İçeriğe atla

Amerika Birleşik Devletleri: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
Etiketler: olası sayı vandalizmi Mobil değişiklik mobil uygulama değişikliği Android uygulaması değişikliği
Justinianus (mesaj | katkılar)
k kaynak şablonlarındaki hatalar
313. satır: 313. satır:


=== Gelir, zenginlik ve yoksulluk ===
=== Gelir, zenginlik ve yoksulluk ===
[[Dünya nüfusu]]'nun %4,24'ünü oluşturan Amerikalılar topluca dünyanın toplam servetinin %29,4'üne sahiptir ve bu, ülkeler arası en büyük yüzdedir.<ref name="urlPopulation Clock">{{Web kaynağı|tarih=16 Mayıs 2020|başlık=Population Clock|url=https://www.census.gov/popclock/|erişimtarihi=24 Mayıs 2020|website=U.S. and World Population Clock|yayıncı=U.S. Department of Commerce|alıntı=The United States population on May 23, 2020 was: 329,686,270}}</ref><ref>{{Web kaynağı|tarih=October 2018|başlık=Global Wealth Report|url=https://www.credit-suisse.com/corporate/en/research/research-institute/global-wealth-report.html|erişimtarihi=11 Şubat 2019|website=Credit Suisse}}</ref> Ayrıca 2020 itibarıyla 724 milyarder ve 10,5 milyon milyonerle dünyadaki [[milyoner]]'lerle ABD ayrıca [[milyarder]] sayısında ilk sıradadır.<ref>{{Web kaynağı|başlık=Forbes Billionaires 2021: The Richest People in the World|url=https://www.forbes.com/billionaires/|erişimtarihi=14 Temmuz 2021|website=Forbes|dil=İngilizce}}</ref><ref>{{Web kaynağı|başlık=Coronavirus Reduces Millionaire Count|url=https://spectrem.com/Content/millionaire-count-reduces.aspx|erişimtarihi=14 Temmuz 2021|website=spectrem.com}}</ref> 2019-2021 küresel [[COVID-19 pandemisi|SARS-CoV-2 pandemisi]] ​​öncesinde, [[Credit Suisse]], yaklaşık 18.6 milyon ABD vatandaşını 1 milyon doları aşan net değere sahip olarak listeledi.<ref>{{Web kaynağı|tarih=23 Ekim 2019|url=https://www.credit-suisse.com/media/assets/corporate/docs/about-us/research/publications/global-wealth-databook-2019.pdf|erişimtarihi=4 Ağustos 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20191023104250/https://www.credit-suisse.com/media/assets/corporate/docs/about-us/research/publications/global-wealth-databook-2019.pdf|arşivtarihi=23 Ekim 2019}}</ref> [[Küresel Gıda Güvenliği Endeksi]], Mart 2013'te gıda satın alınabilirliliği ve genel gıda güvenliği açısından ABD'yi bir numarada sıraladı.<ref>{{Web kaynağı |başlık=Global Food Security Index |url=http://foodsecurityindex.eiu.com/Country/Details#United%20States |yayıncı=The Economist Intelligence Unit |yer=Londra|erişimtarihi=8 Nisan 2013 |tarih=5 Mart 2013}}</ref> Amerikalılar ortalama konut ve kişi başına olarak [[Avrupa Birliği|AB]] sakinlerden iki katından çok yaşam alanları vardır.<ref name="Heritage Poor">{{Web kaynağı |başlık=Understanding Poverty in the United States: Surprising Facts About America's Poor |url=http://www.heritage.org/research/reports/2011/09/understanding-poverty-in-the-united-states-surprising-facts-about-americas-poor |yayıncı=Heritage Foundation |erişimtarihi=8 Nisan 2013 |yazar=Rector, Robert |soyadı2=Sheffield |ad2=Rachel |tarih=13 Eylül 2011}}</ref> 2017 yılı için [[Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı]], Amerika Birleşik Devletleri'ni [[Human Development Index#2014 report|İnsani Gelişme Endeksi]] (HDI) ne ve [[Inequality-adjusted Human Development Index|eşitsizlik-ayarlı HDI]] (IHDI) 'ye göre 189 ülke arasında 13. sırada yer aldı.<ref>{{Web kaynağı |başlık=Human Development Index (HDI) {{!}} Human Development Reports |url=http://hdr.undp.org/en/content/human-development-index-hdi |website=UNHDP |erişimtarihi=27 Aralık 2018}}</ref>
[[Dünya nüfusu]]'nun %4,24'ünü oluşturan Amerikalılar topluca dünyanın toplam servetinin %29,4'üne sahiptir ve bu, ülkeler arası en büyük yüzdedir.<ref name="urlPopulation Clock">{{Web kaynağı|tarih=16 Mayıs 2020|başlık=Population Clock|url=https://www.census.gov/popclock/|erişimtarihi=24 Mayıs 2020|website=U.S. and World Population Clock|yayıncı=U.S. Department of Commerce|alıntı=The United States population on May 23, 2020 was: 329,686,270}}</ref><ref>{{Web kaynağı|tarih=October 2018|başlık=Global Wealth Report|url=https://www.credit-suisse.com/corporate/en/research/research-institute/global-wealth-report.html|erişimtarihi=11 Şubat 2019|website=Credit Suisse}}</ref> Ayrıca 2020 itibarıyla 724 milyarder ve 10,5 milyon milyonerle dünyadaki [[milyoner]]'lerle ABD ayrıca [[milyarder]] sayısında ilk sıradadır.<ref>{{Web kaynağı|başlık=Forbes Billionaires 2021: The Richest People in the World|url=https://www.forbes.com/billionaires/|erişimtarihi=14 Temmuz 2021|website=Forbes|dil=İngilizce}}</ref><ref>{{Web kaynağı|başlık=Coronavirus Reduces Millionaire Count|url=https://spectrem.com/Content/millionaire-count-reduces.aspx|erişimtarihi=14 Temmuz 2021|website=spectrem.com}}</ref> 2019-2021 küresel [[COVID-19 pandemisi|SARS-CoV-2 pandemisi]] ​​öncesinde, [[Credit Suisse]], yaklaşık 18.6 milyon ABD vatandaşını 1 milyon doları aşan net değere sahip olarak listeledi.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.credit-suisse.com/media/assets/corporate/docs/about-us/research/publications/global-wealth-databook-2019.pdf|başlık=Global wealth databook 2019|erişimtarihi=4 Ağustos 2021|arşivtarihi=23 Ekim 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20191023104250/https://www.credit-suisse.com/media/assets/corporate/docs/about-us/research/publications/global-wealth-databook-2019.pdf|tarih=23 Ekim 2019}}</ref> [[Küresel Gıda Güvenliği Endeksi]], Mart 2013'te gıda satın alınabilirliliği ve genel gıda güvenliği açısından ABD'yi bir numarada sıraladı.<ref>{{Web kaynağı |başlık=Global Food Security Index |url=http://foodsecurityindex.eiu.com/Country/Details#United%20States |yayıncı=The Economist Intelligence Unit |yer=Londra|erişimtarihi=8 Nisan 2013 |tarih=5 Mart 2013}}</ref> Amerikalılar ortalama konut ve kişi başına olarak [[Avrupa Birliği|AB]] sakinlerden iki katından çok yaşam alanları vardır.<ref name="Heritage Poor">{{Web kaynağı |başlık=Understanding Poverty in the United States: Surprising Facts About America's Poor |url=http://www.heritage.org/research/reports/2011/09/understanding-poverty-in-the-united-states-surprising-facts-about-americas-poor |yayıncı=Heritage Foundation |erişimtarihi=8 Nisan 2013 |yazar=Rector, Robert |soyadı2=Sheffield |ad2=Rachel |tarih=13 Eylül 2011}}</ref> 2017 yılı için [[Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı]], Amerika Birleşik Devletleri'ni [[Human Development Index#2014 report|İnsani Gelişme Endeksi]] (HDI) ne ve [[Inequality-adjusted Human Development Index|eşitsizlik-ayarlı HDI]] (IHDI) 'ye göre 189 ülke arasında 13. sırada yer aldı.<ref>{{Web kaynağı |başlık=Human Development Index (HDI) {{!}} Human Development Reports |url=http://hdr.undp.org/en/content/human-development-index-hdi |website=UNHDP |erişimtarihi=27 Aralık 2018}}</ref>


[[Dosya:US Wealth Inequality - v2.png|upright=1.3|küçükresim|ABD'de [[Amerika Birleşik Devletleri'nde servet eşitsizliği|Servet eşitsizliği]] 1989 ile 2013 arasında arttı.<ref>{{Haber kaynağı|başlık=Trends in Family Wealth, 1989 to 2013|url=https://www.cbo.gov/publication/51846|tarih=18 Ağustos 2016|iş=[[Congressional Budget Office]] }}</ref>]]
[[Dosya:US Wealth Inequality - v2.png|upright=1.3|küçükresim|ABD'de [[Amerika Birleşik Devletleri'nde servet eşitsizliği|Servet eşitsizliği]] 1989 ile 2013 arasında arttı.<ref>{{Haber kaynağı|başlık=Trends in Family Wealth, 1989 to 2013|url=https://www.cbo.gov/publication/51846|tarih=18 Ağustos 2016|iş=[[Congressional Budget Office]] }}</ref>]]
323. satır: 323. satır:
Yıllarca süren durgunluğun ardından, medyan hane geliri, iki yıl üst üste rekor büyümenin ardından 2016'da rekor seviyeye ulaştı. Ancak gelir eşitsizliği rekor seviyelerde kalmaya devam etmekte ve gelir kazananların beşte biri toplam gelirin yarısından fazlasını eve götürmektedir.<ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.washingtonpost.com/business/economy/us-middle-class-incomes-reached-highest-ever-level-in-2016-census-bureau-says/2017/09/12/7226905e-97de-11e7-b569-3360011663b4_story.html|başlık=U.S. middle-class incomes reached highest-ever level in 2016, Census Bureau says|soyadı=Long|ad=Heather|tarih=12 Eylül 2017|iş=The Washington Post|erişimtarihi=11 Kasım 2019}}</ref>
Yıllarca süren durgunluğun ardından, medyan hane geliri, iki yıl üst üste rekor büyümenin ardından 2016'da rekor seviyeye ulaştı. Ancak gelir eşitsizliği rekor seviyelerde kalmaya devam etmekte ve gelir kazananların beşte biri toplam gelirin yarısından fazlasını eve götürmektedir.<ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.washingtonpost.com/business/economy/us-middle-class-incomes-reached-highest-ever-level-in-2016-census-bureau-says/2017/09/12/7226905e-97de-11e7-b569-3360011663b4_story.html|başlık=U.S. middle-class incomes reached highest-ever level in 2016, Census Bureau says|soyadı=Long|ad=Heather|tarih=12 Eylül 2017|iş=The Washington Post|erişimtarihi=11 Kasım 2019}}</ref>


En tepedeki yüzde birin aldığı 1976'da yüzde dokuz iken 2011'de yüzde 20'ye iki katına çıkan toplam yıllık gelir payındaki artış, [[Birleşik Devletler'de gelir eşitsizliği|gelir eşitsizliği]]ni önemli ölçüde etkiledi<ref name="PikettySaez">{{Akademik dergi kaynağı |soyadı1=Alvaredo |ad1=Facundo |soyadı2=Atkinson |ad2=Anthony B. |yazarbağı2=Tony Atkinson |soyadı3=Piketty |ad3=Thomas |yazarbağı3=Thomas Piketty |soyadı4=Saez |ad4=Emmanuel |yazarbağı4=Emmanuel Saez |tarih=2013 |başlık=The Top 1 Percent in International and Historical Perspective |dergi=[[Journal of Economic Perspectives]] |cilt=27 |sayı=Summer 2013 |sayfalar=3-20|doi=10.1257/jep.27.3.3 |hdl=11336/27462 |s2cid=154466898 |hdl-access=free }}</ref> ve Amerika Birleşik Devletleri'ni OECD üyeleri arasında en geniş gelir dağılımlarından birisi yaptı.<ref name="Sme">{{Akademik dergi kaynağı |soyadı1=Smeeding |ad1=T.M. |yıl=2005 |başlık=Public Policy: Economic Inequality and Poverty: The United States in Comparative Perspective |dergi=Social Science Quarterly |cilt=86 |sayfalar=955-983|doi=10.1111/j.0038-4941.2005.00331.x|s2cid=154642286 |url=https://semanticscholar.org/paper/81b4d972c7a40d051d9ee3ced2ab2ddfc221fbf9}}</ref> Gelir eşitsizliğinin kapsamı ve önemi tartışma konusudur.{{sfn|Gilens|Page|2014}}<ref>{{Kitap kaynağı |soyadı=Bartels |ad=Larry |yazarbağı=Larry Bartels |bölüm=Economic Inequality and Political Representation |başlık=The Unsustainable American State |url=https://www.princeton.edu/~bartels/economic.pdf |tarih=2009 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160304091537/http://www.princeton.edu/~bartels/economic.pdf |arşivtarihi=4 Mart 2016 |sayfalar=167-196|citeseerx=10.1.1.172.7597 |doi=10.1093/acprof:oso/9780195392135.003.0007 |isbn=978-0-19-539213-5 |erişimtarihi=6 Ekim 2020}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı |soyadı1=Winship |ad1=Scott |başlık=Overstating the Costs of Inequality |dergi=National Affairs |tarih=Bahar 2013 |sayı=15 |url=http://www.brookings.edu/~/media/research/files/articles/2013/03/overstating%20inequality%20costs%20winship/overstating%20inequality%20costs%20winship.pdf |arşivurl=https://web.archive.org/web/20131024141452/http://www.brookings.edu/~/media/Research/Files/Articles/2013/03/overstating%20inequality%20costs%20winship/overstating%20inequality%20costs%20winship.pdf |arşivtarihi=24 Ekim 2013 |erişimtarihi=29 Nisan 2015 }}</ref>
En tepedeki yüzde birin aldığı 1976'da yüzde dokuz iken 2011'de yüzde 20'ye iki katına çıkan toplam yıllık gelir payındaki artış, [[Birleşik Devletler'de gelir eşitsizliği|gelir eşitsizliği]]ni önemli ölçüde etkiledi<ref name="PikettySaez">{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık=The Top 1 Percent in International and Historical Perspective|tarih=2013|sayı=Summer 2013|sayfalar=3-20|dergi=[[Journal of Economic Perspectives]]|cilt=27|doi=10.1257/jep.27.3.3|ad2=Anthony B.|ad3=Thomas|ad4=Emmanuel|soyadı2=Atkinson|soyadı3=Piketty|soyadı4=Saez|yazarbağı2=Tony Atkinson|ad1=Facundo|yazarbağı4=Emmanuel Saez|yazarbağı3=Thomas Piketty|hdl=11336/27462|s2cid=154466898|hdl-access=|soyadı1=Alvaredo}}</ref> ve Amerika Birleşik Devletleri'ni OECD üyeleri arasında en geniş gelir dağılımlarından birisi yaptı.<ref name="Sme">{{Akademik dergi kaynağı |soyadı1=Smeeding |ad1=T.M. |yıl=2005 |başlık=Public Policy: Economic Inequality and Poverty: The United States in Comparative Perspective |dergi=Social Science Quarterly |cilt=86 |sayfalar=955-983|doi=10.1111/j.0038-4941.2005.00331.x|s2cid=154642286 |url=https://semanticscholar.org/paper/81b4d972c7a40d051d9ee3ced2ab2ddfc221fbf9}}</ref> Gelir eşitsizliğinin kapsamı ve önemi tartışma konusudur.{{sfn|Gilens|Page|2014}}<ref>{{Kitap kaynağı |soyadı=Bartels |ad=Larry |yazarbağı=Larry Bartels |bölüm=Economic Inequality and Political Representation |başlık=The Unsustainable American State |url=https://www.princeton.edu/~bartels/economic.pdf |tarih=2009 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160304091537/http://www.princeton.edu/~bartels/economic.pdf |arşivtarihi=4 Mart 2016 |sayfalar=167-196|citeseerx=10.1.1.172.7597 |doi=10.1093/acprof:oso/9780195392135.003.0007 |isbn=978-0-19-539213-5 |erişimtarihi=6 Ekim 2020}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı |soyadı1=Winship |ad1=Scott |başlık=Overstating the Costs of Inequality |dergi=National Affairs |tarih=Bahar 2013 |sayı=15 |url=http://www.brookings.edu/~/media/research/files/articles/2013/03/overstating%20inequality%20costs%20winship/overstating%20inequality%20costs%20winship.pdf |arşivurl=https://web.archive.org/web/20131024141452/http://www.brookings.edu/~/media/Research/Files/Articles/2013/03/overstating%20inequality%20costs%20winship/overstating%20inequality%20costs%20winship.pdf |arşivtarihi=24 Ekim 2013 |erişimtarihi=29 Nisan 2015 }}</ref>


Ocak 2019'da yaklaşık 567,715 korunaklı ve korumasız [[Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Evsizler|ABD'deki evsiz kişi]] vardı ve neredeyse bunların üçte ikisi acil durum barınağı ya da geçici konut programında kalıyordu.<ref>{{Haber kaynağı |başlık=Why Is Homelessness Such a Problem in U.S. Cities |url=https://www.bloomberg.com/news/features/2020-07-06/why-is-homelessness-such-a-problem-in-u-s-cities |iş=Bloomberg |tarih=6 Temmuz 2020}}</ref> 2007 seviyelerine göre yaklaşık %35 daha fazla olarak 2011'de [[Amerika Birleşik Devletleri'nde Açlık#Çocuklar|16.7 milyon çocuk gıda güvenliği olmayan hanelerde yaşıyordu]], ancak yıl boyunca gıda alımı ya da yeme alışkanlıkları bozulmuş ve çoğu vaka kronik olmayan yalnızca 845,000 ABD'li çocukta (%1.1) düşüş yaşandı.<ref>{{Web kaynağı |başlık=Household Food Security in the United States in 2011 |url=http://www.ers.usda.gov/media/884525/err141.pdf |arşivurl=https://web.archive.org/web/20121007231515/http://www.ers.usda.gov/media/884525/err141.pdf |arşivtarihi=7 Ekim 2012 |yayıncı=USDA |erişimtarihi=8 Nisan 2013 |tarih=September 2012}}</ref>
Ocak 2019'da yaklaşık 567,715 korunaklı ve korumasız [[Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Evsizler|ABD'deki evsiz kişi]] vardı ve neredeyse bunların üçte ikisi acil durum barınağı ya da geçici konut programında kalıyordu.<ref>{{Haber kaynağı |başlık=Why Is Homelessness Such a Problem in U.S. Cities |url=https://www.bloomberg.com/news/features/2020-07-06/why-is-homelessness-such-a-problem-in-u-s-cities |iş=Bloomberg |tarih=6 Temmuz 2020}}</ref> 2007 seviyelerine göre yaklaşık %35 daha fazla olarak 2011'de [[Amerika Birleşik Devletleri'nde Açlık#Çocuklar|16.7 milyon çocuk gıda güvenliği olmayan hanelerde yaşıyordu]], ancak yıl boyunca gıda alımı ya da yeme alışkanlıkları bozulmuş ve çoğu vaka kronik olmayan yalnızca 845,000 ABD'li çocukta (%1.1) düşüş yaşandı.<ref>{{Web kaynağı |başlık=Household Food Security in the United States in 2011 |url=http://www.ers.usda.gov/media/884525/err141.pdf |arşivurl=https://web.archive.org/web/20121007231515/http://www.ers.usda.gov/media/884525/err141.pdf |arşivtarihi=7 Ekim 2012 |yayıncı=USDA |erişimtarihi=8 Nisan 2013 |tarih=September 2012}}</ref>
415. satır: 415. satır:
ABD Anayasasında yapılan ilk değişiklik, dinin özgürce uygulanmasını garanti ediyor ve Kongre'nin kuruluşuna uygun olarak yasa çıkarmasını yasaklıyor.
ABD Anayasasında yapılan ilk değişiklik, dinin özgürce uygulanmasını garanti ediyor ve Kongre'nin kuruluşuna uygun olarak yasa çıkarmasını yasaklıyor.


