İçeriğe atla

Denizli (il)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Denizli
İl
İlin Türkiye'deki konumu
İlin Türkiye'deki konumu
Harita
İl sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
Coğrafi bölgeEge Bölgesi
İl merkeziDenizli
İdare
 • ValiÖmer Faruk Coşkun[1]
Yüzölçümü
 • Toplam11.868 km²
Nüfus
 • Toplam978.700
 • Kır
-
 • Şehir
978700
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu258
İl plaka kodu20

Denizli, Türkiye'nin bir ilidir. Merkezi Denizli olan ilin nüfusu 2023 sonu verilerine göre 1.059.082'dir.[2] Tekstil sanayi, metal, gıda ürünleri ve yöreye özgü Denizli horozu ile meşhurdur. Anadolu Yarımadası'nın güneybatısında, Ege Bölgesi'nin güneydoğusunda yer alır. Ege ve Akdeniz Bölgeleri arasında bir geçit durumundadır. Denizli ilinin her iki bölge üzerinde de toprakları vardır. Denizli ili 28° 38' - 30° 05' doğu meridyenleri (doğu uç noktası; Çivril ilçesi Gümüşsu - Gökgöl Köyü, Dinar sınırında Efekli Tepe, batı uç Aydın, Manisa; güneyde Muğla; kuzeyde Uşak illeri ile komşudur.) Denizli'nin yüz ölçümü 11.868 km²dir[3] ve denizden yüksekliği 354 metredir.[4]

Denizli'nin plaka kodu 20'dir.

Coğrafya

[değiştir | kaynağı değiştir]

İklim

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlin kuzey kısımları Ege Bölgesi’ne, güney kısımları Akdeniz Bölgesi’ne dahildir. Kıyı kesimlerinden iç bölgelere geçiş yeri olduğundan denizel etki, yani ılıman hava, Söke Ovası’ndan başlayarak Sarayköy, Denizli il merkezi, Honaz, Bozkurt ve Çardak ilçelerine kadar görülür ve sert havayı yumuşatır. Kuzey kısımlarda ise az da olsa iç bölgelerin iklimi hissedilir. Ege Bölgesi iklimi, ilin sıcaklık ortalamalarında görülebilir. Denizli'de dağlar genel olarak denize doğru dik uzandığından denizden gelen rüzgârlara açıktır. Kışlar ılık ve yağışlı geçmektedir. İlde yıllık sıcaklık ortalaması 17,8°C'dir.

Bitki örtüsü

[değiştir | kaynağı değiştir]

Denizli'nin bitki örtüsü makidir. Maki, küçük çalılardan oluşan bir bitki örtüsüdür. Denizli'nin %51'i ormanlarla kaplıdır. Çayır ve meralar %10, ekili ve dikili arazi %35'tir. Ekime müsait olmayan kısmı sadece %4'dür.[5]

Denizli ili, Ege Bölgesi'nin iç kesimlerinde yer almakla birlikte, Akdeniz iklimi ile karasal iklim arasında bir geçiş özelliği gösterir. Bu durum, ilin bitki örtüsünü çeşitlendiren önemli bir etkendir. Denizli'nin bitki örtüsü; iklim, yükselti ve toprak yapısına bağlı olarak değişiklik gösterir.

İlin büyük bir kısmında maki bitki örtüsü görülür. Özellikle Akdeniz ikliminin etkili olduğu güney ve batı kesimlerde makiler yaygındır. Bu bölgelerde defne, zeytin, mersin, kocayemiş, keçiboynuzu ve sakız ağacı gibi tipik maki türlerine rastlanır.

Makilerin tahrip edildiği yerlerde ise garig adı verilen, daha bodur ve çalılık formundaki bitkiler yaygınlaşmıştır. Bunlar arasında kekik, geven, laden ve süpürge çalısı gibi bitkiler de bulunur.

Denizli'nin yüksek kesimlerinde ise orman örtüsü hâkimdir. Honaz Dağı, Babadağ, Karcı Dağı gibi yüksek alanlarda; karaçam, kızılçam, meşe ve ardıç gibi ağaç türleri yaygındır. Bu alanlarda karasal iklimin etkisiyle kışın kar örtüsü de görülebilir.

