Guyana

Koordinatlar: 5°00′N 58°45′W / 5°K 58.75°B / 5; -58.75
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Guyana
Co-operative Republic of Guyana
Guyana Kooperatif Cumhuriyeti
Slogan
"Bir insan, bir millet, bir kader"
Guyana haritadaki konumu
Guyana konumu
Başkent
ve en büyük şehir
Georgetown
6°46′K 58°10′B / 6.767°K 58.167°B / 6.767; -58.167
Resmî dil(ler)İngilizce
Tanınan bölgesel dil(ler)Guyanese Creole, Portekizce, İspanyolca, Akawaio, Macushi, Wai Wai, Arawakan
Etnik gruplar
DemonimGuyanalı
HükûmetÜniter, başkanlı, anayasal cumhuriyet
• Devlet Başkanı
Irfaan Ali
• Başbakan
Mark Phillips
Tarihçe 
1667-1814
1814-1966
• Birleşik Krallık'tan
26 May 1966
• Cumhuriyet
23 Şubat 1970
Yüzölçümü
• Toplam
214.970 km2 (84.)
• Su (%)
8.4
Nüfus
• 2018 tahminî
786.391 (164..)
• 2012 sayımı
747.884[1]
• Yoğunluk
3,502/km2 (232.)
GSYİH (SAGP)2020 tahminî
• Toplam
13,661 milyar $ (145.)
• Kişi başına
17.360 $[2] (72..)
GSYİH (nominal)2020 tahminî
• Toplam
6,806 milyar $ (151.)
• Kişi başına
8.073 $[2] (70.)
İGE (2019)artış 0.682[3]
orta · 122.
Para birimiGuyana doları (GYD)
Zaman dilimiUTC-4
Trafik akışısol
Telefon kodu592
İnternet alan adı.gy

Guyana veya resmî adıyla Guyana Kooperatif Cumhuriyeti (İngilizce: Co-operative Republic of Guyana), Karayipler'de yer alan bir ülkedir. Kıtanın kuzeyinde yer alan ülkenin batısında Venezuela, doğusunda Surinam, güneyinde Brezilya yer alırken; kuzey taraflarının Karayip Denizi'ne kıyısı vardır. Ülkenin en büyük şehri ve aynı zamanda da başkenti Georgetown'dur.

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Guyana tarafından kontrol edilen bölge, 1 ° ve 9 ° K enlemleri ile 56 ° ve 62 ° W boylamları ile dünyanın en seyrek nüfuslu ülkelerinden biri arasında yer almaktadır.

Ülke beş doğal bölgeye ayrılabilir; nüfusun çoğunun yaşadığı Atlantik sahili boyunca (düşük kıyı ovası) dar ve verimli bir bataklık ovası; Guyana'nın maden yataklarının çoğunu içeren daha beyaz bir kum kuşak (engebeli kum ve kil bölgesi); ülkenin güneyindeki yoğun yağmur ormanları (Ormanlık Yayla Bölgesi); güneybatıdaki daha kuru savana alanları; ve çoğunlukla Brezilya sınırına yükselen dağlardan oluşan en küçük iç ovalar (iç savana).

En uzun dört nehir 1.010 kilometre uzunluğunda Essequibo, 724 kilometre uzunluğunda Courentyne Nehri, 595 kilometre (370 mil) Berbice ve 346 kilometre (215 mi) Demerara'dır. Courentyne nehri Surinam ile sınırı oluşturur.

Guyana, Güney Amerika'daki bazı bölgelere insanlar tarafından erişilemeyen en büyük bozulmamış yağmur ormanlarından birine sahiptir. Guyana'nın zengin doğal tarihi, ilk kaşifler Sir Walter Raleigh ve Charles Waterton ve daha sonra doğa bilimci Sir David Attenborough ve Gerald Durrell tarafından tanımlandı. 2008'de BBC, keşfedilmemiş türler ve dev su samuru ve harpy kartal gibi nadir türler de dahil olmak üzere, büyük yaban hayatı çeşitliliğini vurgulayan Jaguar'ın Kayıp Ülkesi adlı üç bölümlü bir program yayınladı.

Guyana, 2012 yılında yağmur ormanlarını koruma çabaları nedeniyle Norveç'ten 45 milyon dolar ödül aldı. Bu, doğal yaşam alanını korumak ve sürdürmek için uluslararasında toplam 250 milyon dolarlık bir 2009 anlaşmasından kaynaklanıyor. Ülke şimdiye kadar toplam hibenin 115 milyon dolarını aldı.

İdari yapılanma[değiştir | kaynağı değiştir]

Guyana idari bölgeleri

Guyana idari açıdan on bölgeye ayrılmıştır.

Nr. Bölge Yüzölçümü (km²) Nüfus Nüfus yoğunluğu (kişi/km²)
1 Barima-Waini 20.339 24.275 1,19
2 Cuyuni-Mazaruni 47.213 17.597 0,37
3 Demerara-Mahaica 2.232 310.320 139,03
4 East Berbice-Corentyne 36.234 123.695 3,41
5 Essequibo Islands-West Demerara 3.755 103.061 27,45
6 Mahaica-Berbice 4.190 52.428 12,51
7 Pomeroon-Supenaam 6.195 49.253 7,95
8 Potaro-Siparuni 20.051 10.095 0,50
9 Upper Demerara-Berbice 17.040 41.112 2,41
10 Upper Takutu-Upper Essequibo 57.750 19.387 0,34
Guyana 214.999 751.223 3,49

Nüfusun % 57'sini hıristiyanlar, % 28'ini Hindular ve % 10'undan fazlasını müslümanlar oluşturur.

Salgın hastalıklar[değiştir | kaynağı değiştir]

2013 yılında başlayan Batı Afrikadaki Ebola salgını,Guyana'ya da sıçraması soncu birçok insan hayatını kaybetmiştir.Tahminlere göre 5740 Guyana vatandaşı yaşamını yitirmiştir. Salgında dünya genelinde ise 20,000 kişi yaşamını yitirmiştir.[4]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Guyana 2012 Census 6 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. GeoHive– Guyana. Retrieved 2 August 2012.
  2. ^ a b "Report for Selected Countries and Subjects". www.imf.org. 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2021. 
  3. ^ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN 978-92-1-126442-5. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Aralık 2020. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2021. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Atlas'da Guyana