2013'te yapılan bir ankette, Amerikalıların yüzde 56'sı, dinin "hayatlarında çok önemli bir rol oynadığını" söyledi; bu, diğer gelişmiş ülkelerden çok daha yüksek bir rakam.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.gallup.com/poll/1690/Religion.aspx#1 |başlık=Religion |yayıncı=Gallup |tarih=İyun 2013 |erişimtarihi=10 yanvar 2014}}</ref> 2009 Gallup anketinde, Amerikalıların %42'si haftalık veya neredeyse haftalık olarak kiliseye gittiklerini söyledi; bu oran [[Vermont]]'ta %23 ile en az ve [[Mississippi]]'de %63 ile en çok olarak değişmektedir.<ref name="gallup.com">{{Web kaynağı |url=http://www.gallup.com/poll/125999/mississippians-go-church-most-vermonters-least.aspx |başlık=Mississippians Go to Church the Most; Vermonters, Least |yayıncı=Gallup |erişimtarihi=13 yanvar 2014}}</ref>
2013'te yapılan bir ankette, Amerikalıların yüzde 56'sı, dinin "hayatlarında çok önemli bir rol oynadığını" söyledi; bu, diğer gelişmiş ülkelerden çok daha yüksek bir rakam.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.gallup.com/poll/1690/Religion.aspx#1|başlık=Religion|erişimtarihi=10 Ocak 2014|tarih=Haziran 2013|yayıncı=Gallup}}</ref> 2009 Gallup anketinde, Amerikalıların %42'si haftalık veya neredeyse haftalık olarak kiliseye gittiklerini söyledi; bu oran [[Vermont]]'ta %23 ile en az ve [[Mississippi]]'de %63 ile en çok olarak değişmektedir.<ref name="gallup.com">{{Web kaynağı|url=http://www.gallup.com/poll/125999/mississippians-go-church-most-vermonters-least.aspx|başlık=Mississippians Go to Church the Most; Vermonters, Least|erişimtarihi=13 Ocak 2014|yayıncı=Gallup}}</ref>


Diğer Batı ülkelerinde olduğu gibi, Amerika Birleşik Devletleri de daha az dindar hale geliyor. [[Dinsizlik]], 30 yaşın altındaki Amerikalılar arasında hızla yayılıyor.<ref>{{Haber kaynağı |url=http://religion.blogs.cnn.com/2012/06/12/pew-survey-doubt-of-god-growing-quickly-among-millennials/ |author=Merica, Dan |başlık=Pew Survey: Doubt of God Growing Quickly among Millennials |yayıncı=CNN |tarih=12 iyun 2012|erişimtarihi=14 iyun 2012}}</ref> Anketler 1980'lerin ortalarından bu yana, Birleşik Devletler'de, özellikle genç Amerikalılar arasında, organize dine olan inancın azaldığını gösteriyor.<ref>{{Haber kaynağı |url=http://www.huffingtonpost.com/2012/07/12/us-confidence-in-organized-religion-at-low-point_n_1669100.html |başlık=American Confidence in Organized Religion at All Time Low |erişimtarihi=14 iyul 2012 |tarih=12 iyul 2012 |website=Huffington Post |ad=Samreen |soyadı=Hooda}}</ref><ref name="pew2015" /><ref>{{Web kaynağı |url=http://www.pewforum.org/Age/Religion-Among-the-Millennials.aspx |başlık=Religion Among the Millennials |yayıncı=The Pew Forum on Religion & Public Life |erişimtarihi=29 avqust 2012}}</ref> 2012'de yapılan bir araştırmaya göre, ABD nüfusu içindeki Protestanların oranı, ilk kez çoğunluğun dini kategorisi statüsünü kaybederek %48'e düştü.<ref name="Nones of the Rise">{{Web kaynağı |url=http://www.pewforum.org/files/2012/10/NonesOnTheRise-full.pdf |başlık="Nones" on the Rise: One-in-Five Adults Have No Religious Affiliation |yayıncı= |erişimtarihi=26 may 2015 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20140826234925/http://www.pewforum.org/files/2012/10/NonesOnTheRise-full.pdf |arşivtarihi=26 avqust 2014 |ölüurl=evet}}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-19892837 |başlık=US Protestants no longer a majority – study |website=BBC News}}</ref> Dindar olmayan Amerikalıların ortalama 2.2 çocuğu olan Hristiyanlara kıyasla ortalama 1.7 çocuğu var. Hristiyanların %52'si, inançsızların ise %37'si evliliğe daha az istekli.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.pewresearch.org/fact-tank/2015/05/22/mormons-more-likely-to-marry-have-more-children-than-other-u-s-religious-groups/ |başlık=Mormons more likely to marry, have more children than other U.S. religious groups |tarih=22 may 2015 |website=Pew Research Center}}</ref>
Diğer Batı ülkelerinde olduğu gibi, Amerika Birleşik Devletleri de daha az dindar hale geliyor. [[Dinsizlik]], 30 yaşın altındaki Amerikalılar arasında hızla yayılıyor.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://religion.blogs.cnn.com/2012/06/12/pew-survey-doubt-of-god-growing-quickly-among-millennials/|başlık=Pew Survey: Doubt of God Growing Quickly among Millennials|erişimtarihi=14 Haziran 2012|tarih=12 Haziran 2012|yayıncı=CNN|author=Merica, Dan}}</ref> Anketler 1980'lerin ortalarından bu yana, Birleşik Devletler'de, özellikle genç Amerikalılar arasında, organize dine olan inancın azaldığını gösteriyor.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.huffingtonpost.com/2012/07/12/us-confidence-in-organized-religion-at-low-point_n_1669100.html|başlık=American Confidence in Organized Religion at All Time Low|erişimtarihi=14 Temmuz 2012|tarih=12 Temmuz 2012|website=Huffington Post|ad=Samreen|soyadı=Hooda}}</ref><ref name="pew2015" /><ref>{{Web kaynağı|url=http://www.pewforum.org/Age/Religion-Among-the-Millennials.aspx|başlık=Religion Among the Millennials|erişimtarihi=29 Ağustos 2012|yayıncı=The Pew Forum on Religion & Public Life}}</ref> 2012'de yapılan bir araştırmaya göre, ABD nüfusu içindeki Protestanların oranı, ilk kez çoğunluğun dini kategorisi statüsünü kaybederek %48'e düştü.<ref name="Nones of the Rise">{{Web kaynağı|url=http://www.pewforum.org/files/2012/10/NonesOnTheRise-full.pdf|başlık="Nones" on the Rise: One-in-Five Adults Have No Religious Affiliation|erişimtarihi=26 Mayıs 2015|arşivtarihi=26 Ağustos 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20140826234925/http://www.pewforum.org/files/2012/10/NonesOnTheRise-full.pdf|ölüurl=evet|yayıncı=}}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-19892837 |başlık=US Protestants no longer a majority – study |website=BBC News}}</ref> Dindar olmayan Amerikalıların ortalama 2.2 çocuğu olan Hristiyanlara kıyasla ortalama 1.7 çocuğu var. Hristiyanların %52'si, inançsızların ise %37'si evliliğe daha az istekli.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.pewresearch.org/fact-tank/2015/05/22/mormons-more-likely-to-marry-have-more-children-than-other-u-s-religious-groups/|başlık=Mormons more likely to marry, have more children than other U.S. religious groups|tarih=22 Mayıs 2015|website=Pew Research Center}}</ref>


2014'te yapılan bir ankete göre, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki yetişkinlerin %70.6'sı kendilerini [[Hristiyan]] olarak tanımlıyor.<ref>{{Web kaynağı |url=http://religions.pewforum.org/affiliations |başlık=Church Statistics and Religious Affiliations |yayıncı=Pew Research |erişimtarihi=23 sentyabr 2014}}</ref> [[Protestanlık]] %46,5 olmasına rağmen, [[Roma Katolik Kilisesi]] %20,8 ile en büyük tek mezheptir.<ref name="Pew">{{Web kaynağı |url=http://www.pewforum.org/2012/10/09/nones-on-the-rise/ |başlık="Nones" on the Rise |yayıncı=Pew Forum on Religion & Public Life |yıl=2012 |erişimtarihi=10 yanvar 2014}}</ref> 2014'te ABD'li yetişkinlerin %5,9'u Hristiyan olmayan bir dine inandıklarını söyledi.<ref name="pew2015" /> Bunlar arasında [[Yahudilik]] (%1.9), [[Hinduizm]] (%1.2), [[Budizm]] (%0.9) ve [[İslam]] (%0.9) bulunmaktadır.<ref name="pew2015" /> Araştırmada, 1990'larda %8.2 iken günümüzde Amerikalıların %22,8'i kendilerini [[agnostik]], [[ateist]] veya sadece dinsiz olarak tanımladı.<ref name="Pew" /><ref name="ARIS">{{Web kaynağı |url=http://www.gc.cuny.edu/CUNY_GC/media/CUNY-Graduate-Center/PDF/ARIS/ARIS-PDF-version.pdf?ext=.pdf |başlık=American Religious Identification Survey 2001 |yazar1=Barry A. Kosmin |yazar2=Egon Mayer |yazar3=Ariela Keysar |yayıncı=CUNY Graduate Center |tarih=19 dekabr 2001|erişimtarihi=16 sentyabr 2011}}</ref><ref name="The Future of the Global Muslim Population">{{Web kaynağı |url=http://features.pewforum.org/muslim-population-graphic/#/United%20States |başlık=United States |erişimtarihi=2 may 2013}}</ref> [[Üniteryen Üniversalizm]], [[Scientology]], [[Bahailik]], [[Sihizm]], [[Jainizm]], [[Şintoizm]], [[Konfüçyanizm]], [[Satanizm]], [[Taoizm]], [[Neo-Druidizm]], Yerli Amerikan Dini, [[Vika]], [[Dini Hümanizm]] ve [[Deizm]] toplulukları da bulunmaktadır.<ref>Media, Minorities, and Meaning: A Critical Introduction — p. 88, Debra L. Merskin — 2010</ref>
2014'te yapılan bir ankete göre, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki yetişkinlerin %70.6'sı kendilerini [[Hristiyan]] olarak tanımlıyor.<ref>{{Web kaynağı|url=http://religions.pewforum.org/affiliations|başlık=Church Statistics and Religious Affiliations|erişimtarihi=23 Eylül 2014|yayıncı=Pew Research}}</ref> [[Protestanlık]] %46,5 olmasına rağmen, [[Roma Katolik Kilisesi]] %20,8 ile en büyük tek mezheptir.<ref name="Pew">{{Web kaynağı|url=http://www.pewforum.org/2012/10/09/nones-on-the-rise/|başlık="Nones" on the Rise|erişimtarihi=10 Ocak 2014|yayıncı=Pew Forum on Religion & Public Life|yıl=2012}}</ref> 2014'te ABD'li yetişkinlerin %5,9'u Hristiyan olmayan bir dine inandıklarını söyledi.<ref name="pew2015" /> Bunlar arasında [[Yahudilik]] (%1.9), [[Hinduizm]] (%1.2), [[Budizm]] (%0.9) ve [[İslam]] (%0.9) bulunmaktadır.<ref name="pew2015" /> Araştırmada, 1990'larda %8.2 iken günümüzde Amerikalıların %22,8'i kendilerini [[agnostik]], [[ateist]] veya sadece dinsiz olarak tanımladı.<ref name="Pew" /><ref name="ARIS">{{Web kaynağı|url=http://www.gc.cuny.edu/CUNY_GC/media/CUNY-Graduate-Center/PDF/ARIS/ARIS-PDF-version.pdf?ext=.pdf|başlık=American Religious Identification Survey 2001|erişimtarihi=16 Eylül 2011|tarih=19 Aralık 2001|yayıncı=CUNY Graduate Center|yazar1=Barry A. Kosmin|yazar2=Egon Mayer|yazar3=Ariela Keysar}}</ref><ref name="The Future of the Global Muslim Population">{{Web kaynağı|url=http://features.pewforum.org/muslim-population-graphic/#/United%20States|başlık=United States|erişimtarihi=2 Mayıs 2013}}</ref> [[Üniteryen Üniversalizm]], [[Scientology]], [[Bahailik]], [[Sihizm]], [[Jainizm]], [[Şintoizm]], [[Konfüçyanizm]], [[Satanizm]], [[Taoizm]], [[Neo-Druidizm]], Yerli Amerikan Dini, [[Vika]], [[Dini Hümanizm]] ve [[Deizm]] toplulukları da bulunmaktadır.<ref>Media, Minorities, and Meaning: A Critical Introduction — p. 88, Debra L. Merskin — 2010</ref>


[[Protestanlık]], tüm Amerikan nüfusunun yaklaşık yarısını oluşturan en büyük Hristiyan dini gruptur. [[Baptist]]ler %15,4 ile dünyanın en büyük Protestan mezhebidir<ref name="pew2014">{{Web kaynağı |url=http://www.pewforum.org/2015/05/12/americas-changing-religious-landscape/ |başlık=America's Changing Religious Landscape |yayıncı=Pew Research Center: Religion & Public Life |tarih=12 may 2015 |erişimtarihi=}}</ref> ve [[Güneyli Baptist Toplumu]] ABD nüfusunun %5,3'ü ile en büyük bireysel Protestan mezhebidir.<ref name="pew2014" /> Baptistlere ek olarak, diğer Protestan kategorileri arasında laik Protestanlık, [[Metodizm]], [[Pentikostalizm]], Tanımsız Protestanlar, [[Lütercilik]], [[Presbiteryenlik]], [[Cemaatçilik]], diğer [[Kalvinizm]], Piskoposluk / [[Anglikanizm]], [[Quakers]], [[Yedinci Gün Adventist Kilisesi|Adventistlik]], Diğerleri, Hristiyanlık ve Hristiyan Hareketi yer alır.<ref name="pew2014" /> Amerikalı Protestanların üçte ikisi yeniden doğacağını düşünüyor.<ref name="pew2014" /> Amerika Birleşik Devletleri'ndeki [[Roma Katolikliği]], Amerika Birleşik Devletleri'ndeki İspanyol ve Fransız kolonilerinin yanı sıra İngiliz [[Maryland]] kolonisi kaynaklıdır.<ref>Richard Middleton, Colonial America, A History, 1565–1776, third edition (London: Blackwell, 2002) pp 95–103.</ref> Daha sonra İrlandalı, İtalyan, Leh, Alman ve İspanyol göçünün bir sonucu olarak gelişti. [[Rhode Island]], toplam nüfusun %40'ı ile en büyük Katolik nüfus oranına sahiptir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://religions.pewforum.org/maps |başlık=U.S. Religion Map and Religious Populations – U.S. Religious Landscape Study – Pew Forum on Religion & Public Life |yayıncı=Religions.pewforum.org |tarih= |erişimtarihi=26 fevral 2014}}</ref> [[Utah]], [[Mormon]] nüfusunun çoğunluğunun dindar olduğu tek eyalettir.<ref name="pew2014 utah">{{Web kaynağı |url=http://www.pewforum.org/religious-landscape-study/state/utah/|başlık=Religious Landscape Study|tarih=11 may 2015|yayıncı=}}</ref> Mormon Koridoru ayrıca [[Arizona]], [[Kaliforniya]], [[Idaho]], [[Nevada]] ve [[Wyoming]]'e kadar genişledi.<ref name="Walsh2005">{{Kitap kaynağı |soyadı=Walsh |ad=Margaret |başlık=The American West. Visions and Revisions |url=https://books.google.com/books?id=yyDKfY1gyH8C&pg=PA124 |yıl=2005 |yayıncı=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-59671-8 |sayfa=124}}</ref> [[Doğu Ortodoks Kilisesi]], eski bir Rus kolonisi olan [[Alaska]]'da nüfusun %5'i tarafından kabul edilmekte<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.pewforum.org/religious-landscape-study/state/alaska/ |başlık=Adults in Alaska |tarih=11 may 2015 |website=Pew Research Center's Religion & Public Life Project}}</ref> ve son zamanlarda [[Doğu Avrupa]]'dan gelen göçler nedeniyle Amerika kıtasındaki varlığını sürdürmektedir. Son olarak, [[Birlik Pentikostalizmi]], [[Yehova'nın Şahitleri]], [[Restorasyonculuk]], [[Mesih Kiliseleri]], [[Hristiyan Bilim]], [[Üniteryenizm]] ve diğerleri dahil olmak üzere ülkede bir dizi başka Hristiyan grup aktiftir.
[[Protestanlık]], tüm Amerikan nüfusunun yaklaşık yarısını oluşturan en büyük Hristiyan dini gruptur. [[Baptist]]ler %15,4 ile dünyanın en büyük Protestan mezhebidir<ref name="pew2014">{{Web kaynağı|url=http://www.pewforum.org/2015/05/12/americas-changing-religious-landscape/|başlık=America's Changing Religious Landscape|erişimtarihi=|tarih=12 Mayıs 2015|yayıncı=Pew Research Center: Religion & Public Life}}</ref> ve [[Güneyli Baptist Toplumu]] ABD nüfusunun %5,3'ü ile en büyük bireysel Protestan mezhebidir.<ref name="pew2014" /> Baptistlere ek olarak, diğer Protestan kategorileri arasında laik Protestanlık, [[Metodizm]], [[Pentikostalizm]], Tanımsız Protestanlar, [[Lütercilik]], [[Presbiteryenlik]], [[Cemaatçilik]], diğer [[Kalvinizm]], Piskoposluk / [[Anglikanizm]], [[Quakers]], [[Yedinci Gün Adventist Kilisesi|Adventistlik]], Diğerleri, Hristiyanlık ve Hristiyan Hareketi yer alır.<ref name="pew2014" /> Amerikalı Protestanların üçte ikisi yeniden doğacağını düşünüyor.<ref name="pew2014" /> Amerika Birleşik Devletleri'ndeki [[Roma Katolikliği]], Amerika Birleşik Devletleri'ndeki İspanyol ve Fransız kolonilerinin yanı sıra İngiliz [[Maryland]] kolonisi kaynaklıdır.<ref>Richard Middleton, Colonial America, A History, 1565–1776, third edition (London: Blackwell, 2002) pp 95–103.</ref> Daha sonra İrlandalı, İtalyan, Leh, Alman ve İspanyol göçünün bir sonucu olarak gelişti. [[Rhode Island]], toplam nüfusun %40'ı ile en büyük Katolik nüfus oranına sahiptir.<ref>{{Web kaynağı|url=http://religions.pewforum.org/maps|başlık=U.S. Religion Map and Religious Populations – U.S. Religious Landscape Study – Pew Forum on Religion & Public Life|erişimtarihi=26 Şubat 2014|tarih=|yayıncı=Religions.pewforum.org}}</ref> [[Utah]], [[Mormon]] nüfusunun çoğunluğunun dindar olduğu tek eyalettir.<ref name="pew2014 utah">{{Web kaynağı|url=http://www.pewforum.org/religious-landscape-study/state/utah/|başlık=Religious Landscape Study|tarih=11 Mayıs 2015|yayıncı=}}</ref> Mormon Koridoru ayrıca [[Arizona]], [[Kaliforniya]], [[Idaho]], [[Nevada]] ve [[Wyoming]]'e kadar genişledi.<ref name="Walsh2005">{{Kitap kaynağı |soyadı=Walsh |ad=Margaret |başlık=The American West. Visions and Revisions |url=https://books.google.com/books?id=yyDKfY1gyH8C&pg=PA124 |yıl=2005 |yayıncı=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-59671-8 |sayfa=124}}</ref> [[Doğu Ortodoks Kilisesi]], eski bir Rus kolonisi olan [[Alaska]]'da nüfusun %5'i tarafından kabul edilmekte<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.pewforum.org/religious-landscape-study/state/alaska/|başlık=Adults in Alaska|tarih=11 Mayıs 2015|website=Pew Research Center's Religion & Public Life Project}}</ref> ve son zamanlarda [[Doğu Avrupa]]'dan gelen göçler nedeniyle Amerika kıtasındaki varlığını sürdürmektedir. Son olarak, [[Birlik Pentikostalizmi]], [[Yehova'nın Şahitleri]], [[Restorasyonculuk]], [[Mesih Kiliseleri]], [[Hristiyan Bilim]], [[Üniteryenizm]] ve diğerleri dahil olmak üzere ülkede bir dizi başka Hristiyan grup aktiftir.


