Türkçedeki yabancı kökenli sözcüklerin Türkçe karşılıkları
 |
Bu madde veya bölüm Türkçede değiştirilen alıntı sözcüklerin listesi maddesine çok benzemektedir ve bu iki maddenin tek başlık altında birleştirilmesi önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{Geçmiş birleştir}} şablonunu ekleyiniz. |
 |
Bu maddenin veya maddenin bir bölümünün gelişebilmesi için konuda uzman kişilere gereksinim duyulmaktadır. |
İçindekiler
Başka dilden geçen sözcüklerin yenisiyle değiştirilme dizelgeleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Arapça kökenli alıntı sözler[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu dizelgede, Osmanlı Türkçesi sözler, sözün Türkçedeki çağdaş yazımı (TDK tarafından önerildiği gibi) ve çağdaş Türkçe karşılığı verilmiştir.
| Osmanlı Türkçesi sözleri ve onların imce çevirileri |
Osmanlı Türkçesi sözlerin çağdaş yazımları |
Çağdaş Türkçe karşılığı |
|---|---|---|
| عبث | abes | anlamsız, saçma, boş |
| آب حيات âb(e) hayât | abıhayat | bengisu, dirim suyu, yaşam suyu |
| عابده | abide | anıt |
| عبوس | abus | 1) somurtkan 2) asık (yüz) |
| عجائب | acayip | 1) şaşırtıcı, yadırgatıcı, şaşılan 2) şaşılıcak şey 3) olağanüstü |
| عجله | acele | 1) tez, ivedi ** 2) tezelden, ivedilikle 3) ivedilik |
| عجمى | acemi | toy, ustalaşmamış, beceriksiz |
| عجزه | aceze | düşkünler |
| عاجل | acil | ivedi |
| عاجز | aciz | 1) güçsüzlük 2) beceriksizlik |
| âciz | 1) güçsüz 2) beceriksiz | |
| عجول | acul | tez canlı, ivecen |
| عجوزه | acuze | kocakarı |
| آداب معاشرت | adabımuaşeret | görgü |
| عضله | adale | kas |
| عدالت | adalet | türe |
| آداب | adap | 1) töre 2) yol yordam |
| عداوت | adavet | yağılık |
| عدد | adet | sayı |
| عادت | âdet | 1) görenek, töre 2) alışkı, alışkanlık 3) aybaşı |
| عادتا | âdeta | neredeyse, bayağı, sanki |
| عادي | adi | 1) düşük nitelikli 2) aşağılık, bayağı 3) olağan, sıradan |
| عادل | adil | doğru, haktanır |
| عفو | af | 1) bağışlama 2) görevden alma |
| آفاقی | afaki | 1) gelişigüzel, amaçsız 2) nesnel |
| آفت | afet | 1) kıran, yıkım 2) çok güzel (kız,kadın) |
| عفو ايتمك | affetmek | 1) bağışlamak 2) görevden almak |
| عافيت | afiyet | sağlık, esenlik |
| اغيار | ağyar | yabancılar, eller |
| أحباب | ahbap | arkadaş, tanış, biliş, gönüldeş |
| عهد ايتمك | ahdetmek | ant içmek |
| احفاد | ahfad | torunlar, soy |
| آخر | ahir | son |
| عهد | ahit | 1) antlaşma, sözleşme 2) ant 3) çağ |
| آخذه | ahize | almaç |
| أحكام | ahkâm | yargılar |
| اخلاق | ahlak | 1) töre, aktöre 2) alışkanlık |
| احمق | ahmak | beyinsiz, bön |
| اخشاب | ahşap | ağaç, tahta |
| احوال | ahval | durum, durumlar |
| عائدات | aidat | 1) ödenti 2) kesenek |
| عائديت | aidiyet | 1) ilişkinlik, değginlik 2) ilgi |
| عائله | aile | ocak ** |
| عائد | ait | ilgili, ilişkin, ilişik |
| عقبنده | akabinde | hemen sonra, ardından, ardı sıra |
| عقد ايتمك | akdetmek | 1) (sözleşme, antlaşma) yapmak |
| عاقبت | akıbet | son |
| عقل | akıl | 1) us 2) bellek 3) öğüt |
| عقيم | akim | kısır, verimsiz, sonuçsuz |
| عكس | akis | 1) yankı, tepki 2) yansı |
| عقد | akit | sözleşme, bağıt |
| عقل سليم | aklıselim | sağduyu |
| اقران | akran | yaşıt |
| اقسام | aksam | bölümler |
| عكسی | aksi | ters, geçimsiz |
| عكس العمل | aksülamel | tepki |
| اعلی | âlâ | 1) iyi, çok iyi 2) üstün |
| علائم سما | alaimisema | gökkuşağı, ebemkuşağı |
| علاقه | alaka | ilgi, ilişki |
| علامت | alamet | belirti, iz |
| علامت فارقه | alametifarika | ayırtaç |
| على العجله | alelacele | ivedilikle, çabucak, çarçabuk |
| على العادة | alelade | sıradan, olağan |
| على الاصول | alelusul | 1) üstünkörü, gelişigüzel 2) yöntemine göre |
| عالم | âlem | 1) evren, yaratkı 2) eğlenti 3) el gün |
| علم شمول | âlemşümul | evrensel, yaratkılık |
| علنا | alenen | açıkça, açıktan açığa |
| علنی | aleni | açık, ortada |
| عليه | aleyh | karşı, karşıt |
| عالي | âli | yüce, yüksek, ulu |
| اعمی | âmâ | görmez, görme engelli |
| عملي | amelî | 1) uygulamalı 2) kılgılık |
| عمليات | ameliyat | işlemce |
| عمليه | ameliye | işlem |
| عامل | amil | etken |
| آمر | amir | buyurucu, baş, buyurgan |
| عاميانه | amiyane | sıradan, bayağıca |
| عمه | amme | kamu |
| amudufıkari | omurga, belkemiği | |
| عنعنه | anane | gelenek |
| عنعنوی | ananevi | geleneksel |
| آنی | ani | 1) birden, ansızın 2) beklenmedik |
| آنی | ani | apansız |
| عرض | araz | 1) belirti 2) bulgu |
| اراضی | arazi | 1) toprak 2) yer |
| عربده | arbede | çatışma |
| آرضیه | ardiye | yığımlık |
| عارضه | arıza | aksaklık, bozukluk |
| عرفة | arife | öngün |
| عرض | arz (I) | sunma, anlatma, bildirme |
| عرض | arz (II) | en, genişlik |
| أرض | arz (III) | yer, yeryüzü |
| عصبی | asabi | sinirli, öfkeli |
| عصبيت | asabiyet | sinirlilik |
| اصالت | asalet | soyluluk |
| اعصاب | asap | sinir, sinirler |
| آثار عتيقه | asarıatika | eski çıkarmalar |
| اصغری | asgari | en az, en aşağı, en düşük, en alt |
| أصل | asıl | 1) kök, kaynak 2) gerçeklik 3) gerçek |
| اصللي | asıllı | kökenli, uyruklu |
| اصلسز | asılsız | 1) dayanaksız 2) uydurma |
| عصر | asır | yüzyıl |
| عاصی | asi | başkaldıran, dikbaşlı |
| اصيل | asil | soylu |
| عسكر | asker | sü, süer ** |
| اصلی | asli | birincil, köklü, baş |
| عصری | asri | çağdaş, çağcıl |
| عاشق | âşık | 1) tutkun, vurgun 2) ozan 3) sevgen |
| عشيرت | aşiret | oymak |
| عشق | aşk | sevi |
| عطالت | atalet | 1) tembellik, gevşeklik, uyuşukluk 2) dinginlik, durağanlık, süredurum |
| عته | ateh | bunama, bunaklık |
| عطفا | atfen | dayanarak, göre |
| عطف | atıf | 1) yöneltme, çevirme 2) gönderme |
