Değişikliklerle birlikte parti tüzüğündeki ‘olağanüstü kurultaylarda genel başkan seçimi yapılmasını’ engelleyen madde ‘seçim yapılabilir’ şeklinde değiştirildi.[48]

2016-günümüz[değiştir | kaynağı değiştir]

Partinin 12. olağan kurultayından bir görünüm (18 Mart 2018)

2018 Türkiye genel seçimlerinde Adalet ve Kalkınma Partisi ile Cumhur İttifakı'nı kuran MHP, %11,10 oy alarak 49 milletvekilliği kazandı. 2018 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminde ise aday çıkarmayarak AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı destekledi.

2019 Türkiye yerel seçimlerinde AK Parti ile kısmi ittifak yapan MHP; AK Parti'nin elindeki Amasya, Bayburt, Çankırı, Erzincan, Karaman, Kastamonu ve Kütahya belediye başkanlıklarını kazanırken Bartın, Karabük, Manisa ve Osmaniye belediyelerini de tekrar kazandı. Isparta belediyesi AK Parti'ye, Adana ve Mersin belediyeleri CHP'ye ve Kars belediyesi HDP'ye geçti. MHP il belediyeleriyle birlikte 166 belediye kazandı.

Genel başkanları[değiştir | kaynağı değiştir]

9 Şubat 1969'da açılan Milliyetçi Hareket Partisi'nin bugüne kadar genel başkanlığı yapan kişilerin listesi.

# İsim Resim Görev Başlangıcı Görev Bitişi Görev Süresi
1 Alparslan Türkeş Blanco portrait.svg 8 Şubat 1969 4 Nisan 1997 28 yıl, 55 gün
− Muhittin Çolak (vekil)[49] Blanco portrait.svg 5 Nisan 1997 10 Haziran 1997 66 gün
− Tuğrul Türkeş (vekil)[49] Tugrukturkes (cropped).png 10 Haziran 1997 6 Temmuz 1997 26 gün
2 Devlet Bahçeli Devlet Bahçeli VOA 2015 (cropped).jpg 6 Temmuz 1997 Görevde 25 yıl, 331 gün

Mevcut Başkanlık Divanı üyeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

# Adı Görevi
1 Devlet Bahçeli Genel Başkan
2 Edip Semih Yalçın Genel Başkan Yardımcısı (Teşkilat İşleri)
3 Feti Yıldız Genel Başkan Yardımcısı (Hukuk ve Seçim İşleri)
4 Mustafa Kalaycı Genel Başkan Yardımcısı (Siyasi İşler, Parlamento ve Hükûmet İlişkileri)
5 İsmail Faruk Aksu Genel Başkan Yardımcısı (Ekonomik ve Sosyal Politikalar)
6 İsmail Özdemir Genel Başkan Yardımcısı (Medya, Tanıtım ve Halkla İlişkiler)
7 Mevlüt Karakaya Genel Başkan Yardımcısı (Mali İşler)
8 Kamil Aydın Genel Başkan Yardımcısı (Türk Dünyası ve Uluslararası İlişkiler)
9 İzzet Ulvi Yönter Genel Başkan Yardımcısı (Araştırma ve Strateji Geliştirme)
10 Sadir Durmaz Genel Başkan Yardımcısı (Yerel Yönetimler)
11 Pelin Yılık Genel Başkan Yardımcısı (Aile, Kadın ve Yan Kuruluşlar)
12 Yaşar Yıldırım Genel Başkan Yardımcısı (Mesleki ve Sivil Toplum Kuruluşları ile İlişkiler)
13 Filiz Kılıç Genel Başkan Yardımcısı (Parti İçi Eğitim, Siyaset ve Liderlik Okulu)
14 İsmet Büyükataman Genel Sekreter
15 Tamer Osmanağaoğlu Genel Sekreter Yardımcısı (İdari, Mali ve Teknik İşler)
16 Bahadır Bumin Özarslan Genel Sekreter Yardımcısı (Siyasi ve Sosyal İşler ile Protokol İşleri)

Milliyetçi Hareket Partisi ve seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçim Harita Genel Başkan Oy Sandalye Meclis Sıra
# % ± Y # ±
1969 Mhp1969secim.png Alparslan Türkeş 274.225
%3,02
 —
1 / 450
 — Muhalefet 5.
1973 Mhp1973secim.png 362.208
%3,38
 artış 0,36
3 / 450
 artış 2 6.
1977 Mhp1977secim.png 951.544
%6,42
 artış 3,04
16 / 450
 artış 13 Koalisyon 4.
1981-1993 arası kapalı kaldı.
1995 Mhp1995secim.png Alparslan Türkeş 2.301.343
%8,18
 artış 1,76
0 / 550
 azalış 16 Baraj Altında Kaldı 6.
1999 Mhp1999secim.png Devlet Bahçeli
Devlet Bahçeli 		5.606.634
%17,98
 artış 9,80
129 / 550
 artış 129 Koalisyon 2.
2002 Mhp2002secim.png 2.629.808
%8,35
 azalış 9,63
0 / 550
 azalış 129 Baraj Altında Kaldı 4.
2007 Mhp2007secim.png 5.001.869
%14,27
 artış 5,92
71 / 550
 artış 71 Muhalefet 3.
2011 Mhp2011secim.png 5.585.513
%13,01
 azalış 1,26
53 / 550
 azalış 18
2015 Haziran Mhp2015secim.png 7.520.006
%16,29
 artış 3,28
80 / 550
 artış 27
2015 Kasım Mhp2015Kasım.png 5.694.136
%11,90
 azalış 4,39
40 / 550
 azalış 40
2018 Mhp2018secim.png 5.466.775
%11,10
 azalış 0,80
49 / 600
 artış 9 Hükûmete Destek 4.
2023 5.484.820
%10,07
 azalış 1,03
50 / 600
 artış 1 3.