[[İncil Kuşağı]], Amerika'nın güneyinde muhafazakar evanjelik Protestan kültürün önemli bir parçası olduğu ve mezhepler arası Hristiyan kilisesi üyeliğine dayalı olarak ulusal ortalamanın üzerinde olan bölgeleri tanımlamak için kullanılan resmi olmayan bir ifadedir. Buna karşılık, [[New England]] ve Batı Amerika Birleşik Devletleri'nde din daha az önemli bir rol oynamaktadır.<ref name="gallup.com" />
[[İncil Kuşağı]], Amerika'nın güneyinde muhafazakar evanjelik Protestan kültürün önemli bir parçası olduğu ve mezhepler arası Hristiyan kilisesi üyeliğine dayalı olarak ulusal ortalamanın üzerinde olan bölgeleri tanımlamak için kullanılan resmi olmayan bir ifadedir. Buna karşılık, [[New England]] ve Batı Amerika Birleşik Devletleri'nde din daha az önemli bir rol oynamaktadır.<ref name="gallup.com" />
479. satır: 479. satır:


=== Tiyatro ===
=== Tiyatro ===
Amerika Birleşik Devletleri'nde Tiyatro, Avrupa Tiyatrosu'nun bir parçasıdır ve [[İngiliz Tiyatrosu|İngiliz Tiyatrosundan]] büyük ölçüde etkilenmiştir<ref>{{Web kaynağı|url=https://books.google.com.tr/books?id=2-AkDQAAQBAJ&pg=PA7&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false|başlık=Amerika'da İngiliz Tiyatrosunun Etkisi|erişimtarihi=11 Ekim 2011|yayıncı=Edinburgh Üniversitesi Yayınları}}</ref>. Amerikan tiyatrosunun merkezi Manhattan'da bulunan Brodway Tiyatrosu, Off-Brodway ve Off-Off Brodway olmuştur.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.worldcat.org/title/history-of-north-american-theater-from-pre-columbian-times-to-the-present/oclc/1024855967|başlık=Amerikan Tiyatrosunun Kalbi|erişimtarihi=1998|çalışma=Kuzey Amerika Tiyatrosunun Tarihi|yayıncı=Pre-Columbian Times}}</ref> Buradaki insanlar genel olarak aktif bir tiyatro kariyeri peşinde koşmayan, yerel gönüllülere dayanan bir tiyatro topluluğu vardır.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.amazon.com/American-Drama-Contemporary-Stephen-Watt/dp/0155000039|başlık=Amerikan Draması: Sömürgeden Çağdaşa|tarih=1994|dil=İngilizce|çalışma=American Drama: Colonial to Contemporary|yayıncı=Stephen Watt ve Gary A. Richardson}}</ref>
Amerika Birleşik Devletleri'nde Tiyatro, Avrupa Tiyatrosu'nun bir parçasıdır ve [[İngiliz Tiyatrosu|İngiliz Tiyatrosundan]] büyük ölçüde etkilenmiştir<ref>{{Web kaynağı|url=https://books.google.com.tr/books?id=2-AkDQAAQBAJ&pg=PA7&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false|başlık=Amerika'da İngiliz Tiyatrosunun Etkisi|erişimtarihi=11 Ekim 2011|yayıncı=Edinburgh Üniversitesi Yayınları}}</ref>. Amerikan tiyatrosunun merkezi Manhattan'da bulunan Brodway Tiyatrosu, Off-Brodway ve Off-Off Brodway olmuştur.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.worldcat.org/title/history-of-north-american-theater-from-pre-columbian-times-to-the-present/oclc/1024855967|başlık=Amerikan Tiyatrosunun Kalbi|tarih=1998|çalışma=Kuzey Amerika Tiyatrosunun Tarihi|yayıncı=Pre-Columbian Times}}</ref> Buradaki insanlar genel olarak aktif bir tiyatro kariyeri peşinde koşmayan, yerel gönüllülere dayanan bir tiyatro topluluğu vardır.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.amazon.com/American-Drama-Contemporary-Stephen-Watt/dp/0155000039|başlık=Amerikan Draması: Sömürgeden Çağdaşa|tarih=1994|dil=İngilizce|çalışma=American Drama: Colonial to Contemporary|yayıncı=Stephen Watt ve Gary A. Richardson}}</ref>


=== Spor dalları ===
=== Spor dalları ===

Sayfanın 13.34, 13 Nisan 2022 tarihindeki hâli

Amerika Birleşik Devletleri
United States of America (İngilizce)
{{{arma_açıklaması}}}
Arma
Slogan
In God We Trust
"Tanrı'ya Güveniriz"
Millî marş
The Star-Spangled Banner
"Yıldız Bezeli Sancak"
 Amerika Birleşik Devletleri konumu (yeşil)
 Amerika Birleşik Devletleri konumu (yeşil)
Anakara ve bağlı toprakların haritası.
Anakara ve bağlı toprakların haritası.
BaşkentWashington, DC
38°53′K 77°01′B / 38.883°K 77.017°B / 38.883; -77.017
En büyük şehirNew York 40°43′K 74°00′B / 40.717°K 74.000°B / 40.717; -74.000
Resmî dil(ler)Federal seviyede yoka
Tanınan millî dillerİngilizce
Etnik gruplar
(2019)
DemonimAmerikalı
HükûmetFederal, başkanlı, anayasal cumhuriyet
• Başkan
Joe Biden
Kamala Harris
Nancy Pelosi
John Roberts
Yasama organıKongre
Senato
Temsilciler Meclisi
Büyük Britanya'dan 
4 Temmuz 1776
1 Mart 1781
3 Eylül 1783
21 Haziran 1788
25 Eylül 1789
24 Mart 1976
Yüzölçümü
• Toplam
9.525.067 km2 (4.)
• Kara
9.147.593 km2
• Su
377.424 km2
• Su (%)
6,97
Nüfus
• 2021 sayımı
333.649.281 (3.)
• Yoğunluk
33,6/km2 (146.)
GSYİH (SAGP)2021 tahminî
• Toplam
22,675 trilyon $ (2.)
• Kişi başına
68.309 $ (7.)
GSYİH (nominal)2021 tahminî
• Toplam
22,675 trilyon $ (1..)
• Kişi başına
68.309 $ (5.)
Gini (2020) 48.5
yüksek · 54.
İGE (2019)0.926
çok yüksek · 17.
Para birimiAmerikan doları ($, USD)
Zaman dilimiUTC-4 ilâ -12, +10, +11
• Yaz (YSU)
UTC-4 ilâ -10
Şebeke gerilimi120 V-60 Hz
Trafik akışısağ
Telefon kodu+1
ISO 3166 koduUS
İnternet alan adı.us
  1. İngilizce 32 eyalette, İngilizce ile birlikte Hawaii dili Hawaii'de ve İngilizce ile birlikte 20 yerel dil Alaska'da resmî dil olarak tanınmaktadır. Algonkin, Çeroki ve Siyu dilleri ülke genelindeki yerli kontrolündeki topraklarda resmî dil olarak tanınmaktadır. Bunlarla birlikte Fransızca Maine'de resmî dil olarak tanınmakta olup Louisiana'da resmiyette tanınmasa da fiili eyalet dili olarak kullanılmaktadır. İspanyolca ise New Mexico'da özel dil statüsüne sahiptir.

Amerika Birleşik Devletleri (ABD; İngilizceUnited States of America, USA), Birleşik Devletler (BD; İngilizceUnited States, US) ya da resmî olmayan ismiyle Amerika (İngilizceAmerica), orta Kuzey Amerika'da, Kanada ve Meksika arasında bulunan,[a] elli eyalet ve bir federal bölgeden oluşan, federal anayasal cumhuriyet ile yönetilen bir ülkedir. Dünya'nın 9,8 milyon km2 (3,8 milyon sq mi) yüzölçümü ile karasal alan bakımından dördüncü, toplam alan bakımındansa üçüncü ya da dördüncü en büyük ülkesi[b] ve 331 milyonu aşan nüfusu ile de en kalabalık üçüncü ülkesidir. Ülkenin başkenti aynı zamanda federal bölgesi olan Washington, DC'dir, en kalabalık şehri ise New York'tur.

Paleo-Kızılderililer en az 12.000 yıl önce Sibirya üzerinden Kuzey Amerika anakarasına göç ettiler ve 16. yüzyıla gelindiğinde ise Avrupa kolonizasyonu ile karşı karşıya kaldılar. Birleşik Devletler, Doğu Kıyısı boyunca kurulan On Üç Koloni ittifakından doğdu. Büyük Britanya ile vergilendirme ve temsil edilme konusundaki anlaşmazlıklar, bağımsızlığı sağlayan Amerikan Bağımsızlık Savaşı'na (1775-1783) yol açtı. 18. yüzyılın sonlarında ABD, Kuzey Amerika'da hızlı bir şekilde genişlemeye başladı. ABD, savaşlar, Yerli Amerikalıların yerlerinden edilmesi ve yeni eyaletlerin federasyona kabulü gibi yollarla kademeli olarak yeni bölgeler elde etti. 1848'de Birleşik Devletler, kıtanın bir ucundan diğer ucuna kadar yayılmış hâldeydi. Güney eyaletlerinde 19. yüzyılın ikinci yarısına kadar köleliğin yasal olması, Amerikan İç Savaşı'na zemin hazırladı ve kölelik tüm ülkede yasaklandı. İspanyol–Amerikan Savaşı ve I. Dünya Savaşı, ABD'nin dünya gücü olacağının sinyallerini verdi ve II. Dünya Savaşı'nda ise bunu gerçekleştirdi. Soğuk Savaş sırasında Birleşik Devletler ve Sovyetler Birliği çeşitli rekabet yarışlarına katıldı ancak doğrudan askerî çatışma olmadı. Bu yarışlar sonrasında ABD, Ay'a ilk insanları indiren 1969 uzay uçuşuyla, Uzay Yarışı'nda üstünlük elde etti. Sovyetler Birliği'nin 1991'deki çöküşü Soğuk Savaş'ı sona erdirdi ve ABD'yi dünyanın tek süper gücü yaptı.

Birleşik Devletler, bir federal cumhuriyettir ve çift meclisli bir yasama sistemine sahip olmakla birlikte, üç ayrı hükûmet departmanına sahip bir temsilî demokrasidir. Dünya Bankası, Uluslararası Para Fonu (IMF), Amerikan Devletleri Örgütü (OAS), NATO gibi uluslararası kuruluşların kurucu üyesi ve Birleşmiş Milletler ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin daimi üyesidir. Ayrıca ABD, uluslararası ekonomik özgürlük, düşük hükûmet yolsuzluğu, yaşam kalitesi ve yüksek eğitim kalitesi ölçütlerinde üst sıralarda yer almaktadır. Gelir ve servet eşitsizliği öne sürelerek eleştirilmesine rağmen Amerika Birleşik Devletleri, sosyoekonomik performans ölçümlerinde her defasında üst sıralarda yer almaya devam etmiştir. Irksal ve etnik açıdan en çeşitli toplumlardan birine sahiptir ve nüfusu yüzyıllar süren göçler ile şekillenmiştir.

ABD, gelişmiş bir ülke olup, dünyadaki toplam GSYİH'in yaklaşık dörtte birine sahiptir ve nominal açıdan dünyanın en büyük ekonomisidir. Ülke aynı zamanda dünyanın en büyük ithalatçısı ve ikinci en büyük ihracatçısı konumundadır. Nüfusu dünya nüfusunun %4,2'sine tekabül etmesine rağmen ABD dünyadaki toplam servetin %29,4'üne sahiptir. ABD, küresel savunma harcamalarının üçte birini oluşturur ve askerî alanda en güçlü ülke olarak tanımlanır.

Etimoloji

Amerika kıtasının adını İtalyan gezgin Amerigo Vespucci'den aldığına inanılıyor.[6]

"Amerika" adının bilinen ilk kullanımı, Alman haritacı Martin Waldseemüller tarafından hazırlanan bir dünya haritasında göründüğü 1507 yılına kadar uzanıyor. Haritasında, Amerigo Vespucci'nin onuruna, günümüzde Güney Amerika olarak kabul edilecek olan yerin adı büyük harflerle gösteriliyor. İtalyan kaşif Vespucci, Karayip Adaları'nın Asya'nın doğu sınırını temsil etmediğini, ancak daha önce bilinmeyen bir kara kütlesinin parçası olduğunu öne süren ilk kişiydi. 1538'de Flaman haritacı Gerardus Mercator, kendi dünya haritasında "Amerika" adını tüm Batı Yarımküre'ye uygulayarak kullandı.

"Amerika Birleşik Devletleri" ifadesinin ilk belgesel kanıtı, Stephen Moylan tarafından George Washington'un yaveri Joseph Reed'e yazılan 2 Ocak 1776 tarihli mektuptan kalmadır. Moylan, devrimci savaş çabalarında yardım aramak için "Amerika Birleşik Devletleri'nden İspanya'ya tam ve geniş yetkilerle" gitme arzusunu dile getirdi. "Amerika Birleşik Devletleri" ifadesinin bilinen ilk yayını, 6 Nisan 1776'da Williamsburg, Virginia'daki "The Virginia Gazette" gazetesindeki anonim bir makaleydi.

John Dickinson tarafından hazırlanan ve 17 Haziran 1776'da tamamlanan Konfederasyon Maddelerinin ikinci taslağı, "konfederasyonun adının 'Amerika Birleşik Devletleri' olacağını" bildiriyordu. 1777 yılı sonunda onaylanmak üzere eyaletlere gönderilen Maddelerin son hali, “Konfederasyonun başvuru şekli 'Amerika Birleşik Devletleri' olacaktır” cümlesini içeriyordu. Haziran 1776'da Thomas Jefferson, Bağımsızlık Bildirgesi'nin "orijinal kaba taslağı" başlığında "Amerika Birleşik Devletleri" ifadesini büyük harfle yazdı. Belgenin bu taslağı 21 Haziran 1776'ya kadar ortaya çıkmadı ve Dickinson'ın 17 Haziran 1776'da Taslak'ta Konfederasyon Maddeleri'ni kullanmasından önce mi yoksa sonra mı yazıldığı bilinmiyor.

"United States" kısa biçimi de standarttır. Diğer yaygın biçimler "U.S.", "USA" ve "America"dır. Konuşma dilindeki isimler "U.S. of A." ve uluslararası olarak "Columbia" şeklindedir. Amerikan şiirinde ve 18. yüzyılın sonlarına ait şarkılarda popüler bir isim olan "Columbia", kökenini Kristof Kolomb'dan alır; hem "Columbus" hem de "Columbia", Columbus, Ohio, Columbia, South Carolina ve District of Columbia dahil olmak üzere ABD yer adlarında sıklıkla görülür. Batı Yarımküre'deki yerler ve kurumlar, Colón, Panama, Kolombiya ülkesi, Columbia Nehri ve Columbia Üniversitesi dahil olmak üzere iki adı taşır.

ABD vatandaşı "Amerikalı"dır. "Amerika Birleşik Devletleri", "Amerika" ve "ABD" ülkeye bir sıfat olarak atıfta bulunur ("Amerikan değerleri", "ABD kuvvetleri"). İngilizcedeki "American" kelimesi nadiren Amerika Birleşik Devletleri ile yakından ilgili olmayan konulara atıfta bulunur.

Tarih

Yerli halklar ve Kolomb öncesi tarih

Amerika yerlileri Anasaziler tarafından MS 1190 ve 1260 yılları arasında inşa edilen Cliff Palace

Kuzey Amerika'nın ilk sakinlerinin en az 12.000 yıl önce Bering Köprüsü yoluyla Sibirya'dan göçle geldikleri genel olarak kabul edilmiştir; ancak, bazı kanıtlar daha da erken bir yerleşim tarihini göstermektedir.[7][8][9] MÖ 11.000 yılı civarında ortaya çıkan Clovis kültürünün, Amerika'daki insan yerleşiminin ilk dalgasını temsil ettiğine inanılıyor.[10][11] Bu, muhtemelen Kuzey Amerika'ya doğru gerçekleşen üç büyük göç dalgasından ilkiydi; Daha sonraki göç dalgaları ile günümüz Atabaskların, Aleutların ve Eskimoların ataları bölgeye geldi.[12]

Zamanla, Kuzey Amerika'daki yerli kültürler giderek daha komplike hale geldiler ve bazıları güneydoğudaki Kolomb öncesi Mississippi kültürü gibi gelişmiş tarım, mimari ve komplike toplumlar geliştirdi.[13] Kahokya şehir devleti, günümüz Amerika Birleşik Devletleri'ndeki en büyük ve en karmaşık Kolomb öncesi arkeolojik sit alanıdır.[14] Four Corners bölgesinde, Anasazi kültürü, yüzyıllarca süren tarımsal bilgi birikimi ile gelişti.[15] Güney Büyük Göller bölgesinde bulunan İrokua Konfederasyonu, on ikinci ve on beşinci yüzyıllar arasında bir noktada kuruldu.[16] Atlantik kıyısı boyunca, avlanma ve tuzak kurma ile birlikte sınırlı tarım uygulayan önde gelen yerliler Algonkin halklarıydı.

Avrupa ile temas kurulan dönemde Kuzey Amerika'nın yerli nüfusunu tahmin etmek zordur.[17][18] Smithsonian Enstitüsü'nden Douglas H. Ubelaker, güney Atlantik eyaletlerinde 92.916, Körfez eyaletlerinde 473.616 nüfus olduğunu tahmin ediyor,[19] ancak çoğu akademisyen bu rakamı çok düşük olarak görüyor.[17] Antropolog Henry F. Dobyns, Meksika Körfezi kıyılarında yaklaşık 1,1 milyon insanın, Florida ile Massachusetts arasında yaşayan 2,2 milyon kişinin, Mississippi Vadisi ve kollarında 5,2 milyon kişinin ve Florida yarımadası'nda yaklaşık 700.000 kişinin yaşadığını öne sürerek, nüfusun çok daha fazla olduğuna inanıyordu.[17][18]

Amerika'nın 1492'de Avrupalılar tarafından keşfinden sonra İspanyollar, Portekizliler, Fransızlar ve İngilizler, buradaki yerli halkların aleyhine toprak sahibi oldular. Avrupalılar, Amerika'daki topraklarını genişlettikten sonra, İngiltere başta olmak üzere çeşitli ülkelerden göçmenler alıp buralara yerleştirerek koloniler kurdular.[20]

Avrupalı yerleşimleri

New England kıyılarının Vikingler tarafından çok erken dönemlerde kolonize edildiği iddiası ihtilaflıdır. Avrupalıların Amerika Birleşik Devletleri'ne ilk belgelenmiş varışları, 1513'te Florida'ya ilk seferini yapan Juan Ponce de León gibi İspanyol konkistadorlar tarafından gerçekleştirilmiştir. Daha önce, Christopher Columbus, 1493 yolculuğunda Porto Riko'ya inmişti ve San Juan, on yıl sonra İspanyollar tarafından kolonize edildi.[21] İspanyollar, Florida ve New Mexico'da genellikle ülkenin en eski şehri olarak kabul edilen Saint Augustine ve Santa Fe gibi ilk yerleşim yerlerini kurdular.[22] Fransızlar, özellikle New Orleans olmak üzere Mississippi Nehri boyunca kendi yerleşimlerini kurdular.[23] Kuzey Amerika'nın doğu kıyısının İngilizler tarafından başarılı kolonizasyonu, 1607'de Jamestown'daki Virginia Kolonisi ve 1620'de Plymouth'daki Pilgrimler kolonisi ile başladı.[24][25] Kıtanın ilk seçilmiş yasama meclisi, Virginia'nın Burgesses Evi, 1619'da kuruldu. Mayflower Sözleşmesi ve Connecticut'ın Temel Emirleri gibi belgeler, Amerikan kolonilerinde gelişecek olan temsili özyönetim ve anayasacılık için emsaller oluşturdu.[26][27] Birçok yerleşimci, din özgürlüğü için gelen muhalif Hristiyanlardı. 1784'te Ruslar, Alaska'da Three Saints Koyu'nda bir yerleşim kuran ilk Avrupalılardı. Rus kolonizasyonu bir zamanlar bugünkü Alaska eyaletinin çoğunu kapsıyordu.