İlin ovalık alanlarında tarım alanları geniş yer kaplar. Bu bölgelerde doğal bitki örtüsü büyük ölçüde ortadan kalkmıştır. Pamukkale çevresi gibi alçak bölgelerde tarıma elverişli topraklar bulunur; bu alanlarda sulama imkânıyla pamuk, mısır, buğday, sebze ve meyve üretimi yapılmaktadır.

Sonuç olarak, Denizli'nin bitki örtüsü alçak kesimlerde maki ve garig formasyonları, yüksek alanlarda ormanlık alanlar ve ovalarda tarım alanları olmak üzere oldukça çeşitlidir. Bu çeşitlilik, ilin doğal zenginliğini ve biyolojik çeşitliliğini artıran önemli bir özelliktir.

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]
Denizli il nüfus bilgileri
Yıl Toplam Sıra Fark Şehir - Kır
1927[6] 245.048 21
  %17     41.292
203.756     %83  
1935[7] 285.918 22 %17
  %15     43.866
242.052     %85  
1940[8] 285.225 26 %0
  %17     47.619
237.606     %83  
1945[9] 315.934 24 %11
  %16     51.251
264.683     %84  
1950[10] 340.277 24 %8
  %18     61.297
278.980     %82  
1955[11] 368.294 25 %8
  %20     72.170
296.124     %80  
1960[12] 425.449 25 %16
  %24     100.916
324.533     %76  
1965[13] 463.369 26 %9
  %25     117.739
345.630     %75  
1970[14] 511.160 28 %10
  %28     141.309
369.851     %72  
1975[15] 560.916 28 %10
  %31     171.586
389.330     %69  
1980[16] 603.338 26 %8
  %34     205.938
397.400     %66  
1985[17] 667.478 27 %11
  %37     248.673
418.805     %63  
1990[18] 750.882 25 %12
  %45     337.793
413.089     %55  
2000[19] 850.029 25 %13
  %49     413.914
436.115     %51  
2007[20] 907.325 21 %7
  %51     460.747
446.578     %49  
2008[21] 917.836 21 %1
  %68     620.193
297.643     %32  
2009[22] 926.362 21 %1
  %68     630.997
295.365     %32  
2010[23] 931.823 21 %1
  %69     641.093
290.730     %31  
2011[24] 942.278 21 %1
  %70     655.322
286.956     %30  
2012[25] 950.557 21 %1
  %71     670.812
279.745     %29  
2013[26] 963.464 21 %1 Şehir ve kır ayrımı kaldırılmıştır.
2014[27] 978.700 21 %2
2015[28] 993.442 21 %2
2016[28] 1.005.687 21 %1
2017[28] 1.018.735 21 %1
2018[28] 1.027.782 22 %1
2019[28] 1.037.208 22 %1
2020[28] 1.040.915 23 %0
2021[28] 1.051.056 23 %1
2022[28] 1.056.332 23 %1
2023[28] 1.059.082 23 %0


Güncel Nüfus Değerleri (TÜİK 6 Şubat 2025 verileri[29])

Denizli il nüfusu 1.061.371 (2024 sonu), ilin yüz ölçümü 12.133 km2'dir. İlde  km2'ye 87 kişi düşmektedir. (Yoğunluğun en fazla olduğu ilçe: 1.030 kişi ile Merkezefendi’dir)

İlde yıllık nüfus artış oranı %0,22 olmuştur. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Honaz (%1,75)- Beyağaç(-% 5,88)

06 Şubat 2025 TÜİK verilerine göre 19 ilçe ve 616 mahalle bulunmaktadır.

