Japonya

Koordinatlar: 35°K 136°D / 35°K 136°D / 35; 136
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Japonya
日本国
Nippon-koku veya Nihon-koku
Japonya Devleti
Millî marş
君が代 (Kimigayo)
"İmparatorluk Majestelerinin Hükümdarlığı"
Devlet mührü
大日本國璽 (Dai Nihon Kokuji)
"Büyük Japonya Ulusal Mührü"
Japonya'nın Asya projeksiyonu üzerinde yeşil renk ile gösterildiği harita. Açık renkli yerler Japonya'nın hak iddia ettiği topraklardır
Japonya'nın Asya projeksiyonu üzerinde yeşil renk ile gösterildiği harita. Açık renkli yerler Japonya'nın hak iddia ettiği topraklardır
Başkent
ve en büyük şehir
Tokyo (de facto)
35°41′K 139°46′D / 35.683°K 139.767°D / 35.683; 139.767
Resmî dil(ler)Japonca (de facto)
Etnik gruplar
(2018)
DemonimJapon
HükûmetÜniter parlamenter anayasal monarşi
Naruhito
• Başbakan
Fumio Kishida
Yasama organıUlusal Diyet
Danışmanlar Meclisi
Temsilciler Meclisi
Tarihçe
MÖ 11 Şubat 660
29 Kasım 1890
3 Mayıs 1947
Yüzölçümü
• Toplam
377.975 km2 (62.)
• Su (%)
1,4
Nüfus
• 2023 sayımı
125.416.877 (11.)
• Yoğunluk
330/km2 (44.)
GSYİH (SAGP)2021 tahminî
• Toplam
$22,68 trilyon[1] (4..)
• Kişi başına
$44.585[1] (27..)
GSYİH (nominal)2021 tahminî
• Toplam
$5,38 trilyon[1] (3..)
• Kişi başına
$42.928[1] (23..)
Gini (2018)33.4
orta
İGE (2021)azalış 0.925[2]
çok yüksek · 19.
Para birimiJapon yeni (¥, JPY)
Zaman dilimiUTC+09.00 (JSS)
Tarih formatıyyyy年aa月gg日 yyyy/aa/gg
Şebeke gerilimi100 V-50 ila 60 Hz
Trafik akışısol
Telefon kodu+81
ISO 3166 koduJP
İnternet alan adı.jp

Japonya (Japonca日本, romanizeBu ses hakkındaNihon  Japonca telaffuz: [ɲihoɴ] ya da Nippon Japonca telaffuz: [nip̚põ̞ɴ], resmî adı ile (日本国, romanizeNihon-koku ya da Bu ses hakkındaNippon-koku ); "Japonya Devleti"), Doğu Asya'da bir ada ülkesidir.[3] Büyük Okyanus'un kuzeybatisinda bulunan Japonya Japon Denizi'nden Çin, Kuzey Kore, Güney Kore ve Rusya'nın doğusuna, kuzeyde Ohotsk Denizi'nden güneyde Doğu Çin Denizi'ne ve Tayvan'a kadar uzanır.[3] Fiili başkenti ve en büyük şehri Tokyo'dur. Adını oluşturan kanji karakterler "güneş" ve "köken" anlamına gelir. Bu nedenle Japonya "Doğan Güneşin Ülkesi" olarak adlandırılır.

Japonya, coğrafî yapısı bakımından 14.125 adadan oluşan bir takımadadır.[4] Bu adaların en büyükleri olan Honshu, Hokkaido, Kyushu ve Shikoku adaları ülkenin %97'sini oluşturur ve genellikle ev adaları olarak anılır. Japonya, 125 milyonun üzerinde nüfusuyla dünyanın en kalabalık 11. ülkesi ve aynı zamanda en yoğun nüfuslu ülkelerden biridir.[5] Ülke arazisinin yaklaşık dörtte üçü dağlıktır ve bu da yüksek oranda kentleşmiş nüfusun dar kıyı ovalarında yoğunlaşmasına neden olur. Japonya idari olarak 47 prefektörlük ve coğrafi olarak sekiz geleneksel bölgeye ayrılmıştır. Başkent Tokyo ve çevresindeki bulunan prefektörlükler ve şehirleri kapsayan Büyük Tokyo Metropolü, dünyanın en kalabalık metropoliten alanıdır.[6][7]

Arkeolojik araştırmalar Üst Paleolitik dönemden beri insanların Japon adalarında yaşadığını göstermektedir. Yazılı tarihte Japonya'nın adı ilk olarak 1. yüzyıldan kalma Çin metinlerinde geçer. Japonya'nın tarihi dış dünyadan etkilendikten sonra çok uzun yıllar boyunca tecrit edilmesiyle şekillenmiştir. MS dördüncü ve dokuzuncu yüzyıllar arasında, Japonya krallıkları bir imparator ve Heian-kyō merkezli imparatorluk sarayı altında birleşti. 12. yüzyıldan başlayarak, siyasi iktidar şogun adı verilen bir dizi askeri lider ve daimyo denilen feodal beylerin elindeydi ve bir savaşçı soylu sınıfı olan samuraylar tarafından uygulanıyordu. Bir asır süren iç savaş döneminin ardından ülke, 1603 yılında izolasyoncu bir dış politika uygulayan Tokugawa şogunluğu altında yeniden birleşti. 1854'te Amerika Birleşik Devletleri filosu, Japonya'yı Batı'ya açmaya zorlaması şogunluğun sona ermesine ve 1868'de imparatorluk otoritesinin yeniden kurulmasına yol açtı. Meiji Dönemi'nde, yeni Japon İmparatorluğu Batı modelli bir anayasayı kabul etti ve sanayileşme ve modernleşme programını izledi. 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında, Birinci Çin-Japon Savaşı, Rus-Japon Savaşı ve I. Dünya Savaşı'ndaki zaferler ile birlikte militarizmin arttığı bir döneminde Japonya, 1937'de Çin'e savaş ilan etti ve 1941'de Mihver gücü olarak II. Dünya Savaşı'na girdi. Pasifik Cephesi'nde yenilgiye uğrayan ve iki atom bombasına maruz kalan Japonya, 1945'te teslim oldu ve yedi yıllık Müttefik işgali altına girdi. Bu işgal sırasında yeni bir anayasa kabul edildi. Savaştan sonra Japonya, 1990'lardaki ekonomik durgunluğa kadar süren büyük bir ekonomik mucize elde etti.

1947 yılındaki anayasanın kabulünden beri Japonya, sembolik olarak devletin başının imparator olduğu ve seçimle işbaşına gelen iki meclisli bir yasama organı olan Ulusal Diyet ile üniter bir parlamenter anayasal monarşi ile yönetilmektedir. Japonya, ASEAN Plus mekanizmasının, BM, OECD, G7, G8 ve G20'nin bir üyesidir ve büyük güç olarak kabul edilir.[8][9][10] Resmî olarak savaş ilan etme hakkından vazgeçmiş olmasına rağmen, Japonya, kendini savunma ve barışı koruma rollerinde kullanılan, dünyanın yedinci büyük askeri bütçesiyle[11] modern bir orduya sahiptir.[12] Otomotiv, robotik ve elektronik endüstrilerinde küresel bir lider olan ve bilim ve teknolojiye önemli katkıları bulunan Japonya, 2021 itibarıyla gayri safi yurt içi hasılaya göre 3. ve satın alma gücü paritesine göre 4. en büyük ekonomiye sahiptir[1] ve ayrıca dünyanın en büyük ihracatçısı ve ithalatçılarından da biridir. Japonya, İnsani Gelişme Endeksi'ne çok yüksek bir yaşam standardı ile dünyanın en gelişmiş ülkelerinden biri olarak kabul edilir. Nüfusu, dünyadaki en yüksek yaşam beklentisine ve üçüncü en düşük bebek ölüm oranına sahiptir, ancak yaşlanan nüfus ve düşük doğum oranı nedeniyle nüfus düşüşü yaşamaktadır. Japonya, dünya çapında iyi bilinen kapsamlı kültür ve sanat, zengin mutfağı, etkili sineması ve müzik endüstrisi ile önde gelen anime, manga ve video oyunları endüstrisi ile kültürel bir süpergüçtür.[13][14]

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Japonya'nın Japonca adı kanji ile 日本 olarak yazılır ve Nippon veya Nihon olarak telaffuz edilir.[15] MS 8. yüzyılın başlarından bu tanım kabul edilmeden önce, ülke Çin'de Wa (倭, Japonya'da MS 757 civarında 和 olarak değiştirildi) olarak ve Japonya'da Yamato endonimi ile biliniyordu.[16] Karakterlerin orijinal Çin-Japonca okunuşu olan Nippon, Japon banknotları ve posta pulları da dahil olmak üzere resmi kullanımlar için tercih edilmektedir.[15] Nihon ise genellikle günlük konuşmada kullanılır ve Edo Dönemi'nde Japon fonolojisindeki değişiklikleri yansıtır.[16] Nichi () karakteri "güneş" veya "gün" anlamına gelirken, hon () ise "temel" veya "orijin" anlamına gelir. 日本 karakterleri "Doğan Güneşin Ülkesi" tanımının kaynağı olan "güneşin kökeni" anlamına gelmektedir.[17]

Japonya adı, 日本 kelimesinin Wu Çincesi telaffuzlarına dayanmaktadır ve erken ticaret yoluyla Avrupa dillerine tanıtılmıştır. Bu hala modern Wu dillerinde yansıtılmaktadır, örneğin Şanghaycada Zeppen (Wuu dili telaffuz: [zəʔpən]) veya Wenzhoucada Zaipan olarak adlandırılmaktadır. 13. yüzyılda Marco Polo, 日本國 karakterlerinin Erken Mandarin Çincesi telaffuzunu Cipangu olarak kaydetti.[18] Japonya'nın eski Malayca adı olan Japang veya Japun, Çin'in güney kıyısındaki bir lehçesinden ödünç alınmış ve bu sözcük 16. yüzyılın başlarında Avrupa'ya getiren Güneydoğu Asya'daki Portekizli tüccarlar tarafından getirilmiştir.[19] Bu ismin İngilizce'deki ilk kaydı, 1577'de basılmış ve Portekizli bir Cizvit Luís Fróis tarafından yazılmış 1565 bir mektubun çevirisinde Giapan'ın yazılışından ibarettir.[20][21] Örneğin ismin İngilizcedeki ilk hali, 1577'de yayınlanan bir kitapta yer almaktadır ve 1565 tarihli Portekizce bir mektubun çevirisinde adı Giapan olarak yazmaktadır.[22][23] Türkçe kaynaklarda ise ilk olarak Dîvânu Lugâti't-Türk eserinde Çaparka adıyla geçmiş olup[24] günümüz Japonya adı ise yine Batı dillerinden gelmiştir.

Meiji Restorasyonu'ndan II. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar, Japonya'nın tam adı "Büyük Japon İmparatorluğu" anlamına gelen Dai Nippon Teikoku (大日本帝國) idi.[25] Günümüzde, resmî olarak "Japonya Devleti" anlamı gelen Nihon-koku veya Nippon-koku (日本国) adı kullanılmaktadır. Uzun formu açıklayıcı bir tanım içermeyen Japonya gibi ülkelere genellikle "ülke", "ulus" veya "devlet" anlamına gelen koku () karakteriyle eklenmiş bir ad verilir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Prehistorya ve antik tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Efsanevi İmparator Jimmu (神武天皇, Jinmu-tennō)

Yaklaşık MÖ 30.000'e ait bir Paleolitik kültür, Japon adalarında bilinen ilk yerleşimi oluşturmaktadır.[26] Bunu, MÖ 14.500 civarından (Jōmon Dönemi'nin başlangıcı) itibaren, çukurda yaşama ve ilkel tarımla karakterize edilen Orta Taş Çağı'ndan Cilalı Taş Devri'ne kadar yarı yerleşik avcı-toplayıcı kültürü izledi.[27] Döneme ait kil kaplar günümüze ulaşan en eski çanak çömlek örnekleri arasındadır.[28] MÖ 700 civarında, Japon dillerini konuşan Yayoiler, Kore Yarımadası'ndan adalara girerek[29][30][31] Jōmonlar ile karışmaya başladı.[31] Yayoi Dönemi'nde Çin ve Kore'den ıslak pirinç tarımı[32], yeni bir çömlekçilik tarzı[33] ve metalurji gibi uygulamaların tanıtıldığı dönem görüldü.[34] Efsaneye göre İmparator Jimmu (Amaterasu'nun torunu), MÖ 660 yılında Japonya'nın merkezinde bir krallık kurarak kesintisiz bir imparatorluk çizgisi başlattı.[35]

Japonya yazılı tarihte ilk kez MS 111'de tamamlanan Çin Han Kitabı adlı eserde yer almaktadır. Budizm, Japonya'ya MS 552'de bir Kore krallığı olan Baekje'den tanıtıldı, ancak Japon Budizmi'nin gelişimi öncelikli olarak Çin'den etkilenmiştir.[36] Erken direnişe rağmen Budizm, Prens Shōtoku gibi şahsiyetler de dahil olmak üzere yönetici sınıf tarafından desteklendi ve Asuka Dönemi'nden (592-710) başlayarak yaygın bir kabul gördü.[37]