Kolonizasyonun ilk zamanlarında, birçok Avrupalı ​​yerleşimci yiyecek kıtlığına, hastalığa ve Yerli Amerikalıların saldırılarına maruz kaldı. Yerli Amerikalılar da komşu kabileler ve Avrupalı ​​yerleşimcilerle sık sık savaş halindeydi. Ancak birçok durumda, yerliler ve yerleşimciler birbirlerine bağımlı hale geldi. Yerleşimciler yiyecek ve hayvan postu, yerliler ise silahlar, aletler ve diğer Avrupa malları karşılığında ticaret yaptı.[28] Yerliler birçok yerleşimciye mısır, fasulye ve diğer gıda maddelerini yetiştirmeyi öğretti. Avrupalı ​​misyonerler ve diğerleri, Yerli Amerikalıları "uygarlaştırmanın" önemli olduğunu hissettiler ve onları Avrupa tarım uygulamalarını ve yaşam tarzlarını benimsemeye çağırdılar.[29][30] Ancak, Kuzey Amerika'da artan Avrupa kolonizasyonu ile Yerli Amerikalılar yerlerinden edildi ve sıklıkla öldürüldü.[31] Amerika'nın yerli nüfusu, Avrupa'nın gelişinden sonra çeşitli nedenlerle başta çiçek hastalığı ve kızamık gibi hastalıklar olmak üzere azaldı.[32][33][34][35][36]

1775'te Kuzey Amerika'daki Avrupa koloni bölgeleri

Avrupalı ​​yerleşimciler ayrıca Atlas Okyanusu'ndaki köle ticareti yoluyla Afrikalı kölelerin Kolonik Amerika'ya kaçakçılığına başladı.[37] Tropikal hastalıkların daha düşük prevalansı ve daha iyi tedavi nedeniyle, kölelerin Kuzey Amerika'da Güney Amerika'dan çok daha yüksek bir yaşam beklentisi vardı ve bu da sayılarında hızlı bir artışa yol açtı.[38][39] Koloni toplumu, köleliğin dini ve ahlaki sonuçları konusunda büyük ölçüde bölünmüştü ve birkaç koloni, uygulamanın hem aleyhinde hem de lehinde yasalar çıkardı.[40][41] Bununla birlikte, 18. yüzyılın başında, Afrikalı köleler, özellikle Amerika'nın güneyinde, tarım isçiliği olarak Avrupalı senetli kölelerin yerini almıştı.[42]

Amerika Birleşik Devletleri'nin temelini oluşturacak olan On Üç Koloni (New Hampshire, Massachusetts, Rhode Island, Connecticut, New York, New Jersey, Pensilvanya, Delaware, Maryland, Virjinya, Kuzey Karolina, Güney Karolina ve Georgia) İngilizler tarafından denizaşırı sömürgeler olarak yönetildi.[43] Yine de hepsinde seçimlerin, çoğu özgür erkeğe açık olduğu yerel yönetimler vardı.[44] Son derece yüksek doğum oranları, düşük ölüm oranları ve istikrarlı yerleşim ile sömürge nüfusu hızla büyüdü ve Kızılderili nüfusunu gölgede bıraktı.[45] 1730'ların ve 1740'ların Büyük Uyanış olarak bilinen Hristiyan diriliş hareketi, hem dine hem de dini özgürlüğe olan ilgiyi ateşledi.[46]

ABD'de Fransız-Kızılderili Savaşı olarak bilinen Yedi Yıl Savaşı (1756-1763) sırasında İngiliz kuvvetleri Kanada'yı Fransızlardan aldı. Québec Eyaleti'nin kurulmasıyla, Kanada'nın Frankofon nüfusu, Nova Scotia, Newfoundland ve On Üç Koloni'nin İngilizce konuşan İngiliz sömürgelerinden izole kalacaktı. Yerli Amerikalı nüfusu hariç, On Üç Koloni'nin 1770'de 2,1 milyonun üzerinde, Britanya'nın yaklaşık üçte biri kadar bir nüfusu vardı. Devam eden yeni göçlere rağmen, doğal artış oranı öyleydi ki, 1770'lerde Amerikalıların yalnızca küçük bir azınlığı başka denizaşırı ülkelerde doğmuştu.[47] Kolonilerin yönetimleri İngilizlerden farklıydı. Pensilvanya dışındaki kolonilerin her birinde iki yasama meclisi bulunuyordu. Kolonileri temsil eden alt meclisin üyeleri mal sahipleri tarafından seçiliyor, Krallığı temsil eden üst meclis üyeleri ise İngiliz Kralı tarafından tayin ediliyordu. Kolonilerde yaşayanlar aynı zamanda mahkemeler kurmuştu ve İngiliz hukuk sistemini uyguluyordu. Kolonilerin Britanya'dan uzaklığı özerk yönetimin gelişmesini sağladı, ancak kolonilerin benzeri görülmemiş başarıları İngiliz monarklarını periyodik olarak kraliyet otoritesini yeniden kurmaya teşvik etti.[48]

1756-1763 yılları arasında İngiltere'nin Avusturya, Fransa ve Rusya ittifakıyla yaptığı savaşlar (Yedi Yıl Savaşları), İngiliz maliyesi üzerinde ciddi bir yük oluşturmuştu. İngiltere'nin mali yükünü gidermek amacıyla yeni vergiler koyması, Amerika'da kolonilerin tepkisiyle karşılaştı. Koloniler yüksek vergiler ödeyip karşılığında hiçbir şey alamamaktan rahatsızlardı. Çay ihracatına gelen yüksek ek vergiyle koloniler, 18. yüzyıl ortalarından beri hazır oldukları bağımsızlık mücadelesini hayata geçirdiler. Savaşın başlarında George Washington ve Thomas Jefferson tarafından kaleme alınan ve özgürlük isteklerini dile getiren Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi'ni yayınladı (4 Temmuz 1776). Sonradan 4 Temmuz günü ABD Bağımsızlık Günü olarak kabul edilmiştir.

Altı yıl süren savaş sonunda, George Washington komutasındaki koloni güçleri tarafından yenilgiye uğratılan İngiltere geri çekilmiş ve 1783 yılında Paris antlaşmasıyla 13 koloninin bağımsızlığını kabul etmiştir.[kaynak belirtilmeli] Bağımsızlıklarını ilan eden koloniler, içişlerinde serbest eyaletlerden oluşan Amerika Birleşik Devletleri'ni kurdular (1787). 1789'da anayasanın tamamlanıp onaylanmasıyla yeni bir ulus ve Amerikalı üst kimliği doğdu.

Bağımsızlık ve genişleme

Bağımsızlık Bildirgesi, John Trumbull tarafından çizildi, Beşli Komite'nin Bildirge taslağını 4 Temmuz 1776'da Kıta Kongresi'ne sunarken tasvir ediyor.

On Üç Koloni'nin Britanya İmparatorluğu'na karşı yürüttüğü Amerikan Bağımsızlık Savaşı, modern tarihte Avrupalı ​​olmayan bir toplumun Avrupalı ​​bir güce karşı yürüttüğü ilk başarılı bağımsızlık savaşıydı. Amerikalılar hükûmetin, yerel yasama organlarında tanımlanan halkın iradesine dayandığını iddia ederek bir "cumhuriyetçilik" ideolojisi geliştirmişlerdi. "Bir İngiliz vatandaşı olarak haklarını" talep ettiler ve "temsil yoksa vergi de yok" ifadesiyle sömürgeye karşı çıktılar. İngilizler, imparatorluğu parlamento aracılığıyla yönetmekte ısrar etti ve çatışma savaşa dönüştü.

İkinci Kıtasal Kongre, 4 Temmuz 1776'da Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi'ni oybirliğiyle kabul etti; günümüzde bu tarih her yıl Bağımsızlık Günü olarak kutlanır. 1777'de Konfederasyon Maddeleri, 1789'a kadar faaliyet gösteren merkezi olmayan bir hükûmet kurdu.

1781'de Yorktown Kuşatması'ndaki yenilgisinden sonra İngiltere bir barış antlaşması imzalamak zorunda kaldı. Amerikan egemenliği uluslararası olarak tanındı ve ülkeye Mississippi Nehri'nin doğusundaki tüm topraklar verildi. Bununla birlikte, İngiltere ile olan gerilimler, iki tarafın da galip gelemediği 1812 Savaşı'na yol açtı. Milliyetçiler, 1788'de eyalet sözleşmelerinde onaylanan Amerika Birleşik Devletleri Anayasası'nı yazarken 1787 Philadelphia Sözleşmesi'ne öncülük ettiler. 1789'da yürürlüğe giren bu anayasa, federal hükûmeti, faydalı kontroller ve dengeler oluşturma ilkesine göre üç şubede yeniden düzenledi. Kıta Ordusunu zafere taşıyan George Washington, yeni anayasaya göre seçilen ilk başkan oldu. Kişisel özgürlüklerin federal olarak kısıtlanmasını yasaklayan ve bir dizi yasal korumayı garanti eden Haklar Bildirisi, 1791'de kabul edildi.

ABD'nin genişlemesi

Federal hükûmet 1807'de Atlantik köle ticaretine Amerikan katılımını yasaklasa da, 1820'den sonra Derin Güney'de son derece karlı pamuk mahsulünün ekiminde ve bununla birlikte köle nüfusunda patlama yaşandı. İkinci Büyük Uyanış, özellikle 1800-1840 döneminde milyonları evanjelik Protestanlığa dönüştürdü. Kuzeyde, köleliğin kaldırılması da dahil olmak üzere birçok sosyal reform hareketi hayata geçirildi; Güneyde Metodistler ve Baptistler köle toplulukları arasında kendi dinlerini yaydılar.

18. yüzyılın sonlarından başlayarak, Amerikalı yerleşimciler batıya doğru ilerlemeye başladılar ve bu bir dizi uzun Amerikan Kızılderili Savaşları'na yol açtı. 1803'de Louisiana'nın satın alımı, ülkenin topraklarını neredeyse ikiye katladı, İspanya, 1819'da Florida ve diğer Körfez Kıyısı bölgelerini Adams-Onís Antlaşması ile terk etti, Teksas Cumhuriyeti, bir yayılmacılık döneminde 1845'te ilhak edildi ve İngiltere ile yapılan 1846 Oregon Antlaşması, ABD'nin bugünkü Kuzeybatı Amerika'yı kontrol etmesine yol açtı. Meksika-Amerika Savaşı'ndaki zafer, 1848'de Kaliforniya'da Meksika'nın çekilişi ve günümüz Amerikan Güneybatısının büyük bir kısmının ilhak edilmesi ile sonuçlanarak ABD'nin kıtada yayılımını sağladı.

1848-1849'daki Kaliforniya Altına Hücum'u, Pasifik kıyılarına göçü teşvik etti, bu da Kaliforniya Soykırımı'na ve buna ek olarak batılı devletlerin kurulmasına yol açtı. Çiftçi Yerleştirme Yasaları'nın bir parçası olarak ABD'nin toplam alanının yaklaşık %10'unu oluşturan büyük miktarda arazinin beyaz Avrupalı ​​yerleşimcilere ve arazi hibelerinin bir parçası olarak özel demiryolu şirketlerine ve kolejlere verilmesi ekonomik kalkınmayı teşvik etti. İç Savaş'tan sonra, yeni kıtalararası demiryolları yerleşimciler için ulaşımı kolaylaştırdı, iç ticareti genişletti ve Yerli Amerikalılarla olan çatışmaları artırdı. 1869'daki, yeni bir Barış Politikası, Kızılderilileri suistimallerden korumayı, daha fazla savaştan kaçınmayı ve nihai ABD vatandaşlıklarını güvence altına almayı sözde vadetti. Bununla birlikte, büyük ölçekli çatışmalar Batı'da 1900'lere kadar devam etti.

Amerika Birleşik Devletleri, ülkeyi anayasayla yöneten bir başkanın seçimle iş başına geldiği ilk modern demokratik cumhuriyettir. Bu manada Fransız Devrimi'nin de öncüsü olmuştur. Bu sistem 18. yüzyıl dünyasında eşitlik, insan hakları, adil yargılama ve kuvvetler ayrılığı gibi kavramların gündeme gelmesini sağlamıştır. ABD doğal kaynaklarının zenginliği, genç ve dinamik bir insan gücüne sahip olması nedeniyle 19. yüzyıl boyunca hızla sanayileşti. Ancak 1861-1865 yılları arasında çıkan Amerikan İç Savaşı ülkeyi parçalanma tehdidi altına soktu. Savaş kuzeydeki eyaletlerin başarısıyla sonuçlandı ve ABD tekrar hızlı bir gelişme dönemine girdi.

İç Savaş ve Yeniden Yapılanma dönemi

Gettysburg Muharebesi, 1–3 Temmuz 1863'te Pensilvanya'nın Gettysburg kasabası çevresinde Birlik ve Konfederasyon güçleri arasında gerçekleşti ve Amerikan İç Savaşı'nda bir dönüm noktası oldu.

Kuzey ve Güney eyaletleri arasındaki Afrikalıların ve Afroamerikalıların köleleştirilmesine ilişkin uzlaşılmayan çatışma, nihayetinde Amerikan İç Savaşı'na yol açtı. 1860 seçimlerinde Cumhuriyetçi Abraham Lincoln'ın başkan seçilmesiyle birlikte kölelik yanlısı on üç koloni tek taraflı bağımsızlıklarını ilan etti ve Amerika Konfedere Devletleri'ni ("Güney" veya "Konfederasyon") kurdu, federal hükûmet ("Birlik") ise ayrılmanın yasadışı olduğunu savundu. Bu bölünmeyi sağlamak için ayrılıkçılar tarafından askeri harekat başlatıldı ve Birlik de aynı şekilde karşılık verdi. Takip eden savaş, Amerikan tarihinin en ölümcül askeri çatışması olacak ve yaklaşık 618.000 askerin yanı sıra birçok sivilin ölümüyle sonuçlanacaktı. Birlik, başlangıçta sadece ülkeyi bir arada tutmak için savaşıyordu. Bununla birlikte, 1863'ten sonra kayıplar arttı ve Lincoln'ın Özgürlük Bildirgesi'ni ilanından sonra Birlik tarafının bakış açısından savaşın ana amacı köleliğin kaldırılması oldu. Gerçekten de Birlik, Nisan 1865'te savaşı nihayetinde kazandığında, mağlup olan Güney'deki eyaletlerin her birinin, köleliği cezai işçilik dışında yasaklayan On Üçüncü Değişikliği onaylaması zorunlu kılındı. Siyahlar için vatandaşlık ve en azından teoride onlar için de oy hakkı sağlayan iki değişiklik daha onaylandı.

Savaştan sonra yeniden yapılanma ciddi bir şekilde başlatıldı. Başkan Lincoln'ın, Birlik ile eski Konfederasyon arasındaki dostluğu ve bağışlamayı teşvik etmeyi çalışması sırasında 14 Nisan 1865'te uğradığı suikast, Kuzey ve Güney arasındaki ilişkileri yeniden bozdu. Federal hükûmetteki Cumhuriyetçiler, Güney'in yeniden inşasını denetlemeyi ve Afroamerikalıların haklarını sağlamayı hedef edindiler. 1876 başkanlık seçimlerinin sonucunu Demokratlara kabul ettirmek için Cumhuriyetçilerin, Güney'deki Afroamerikalıların haklarını korumayı bırakmaktan vazgeçtiği 1877 Uzlaşması'na kadar bu durum sürdü.

Kendilerini "Kurtarıcılar" olarak adlandıran Güneyli beyaz Demokratlar, Yeniden Yapılanma'nın sona ermesinden sonra Güney eyaletlerinde yönetime gelerek Amerikan ırk ilişkilerinin en eski konumundan yönetime başladılar. 1890'dan 1910'a kadar Kurtarıcılar, bölgedeki çoğu siyahı ve bazı yoksul beyazları haklarından mahrum eden Jim Crow yasalarını oluşturdular. Siyahlar ülke çapında, özellikle de Güney'de ırkçılıkla karşı karşıya kalacaktı. Ayrıca zaman zaman linç de dahil olmak üzere kanunsuz şiddete maruz kaldılar.

Daha fazla göç, genişleme ve sanayileşme

Edison Studios tarafından çekilen film, Avrupa'dan ABD'ye yapılan göç için önemli bir varış noktası olarak hizmet veren New York Limanı'ndaki Ellis Adası'nda karaya çıkan göçmenleri gösteriyor.[49]

Kuzeydeki kentleşme ve Güney ve Doğu Avrupa'dan gelen emsalsiz göçmen akını, ülkenin sanayileşmesi için bir iş gücü fazlası oluşturdu ve kültürün dönüşümünü sağladı. Telgraf ve kıtalararası demiryolları da dahil olmak üzere ulusal altyapı, ekonomik büyümeyi ve gelişmeyi ve Amerikan Vahşi Batı'sına daha fazla yerleşimi teşvik etti. Daha sonra ampulün ve telefonun icadı da iletişimi ve kentsel yaşamı etkileyecektir.

Mississippi Nehri'nin batısındaki Kızılderili Savaşları 1810'dan en az 1890'a değin sürdü. Bu çatışmaların çoğu Yerli Amerikalıların arazilerinin kontrol edilmesi ve öz yönetime sahip Kızılderili rezervleri kurularak sınırlandırılması ile sonuçlandı. Ek olarak, 1830'lardaki Gözyaşı Yolu, Kızılderilileri zorla yeniden yerleştiren Kızılderili Tehcir Yasası'na örnek oluşturdu. Bu, mekanik ekim arazilerini daha da genişleterek uluslararası pazarlar için sermaye fazlasını artırdı. Anakara genişlemesi, 1867'de Alaska'nın Rusya'dan satın alınması ile de arttı. 1893'te Hawaii'deki Amerikan yanlısı unsurlar Hawaii monarşisini devirdi ve ABD'nin 1898'de ilhak ettiği Hawaii Cumhuriyeti'ni kurdu. Porto Riko, Guam ve Filipinler, İspanya-Amerika Savaşı'nın ardından aynı yıl İspanya tarafından terk edildi. Amerikan Samoası, İkinci Samoa İç Savaşı'nın sona ermesinden sonra 1900 yılında Amerika Birleşik Devletleri tarafından satın alındı. Amerikan Virjin Adaları 1917'de Danimarka'dan satın alınmıştır.

19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarındaki hızlı ekonomik gelişme, birçok önde gelen sanayicinin yükselişini destekledi. Cornelius Vanderbilt, John D. Rockefeller ve Andrew Carnegie gibi iş adamları ülkenin demiryolu, petrol ve çelik endüstrilerinde ilerlemesine öncülük etti. Bankacılık, J. P. Morgan'ın kilit bir rol oynamasıyla ekonominin önemli bir parçası haline geldi. Amerikan ekonomisi şaha kalkarak dünyanın en büyük ekonomisi haline geldi. Bu dramatik değişikliklere toplumsal huzursuzluk ve popülist, sosyalist ve anarşist hareketlerin yükselişi eşlik etti. Bu dönem, nihayetinde, kadınların oy hakkı, alkol yasağı, tüketim mallarının düzenlenmesi ve rekabeti sağlamak ve işçilerin çalışma koşullarına dikkat etmek için daha fazla antitröst önlemler dahil olmak üzere önemli reformların yapıldığı İlerici Dönem'in ortaya çıkmasıyla sona erdi.