2024 yılı sonunda Denizli ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri
İlçe Nüfus 2023 Nüfus 2024 Fark Nüfus Artışı % Mah.Say. Alanı  km2[30] Yoğunluk
Acıpayam 55.406 54.994 -412 -0,74 56 1772 31
Babadağ 6.424 6.303 -121 -1,88 12 124 51
Baklan 5.457 5.351 -106 -1,94 14 283 19
Bekilli 6.565 6.416 -149 -2,27 15 304 21
Beyağaç 6.532 6.148 -384 -5,88 15 333 18
Bozkurt 11.000 11.130 130 1,18 20 462 24
Buldan 26.542 26.456 -86 -0,32 45 523 51
Çal 17.919 17.546 -373 -2,08 34 860 20
Çameli 17.814 17.492 -322 -1,81 31 758 23
Çardak 8.781 8.558 -223 -2,54 15 423 20
Çivril 59.912 59.680 -232 -0,39 77 1570 38
Güney 9.573 9.280 -293 -3,06 24 362 26
Honaz 34.237 34.835 598 1,75 22 449 78
Kale 19.388 19.154 -234 -1,21 32 684 28
Merkezefendi 340.400 345.933 5.533 1,63 50 336 1030
Pamukkale 346.047 345.850 -197 -0,06 61 823 420
Sarayköy 31.047 31.063 16 0,05 32 379 82
Serinhisar 14.591 14.591 0 0,00 11 256 57
Tavas 41.447 40.591 -856 -2,07 50 1432 28
Denizli 1.059.082 1.061.371 2.289 0,22 616 12133 87

Ekonomi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Denizli ilinin ekonomisi sanayi, ihracat ve ticarete dayalıdır. Hizmet sektörü de oldukça gelişmiştir. Son 15 yılda sanayisi önemli bir gelişme göstermiştir. ABD'ye bakır tel ihraç etmektedir. Faal nüfusun %45'i tarım, balıkçılık, arıcılık, ormancılık ve hayvancılıkla uğraşmaktadır. Bütün gelirin %30'u sanayiden sağlanır. Türkiye'de ‘Anadolu Kaplanları’ olarak bilinen ihracatçı şehirlerin arasındadır. Her yıl milyarlarca dolarlık ihracatıyla Türkiye'nin lokomotif sanayi şehirlerinden biridir. Denizli, Türkiye’de ve dünyada tekstilin önemli merkezlerinden sayılmaktadır. Ancak son yıllarda tekstilde yaşanan ekonomik kayıplar nedeniyle ekonomik dengeler mermer ve doğal taş sektörüne kaymıştır. Denizli’den tüm dünya ülkelerine traverten, mermer ve diğer doğal taşlar ihracatı gerçekleştirilmektedir.Serinhisar ilçesi, Türkiye'nin leblebi ve leblebi ürünleri ihtiyacının yaklaşık %85’ini üretmekte ve ihraç etmektedir.

Tarım

[değiştir | kaynağı değiştir]

Denizli tarıma çok elverişlidir. Başlıca tarım ürünleri; buğday, arpa, ceviz, mısır, nohut, tütün,kekik,haşhaş, ay çekirdeği, üzüm, incir ve pancardır. Sebze üretimi ise 250 bin tondur. Üzümden sonra kavun, karpuz, elma, armut, vişne, kiraz, şeftali, badem, erik ve nar bol miktarda yetişir.

Antep fıstığı üretimi gün geçtikçe artmaktadır. 120.000 zeytin ağacından ortalama 1.000 ton zeytin elde edilir. Mevcut su potansiyeli, bütün ekili araziyi sulamaya elverişlidir. Ekili arazinin önemli kısmı sulanmaktadır. 95.000 incir ağacı bulunmaktadır.

Sanayi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sanayi oldukça gelişmiştir. Dokuma, enerji, otomotiv yan sanayi, maden ve metal sanayi ön sıralarda yer almaktadır..

Kültür

[değiştir | kaynağı değiştir]

Denizli mutfağı, Ege Bölgesi'nin zeytinyağlı ve sebze ağırlıklı yemek kültürü ile İç Anadolu'nun daha etli ve hamur işi yemeklerini harmanlayan zengin bir yapıya sahiptir. Yerel lezzetlerde doğallık, sadelik ve yerel ürün kullanımı ön plandadır. Yöresel yemekler hem günlük hayatta hem de özel günlerde önemli bir yer tutar.