Yerel seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçim Genel Başkan İl Genel Meclisi Belediye
Oy %
1973 Alparslan Türkeş 133,089
%1,33
5 / 1.640
1977 819,136
%6,62
55 / 1.730
1981-1993 arası kapalı kaldı.
1994 Alparslan Türkeş 2,239,117
%7,95
118 / 2.695
1999 Devlet Bahçeli 5,401,597
%17,17
500 / 3.200
2004 3,372,249
%10,45
268 / 3.193
2009 6,683,600
%16,27
490 / 2.903
2014 7,399,119
%17,82
166 / 1.351
2019 3,756,245
%8,12
234 / 1.385

Yayınları[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkgün logosu

Türkgün, 25 Eylül 2018'de yayın hayatına başlamıştır. Günlük olarak yayınlanan siyasi bir gazetedir. Milliyetçi bir yayın çizgisine sahip olup Milliyetçi Hareket Partisi'ne yakın bir gazete olarak bilinmektedir.[50]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2020. 
  2. ^ Martin, Augustus; Prager, Fynnwin (2019). "Part II: The Terrorists – Violent Ideologies: Terrorism From the Left and Right". Terrorism: An International Perspective. Thousand Oaks, California: SAGE Publications. s. 302. ISBN 9781526459954. LCCN 2018948259. 13 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2021. 
  3. ^ Sánchez Amor, N. (25 Mayıs 2022). "Document A9-0149/2022: REPORT on the 2021 Commission Report on Turkey". Bruxelles: European Parliament. 27 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022. The European Parliament [...] is concerned by the attempts by the Turkish Government to influence members of the Turkish diaspora in the EU, such as through the Presidency for Turks Abroad and Related Communities (YTB) and the Turkish-Islamic Union for Religious Affairs (DITIB), which could interfere with democratic processes in some Member States; remains worried that the racist right-wing extremist movement Ülkü Ocakları, also known as the Grey Wolves, which is closely linked to the ruling coalition Nationalist Movement Party (MHP), is spreading not only in Turkey but also in EU Member States; calls for the EU and its Member States to examine the possibility of banning their associations in EU countries; calls on the Member States to closely monitor the racist activities of this organisation and to fight back to curtail its influence; 
  4. ^ Taspinar, Omer (2005). "The Kurdish Question in Turkish Politics". Kurdish Nationalism and Political Islam in Turkey: Kemalist Identity in Transition. Middle East Studies: History, Politics & Law. New York and Londra: Routledge. ss. 92-94. doi:10.4324/9780203327036. ISBN 9780415512848. 13 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2021. 
  5. ^ Naylor, R. T. (2006). "Striking Out! – Al-Qaida Cells in the Global Petrie Dish". Satanic Purses: Money, Myth, and Misinformation in the War on Terror. Montreal: McGill–Queen's University Press. s. 296. ISBN 9780773531505. 13 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2021. 
  6. ^ "Video shows Turkish police singing Grey Wolf march". Hürriyet Daily News. 25 Nisan 2011. 19 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. The Grey Wolves, also commonly referred to as the Ülkü Ocakları (Idealist Hearths), are a youth organization with close links to the MHP.  Alt URL 1 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  7. ^ "Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı". 14 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2022. 
  9. ^ Arman, Murat Necip (2007). "The Sources Of Banality In Transforming Turkish Nationalism". CEU Political Science Journal (2): 133-151. 
  10. ^ Eissenstat, Howard. (November 2002). Anatolianism: The History of a Failed Metaphor of Turkish Nationalism. Middle East Studies Association Conference. Washington, D.C. 
  11. ^ Tachau, Frank. (1963). "The Search for National Identity among the Turks". Die Welt des Islams. New Series. 8 (3): 165-176. 
  12. ^ a b Cook, Steven A. (2012). "Recent History: The Rise of the Justice and Development Party". U.S.-Turkey Relations: A New Partnership to. Council on Foreign Relations: 52. 
  13. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2022. 
  14. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2022. 
  15. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2022. 
  16. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2022. 
  17. ^ Söyler, Mehtap (2015). The Turkish Deep State: State Consolidation, Civil-Military Relations and Democracy (İngilizce). Routledge. s. 119. ISBN 9781317668800. 3 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2022. 
  18. ^ "Euroscepticism: Party Ideology Meets Strategy". 27 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  19. ^ Göçek, Fatma Müge (2011). "The Transformation of Turkey: Redefining State and Society from the Ottoman Empire to the Modern Era". I.B. Tauris: 56. 