Birinci Dünya Savaşı, Büyük Buhran ve İkinci Dünya Savaşı

Empire State Binası, 1931'de Büyük Buhran sırasında tamamlandığında dünyanın en yüksek binasıydı.

Amerika Birleşik Devletleri, I. Dünya Savaşı'nın 1914'de patlak vermesinden 1917 tarihine değin tarafsızlığını sürdürdü. 1917'de İtilaf Devletleri'nin yanında savaşa katılarak savaşın gidişatının değişmesinde önemli rol oynadı. 1919'da Başkan Woodrow Wilson, Paris Barış Konferansı'nda diplomatik bir rol üstlendi ve ABD'nin Milletler Cemiyeti'ne katılmasını şiddetle savundu. Ancak Senato bunu kabul etmeyi reddetti ve Milletler Cemiyeti'ni kuran Versay Antlaşması'nı onaylamadı.

1920'de kadın hakları hareketi, kadınlara oy hakkı tanıyan bir anayasa değişikliğini kabul etti. 1920'ler ve 1930'lar, kitle iletişimi için radyonun yükselişine ve ilk televizyonun icadına tanık oldu. Kükreyen Yirmilerin refahı, 1929 Wall Street iflası ve Büyük Buhran'ın başlamasıyla sona erdi. Franklin D. Roosevelt, 1932'de başkan seçildikten sonra bu duruma New Deal ile çözüm bulmaya çalıştı. Milyonlarca Afroamerikalının Güney Amerika'dan Büyük Göçü I. Dünya Savaşı'ndan önce başladı ve 1960'lara kadar sürdü; 1930'ların ortalarındaki Dust Bowl ise birçok çiftçi topluluğunu yoksullaştırdı ve yeni bir batı göçü dalgasına neden oldu.

ABD Deniz Piyadeleri, savaşın en ikonik görüntülerinden biri olan Iwo Jima Muharebesi sırasında Suribachi Dağı'nda Amerikan bayrağını yükseltirken

İlk başta II. Dünya Savaşı sırasında etkili bir şekilde tarafsızlığını koruyan ABD, Mart 1941'de Lend-Lease programı aracılığıyla Müttefik Devletler'e malzeme sağlamaya başladı. 7 Aralık 1941'de Japonya İmparatorluğu Pearl Harbor'a sürpriz bir saldırı başlattı ve bu olay ABD'nin Mihver Devletleri'ne karşı Müttefik Devletler yanında savaşa katılmasıyla sonuçlandı. Ertesi yıl yaklaşık 120.000 Japon asıllı Amerikan vatandaşı koruma altına alındı. Japonya önce ABD'ye saldırmış olsa da, ABD yine de "önce Avrupa" savunma politikasını izledi. ABD böylece büyük Asya kolonisi Filipinler'i askeri birliklerinin desteksiz kaldığı Japon işgaline ve ilhakına karşı kaybedilen bir mücadele sonucunda terketti. Savaş sırasında Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, Sovyetler Birliği ve Çin ile birlikte savaş sonrası dünyayı planlamak için bir araya gelen "Dört Güçten" biriydi. Ülke yaklaşık 400.000 askeri personelini kaybetse de savaştan nispeten daha az zararla çıktı ve daha da büyük bir ekonomik ve askeri etkiye sahip oldu.

Amerika Birleşik Devletleri, yeni uluslararası finans kurumları ve Avrupa'nın savaş sonrası yeniden yapılanması konusunda anlaşmalar imzalanan Bretton Woods ve Yalta konferanslarında öncü bir rol oynadı. Avrupa'daki savaş Müttefiklerin zaferiyle sonuçlandığında, 1945'te San Francisco'da düzenlenen uluslararası bir konferans, savaştan sonra aktif hale gelen Birleşmiş Milletler Antlaşması'nı ortaya koydu. Amerika Birleşik Devletleri ve Japonya daha sonra tarihin en büyük deniz savaşında, Leyte Körfezi Muharebesi'nde birbirleriyle savaştı. Amerika Birleşik Devletleri ilk nükleer silahları geliştirdi ve Ağustos 1945'te Japonya'nın Hiroşima ve Nagazaki şehirlerinde kullandı; Japonlar 2 Eylül'de teslim oldular ve II. Dünya Savaşı sona erdi.

Soğuk Savaş ve sivil haklar dönemi

See caption
Martin Luther King Jr., 1963 Mart'ında Lincoln Anıtı'nda ünlü "Bir Hayalim Var" konuşmasını yapıyor.
ABD başkanı Ronald Reagan (solda) ve Sovyet genel sekreteri Mihail Gorbaçov 1985'teki Cenevre Zirvesi'nde

II. Dünya Savaşı'ndan sonra, Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği, kapitalizm ve komünizm arasındaki ideolojik karşıtlıktan motivasyon alan Soğuk Savaş olarak bilinen dönemde güç, etki ve prestij için rekabet etti. Bir yanda ABD ve NATO müttefikleri, diğer yanda Sovyetler Birliği ve Varşova Paktı müttefikleri Avrupa'nın askeri işlerini kontrol ettiler. ABD, komünist etkinin genişlemesine yönelik bir sınırlama politikası geliştirdi. ABD ve Sovyetler Birliği vekalet savaşlarına girerken ve güçlü nükleer cephaneler geliştirirken, iki ülke doğrudan askeri çatışmalardan kaçındı.

Birleşik Devletler sıklıkla Sovyet destekli olarak gördüğü Üçüncü dünya ülkelerindeki hareketlere karşı çıktı ve zaman zaman sol hükûmetlere karşı rejim değişikliği için doğrudan müdahalede bulundu, bazen de otoriter sağcı rejimleri destekledi. Amerikan birlikleri, 1950-1953 Kore Savaşı'nda komünist Çin ve Kuzey Kore güçleriyle savaştı. Sovyetler Birliği'nin 1957'de ilk yapay uyduyu fırlatması ve 1961'de ilk mürettebatlı uzay uçuşunu başlatması, 1969'da Amerika Birleşik Devletleri'nin Ay'a insan indiren ilk ulus olduğu bir "Uzay Yarışı"nı başlattı. Amerika Birleşik Devletleri giderek artan bir şekilde Vietnam Savaşı'na (1955-1975) dahil oldu ve 1965'te muharebe güçlerini artırdı.

ABD, bu sırada kendi topraklarında İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra sürekli bir ekonomik büyüme ve genel olarak ve özellikle orta sınıfta hızlı bir nüfus artışı yaşamıştı. Özellikle 1970'lerde kadınların işgücüne katılımındaki artıştan sonra, 1985'e gelindiğinde, 16 yaş ve üstü kadınların çoğunluğu istihdam edildi. Eyaletler Arası Otoyol Sisteminin inşası, ülkenin altyapısını takip eden on yıllar boyunca dönüştürdü. Milyonlarca insan çiftliklerden ve şehir merkezlerinden büyük banliyö konut projelerine taşındı. 1959'da Alaska ve Hawaii toprakları sırasıyla Birliğe kabul edilen 49. ve 50. eyalet olduğunda Birleşik Devletler resmi olarak Kıtasal ABD'nin ötesine geçti. Büyüyen Sivil Haklar Hareketi, Martin Luther King Jr.'ın önde gelen bir lider ve figüran haline gelmesiyle, ırkçılığa ve ayrımcılığa karşı koymak için şiddetsizliği kullandı. 1968 tarihli Medeni Haklar Yasası ile sonuçlanan mahkeme kararları ve mevzuatın bir kombinasyonu, ırk ayrımcılığına son vermeye çalıştı. Bu arada, Vietnam savaşı karşıtlığı, Siyah Güç hareketi ve cinsel devrim fikirlerini benimseyen karşı kültür hareketi büyüdü.

"Yoksulluğa Karşı Savaş"ın başlatılması, gelir testi yapılmış Ek Beslenme Yardımı Programı, Çocuklu Ailelere Yardım ve sırasıyla yaşlılara ve yoksullara sağlık sigortası sağlayan iki program olan Medicare ve Medicaid'in oluşturulması da dahil olmak üzere, hakları ve refah harcamalarını genişletti.

1970'ler ve 1980'lerin başında stagflasyon başladı. ABD, Yom Kippur Savaşı sırasında İsrail'i destekledi; Buna karşılık, ülke OPEC ülkelerinden gelen bir petrol ambargosu ile karşı karşıya kaldı ve bu 1973 Petrol Krizini ateşledi. 1979'da Başkan Jimmy Carter, Mısır ve İsrail arasında bir barış anlaşmasına aracılık ederek, bir Arap ulusunun İsrail'in varlığını ilk kez tanıdığını işaret etti. Başkan Ronald Reagan, başa gelmesinden sonra ekonomik durgunluğa serbest piyasa odaklı reformlarla yanıt verdi. Yumuşama politikasının çöküşünün ardından, "sınırlama"yı terk etti ve Sovyetler Birliği'ne karşı daha agresif bir politika olan "Rollback" stratejisini başlattı. 1980'lerin sonu, Sovyetler Birliği ile ilişkilerde buzların çözülmesine tanık oldu ve SSCB'nin 1991'deki çöküşünün ardından Soğuk Savaş sona erdi. Bu, ABD'nin dünyanın baskın süper gücü olarak rakipsiz kalmasıyla tek kutupluluğu beraberinde getirdi.

Çağdaş tarih

2001 yılında İslamcı terörizm örgütü El Kaide tarafından 11 Eylül terörist saldırıları sırasında Aşağı Manhattan'daki Dünya Ticaret Merkezi

Soğuk Savaş'tan sonra Ortadoğu'daki çatışma 1990'da Irak'ın ABD'nin müttefiki Kuveyt'i işgal ve ilhak etmesiyle bir krizi tetikledi. İstikrarsızlığın yayılmasından korkan Başkan George H. W. Bush, Ağustos ayında Irak'a karşı Körfez Savaşı'nı başlattı ve yönetti; Ocak 1991'e kadar 34 ulustan koalisyon güçleri tarafından yürütülen savaş, Irak güçlerinin Kuveyt'ten çıkarılması ve monarşinin yeniden kurulmasıyla sonuçlandı.

İlk başta ABD askeri savunma ağları şeklinde ortaya çıkan İnternet, 1990'larda uluslararası akademik platformlara ve ardından halka yayılarak küresel ekonomiyi, toplumu ve kültürü büyük ölçüde etkiledi. Dot-com balonu, istikrarlı para politikası ve azalan sosyal refah harcamaları nedeniyle 1990'lar modern ABD tarihindeki en uzun ekonomik genişlemeye sahne oldu. 1994'ten başlayarak ABD'nin Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması'nı (NAFTA) imzalamasıyla ABD, Kanada ve Meksika arasındaki ticaretin artması sağlandı. ABD 1995 ve 1999 yıllarında NATO ülkelerinin yardımıyla Bosna Savaşı'na ve Kosova Savaşı'na müdahale etti.

11 Eylül 2001'de El Kaide terör örgütü mensubu uçak korsanları, New York City'deki Dünya Ticaret Merkezi'ne ve Washington DC yakınlarındaki Pentagon'a yolcu uçaklarıyla çarparak terör saldırısı düzenledi ve yaklaşık 3.000 kişiyi öldürdü. Buna karşılık, Başkan George W. Bush, 2001'den 2021'e kadar Afganistan'da yaklaşık 20 yıllık bir savaşı ve 2003–2011 Irak Savaşı'nı kapsayan Terörizmle Savaş'ı başlattı. 2011'de Pakistan'daki bir askeri operasyon sırasında Usame bin Ladin öldürüldü.

Uygun fiyatlı konutları teşvik etmek için tasarlanan hükûmet politikası, kurumsal ve düzenleyici yönetimdeki yaygın başarısızlıkların yanı sıra Federal Rezerv tarafından belirlenen ABD tarihinin en düşük faiz oranları 2006'da ABD'de konut balonuna yol açtı ve bu da ülkenin Büyük Buhran döneminden beri gördüğü en büyük ekonomik kriz olan 2007–2008 finansal krizi ve Büyük Durgunluk'a sebep oldu. Kriz sırasında, Amerikalıların sahip olduğu varlıklar, değerlerinin yaklaşık dörtte birini kaybetti. İlk Afroamerikan kökenli ABD başkanı olan Barack Obama, krizin ortasında 2008 yılında seçildi ve daha sonra krizin olumsuz etkilerini azaltmak ve tekrar etmemesini sağlamak amacıyla 2009 ekonomik teşvikinin Amerikan Kurtarma ve Yeniden Yatırım Yasasını, Dodd-Frank Wall Street Reformunu ve Tüketicinin Korunması Yasasını yürürlüğe koydu. 2010 yılında, Başkan Obama, Amerika Birleşik Devletleri'nde yaklaşık geçen elli yıl içindeki Sağlık hizmetlerine yönelik en kapsamlı reform olan Hasta Koruma ve Uygun Fiyatlı Bakım Yasası'nı hayata geçirme çabalarına öncülük etti.

2016 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimlerinde Cumhuriyetçi Donald Trump 45. başkan seçildi ve bu sonuç Amerikan tarihindeki en büyük siyasi huzursuzluktan biri olarak görüldü. 2020 başkanlık seçimleriyle Demokrat Joe Biden 46. başkan seçildi. 6 Ocak 2021'de, görevi bırakan Başkan Trump'ın destekçileri, başkanlık Seçim Kurulu oy sayısını bozmak için başarısız bir çabayla Birleşik Devletler Kongre Binası'nı bastı.

İklim

Amerika Birleşik Devletleri'nin iklimi sürekli değişkenlik gösterir. Doğu ve batı kıyılarındaki sıradağlar, okyanusların iç kısımların iklimine etki etmesini önlediğinden, bu kıyı şeritleri hariç bütün ülkeye karasal iklim hâkimdir.[50] Ülkenin kuzeyinde ise Kanada'dakine benzer çam ormanları görülebilir.

Orta kısımlar çok yüksek olduğundan, mevsimler arasında pek fazla sıcaklık farkı yoktur. Yaz mevsiminde orta bölgelere alçak basınç hâkim olmasına rağmen, okyanustan gelen nemli hava Apalaş Dağları tarafından engellenmediği için orta bölgeler yaz mevsiminde bol yağış alır. Batı taraflarında ise yağış daha azdır.

Atlas Okyanusu'na kıyısı olan şeridin güney kısmı nispeten yağışlı ve ılıman olmasına rağmen, kuzeyi daha serin olup kışları şiddetli geçer.

Meksika Körfezi'ne bakan güney kısım açık ve düz olduğundan bu kısımlara tropikal iklim hâkimdir. Burada yazlar sıcak, kışlar ise ılımandır. Her mevsimde bol yağış görülür. Alaska kıyı şeridi, denizden etkilenen bir iklime sahip olmasına rağmen, iç kısımlarında çok şiddetli soğuklar görülür.

Yönetim biçimi

Amerika Birleşik Devletleri 50 eyaletten meydana gelen bir federal birliktir. Ulusal hükûmetin merkezi, Washington, DC'dir. Anayasa, ulusal hükûmetin bünyesinin ana hatlarını tespit eder. Yetkileri ile faaliyetlerini belirtir. Kendine has anayasa ve yetkilere sahip olan her eyalet de öteki işlerden sorumludur. Her eyalet; yönetim bakımından şehir, kasaba, nahiye ve köylere ayrılmıştır ve her eyaletin seçimle gelen kendi valisi vardır.

Hükûmet

Beyaz Saray

Amerika'da hükûmet, halk hükûmetidir; halk tarafından kurulur. Kongre üyeleri, başkan, eyalet yetkilileri, kasaba ve şehirleri yönetenler halk tarafından seçilir. Hâkimler de, doğrudan halk tarafından seçilir ya da seçilmiş yetkililer tarafından tayin edilir. Kamu görevlileri, görevlerini iyi yapmadıkları ya da kanunları ciddi bir şekilde ihlal ettiklerinde görevden uzaklaştırılabilirler.

Anayasa, kişilerin hak ve özgürlüklerini güvence altına almaktadır. Bu hak ve özgürlükler, 1791'de anayasaya eklenen ve İnsan Hakları Beyannamesi adı verilen ilk on değişiklikte belirtilmektedir.

Anayasa, hükûmetin yetkilerini üçe ayırmıştır: Başında başkan olan yürütme, Senato ve Temsilciler Meclisi olmak üzere kongrenin her iki kanadını ihtiva eden yasama ve başta yüksek mahkeme olmak üzere yargı. Anayasa, her birinin yetkisini sınırlamakta ve birinin gereğinden fazla yetki sahibi olmasını engellemektedir.

Eyalet hükûmetlerinde de sistem, federal hükûmet sisteminin hemen hemen aynısıdır. Genelde ülke yönetiminde Cumhuriyetçiler üstündür. 1993-2001 yılları arasında Demokratlar hem Temsilciler meclisinde hem de Beyaz Saray'da üstünlük kurdular. 2001 ve 2004 seçimlerinde kazanan Cumhuriyetçiler oldu. 2004 seçimlerinde sonuçlar şöyleydi; Cumhuriyetçiler: 232, Demokratlar: 202, Bağımsız: 1. 2006 seçimlerinde ise çoğunluk Demokratlardaydı; Demokratlar: 232, Cumhuriyetçiler: 202. Temsilciler Meclisi başkanlığına Demokrat Nancy Pelosi seçildi.

Her eyalette yürütme kuvvetinin başında bir vali vardır. Eyalet hükûmetleri düzeni koruma, çocuk ve gençlerin eğitimi, yol inşaatı gibi işlere bakar. Federal hükûmet; ulusal, uluslararası ve birden fazla eyaleti ilgilendiren meselelerle uğraşır. Vatandaşların günlük hayatını etkileyen kanunlar, şehir ve kasabalardaki polis teşkilatı tarafından uygulanır. FBI olarak bilinen Federal Soruşturma Bürosu; eyalet sınırlarını geçen suçluları, federal kanunlara aykırı hareket edenleri araştırır.[kaynak belirtilmeli]

Federal Hükûmet

Amerika Birleşik Devletleri Başkanı, genel seçimle dört yıllık bir süre için seçilir. Seçilen Başkan, sürenin sonunda bir devre daha seçilebilir. Başkanın aday olabilmesi için Amerika'da doğmuş olması, en az 14 yıl Amerika'da ikamet etmiş olması ve yaşının en az otuz beş olması gerekir. Yılda 200.000 dolar üzerinde maaş ve ilaveten masrafları için de 50.000 dolar alır; fakat bunların toplamı üzerinden gelir vergisi öder. Ayrıca seyahat ve misafir ağırlama masrafı olarak vergiye tabi olmayan 100.000 dolar alır.[kaynak belirtilmeli]

Başkan, kongre tarafından onaylanmış bir kanun tasarısını veto eder ya da bunu imzalamayı reddederse; kongrenin her iki kanadı tarafından üçte iki oyla alınan bir karar bu vetoyu hükümsüz kılar ve tasarı kanunlaşır. Başkan; federal hâkimleri, büyükelçileri, yüzlerce hükûmet yetkilisini tayin eder. Başkanın ölmesi, istifa etmesi ya da kalıcı olarak sakatlanması hâlinde görevi seçime kadar başkan yardımcısı yürütür.[kaynak belirtilmeli]

Birleşik Amerika Anayasası uyarınca, görev süresi tamamlanmamış bir Başkan, ancak görevi kötüye kullandığı iddiasının yeterli delile dayanılarak, Temsilciler Meclisinde üyelerin üçte iki çoğunluğunun tasdik etmesi ile görevden alınabilir. Bugüne kadar yalnız bir Amerikan Başkanı görevi kötüye kullanmakla suçlanmıştır. O da 1868'de muhakeme edilerek beraat eden Andrew Jackson'dır. Ancak 1974'te başkan Richard Nixon dâhil, yüksek makamda birçok yetkilinin karıştığı seçim kampanyasında kanun dışı para toplama olayı mahkemeye intikal etti. Watergate olarak adlandırılan bu olayda Nixon, mahkemeye çıkmadan istifa etti ve yerine Gerald Ford geçti.