MS 645 yılında Prens Naka no Ōe ve Fujiwara no Kamatari liderliğindeki hükûmet, geniş kapsamlı Taika Reformları'nı planladı ve uyguladı. Reform, Çin'den gelen Konfüçyüsçü fikir ve felsefelere dayanan toprak reformuyla başladı.[38] Japonya'daki tüm toprakları çiftçiler arasında eşit olarak dağıtılmak üzere kamulaştırdı ve yeni bir vergi sisteminin temeli olarak bir hane kayıt defterinin derlenmesini emretti.[39] Reformların gerçek amacı, daha fazla merkezileşme sağlamak ve yine Çin'in hükûmet yapısına dayanan imparatorluk sarayının gücünü artırmaktı. Çin yazısı, siyaseti, sanatı ve dini hakkında bilgi edinmek için Çin'e elçiler ve öğrenciler gönderildi.[38] Prens Ōama ile yeğeni Prens Ōtomo arasındaki kanlı bir çatışma olan 672 Jinshin Savaşı, daha ileri idari reformlar için önemli bir dayanak haline geldi.[40] Bu reformlar, mevcut kanunları güçlendiren ve merkezi ve alt yerel yönetimlerin yapısını oluşturan Taihō Kanunu'nun yayımlanmasıyla doruğa ulaştı.[39] Bu yasal reformlar, yarım bin yıl boyunca yürürlükte kalan Çin tarzı bir merkezi hükûmet sistemi olan ritsuryō sistemini yarattı.[40]

Nara Dönemi (710-784), Heijō-kyō'daki (modern Nara) İmparatorluk Sarayı merkezli bir Japon devletinin ortaya çıkışına işaret ediyordu.[41] Bu dönem, Kojiki (712) ve Nihon Shoki (720) kitaplarının tamamlanmasıyla yeni oluşan bir edebiyat kültürünün ortaya çıkışı ve Budist esinli sanat eserleri ve mimarinin gelişmesiyle karakterize edilir.[42][43] MS 735-737'deki çiçek hastalığı salgını sonucunda Japonya nüfusunun üçte birini kaybettiğine inanılmaktadır.[43][44] MS 784 yılında İmparator Kammu başkenti taşıyarak MS 794 yılında Heian-kyō'ya (günümüz Kyoto) yerleşti.[43] Bu, belirgin bir şekilde yerli Japon kültürünün ortaya çıktığı Heian Dönemi'nin (794-1185) başlangıcına işaret ediyordu. Murasaki Shikibu'nun Genji'nin Hikâyesi ile Japonya'nın milli marşı Kimigayo'nun sözleri bu dönemde yazıldı.[45]

Feodal dönem[değiştir | kaynağı değiştir]

Moğolların Japonya seferleri sırasında bir Moğol gemisine binen Japon samurayları (Mōko Shūrai Ekotoba, 1293)
Japon topraklarını biraraya getiren üç isim olan Oda Nobunaga, Toyotomi Hideyoshi ve Tokugawa Ieyasu

Japonya'nın feodal dönemi, yönetici bir savaşçı sınıfı olan samurayların ortaya çıkışı ve hakimiyeti ile karakterizedir.[46] 1185 yılında, Genpei Savaşı'nda Taira boyunun Minamoto boyu tarafından yenilgiye uğratılmasının ardından samuray Minamoto no Yoritomo, Kamakura'da askeri bir yönetim kurdu.[47] Yoritomo'nun ölümünden sonra Hōjō boyu, şogunun vekili olarak iktidara geldi.[43] Budizm'in Zen okulu Kamakura Dönemi'nde (1185-1333) Çin'den tanıtıldı ve samuray sınıfı arasında yaygınlaştı.[48] Kamakura şogunluğu, 1274 ve 1281'de Moğol istilalarını püskürttü ancak sonunda İmparator Go-Daigo tarafından devrildi.[43] Go-Daigo, kısa bir süre otoritesini yeniden kurmaya çalışırken 1336'da Ashikaga Takauji'ye yenilmesi Muromachi Dönemi'nin (1336-1573) başlangıcı oldu.[49] Daha sonra kurulan Ashikaga şogunluğu, daimyō adı verilen feodal savaş ağalarını kontrol etmekte başarısız oldu ve 1467'de, yüzyıllık Sengoku Dönemi'ni ("Savaşan Devletler") başlatan bir iç savaş başladı.[50]

16. yüzyılda Portekizli tüccarlar ve Cizvit misyonerleri ilk kez Japonya'ya ulaşarak Japonya ile Batı arasında doğrudan ticari ve kültürel alışverişi başlattılar.[43][51] Oda Nobunaga, diğer birçok daimyōyu fethetmek için Avrupa teknolojisini ve ateşli silahlarını kullanarak[52] iktidarını pekiştirmesi Azuchi-Momoyama Dönemi olarak bilinen dönemi başlattı.[53] Nobunaga'nın 1582'deki ölümünün ardından, halefi Toyotomi Hideyoshi, 1590'ların başında ülkeyi birleştirdi ve 1592 ve 1597'de Kore'ye iki başarısız istila girişiminde bulundu.[43]

Tokugawa Ieyasu, Hideyoshi'nin oğlu Toyotomi Hideyori'nin naibi olarak görev yaptı ve konumunu siyasi ve askeri destek kazanmak için kullandı.[54] Açık savaş patlak verdiğinde Ieyasu, 1600 yılında Sekigahara Muharebesi'nde rakip boyları mağlup etti. 1603 yılında İmparator Go-Yōzei tarafından şogun olarak atandı ve Edo'da (modern Tokyo) Tokugawa şogunluğunu kurdu.[55] Şogunluk, özerk daimyōyu kontrol etmek için bir davranış kuralları olarak buke shohatto ("Savaşçı Evleri için Çeşitli Kanun Noktaları")[56] ve 1639'da Edo Dönemi (1603–1868) olarak bilinen iki buçuk yüzyıllık zayıf siyasi birliği kapsayan izolasyonist sakoku ("kapalı ülke") politikasını içeren önlemleri yürürlüğe koydu.[55][57] Modern Japonya'nın ekonomik büyümesi bu dönemde başladı ve bunun sonucunda yollar ve su ulaşım yolları ile Osaka pirinç komisyoncularının vadeli işlem sözleşmeleri, bankacılık ve sigorta gibi finansal araçları ortaya çıktı.[58] Batı bilimleri (rangaku) çalışmaları Hollanda'nın Nagasaki'deki yerleşim bölgesiyle temas yoluyla devam etti.[55] Edo Dönemi'nde Japonların Japonya'yı incelemesi olan kokugaku ("ulusal çalışmalar") ortaya çıkmıştır.[59]

Modern dönem[değiştir | kaynağı değiştir]

İmparator Meiji (明治天皇, Meiji-tennō); 1852–1912

Amerika Birleşik Devletleri Donanması, Japonya'nın dış dünyaya açılmasını zorlamak için Tuğamiral Matthew C. Perry'yi gönderdi. Temmuz 1853'te dört "Kara Gemi" ile Uraga'ya gelen Perry Seferi, Mart 1854'te Kanagava Antlaşması ile sonuçlandı.[55] Daha sonra diğer Batılı ülkelerle yapılan benzer anlaşmalar ekonomik ve siyasi krizleri beraberinde getirdi.[55] Şogunun istifası Boshin Savaşı'na yol açtı ve sonucunda tek bir imparatorun (Meiji Restorasyonu) yönetiminde merkezi bir devlet kuruldu.[60] Batılı siyasi, adli ve askeri kurumları benimseyen Kabine, Özel Konsey'i organize etti, Meiji Anayasası'nı tanıttı (29 Kasım 1890) ve Ulusal Diyet'i topladı.[61] Meiji Dönemi'nde (1868-1912), Japon İmparatorluğu, Asya'daki en gelişmiş ülke ve etki alanını genişletmek için askeri çatışma peşinde koşan sanayileşmiş bir dünya gücü olarak ortaya çıktı.[62][63][64] Birinci Çin-Japon Savaşı (1894-1895) ve Rus-Japon Savaşı'ndaki (1904-1905) zaferlerden sonra Japonya; Tayvan, Kore ve Sahalin'in güney yarısının kontrolünü ele geçirdi.[65] Japon nüfusu 1873 yılında 35 milyon iken 1935'te 70 milyona çıkarak kentleşmeye önemli bir geçiş yaptı.[66][67]

20. yüzyılın başlarında, artan yayılmacılık ve militarizasyonun gölgesinde kalan nispeten demokratik bir Taişo Dönemi (1912-1926) görüldü.[68][69] I. Dünya Savaşı'na İtilaf devletleri safında katılan Japonya'nın Pasifik ve Çin'deki Alman sömürgelerini ele geçirmesine izin verildi.[69] 1920'ler, devletçiliğe doğru siyasi bir kaymaya, 1923 Büyük Tokyo Depremi'nin ardından bir kanunsuzluk dönemine, siyasi muhalefete karşı yasaların çıkarılmasına ve bir dizi darbe girişimine tanık oldu.[67][70][71] Bu süreç 1930'larda hızlandı ve liberal demokrasiye karşı bir düşmanlığı paylaşan ve kendilerini Asya'da yayılmaya adamış birkaç radikal milliyetçi grup doğurdu. 1931'de Japonya, Mançurya'yı işgal etti ve işgalin uluslararası alanda kınanmasının ardından iki yıl sonra Milletler Cemiyeti'nden ayrıldı.[72] 1936'da Japonya, Nazi Almanyası ile Anti-Komintern Paktı'nı imzaladı ve 1940'ta Üç Güç Paktı ile Mihver Devletleri'nden biri haline geldi.[67]

Nagasaki'ye atom bombası saldırısı

Japonya İmparatorluğu 1937'de Çin'in diğer bölgelerini işgal ederek İkinci Çin-Japon Savaşı'nı (1937–1945) hızlandırdı.[73] 1940'ta İmparatorluk, Fransız Hindiçini'ni işgal etti ve ardından Amerika Birleşik Devletleri Japonya'ya petrol ambargosu koydu.[67][74] 7–8 Aralık 1941'de Japon kuvvetleri Pearl Harbor'a ve diğerlerinin yanı sıra Malaya, Singapur ve Hong Kong'daki İngiliz kuvvetlerine sürpriz saldırılar düzenleyerek Pasifik'te II. Dünya Savaşı'nı başlattı.[75] Savaş sırasında Japonya tarafından işgal edilen bölgelerde, yerel sakinlere karşı çok sayıda suistimal işlendi ve kadınlara rahatlatıcı kadınlar (Japonca: 慰安婦 (ianfu)) adıyla zorla cinsel kölelik yaptırıldı.[76] Sonraki dört yıl boyunca, Sovyetlerin Mançurya'yı işgali ve 1945'te Hiroşima ve Nagasaki'ye atom bombası saldırısı ile sonuçlanan Müttefik zaferlerinden sonra, Japonya koşulsuz teslim olmayı kabul etti.[77] Savaş, Japonya'nın kolonilerine ve milyonlarca insanın hayatına mal oldu. Müttefikler milyonlarca Japon yerleşimciyi Asya'daki eski kolonilerinden ve askeri kamplarından geri gönderdiler ve Japon İmparatorluğu'nu ve fethettiği topraklar üzerindeki etkisini büyük ölçüde ortadan kaldırdılar.[78][79] Müttefikler, Japon liderlerini savaş suçlarından yargılamak için Uzak Doğu Uluslararası Askerî Ceza Mahkemesi'ni topladılar.[79]

1947'de Japonya, liberal demokratik uygulamaları vurgulayan yeni bir anayasa kabul etti.[79] Müttefik işgali 1952'de San Francisco Antlaşması ile sona erdi [80] ve Japonya'ya 1956'da Birleşmiş Milletler üyeliği verildi.

Rekor bir ekonomik büyüme dönemi Japonya'yı dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olmaya itti. Bu dönem 1990'ların ortalarında sona erdi.[81] 11 Mart 2011'de Japonya'da dünya kayıtlı tarihinin en büyük depremlerinden biri olan 2011 Tōhoku depremi ve tsunamisi yaşandı ve bu deprem Fukuşima I Nükleer Santrali kazaları'na sebep oldu. 2012 yılında Senkaku Adaları (Çince Diaoyü) nedeniyle Çin ile aralarında ada krizi yaşandı.[82]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Japon Takımadaları'nın uydudan görünümü

Japonya, Pasifik sahili boyunca uzanan toplam 6.852 adaya sahiptir. Okhotsk Denizi'nden Pasifik Okyanusu'ndaki Filipin Denizi'ne kadar olan uzunluğu 3.000 km'den (1.900 mi) fazladır. Kontrol ettiği tüm adaları içeren ülke, 24° ve 46°K enlemler arasında ve 122° ve 146°D boylamlar arasında yer almaktadır. Kuzeyden güneye ana adalar Hokkaido, Honshu, Şikoku ve Kyushu'dur. Okinawa'yı da içeren Ryukyu Adaları, Kyushu'nun güneyinde bir zincir. Nanpō Adaları, Japonya'nın ana adalarının güneyindedir. Birlikte sık sık Japon takımadaları olarak bilinir.[83] 2018 itibarıyla, Japonya'nın bölgesi 377.973,89 km²'dir (145.936,53 metrekare). Doğu Asya'daki en büyük ada ülkesidir. Japonya, dünyanın en uzun altıncı sahil şeridine sahiptir (29.751 km (18.486 mi)). Arazi sınırları yoktur. Çok sayıda dışa açılan adalarından dolayı Japonya, 4.470.000 km²'yi (1.730.000 m² mi) kaplayan, dünyanın sekizinci büyük Özel Ekonomik Bölgesi'ne sahiptir.[84]

Japonya'nın yaklaşık yüzde 73'ü ormanlık, dağlıktır ve tarımsal, endüstriyel veya konut kullanımına uygun değildir.[85][86] Sonuç olarak, çoğunlukla kıyı bölgelerinde bulunan yaşanabilir bölgeler, nüfus yoğunluğunun aşırı derecede yüksek olmasına neden olmaktadır. Japonya, dünyanın en yoğun nüfuslu ülkelerinden biridir.[87]

Japonya'nın toplam alanının yaklaşık %0,5'i geri kazanılmış arazidir (umetatechi). 12. yüzyılda başladı. 20. yüzyılın sonları ve 21. yüzyılın başlarında yapılan projeler arasında Ise Körfezi'ndeki Chubu Centrair Uluslararası Havaalanı, Osaka Körfezi'nin ortasında Kansai Uluslararası Havaalanı, Yokohama Hakkeijima Deniz Cenneti ve Wakayama Marina Şehri gibi yapay adalar yer almaktadır.[88] Japonya'nın Akita kentindeki Ogata köyü, 1957'de başlayan Hachirōgata Gölü'nden geri kazanılan arazilerde kuruldu.[89] Nagasaki, Isahaya'daki Isahaya Koyu'ndaki ıslah projesi (早 早 湾 干 拓 事業) 1989'da başladı ve 2018 itibarıyla toplam 35 km² (14 metrekare) geri alındı.