| عاطل | atıl | 1) işe yaramaz, iş görmez 2) süreduran |
| آتی | ati | gelecek |
| عوانه | avane | yardakçılar, kafadarlar |
| عودت | avdet | dönüş |
| عيان | ayan | belli, açık |
| عيان بيان | ayan beyan | apaçık, açık seçik, besbelli |
| عينا | aynen | olduğu gibi, tıpkı |
| عين | aynı | 1) tıpkı, tıpkısı, özdeş |
| عينى | ayni | nesnesel |
| عينيت | ayniyet | tıpkılık, özdeşlik |
| عياش | ayyaş | içkici |
| عيوقه چيقمق | ayyuka çıkmak | 1) göklere çıkmak, yükselmek 2) yayılmak |
| اعضا | aza | üye |
| عظمت | azamet | 1) ululuk 2) çalım, kurum |
| اعظمی | azami | en çok, en üst, en büyük, en yüksek |
| عذاب | azap | ezinç |
| عزل | azil | görevden alma |
| عزیمت | azimet | gidiş |
| بادره | badire | dar geçit, dar boğaz, sıkıntı |
| بحر | bahir | deniz |
| بحث | bahis | 1) konu 2) söz |
| بقایا | bakâyâ | kalıntı |
| باقی | baki | 1) artan, kalan 2) kalımlı, ölümsüz |
| باكر | bakir | el değmemiş, işlenmemiş, bozulmamış, dokunulmamış |
| باكره | bakire | kız, kız oğlan kız, erden |
| بقيه | bakiye | kalan, artan |
| بقليه | bakliye | baklagil |
| بالغ | baliğ | 1) erin 2) varan, bulan |
| بانیٖ | bani | kuruce, kuran |
| باب | bap | 1) kapı 2) bölüm 3) konu |
| بارز | bariz | açık, belirgin |
| بصيرت | basiret | sağgörü |
| بسيط | basit | 1) yalın, yalınç 2) kolay 3) sıradan |
| باطل | batıl | boş, dayanaksız |
| باطنی | batıni | içrek |
| بایع | bayi | 1) satıcı 2) satış yeri |
| بعضا | bazen | kimi kez, arada, arada bir, ara sıra |
| بعض | bazı | 1) kimi 2) birtakım |
| بدل | bedel | 1) karşılık 2) tutar |
| بدن | beden | gövde |
| بدر | bedir | dolunay |
| بئيس | beis | sakınca |
| بقا | beka | kalım |
| بکارت | bekâret | erdenlik |
| بلاهت | belahet | alıklık |
| بلده | belde | kent |
| بلدیه | belediye | yerel yönetim |
| برات | berat | aklanma |
| بيان | beyan | söyleme, bildirme |
| بيانات | beyanat | demeç |
| بيان نامه | beyanname *** | bildirge, bildiri |
| بياض | beyaz | ak |
| بين الملل | beynelmilel | uluslararası |
| بيضی | beyzi | söbe, yumurtamsı |
| بدایت | bidayet | başlama, başlangıç |
| بحق | bihakkın | adamakıllı, iyice |
| بلا استثنا | bilaistisna | ayrıksız |
| بالعكس | bilakis | tersine |
| بلا واسطه | bilavasıta | dolaysız, doğrudan |
| بالجمله | bilcümle | bütün |
| بالفرض | bilfarz | diyelim ki, sözgelişi |
| بالفعل | bilfiil | edimli olarak, doğrudan |
| بالخاصه | bilhassa | özellikle |
| بالالتزام | bililtizam | bile bile, isteyerek |
| بالاستفاده | bilistifade | yararlanarak |
| بالمقابله | bilmukabele | 1) karşılıklı olarak 2) ben de, siz de |
| بالعموم | bilumum | bütün |
| بناء | bina | yapı |
| بناء | binaen | 1) -den dolayı, -den ötürü 2) dayanarak |
| بناء عليه | binaenaleyh | dolayısıyla, bundan dolayı |
| بالطبع | bittabi | doğal olarak |
| بذاته | bizatihi | kendisi, kendiliğinden |
| بالذات | bizzat | kendisi, aracısız |
| بخار | buhar | buğu |
| بحران | buhran | 1) bunalım 2) (sayrılıkta) bunluk |
| بخور | buhur | tütsü |
| برج | burç | dönence |
| بطلان | butlan | geçersizlik, çürüklük |
| بعد | bud | 1) boyut 2) uzunluk |
| بلوغ | büluğ | ergenlik |
| بنيه | bünye | yapı |
| جامعه | camîa | topluluk |
| جبرا | cebren | zorla |
| جلسه | celse | oturum |
| ceninisakıt | ceninisakıt | düşük |
| جنوب | cenup | güney |
| جراحت | cerahat | irin |
| جواب | cevap | yanıt |
| جهاز | cihaz | aygıt |
| جهت | cihet | yön, yan |
| جوار | civar | dolayları |
| جمله | cümle | söylem |
| دفعه, کره | defa, kere | kez |
| دائر | dair | ilişkin |
| دائره | daire | yuvarlak |
| دفينه | define | gömü |
| دليل | delil | kanıt |
| دور | devir | çağ |
| دوره | devre | dönem |
| ابعاد | ebat | boyut |
| ابدی | ebedî | sonsuz |
| اجداد | ecdat | ata |
| اجل | ecel | ölüm |
| ادبیات | edebiyat | yazın |
| اهميت | ehemmiyet | önem |
| البسه | elbise | giysi |
| امر | emir | buyruk |
| امنيت | emniyet | güvenlik |
| اثر | eser | çıkarma |
| اسير | esir | tutsak |
| اطراف | etraf | ortalık |
| اوراق | evrak | belge |
| اول | evvel | önce |
| فعال | faal | etkin |
| فائض | faiz | ürem **, getiri |
| فقير | fakir | yoksul |
| فن fenn *, علم ˤilm * | fen, ilim | bilim |
| فيضان | feyezan | taşkın |
| فرقت | fırkat | ayrılık |
| فكر | fikir | görüş |
| فعل | fiil | eylem |
| غرب | garp | batı |
| غير | gayri | olmayan, başka, dışı |
| غدا | gıda | besin |
| حادثه | hadise | olay |
| حافظه | hafıza | bellek |
| خفيف | hafif | yeğni ** |
| حفريات | hafriyat | kazı |
| حق | hak | pay |
| حقيقت | hakikat | gerçek |
| حاكم | hâkim | yargıç |
| حال hâl *, وضعيت vazˤiyet * | hâl, vaziyet | durum |
| خليطه | halita | alaşım |
| حامله | hamile | gebe |
| خراب | harap | yıkık |
| حرارت | hararet | ısı ¹, sıcaklık ² |
| حركت | hareket | devinim ** |
| حرف | harf | ses, imce ** |
| حسرت | hasret | özlem |
| حساس | hassas | duyarlı |
| حشره | haşere | böcek |
| خطا hatâ *, قصور kusûr * | hata, kusur | yanlış |
| خاطره | hatıra | anı |
| حيات , عمر ömr * | hayat, ömür | yaşam, dirim, dirlik |
| حيثيت | haysiyet | saygınlık |
| حضم | hazım | sindirim |
| هديه | hediye | armağan |
| حدت | hiddet | kızgınlık, öfke |
| حكایه | hikâye | öykü |
| خلاف | hilaf | karşıt |
| حس | his | duygu |
| خواجه | hoca | öğretmen, öğretici |
| حقوق | hukuk | tüze **tüzük |
| خصوص | husus | konu |
| حضور | huzur | dirlik ** |
| حجره | hücre | göze ** |
| هجوم | hücum | saldırı |
| حرمت | hürmet | saygı |
| اصرار | ısrar | üsteleme |
| ابتدائی | iptidai | ilkel |
| اجتماع | içtima | toplantı |
| اجتماع | içtima | kavuşum |
| اجتماعی | içtimai | toplumsal |
| افتخار | iftihar | övünme |
| احتراص | ihtiras | tutku |
| احتياج | ihtiyaç | gereksinme ya da gereksinim |