Yasama kolu olan Kongre; Senato ve Temsilciler Meclisi'nden meydana gelir. Senatörler 6 yıl, Temsilciler Meclisi üyeleri ise iki yıl için seçilirler. Senatör ve Temsilciler aday olmak istedikleri sürece tekrar seçilebilirler.

Elli eyaletin her biri, Kongreye iki senatör gönderir. Senatonun üçte biri, her iki yılda bir seçilir. Senatör seçilmek için adayın otuz yaşını doldurması ve seçilmesinden en az dokuz yıl önce Amerikan vatandaşı olmuş bulunması şarttır.

Temsilciler Meclisinin 435 üyesi vardır. Her eyalet, kendi nüfus oranına göre belli sayıda üyeye sahiptir. Eyaletler aşağı yukarı eşit nüfuslu seçim bölgelerine ayrılır ve her bölgenin seçmenleri Kongreye bir temsilci üye seçer. Bir üyenin en az yirmi beş yaşında ve en az yedi yıllık Amerikan vatandaşı olması gerekir.

Bir tasarının kanun olabilmesi için hem Senato hem de Temsilciler Meclisi tarafından tasdik edilmesi gerekir.

Dış ilişkiler

Ülkenin kuruluşundan beri dış politikanın yönetiminde başlıca söz sahibi Başkan olmuştur. Bununla birlikte, yetkileri sınırsız değildir. Giriştiği taahhütlerin Kongre tarafından tasdik edilmesi gerekir.

Amerika, Birleşmiş Milletler'in Anayasası uyarınca kurulan Kuzey Atlantik Anlaşması Teşkilatı (NATO), Amerikan Devletleri Teşkilatı (OAS) gibi bölge savunma gruplarına ve barış ile gelişmeyi destekleyen diğer kuruluşlara da katılmıştır.

Filipin halkının bağımsızlık için verdiği mücadelenin kanlı bir şekilde bastırılmasından başlayarak ABD yönetimleri gizli operasyonlarda, Latin Amerika, Asya ve Orta Doğu'daki savaşlarda yer alarak yabancı topraklardaki çatışma/savaşlara müdahale etmektedirler.

Ekonomi

Wall Street Caddesinde bulunan New York Borsası dünyanın en büyük borsasıdır ve Nisan 2018 itibarıyla $23.1 trilyon işlem hacmine sahiptir.[51]

Uluslararası Para Fonu'na göre ABD, $22.7 trilyonluk GSYİH'i ile Dünya ekonomisinin %24'ünü Satın alma gücü paritesine göre ise %16'sını oluşturmaktadır.[52][53] Amerika Birleşik Devletleri dünyanın en büyük ithalatçısı ve dünyanın en büyük ikinci ihracatçısı olsa da kişi başına ihracatı nispeten küçüktür. 2010 yılı itibarıyla ABD ticaret açığı $635 milyar dolardır.[54] En büyük ticaret ortakları Kanada, Çin, Japonya, Meksika ve Almanya'dır.

1983'ten 2008'e kadar, ABD reel bileşik yıllık GSYİH büyümesi, G7'nin geri kalanının %2,3 büyüme ortalamasına kıyasla %3,3 idi.[55] Ülke, kişi başına nominal GSYİH bakımından dünyada 5., satın alma gücü paritesine göre GSYİH'de 7. sırada yer almaktadır.[56][57] ABD Doları rezerv bakımından dünyada 1. sıradadır.[58]

2009 yılında özel sektörün ekonominin %86,4'ünü oluşturduğu tahmin ediliyordu.[59] Ekonomisi sanayileşme sonrası gelişmiştir ve hala endüstriyel bir güç olmaya devam etmektedir.[60] 2010 yılında Amerikan iş gücü 154.1 milyon kişiden (%50) oluşuyordu. 21.2 milyon kişi istihdam ile hükûmet, lider konumdadır. En büyük özel istihdam sektörü, 16.4 milyon kişi ile sağlık ve sosyal yardım sektörüdür. Avrupa ülkelerine kıyasla daha az parayı halka dağıtır ve nüfusu görece fazladır bu yüzden refah seviyesi ekonomisine göre düşüktür.[61]

Amerika Birleşik Devletleri, işçilerine ücretli izin garantisi vermeyen[62] tek gelişmiş ekonomidir ve yasal olarak ücretli aile izni olmayan birkaç ülkeden biridir.[63] Amerika Birleşik Devletleri Çalışma İstatistikleri Bürosuna göre, tam zamanlı çalışan Amerikan işçilerinin %74'ü hastalık izni alıyor, ancak yarı zamanlı işçilerin %24'ü bu haktan faydalanıyor. 2009 yılında Amerika Birleşik Devletleri, Lüksemburg ve Norveç'in ardından, en yüksek 3. işgücü verimliliğine sahip oldu.[64][65]

Bilim ve teknoloji

Buzz Aldrin Ay yüzeyinde, 1969

Amerika Birleşik Devletleri 19. yüzyılın sonlarından beri teknolojik yeniliklerde ve 20. yüzyılın ortalarından beri bilimsel araştırmalarda lider olmuştur. Değiştirilebilir parçalar üretme yöntemleri, 19. yüzyılın ilk yarısında ABD Savaş Departmanının Federal Silah fabrikaları tarafından geliştirildi. Bu teknoloji, makine takım endüstrisinin kurulmasıyla birlikte, 19. yüzyılın sonlarında ABD'nin büyük ölçekli dikiş makineleri, bisikletler ve diğer öğelerin imalatına sahip olmasını sağladı ve Amerikan üretim sistemi olarak tanındı. 20. yüzyılın başlarında fabrika elektrifikasyon ve montaj hattı ve diğer emek tasarrufu sağlayan tekniklerin ortaya çıkışı seri üretim sistemini yarattı.[66] 21. yüzyılda, Amerika Birleşik Devletlerinde araştırma ve geliştirme finansmanının yaklaşık üçte ikisi özel sektörden gelir.[67] Amerika Birleşik Devletleri, bilimsel araştırma makalelerinde ve etki faktörü konusunda dünyaya öncülük eder.[68][69]

1876'da Alexander Graham Bell ilk ABD telefon patentini aldı. Thomas Edison'un araştırma laboratuvarı, türünün ilk örneği olan fonografı, ilk uzun ömürlü ampulü ve ilk uygulanabilir film kamerasını geliştirdi.[70] Sonuncusu, dünya çapında eğlence endüstrisi ortaya çıkmasına neden oldu. 20. yüzyılın başlarında, Ransom E. Olds ve Henry Ford otomobil şirketleri montaj hattını popüler yaptılar. Wright kardeşler, 1903'te ilk sürekli ve kontrollü havadan ağır güçle çalışan uçuşu yaptılar.[71]

1920'lerde ve 30'larda faşizm ve Nazizm'in yükselişi, Albert Einstein, Enrico Fermi ve John von Neumann dahil olmak üzere birçok Avrupalı bilim insanının Birleşik Devletlere göç etmesine yol açtı.[72] II. Dünya Savaşı sırasında Manhattan Projesi nükleer silahlar geliştirerek Atomik Çağ'ı başlatırken, Uzay Yarışı roketçilikte, malzeme bilimi ve havacılık'ta hızlı ilerlemeler sağladı.[73][74]

1950'lerde neredeyse tüm modern elektronikte önemli bir aktif bileşen olan transistör'ün icadı, birçok teknolojik gelişmeye ve ABD teknoloji endüstrisinde önemli bir genişlemeye yol açtı.[75] Bu da, Kaliforniya'daki Silikon Vadisi gibi ülke çapında birçok yeni teknoloji şirketinin ve bölgesinin kurulmasına yol açtı. Advanced Micro Devices (AMD) ve Intel gibi Amerikan mikroişlemci şirketlerinin yanı sıra Adobe Systems, Apple Inc., IBM, Microsoft ve Sun Microsystems gibi hem bilgisayar yazılım hem de donanımı şirketlerince sağlanan ilerlemeler kişisel bilgisayarı yarattı ve popüler yaptı. ARPANET, 1960'larda Savunma Bakanlığı gereksinimlerini karşılamak için geliştirildi ve İnternet'e evrilen gelişen ağlar serisi'nin ilki oldu.[76] Amerika Birleşik Devletleri, 2019 ve 2020'de Küresel Buluş Endeksi'nde (İsviçre ve İsveç'ten sonra) üçüncü sırada yer aldı.[77][78][79][80]

Gelir, zenginlik ve yoksulluk

Dünya nüfusu'nun %4,24'ünü oluşturan Amerikalılar topluca dünyanın toplam servetinin %29,4'üne sahiptir ve bu, ülkeler arası en büyük yüzdedir.[81][82] Ayrıca 2020 itibarıyla 724 milyarder ve 10,5 milyon milyonerle dünyadaki milyoner'lerle ABD ayrıca milyarder sayısında ilk sıradadır.[83][84] 2019-2021 küresel SARS-CoV-2 pandemisi ​​öncesinde, Credit Suisse, yaklaşık 18.6 milyon ABD vatandaşını 1 milyon doları aşan net değere sahip olarak listeledi.[85] Küresel Gıda Güvenliği Endeksi, Mart 2013'te gıda satın alınabilirliliği ve genel gıda güvenliği açısından ABD'yi bir numarada sıraladı.[86] Amerikalılar ortalama konut ve kişi başına olarak AB sakinlerden iki katından çok yaşam alanları vardır.[87] 2017 yılı için Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı, Amerika Birleşik Devletleri'ni İnsani Gelişme Endeksi (HDI) ne ve eşitsizlik-ayarlı HDI (IHDI) 'ye göre 189 ülke arasında 13. sırada yer aldı.[88]

ABD'de Servet eşitsizliği 1989 ile 2013 arasında arttı.[89]

ABD'de zenginlik, gelir ve vergiler gibi yüksek oranda yoğunlaşmıştır; yetişkin nüfusun en zengin %10'u ülkenin hane halkı servetinin %72'sine sahipken, alt yarısı sadece %2'sine sahiptir.[90]

Federal Rezerv'e göre, en tepedeki %1, 2016'da ülke servetinin %38,6'sını kontrol ediyordu.[91] 2017'de Forbes, yalnızca üç kişinin (Jeff Bezos, Warren Buffett ve Bill Gates) nüfusun alt yarısından daha fazla paraya sahip olduğunu buldu.[92] OECD tarafından 2018 yılında yapılan bir araştırmaya göre, Birleşik Devletler, büyük ölçüde zayıf toplu pazarlık sistemi ve risk altındaki işçiler için hükûmet desteğinin olmaması nedeniyle, neredeyse diğer tüm gelişmiş ülkelerden daha fazla az gelirli işçi yüzdesine sahiptir.[93] Gelir elde edenlerin en üstteki yüzde biri olan üst sınıf, gelirin devlet transferleri hariç piyasa geliri olarak tanımlandığı 2009'dan 2015'e kadar elde edilen gelirlerin yüzde 52'sini oluşturdu.[94]

Yıllarca süren durgunluğun ardından, medyan hane geliri, iki yıl üst üste rekor büyümenin ardından 2016'da rekor seviyeye ulaştı. Ancak gelir eşitsizliği rekor seviyelerde kalmaya devam etmekte ve gelir kazananların beşte biri toplam gelirin yarısından fazlasını eve götürmektedir.[95]

En tepedeki yüzde birin aldığı 1976'da yüzde dokuz iken 2011'de yüzde 20'ye iki katına çıkan toplam yıllık gelir payındaki artış, gelir eşitsizliğini önemli ölçüde etkiledi[96] ve Amerika Birleşik Devletleri'ni OECD üyeleri arasında en geniş gelir dağılımlarından birisi yaptı.[97] Gelir eşitsizliğinin kapsamı ve önemi tartışma konusudur.[98][99][100]

Ocak 2019'da yaklaşık 567,715 korunaklı ve korumasız ABD'deki evsiz kişi vardı ve neredeyse bunların üçte ikisi acil durum barınağı ya da geçici konut programında kalıyordu.[101] 2007 seviyelerine göre yaklaşık %35 daha fazla olarak 2011'de 16.7 milyon çocuk gıda güvenliği olmayan hanelerde yaşıyordu, ancak yıl boyunca gıda alımı ya da yeme alışkanlıkları bozulmuş ve çoğu vaka kronik olmayan yalnızca 845,000 ABD'li çocukta (%1.1) düşüş yaşandı.[102]

2018 Haziran itibarıyla 40 milyon kişi, yani ABD nüfusunun kabaca %12.7'si, 13.3 milyon çocuk da dahil olmak üzere yoksulluk içinde yaşıyordu. Yoksulların 18.5 milyonu derin yoksulluk içinde yaşıyordu (aile geliri yoksulluk eşiğinin yarısının altında) ve beş milyondan fazlası ise "Üçüncü Dünya' koşullarında" yaşıyordu.[103] 2017'de, yoksulluk oranlarına göre en düşük ve en yüksek olan ABD eyaletleri ya da bölgeleri sırasıyla New Hampshire (%7,6) ve Amerikan Samoası (%65) idi.[104][105][106]

COVID-19 pandemisi'nin neden olduğu ekonomik etki ve kitlesel işsizlik,[107] Aspen Enstitüsü tarafından yapılan ve 2020'nin sonuna kadar 30 ila 40 milyon insanın tahliye riski altında olduğunu gösteren analizle kitlesel tahliye krizi korkularını artırdı.[108]

Turizm

Amerika Birleşik Devletleri, Birleşmiş Milletler Turizm Örgütünün verilerine göre 2012 yılında kaydedilen 67 milyon turistle Fransa'dan sonra dünyada en çok ziyaret edilen ikinci ülke durumundadır.[109]

Demografi

Nüfus

Irk/Etnik
(2010 nüfus verilerine göre)[110]
Irka göre:
Beyaz 72,4%
Afroamerikan 12,6%
Asyalı 4,8%
Kızılderililer ve Alaska yerlileri 0,9%
Hawaii yerlileri ve Pasifik adalılar 0,2%
Diğerleri 6,2%
Melez (iki ya da daha fazla) 2,9%
Etniğe göre:[111]
Hispanik/Latin (herhangi bir ırk) 16,3%
Hispanik/Latin olmayan (herhangi bir ırk) 83,7%

Amerika Birleşik Devletleri Nüfus Sayım Bürosu yaklaşık 11,2 milyon yasadışı göçmen de dâhil ülkenin nüfusunu 328.200.000 olarak tahmin eder.[112][113] 1900'lerde yaklaşık 76 milyon olan ABD nüfusu 20. yüzyılda neredeyse dört katına çıktı.[114] Çin ve Hindistan'dan sonra dünyanın en kalabalık üçüncü ülkesi olan ABD, büyük nüfus artışı beklenen ülkeler arasında büyük ve sanayileşmiş tek ülkedir.[115]

ABD'de 1000'de 13 olan doğum hızı, %35 olan dünya ortalamasının altındadır. Nüfus artışı hızı pozitif %0,9, birçok gelişmiş ülkeye göre daha yüksektir.[116] 2012 mali yılı içinde, bir milyondan fazla göçmene (çoğu aile birleşimi ile gelen) yasal ikamet hakkı verildi.[117] Meksika, 1965 Göç Yasasından beri yeni ikamet edenlerin önde gelen kaynağıdır. Çin, Hindistan ve Filipinler her sene gönderenler arasında ilk dörttedir.[118][119] Dokuz milyon Amerikalı homoseksüel, biseksüel ya da transseksüeldir, bu nüfusun en az yüzde dördüne eşittir.[120] 2010 yılında yapılan bir araştırmada erkeklerin yüzde yedisi ve kadınların yüzde sekizi kendini gey, lezbiyen ya da biseksüel olarak tanımlamıştır.[121]

Öncü nüfus merkezleri (tüm listeyi gör)
Sıra Şehir merkezi Metro bölgesi nüfusu Metropoliten istatistik alanı Bölge[122]
New York City
New York

Los Angeles
Los Angeles

Chicago
Chicago
1 New York 19,015,900 New York-Newark-Jersey City, NY-NJ-PA MSA Kuzeydoğu
2 Los Angeles 12,944,801 Los Angeles–Long Beach–Santa Ana, CA MSA Batı
3 Chicago 9,504,753 Chicago–Joliet–Naperville, IL–IN–WI MSA Ortabatı
4 Dallas–Fort Worth 6,526,548 Dallas–Fort Worth–Arlington, TX MSA Güney
5 Houston 6,086,538 Houston–The Woodlands-Sugar Land MSA Güney
6 Philadelphia 5,992,414 Philadelphia–Camden–Wilmington, PA–NJ–DE–MD MSA Kuzeydoğu
7 Washington, DC 5,703,948 Washington, DC–VA–MD–WV MSA Kuzeydoğu
8 Miami 5,670,125 Miami–Fort Lauderdale–Pompano Beach, FL MSA Güney
9 Atlanta 5,359,205 Atlanta–Sandy Springs–Marietta, GA MSA Güney
10 Boston 4,591,112 Boston–Cambridge–Quincy, MA–NH MSA Kuzeydoğu
11 San Francisco 4,391,037 San Francisco–Oakland–Fremont, CA MSA Batı
12 San Bernardino-Riverside 4,304,997 San Bernandino–Riverside–Ontario, CA MSA Batı
13 Detroit 4,285,832 Detroit–Warren–Livonia, MI MSA Ortabatı
14 Phoenix 4,263,236 Phoenix–Mesa–Glendale, AZ MSA Batı
15 Seattle 3,500,026 Seattle–Tacoma–Bellevue, WA MSA Batı
16 Minneapolis–St. Paul 3,318,486 Minneapolis–St. Paul–Bloomington, MN–WI MSA Ortabatı
17 San Diego 3,140,069 San Diego–Carlsbad–San Marcos, CA MSA Batı
18 Tampa–St. Petersburg 2,824,724 Tampa–St. Petersburg–Clearwater, FL MSA Güney
19 St. Louis 2,817,355 St. Louis–St. Charles–Farmington, MO–IL MSA Ortabatı
20 Baltimore 2,729,110 Baltimore–Towson, MD MSA Kuzeydoğu
ABD Sayım Bürosunun 2011 yılı verileri baz alınmıştır [123]

Göçler

County'lere göre en büyük soy grupları, 2000

ABD bir göçmen ülkesidir. Göçmenler tarafından kurulmuş ve geliştirilmiştir. Hâlâ dünyanın en çok göç alan ülkelerinden birisidir. Amerika Birleşik Devletleri'nin 4 Temmuz 1776'daki bağımsızlığından hemen önce nüfus yaklaşık 2,5 milyon kadardı (%95 Beyaz Avrupalı, %5 Siyahi Afrikalı). Bu beyaz nüfusta en büyük pay Almanların ve İskandinav ülkelerinindir (İsveç, Norveç, Danimarka). Bu uluslar ilk 3 grubu oluşturmaktaydı (dinî olarak %98 Protestan, %2 Katolik). 1620-1770 yılları arasında bu ilk gelenler karşılıklı evlilikler ve din birliği sayesinde bugün Beyaz Amerikalı denilen (WASP: White, Anglo-Saxon, Protestant yani Beyaz, Anglosakson, Protestan), politikada ve iş dünyasında hâkim konumda olan Amerikan ulusunun ana çekirdeğini oluşturdular. John F. Kennedy hariç, ki kendisi bir Katolik'ti, 2008 yılında seçilen ve bir Afroamerikan olan Barack Obama hariç bütün ABD başkanları bu gruba dâhildir.[125]

Günümüz ABD'sinde yaşayan siyahilerin (Afroamerikanlar) çoğu Amerika'ya getirilen kölelerin soyundan gelmektedir.

