Türkiye'nin illeri
 | Bu maddenin daha doğru ve güvenilir bilgi sunması için güncellenmesi gerekmektedir. Daha fazla bilgi için tartışma sayfasına bakınız. |
Anadolu yarımadası ile Trakya toprakları üzerine kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin, seksen bir ili vardır. İller, Türkiye'nin en büyük idari bölümleridir. Bir il; il merkezi, ilçe merkezleri ve ilçelere bağlı bütün köyleri kapsar. İllerde yönetme ve yürütme görevini, devletin atadığı valiler yerine getirir.
Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılışı ve 29 Ekim 1923'te Türkiye Cumhuriyeti'nin resmen kuruluşundan sonra idari sistemde değişikliklere gidildi. 1924 yılında Ardahan, Artvin ve Kars il yapılarak yetmiş bir olan il sayısı yetmiş dörde yükseltildi.[1] İki yıl sonra Ardahan, Beyoğlu, Çatalca, Dersim, Ergani, Gelibolu, Genç, Kozan, Oltu, Muş, Siverek ve Üsküdar illeri ilçeye dönüştürüldü.[1][2] 1927'de ise Doğubayazıt ilçeye dönüştürüldü ve Ağrı'ya bağlandı.[3] 1929'da Muş tekrar il oldu, Bitlis ilçe haline getirildi.[1] Dört yıl sonra Aksaray, Artvin, Cebelibereket, Hakkari ve Şebinkarahisar ilçe olması, Mersin ile Silifke'nin birleştirilip İçel[B] adında yeni bir ilin oluşturulmasıyla sayı elli yediye düştü.[1] 1936'da Artvin, Dersim ve Hakkari tekrar il oldu, yine aynı yıl Dersim'in adı Tunceli olarak değiştirildi; 1939'da Hatay Cumhuriyeti, Türkiye'ye bağlanarak Hatay ili adını aldı.[1][4] 1953'te, Uşak'ın il, Kırşehir'in ilçe olması kararlaştırıldı, 1954'te Adıyaman, Nevşehir ve Sakarya il statüsü kazandı.[1] 1957'de Kırşehir' in il statüsü geri verildi.[1] Bu yıldan sonra otuz iki yıl boyunca il sayısında herhangi bir değişiklik olmadı.[1] 1989'da Aksaray, Bayburt, Karaman ve Kırıkkale; 1990'da Batman ve Şırnak; 1991'de Bartın; 1992'de Ardahan ve Iğdır; 1995'te Karabük, Kilis ve Yalova; 1996'da Osmaniye il oldu.[1] Böylece il sayısı seksene tamamlandı.[1] Devletin il sayısı, Aralık 1999'da Düzce'nin il olması ile günümüzdeki halini aldı.[5]
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, Türkiye'nin nüfusu 2012 yılı itibarıyla 75.627.384 kişiye ulaştı.[6] Bu rakamın 58.448.431'ini il ve ilçe merkezlerinde yaşayanlar oluşturdu.[6] Ülkedeki en fazla nüfusu barındıran il İstanbul, en az nüfusu barındıran il Bayburt'tur. Ayrıca en büyük yüzölçümüne sahip il Konya, en küçük yüzölçümüne sahip il Yalova'dır.[7] Bunların dışında büyükşehir olmayan tüm illerin merkez ilçelerin adı, il ile aynı adı taşır.
İller
| Başkent |
|
          |
Eski İller
- Doğubayazıt ili, Ağrı iline bağlandı.
- Çatalca ili, İstanbul iline bağlandı.
- Gelibolu ili, Çanakkale iline bağlandı.
- Genç ili, Bingöl iline bağlandı.
- Kozan ili, Adana iline bağlandı.
- Şebinkarahisar ili, Giresun iline bağlandı.
- Siverek ili, Şanlıurfa iline bağlandı.
- Silifke ili, Mersin iline bağlandı.
Ayrıca bakınız
Notlar
- A ^ İllerin alanlarına, sınırları dahilindeki akarsu ve göller dahildir.[7]
- B ^ İçel'in adı, 2002 yılında resmen Mersin olarak değiştirildi.[8]
- C ^ İstanbul'da 212, Avrupa Yakası'nın, 216, Anadolu Yakası'nın telefon kodudur.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j "İller İdaresi Genel Müdürlüğü". İller İdaresi Genel Müdürlüğü. 16 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2013.
- ^ Ünüvar, İhsan. Erzurum vilâyeti. Duygu Matbaası. s. 40. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.
- ^ Alpaslan, Her yönüyle Ağrı. Her yönüyle Ağrı. Tutibay Yayınları. s. 180. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013. Birden fazla
|ilk=ve|ad=kullanıldı (yardım) - ^ White, Paul J. Primitive rebels or revolutionary modernizers?: the Kurdish national movement in Turkey (İngilizce). Zed Books. s. 80. ISBN 978-1-85649-822-7. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.
- ^ "Düzce, resmen il Derince ilçe oldu". Hürriyet. 9 Aralık 1999. Erişim tarihi: 31 Mart 2013.
- ^ a b c d "İl ve cinsiyete göre il/ilçe merkezi, belde/ köy nüfusu ve nüfus yoğunluğu" (XLS). TÜİK. 28 Ocak 2013. Erişim tarihi: 31 Mart 2013. (NOT:Eğer kaynak açılmaz ise bu sayfaya gidin ve "Tablo-2" seçeneğine tıklayın.)
- ^ a b c "İl ve İlçe Yüzölçümleri * - Harita Genel Komutanlığı" (PDF). Harita Genel Komutanlığı. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.
- ^ "İçel resmen Mersin oldu". Hürriyet. 21 Haziran 2002. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.