| اختيار | ihtiyar | yaşlı |
| احتياط | ihtiyat | yedek |
| اقتباس | iktibas | alıntı |
| علاوه | ilave | ek |
| الهام | ilham | esin |
| اعمار | imar | bayındırlık |
| امكان | imkân | olanak |
| املا | imla | yazım |
| امتحان | imtihan | sınav, yazılı |
| امتياز | imtiyaz | ayrıcalık |
| انحصار | inhisar | tekel |
| انسان | insan | kul ** |
| انطباع | intiba | izlenim |
| انتحال | intihal | aşırma |
| ارتفاع | irtifa | yükseklik |
| ارثی | ırsi | kalıtlık, kalıtımlık |
| اسم | isim | ad |
| استراحت | istirahat | dinlenme |
| استثناء | istisna | aykırı |
| اشتغال | iştigal | uğraş / uğraşı |
| اشتراك | iştirak | ortaklık |
| ایضاح | izah | açıklama |
| ازدواج | izdivaç | evlilik |
| قابليت | kabiliyet | yetenek / yeti |
| قدر | kader | yazgı ** |
| qaffa * | kafa | baş |
| كافی | kâfi | yeter |
| كائنات | kâinat | evren |
| قلب | kalp | yürek |
| قانون | kanun | yasa |
| kanunuesasi | kanunuesasi | anayasa |
| قافيه | kafiye | uyak |
| كانون اول kânûn-ı evvel | aralık | |
| كانون ثانی kânûn-ı sânî | ocak | |
| كلمه | kelime | söz |
| kızıl, al | ||
| قسم | kısım | bölüm |
| كتاب | kitap | betik ** |
| كفر | küfür | sövme |
| قوت | kuvvet | güç ya da erk |
| كره | küre | yuvar |
| لطيفه | latife | şaka |
| لسان | lisan | dil |
| لغات lûġat | lügat | sözlük |
| لزوملو lüzûmlu * | lüzumlu | gerekli |
| معاش | maaş | aylık |
| معبد | mabet | tapınak |
| مادی | maddî | özdeklik ** |
| مفصل | mafsal | eklem |
| مغدور | mağdur | kıygın ** |
| مغلوبيت | mağlubiyet | yenilgi |
| محفوظ | mahfuz | saklı |
| مخلوق | mahluk | yaratık |
| محصول | mahsul | ürün |
| مخصوص | mahsus | özgü |
| مقصد | maksat, gaye, hedef | amaç ya da erek |
| معقول | makul | uygun, elverişli |
| معنی | mâna | anlam |
| معنوی | manevî | tinsel ** |
| مانع | mani | engel |
| مصرف | masraf | gider, harcama |
| mavi * | mavi | gökçe ** |
| مجاز | mecaz | iğretileme, eğretileme |
| مجبور | mecbur | zorunlu |
| مجهول | meçhul | bilinmeyen |
| مدنی | medeni | uygar |
| مدنيت | medeniyet | uygarlık |
| مفهوم | mefhum | kavram |
| مکروه | mekruh | iğrenç |
| ملكه | meleke | alışkanlık |
| melez * | melez | kırma |
| مملکت | memleket | ülke, yurt |
| مراسم | merasim | tören |
| مرثيه | mersiye | ağıt |
| مسافه | mesafe | uzaklık |
| مثلا | mesela | örneğin |
| مسئله | mesele | sorun |
| مسعود | mesut | mutlu |
| مسئوليت | mesuliyet | sorumluluk |
| مشهور | meşhur | ünlü |
| مشروبات | meşrubat | içecek |
| موقع mevkiˤ مكان mekân * | mevki, mekân | yer, konum |
| ميدان meydân *, ساحه sâha | meydan, saha | alan |
| ميل meyl * | meyil | eğim, eğilim |
| مزار | mezar | gömüt ** |
| منطقه | mıntıka | bölge |
| مصراع | mısra | dize |
| ميراث | miras | kalıt ** |
| مسافر misâfir * | misafir | konuk |
| مثال misâl * | misal | örnek |
| مسکين miskîn * | miskin | uyuşuk, mıymıntı |
| معامله muˤâmele * | muamele | davranış |
| معما muˤammâ | muamma | bilmece |
| معاصر muˤâsır | muasır | çağdaş, güncel |
| معاون muˤâvin * | muavin | yardımcı |
| معجزه muˤcize * | mucize | tansık ** |
| مغدی mugaddii | mugaddi | besleyici |
| مغالطه mugalata | mugalata | yanıltmaca |
| مغنی muganni, muganniye | muganni,muganniye | şarkıcı |
| مغایرت mugayeret | mugayeret | aykırılık |
| مغایر mugayir | mugayir | aykırı |
| مغبر mugber | muğber | küskün, gücenmiş, dargın |
| مغلق muglak * | muğlak | çapraşık |
| مخابره muhabere | muhabere | iletişim, iletişme |
| muhaceret | muhaceret | göç |
| muhacim | muhacim | saldıran, saldırıcı |
| muhacir | muhacir | göçmen |
| muhaddep | muhaddep | dış bükey |
| muhafaza * | muhafaza | koruma |
| muhafazakar * | muhafazakar | tutucu |
| muhafız | muhafız | koruyucu |
| muhakeme * | muhakeme | yargılama, uslamlama |
| muddat * | müddet | süre |
| محقق muhakkak* | muhakkak | kesin(likle) |
| muhakkik | muhakkik | soruşturmacı |
| muhal | muhal | olanaksız |
| muhallaffat * | muhalefet | karşıtlık |
| muhammen | muhammen | oranlanan, ön görülen |
| muhammes | muhammes | beşgen |
| muhammin | muhammin | ön gören |
| محاربه muhârebe, حرب harb | muharebe, harp | savaş |
| muharip | muharip | savaşçı |
| muharrer | muharrer | yazılı, yazılmış |
| muharrik | muharrik | kışkırtıcı, ayartıcı |
| muharriş | muharriş | tırmalayan, irkilten |
| muhassamat | muhasamat | çarpışma |
| muhasara | muhasara | kuşatma |
| muhasebe * | muhasebe | sayıcılık |
| muhasebeci * | muhasebeci | sayıcı |
| muhassır | muhasır | kuşatan |
| muhassala | muhassala | bileşke |
| muhassas | muhassas | ayrılmış |
| muhat | muhat | kuşatılmış |
| muhavvil | muhavvil | dönüştüren |
| muhavvile | muhavvile | dönüştürücü |
| muhtemel | muhtemel | olası |
| محتويات muhteviyyât | muhteviyat | içindekiler |
| مقدس mukaddes | mukaddes | kutlu |
| مقاوله mukâvele | mukavele | sözleşme |
| منتظم muntazam * | muntazam | düzgün, düzenli |
| مربع murabbaˤ | murabba | dördül |
| murafaa | murafaa | duruşma |
| معتدل muˤtedil | mutedil | ılım(lı) |
| موفقيت muvaffakıyyet | muvaffakiyet | başarı |
| مبالغه mübalâga | mübalağa | abartma |
| مجادله mücâdele * | mücadele | çaba, uğraş |
| mücerrit | mücerrit | soyut |
| مدافعه müdâfaˤa | müdafaa | koruma |
| مداخله müdâhale * | müdahale | karışma |
| مدت müddet * | müddet | süre |
| mudrike | müdrike | anlık |
| mudrir | müdrir | sidik söktürücü |
| muebbet * | müebbet | yaşam boyu, sonsuz |
| mueccel | müeccel | ertelenmiş |
| mueddep | müeddep | uslu |
| muelleffat | müellefat | (yazılı) çıkarma |
| muellif, muharrir | müellif, muharrir | yazar |
| muemmen | müemmen | sağlanmış |
| muennes | müennes | dişil |
| مؤسسه mu'essese | müessese | kurum |