1870-1920 yılları arası 2. göç dalgasının oluştuğu yıllardır. Bu yıllarda yukarıda adı geçen devletlerden göçler devam etmektedir; fakat yoğunluk Katolik ve Ortodoks Avrupalılara (İtalyanlar, Yunanlar, Gürcüler, Ermeniler, Ruslar, Lehler, Avusturya-Macaristan, Sırplar) ve İrlandalılara kaymıştır. 1880 yılında nüfus 60 milyona yaklaşmıştır (1950'de %86 Beyaz Avrupalı, %9 Siyahi Afrikalı, %3 Hispanik (Latin Amerikalı); dinî olarak ise %74 Protestan, %20 Katolik, %3 Musevi, %2 Ortodoks ve %1 Budist). ABD'nin nüfusu 1935'te 100 milyona, 1970'te 200 milyona, 2005'te ise 300 milyona ulaşmıştır.

3. göç dalgası 1970'lerin sonunda başlamıştır ve hâlen sürmektedir. Bu göç dalgası daha çok çeşitlilik göstermektedir. Asya'dan, Ortadoğu'dan, eski komünist ülkelerden, Latin ülkelerinden -özellikle Meksika ve Karayipler'den- gelen yoğun Hispanik-Latin Amerikalı göçüdür (yılda yaklaşık 800.000 ila 1,5 milyon arası).

2006 sayımına göre nüfusu 1 milyon ya da üzerinde olan 32 tane grup vardır. 2010 sayımına göre nüfusun çoğunluğu (%63,7) beyaz ve Avrupalı, %16,4'ü Hispanik-Latin Amerikalıdır. Nüfusun %12,2'si Siyahi Afrikalı, %4,7'si Asya kökenli, %0,7'si Amerikan yerlisi, %0,2'si Pasifik adaları yerlisi, %1,9'u melez ve %0,2'si diğer ırklardandır.

Diller

Diller (2007)
İngilizce 223 milyon
İspanyolca 34,5 milyon
Çince 2,5 milyon
Fransızca 2,0 milyon
Tagalogca 1,5 milyon
Vietnamca 1,2 milyon
Almanca 1,1 milyon

Amerika Birleşik Devletleri'nin federal düzeyde resmî dili yoktur. Ancak ülkede en çok kullanılan dil İngilizcedir (Amerikan İngilizcesi). 2010 yılında 5 yaşın üzerinde olan, yaklaşık olarak 230 milyon kişi diğer bir deyişle nüfusun %80'i evlerinde sadece İngilizce konuşmaktadır, bunu %12 ile İspanyolca takip etmektedir. En az 28 eyalette bazı Amerikalılar İngilizcenin resmi dil olmasını savunmaktadırlar.[126]

Hawaii'de eyalet anayasasına göre Hawaii dili ve İngilizce ortak resmi dillerdir.[127]

İspanyolcanın kullanımı ise Meksika ve Küba'dan gelen göçmenler nedeniyle son yıllarda belli kollarda arttı. Louisiana eyaletinde ise Fransızca kullanılır; çünkü Fransız sömürgeleri burada kurulmuştur.

Din

ABD Anayasasında yapılan ilk değişiklik, dinin özgürce uygulanmasını garanti ediyor ve Kongre'nin kuruluşuna uygun olarak yasa çıkarmasını yasaklıyor.

2013'te yapılan bir ankette, Amerikalıların yüzde 56'sı, dinin "hayatlarında çok önemli bir rol oynadığını" söyledi; bu, diğer gelişmiş ülkelerden çok daha yüksek bir rakam.[128] 2009 Gallup anketinde, Amerikalıların %42'si haftalık veya neredeyse haftalık olarak kiliseye gittiklerini söyledi; bu oran Vermont'ta %23 ile en az ve Mississippi'de %63 ile en çok olarak değişmektedir.[129]

Diğer Batı ülkelerinde olduğu gibi, Amerika Birleşik Devletleri de daha az dindar hale geliyor. Dinsizlik, 30 yaşın altındaki Amerikalılar arasında hızla yayılıyor.[130] Anketler 1980'lerin ortalarından bu yana, Birleşik Devletler'de, özellikle genç Amerikalılar arasında, organize dine olan inancın azaldığını gösteriyor.[131][132][133] 2012'de yapılan bir araştırmaya göre, ABD nüfusu içindeki Protestanların oranı, ilk kez çoğunluğun dini kategorisi statüsünü kaybederek %48'e düştü.[134][135] Dindar olmayan Amerikalıların ortalama 2.2 çocuğu olan Hristiyanlara kıyasla ortalama 1.7 çocuğu var. Hristiyanların %52'si, inançsızların ise %37'si evliliğe daha az istekli.[136]

2014'te yapılan bir ankete göre, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki yetişkinlerin %70.6'sı kendilerini Hristiyan olarak tanımlıyor.[137] Protestanlık %46,5 olmasına rağmen, Roma Katolik Kilisesi %20,8 ile en büyük tek mezheptir.[138] 2014'te ABD'li yetişkinlerin %5,9'u Hristiyan olmayan bir dine inandıklarını söyledi.[132] Bunlar arasında Yahudilik (%1.9), Hinduizm (%1.2), Budizm (%0.9) ve İslam (%0.9) bulunmaktadır.[132] Araştırmada, 1990'larda %8.2 iken günümüzde Amerikalıların %22,8'i kendilerini agnostik, ateist veya sadece dinsiz olarak tanımladı.[138][139][140] Üniteryen Üniversalizm, Scientology, Bahailik, Sihizm, Jainizm, Şintoizm, Konfüçyanizm, Satanizm, Taoizm, Neo-Druidizm, Yerli Amerikan Dini, Vika, Dini Hümanizm ve Deizm toplulukları da bulunmaktadır.[141]

Protestanlık, tüm Amerikan nüfusunun yaklaşık yarısını oluşturan en büyük Hristiyan dini gruptur. Baptistler %15,4 ile dünyanın en büyük Protestan mezhebidir[142] ve Güneyli Baptist Toplumu ABD nüfusunun %5,3'ü ile en büyük bireysel Protestan mezhebidir.[142] Baptistlere ek olarak, diğer Protestan kategorileri arasında laik Protestanlık, Metodizm, Pentikostalizm, Tanımsız Protestanlar, Lütercilik, Presbiteryenlik, Cemaatçilik, diğer Kalvinizm, Piskoposluk / Anglikanizm, Quakers, Adventistlik, Diğerleri, Hristiyanlık ve Hristiyan Hareketi yer alır.[142] Amerikalı Protestanların üçte ikisi yeniden doğacağını düşünüyor.[142] Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Roma Katolikliği, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki İspanyol ve Fransız kolonilerinin yanı sıra İngiliz Maryland kolonisi kaynaklıdır.[143] Daha sonra İrlandalı, İtalyan, Leh, Alman ve İspanyol göçünün bir sonucu olarak gelişti. Rhode Island, toplam nüfusun %40'ı ile en büyük Katolik nüfus oranına sahiptir.[144] Utah, Mormon nüfusunun çoğunluğunun dindar olduğu tek eyalettir.[145] Mormon Koridoru ayrıca Arizona, Kaliforniya, Idaho, Nevada ve Wyoming'e kadar genişledi.[146] Doğu Ortodoks Kilisesi, eski bir Rus kolonisi olan Alaska'da nüfusun %5'i tarafından kabul edilmekte[147] ve son zamanlarda Doğu Avrupa'dan gelen göçler nedeniyle Amerika kıtasındaki varlığını sürdürmektedir. Son olarak, Birlik Pentikostalizmi, Yehova'nın Şahitleri, Restorasyonculuk, Mesih Kiliseleri, Hristiyan Bilim, Üniteryenizm ve diğerleri dahil olmak üzere ülkede bir dizi başka Hristiyan grup aktiftir.

İncil Kuşağı, Amerika'nın güneyinde muhafazakar evanjelik Protestan kültürün önemli bir parçası olduğu ve mezhepler arası Hristiyan kilisesi üyeliğine dayalı olarak ulusal ortalamanın üzerinde olan bölgeleri tanımlamak için kullanılan resmi olmayan bir ifadedir. Buna karşılık, New England ve Batı Amerika Birleşik Devletleri'nde din daha az önemli bir rol oynamaktadır.[129]

Düşünce ve Sanat Yaşamı

Kolej ve üniversiteler

Amerika Birleşik Devletleri'nde yükseköğretim 18 yaşında başlar. Ancak yükseköğretimin oraya özgü bir özelliği vardır ki, Avrupa'da rastlanmaz: Üniversitede belli bir alanda uzmanlık öğrenimine başlamadan önce bir kolej aşamasına geçilir. Koleji bitirenlere graduates yani diplomalı olarak bakılır ve -graduate school- da çalışmalarını sürdürürler. Bir Amerikan üniversitesi, genel olarak, bir kolej ile birlikte graduate school'dan oluşur.

Kolej ve üniversitelerin çoğu özeldir ve çeşitli kaynaklardan gelen malî kaynaklarla yaşarlar. Eski öğrencilerin bağışları, sanayi ve ticarette ün yapmış (Ford, Rockefeller, Carnegie vb.) büyük sermaye sahiplerinin kurduğu fonlarla, asıl okuyacak öğrencilerin ödedikleri paralar, bu kaynakların başında gelir.

Aslında belli bir refah düzeyine gelmiş ailelerin çocuklarını ayrıcalıklı duruma getiren bu sistemin zararları, devlet üniversiteleri yoluyla giderilmek istenir.

Kültür

Özgürlük Heykeli birçok göçmen için Amerika Birleşik Devletleri ile ilk tanışma noktasıdır. Hayattaki yeni fırsatları ifade eder ve bu nedenle heykel, temsil ettiği ideallerin yanı sıra Amerikan Rüyası'nın da ikonik bir simgesidir.

Amerika Birleşik Devletleri, birçok farklı kültüre, çeşitli etnik gruplara, geleneklere ve değerlere ev sahipliği yapmaktadır. Amerikan Yerlileri, Hawaii Yerlileri ve Alaska Yerlileri dışında neredeyse bütün Amerikan vatandaşları ya da vatandaşların ataları son beş yüz yıllık süreç içerisinde Amerika'ya göç etmiş ya da köle olarak gelmiştir. Ana akım Amerikan Kültürü, esasen Avrupa'dan gelen göçmenlerin gelenekleri ve bunun yanı sıra Afrika'dan köle olarak gelenlerin getirdikleri gelenekler gibi birçok kaynak sonucu oluşmuş bir Batı kültürüdür. Asya'dan ve özellikle Latin Amerika'dan daha yakın zamanda yapılan göçler, hem homojenleştirici bir eritme kazanı hem de göçmenlerin ve onların soyundan gelenlerin ayırt edici kültürel özelliklerini koruduğu heterojen bir salata kasesi olarak tanımlanan kültürel mozaiğe katkı sağladı.

Amerikalılar geleneksel olarak sıkı çalışma etiği, rekabetçilik, bireycilik ve aynı zamanda özgürlüğü, eşitliği, özel mülkiyeti, demokrasiyi, hukukun üstünlüğünü ve sınırlı güce sahip hükûmet tercihini vurgulayan bir "Amerikan öğretisine" olan birleştirici inanç ile karakterize edilirler. Amerikalılar küresel standartlara göre son derece hayırseverdir: 2006'da yapılan bir İngiliz araştırmasına göre, Amerikalılar GSYİH'nın %1,67'sini hayır kurumlarına, incelenen diğer tüm uluslardan daha fazla verdi.

Amerikan Rüyası veya Amerikalıların yüksek standartlarda sosyal hayata sahip oldukları algısı göçmenlerin ülkeye olan ilgisini cezbetmekte kilit rol oynamaktadır. Bu algının doğruluğu günümüzde de tartışma konusu olmaya devam ediyor. Ana akım kültür, Amerika Birleşik Devletleri'nin bir sınıfsız toplum olduğunu savunurken, akademisyenler ülkenin sosyal sınıfları arasında toplumsallaşmayı, dili ve değerleri etkileyen önemli farklılıklar tespit ediyor. Amerikalılar sosyoekonomik başarıya büyük değer verme eğilimindedir ancak sıradan veya ortalama olmak da genellikle olumlu bir nitelik olarak görülür.

Edebiyat

Ernest Hemingway

Birleşik Amerika'da büyük bir sanat ve edebiyat faaliyeti vardır. Bir çağdaş Fransız romanından daha az kültürlü ama daha canlı ve daha insani olan Amerikan romanı, dünya edebiyatında sürekli bir yer tutmuştur. Mark Twain ve Henry James'ten günümüze değin ulaşan büyük bir yazarlar kafilesi içinde, Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra gelen ve kayıp kuşak adı verilen yazarları (Ernest Hemingway, William Faulkner, Caldwell, John Steinbeck) özellikle hatırlatmak gerekir. Roman, bir Amerikan buluşu olan cep kitabı biçimiyle, büyük okuyucu kitlelerine yayılma fırsatını daha kolay bulabilmiştir. Amerikan edebiyatı, Edgar Allen Poe'dan başlayarak Ezra Pound'a değin şiirde büyük temsilciler yetiştirmiştir. Tiyatronun da, Eugen O'Neill'dan Arthur Miller'a değin soylu temsilcileri olmuştur.

Mutfak

Kızarmış hindi, Amerikan Şükran Günü yemeği menüsünün geleneksel bir öğesidir.

İlk dönem yerleşimciler, Yerli Amerikalılar tarafından hindi, tatlı patates, kabak, akçaağaç şurubu gibi Avrupai olmayan yerel yiyeceklerle tanıştırıldı. Onlar ve daha sonraki göçmenler bu yiyecek çeşitlerini kendi bildikleri buğday unu, biftek ve süt gibi gıdalar ile birleştirerek özgün Amerikan mutfağını oluşturdular.

Ev yapımı yiyecekler, Amerika'nın en popüler tatillerinden biri olan Şükran Günü'nde Amerikalıların bu bayramı kutlamak için geleneksel yiyecekler yaptığı ortak bir ulusal menünün parçasıdır.

Dünyanın en büyüğü olan Amerikan fast food endüstrisi 1940'larda Drive-through formatına öncülük etti. Elmalı turta, kızarmış tavuk, pizza, hamburger ve sosisli sandviç gibi karakteristik yemekler, çeşitli göçmenlerin yemek tariflerinden gelmektedir. Patates kızartması, burrito ve taco gibi Meksika yemekleri ve İtalyan mutfağından serbestçe uyarlanan makarna yemekleri yaygın olarak tüketilmektedir. Amerikalılar çaydan üç kat daha fazla kahve tüketirler. ABD endüstrileri tarafından yapılan pazarlama, portakal suyu, süt ve her yerde bulunan kahvaltı içeceklerinin üretiminin büyük ölçeğini karşılar.

Müzik

Los Angeles'daki Grammy Museum

Müzik de Amerikan sanatında popüler konumdadır. Pop ve rock, Amerikan müziğinin dünyaca tanınmış ve popüler olan önemli bir kısmını oluşturur. Amerikan gençlerinin büyük bir bölümü, bir müzik aletini kullanmayı bilir. Orkestralar hayli yaygındır. Copland, Chadwick, Gershwin gibi bestecilerin temsilcisi oldukları senfonik müziğin yanı sıra, siyahilerin yarattıkları Caz müziğin etkisi büyüktür. Bu etki Amerika ile sınırlı olmayıp dünya çapındadır.

Sinema

Lee Dağı'ndaki HOLLYWOOD yazısı

Hollywood'da merkezleşen sinema aynı zamanda dev bir sanayi halindedir. Milyoner yıldızların çevresinde yıldız olabilmek için yığınla insanın verdiği yer yer dramatik bir mücadeleye rastlanır. Film üretiminde başta gelen Amerikan sineması, genellikle orta düzeydedir. Bununla birlikte batıya doğru ilerleyen kovboyların maceralarını konu alan Westernler ile, görkemli sahnelerden oluşan fantastik, bilimkurgu, aksiyon filmleri ile ayrıca komedi filmleri içinde, sinema tarihine geçenler olmuştur. Amerika'da, sinemanın etkisini, radyo ve özellikle televizyon tamamlar.

Görsel Sanatlar

Görsel sanatların başında mimarlık gelir. Amerika'nın mimarlığı işlevseldir. Ev kullanışlı ve konforlu olmalıdır. İş yaşamı, büyük gökdelenlerde geçer. Bu gökdelenler içinde gerçek anlamda güzel olanlar vardır. Anıtlar, fazla özgünlüğü olmayan ve genellikle Greko-Romen stilde yapılır.

Amerikan resminde, Avrupa etkisinden kurtulmak çabalarına karşın bu etki hâlen egemendir. Bu durum heykel de aynı şekilde geçerlidir. Avrupa sanatının resim ve heykelde ortaya koyduğu başeserlerin önde gelen alıcısı da yine Birleşik Amerika olmaktadır. Bu durumda zincirleme bir etki yaratarak Birleşik Devletler'de müzeciliğin de gelişmesini sağlamıştır.

Basın

Basın Birleşik Amerika'da, Avrupa'da olduğundan daha kritik bir rol oynar, bunun en iyi örneği Watergate skandalıdır. Yüksek düzeyde birkaç gazetenin dışında kalanlar, yerel ve sporla ilgili haberlere çarpıcı haberlere ayrılmıştır. Gazetelerin çoğu büyük iktisadi kuruluşlarındır ve bundan ötürü ister istemez sermaye çıkarlarını savunurlar.[148]

Tiyatro

Amerika Birleşik Devletleri'nde Tiyatro, Avrupa Tiyatrosu'nun bir parçasıdır ve İngiliz Tiyatrosundan büyük ölçüde etkilenmiştir[149]. Amerikan tiyatrosunun merkezi Manhattan'da bulunan Brodway Tiyatrosu, Off-Brodway ve Off-Off Brodway olmuştur.[150] Buradaki insanlar genel olarak aktif bir tiyatro kariyeri peşinde koşmayan, yerel gönüllülere dayanan bir tiyatro topluluğu vardır.[151]

Spor dalları

Amerikan futbolu açık ara Amerika'daki en popüler spordur. Final organizasyonu olan Super Bowl, dünya çapında milyonlar tarafından izlenmektedir. Basketbol, tenis, buz hokeyi ve beyzbol Amerika'nın diğer popüler sporlarıdır.[152]

Dünyadaki en popüler spor olan futbol ise Amerika'da emekleme aşamasındadır ve 3 seviyesi bulunmaktadır.