Sonbaharda Kongōbu-ji'deki Japon akçaağaçları

Japonya adaları Pasifik Ateş Çemberi'nde volkanik bir bölgede bulunur. Öncelikle, Filipin Denizi Plakası'nın kıtasal Amurya Plakası ve Okinawa Plakası'nın altındaki güney batımının ve Güneydoğu’nun diptüksiyonunun bir sonucu olarak Silüriyen'in ortasından Pleistosen'e kadar yüz milyonlarca yıl boyunca meydana gelen büyük okyanus hareketlerinin bir sonucudur. kuzeydeki Okhotsk Plate altındaki Pacific Plate. Japonya kıyılarındaki Boso Üçlü Kavşağı, Kuzey Amerikan Tabak, Pasifik Tabak ve Filipin Deniz Tabakının buluştuğu üçlü bir kavşaktır. Japonya, Avrasya kıtasının doğu kıyısına bağlandı. Alt plakalar Japonya'yı doğuya doğru çekti ve yaklaşık 15 milyon yıl önce Japonya Denizi'ni açtı.[90]

Japonya'da 108 aktif volkan var. Yirminci yüzyıl boyunca, Hokkaido'daki Shōwa-shinzan ve Pasifik'teki Bayonnaise Kayaları'ndaki Myōjin-shō dahil olmak üzere birçok yeni volkan ortaya çıktı. Genellikle tsunami ile sonuçlanan yıkıcı depremler her yüzyılda birkaç kez meydana gelir.[91] 1923 Tokyo Depremi'nde 140.000'den fazla kişi öldü.[92] Daha yeni ana depremler, 1995 Büyük Hanshin depremi ve 11 Mart 2011'de Japonya'yı vuran ve büyük bir tsunamiyi tetikleyen 9,1 büyüklüğünde bir deprem olan 2011 Tōhoku Depremi'dir.[93] Japonya, Pasifik Ateş Halkası'ndaki konumu nedeniyle büyük ölçüde depremlere, tsunamiye ve volkanlara eğilimlidir.[94] 2013 Dünya Risk Endeksi'nde ölçüldüğü üzere en yüksek 15. doğal afet riskine sahiptir.[95]

Siyaset[değiştir | kaynağı değiştir]

Hükûmet[değiştir | kaynağı değiştir]

Japonya anayasal monarşi olup İmparator'un yetkileri oldukça kısıtlıdır. Japonya Anayasası'na göre imparator “devletin ve halkın birliğinin simgesidir” ve egemenlik hakkı olmaksızın sadece törensel bir rol oynar. Egemenlik ise Japon halkına ait olup güç Başbakan ve Diet'in diğer seçilmiş üyeleri tarafından esas tutulur.[96] Akihito'nun çekilmesinden sonra tahta çıkan Naruhito, 2019'da bu yana Japonya İmparatoru'dur.

Japonya'nın yasama organı Ulusal Diyet çift meclisli bir parlamentodur. Diet her dört yılda bir halkoyuyla seçilen 480 sandalyeli Temsilciler Meclisi, altı yıl görev yapan halk tarafından seçilmiş üyelere sahip 242 sandalyeli Danışmanlar Meclisi'nden oluşmaktadır. 20 yaş üzeri yetişkinlerin gizli oyla tüm seçilebilen makamlar[96] için genel oy hakkı bulunmaktadır.[97] Diette sosyal liberal Japonya Demokratik Partisi ve muhafazakâr Liberal Demokrat Partileri (LDP) hakimdir. LDP 1993 ve 1994 yılları arasında kısa bir 11 aylık dönem ve 2009-2012 yılları dışında, 1955 yılından bu yana sürekli bir seçim başarısı gördü. Parti alt kamarada 294 sandalye ve üst kamarada 83 sandalyeyi elinde bulundurmaktadır.

Japonya Başbakanı hükûmetin başıdır ve Diet üyeleri tarafından belirlendikten sonra imparator tarafından atanır.[96] Başbakan kabinenin başıdır ve bakanları atama ve görevden alma yetkisine sahiptir. Japonya'nın şu anki başbakanı Fumio Kishida, başbakan Yoshihide Suga'nın başbakanlık görevini bırakma kararını aldıktan sonra, 29 Eylül'de LDP'de yapılan seçimleri kazanarak 4 Ekim 2021'den beri Japonya başbakanlığını yapmaktadır.

İdari bölümler[değiştir | kaynağı değiştir]

Japonya, idari olarak dört yılda bir seçilen vali, yasama ve idari bürokrasi tarafından denetlenen 47 prefektörlüğe (都道府県, todofuken) ayrılır.[98] Prefektörlükler ise şehir, kasaba ve köy olmak üzere belediyelere ayrılır.[99] Tokyo özel bir statüye sahip olup bunlara ek olarak 23 özel semte ayrılır. Hokkaidō ise prefektörlük ve belediyeler arası 14 alt prefektörlüğe ayrılır. Aynı zamanda bazı diğer prefektörlüklerde de alt prefektörlükler bulunmaktadır. Japonya aynı zamanda sekiz bölgeye ayrılmıştır ancak bu bölgeler coğrafi olup idari bir yapıyı temsil etmemektedir.

Japonya'da şu anda birçok şehir, kasaba ve köyler birleştirilmektedir. Bu işlemle birlikte prefektörlük altı idari bölgelerin sayısını azaltılarak idari maliyetlerin düşürülmesi beklenmektedir.[100]

HokkaidōAomori (prefektörlük)Akita (prefektörlük)Iwate (prefektörlük)Yamagata (prefektörlük)Miyagi (prefektörlük)Fukuşima (prefektörlük)Niigata (prefektörlük)Tochigi (prefektörlük)Gunma (prefektörlük)Ibaraki (prefektörlük)Nagano (prefektörlük)Saitama (prefektörlük)Chiba (prefektörlük)TokyoKanagawa (prefektörlük)Toyama (prefektörlük)Ishikawa (prefektörlük)Gifu (prefektörlük)Fukui (prefektörlük)Yamanashi (prefektörlük)Shizuoka (prefektörlük)Aichi (prefektörlük)Shiga (prefektörlük)Kyoto (prefektörlük)Mie (prefektörlük)Nara (prefektörlük)Hyōgo (prefektörlük)Osaka (prefektörlük)Wakayama (prefektörlük)Tottori (prefektörlük)Okayama (prefektörlük)Shimane (prefektörlük)Hiroşima (prefektörlük)Yamaguchi (prefektörlük)Kagawa (prefektörlük)Tokushima (prefektörlük)Ehime (prefektörlük)Kōchi (prefektörlük)Fukuoka (prefektörlük)Ōita (prefektörlük)Saga (prefektörlük)Nagasaki (prefektörlük)Kumamoto (prefektörlük)Miyazaki (prefektörlük)Kagoshima (prefektörlük)Okinawa (prefektörlük)TokyoKanagawa (prefektörlük)Osaka (prefektörlük)Wakayama (prefektörlük)

Dış ilişkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuril Adaları.

Japonya'nın neredeyse bütün bağımsız ülkelerle siyasi ilişkileri vardır ve Aralık 1956'dan beri BM'nin aktif bir üyesi olmuştur. Japonya G7, G20 ve APEC'in üyesidir ve Doğu Asya Zirvesi'ne katılmaktadır. Japonya, Avustralya ile Mart 2007'de[101] ve Hindistan ile Ekim 2008'de[102] güvenlik anlaşmalarına girdi. Japonya, 2014'te 9.2 milyar dolar vererek dünyanın 5. en büyük resmî kalkınma yardımı bağışçısıdır.[103] 2017'de, Japonya dünyadaki en büyük beşinci diplomatik ağa sahipti.[104]

Japonya'nın ABD ile yakın bağları vardır. Japonya'nın II. Dünya Savaşı'ndaki müttefikleri ve müttefikleri tarafından yenilmesinden bu yana, iki ülke yakın ekonomik ve savunma ilişkilerini sürdürmüştür. Amerika Birleşik Devletleri, Japon ihracatı için büyük bir pazar ve Japon ithalatının başlıca kaynağıdır ve Japonya'yı kısmen bu amaç için askeri üslere sahip olan ülkeyi korumaya kararlıdır.[105] Japonya'nın II. Dünya Savaşı'ndaki yenilgisinden sonra, Japon yönetimi Kuzey Mariana Adaları ABD'nin kontrolüne girdi.[106]

Japonya, Rusya’nın 1945’te Sovyetler Birliği’nce işgal edilen Güney Kuril Adaları’nın (Etorofu, Kunashiri, Shikotan ve Habomai grubu dahil) kontrolüne itiraz ediyor.[107] Güney Kore’nin Liancourt Kayalıkları (Japonca: Takeshima, Korece: Dokdo) kontrolü, ancak Japonya tarafından kabul edilmedi ve talep edildi.[108] Japonya, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ve Çin Cumhuriyeti (ÇC) ile ilişkileri Senkaku Adaları üzerinde zorladı; ve Çin Halk Cumhuriyeti ile Okinotorishima statüsünde.[109]

Donald Tusk, Shinzō Abe ve Jean-Claude Juncker, AB-Japonya Ekonomik Ortaklık Anlaşmasını imzaladıktan sonra.

Japonya’nın Güney Kore ile ilişkisi, Japonya’nın Koreliler’in Japon sömürge yönetimi sırasında özellikle de "rahatlık kadınları" konusunda ele alınması nedeniyle gerildi.[110] Bu kadınlar esasen seks köleleriydi ve bu tedaviye kaç kadının maruz kaldığına dair kesin bir rakam bulunmamasına rağmen, uzmanlar bunun onlarca veya yüz binlerce kişide olabileceğine inanıyor. 1910 ve 1945 arasında, Japon hükûmeti Kore altyapısını yeniden inşa etti. Buna rağmen, Kore’deki modernleşme her zaman Japonların çıkarları ile bağlantılıydı ve bu nedenle sosyal yapıların “devrilmesi” anlamına gelmiyordu. Mesela Japonya, Kore’nin ilkel feodalist tarımını sürdürdü çünkü Japon çıkarlarına hizmet etti.[111] Japonya’nın Kore’deki emperyalizmindeki yeni gelişmeler arasında, ülkenin her yerinde bir dizi polis karakolu kurulması, vergileri ayni vergi yerine sabit parayla değiştirmek ve Japonya’daki özel şirketlere vermek için köylere ait olan ortak arazilerin çoğunun alınması[112] (birçok köylünün topraklarını kaybetmesine neden oldu.[113]) Japonya, yarımadanın 800.000'in üzerinde Japon göçmeni tanıttı ve Kore dilini okullarda yasaklama ve Korelileri Japon isimlerini benimsemeye zorlama çabalarıyla bir kültürel baskı kampanyası yürüttü.[114]

Japonya, G7 ve G20 üyesidir.

Kore Yarımadası, 1945’te II. Dünya Savaşı'nın sonunda Japonya ve Eksen’in teslim edilmesiyle bir kez daha bağımsız hale geldi. Tarihsel gerginliklerine rağmen, Aralık 2015’te, Japonya konuyla ilgili sorumluluk ve hayatta kalan konfor kadınlarına para ödedi. Bugün, Güney Kore ve Japonya'nın daha güçlü ve daha ekonomik ilişkileri var. 1990'lardan bu yana, Kore Dalgası Doğu Asya'da büyük bir hayran kitlesi yarattı. Japonya, Kore müziği (K-pop), televizyon (K-dramaları) ve filmlerin bir numaralı ithalatçısıdır, ancak bu yalnızca Güney Kore hükûmeti 1948'den beri yerde olan Japonya ile yapılan kültür alışverişinde 30 yıllık yasağı kaldırdıktan sonra mümkün oldu.[115]

Kore pop kültür ürünlerinin Japon pazarındaki başarısı kısmen, yıldız pazarlama sistemi ve yeni televizyon şovlarının ve müziğin ağır tanıtımı gibi Japon fikirlerinin ödünç alınmasıyla açıklanmaktadır. Winter Sonata ve Coffee Prince gibi Kore dramalarının yanı sıra BIGBANG ve SHINee gibi K-pop sanatçıları Japon tüketiciler arasında çok popüler. Son zamanlarda, Güney Kore Devlet Başkanı Moon Jae-in, ilişkilerinin geleceğini ve özellikle bölgedeki Kuzey Kore saldırganlığı için çözüm bulma konusunda nasıl işbirliği yapılacağını tartışmak üzere Almanya'nın Hamburg kentindeki 2017 G-20 Zirvesi'nde Japonya Başbakanı Shinzo Abe ile bir araya geldi. Her iki lider de, kadınların anlaşmazlıklarını çözme, bölgede olumlu ilişkiler kurma ve nükleer silahları test etmeye ve kendilerini uluslararası toplumdan daha fazla tecrit etmeye devam ederken, Çin'i Kuzey Kore ile daha iddialı olmaya zorlama konusundaki taahhütlerini yineledi.[116]

Ordu[değiştir | kaynağı değiştir]