| muessif | müessif | üzücü |
| muessir | müessir | dokunaklı |
| muessis | müessis | kurucu |
| mueyyide | müeyyide | yaptırım |
| mufekkrireh | müfekkire | düşünce gücü |
| muferrih | müferrih | iç açıcı |
| mufrett | müfret | tekil |
| muflis | müflis | batkın |
| مهم mühim * | mühim | önemli |
| مؤمن mü'min | mümin | inanan, inançlı |
| مناسبت münâsebet * | münasebet | ilişki |
| مراجعت mürâcaˤat | müracaat | başvuru |
| mürekkeb | mürekkep | birleşmiş, birleşik |
| murrettip | mürettip | dizgici |
| مسابقه müsâbaka | müsabaka | karşılaşma |
| مسامحه müsâmaha | müsamaha | hoşgörü, dözüm |
| musavi | müsavi | eşit |
| مستهجن müstehcen * | müstehcen | uygunsuz |
| مسوده müsvedde * | müsvedde | taslak |
| muşabbih, mumassil | müşabih, mümasil | benzer |
| muşşabbahat | müşabehet | benzerlik |
| müşahhas | müşahhas | somut |
| مشكل müşkül | müşkül | güç, güçlük, çetin ** |
| muşkul-pesend | müşkülpesent | güç beğenen, titiz |
| muşrik | müşrik | çoktanrıcı |
| müştak | müştak | türev |
| muştehi | müştehi | istekli |
| muşteki | müşteki | yakınan, sızlanan |
| muştemilat | müştemilat | eklenti |
| muşterek * | müşterek | ortak |
| muştereken | müştereken | ortaklaşa |
| muşteri * | müşteri | alıcı, alımcı |
| mut'a | müt'a | geçici kazanç |
| مطالعه mütâlâˤa | mütalâa | 1) okuma 2) düşünce 3) irdeleme |
| متارکه mütâreke | mütareke | ateşkes, (silah) bıraışma |
| muteaddit | müteaddit | çok, birçok |
| muteaffin | müteaffin | kokuşuk, pis kokulu |
| muteahhid * | müteahhit | üstenci, yüklenici |
| muteahhidlik | müteahhitlik | üstencilik, yüklenicilik |
| muteakiben | müteakiben | arkadan |
| muteakib | müteakip | sonra, ardından |
| mutealiye | mütealiye | deneyüstücülük |
| muteallik | müteallik | ilişkin, ilgili |
| muteammim | müteammim | yaygınlaşmış, genelleşmiş |
| mutearife | mütearife | belit ** |
| mutebaki | mütebaki | kalan |
| mutebasbıs | mütebasbıs | yaltakçı |
| mutebeddil | mütebeddil | değişen, kararsız |
| mutebessim | mütebessim | gülümseyen, güleç |
| mutecanis | mütecanis | bağdaşık |
| mutecasir | mütecasir | yeltenen |
| mutecaviz | mütecaviz | saldırgan |
| mutedeyyin | mütedeyyin | dindar |
| muteessir | müteessir | üzüntülü |
| mutefekkir | mütefekkir | düşünür |
| متفرق müteferrik | müteferrik | dağınık |
| mutehammil | mütehammil | dayanıklı |
| muteharrik | müteharrik | devingen, oynar |
| متخصص mütehassıs | mütehassıs | uzman |
| muteşşebbis | müteşebbis | girişimci |
| mütevâzî * | mütevazi | alçakgönüllü |
| muteveffa | müteveffa | ölü, ölmüş |
| muttefik * | müttefik | bağlaşık** |
| muzayyadeh | müzayede | açık arttırma |
| مزمن müzmin | müzmin | süreğen |
| nadir *, ender * | nadir, ender | seyrek |
| نغمه nağme | nağme | ezgi |
| nafile * | nafile | boşuna |
| نصيحت nasîhat * | nasihat | öğüt |
| nâzır | nazır | bakan |
| نفس nefes * | nefes | soluk |
| nesiç | nesiç | doku |
| nesl * | nesil | kuşak |
| نتيجه netîce * | netice | sonuç |
| nezif | nezif | kanama |
| nısf | nısıf | yarı(m) |
| نهايت nihâyet * | nihayet | son(unda) |
| نكاح nikâh * | nikâh | düğün |
| نسبت nisbet * | nispet | oran |
| نطق nutk * | nutuk | söylev |
| ragmen * | rağmen | karşın |
| rakip * | rakip | karşıdaş |
| رأی re'y | rey | oy |
| رئيس re'îs | reis | başkan |
| ruh * | ruh | tin ** |
| rutûbet * | rutubet | yaşlık, ıslaklık |
| رؤيا rü'ya * | rüya | düş |
| sahil * | sahil | yaka, kıyı |
| sahip * | sahip | iye ** |
| sahte * | sahte | düzmece |
| samimî * | samimi | içten |
| سطح sath | satıh | yüzey |
| سياره sayyâre | seyyare | araba |
| سبب sebeb * | sebep | neden |
| safarat | sefaret | büyükelçilik |
| سلامت selâmet | selamet | esenlik |
| سما semâ | sema | gök |
| سنه sene * | sene | yıl |
| seviye * | seviye | düzey |
| صحت sıhhat | sıhhat | sağlık |
| sihr * | sihir | büyü |
| صحبت sohbet * | sohbet | söyleşi |
| سؤال su'âl | sual | soru |
| صلح sulh | sulh | barış |
| sunî | suni | yapma, yapay |
| سکوت sükût | sükût | sessizlik |
| sürˤat * | sürat | hız |
| şâhid * | şahit | tanık |
| şair * | şair | ozan |
| شرق şark | şark | doğu |
| şart * | şart | koşul |
| şatafat(lı) | şatafat(lı) | gösteriş(li) |
| şehir * | şehir | kent |
| شمال şimâl | şimal | kuzey |
| şuˤûr * | şuur | bilinç |
| şübheli * | şüpheli | sanık |
| tabaqqa * | tabaka | katman |
| طبيعت ṭabîˤat * | tabiat | doğa |
| طبيعى ṭabîˤî * | tabii | doğma, doğal |
| taˤbîr, ifâde* | tabir, ifade | deyiş** |
| tahlil * | tahlil | inceleme |
| tahmin * | tahmin | kestirim** |
| taˤkib* | takip | izlem** |
| طلب ṭaleb * | talep | istek |
| طلبه ṭalebe | talebe | öğrenci |
| تعمير taˤmîr *, تعديلات taˤdîlât * | tamir, tadilat | onarım |
| taraf * | taraf | bulun |
| taraftar * | taraftar | bulundaş |
| tarih * | tarih | günay ** |
| tasallut | tasallut | sarkıntılık |
| tasavvur | tasavvur | canlandırma, tasarı |
| tasdîk * | tasdik | onay |
| tashîh | tashih | düzeltme |
| تصوير tasvîr * | tasvir | betimleme |
| طياره tayyâre | tayyare | uçak |
| توصيه tavsiye * | tavsiye | salık |
| تعادل teˤâdül | teadül | denklik |
| تعامل teˤâmül | teamül | 1) yapılageliş 2) tepkime, davranış |
| tebessüm | tebessüm | gülümseme |
| تبديل tebdîl | tebdil | değişiklik |
| تبريك tebrîk * | tebrik | kutlama |
| تجلى tecellî | tecelli | belirme |
| تجسم tecessüm | tecessüm | görünme |
| tecrübe * | tecrübe | deneyim |
| techîzât * | teçhizat | donanım |
| tedavi * | tedavi | sağaltım ** |
| tedbîr * | tedbir | önlem |
| te'essür | teessür | üzüntü |
| teferruat | teferruat | ayrıntı |