Amerika Birleşik Devletleri yönetimindeki topraklar

  • Karayip Denizi'nde 9.104 kilometrekarelik bir ada olan Porto Riko, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlıdır. 3.410.000 nüfusu Amerika Birleşik Devletleri vatandaşıdır. Valilerini ve yasama meclislerini kendileri seçerler.[153]
  • Yine Karayip Denizi'ndeki Virgin Adaları 1917 yılında Danimarka'dan satın alınmıştır. Adanın yüz bin nüfusu Amerika Birleşik Devletleri vatandaşı olup valilerini ve tek yasama organı olan senatoyu kendileri seçerler. Virgin Adaları'nda 346 kilometrekare yer tutan 50 küçük ada vardır.[154]

Ayrıca bakınız

Şablon:Portal

Notlar

  1. ^ Beş ana bölgesi: Amerikan Samoası, Guam, Kuzey Mariana Adaları, Porto Riko ve Virjin Adaları'dır. Kalıcı nüfusa sahip olmayan on bir küçük ada alanı vardır: Baker Adası, Howland Adası, Jarvis Adası, Johnston Atolü, Kingman Resifi, Midway Atolü ve Palmyra Atolü. Bajo Nuevo Bank, Navassa Adası, Serranilla Bank ve Wake Island üzerindeki ABD egemenliği ise tartışmalıdır.[1]
  2. ^ Encyclopædia Britannica, 9.572.000 km2 (3.696.100 sq mi) ile üçüncü sıraya Çin, (Rusya ve Kanada'dan sonra); dördüncü sıraya ise ABD'yi koyuyor.[2] Amerika Birleşik Devletleri için bu değer, kıyı ve karasularını kapsamadığı için CIA World Factbook'ta belirtilenden daha azdır.[3]
    CIA World Factbook, Amerika Birleşik Devletleri'ni Rusya ve Kanada'dan sonra, 9.833.517 km2 (3.796.742 sq mi) büyüklüğü ile üçüncü, Çin'i ise 9.596.960 km2 (3.705.410 sq mi) büyüklüğü ile dördüncü olarak listelemektedir.[4][5]

Kaynakça

  1. ^ U.S. State Department, Common Core Document to U.N. Committee on Human Rights 26 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., December 30, 2011, Item 22, 27, 80. And U.S. General Accounting Office Report, U.S. Insular Areas: application of the U.S. Constitution 3 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., November 1997, pp. 1, 6, 39n. Both viewed April 6, 2016.
  2. ^ "China". Encyclopædia Britannica. 22 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2010. 
  3. ^ "United States". Encyclopædia Britannica. 19 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2010. 
  4. ^ "United States". CIA World Factbook. 12 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2016. 
  5. ^ "China". CIA World Factbook. 12 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2016. 
  6. ^ Martone 2016, s. 504.
  7. ^ Erlandson, Rick & Vellanoweth 2008, s. 19.
  8. ^ Savage 2011, s. 55.
  9. ^ Haviland, Walrath & Prins 2013, s. 219.
  10. ^ Waters & Stafford 2007, ss. 1122–1126.
  11. ^ Flannery 2015, ss. 173–185.
  12. ^ Gelo 2018, ss. 79-80.
  13. ^ Lockard 2010, s. 315.
  14. ^ Martinez, Sage & Ono 2016, s. 4.
  15. ^ Fagan 2016, s. 390.
  16. ^ Dean R. Snow (1994). The Iroquois. Blackwell Publishers, Ltd. ISBN 978-1-55786-938-8. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2010. 
  17. ^ a b c Perdue & Green 2005, s. 40.
  18. ^ a b Haines, Haines & Steckel 2000, s. 12.
  19. ^ Thornton 1998, s. 34.
  20. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2012. 
  21. ^ Fernando Operé (2008). Indian Captivity in Spanish America: Frontier Narratives. University of Virginia Press. s. 1. ISBN 978-0-8139-2587-5. 
  22. ^ "Not So Fast, Jamestown: St. Augustine Was Here First". NPR.org (İngilizce). 28 Şubat 2015. Erişim tarihi: 5 Mart 2021. 
  23. ^ Christine Marie Petto (2007). When France Was King of Cartography: The Patronage and Production of Maps in Early Modern France. Lexington Books. s. 125. ISBN 978-0-7391-6247-7. 
  24. ^ James E. Seelye Jr.; Shawn Selby (2018). Shaping North America: From Exploration to the American Revolution [3 volumes]. ABC-CLIO. s. 344. ISBN 978-1-4408-3669-5. 
  25. ^ Robert Neelly Bellah; Richard Madsen; William M. Sullivan; Ann Swidler; Steven M. Tipton (1985). Habits of the Heart: Individualism and Commitment in American Life. University of California Press. s. 220. ISBN 978-0-520-05388-5. OL 7708974M. 
  26. ^ Remini 2007, ss. 2–3
  27. ^ Johnson 1997, ss. 26–30
  28. ^ Ripper, 2008 p. 6
  29. ^ Ripper, 2008 p. 5
  30. ^ Calloway, 1998, p. 55
  31. ^ Joseph 2016, s. 590.
  32. ^ Cook, Noble (1998). Born to Die: Disease and New World Conquest, 1492–1650 (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-62730-6. 
  33. ^ Treuer, David. "The new book 'The Other Slavery' will make you rethink American history". The Los Angeles Times. Erişim tarihi: 10 Ekim 2019. 
  34. ^ Stannard, 1993 p. xii
  35. ^ "The Cambridge encyclopedia of human paleopathology 8 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Arthur C. Aufderheide, Conrado Rodríguez-Martín, Odin Langsjoen (1998). Cambridge University Press. p. 205. 978-0-521-55203-5
  36. ^ Bianchine, Russo, 1992 pp. 225–232
  37. ^ Thomas, Hugh (1997). The Slave Trade: The Story of the Atlantic Slave Trade: 1440 –1870. Simon and Schuster. ss. 516. ISBN 0-684-83565-7. 
  38. ^ Tadman, 2000, p. 1534
  39. ^ Schneider, 2007, p. 484
  40. ^ Lien, 1913, p. 522
  41. ^ Davis, 1996, p. 7
  42. ^ Quirk, 2011, p. 195
  43. ^ Bilhartz, Terry D.; Elliott, Alan C. (2007). Currents in American History: A Brief History of the United States. M.E. Sharpe. ISBN 978-0-7656-1817-7. 
  44. ^ Wood, Gordon S. (1998). The Creation of the American Republic, 1776–1787. UNC Press Books. s. 263. ISBN 978-0-8078-4723-7. 
  45. ^ Walton, 2009, pp. 38–39
  46. ^ Foner, Eric (1998). The Story of American Freedom (1st bas.). W.W. Norton. ss. 4-5. ISBN 978-0-393-04665-6. story of American freedom. 
  47. ^ Walton, 2009, p. 35
  48. ^ Otis, James (1763). The Rights of the British Colonies Asserted and Proved. ISBN 9780665526787. 
  49. ^ Marie Price; Lisa Benton-Short (2008). Migrants to the Metropolis: The Rise of Immigrant Gateway Cities. Syracuse University Press. s. 51. ISBN 978-0-8156-3186-6. 
  50. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2012. 
  51. ^ "New York Borsası İşlem Hacmi". businessinsider.com. 12 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  52. ^ "IMF verisi". IMF. 
  53. ^ "Uluslararası Para Fonu". IMF. 
  54. ^ "ABD ticaret açığı". greyhilladvisors.com. 30 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  55. ^ "ABD GSYİH Büyemesi". The Mismeasure of Inequality. 
  56. ^ "ABD Kişi Başına Nominal GSYİH". Birleşmiş Milletler. 17 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  57. ^ "ABD Satın Alma Paritresi Başına GSYİH". IMF(uluslararası para fonu). 
  58. ^ "ABD Doları Rezerv Bakımından Kaçıncı Sırada" (PDF). IMF(uluslararası para fonu). 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  59. ^ "ABD'de Özel Sektörün Yeri". greyhilladvisors.com. 19 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  60. ^ "ABD Ekonomisi". ABD Devlet Departmanı. 15 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  61. ^ "ABD İş Gücü" (PDF). OECD raporu. 13 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  62. ^ "ABD ücretli izin garantisi" (PDF). No-Vacation Nation Revisited. 28 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  63. ^ "ABD Ücretli Aile İzni". New York Times. 23 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  64. ^ "ABD İşgücü Verimliliği". conference-board.org. 8 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  65. ^ "ABD İşgücü Verimliliğine". CBS News. 22 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  66. ^ Şablon:Hounshell1984
  67. ^ "Research and Development (R&D) Expenditures by Source and Objective: 1970 to 2004". U.S. Census Bureau. 10 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2007. 
  68. ^ MacLeod, Donald (21 Mart 2006). "Britain Second in World Research Rankings". The Guardian. Londra. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2006. 
  69. ^ Allen, Gregory (6 Şubat 2019). "Understanding China's AI Strategy". Center for a New American Security. 
  70. ^ "Thomas Edison's Most Famous Inventions". Thomas A Edison Innovation Foundation. 16 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2015. 
  71. ^ Benedetti, François (17 Aralık 2003). "100 Years Ago, the Dream of Icarus Became Reality". Fédération Aéronautique Internationale (FAI). 12 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2007. 
  72. ^ Fraser, Gordon (2012). The Quantum Exodus: Jewish Fugitives, the Atomic Bomb, and the Holocaust. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-959215-9. 
  73. ^ 10 Little Americans. ISBN 978-0-615-14052-0. Erişim tarihi: 15 Eylül 2014 – Google Books vasıtasıyla. 
  74. ^ "NASA's Apollo technology has changed the history". Sharon Gaudin. 20 Temmuz 2009. Erişim tarihi: 15 Eylül 2014. 
  75. ^ Goodheart, Adam (2 Temmuz 2006). "Celebrating July 2: 10 Days That Changed History". The New York Times. 
  76. ^ Sawyer, Robert Keith (2012). Explaining Creativity: The Science of Human Innovation. Oxford University Press. s. 256. ISBN 978-0-19-973757-4. 
  77. ^ "Release of the Global Innovation Index 2020: Who Will Finance Innovation?". www.wipo.int (İngilizce). Erişim tarihi: 2 Eylül 2021. 
  78. ^ "Global Innovation Index 2019". www.wipo.int (İngilizce). Erişim tarihi: 2 Eylül 2021. 
  79. ^ "RTD - Item". ec.europa.eu. Erişim tarihi: 2 Eylül 2021. 
  80. ^ "Global Innovation Index". INSEAD Knowledge (İngilizce). 28 Ekim 2013. Erişim tarihi: 2 Eylül 2021. 
  81. ^ "Population Clock". U.S. and World Population Clock. U.S. Department of Commerce. 16 Mayıs 2020. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020. The United States population on May 23, 2020 was: 329,686,270 
  82. ^ "Global Wealth Report". Credit Suisse. October 2018. Erişim tarihi: 11 Şubat 2019. 
  83. ^ "Forbes Billionaires 2021: The Richest People in the World". Forbes (İngilizce). Erişim tarihi: 14 Temmuz 2021. 
  84. ^ "Coronavirus Reduces Millionaire Count". spectrem.com. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2021. 
  85. ^ "Global wealth databook 2019" (PDF). 23 Ekim 2019. 23 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2021. 
  86. ^ "Global Food Security Index". Londra: The Economist Intelligence Unit. 5 Mart 2013. Erişim tarihi: 8 Nisan 2013. 
  87. ^ Rector, Robert; Sheffield, Rachel (13 Eylül 2011). "Understanding Poverty in the United States: Surprising Facts About America's Poor". Heritage Foundation. Erişim tarihi: 8 Nisan 2013. 
  88. ^ "Human Development Index (HDI) | Human Development Reports". UNHDP. Erişim tarihi: 27 Aralık 2018. 
  89. ^ "Trends in Family Wealth, 1989 to 2013". Congressional Budget Office. 18 Ağustos 2016. 
  90. ^ Piketty, Thomas (2014). Capital in the Twenty-First Century. Belknap Press. s. 257.  978-0-674-43000-6
  91. ^ Egan, Matt (27 Eylül 2017). "Record inequality: The top 1% controls 38.6% of America's wealth". CNN Money. Erişim tarihi: 12 Ekim 2017. 
  92. ^ Kirsch, Noah. "The 3 Richest Americans Hold More Wealth Than Bottom 50% Of The Country, Study Finds". Forbes. 
  93. ^ Van Dam, Andrew (4 Temmuz 2018). "Is it great to be a worker in the U.S.? Not compared with the rest of the developed world." The Washington Post. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2018. 
  94. ^ Saez, Emmanuel (30 Haziran 2016). "Striking it Richer: The Evolution of Top Incomes in the United States" (PDF). University of California, Berkeley. Erişim tarihi: 15 Eylül 2017. 
  95. ^ Long, Heather (12 Eylül 2017). "U.S. middle-class incomes reached highest-ever level in 2016, Census Bureau says". The Washington Post. Erişim tarihi: 11 Kasım 2019. 
  96. ^ Alvaredo, Facundo; Atkinson, Anthony B.; Piketty, Thomas; Saez, Emmanuel (2013). "The Top 1 Percent in International and Historical Perspective". Journal of Economic Perspectives. 27 (Summer 2013): 3-20. doi:10.1257/jep.27.3.3. hdl:11336/27462. 
  97. ^ Smeeding, T.M. (2005). "Public Policy: Economic Inequality and Poverty: The United States in Comparative Perspective". Social Science Quarterly. 86: 955-983. doi:10.1111/j.0038-4941.2005.00331.x. 
  98. ^ Gilens & Page 2014.
  99. ^ Bartels, Larry (2009). "Economic Inequality and Political Representation". The Unsustainable American State (PDF). ss. 167-196. CiteSeerX 10.1.1.172.7597 $2. doi:10.1093/acprof:oso/9780195392135.003.0007. ISBN 978-0-19-539213-5. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020. 
  100. ^ Winship, Scott (Bahar 2013). "Overstating the Costs of Inequality" (PDF). National Affairs (15). 24 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2015. 
  101. ^ "Why Is Homelessness Such a Problem in U.S. Cities". Bloomberg. 6 Temmuz 2020. 
  102. ^ "Household Food Security in the United States in 2011" (PDF). USDA. September 2012. 7 Ekim 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2013. 
  103. ^ ""Contempt for the poor in US drives cruel policies," says UN expert". OHCHR. 4 Haziran 2018. Erişim tarihi: 5 Haziran 2018. 
  104. ^ "Places: New Hampshire". Forbes. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020. 
  105. ^ "U.S. Census Bureau QuickFacts: New Hampshire". www.census.gov. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020. 
  106. ^ Sagapolutele, Fili (3 Şubat 2017). "American Samoa Governor Says Small Economies 'Cannot Afford Any Reduction In Medicaid' | Pacific Islands Report". www.pireport.org. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020. 
  107. ^ "'A Homeless Pandemic' Looms As 30 Million Are At Risk Of Eviction". NPR. 10 Ağustos 2020. 
  108. ^ Gross, Elana Lyn (7 Ağustos 2020). "As Stimulus Talks Stalemate, New Report Finds 40 Million Americans Could Be At Risk Of Evictionx". Forbes. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  109. ^ (İngilizce)UNWTO Tourism Highlights 18 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. World Tourism Organization. Sayfa 6. 4 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
  110. ^ "2010 Census Data". Amerika Birleşik Devletleri Nüfus Sayım Bürosu. 21 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2011. 
  111. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 29 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Şubat 2014. 
  112. ^ "United States Population (2021) - Worldometer". www.worldometers.info (İngilizce). 27 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2021. 
  113. ^ Camarota, Steven A.; Jensenius, Karen (Temmuz 2008). "Homeward Bound: Recent Immigration Enforcement and the Decline in the Illegal Alien Population" (PDF). Center for Immigration Studies. 9 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2008. 
  114. ^ "Statistical Abstract of the United States" (PDF). Amerika Birleşik Devletleri Nüfus Sayım Bürosu. 2005. 28 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Şubat 2014. 
  115. ^ "Executive Summary: A Population Perspective of the United States". Population Resource Center. Mayıs 2000. 4 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2007. 
  116. ^ "Births: Preliminary Data for 2010" (PDF). National Vital Statistics Reports, Volume 60. National Center for Health Statistics. 2011. 25 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Ağustos 2012. 
  117. ^ "U.S. Legal Permanent Residents: 2012" 11 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Office of Immigration Statistics Annual Flow Report.
  118. ^ "Yearbook of Immigration Statistics: 2011 – Persons Obtaining Legal Permanent Resident Status by Region and Country of Birth: Fiscal Years 2002 to 2011 (Table 3)". U.S. Dept. of Homeland Security. 28 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2013. 
  119. ^ "Yearbook of Immigration Statistics: 2007 – Persons Obtaining Legal Permanent Resident Status by Region and Country of Birth: Fiscal Years 1998 to 2007 (Table 3)". U.S. Dept. of Homeland Security. 12 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2013. 
  120. ^ Donaldson James, Susan (8 Nisan 2011). "Gay Americans Make Up 4 Percent of Population". ABC News. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2012. 
  121. ^ National Survey of Sexual Health and Behavior 1 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Retrieved January 6, 2013.
  122. ^ "Figure A–3. Census Regions, Census Divisions, and Their Constituent States" (PDF). U.S. Census Bureau. 9 Mart 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2007-06-17. 
  123. ^ "Annual Estimates of the Population of Metropolitan and Micropolitan Statistical Areas: April 1, 2010 to July 1, 2011". U.S. Census Bureau. 30 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2012-06-07. 
  124. ^ "American FactFinder". Amerika Birleşik Devletleri Nüfus Sayım Bürosu. 
  125. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2012. 
  126. ^ Wikipedia, İngilizce Amerika Birleşik Devletleri sayfası
  127. ^ "The Constitution of the State of Hawaii, Article XV, Section 4". Hawaii Legislative Reference Bureau. 7 Kasım 1978. 24 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2007. 
  128. ^ "Religion". Gallup. Haziran 2013. Erişim tarihi: 10 Ocak 2014. 
  129. ^ a b "Mississippians Go to Church the Most; Vermonters, Least". Gallup. Erişim tarihi: 13 Ocak 2014. 
  130. ^ Merica, Dan (12 Haziran 2012). "Pew Survey: Doubt of God Growing Quickly among Millennials". CNN. Erişim tarihi: 14 Haziran 2012. 
  131. ^ Hooda, Samreen (12 Temmuz 2012). "American Confidence in Organized Religion at All Time Low". Huffington Post. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2012. 
  132. ^ a b c Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; pew2015 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  133. ^ "Religion Among the Millennials". The Pew Forum on Religion & Public Life. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2012. 
  134. ^ ""Nones" on the Rise: One-in-Five Adults Have No Religious Affiliation" (PDF). 26 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2015. 
  135. ^ "US Protestants no longer a majority – study". BBC News. 
  136. ^ "Mormons more likely to marry, have more children than other U.S. religious groups". Pew Research Center. 22 Mayıs 2015. 
  137. ^ "Church Statistics and Religious Affiliations". Pew Research. Erişim tarihi: 23 Eylül 2014. 
  138. ^ a b ""Nones" on the Rise". Pew Forum on Religion & Public Life. 2012. Erişim tarihi: 10 Ocak 2014. 
  139. ^ Barry A. Kosmin; Egon Mayer; Ariela Keysar (19 Aralık 2001). "American Religious Identification Survey 2001" (PDF). CUNY Graduate Center. Erişim tarihi: 16 Eylül 2011. 
  140. ^ "United States". Erişim tarihi: 2 Mayıs 2013. 
  141. ^ Media, Minorities, and Meaning: A Critical Introduction — p. 88, Debra L. Merskin — 2010
  142. ^ a b c d "America's Changing Religious Landscape". Pew Research Center: Religion & Public Life. 12 Mayıs 2015. 
  143. ^ Richard Middleton, Colonial America, A History, 1565–1776, third edition (London: Blackwell, 2002) pp 95–103.
  144. ^ "U.S. Religion Map and Religious Populations – U.S. Religious Landscape Study – Pew Forum on Religion & Public Life". Religions.pewforum.org. Erişim tarihi: 26 Şubat 2014. 
  145. ^ "Religious Landscape Study". 11 Mayıs 2015. 
  146. ^ Walsh, Margaret (2005). The American West. Visions and Revisions. Cambridge University Press. s. 124. ISBN 978-0-521-59671-8. 
  147. ^ "Adults in Alaska". Pew Research Center's Religion & Public Life Project. 11 Mayıs 2015. 
  148. ^ Tanilli, Server Uygarlık tarihi. sf.132-133
  149. ^ "Amerika'da İngiliz Tiyatrosunun Etkisi". Edinburgh Üniversitesi Yayınları. Erişim tarihi: 11 Ekim 2011. 
  150. ^ "Amerikan Tiyatrosunun Kalbi". Kuzey Amerika Tiyatrosunun Tarihi. Pre-Columbian Times. 1998. 
  151. ^ Amerikan Draması: Sömürgeden Çağdaşa. American Drama: Colonial to Contemporary (İngilizce). Stephen Watt ve Gary A. Richardson. 1994. 
  152. ^ Most Popular Sports in America
  153. ^ "Government of Puerto Rico". welcome.topuertorico.org. 11 Mayıs 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2021. 
  154. ^ "United States Virgin Islands | History, Geography, & Maps". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2021. 

Dış bağlantılar

Hükümet
Tarih
Haritalar
Fotoğraflar

Şablon:Portal bar