Japonya Deniz Öz Savunma Kuvvetlerine ait Hyūga sınıfı refakat gemisi

Japonya'nın askeri gücü (Japonya Öz Savunma Kuvvetleri), Japonya Anayasası'nın 9. maddesi ile sınırlandırılmış olup Japonya'nın herhangi bir savaş ilanı veya uluslararası anlaşmazlıklarda askeri kuvvet kullanmayı reddetmektedir. Bu yüzden Japonya Öz Savunma Kuvvetleri o zamandan bu yana Japonya dışında tek bir kurşun bile atmamıştır.[117] Japonya Öz Savunma Kuvvetleri, ülkenin Savunma Bakanlığı tarafından yönetilmektedir ve Kara, Deniz ve Hava öz savunma kuvvetlerinden oluşmaktadır. Japonya'nın askeri harcamaları, ülkenin GSYİH'sının yüzde birinden az olmasına karşın 2005 yılı itibarı ile 44,3 milyar dolar gibi nispeten büyük rakamlara ulaşmaktadır.[118] Öz Savunma Kuvvetlerine katılım tamamen gönüllüdür. Japonya Öz Savunma Kuvvetleri'nin toplam personel sayısı 247.450'dir. Japonya 1992 yılında yapılan bir kanun değişikliğiyle birlikte Kamboçya, Mozambik, Irak ve Endonezya gibi ülkelerde barış operasyonlarına katılarak II. Dünya Savaşı'ndan bu yana ilk defa ülke dışına asker göndermiştir.[119] Ayrıca Japonya Deniz Öz Savunma Kuvvetleri RIMPAC deniz tatbikatlarına düzenli olarak katılmaktadır.[120]

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Tokyo Menkul Kıymetler Borsası

Japonya, $5,38 trilyon dolar millî geliriyle 2021 yılı itibarıyla dünyanın 3. büyük millî ekonomisidir.[1] II. Dünya Savaşı'nda ağır bir yenilgiye uğramış olmasına rağmen, kısa bir süre içerisinde Japonya'nın hızla kalkınmasıyla dünyanın önde gelen ekonomik güçlerinden birisi hâline dönüşmesi "Japon mucizesi" olarak değerlendirilmiş ve uzun yıllar boyunca çoğu gelişmekte olan ülke için bir örnek olarak gösterilmiştir. 1980'li yılların sonuna gelindiğinde Japonya'nın ekonomik gelişmesi o denli göz kamaştırıcı hale gelmiştir ki, "Japan As Number One" sloganı altında, Japonya'nın dünyanın en büyük ekonomik gücü olması planları yapılmaya başlanmıştır.

Hal böyle olmakla birlikte, 1990'lı yılların başından itibaren Japon ekonomisi büyük bir durgunluk içerisine girmiş, büyüme oranları büyük ölçüde azalmış, işsizlik artmıştır. Japonya'nın içine düştüğü bu kronik durgunluktan kurtulamaması hâlinde mali sektörde ciddi bunalımlar yaşamasının kaçınılmaz olacağı büyük ölçüde kabul görmektedir. Ekonomik büyüklüğü ve dünya ticareti içerisindeki yeri göz önünde bulundurulduğunda, (1 dolar 120 yen olarak alındığında, 2002 yılında Japonya 433 milyar dolar ihracat ve 350 milyar dolar ithalat ile 783 milyar dolarlık bir dış ticaret hacmi gerçekleştirmiştir) Japonya'nın içine düşeceği bir finansal krizin tüm dünyayı etkilemesi ise kaçınılmaz olacaktır.

Japonya'nın II. Dünya Savaşı sonrasında gösterdiği ekonomik başarının ardında yatan faktörler, daha sonra içine düştüğü ekonomik durgunluğun da belli başlı nedenini teşkil etmiştir. Japonya II. Dünya Savaşı'nı takip eden dönemde, istikrarlı siyasi iktidar (Liberal Demokrat Partisi neredeyse 1990'ların ortalarına kadar sürekli olarak tek başına iktidar olmuştur), büyük şirket grupları (Keiretsu) ve güçlü bir bürokrasiden oluşan üçlü bir saç ayağı tarafından yönetilmiştir. Bu üç güç odağı arasındaki işbirliği Japonya'nın önemli ve cesur kararlar alarak güçlü bir endüstriyel yapıya kavuşmasına olanak sağlamıştır. Özellikle Keiretsular, kendi grupları içerisinde oluşturdukları dev bankalar aracılığıyla ihtiyaç duydukları finansmanı çok elverişli koşullarla elde edebilmiş ve hükûmetin ve bürokrasinin de yönlendirmesi ve koruması altında hızlı bir şekilde gelişerek pek çok endüstriyel sektörlerde dünyada ön plana çıkmayı başarabilmiştir.

Endüstri[değiştir | kaynağı değiştir]

Toyota tarafından üretilen bir plug-in hibrit otomobil. Japonya, dünyadaki en büyük üçüncü otomobil üreticisidir.

Japonya büyük bir endüstriyel kapasiteye sahiptir ve "motorlu taşıtların, takım tezgahlarının, çelik ve demir dışı metallerin, gemilerin, kimyasal maddelerin, tekstillerin ve işlenmiş gıdaların en büyük ve teknolojik olarak en gelişmiş üreticilerinden bazılarına" ev sahipliği yapmaktadır. Japonya'nın sanayi sektörü, GSYİH'sının yaklaşık %27,5'ini oluşturuyor. Ülkenin imalat üretimi, 2019 itibarıyla dünyanın en yüksek üçüncü üretimidir.

Japonya, 2017 itibarıyla dünyanın en büyük üçüncü otomobil üreticisidir ve dünyanın en büyük otomobil şirketi olan Toyota'ya ev sahipliği yapmaktadır. Japon gemi inşa endüstrisi, Güney Kore ve Çin'den gelen rekabetle karşı karşıya; bir 2020 hükûmet girişimi, bu sektörü ihracatı artırma hedefleri kapsamında desteklenmesi gereken sektörlerden biri olarak belirledi.

Servisler ve turizm[değiştir | kaynağı değiştir]

Japonya'nın hizmet sektörü, 2019 itibarıyla toplam ekonomik üretiminin yaklaşık %70'ini oluşturmaktadır. Toyota, Mitsubishi UFJ, -NTT, ÆON, Softbank, Hitachi ve Itochu gibi dünyanın önde gelenleri arasında listelenen şirketler ile bankacılık, perakende, ulaşım ve telekomünikasyon büyük endüstrilerdir.

Japonya, 2019'da 31,9 milyon uluslararası turist çekti. Turist çekmede Japonya, 2019'da dünyada 11. sırada yer aldı. 2017 Seyahat ve Turizm Rekabet Edebilirlik Raporu, Japonya'yı Asya'daki turizmde en gelişmiş 141 ülke arasında 4. sıraya yerleştirdi.

Bilim ve teknoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Uluslararası Uzay İstasyonundaki Japon Deney Modülü (Kibō)

Japonya, özellikle doğa bilimleri ve mühendislik olmak üzere bilimsel araştırmalarda lider ülkeler arasında yer alır. Ülke, 2020 Bloomberg İnovasyon İndeksi'nde en yenilikçi ülkeler arasında 12. sırada yer almış ve Küresel İnovasyon İndeksi'nde 2019'da 15. sırada iken 2021'de 13. sıraya yükselmiştir. Gayri safi yurtiçi hasılaya göre, Japonya'nın araştırma ve geliştirme bütçesi, 2017 itibarıyla 867.000 araştırmacıyı destekleyen 19 trilyon yenlik bir araştırma ve geliştirme bütçesiyle dünyanın ikinci en yüksek bütçesidir. Ülke, fizik, kimya veya tıp alanlarında yirmi iki Nobel ödülü ve üç Fields madalyasına sahiptir.

Altyapı[değiştir | kaynağı değiştir]

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Japonya'da yaygın bir hızlı tren ağı bulunur
Kashiwazaki-Kariwa Nükleer Enerji Santrali

Japonya'da yollar için çok para harcanmıştır.[121] 1,2 milyon kilometrelik kaplanmış yol ana ulaşım aracıdır.[122] Japonya'da trafik soldan akar. Yüksek hızlı, bölünmüş, sınırlı erişimli paralı yollardan oluşan bir tek ağ, büyük şehirleri birbirine bağlar ve paralı yol girişimleri tarafından işlenir. Hem yeni hem de kullanılmış arabalar ucuzdur. Enerji verimliliği teşvik etmek amacıyla araba sahipliği ücretleri ve benzin vergileri uygulanır. Japonya'da araba kullanımı G8 ülkeleri arasındaki en düşüğüdür.[123] 1987'deki özelleştirmeden bu yana, düzinelerce Japon demiryolu şirketi bölgesel ve yerel yolcu taşımacılığı pazarlarında rekabet etmektedir.[124] Büyük şehirleri birbirine bağlayan yüksek hızlı Şinkansenler (hızlı trenler), güvenlikleri ve dakiklikleri ile bilinir.[125]

2013 yılı itibariyle Japonya'da 175 havalimanı bulunmaktadır.[97] En büyük iç hat havalimanı olan Tokyo'daki Haneda Havalimanı, 2019'da Asya'nın en yoğun ikinci havalimanıydı.[126] Keihin ve Hanshin süper liman merkezleri, 2017 itibarıyla sırasıyla 7,98 ve 5,22 milyon TEU ile dünyanın en büyükleri arasındadır.[127]

Enerji[değiştir | kaynağı değiştir]

2019 yılı itibariyle Japonya'da enerjinin %37,1'i petrolden, %25,1'i kömürden, %22,4'ü doğal gazdan, %3,5'i hidroelektrikten ve %2,8'i nükleer enerjiden ve diğer kaynaklardan üretilmiştir.[128] Nükleer enerji 2010 yılındaki yüzde 11,2'lik orana göre düşüş göstermiştir. Mart 2011'deki Fukushima Daiichi nükleer felaketinin ardından devam eden kamuoyu muhalefeti nedeniyle Mayıs 2012 itibariyle ülkedeki tüm nükleer santraller devre dışı bırakılmıştı, ancak hükümet yetkilileri kamuoyunu en azından bazılarının hizmete dönmesi lehine yönlendirmeye çalışmaya devam etti.[129] Sendai Nükleer Enerji Santrali 2015 yılında yeniden faaliyete geçti ve o tarihten bu yana diğer bazı nükleer enerji santralleri de yeniden faaliyete geçti.[130][131] Japonya önemli yerli rezervlerden yoksundur ve ithal enerjiye büyük ölçüde bağımlıdır.[132] Bu nedenle ülke kaynaklarını çeşitlendirmeyi ve yüksek enerji verimliliği seviyelerini korumayı hedeflemiştir.[133]

Demografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Japon bir aile

Japonya, dünyanın en yaşlı nüfusuna sahiptir. Medyan yaş 44,7 yıl olup dünyanın en yüksek medyan yaş ve Japonya nüfusunun %30,1'i 60 yaşından daha yaşlı olup 60+ yaş grubuna girenlerin dünyanın en yüksek yüzde oranına sahiptir.[134] Japonya, 122.8 milyonu Japon uyruklu (2021 tahminleri) olmak üzere 125,4 milyon nüfusa sahiptir.[135] Küçük bir yabancı nüfus geri kalanını oluşturuyor.[136] 2019'da toplam Japon nüfusunun %92'si şehirlerde yaşıyordu.[137] Başkent Tokyo'nun nüfusu 13,9 milyon (2022).[138] 38.140.000 kişi ile dünyanın en büyük metropol alanı olan Büyük Tokyo Bölgesi'nin bir parçasıdır (2016).[139] Japonya etnik ve kültürel olarak homojen bir toplumdur,[140] Japonlar ülke nüfusunun %98.1'ini oluşturmaktadır.[141] Ülkedeki azınlık etnik grupları arasında yerli Aynular ve Ryukyulular yer alıyor.[142] Zainichi Koreliler,[143] Çinliler, Filipinliler,[144] çoğunlukla Japon kökenli Brezilyalılar,[145] ve Perulular çoğunlukla Japon asıllı da Japonya'nın küçük azınlık grupları arasındadır.[146] Burakumin bir sosyal azınlık grubu oluşturuyor.[147]

Japonya, dünyanın en hızlı yaşlanan ülkesidir ve toplam nüfusunun üçte birini oluşturan herhangi bir ülkedeki en yüksek yaşlı nüfus oranına sahiptir;[148] bu, yaşam beklentisinde bir artış ve doğum oranlarında bir düşüşün izlediği İkinci Dünya Savaşı sonrası bebek patlamasının bir sonucudur.[149] aponya'nın toplam doğurganlık hızı 1,4'tür, bu oran 2,1'lik yenileme hızının altındadır ve dünyanın en düşükleri arasındadır ;[150] Japonya'nın ortalama yaşı 48.4, bu sayı dünyadaki en yüksek ortalama yaştır.[151] 2020 itibarıyla, nüfusun yüzde 28,7'sinden fazlası 65 yaşın üzerinde. Giderek artan sayıda genç Japon evlenmiyor veya çocuksuz kalıyor,[152][153] Japonya'nın nüfusunun 2065 yılına kadar yaklaşık 88 milyona düşmesi bekleniyor.

Demografik yapıdaki değişiklikler, özellikle işgücü nüfusunda azalma ve sosyal güvenlik yardımlarının maliyetinde artış olmak üzere bir dizi sosyal sorun yaratmıştır.  Japonya hükûmeti, 2060 yılına kadar çalışma yaşındaki her kişi için neredeyse bir yaşlı olacağını tahmin ediyor. Göçmenlik ve doğum teşvikleri, bazen ülkenin yaşlanan nüfusunu desteklemek için genç işçiler sağlamak için bir çözüm olarak öneriliyor.[154][155] 1 Nisan 2019'da, Japonya'nın revize edilmiş göçmenlik yasası çıkarılarak, belirli sektörlerdeki işgücü açığının azaltılmasına yardımcı olmak için yabancı işçilerin haklarını koruyor.[156]


Din[değiştir | kaynağı değiştir]

Hiroşima yakınlarındaki Itsukuşima Tapınağı Torii kapısı, Japonya'nın Üç Manzarası ve UNESCO Dünya Mirası'ndan biridir.