  20. ^ Tocci, Nathalie (2012). "Turkey and the European Union". The Routledge Handbook of Modern Turkey. Routledge: 241. 
  21. ^ Farnen, Russell F., (Ed.) (2004). Nationalism, Ethnicity, and Identity: Cross National and Comparative Perspectives. Transaction Secularism Publishers. s. 252. ISBN 9781412829366. ..the nationalist-fascist Turkish National Movement Party (MHP). 
  22. ^ Abadan-Unat, Nermin (2011). Turks in Europe: From Guest Worker to Transnational Citizen. New York: Berghahn Books. s. 19. ISBN 9781845454258. ...the fascist Nationalist Movement Party... 
  23. ^ Celep, Ödül (2010). "Turkey's Radical Right and the Kurdish Issue: The MHP's Reaction to the "Democratic Opening"". Insight Turkey. 12 (2). 
  24. ^ Carkoglu, Ali (2004). Turkey and the European Union: Domestic Politics, Economic Integration and International Dynamics. Routledge. s. 127. 
  25. ^ a b Arıkan, E. Burak (1999). The Programme of the Nationalist Action Party: An Iron Hand in a Velvet Glove?. Turkey Before and After Atatürk. Frank Cass. s. 122. 
  26. ^ a b Jacoby, Tim (2012). Fascism, Civility and the Crisis of the Turkish State. Political Civility in the Middle East. Routledge. s. 112. 
  27. ^ a b globalsecurity, Nationalist Movement Party (MHP Milliyetçi Hareket Partisi) 20 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  28. ^ a b "Grey Wolves, Turkey's neo-fascist group that is banned in France". 10 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  29. ^ a b Ali Erken, St.Antony’s. The Construction of Nationalist Politics in Turkey: The MHP: 1965-1980 30 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  30. ^ Gerges, Fawaz (2016). Contentious Politics in the Middle East. Springer. s. 299. 
  31. ^ Yilmaz, Gözde (2017). Minority Rights in Turkey. Taylor & Francis. s. 65. 
  32. ^ "Turkish right-wing dissidents' bid to oust party leader foiled". Yahoo News. 15 Mayıs 2016. 1 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2019. 
  33. ^ "En Turquie, le parti d'Erdogan bénéficie du succès inattendu des nationalistes du MHP". Le Monde.fr (Fransızca). 26 Haziran 2018. 11 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2019. 
  34. ^ "Turkish far right on the rise". The Independent. 20 Nisan 1999. 14 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2014.  (İngilizce)
  35. ^ Avcı, Gamze (Eylül 2011). "The Nationalist Movement Party's Euroscepticism: Party Ideology Meets Strategy" (PDF). South European Society and Politics. 16 (3). Routledge. ss. 435-447. doi:10.1080/13608746.2011.598359. ISSN 1743-9612. 21 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2015.  (İngilizce)
  36. ^ Çınar, Alev; Burak Arıkan (2002). "The Nationalist Action Party: Representing the State, the Nation or the Nationalists?". Barry Rubin & Metin Heper (Ed.). Political Parties in Turkey. Londra: Routledge. s. 25. ISBN 0714652741. 2 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2021.  (İngilizce)
  37. ^ Sullivan, Colleen (2011). Grey Wolves. The SAGE Encyclopedia of Terrorism (Second bas.). Sage. s. 236. 
  38. ^ "Biz Kimiz? – Ahmet Şefki Kuzulu - Ülkü Ocakları Eğitim ve Kültür Vakfı". 2 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2015. 
  39. ^ "Erdogan's AKP says to ally with nationalists for 2019 elections". Reuters. 21 Şubat 2018. 30 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2022. 
  40. ^ Ali Dağlar (20 Temmuz 2008). "MHP artık Avrupalı bir aşırı sağ parti ve anamuhalefet adayı". hurriyet.com.tr. 28 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2015. 
  41. ^ "Turkish far right on the rise" (İngilizce). independent.co.uk. 20 Nisan 1999. 28 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2015. 
  42. ^ "Turkey and the EU: Will they Split before they Marry?" (İngilizce). spiegel.de. 3 Ekim 2005. 28 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2015. 
  43. ^ "MHP Tarihçe". mhp.org.tr. 7 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2015. 
  44. ^ a b Yıldırım, Tercan (28 Mart 2020). ""Devletçi milliyetçilikten milletçi milliyetçiliğe": Muhsin Yazıcıoğlu (1)". Independent Türkçe. 27 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2022. 
  45. ^ Suavi Aydın, Yüksel Taşkın (2014). 1960'tan Günümüze Türkiye Tarihi (2014 bas.). İstanbul: İletişim Yayınları. s. 452. ISBN 978-975-05-1462-3. 
  46. ^ "1999 Yılı Genel Seçim Sonuçları". belgenet.net. 27 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2015. 
  47. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :0 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  48. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2016. 
  49. ^ a b Genel Başkan Vekili olarak
  50. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2019. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Milliyetçi_Hareket_Partisi&oldid=29801156" sayfasından alınmıştır