İtlieti Kalesi
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Durum | Yıkıntılar |
| Tür | Kale |
| Mimari tarz | Gürcü mimarisi |
| Konum | Taşlıca, Artvin |
| Koordinatlar | 41°09′44″K 41°44′23″D / 41.16222°K 41.73972°D |
| Tamamlanma | ? Orta Çağ |
| Teknik ayrıntılar | |
| Malzeme | Moloz taş, kireç harcı. |
İtlieti Kalesi (Gürcüce: ითლიეთის ციხე), tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Taşlıca köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir. Ortadan kalkmış bir köy olan İtlieti bulunduğu için bu adla adlandırılmaktadır.[1] Kale, Hatila Vadisi'nde bulunduğu için Hatila Kalesi olarak da adlandırılmaktadır.[2]
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Kalenin bulunduğu İtlieti (ითლიეთი) köyü, Hatila Vadisi'ndeki eski Gürcü yerleşimlerinden biridir.[3][4] Osmanlılar bu bölge 16. yüzyılın ortalarına doğru Gürcülerden ele geçirmiştir. Gürcüce bir ad taşıyor olması, İtlieti’nin Osmanlı döneminden önce bir yerleşim olduğunu göstermektedir. Ne var ki bu yerleşimin ne zaman boşaldığına dair bilgi mevcut değildir. İtlieti köyünde geriye sadece İtlieti Kalesi kalmıştır. İtlieti Kalesi'nde bulunan kilise, bu yapının Osmanlı döneminden önce inşa edildiğini göstermektedir.[2]
Mimari[değiştir | kaynağı değiştir]
İtlieti Kalesi, ulaşılması güç kayalık bir tepede, Klarceti’den Tao’ya giden yolu kontrol eden bir yerde inşa edilmiştir. Bu kaleden geriye zarar görmüş bir kilise, sarnıç, kule, surlar ve Gürcülerin geleneksel şarap yapımında kullandığı ve kvevri denilen şarap küpleri kalmıştır. Kalenin güneybatı kısmında bulunan kule, gri renkli moloz taşlarla harç kullanılarak inşa edilmiştir. Bu kuleden geriye üst kısmının duvarları kalmıştır ve bu duvarların yüksekliği 5 metreyi bulur. Kalenin üst bölümünde küçük bir kilise (5,6 × 4,7 m) yer alır. Çok dar bir yapı olan kilise, kule formuna yakın biçimde moloz taşlarla ve kireç harç kullanılarak inşa edilmiştir. Kilisenin içi yıkıntılarla dolmuştur. Kiliseden geriye kalan duvarların yüksekliği 2 metreyi bulur. Kilisenin kuzey kısmında toprağa gömülü olan şarap küpleri büyük ölçüde zarar görmüştür. Kalenin orta kısmında küçük bir sarnıç (2,0 × 2,5 m) bulunmaktadır. Kalenin surlarının günümüze ulaşan kısımlarının yüksekliği ise, 1,5 metreden 3,5 metre kadar değişmektedir. Surların toplam uzunluğu 50 metre kadardır.[1][2]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2016, s. 113. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ a b c Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, 304, ISBN 9789941478178.
- ^ Klarceti (კლარცეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 187. 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
- ^ Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Batum oblastı" - Sıra no: 1351.