Ülkede Şintoizm ve Budizmin etkisi beraber görülür. Örneğin düğün törenleri genelde Şinto dininin kurallarına göre yapılır. Cenazelerde ise genelde Budist törenler uygulanır. Şinto ülkenin yerli dinidir. Ormanlarda, dağlarda, denizlerde, kısacası doğada "'kami'" denilen ruhların yaşadığına inanılırdı. Doğa ile uyum içinde yaşayan eski topluluklar bu ruhları sayarlardı. Bu inanç Şinto dininin temelini oluşturur. Sonraları bu ruhlara atalar ve kahramanlar da eklendi. Bazı evlerde bu ruhlara yiyeceklerin sunulduğu "'tanrı rafı'" bulunur. Budizm ise Şinto'dan farklı olarak 6. yüzyılda, Çin ve Kore yoluyla Hindistan'dan gelmiştir. İlk kez 16. yüzyılda Portekizli denizciler aracılığıyla gelen Hristiyanlık ise nüfusun küçük bir kısmınca benimsenmiştir.

Diller[değiştir | kaynağı değiştir]

Japonca, Japonya'nın fiili ulusal dilidir ve ülkedeki çoğu insanın ana dilidir.[157] Japonca yazı, kanji (Çince karakterler) ve iki grup kana (el yazısı alfabesine ve kanji tarafından kullanılan köklere dayalı heceler) ile Latin alfabesi ve Arap rakamlarını kullanır.[158] İngilizce, Japonya'da bir iş ve uluslararası bağlantı dili olarak önemli bir rol almıştır. Sonuç olarak, İngilizce derslerinin 2020 yılına kadar Japon okul sisteminin tüm seviyelerinde zorunlu hale gelmesiyle birlikte eğitim sisteminde İngilizce'nin yaygınlığı artmıştır.[159] Japon İşaret Dili, Japonya'da kullanılan birincil işaret dilidir ve resmi olarak kabul gördü, ancak kullanımı tarihsel olarak ayrımcı politikalar ve eğitim desteği eksikliği nedeniyle engellendi.

Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

Tokyo Üniversitesi giriş sınavını geçen bir öğrenci kutlama yapıyor.

1947 Temel Eğitim Yasası'ndan bu yana, Japonya'da zorunlu eğitim, birlikte dokuz yıl süren ilkokul ve ortaokuldan oluşur.[160] Hemen hemen tüm çocuklar eğitimlerine üç yıllık bir lisede devam etmektedirler.[161] Japonya'daki en iyi iki üniversite, Tokyo Üniversitesi ve Kyoto Üniversitesi'dir.[162] Nisan 2016'dan itibaren, çeşitli okullar, dokuz yıllık zorunlu eğitim programına entegre edilen ilkokul ve ortaokul ile akademik yıla başladı; MEXT, bu yaklaşımın ülke çapında benimsenmesini planlıyor.[163]

OECD tarafından koordine edilen Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA), 15 yaşındaki Japonların bilgi ve becerilerini dünyanın en iyi üçüncü sıralamasında sıralıyor.[164] Japonya okuma yazma, matematik ve fen bilimlerinde okuma yazma, matematik ve fen bilimlerinde ortalama 520 öğrenciyle OECD ülkelerinden biridir ve OECD ülkeleri arasında dünyanın en yüksek eğitimli iş güçlerinden birine sahiptir.[165][166][167] 2018 itibarıyla toplam GSYİH'sının yaklaşık %3,1'ini eğitime harcadı.[168] OECD ortalaması olan %4,9'un altında.[169] 2020'de ülke, %52,7 ile yüksek öğrenim görmüş 25 ila 64 yaşındakilerin yüzdesinde üçüncü sırada yer aldı. 25 ila 34 yaşlarındaki Japonların yaklaşık %61.5'i bir tür yükseköğretim yeterliliğine sahiptir ve lisans dereceleri 25 ila 64 yaşındaki Japonların %31,3'ünde bulunur ve OECD'de Güney Kore'den sonra ikinci sıradadır.[170] Japon kadınların %59'unun üniversite diplomasına sahip olması ve Japon erkeklerin %52'sinin üniversite diplomasına sahip olması nedeniyle, Japon kadınları erkek meslektaşlarına kıyasla daha yüksek eğitimlidir.[171]

Sağlık[değiştir | kaynağı değiştir]

Japonya'da sağlık bakımı ulusal ve yerel yönetimler tarafından sağlanmaktadır. Kişisel tıbbi hizmetler için ödeme, bir hükûmet komitesi tarafından belirlenen ücretlerle, göreceli erişim eşitliği sağlayan evrensel bir sağlık sigortası sistemi aracılığıyla yapılır. İşverenler aracılığıyla sigortası olmayan kişiler, yerel yönetimler tarafından idare edilen ulusal sağlık sigortası programına katılabilir. 1973'ten beri, tüm yaşlı insanlar devlet destekli sigorta kapsamındadır.[172] Hastalar seçtikleri hekimleri veya tesisleri seçmekte özgürdür.[173]

Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

Japon ulusal simgeleri Fuji Dağı ve sakura çiçekleri

Kimono da Japon kültürünün en önemli unsurudur. Kimono giyen Japonlar adeta sihirli çubukla büyülenmişcesine seremonik ve kibar davranışlar sergilerler. Kimononun da farklılıkları vardır. Evli kadınların kimonolarının kolları kısadır. Bekarların ise uzundur. 20 yaşına basan genç kızlar aile içinde seremoniyle kimono giyer ve 20 yaşını kutlar.

Japonlar seremonilerinde hep dingin bir ruha sahip olup doğayla bir yaşamaya çalışırlar. Kadō (Halk diliyle İkebana da denir) da dünyaca ünlü Japon çiçek süsleme sanatıdır.

Geleneksel Japon kültüründe kadın-erkek ayrımı yoğun olarak vardır. En basitinden Japonca'da 'erkek dili' ve 'kadın dili' vardır. Erkekler oldukça erkeksi bir dille konuşurken kadınların bu dile ait kelimeleri ünlemleri kullanması pek doğru bulunmaz. Ancak günümüzde Japon kültüründe egemen olan yabancılaşma her alana olduğu gibi dile de etki etmiştir.

Çağdaş Japon kültürü Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika'dan gelen etkileri birleştirir.[174]

Geleneksel Japon sanatları arasında seramik, tekstil, cilalı eşya, kılıç gibi el sanatları ve bebekleri; bunraku, kabuki, noh, dansı ve rakugo performansları; ve diğer uygulamalar, çay töreni, ikebana, dövüş sanatları, kaligrafi, origami, onsen, Geisha ve oyunları vardır. Japonya, hem maddi hem de maddi olmayan kültürel varlıklar ve Ulusal Hazineler'in korunması ve tanıtılması için gelişmiş sistemi vardır.[175] Yirmi iki site UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne konulmuştur ve bunların on sekizi kültür açısından önemlidir.[176]

Sanat ve mimari[değiştir | kaynağı değiştir]

Hokusai'nin 19. yüzyılı ukiyo-e ahşap baskı Kanagawa Oki Nami Ura
Ritsurin Bahçesi, Japonya'nın en ünlü gezinti bahçelerinden biri

Japon resminin tarihi, yerli Japon estetiği ile ithal fikirler arasında sentez ve rekabeti sergiler.[177] Japon ve Avrupa sanatı arasındaki etkileşim önemliydi: örneğin, 19. yüzyılda ihraç edilmeye başlanan ukiyo-e baskılar, Japonizm olarak bilinen hareket, Batı'da modern sanatın gelişiminde özellikle de Ard-İzlenimcilik üzerinde önemli etki yaptı.[177]

Japon mimarisi yerel ve diğer etkilerin birleşimidir. Geleneksel olarak, zeminden hafifçe yükseltilmiş, kiremitli veya sazdan çatılı ahşap veya çamur sıva yapıları ile nitelendirilir.[178] Ise Mabedi, Japon mimarisinin prototipi olarak kutlandı.[179] Minka ve birçok tapınak binalarında, odalarla iç ve dış mekan arasındaki farkı yok eden tatami hasır ve sürgülü kapıların kullanımını görülür.[180] 19. yüzyıldan beri Japonya, Batı modern mimarisinin çoğunu inşaat ve tasarıma dahil etti.[181] Japon mimarlar, önce Kenzō Tange gibi mimarların çalışmaları ve ardından Metabolizma gibi hareketlerle uluslararası sahnede bir etki yarattılar.[182]

Medya[değiştir | kaynağı değiştir]

Japonya'da televizyon izlemeyle ilgili 2015 NHK anketine göre, Japonların yüzde 79'u her gün televizyon izliyor. Japon televizyon dizileri hem Japonya'da hem de uluslararası alanda izleniyor; diğer popüler şovlar varyete şovları, komedi ve haber programları türlerindedir. Doraemon, Dragon Ball, One Piece ve Naruto gibi birçok anime küresel çapta önemli bir popülerlik kazandı ve dünyanın en yüksek hasılat yapan medya imtiyazları arasında yer alıyor. Özellikle Pokémon'un tüm zamanların en yüksek hasılat yapan medya serisi olduğu tahmin ediliyor. Japon gazeteleri 2016 yılı itibarıyla dünyada en çok tirajı olan gazeteler arasındadır.[183]

Japonya, dünyadaki en eski ve en büyük film endüstrilerinden birine sahiptir. Ishirō Honda'nın Godzilla'sı , Japonya'nın uluslararası bir simgesi haline geldi ve kaiju filmlerinin tüm bir alt türünün yanı sıra tarihteki en uzun soluklu film serisini ortaya çıkardı. Manga olarak bilinen Japon çizgi romanları 20. yüzyılın ortalarında gelişti ve dünya çapında popüler hale geldi . Çok sayıda manga serisi, Amerikan çizgi roman endüstrisine rakip olarak tüm zamanların en çok satan çizgi roman serilerinden biri haline geldi . Anime olarak bilinen Japon animasyon filmleri ve televizyon dizileri, büyük ölçüde Japon mangasından etkilenmiş ve uluslararası alanda oldukça popüler hale gelmiştir.

Mutfak[değiştir | kaynağı değiştir]

Ryokan'da geleneksel kahvaltı
Bir tabak nigiri-zushi

Japon mutfağı, geleneksel tarifler ve yerel malzemeler kullanan çok çeşitli bölgesel spesiyaliteler sunar.[184] Deniz ürünleri ve Japon pirinci veya erişte geleneksel temel yiyeceklerdir.[185] Japon körisi, Britanya Hindistanı'ndan Japonya'ya girişinden bu yana o kadar yaygın tüketiliyor ki ramen ve sushi ile birlikte ulusal yemek olarak adlandırılabilir.[186][187] Geleneksel Japon tatlıları wagashi olarak bilinir.[188] Kırmızı fasulye ezmesi ve mochi gibi malzemeler kullanılır. Yeşil çay dondurması modern zaman tatları arasındadır.[189]

Genellikle %14-17 alkol içeren ve pirincin birden fazla fermantasyonu ile yapılan demlenmiş pirinç içeceği sake popüler Japon içeceklerindendir.[190] Bira, 17. yüzyılın sonlarından beri Japonya'da üretilmektedir.[191] Yeşil çay Japonya'da üretilir ve Japon çay seremonisinde kullanılan matcha gibi şekillerde hazırlanır.[192]

Japon mutfağı, Japon pirinci ile çorba, erişte, balık eti, sebze, tofu ve lezzet katması için yapılan okazu gibi temel gıdalara dayanır. Erken modern çağda kırmızı et gibi daha önceden Japonya'da yaygın olmayan ürünler geldi. Japon mutfağı, gıdanın mevsimselliği,[193] malzemeler ve sunum kalitesi ile bilinmektedir. Japon mutfağı, geleneksel tariflerle ve yerel malzemelerle geniş birçok bölgesel özellikler sunmaktadır. Michelin Rehberi, Japonya'daki restoranları dünyanın geri kalanından daha fazla Michelin yıldızı ile ödüllendirdi.[194]

Spor[değiştir | kaynağı değiştir]

Sumo töreni

Geleneksel olarak, sumo Japonya'nın millî sporu olarak kabul edilir.[195] Judo, karate ve kendo gibi Japon savunma sanatları ülkede izleyiciler yaygın olarak uygulanmakta ve tercih edilmektedir. Meiji Restorasyonu'ndan sonra, bazı Batılı sporlar Japonya'ya geldi ve eğitim sistemi aracılığıyla yayılmaya başladı.[196] Japonya 1964 yılında Tokyo Yaz Olimpiyatları'na ev sahipliği yaptı. Japonya 1972 Sapporo ve 1998 Nagano olmak üzere iki kez Kış Olimpiyatları'na ev sahipliği yapmıştır.[197]

Çay töreni[değiştir | kaynağı değiştir]

Sadō'nun kurucularından Sen no Rikyu (1522-1591)

"Sadō" (Çay Yolu) veya "Çanoyu" (Çayın sıcak suyu) adı verilen çay töreni 15. yüzyıla kadar geriye gider. Törenin esası, ev sahibinin konuklarına çay hazırlaması gibi gündelik bir ihtiyaca dayanır. Çay ikramı zaman içinde törensel bir nitelik kazanmıştır. Ev sahibi ve konuklar bu törenin ayrıntılı kurallarına büyük bir ciddiyetle uyarlar. Bu kurallar töreni olabildiğince sadeleştirir. Çay töreni başlı başına kurallar bütününden ibaret değildir. Bunun için bahçe düzenlemesinden çay odasının döşenmesine kadar birçok ön hazırlığın özenle önceden yapılmış olması gerekir. Çay törenine hazırlanmak, mimariden seramiğe, bahçecilikten tarihe, dinden güzel yazma sanatına kadar birçok alanda asgari bilgileri öğrenmek anlamına gelmektedir. Bu hazırlıklar çay töreninin mükemmelliği için şarttır. Bahçenin güzellikleri arasından çay odasına geçen konuklar, gördükleri güzellikler ve yaşadıkları sükunetle çay törenine hazırlanmaktadırlar. Çay töreninde ağırlıklı olarak Zen Budizmi'nin etkisi görülür. Tören ilk bakışta can sıkıcı bir oyun, gereksiz kurallar bütünü gibi gelebilir. Ancak amaç çay yapıp içmekten çok, doğaya karışmak, onun içinde kaybolmak, bu yolla ruhu aydınlatmaktır. Doğallığın yanı sıra sükunet, sadelik estetik ve zarafetle örülü bir arınma sürecidir çay töreni. Hareketler son derece yavaştır, bu nedenle çay yapımı için gerekli eylemlerde olabildiğince tasarruflu olup, yapılması gereken hareketleri çok incelikle hesaplayıp, bunu zarafetle gerçekleştirmek gerekmektedir. Sonuçta ortaya çıkan uyum, ölçülülük ve güzellik izleyenlerin ruhunda ve zihinlerde kalıcı izler bırakacaktır.