En bilinen Denizli yemeklerinden biri tandır kebabıdır. Genellikle koyun ya da kuzu etinden yapılan bu yemek, odun ateşinde uzun süre pişirilerek hazırlanır ve lezzetiyle ön plana çıkar. Buğday ve etin uzun süre dövülerek pişirilmesiyle elde edilen geleneksel bir yemek olan Keşkek, özellikle düğün ve bayram gibi özel günlerin vazgeçilmez yemeğidir.

Çaput aşı (yufka parçalarıyla yapılan bir tür etli yahni), tarhana çorbası, kapama, kuzu dolması ve kabak çintmesi de Denizli mutfağının önemli yemeklerindendir. Ayrıca bölgede yapılan ev yapımı erişte ve tarhana gibi kışlık yiyecekler de yöresel yaşamın bir parçasıdır.

Tatlılar arasında ise özellikle un helvası, sütlü irmik ve höşmerim öne çıkar. Yöre halkı doğal malzemelerle yapılan bu tatlıları sıklıkla tüketir.

Denizli mutfağı aynı zamanda üzüm, zeytin ve tahıl ürünleriyle de zengindir. Yörede üretilen üzüm ve şarap, özellikle Buldan ve Güney gibi ilçelerde önemli bir yer tutar.

Sonuç olarak, Denizli mutfağı hem geleneksel hem de modern dokunuşları barındıran, yerel ürünlere dayalı ve besleyici bir mutfaktır. Her damak zevkine hitap eden zengin yemek çeşitleriyle kültürel kimliğin önemli bir yansımasıdır.

Mutfak

[değiştir | kaynağı değiştir]

[31]

Turizm

[değiştir | kaynağı değiştir]

Pamukkale, kaynak sularının kirecinden oluşmuş travertenleri ile ünlü bir turizm cennetidir. Pamukkale, hem doğal hem de arkeolojik sit alanı olarak UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan Türkiye’nin en tanınmış doğa harikalarından biridir. Her yıl yaklaşık 2 milyon yerli ve yabancı turist Pamukkale’yi ziyaret eder. yaklaşık 2.700 metre uzunluğunda ve 160 metre yüksekliğindedir. Parlak beyaz rengiyle Pamukkale, 50 km uzaklıktan görülebilir.

Antik Roma'dan kalma Hierapolis Antik Kenti, Denizli’nin merkez ilçelerinden Pamukkale’de, deniz seviyesinden yaklaşık 365 metre yükseklikte yer alır ve bünyesinde antik havuz, antik tiyatro ve Arkeoloji Müzesi'ni bulundurur. Pamukkale’ye yaklaşık 5–10 km mesafede Laodikeia (Laodikya) Antik Kenti yer alır.

Hierapolis ve Pamukkale travertenlerinin yaklaşık 5 km güneydoğusunda, uluslararası düzeyde tanınan bir termal merkez olan Karahayıt bulunur. Yılın her mevsiminde ana kaynağından 58 °C sıcaklıkta çıkan Karahayıt’ın kendine özgü kırmızı renkli termal suyu ve çamuru, Ege Üniversitesi Hidroklimatoloji Enstitüsü raporuna göre zengin mineral içeriğiyle dikkat çeker. Karahayıt’taki turistik tesislerde (otel, apart otel ve pansiyonlarda) kırmızı su ve termal çamurun çeşitli rahatsızlıklara iyi geldiği belirtilmektedir.

Denizli’de birçok antik kent daha bulunmaktadır. Keloğlan Mağarası ve Kaklık Mağarası da bölgede ziyaret edilebilecek doğal oluşumlardandır. Pamukkale ve Karahayıt bölgesinde dört ve beş yıldızlı oteller, pansiyonlar ve termal tesisler hizmet vermektedir.

Denizli’nin Buldan ilçesi, geleneksel el dokumalarıyla tanınır ve her yıl çok sayıda ziyaretçi çeker.