| تكامل tekâmül | tekamül | evrim, gelişim, gelişme, olgunlaşma |
| تقاعد tekaˤüd | tekaüt | emeklilik |
| tekeffül | tekeffül | yükümlenme |
| تكليف teklîf * | teklif | öneri |
| tekrar * | tekrar | yine |
| تلاش telâş * | telaş | tasa, kaygı |
| tenâsüb | tenasüp | uyum |
| تنبيه tenbîh * | tembih | uyarı |
| tercîh etmek * | tercih etmek | yeğlemek |
| tercüme * | tercüme | çeviri |
| terreddut * | tereddüt | duraksama |
| tertip * | tertip | düzen |
| tesir * | tesir | etki |
| teselli * | teselli | avunma |
| teşhis * | teşhis | tanı |
| تشرين اول teşrîn-i evvel | ekim | |
| تشرين ثانی teşrîn-i sânî | kasım | |
| teşvik * | teşvik | özendirme, kışkırtma |
| usûl * | usul | yöntem |
| unvan * | unvan | san |
| uslup * | üslup | biçem |
| vaˤd * | vaat | söz |
| vakˤâ * | vaka | olay |
| vakûr | vakur | ağırbaşlı |
| vasf * | vasıf | nitelik |
| vasıta | vasıta | araç |
| vâsi | vâsi | engin |
| vatan * | vatan | yurt |
| vatandaş * | vatandaş | yurttaş |
| vaz geçmek * | vazgeçmek | caymak |
| وضيفه vazîfe * | vazife | görev |
| ve * | ve | ile, yene |
| vehm | vehim | kuruntu |
| vilâyet* | vilayet | il |
| tefsîr * | tefsir | yorum |
| ضمير zamîr * | zamir | adıl |
| zaviye | zaviye | açı |
* Yeni Türkçe karşılıklarıyla birlikte günümüzde de çağdaş Türkçede kullanılmakta olan eski sözler.
** Eski sözler kadar sıkça kullanılmayan yeni sözler.
*** Sözler Arapça ile Farsça birleşimidir.
Farsça kökenli alıntı sözler[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu listede Farsça kökenli sözlerin Osmanlı Türkçesindeki yazılışları, Türkçedeki günümüz yazılışları ve Öz Türkçe karşılıkları yer almaktadır.
Günümüzde birçok Farsça söz çağdaş Türkçe içerisinde kullanılmaktadır. Öyle ki, Türkçede 1,500 adet Farsça kökenli sözün bulunduğu bilinmektedir. Ancak bu sözlerin birçoğunun Arapça kökenli sözlerden farklı olarak Türk Dil Kurumu tarafından önerilen birer Türkçe karşılığı bulunmamaktadır. Türk Dil Kurumu da geçmiş süreç içinde Farsça kökenli sözlerin Türkçe içine kalıcı olarak işlediğini öne sürerek daha çok Arapça kökenli sözleri Türkçeleştirme yoluna gitmiştir. Öyle ki tarihi süreç içinde Arap kültürü ve dili, Türkler tarafından daha yabancı olarak karşılanmıştır. Aslen Türkçe sözlerin Farsça yazılışları için kullanılan Osmanlı Türkçesi, buna karşılık Arapça ile daha uzak yazı sistemine iye idi.
| Osmanlı Türkçesi sözler | Günümüz yazılışı | Çağdaş Türkçe karşılığı |
|---|---|---|
| آبدستخانه | abdesthane | ayakyolu |
| آگاه | agâh | bilgili, uyanık, öngörülü |
| آغوش | aguş | kucak |
| آهنگ | ahenk | uyum |
| آهسته | aheste | yavaş, ağır |
| آلایش | alayiş | gösteriş |
| آرزو | arzu | istek, dilek |
| عرض حال | arzuhâl** | dilekçe |
| آسایش | asayiş | güvenlik |
| آسوده | asude | dingin, sessiz |
| آسمان | asuman | gökyüzü |
| آشكار | aşikâr | açık, besbelli, ortada |
| آشنا | aşina | tanış, biliş 2) bilen, anlayan |
| آتش | ateş | od |
| آواره | avare | işsiz, aylak |
| آیين | ayin | kuttören |
| آزار | azar | paylama |
| آزاد | azat | erkin bırakma |
| بهانه | bahane | sözde neden, nedensi |
| بهار | bahar | ilkyaz |
| بخش ايتمک | bahş(etmek) | eriştirmek, vermek |
| بخشش | bahşiş | sevinmelik |
| بخت | baht | yazgı |
| بختيار | bahtiyar | mutlu |
| بختسز | bahtsız | karayazılı, karagünlü |
| باخصوص | bahusus** | özellikle, hele, üstelik |
| بجایش | becayiş (etmek) | karşılıklı yer değiştirmek |
| بداوا | bedava** | karşılıksız, emeksiz |
| بدبخت | bedbaht | mutsuz |
| بدبين | bedbin | kötümser |
| بددعا | beddua** | ilenç, ilenme, kargış |
| behemehâl** | kesinlikle, ne yapıp yapıp, her durumda | |
| بهر | beher | her bir |
| بنده | bende | kul, köle |
| برابر | beraber | birge, birlikte |
| beraber(e kalmak) | yenişememek | |
| برباد | berbat | kötü, çok kötü |
| بردوام | berdevam** | sürüp giden |
| بردوش | berduş | başıboş |
| برمعتاد | bermutat** | alışılageldiği gibi, alışıladığı gibi |
| برطرف | bertaraf** | kaldırılmış, giderilmiş |
| بد | bet | kötü, çirkin |
| بدتر | beter | daha kötü |
| بيهوده | beyhude | boşuna, boş yere, yararsızca |
| بيچاره | biçare | umarsız |
| بيگانه | bigâne | 1) ilgisiz 2) yabancı |
| بی خبر | bihaber** | 1) salıksız 2) bilgisiz |
| بی پروا | biperva | 1) çekinmez, sakınmaz 2) korkusuz 3) çekinmeden, korkmadan |
| برادر | birader | 1) erkek kardeş 2) arkadaş |
| بيتاب | bitap | bitkin, yorgun (argın) |
| بی طرف | bitaraf** | yansız, yan tutmayan |
| بيزار | bizar | bezmiş, bıkmış, tedirgin |
| بوسه | buse | öpücük |
| جنگ | cenk | savaş |
| چابك | çabuk | ivedi * |
| چاره | çare | çözüm |
| چهره | çehre | yüz |
| چنبر | çember | yuvarlak |
| çeşit | tür | |
| چار يک çehar-yek | çeyrek | dörtte bir |
| درد | dert | ağrı |
| دگر | diğer | öbür, öteki |
| دشمن | düşman | yağı * |
| اجنبى | ecnebi | el, yad * |
| انديشه | endişe | kaygı |
| گزيده | güzide | seçkin |
| خسته | hasta | sayrı* |
| هنوز | henüz | daha |
| همان | hemen | çabucak |
| قورناز | kurnaz | açıkgözlü |
| مهتاب | mehtap | ay ışığı |
| پاپوش | pabuç | ayakkabı |
| روزگار | rüzgâr | yel |
| ساده | sade | yalın |
| سارخوش | sarhoş | esrik * |
| سار | ser | baş |
| سر | serbest | erkin * |
| سرسری | serseri | başıboş |
| سياه | siyah | kara |
| بهار | sonbahar | güz |
| تازه | taze | yeni |
| تنبل | tembel | haylaz |
| ویران | viran | yıkık |
| یاور | yaver | yardımcı |
| yeknesak | tekdüze | |
| یك پاره yekpâre | yekpare | bütün |
| زهر | zehir | ağı * |
| زنگين | zengin | bay, varsıl *, varlıklı |
| زور | zor | çetin * |
* Yeni sözler eski sözler kadar sıkça kullanılmamaktadır. ** Sözler Farsça ile Arapça birleşimidir.