Özel günler[değiştir | kaynağı değiştir]

Matsuri olarak adlandırılan ve yıl içerisinde çeşitli zamanlarda kutlanan bayram ve festivallerin çoğu kraliyet döneminden günümüze kadar gelmektedir. Bu kutlamaların çoğu Çin ve Budist kökenlidir fakat Japonlar bu kutlamaları dini tören havasında yapmamaktadırlar. Ocak ayında kutlanan "Yetişkinler Günü" gibi bazı özel günler hafta sonları ile birleştirilmesi amacıyla daima pazartesi günleri kutlanır.

Bunların dışında Mart ile Nisan ayları arasında "Çiçek Seyretme" (Hanami), Mayıs ayında "Altın Hafta" (Golden Week), Temmuz 13 ile 15 arası bazen Ağustos ayında "Bon Festivali" (Obon) ve Eylül ayı ortalarında "Ay seyretme" (Tsukimi)dir.

Resmî Bayramlar

1 Ocak: Yılbaşı 元旦(Gan Tan)
Ocağın 2. Pazartesi: Yetişkinler Günü 成人の日(Seijin no hi)
11 Şubat: Kuruluşu'nun Günü 建国記念の日(Kenkoku Kinen no Hi) Japonya'nın ilk ve efsanevî İmparatoru Jinmu'nun tahta çıktığı gün (eski 紀元節 Kigen-Setsu)
Mart 20 veya 21: İlkbahar Gündönümü = Nevruz 春分の日(Şumbun no Hi)
29 Nisan: Şoowa Devri Anma Günü = Eski İmparator Hirohito'nun Doğum Günü 昭和の日(Şoowa no Hi)
3 Mayıs: Anayasa Bayramı 憲法記念日(Kenpoo Kinen Bi) Anayasa'nın yürürlüğe konulduğu gün
4 Mayıs: Yeşil Günü みどりの日(Midori no Hi)
5 Mayıs: Çocuk Günü こどもの日(Kodomo no Hi) (Tang no Sekku)
Temmuz'un 3.Pazartesi: Deniz Bayramı 海の日(Umi no Hi)
Eylül'ün 3.Pazartesi: Yaşlılara Saygı Günü 敬老の日(Kei-Rou no Hi)
Eylül 23 veya 24: Sonbahar Gündönümü 秋分の日(Şuubun no Hi)
Ekim'in 2. Pazartesi: Spor Günü 体育の日(Taiiku no Hi)
3 Kasım: Kültür Günü 文化の日(Bunka no Hi) Anayasa'nın ilan edildiği gün
23 Kasım: Çalışmalara Teşekkür Günü 勤労感謝の日(Kinrou Kanşa no Hi)
23 Aralık: İmparator Akihito'nun Doğum günü 天皇誕生日(Tennou Tanjoubi)

Kültürel Bayramlar

3 Şubat: Fasulye atma Seremonisi 節分(Setsubun)
3 Mart: Kızlar Festivali 雛祭(Hina Matsuri) 'Şeftali Bayramı' 桃の節句(Momo no Sekku)
7 Temmuz: Yıldız Festivali 七夕(Tanabata)
Eylül ortası: Ay seyretme 月見(Tsukimi)
15 Kasım: 3, 5 ve 7 yaş çocuklar için festival günü 七五三(Şiçi Goo San: 7-5-3)
31 Aralık: Yeni yıl arifesi 大晦日(Oo-Misoka)

Budistlere özgü Bayram

8 Nisan: Çiçek Bayramı 花祭り (Hana Matsuri): Buda'nın doğum günü

Askerî Bayram

11 Kasım: Japonya Öz Savunma Kuvvetleri Günü 自衛隊記念日(Jiei Tai Kinen Bi)

Eski Askerî Bayramlar

10 Mart: Kara Kuvvetleri Günü 陸軍記念日(Rikugun Kinen Bi)

27 Mayıs: Deniz Kuvvetleri Günü 海軍記念日(Kaigun Kinen Bi)

Yas Günleri

10 Mart: Tokyo Büyük Hava Hücum Günü 東京大空襲の日 (Tokyo Dai-Kuşuu no Hi)

  • Tokyo'da Hava bombardımanıyla 100.000'den fazla Japon sivil kaybının yaşandığı gün (1945)

23 Haziran: Okinawa'da Ölenlerin Ruhlarını Teselli Günü 沖縄「慰霊の日」(Okinawa 'İrei no Hi')

  • 94.000 Japon'un Okinawa Adası Seferi'nin bitiş günü bombardımanla kaybedildiği (1945)

6 Ağustos: Hiroşima Atom Bombası Günü 広島原爆の日(Hiroşima Genbaku no Hi)

15 Ağustos: Mütareke Günü 終戦記念日(Şuusen Kinen Bi)

  • Japonya'nın teslim olmasıyla II. Dünya Savaşı'nın bittiği gün (1945)
  • Japonya'da meydana gelen 9,0 büyüklüğünde deprem(11 Mart 2011)

Kıyafet[değiştir | kaynağı değiştir]

Uzun bir dışa kapalılık döneminin ardından 19. yüzyılın ikinci yarısında başlayan Batılılaşma çabaları, halkın kıyafetine de yansıdı. Bugünkü Batılı giyim tarzı, bu sürecin sonucudur. Ancak Japonlar Batılılaşma ile birlikte gelenekleri yaşatma, hatta geliştirme çabasını bir an olsun bırakmamışlardır. Bu çerçevede insanlar özel günlerde geleneksel kıyafet olan kimono giymeyi ihmal etmezler. Kimono vücudu saran ve belde geniş bir kuşakla (obi) bağlanan geleneksel ve dünyaca ünlü bir giysidir. Yeni yıl kutlamalarında, evlilik gibi özel günlerde, bayramlarda ya da mezuniyet günlerinde genç, yaşlı, kadın, erkek Japonlar çoğunlukla kimono giyer. Evlilik ve benzeri resmî törenlerde, damatla gelin siyah kimonolar giyerek sorguçlarını takarlar. Erkekler kimonolarının üzerine çok geniş paçalı pantolonlar (hakama) ve bol ceketler (haori) giyerler. İyi bir kimono çok pahalıdır. Japonlar kimonolarına gözleri gibi bakarlar. Kimonolar anneden kıza, babadan oğula aktarılarak giyilir. Kimonoyu ve obiyi düzgün olarak takmak kolay değildir. Bunun için kadınlar özel ders alırlar. Kimono giyildiğinde normal ayakkabı ve çoraplar giyilmez. Ayakkabı yerine yüksek tahta nalınlar (geta) olabileceği gibi pamuklu ya da deriden yapılmış (zori) sandaletler giyilir. Kimono ile özel pamuklu çoraplar olan (tabi) giyilir. Bu çorapların en ayırt edici özelliği başparmak yerinin de örülmüş olmasıdır. Çorapta başparmak ile diğer parmaklar arasında, sandalet bağının geçmesi için oyuk bulunur. Kimonoya benzeyen diğer bir giyecek ise Yukata'dır. Yukata, pamuklu, basit, yazları festivallerde ya da evde bornoz gibi giyilen giyeceklerdir.

  • Japonya aynı zamanda animede ve bilgisayar oyunlarında dünyada birinci sırayı yer alır.
  • Japonlar, süs bitkileri ve bahçeleri ile tanınırlar.
  • MS 700'den önce bile Japonlar keyif için güzel bahçeler yapmışlardır.

Mitoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Amaterasu... Amaterasu-oo-mikami Japon Şinto dininin güneş tanrıçasıdır. Japon imparatorluk ailesinin mitsel atasıdır. 天照大神 kelimesi Cennetlerde Parıldayan Tanrıça anlamına gelir. Kojiki'ye göre, onun kural tanımaz erkek kardeşi Susanoo her şeyi yerle bir edip, Amaterasu'nun pirinç tarlalarını, tapınakları tarümar edince, tanrıça buna çok içerlenir ve Ama-no-Iwato isimli mağaraya gizlenir. Güneşini kaybeden dünya karanlıktır artık.

Diğer tanrılar onu saklandığı yerden çıkarmak için bir oyun kurarlar. Tanrıça Ama-no-Uzume mağaranın önüne bir ayna koyar ve baştan çıkarıcı bir dans etmeye başlar. Bu bir kutlamadır ve gelen seslerden meraka kapılan Amaterasu mağaradan dışarı uzandığında kendi yansısından ürker. Bu diğer tanrıların onu çekip çıkarması için iyi bir fırsattır.