Antik kentler

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Hierapolis Antik Kenti
  • Laodikeia Antik Kenti
  • Anaua Antik Kenti / Çardak
  • Tripolis Antik Kenti:[32] Denizli il merkezine yaklaşık 40 kilometre uzaklıkta, Buldan ilçesine bağlı Yenicekent Mahallesi ile Menderes Nehri arasında yer almaktadır. Antik kent, batı ve kuzeye açılan vadilerle Ege Bölgesi'ne, güneydoğusunda yer alan Çürüksu Ovası ve vadileri aracılığıyla ise İç Anadolu ve Akdeniz bölgelerine ulaşım imkânı sağlayan stratejik bir konumda kurulmuştur. Tripolis, güneyinde yer alan ve aynı dönemlere tarihlenen Laodikeia Antik Kentine yaklaşık 30 kilometre, Hierapolis Antik Kentine ise 20 kilometre mesafededir. Tripolis'in ilk kuruluşuna dair kesin bilgiler bulunmamakla birlikte, Geç Helenistik Dönem'de bu isimle anıldığı ve kuruluşunun Lidyalılar dönemine dayandığını belirten bazı belgelere ulaşılmıştır. Bazı kaynaklara göre kentin ilk adı Apollonia’dır. Tripolis, Lidya şehirleri arasında yer almasına karşın, Frigya ve Karya bölgelerine ulaşımı sağlayan önemli bir sınır ile tarım ve ticaret merkezi konumundaydı. Menderes Nehri ile Çürüksu Çayı'nın taşıdığı alüvyonlarla zenginleşen topraklar üzerinde kurulu olan kent, Çürüksu Ovası'nın büyük bir bölümünü bölümünü kapsar ve bölgedeki önemli antik kentlerden biridir. Kentte görülen mimari kalıntılar, çoğunlukla Roma ve Bizans dönemi özellikleri taşır. Tripolis, MÖ 2. yüzyıl sonları ile MS 1. yüzyıl ortaları ve MS 4. yüzyıl ortalarında deprem ve savaşlar nedeniyle büyük ölçüde tahrip olmuştur. Kent, en görkemli dönemini Roma İmparatorluğu zamanında geçirmiştir. İlk arkeolojik kazılar 1993 yılında Denizli Müze Müdürlüğü tarafından ana cadde üzerinde gerçekleştirilmiştir. Bir süre ara verildikten sonra kazı çalışmalarına 2007 yılında yeniden başlanmıştır.
  • Tripolis Antik Kenti'nin Başlıca Yapıları
    • Tripolis Antik Tiyatrosu: Kentin yerleşim alanının merkezinde inşa edilmiştir. Roma mimari tarzında ve Grek tiyatrosu plan tipinde, araziye uyumlu olarak üç bölüm halinde yapılmıştır. Yapı, Tripolis'in kültürel ve sosyal yaşamındaki önemini yansıtan başlıca yapılardan biridir.
      • 1. Bölüm (Cavea) : Üç diazoma ile bölünmüş ve yarım daire şeklinde inşa edilmiştir. Orkestra bölümüne doğru olan oturma bölümleri tamamen tahribat görmüştür. Cavea'nın üst ve yan kısımlarında tonozla örtülü çıkışlar yer almaktadır. Yaklaşık 8.000 kişilik kapasiteye sahip olan kademeli oturma taşları büyük mermer parçalardan yapılmıştır.
      • 2. Bölüm (Orkestra) : Bu bölüm tamamen toprak altında kalmış ve pek fazla bir bilgi bulunamamıştır.
      • 3. Bölüm (Sahne ve Sahne Binası): Sahne binasının üst yapısı iç ve dış kısımlara doğru yıkılmıştır. Sahne binasına ait sağ ve sol istinat duvarlarının az bir kısmı yüzeyde görülmektedir. === Tripolis Hamamı === Geç dönemde şehrin etrafını çeviren şehir surlarının dışında Tripolis Tiyatrosu'nun 200 metre batısında düzlük bir alanda yer almaktadır. Yapıda tonozlar ve büyük nişlerle birbirine bağlanan beş farklı kısım tespit edilmiştir. Tipik Roma Hamamları geleneğini korumuş, alt yapısı ve duvarları kesme traverten blok malzemeden yapılmıştır. === Şehir Binası === 40X65 metre ölçülerinde büyük bir yapı olan Şehir Binası, hamamın yaklaşık 200 metre güneyinde yer alır ve üst kısmı tamamen yıkılmıştır. Roma mimarisi özelliği görülen yapının batı duvarına bitişik şehir surları devam etmektedir. ==== Apsisli Yapı ==== Üst bölümü tamamen yıkılmış dikdörtgen planlı yapının iç kısmına inşa edilen apsis kuzey duvarının içinde bulunmaktadır. Bu yüzden bu yapıya apsisli yapı denilmiştir. ==== Kale ve Surlar ==== Kent, Geç Roma ve Bizans döneminde, burçlar, gözetleme kuleleri ve kalın duvarlarla desteklenen şehir surlarıyla çevrelenmiştir. Kentin kuzeyindeki en yüksek tepedeki kule ile birleşen şehir surları kentin güvenliği için önem arz etmektedir ve buradaki yüksek kule dışarıdan gelen tehlikeleri gözlemlemek amacı ile kullanılmıştır. ==== Su Yolları ==== Kent, Menderes Nehri'nin kenarında bulunmasına rağmen, kentin su ihtiyacını 25 kilometre uzakta olan Güney ilçesinin yakınındaki kaynak suyundan tedarik etmişlerdir. Suyun kente getirilmesini dağlık ve engebeli araziler üzerinde inşa edilen tüneller, künkler ve kemerlerle sağlamışlardır. ==== Nekropol ==== Kentin doğu ve güney yamaçlarında yer almaktadır. Burada bulunan dik ve sarp kayalıklara oyulmuş çok sayıda kaya mezarları vardır. Buranın alt bölümünde podyumlu, üst kısmında ise lahit şeklinde mezarlar bulunmaktadır.
  • Tabea Antik Kenti - Kale
  • Colossae Antik Kenti - Honaz
  • Eumenea Antik Kenti - Çivril / Işıklı
  • Heraklia Salbace Antik Kenti - Tavas / Vakıf
  • Dionysopolis Antik Kenti - Çal / Ortaköy
  • Sebastopolis Antik Kenti - Tavas / Kızılca
  • Trapezopolis Antik Kenti - Babadağ / Bekirler
  • Attuda Antik Kenti - Sarayköy / Hisarköy
  • Apollonia Salbace Antik Kenti - Tavas / Medetköy