Fransızca kökenli alıntı sözler[değiştir | kaynağı değiştir]
Hellence veya Lâtince kökenli Fransızca sözler, Türkçeye 19. yüzyılda girmeye başladı. Özellikle Tanzimat Dönemi sonrasında bu oran artmaya başladı. Günümüzde yaklaşık 5,000 Fransızca söz Türkçede yer almakta olup, çoğu günlük yaşamda kullanılmaktadır.
| Geçen sözler | Türkçe karşılığı | Özgün Fransızca yazımı |
|---|---|---|
| aberasyon | sapınç | aberration |
| ablatif | çıkma durumu | ablatif |
| abone | 1) sürdürümcü 2) sürdürüm | abonné |
| absorbe | 1) emme 2) soğurma | absorbé |
| abstre | soyut | abstrait |
| absürt | saçma, usdışı | absurde |
| adaptasyon | uyarlama | adaptation |
| adapte | uyarlanmış | adapté |
| adaptör | uyarlaç | adapteur |
| adenit | akkan yangısı | adénite |
| adres | bulunak | adresse |
| aerometre | havaölçer | aéromètre / η αερομετρία |
| afazi | söz yitimi | aphasie / η αφασία |
| aferist | vurguncu, çıkarcı | affairiste |
| afiş | ası | affiche |
| afişe | açıklamak, açığa vurmak | affiché |
| afoni | ses yitimi | aphonie / η αφωνία |
| aforizma | özlüsöz, özsöz, özdeyiş | aphonie / ο αφορισμός |
| aglütinasyon | kümeleşim | agglutination |
| agnosi | tanısızlık | agnosie / η αγνωσία |
| agnostik | bilinemezci | agnostique ο/η/το αγνωστικ-/ός/ή/όν |
| agorafobi | alan korkusu | agoraphobie / η αγοραφοβία |
| agrafi | yazma yitimi | agraphie / η αγραφία |
| agrandisman | büyültme | agrandissement |
| ajan | 1) görevli, aracı 2) gizli görevli, gizmen | agent |
| ajanda * | andaç | agenda |
| ajur | delikli işleme, gözenek | ajour |
| akont | öndelik | àcompte |
| akort | (çalgı için) düzen | accord |
| akromatopsi | renkkörlüğü | achromatopsie / η αχρωματοψία |
| akrostiş | adlama | acrostiche / η ακροστοιχεία |
| aks | dingil | axe |
| aksan | vurgu, söyleyiş | accent |
| akselerasyon | ivme | accélération |
| akselerograf | ivmeyazar | accélérographe |
| akselerometre | ivmeölçer | accéléromètre |
| aksesuar * | 1) eklenti 2) donatımlık | accessoire |
| aksiyom | belit | axiome / το αξίωμα |
| aksiyon | eylem | action |
| aksiyoner | paydaş | actionnaire |
| aktif * | 1) etkin, canlı 2) etkili, etken | actif |
| aktör | (erkek) oyuncu | acteur |
| aktüel | güncel | actuel |
| akustik | 1) yankı bilimi 2) yankı düzeni 3) yankılanım, sesdağılım | acoustique / η ακουστική |
| akuzatif | belirtme durumu | accusatif |
| akü (akümülatör) | akımtoplar | accumulateur |
| alafranga | batılıca | alla franca |
| alaminüt | çarçabuk, ayaküstü | à la minute |
| alarm | tetikdur | alarme |
| alaturka | doğuluca | alla turca |
| alegori | yerine | allégorie / η αλληγορία |
| aleksi | okuma yitimi | alexie / η αλεξία |
| alfabe | abece | alphabet / το αλφάβητων |
| alivre | dalında satış, önceden satış | à livrer |
| almanak | yıllık | almanach |
| alpinizm | dağcılık | alpinisme |
| alpinist | dağcı | alpiniste |
| alternatif * | 1) seçenek 2) almaşık 3) dalgalı | alternatif |
| alternatör | dalgalı akım üreteci | alternateur |
| altimetre | yükseklikölçer | altimètre |
| alturist | özgeci, özgecil, elcil | altruiste |
| alturizm | özgecilik, elcillik | altruisme |
| amatör | özngen, özenci | amateur |
| ambalaj (yapmak) | sarmak | emballage |
| ambale (olmak) | 1) şaşkına dönmek 2) başı şişmek | emballé |
| ambargo | engelleyim | embargo |
| amblem | belirtke | emblème / το έμβλημα |
| ambulans | cankurtaran (taşıt) | ambulance |
| amenajman | düzenleyim | aménagement |
| amfibi | yüzergezer | amphibie / το αμφίβιων |
| amnezi | bellek yitimi | amnésie |
| amoral | aktöredışı, töredışı | amoral |
| amortisman | sönüm | amortissement |
| amortisör | yumuşatmalık | amortisseur |
| amplifikatör | yükselteç | amplificateur |
| ampirizm | deneycilik | empirisme |
| anabolizma | özümleme | anabolisme |
| anakronik | çağaşımlık | anachronique / αναχρονικό |
| anakronizm | çağaşım | anachronisme / ο αναχρονισμός |
| analitik | 1) irdeleyici 2) irdelemeli | analytique / αναλυτικ-ός/ή/όν |
| analiz * | irdeleme | analyse / η ανάλυσις |
| analjezi | acı yitimi, ağrı yitimi | analgésie / η αναλγησία |
| analjezik | ağrıkesici | analgésique / αναλγητικ-ός/ή/όν |
| analoji | 1) benzeşim, benzeme 2) örnekseme 3) andırışma | analogie / η αναλογία |
| anarşi | 1) başsızlık 2) kargaşa | anarchie /η αναρχία |
| anarşik | kargaşalı, karışık | anarchique / άναρχος αναρχικός |
| anarşist | 1) baştanımaz 2) kargaşacı | anarchiste / ο αναρχικός |
| anatomi | 1) gövde yapısı 2) gövde bilimi 3) içyapı | anatomie / η ανατομία |
| ançüez | balık ezmesi | anchois |
| anemi | kansızlık | anémie / η αναιμία |
| anestezi | uyuşturma | anesthésie / η αναισθησία |
| anestezik | uyuşturucu, duyumsuzlaştırıcı, bayıltıcı | anesthésique / αναισθητικ-ός/ή/όν |
| angaje | bağımlı, bağlanmış | engagé |
| angajman | bağlantı | engagement |
| animizm | canlıcılık | animisme / ο ανιμισμός |
| anjin | boğaz yangısı | angine |
| anket | soruşturma, sormaca | enquête |
| anketör | soruşturmacı, "sormacacı" | enquêteur |
| anomali | sapıklık, sapaklık | anomalie / η ανομαλία |
| anonim | adsız | anonyme / η ανωνυμία |
| anons | (sesli) duyuru | annonce |
| anormal | 1) olağandışı, dengesiz 2) sapık | anormal / ανόμαλ-ος/η/ον |
| anot | artıuç | anode |
