Kilis (il)

Koordinatlar: 36°48′03″K 37°07′26″D / 36.80083°K 37.12389°D / 36.80083; 37.12389
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bu madde Kilis il sınırları içindeki tüm bölgeyi kapsamaktadır. Başlığın diğer anlamları için Kilis (anlam ayrımı) sayfasına gidiniz.
Kilis
İl
İlin Türkiye'deki konumu
İlin Türkiye'deki konumu
Ülke Türkiye
Coğrafi bölge Güneydoğu Anadolu Bölgesi[1][2]
İdare
 • Vali Recep Soytürk [3]
Yüzölçümü
 • Toplam 1.412 km² (545 mil²)
Nüfus
 (2020)
 • Toplam 128.781
 • Kır
 34.367
 • Şehir
 94414
Zaman dilimi UTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu 348
İl plaka kodu 79
Kilis ilinin Konumu

Kilis; Türkiye'nin güneydoğusunda yer alan, Suriye ile komşu bir sınır ilidir. Nüfusu 142.792 kişidir.[5]

llin doğu, batı ve kuzeyinde Gaziantep, güneyinde ise Suriye yer almaktadır. Gaziantep'e 58 km uzaklıkta olan Kilis, Suriye sınırına ise 10 km uzaklıktadır. Kilis'ten geçen yol Türkiye sınırlarının ötesinde Azez'den geçtikten sonra Suriye'nin Halep şehrine ulaşır. İl merkezi doğudan batıya doğru uzanan Resul Osman dağı eteklerinde kurulu olup güneye doğru inildikçe düz arazilere inen fazla engebeli olmayan bir sahada yer almaktadır. İlin kuzeyinde yer alan ve doğudan batıya uzanan dağlar arasında kuru dereler ve birkaç küçük akarsu bulunmaktadır. Genellikle kıraç arazilerin yer aldığı bu dağların etekleri ve üst kısımlarında tarıma elverişli araziler bulunmaktadır.

İlin güneydoğu ve sınır şeridi boylarında özellikle bağcılık ve zeytincilik çok gelişmiş ve tarıma elverişli araziler bulunmaktadır. Kırsal kesiminde yaşayan insanlar geçimini tarıma dayalı olarak sağlamaktadır.

İl sınırları 38 derece 27' ve 38 derece 01' boylamları ile 36 derece 38' ve 37 derece 32' arasında bulunan Kilis ilinin yüzölçümü 1.412 km² dir.

İldeki başlıca çaylar; Afrin Çayı, Sunnep Çayı, Sabun Suyu Çayı ve Balık Suyu Çayları olup bu çayların geçtiği arazilerde sulu tarım yapılabilmektedir. Kilis ilinin %12,2 si orman ve fundalık arazi %69,3 ü tarım alanı %7,7 si çayır ve mera arazisi %10,6 sı tarım dışı araziden oluşmaktadır.

Kilis 06 Haziran 1995 gün ve 22305 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan 550 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Yalova ve Karabük'le beraber il olmuştur. Plaka 79 rakımı ise 643'tür. İlçeleri Elbeyli, Polateli ve Musabeyli olmak üzere üç tanedir.

2021 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle birlikte 4 İlçe, 4 belediye, bu belediyelerde 89 mahalle, ayrıca 138 köy bulunmaktadır.[5]

Kilis ilinin, Gaziantep ve Halep ile benzerliği çok fazladır. Ev yapıları, yemek kültürleri vb. özellikleri birbirlerine çok benzemektedir.

Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Kilis'in ilçeleri

İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclislerini oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.

İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)

İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer.[6][7]

Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.

Kilis Valisi, 1967-Karasu doğumlu Recep Soytürk’dür. 4 Kasım 2018 tarihinde İskenderun Kaymakamı iken atanmıştır.[8]

Kilis Belediye Başkanı, 1967-Kilis doğumlu Mehmet Abdi Bulut (AK PARTİ), 31 Mart 2019 seçimlerinde %47,26 oy oranıyla seçilmiştir.[9]

2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Kilis İl Genel Meclisi üye sayısı, 8 AK PARTİ ve 3 MHP olmak üzere 11’dir.[10] Kilis Belediye meclisi ise 18 AK PARTİ, 10 MHP ve 3 İYİ P. olmak üzere 31 üyeden oluşur.[11]

2018 Genel seçimleri sonucu, Kilis'i temsilen TBMM'e AKP'den 2 milletvekili (Mustafa Hilmi Dülger, Ahmet Salih Dal) seçilmiştir.[12]

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Güncel Nüfus Değerleri (TÜİK 6 Şubat 2023 verileri [13])

Kilis ili nüfusu: 147.919'dir. Bu nüfusun % 78,67'si şehirlerde yaşamaktadır (2022 sonu). İlin yüzölçümü 1.412 km²'dir. İlde km²'ye 105 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkezde  205’dir.) İlde yıllık nüfus artış oranı % 1,44 olmuştur. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Merkez (% 2,26)- Musabeyli (% -2,77)

06 Şubat 2023 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 3 İlçe, 4 belediye, bu belediyelerde 90 mahalle ve ayrıca 138 köy vardır.