Bunların dışında;

  • Apollon Lermenos Tapınağı: Bir Anadolu tanrısı olan Apollon Lermenos'a adanmış olan bu kutsal alan, Menderes Nehri'nin güney kıyısında, Hierapolis'e 35 kilometre mesafede bugün Çal Ovası olarak adlandırılan Bahadınlar bölgesinde 1887 yılının Mayıs ayında araştırmacılar W.M. Ramsay, D.G. Hogarth ve H.A. Brown tarafından tespit edilmiştir. Bölgedeki diğer kült alanları göz önüne alınırsa Apollon Lermenos Kutsal Alanı erken dönemlerde olasılıkla Tanrıça Kybele'ye adanmış kült merkezinin üzerine, MS II. yüzyılda İmparator Hadrianus dönemi (MS 117-138) ve hemen sonrasında inşa edilmiş olmalıdır. Kutsal alanın en batısında Menderes Vadisi'ne hakim bir noktaya tanrının tapınağı yerleştirilmiştir. Kuzeybatı-güneydoğu yönünde konumlandırılan tapınak, anakayayı kullanan yüksek bir podyum üzerinde, tetrastylos (ön cephesinde dört sütun bulunan) plan tipinde ve korinth düzenindedir.
  • Beycesultan Höyüğü: Çivril ilçesindedir. Tarih öncesindeki Kalkolitik Çağ'dan Bronz Çağı'na, oradan da Bizans İmparatorluğu'na kadar uzanan çok uzun bir süreç içinde yerleşime konu olmuş olması Beycesultan'ın en önemli özelliğidir. Kazılarda keşfedilen ve ince bir sanat ve işçiliğin ürünü olan buluntulardan bazıları Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde ve Pamukkale'deki Hierapolis Müzesi'nde sergilenmektedir.

Beycesultan'da keşfedilen ve MÖ 2. binyılın başlarına tarihlenen Luvi dilinde bir hiyeroglif mühür mevcuttur.