| ansiklopedi | bilgilik | encyclopédie / η εγκυκλοπαίδια |
| antant | antlaşma | entente |
| anten | duyarga | antenne |
| anterit | incebağırsak yangısı | entérite |
| antet | başlık | en-tête |
| antik | ilkçağ işi | antique |
| antikor | karşınözdek | anticorps |
| antipati | sevimsizlik, soğukluk, karşıtduyu | antipathie / η αντιπάθεια |
| antitez | karşısav | antithèse / η αντίθεση |
| antoloji | seçki | anthologie / η ανθολογία |
| antre | giriş | entrée |
| antrenman | 1) çalışım 2) alıştırma | entraïnement |
| antrenör | çalıştırıcı | entraîneur |
| antrparantez | ayraç içinde, ayrıca, sırası gelmişken | entre parenthèses |
| anyon | eksin | anion |
| apandisit | körbağırsak yangısı | appendicite |
| apel | çağrım | appel |
| aperitif | açar | apéritif |
| apolet | omuzluk | épaulette |
| apraksi | işlev yitimi | apraxie / η απραξία |
| apriori | önsel | à priori |
| apse | irinlenme, yangı, irinşiş | abcès |
| arabesk | 1) arap müziği 2) girişik bezeme | arabesque |
| aranje (etmek) | düzenlemek, uyarlamak | arrangé |
| aranjman | düzenlemek | arrangement |
| arazöz | yersular | arroseuse |
| areometre | sıvıölçer | aréomètre |
| aristokrasi | soyluerki | aristocratie / η αριστοκρατία |
| aristokrat | beysoylu, soylu | aristocrate |
| aritmetik | 1) sayı bilimi, sayıbilgisi 2) sayıbilimlik, sayıbilgilik | arithmétique |
| arkaik | eskil | archaïque / αρχαϊκ-ός/ή/όν |
| arkaizm | 1) aşnılık, eskillik 2) çağaşım | archaïsme / ο αρχαϊσμός |
| arkeolog | kazıbilimci | archéologue / ο αρχαιολόγος |
| arkeoloji | kazı bilimi | archéologie / η αρχαιολογία |
| armatür | donatı | armature |
| armoni | uyum | harmonie / η αρμονία |
| arşiv | belgelik | archives/ το αρχείων |
| arter | 1) atardamar 2) anayol | artère / η αρτηρία |
| arterit | atardamar bozukluğu | artérite / η αρτηρήτις |
| artist | 1) sanatçı 2) oyuncu | artiste |
| asansör | götürgeç | ascenseur |
| asimetri | bakışımsızlık | asymétrie / η ασυμμετρία |
| asimetrik | bakışımsız | asymétrique / ασυμμετρικ-ός/ή/όν |
| asimilasyon | 1) özümleme 2) benzeşme | assimilation |
| asistan | yardımcı | assistant |
| aspiratör | emmeç | aspirateur |
| astronomi * | gök bilimi | astronomie / η αστρονομία |
| astronot | uzayadamı | astronaute / ο αστροναύτης |
| atak | 1) atılım, akın 2) saldırı | attaque |
| atavizm | atacılık | atavisme |
| ateizm | tanrıtanımazlık | athéisme / ο αθεϊσμός |
| atlet | yarışımcı | athlète / ο αθλητής |
| atletizm | yarışımcılık | athlétisme / ο αθλητισμός |
| atölye | işlik | atelier |
| avangart | öncü | avant-garde |
| avanproje | öntasarı | avant-projet |
| avans | öndelik | avance |
| avantaj * | 1) çıkar, yarar 2) üstünlük | avantage |
| averaj | ortalama | average |
| avukat | aklamacı, "aklayıcı" | avocat |
| bagaj | 1) yük, denk 2) yük yeri | bagage |
| baget | çubuk | baguette |
| balans | denge | balance |
| balast | kırmataş | ballast |
| balistik | atış bilimi | balistique |
| bandaj | 1) sargı 2) kayış | bandage |
| bank | sıra | banc |
| banliyö | dolaylık, çevre, yörekent | banlieue |
| baraj | 1) su bendi 2) büğet, bağlağı 3) engel | barrage |
| barisfer | ağıryuvar | barysphère / η βαρυσφαίρα |
| bariyer | tosuk | barrière |
| barometre | basınçölçer | baromètre / το βαρόμετρο |
| batonsale | tuzluçubuk | bâton salé |
| bej | sazrengi | beige |
| betoniyer | karmaç | bétonnière |
| biblo | süslük | bibelot |
| bigudi | sarmaç, kıvırtmaç | bigoudi |
| bisiklet | çiftteker | bicyclette |
| biyografi | özgeçmiş, yaşamöyküsü | biographie |
| biyoloji | yaşam bilimi, dirim bilimi | biologie |
| biyonik | 1) dirimkurgusu 2) dirimkurguluk | bionique |
| biyosfer | dirimyuvarı | biosphère |
| blokaj | 1) bekletim 2) yığım | blocage |
| blöf | kandırmaca, kurusıkı | bluff |
| bobin | sarımlık | bobine |
| boks | yumrukoyunu | boxe |
| bombardıman | topa tutma | bombardement |
| bombe | şişkinlik, kabarıklık | bombé |
| bonbon | şekerleme | bonbon |
| bone | başlık | bonnet |
| bonkör | eliaçık, iyiliksever | bon coeur |
| bonservis | iyi iş belgesi, iş başarı belgesi | bon service |
| botanik | bitki bilimi | botanique / η βοτανική |
| boykot | direniş | boycott |
| brakisefal | kısakafalı | brachycéphale |
| branş | dal, kol | branche |
| bröve | uzluk belgesi | brevet |
| brülör | yakaç, yakmaç | brûleur |
| brüt | kesintisiz | brut |
| bukle | büklüm, kıvrım | boucle |
| buldozer | yoldüzler, yoldüzer | bulldozer |
| bulvar | genyol | boulevard |
| burjuva | kentsoylu, kenter | bourgeois |
| burs | öğrenimlik | bourse |
| done | veri | donnée |
| detay * | ayrıntı | détail |
| direkt * | doğrudan | directe |
| dikte * | yazdırım | dictée |
| doktrin * | öğreti | doctrine |
| doküman * | belge | document |
| domestik | evcil | domestique |
| dominant | baskın | dominant |
| egzersiz * | alıştırma | exercice |
| endemik * | salgın | endémique |
| enerji * | erke | énergie |
| enflamasyon * | yangı | inflammation |
| enformasyon, enformatik * | bilişim | information, informatique |
| enteresan * | ilginç | intéressant |
| eritrosit | alyuvar | érythrocyte |
| eksper* | bilirkişi | expert |
| faks * | belgeç, belgegeçer | fax |
| faktör * | etken | facteur |
| filoloji | dil bilimi | phylologie |
| filtre * | süzgeç | filter |