Torunu Ninigi-no-Mikoto'yu Japonya'da barışı sağlaması için yeryüzüne gönderir. Onun oğlu ise Japonya'nın efsanevi ilk tennoosu (imparatoru) olur üç kutsal silahı ile Kılıç, Mücevher ve Ayna. Bu Japonya'nın İmparatoru mitsel temellere bağlama eğilimini yansıtır. Bu yapı ikinci dünya savaşından sonra büyük ölçüde çökse de Tenno hâlen dinsel niteliklerini muhafaza ediyor.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c d e f "Uluslararası Para Fonu 2021 GYSİH Tahminleri". Dünya Ekonomi Tahmini. Uluslararası Para Fonu. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020. 
  2. ^ "Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı İnsani Gelişme 2021 Raporu" (PDF). hdr.undp.org (İngilizce). Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı. 8 Eylül 2022. ss. 272-276. Erişim tarihi: 8 Eylül 2022. 
  3. ^ a b Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410. 
  4. ^ "Nihon Rettō". Daijirin / Yahoo Japan dictionary. 15 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2007. 
  5. ^ "Japan population, February 2024". nationsgeo.com (İngilizce). 22 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2024. 
  6. ^ 東京都の人口(推計) [Population of Tokyo (estimate)]. Tokyo Metropolitan Government Bureau of Statistics Department. 2 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2018. 
  7. ^ United Nations (12 Mart 2017). "The World's Cities in 2016" (PDF). United Nations. 9 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). 
  8. ^ "The Seven Great Powers". American-Interest. 22 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2015. 
  9. ^ T. V. Paul; James J. Wirtz; Michel Fortmann (2005). Balance of Power. United States of America: State University of New York Press, 2005. ss. 59, 282. ISBN 978-0-7914-6401-4. 23 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2019.  Accordingly, the great powers after the Cold War are Britain, China, France, Germany, Japan, Russia, and the United States p. 59
  10. ^ Baron, Joshua (22 Ocak 2014). Great Power Peace and American Primacy: The Origins and Future of a New International Order. US: Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-137-29948-2. 
  11. ^ "SIPRI Yearbook 2012–15 countries with the highest military expenditure in 2011". Sipri.org. 28 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2013. 
  12. ^ O'Sullivan, Michael; Subramanian, Krithika (17 Ekim 2015). The End of Globalization or a more Multipolar World?. Credit Suisse AG. 15 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2017. 
  13. ^ "WHO Life expectancy". World Health Organization. 1 Haziran 2013. 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2013. 
  14. ^ "Table A.17" (PDF). United Nations World Population Prospects, 2006 revision. UN. 12 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Ocak 2011. 
  15. ^ a b Schreiber, Mark (26 Kasım 2019). "You say 'Nihon', I say 'Nippon', or let's call the whole thing 'Japan'?". The Japan Times. 
  16. ^ a b Carr, Michael (Mart 1992). "Wa Wa Lexicography". International Journal of Lexicography. 5 (1). ss. 1-31. doi:10.1093/ijl/5.1.1Oxford Academic vasıtasıyla. 
  17. ^ Piggott, Joan R. (1997). The Emergence of Japanese Kingship. Stanford University Press. ss. 143-144. ISBN 978-0-8047-2832-4. 
  18. ^ Hoffman, Michael (27 Temmuz 2008). "Cipangu's landlocked isles". The Japan Times. 25 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  19. ^ Lach, Donald (2010). Asia in the Making of Europe. I. University of Chicago Press. s. 157. 
  20. ^ Mancall, Peter C. (2006). "Of the Ilande of Giapan, 1565". Travel narratives from the age of discovery: an anthology. Oxford University Press. ss. 156-157. 
  21. ^ Batchelor, Robert K. (6 Ocak 2014). London: The Selden Map and the Making of a Global City, 1549–1689. University of Chicago Press. ss. 76, 79. ISBN 978-0-226-08079-6. 13 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  22. ^ Mancall, Peter C. (2006). "Of the Ilande of Giapan, 1565". Travel Narratives from the Age of Discovery: an anthology. Oxford University Press. ss. 156-157. 
  23. ^ Batchelor, Robert K. (2014). London: The Selden Map and the Making of a Global City, 1549–1689. University of Chicago Press. ss. 76, 79. ISBN 978-0-226-08079-6. 
  24. ^ Kâşgarlı Mahmud (1986) [1074]. Dîvânu Lugâti't-Türk. B. Atalay tarafından çevrildi (2 bas.). Ankara. s. 29. 
  25. ^ Frédéric, Louis (2002). Japan Encyclopedia (İngilizce). The Belknap Press of Harvard University Press. s. 143. ISBN 978-0-674-00770-3. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  26. ^ Ono, Akira; Sato, Hiroyuki; Tsutsumi, Takashi; Kudo, Yuichiro (2002). "Radiocarbon Dates and Archaeology of the Late Pleistocene in the Japanese Islands". Radiocarbon. 44 (2). ss. 477-494. doi:10.1017/S0033822200031854. 
  27. ^ Habu, Junko (2004). Ancient Jomon of Japan. Cambridge University Press. s. 43. ISBN 978-0-521-77670-7. 
  28. ^ "Jōmon Culture (ca. 10,500–ca. 300 B.C.)". Metropolitan Museum of Art. Erişim tarihi: 17 Mart 2024. 
  29. ^ Wade, Nicholas (4 Mayıs 2011). "Finding on Dialects Casts New Light on the Origins of the Japanese People". The New York Times. 
  30. ^ Vovin, Alexander (2017). "Origins of the Japanese Language". Oxford Research Encyclopedia of Linguistics. Oxford University Press. doi:10.1093/acrefore/9780199384655.013.277. ISBN 978-0-19-938465-5. 
  31. ^ a b Watanabe, Yusuke; Naka, Izumi; Khor, Seik-Soon; Sawai, Hiromi; Hitomi, Yuki; Tokunaga, Katsushi; Ohashi, Jun (17 Haziran 2019). "Analysis of whole Y-chromosome sequences reveals the Japanese population history in the Jomon period". Scientific Reports. 9 (1). s. 8556. doi:10.1038/s41598-019-44473-z. PMC 6572846 $2. PMID 31209235. 
  32. ^ "Road of rice plant". Ulusal Doğa ve Bilim Müzesi. 30 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2024. 
  33. ^ "Kofun Period (ca. 300–710)". Metropolitan Museum of Art. Erişim tarihi: 17 Mart 2024. 
  34. ^ "Yayoi Culture (ca. 300 B.C.–300 A.D.)". Metropolitan Museum of Art. Erişim tarihi: 17 Mart 2024. 
  35. ^ Hendry, Joy (2012). Understanding Japanese Society. Routledge. s. 9. ISBN 978-1-136-27918-8. 
  36. ^ Brown, Delmer M.; Hall, John Whitney; Jansen, Marius B.; Shively, Donald H.; Twitchett, Denis (1988). The Cambridge History of Japan. 1. Cambridge University Press. ss. 140-149, 275. ISBN 978-0-521-22352-2. 
  37. ^ Beasley, William Gerald (1999). The Japanese Experience: A Short History of Japan. University of California Press. s. 42. ISBN 978-0-520-22560-2. 
  38. ^ a b Totman, Conrad (2005). A History of Japan. 2nd. Blackwell. s. 72. ISBN 978-1-4051-2359-4. 
  39. ^ a b Sansom, George (1961). A History of Japan: 1334–1615. Stanford University Press. ss. 57, 68. ISBN 978-0-8047-0525-7. 
  40. ^ a b Totman, Conrad (2002). A History of Japan. Blackwell. ss. 107-108. ISBN 978-1-4051-2359-4. 
  41. ^ Prof. Dr. W. Eberhard, Uzak Doğu Tarihi, TTK Basımevi, Ankara 1992, s. 53.
  42. ^ Totman, Conrad (2002). A History of Japan. Blackwell. ss. 64-79. ISBN 978-1-4051-2359-4. 
  43. ^ a b c d e f g Henshall, Kenneth (2012). "Of Courtiers and Warriors: Early and Medieval History (710–1600)". A History of Japan: From Stone Age to Superpower. Palgrave Macmillan. ss. 24-52. ISBN 978-0-230-36918-4. 
  44. ^ Hays, J.N. (2005). Epidemics and pandemics: their impacts on human history. ABC-CLIO. s. 31. ISBN 978-1-85109-658-9. 
  45. ^ Totman, Conrad (2002). A History of Japan. Blackwell. ss. 79-87, 122-123. ISBN 978-1-4051-2359-4. 
  46. ^ Leibo, Steven A. (2015). East and Southeast Asia 2015–2016. Rowman & Littlefield Publishers. ss. 99-104. ISBN 978-1-4758-1875-8. 
  47. ^ Middleton, John (2015). World Monarchies and Dynasties. Routledge. s. 616. 
  48. ^ Totman, Conrad (2005). A History of Japan. 2nd. Blackwell. ss. 106-112. ISBN 978-1-4051-2359-4. 
  49. ^ Shirane, Haruo (2012). Traditional Japanese Literature: An Anthology, Beginnings to 1600. Columbia University Press. s. 409. ISBN 978-0-231-15730-8. 
  50. ^ Sansom, George (1961). A History of Japan: 1334–1615. Stanford University Press. ss. 42, 217. ISBN 978-0-8047-0525-7. 
  51. ^ Lidin, Olof (2005). Tanegashima. Taylor & Francis. ISBN 0-203-47957-2. 
  52. ^ Brown, Delmer (Mayıs 1948). "The impact of firearms on Japanese warfare, 1543–98". The Far Eastern Quarterly. 7 (3). ss. 236-253. doi:10.2307/2048846. JSTOR 2048846. 
  53. ^ "Azuchi-Momoyama period (1573–1603)". Dallas Museum of Art. Erişim tarihi: 17 Mart 2024. 
  54. ^ Turnbull, Stephen (2011). Toyotomi Hideyoshi. Osprey Publishing. s. 61. ISBN 978-1-84603-960-7. 
  55. ^ a b c d e Henshall, Kenneth (2012). "The Closed Country: the Tokugawa Period (1600–1868)". A History of Japan: From Stone Age to Superpower. Palgrave Macmillan. ss. 53-74. ISBN 978-0-230-36918-4. 
  56. ^ Totman, Conrad (2005). A History of Japan. 2nd. Blackwell. ss. 142-143. ISBN 978-1-4051-2359-4. 
  57. ^ Toby, Ronald P. (1977). "Reopening the Question of Sakoku: Diplomacy in the Legitimation of the Tokugawa Bakufu". Journal of Japanese Studies. 3 (2). ss. 323-363. doi:10.2307/132115. JSTOR 132115. 
  58. ^ Howe, Christopher (1996). The Origins of Japanese Trade Supremacy. Hurst & Company. ss. 58ff. ISBN 978-1-85065-538-1. 
  59. ^ Ohtsu, M.; Imanari, Tomio (1999). "Japanese National Values and Confucianism". Japanese Economy. 27 (2). ss. 45-59. doi:10.2753/JES1097-203X270245. 
  60. ^ Totman, Conrad (2005). A History of Japan. 2nd. Blackwell. ss. 289-296. ISBN 978-1-4051-2359-4. 
  61. ^ Henshall, Kenneth (2012). "Building a Modern Nation: the Meiji Period (1868–1912)". A History of Japan: From Stone Age to Superpower. Palgrave Macmillan. ss. 75-107. ISBN 978-0-230-36918-4. 
  62. ^ McCargo, Duncan (2000). Contemporary Japan. Macmillan. ss. 18-19. ISBN 978-0-333-71000-5. 
  63. ^ Baran, Paul (1962). The Political Economy of Growth. Monthly Review Press. s. 160. 
  64. ^ Totman, Conrad (2005). A History of Japan. 2nd. Blackwell. ss. 312-314. ISBN 978-1-4051-2359-4. 
  65. ^ Matsusaka, Y. Tak (2009). "The Japanese Empire". Tsutsui, William M. (Ed.). Companion to Japanese History. Blackwell. ss. 224-241. ISBN 978-1-4051-1690-9. 
  66. ^ Hiroshi, Shimizu; Hitoshi, Hirakawa (1999). Japan and Singapore in the world economy: Japan's economic advance into Singapore, 1870–1965. Routledge. s. 17. ISBN 978-0-415-19236-1. 
  67. ^ a b c d Henshall, Kenneth (2012). "The Excesses of Ambition: the Pacific War and its Lead-Up". A History of Japan: From Stone Age to Superpower. Palgrave Macmillan. ss. 108-141. ISBN 978-0-230-36918-4. 
  68. ^ Tsuzuki, Chushichi (2011). "Taisho Democracy and the First World War". The Pursuit of Power in Modern Japan 1825–1995. Oxford University Press. doi:10.1093/acprof:oso/9780198205890.001.0001. ISBN 978-0-19-820589-0. 
  69. ^ a b Ramesh, S (2020). "The Taisho Period (1912–1926): Transition from Democracy to a Military Economy". China's Economic Rise. Palgrave Macmillan. ss. 173-209. ISBN 978-3-030-49811-5. 
  70. ^ Burnett, M. Troy (2020). Nationalism Today: Extreme Political Movements around the World. ABC-CLIO. s. 20. 
  71. ^ Weber, Torsten (2018). Embracing 'Asia' in China and Japan. Palgrave Macmillan. s. 268. 
  72. ^ "The Japanese Nation: It has a history of feudalism, nationalism, war and now defeat". LIFE. 17 Eylül 1945. ss. 109-111. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023. 
  73. ^ Paine, S. C. M. (2012). The Wars for Asia, 1911–1949. Cambridge University Press. ss. 123-125. ISBN 978-1-139-56087-0. 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023. 
  74. ^ Worth, Roland H. Jr. (1995). No Choice But War: the United States Embargo Against Japan and the Eruption of War in the Pacific. McFarland. ss. 56, 86. ISBN 978-0-7864-0141-3. 
  75. ^ Bailey, Beth; Farber, David (2019). "Introduction: December 7/8, 1941". Beyond Pearl Harbor: A Pacific History. University Press of Kansas. ss. 1-8. 
  76. ^ Yōko, Hayashi (1999–2000). "Issues Surrounding the Wartime "Comfort Women"". Review of Japanese Culture and Society. 11/12 (Special Issue): 54-65. JSTOR 42800182. 
  77. ^ Pape, Robert A. (1993). "Why Japan Surrendered". International Security. 18 (2): 154-201. doi:10.2307/2539100. JSTOR 2539100. 
  78. ^ Watt, Lori (2010). When Empire Comes Home: Repatriation and Reintegration in Postwar Japan. Harvard University Press. ss. 1-4. ISBN 978-0-674-05598-8. 10 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023. 
  79. ^ a b c Henshall, Kenneth (2012). "A Phoenix from the Ashes: Postwar Successes and Beyond". A History of Japan: From Stone Age to Superpower. Palgrave Macmillan. ss. 142-180. ISBN 978-0-230-36918-4. 
  80. ^ Coleman, Joseph (6 Mart 2007). "'52 coup plot bid to rearm Japan: CIA". The Japan Times. 11 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023. 
  81. ^ Saxonhouse, Gary; Stern, Robert (2003). "The bubble and the lost decade". The World Economy. 26 (3): 267-281. doi:10.1111/1467-9701.00522. hdl:2027.42/71597Özgürce erişilebilir. 
  82. ^ "Çin ile Japonya arasında gerginlik tırmanıyor". Deniz Haber. 22 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2012. 
  83. ^ McCargo, Duncan (2000). Contemporary Japan. Macmillan. ss. 8-11. ISBN 978-0-333-71000-5. 15 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  84. ^ "Arşivlenmiş kopya" 日本の領海等概念図. 海上保安庁海洋情報部. 12 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2018. 
  85. ^ "CIA Factbook: Japan". Cia.gov. 8 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2011. 
  86. ^ "Japan". US Department of State. 4 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2011. 
  87. ^ "World Population Prospects". BM Ekonomik ve Sosyal İşler Departmanı. 21 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2007. 
  88. ^ "Reclaimed Land in Japan". Japan Property Central. 26 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2018. 
  89. ^ "The History of Ogata-Mura | Ogata-mura". Ogata.or.jp. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2014. 
  90. ^ Barnes, Gina L. (2003). "Origins of the Japanese Islands" (PDF). University of Durham. 12 Nisan 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2009. 
  91. ^ "Tectonics and Volcanoes of Japan". Oregon State University. 4 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2007. 
  92. ^ James, C.D. (2002). "The 1923 Tokyo Earthquake and Fire" (PDF). University of California Berkeley. 16 Mart 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2011. 
  93. ^ "M 9.1 – near the east coast of Honshu, Japan". Earthquake.usgs.gov. 11 Temmuz 2016. 6 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2017. 
  94. ^ Israel, Brett (14 Mart 2011). "Japan's Explosive Geology Explained". Live Science. 5 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2016. 
  95. ^ "2013 World Risk Report" (PDF). 16 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2014. 
  96. ^ a b c "The Constitution of Japan" (İngilizce). Prime Minister of Japan and His Cabinet. 3 Kasım 1946. 14 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2014. 
  97. ^ a b "World Factbook: Japan" (İngilizce). CIA. 28 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2014. 
  98. ^ "Japonya'da yerel yönetimlerin yapısı ve finansmanında yaşanan gelişmeler". 6 (11). ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 2010. ss. 163-186. 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2014. 
  99. ^ McCargo, Duncan (2000). Contemporary Japan (İngilizce). Macmillan. ss. 84-85. ISBN 0333710002. 