2022 yılı sonunda Kilis ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri[14]
İlçe Nüfus

2021

Nüfus

2022

Nüfus

Artışı %

Belediye

Sayısı

Mahalle

Sayısı

Köy

Sayısı

Köy

Nüfusu

Şehir

nüfusu

Şehirde

oturan %

Alanı

 km2[15]

 km2'ye

düşen kişi

Elbeyli 5.679 5.594 -1,51 1 4 23 3.620 1.974 35,29 238 24
Merkez 122.288 125.079 2,26 1 77 53 12.892 112.187 89,69 610 205
Musabeyli 12.861 12.390 -3,73 1 3 46 11.235 1.155 9,32 346 36
Polateli 4.998 4.856 -2,88 1 6 16 3.811 1.045 21,52 218 22
Kilis 145.826 147.919 1,44 4 90 138 31.558 116.361 78,67 1.412 105

İlin yıllara göre nüfusları[değiştir | kaynağı değiştir]

Kilis il nüfus bilgileri
Yıl Toplam Sıra Fark Şehir - Kır
2000[16] 114.721 79
  %65     74.985
39.739     %35  
2007[17] 118.457 78 %3Dark Green Arrow Up.svg
  %70     82.419
36.038     %30  
2008[18] 120.991 78 %2Dark Green Arrow Up.svg
  %68     82.747
38.244     %32  
2009[19] 122.104 78 %1Dark Green Arrow Up.svg
  %69     84.299
37.805     %31  
2010[20] 123.135 78 %1Dark Green Arrow Up.svg
  %70     85.923
37.212     %30  
2011[21] 124.452 78 %1Dark Green Arrow Up.svg
  %71     87.939
36.513     %29  
2012[22] 124.320 78 -%0Red Arrow Down.svg
  %72     88.934
35.386     %28  
2013[23] 128.586 78 %3Dark Green Arrow Up.svg
  %73     93.640
34.946     %27  
2014[24] 128.781 78 %0Dark Green Arrow Up.svg
  %73     94.414
34.367     %27  
2015[25] 130.655 78 %1Dark Green Arrow Up.svg
  %75     97.411
33.244     %25  
2016[25] 130.825 78 %0Dark Green Arrow Up.svg
  %75     97.561
33.264     %25  
2017[25] 136.319 78 %4Dark Green Arrow Up.svg
  %75     102.168
34.151     %25  
2018[25] 142.541 78 %5Dark Green Arrow Up.svg
  %74     106.061
36.480     %26  
2019[25] 142.490 78 -%0Red Arrow Down.svg
  %76     108.172
34.318     %24  
2020[25] 142.792 77 %0Dark Green Arrow Up.svg
  %77     109.566
33.226     %23  
2021[25] 145.826 78 %2Dark Green Arrow Up.svg
  %78     113.311
32.515     %22  

Konum[değiştir | kaynağı değiştir]

Konum Bilgileri
İlçe Kuruluş Yılı[26] Alanı km² Rakım mt. Merkeze km[27] Ulaşan Yollar[27]
Kilis Merkez 610 660 -15, -03
Elbeyli 1995 238 519 33 -15=>79-25, 79-26
Musabeyli 1995 346 745 33 -03=>79-76
Polateli 1995 218 840 21 -03=>79-75
KİLİS 1995 1.412

Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

Kilis ilindeki tek yükseköğretim kurumu, 2007 yılında kurulan Kilis 7 Aralık Üniversitesi'dir. Günümüzde üniversiteye kayıtlı yaklaşık 8000 öğrenci vardır.

Kilis 7 Aralık Universitesi Giriş Kapısı

Spor[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Kilis'te spor

2018-2019 Sezonunda, Kilis Belediyespor, Bölgesel Amatör Lig (BAL)'da grubunu 6.sırada tamamlamıştır. Voleybol Bayanlar 2. Ligindeki takımı Kilis Belediyespor da grubunda 3.olmuştur.

Ziraat Türkiye Kupası 'nda Kilis Belediyespor, 3.turda 1. Lig takımı Osmanlıspor 'a elenmiştir.

Önemli spor tesisleri: Kilis merkezindeki 7 Aralık Stadı ve (3.000) Kapalı Spor Salonu (2.500) dur.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Harita Genel Komutanlığı Türkiye Coğrafi Bölgeler Haritası". 16 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2016. 
  2. ^ ÖZÇAĞLAR , Ali (2003). "TÜRKİYE'DE YAPILAN BÖLGE AYRIMLARI VE BÖLGE PLANLAMA ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ" (PDF). Coğrafi Bilimler Dergisi. ankara.edu.tr. 3 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Kasım 2016. 
  3. ^ "Yeni Valiler Kararnamesi Resmi Gazete'de yayımlandı: 39 ilin valisi değişti". Haberturk.com. 27 Ekim 2018. 25 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2018. 
  4. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  5. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Güncel Nüfus Değerleri isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020. 
  12. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020. 
  13. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021. 
  14. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  15. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  16. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  23. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  24. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  25. ^ a b c d e f g
    • "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Kilis Nüfusu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Kilis Nüfusu". nufusune.com. 
  26. ^  İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
  27. ^ a b Karayolları Genel Müdürlüğü

Kilis 7 Aralık Üniversitesi1 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kilis_(il)&oldid=29417832" sayfasından alınmıştır