| fizyoloji * | işlev bilimi | physiologie |
| fonksiyon * | işlev | fonction |
| fotokopi * | tıpkıbasım | photocopie |
| garanti * | güvence | garantie |
| global * | dünyalık | globale |
| gramer | dil bilgisi | grammar |
| grup * | öbek | groupe |
| halüsinasyon * | varsanı | hallucination |
| histoloji | doku bilimi | histologie |
| homojen * | bağdaşık | homogenous |
| illüzyon * | yanılsama | illusion |
| istatistik * | sayımlama | statistiques |
| izolasyon * | yalıtım | insulation |
| kalite * | nitelik | qualité |
| kampüs * | yerleşke | campus |
| kapasite * | sığa, kapsam | capacité |
| karakter * | kişilik | caractère |
| kategori * | ulam | catégorie |
| kompleks * | karmaşık | complexe |
| komünikasyon * | iletişim | communication |
| konsantrasyon * | derişim | concentration |
| konsolidasyon * | süreletme | consolidation |
| kontrol | denetim | contrôle |
| kramp | kasınç | crampe |
| kriter * | ölçüt | critères |
| kronik * | süreğen | chronique |
| lenf * | akkan | lymphe |
| liste * | dizelge | liste |
| lokosit | akyuvar | leucocyte |
| medya * | basın-yayın | média |
| mekanizma * | düzenek | mécanisme |
| meridyen * | boylam | méridien |
| mesaj, posta * | ileti | message |
| metamorfoz * | başkalaşım | métamorphose |
| metot * | yöntem | méthode |
| monoton * | tekdüze | monotone |
| moral * | özgüç | morale |
| mutasyon * | değişinim | mutation |
| normal * | olağan | normale |
| numara * | sayı | nombre |
| objektif * | nesnel | objectif |
| organizasyon * | düzenleme | organisation |
| orijinal * | özgün | original |
| otorite * | yetke | autorité |
| over | yumurtalık | ovaire |
| paradoks * | çelişki | paradoxe |
| pasif * | edilgen | passif |
| performans * | başarım | performance |
| plaj * | kumsal | plage |
| plato * | yayla | plateau |
| popüler, favori * | gözde | populaire, favori |
| prensip * | ilke | principal |
| prezantasyon | sunum | présentation |
| primer | birincil | primer |
| problem * | sorun | problème |
| prodüktör | yapımcı | producteur |
| program * | izlence | programme |
| proje * | tasarı | projet |
| prosedür * | işlem, işleyiş | procédure |
| proses * | süreç | process |
| provokasyon | kışkırtma | provocation |
| radyoaktif * | ışın etkin | radioactive |
| randıman * | verim | rendement |
| rapor * | yazanak | rapport |
| rejisör | yönetmen | régisseur |
| resesif | çekinik | récessif |
| restoran * | aşevi | restaurant |
| rezistans | direnç | résistance |
| sekunder * | ikincil | secondaire |
| sekreter * | yazman | secrétaire |
| sembol * | simge | symbole |
| semptom * | belirti | symptôme |
| sentez * | bireşim | synthèse |
| sistem * | dizge | système |
| simülasyon * | öğrence | simulation |
| solüsyon | çözelti | solution |
| spesifik | özgül | spécifique |
| spesiyal | özel | spécial |
| standart * | ölçün | standard |
| statik * | duruk | statique |
| statü * | durum | statut |
| subjektif * | öznel | subjectif |
| teori * | kuram | théorie |
| testis * | erbezi | testicle |
| trotu[v]ar | kaldırım | trottoir |
| tümör * | ur | tumeur |
| versiyon * | sürüm | version |
| viraj * | dönemeç | virage |
| ultrason * | yansılanım | ultrason |
* Bu sözcüklerin hem Fransızca, hem Türkçe karşılıkları çeşitli yerlerde kullanılmaktadır.
Diğer diller kökenli alıntı sözler[değiştir | kaynağı değiştir]
| Geçen söz | Türkçe karşılığı | Özgün diller | Özgün yazımı |
|---|---|---|---|
| abluka | kuşatım, kuşatma, çevirge | İtalyanca | abloco |
| aforoz | toplumdışılama | Hellence | ο αφορισμός |
| akut | iveğen | Almanca | akut |
| anahtar | açkı, açar | Hellence | το ανοιχτήρι |
| angarya | yüklenti | Hellence | η αγγαρεία |
| antifriz | donmaönler | İngilizce | antifreeze |
| aposteriori | sonsal | Latince | |
| aysberg | buzdağı | İngilizce | iceberg |
| banyo | 1) yunak 2) yıkanma 3) yıkama | İtalyanca | bagno |
| bek | savunucu | İngilizce | back |
| biblografya | kaynakça | Hellence | η βιβλιογραφία |
| bilanço | dengelem | İtalyanca | bilancio |
| bravo | yaşa! | İtalyanca | bravo |
| brifing | 1) özetleyim, özetlem 2) bilgilendirme | İngilizce | briefing |
| download | indirme | İngilizce | download |
| endoskopi * | içgörüm | Hellence | η ενδοσκόπηση |
| fenomen * | olgu | Hellence | το φαινόμενο |
| fetüs * | dölüt | Latince | FETVS |
| genetik * | kalıtım (bilimi) | Hellence | η γενετική |
| hegemonya | boyunduruk | Hellence | η ηγεμονία |
| internet * | genel ağ | İngilizce | internet |
| kambiyo | dış ticaret | İtalyanca | cambio |
| kompüter | bilgisayar | İngilizce | computer |
| konsonant | ünsüz | Almanca | Konsonant |
| kundura * | ayakkabı | İtalyanca | |
| otoban * | hızyolu, otoyol | Almanca | Autobahn |
| parallel * | enlem, koşut | Hellence | παράλληλ-ος,-η,-ον |
| parazit * | asalak | Hellence | το παράσιτων |
| printer | basıcı, yazıcı | İngilizce | printer |
| rat | sıçan | Almanca | Ratte |
| sendrom * | belirgi | Hellence | το σύνδρομο |
| update | güncelleme | İngilizce | update |
| uptake | tutulum | İngilizce | uptake |
| vokal * | ünlü | Almanca | Vokal |
* Bugünkü Türkçe karşılıkları ile birlikte kullanılan sözler.
Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Yazım Kılavuzu, TDK websitesindeki kurumsal Türk Dili yazım kılavuzu