  100. ^ Mabuchi, Masaru (Mayıs 2001). "Municipal Amalgamation in Japan" (PDF) (İngilizce). World Bank. 6 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Temmuz 2014. 
  101. ^ "Japan-Australia Joint Declaration on Security Cooperation". Ministry of Foreign Affairs. 11 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2010. 
  102. ^ "Joint Declaration on Security Cooperation between Japan and India". Ministry of Foreign Affairs. 22 Ekim 2008. 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2010. 
  103. ^ "Statistics from the Development Co-operation Report 2015". OECD. 23 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2015. 
  104. ^ "Global Diplomacy Index – Country Rank". Lowy Institute. 1 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2018. 
  105. ^ "Japan's Foreign Relations and Role in the World Today". Asia for Educators. 9 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2016. 
  106. ^ The Covenant to Establish a Commonwealth of the Northern Mariana Islands in Political Union With the United States of America,
  107. ^ "Japanese Territory, Northern Territories". mofa.go.jp. MOFA. 4 Nisan 2014. 26 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2019. 
  108. ^ "Japanese Territory, Takeshima". mofa.go.jp. MOFA. 30 Temmuz 2014. 13 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2019. 
  109. ^ "Japanese Territory, Senkaku Islands". mofa.go.jp. MOFA. 13 Nisan 2016. 10 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2019. 
  110. ^ "Japan and South Korea agree WW2 'comfort women' deal". BBC News (İngilizce). 28 Aralık 2015. 28 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2017. 
  111. ^ McCune, George (1950). Korea Today. Cambridge: Harvard University Press. s. 33. 
  112. ^ The Historical Experience of the Agrarian Reform in Our Country. Pyongyang. 1974. ss. 6-7. 
  113. ^ McCune, Shannon (1964). Korea's Heritage. Rutland: Charles Tuttle. s. 86. 
  114. ^ "Japanese Colony 1910–1945". koreanhistory.info. 21 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2017. 
  115. ^ Ju, Hyujung (2014). "Transformations of the Korean Media Industry by the Korean Wave: The Perspective of Glocalization". Korean Popular Culture in Global Context – ProQuest ebrary vasıtasıyla. 
  116. ^ "Abe and Moon hold first talks in Hamburg, agree to resume reciprocal visits". The Japan Times Online (İngilizce). 7 Temmuz 2017. ISSN 0447-5763. 7 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2017. 
  117. ^ 正論, May 2014 (171).
  118. ^ "Japan's Defense Policy" (PDF) (İngilizce). Japonya Savunma Bakanlığı. 12 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Ağustos 2014. 
  119. ^ Norimitsu Onishi. "Tokyo says it will bring troops home from Iraq" (İngilizce). International Herald Tribune. 2 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2014. 
  120. ^ "About RIMPAC" (İngilizce). Singapur Hükûmeti. 6 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2014. 
  121. ^ Pollack, Andrew (1 Mart 1997). "Japan's Road to Deep Deficit Is Paved With Public Works" (İngilizce). The New York Times. 4 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2010. 
  122. ^ "Statistical Handbook of Japan - Chapter 9 Transport" (İngilizce). Japonya İstatistik Bürosu. 6 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2010. 
  123. ^ "Transport in Japan" (İngilizce). International Transport Statistics Database. 2 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2009.  (abone olmak gerekir)
  124. ^ "Privatization of JNR, 30 years on". The Japan Times. 4 Nisan 2017. 4 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  125. ^ Sieloff, Sarah (7 Ekim 2020). "Japan's Bullet Trains Are Hitting a Speed Bump". Bloomberg. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  126. ^ Falcus, Matt (22 Nisan 2019). "Asia's 9 busiest airports in 2019". CNN. 22 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  127. ^ "Top 50 World Container Ports". World Shipping Council. 19 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2020. 
  128. ^ "STATISTICAL HANDBOOK OF JAPAN" (PDF). Statistics Bureau of Japan. 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2023. 
  129. ^ "Japan nuclear power-free as last reactor shuts". Reuters (İngilizce). 5 Mayıs 2012. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2023. 
  130. ^ "Nuclear power restarted in Japan". BBC News (İngilizce). 13 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2023. 
  131. ^ "Mixed progress for Japan's nuclear plant restarts - Nuclear Engineering International". www.neimagazine.com. 9 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2023. 
  132. ^ "A Review of the Evolution of the Japanese Oil Industry, Oil Policy and its Relationship with the Middle East" (PDF). Oxford Institute for Energy Studies. Nisan 2018. 10 Nisan 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2023. 
  133. ^ Kucharski, Jeffrey B.; Unesaki, Hironobu (12 Haziran 2017). "Japan's 2014 Strategic Energy Plan: A Planned Energy System Transition". Journal of Energy (İngilizce). 2017: e4107614. doi:10.1155/2017/4107614. ISSN 2356-735X. 7 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2023. 
  134. ^ The Economist Pocket World in Figures 2011 Edition (İngilizce). Profile Books. 2010. ISBN 978-1-84668-372-5. 
  135. ^ "Statistics Bureau Home Page/Population Estimates Monthly Report". www.stat.go.jp. 5 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  136. ^ "Japan population drops by record number to 124.8 mil.: gov't - The Mainichi". web.archive.org. 11 Temmuz 2019. 15 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  137. ^ "Urban population (% of total population) - Japan | Data". data.worldbank.org. 21 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  138. ^ "東京都の人口(推計)トップページ". www.toukei.metro.tokyo.lg.jp. 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  139. ^ ""2016'da Dünya Şehirleri"" (PDF). 2 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  140. ^ "Multicultural Japan? Discourse and the 'Myth' of Homogeneity [Indonesian Translation Available]". The Asia-Pacific Journal: Japan Focus. 24 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  141. ^ "Japan Fast Facts". CNN (İngilizce). 26 Temmuz 2013. 19 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  142. ^ Jinam, Timothy; Nishida, Nao; Hirai, Momoki; Kawamura, Shoji; Oota, Hiroki; Umetsu, Kazuo; Kimura, Ryosuke; Ohashi, Jun; Tajima, Atsushi; Yamamoto, Toshimichi; Tanabe, Hideyuki (Aralık 2012). "The history of human populations in the Japanese Archipelago inferred from genome-wide SNP data with a special reference to the Ainu and the Ryukyuan populations". Journal of Human Genetics (İngilizce). 57 (12): 787-795. doi:10.1038/jhg.2012.114. ISSN 1435-232X. 15 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  143. ^ Armont, Drew Ambrose,Rhiona-Jade. "Zainichi: Being Korean in Japan". www.aljazeera.com (İngilizce). 6 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  144. ^ Seiger, Fiona-Katharina (4 Mayıs 2019). "'Mixed' Japanese-Filipino identities under Japanese multiculturalism". Social Identities. 25 (3): 392-407. doi:10.1080/13504630.2018.1499225. ISSN 1350-4630. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  145. ^ "The Brazilians winning in Japan". BBC News (İngilizce). 17 Temmuz 2015. 14 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  146. ^ "Peruvians Struggling to Find a Place in Japanese Society". nippon.com (İngilizce). 13 Şubat 2014. 13 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  147. ^ "Japan's hidden caste of untouchables". BBC News (İngilizce). 23 Ekim 2015. 2 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  148. ^ ""Japonya'nın yaşlanan toplumu"" (PDF). 16 Aralık 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  149. ^ Yoshida, Reiji (5 Ocak 2015). "Numbers tell tale of Japan's postwar rise and fall". The Japan Times (İngilizce). 7 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  150. ^ "Japonya'da düşük doğurganlık—görünürde sonu yok" (PDF). 2 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  151. ^ "Japan: Demographic Shift Opens Door to Reforms". IMF (İngilizce). 12 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  152. ^ Walia, Simran (19 Kasım 2019). "The economic challenge of Japan's aging crisis". The Japan Times (İngilizce). 19 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  153. ^ Semuels, Alana (20 Temmuz 2017). "The Mystery of Why Japanese People Are Having So Few Babies". The Atlantic (İngilizce). 20 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  154. ^ Griffiths, Yoko Wakatsuki,James (7 Mayıs 2018). "Number of children in Japan shrinks to new record low". CNN (İngilizce). 7 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  155. ^ Lufkin, Bryan. "More seniors, more foreigners: How Japan is changing". www.bbc.com (İngilizce). 27 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  156. ^ "New immigration rules to stir up Japan's regional rentals scene — if they work | REthink Tokyo". web.archive.org. 2 Temmuz 2019. 15 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  157. ^ ""Japonya'da Dil Politikası ve Eğitim". 17 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  158. ^ "The Japanese Language". web.mit.edu. 13 Nisan 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  159. ^ Sawa, Takamitsu (21 Ocak 2020). "Japan going the wrong way in English-education reform". The Japan Times (İngilizce). 21 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  160. ^ ""Japonya'da Eğitimin Modernizasyonu ve Gelişimi". Japonya'nın Eğitim Gelişiminin Tarihi" (PDF). 5 Kasım 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  161. ^ "Japan". NCEE (İngilizce). 13 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  162. ^ "QS World University Rankings 2023: Top Global Universities". Top Universities (İngilizce). 3 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  163. ^ Thomas, Ben (10 Mayıs 2013). "Article expired". The Japan Times (İngilizce). 17 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  164. ^ ""Japonya – Öğrenci performansı (PISA 2015)"". 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  165. ^ "OECD.Stat Education and Training > Education at a Glance > Educational attainment and labor-force status > Educational attainment of 25–64 year-olds". OECD. 11 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020. 
  166. ^ "Key Features of OECD Programme for International Student Assessment 2018 - (PISA 2018)" (PDF). 9 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  167. ^ ""PISA – Sonuçlar Odaklanma - Japonya"" (PDF). 3 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  168. ^ "Government expenditure on education, total (% of government expenditure) - Japan | Data". data.worldbank.org. 2 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  169. ^ Semuels, Alana (2 Ağustos 2017). "Japan Might Be What Equality in Education Looks Like". The Atlantic (İngilizce). 2 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  170. ^ ""Japonya" (PDF). 27 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  171. ^ ""Womenomics, Kadınlar Japonya'nın ekonomik sorunlarını çözmeye yardımcı olacak mı?"" (PDF). 27 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  172. ^ Rodwin, Victor. "Health Care in Japan". New York University. 19 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2007. 
  173. ^ "Health Insurance: General Characteristics". National Institute of Population and Social Security Research. 7 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2007. 
  174. ^ Haffner, John; Klett, Tomas; Lehmann, Jean-Pierre (2009). Japan's Open Future: An Agenda for Global Citizenship. Anthem Press. s. 17. ISBN 978-1-84331-311-3. 
  175. ^ "Administration of Cultural Affairs in Japan". Agency for Cultural Affairs. 31 Ekim 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2011. 
  176. ^ "Japan – Properties Inscribed on the World Heritage List". UNESCO. 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2020. 
  177. ^ a b Arrowsmith, Rupert Richard (2010). Modernism and the Museum: Asian, African, and Pacific Art and the London Avant-Garde. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-959369-9. 22 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2022. 
  178. ^ Locher, Mira (2012). Traditional Japanese Architecture: An Exploration of Elements and Forms. Tuttle Publishing. ss. 26–27. ISBN 978-1-4629-0606-2. 8 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2022. 
  179. ^ Tange, Kenzo; Kawazoe, Noboru (1965). Ise: Prototype of Japanese Architecture. Massachusetts Institute of Technology Press. 
  180. ^ Kazuo, Nishi; Kazuo, Hozumi (1995). What is Japanese Architecture?: A Survey of Traditional Japanese Architecture with a List of Sites and a Map. Kodansha. ISBN 978-4-7700-1992-9. 22 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2022. 
  181. ^ Abe, K (May 1954). "Early Western Architecture in Japan". Journal of the Society of Architectural Historians. 13 (2): 13–18. doi:10.2307/987685. JSTOR 987685. 
  182. ^ Inagaki, Aizo (2003). "Japan". Oxford Art Online. Modern: Meiji and after. doi:10.1093/gao/9781884446054.article.T043440. ISBN 978-1-884446-05-4. 11 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  183. ^ "World Press Trends 2016" (PDF). 24 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2024. 
  184. ^ "Food & Drink in Japan". Frommer's. 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2020. 
  185. ^ von Bargen, Hinnerk (2015). Street Foods. Wiley. s. 14. 
  186. ^ Makalintal, Bettina (11 Şubat 2018). "A brief history of how curry ended up in Japan". Vice. 5 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
  187. ^ McCurry, Justin (18 Haziran 2010). "Ramen: Japan's super slurpy noodles". The Guardian. 19 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
  188. ^ Goldstein, Darra (2015). The Oxford Companion to Sugar and Sweets. Oxford University Press. ss. 777-. ISBN 978-0-19-931339-6. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
  189. ^ Fujita, Hiroko; Stallings, Fran (2008). Folktales from the Japanese Countryside. Libraries Unlimited. ss. 148-. ISBN 978-1-59158-488-9. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
  190. ^ Batt, Carl A. (2014). Encyclopedia of Food Microbiology. Academic Press. ss. 846-. ISBN 978-0-12-384733-1. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
  191. ^ Boulton, Christopher; Quain, David (2013). Brewing Yeast and Fermentation. John Wiley & Sons. s. 20. ISBN 978-1-118-68534-1. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
  192. ^ Şablon:Hosking-jfood
  193. ^ "A Day in the Life: Seasonal Foods" 16 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Japan Forum Newsletter No.14 Eylül 1999.
  194. ^ "「ミシュランガイド東京・横浜・鎌倉2011」を発行 三つ星が14軒、 二つ星が54軒、一つ星が198軒に" (Japonca). Michelin Japan. 24 Kasım 2010. 6 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2014. 
  195. ^ "Sumo: East and West". PBS. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2014. 
  196. ^ "Culture and Daily Life". Embassy of Japan in the UK. 17 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2014. 
  197. ^ "Olympic History in Japan". Japonya Olimpiyat Komitesi. 6 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2014. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Turizm
Genel bilgiler