Müzeler

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Atatürk ve Etnografya Müzesi
  • Denizli Kent Müzesi
  • Pamukkale Arkeoloji Müzesi
  • Folklorik Bez Bebek Müzesi
  • Halıcı Ahmet Urkay Arkeoloji ve Etnografya Müzesi
  • Oyuncak Müzesi

Festivaller

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Denizli Büyükşehir Belediyesi - Uluslararası Halk Dansları Festivali
  • Denizli Büyükşehir Belediyesi - Uluslararası Çocuk Şenliği
  • Denizli Büyükşehir Belediyesi - Uluslararası Sivil Toplum Fuarı
  • Denizli Büyükşehir Belediyesi - Uluslararası Tiyatro Festivali
  • Denizli Büyükşehir Belediyesi - Uluslararası Yaren Şairler Şöleni Festivali
  • Denizli Büyükşehir Belediyesi - Bozdağ Kar Şenliği
  • Denizli Büyükşehir Belediyesi - Ege Aşıklar Bayramı
  • Denizli Büyükşehir Belediyesi - Cam Festivali
  • Denizli Büyükşehir Belediyesi - Koruyucu Aile Şenliği
  • Denizli Büyükşehir Belediyesi - Bahar Spor Şenlikleri
  • Denizli Büyükşehir Belediyesi - Liselerarası Tiyatro Festivali
  • Denizli Büyükşehir Belediyesi - Geleneksel Türk Spor Oyunları
  • Denizli Büyükşehir Belediyesi - Genç Denizli Rock Müzik Festivali
  • Denizli Büyükşehir Belediyesi - Genç Denizli Film Festivali
  • Denizli Büyükşehir Belediyesi - Japon Filmleri Festivali
  • Denizli Büyükşehir Belediyesi - Merkez Efendi Tıp Festivali
  • Buldan Belediyesi - Uluslararası Dokuma, Kültür ve El Sanatları Festivali
  • Çal Belediyesi - Sudan koyun Geçirme ve Bağbozomu Şenlikleri
  • Honaz Belediyesi - Kiraz Bayramı Şenlikleri
  • Kale Belediyesi - Geleneksel Kale Biberi ve Pehlivan Güreşleri Festivali
  • Bekilli Belediyesi - Kültür-Sanat-Üzüm ve Şarap Festivali
  • Uluslararası Şiir Günleri
  • Efes Pilsen Blues Festival
  • Pamukkale Üniversitesi - Syot Şenliği
  • Pamukkale Üniversitesi - Bahar Şenlikleri
  • Pamukkale Üniversitesi - Teknoloji ve Arge Günleri
  • Pamukkale Üniversitesi - Uçurtma Şenliği
  • Pamukkale Üniversitesi - Tiyatro Festivali
  • Pamukkale Üniversitesi - Uluslararası Sanat Kolonisi
  • Pamukkale Üniversitesi - Bilim Şenliği
  • Pamukkale Üniversitesi - Dans Festivali
  • Pamukkale Üniversitesi - Yörük Şenliği
  • Pamukkale Üniversitesi - Aşıklar Şöleni
  • Pamukkale Üniversitesi - Best Şenliği
  • Pamukkale Üniversitesi - Satranç Şenliği
  • Pamukkale Üniversitesi - Gülümse Çocuk Şenliği
  • Pamukkale Üniversitesi - Zeybek Şenliği
  • Pamukkale Üniversitesi - Edebiyat Buluşmaları
  • Pamukkale Üniversitesi - Genç Tema Çevre Şenliği
  • Pamukkale Üniversitesi - Rock Festivali
  • Pamukkale Üniversitesi - Sinema Günleri
  • Pamukkale Üniversitesi - Maliye Topluluğu Şenliği
  • Pamukkale Üniversitesi - Uluslararası Aphrodisias-Laodikeia Gençlik, Spor, Kültür ve Sanat Festivali
  • Ayrıca ilçelerde ve beldelerde de çeşitli festivaller düzenlenmektedir.

Tiyatrolar

[değiştir | kaynağı değiştir]

• Denizli Devlet Tiyatrosu

  • Denizli Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu
  • Denizli Büyükşehir Belediyesi Genç Denizli Tiyatro Kulübü
  • Tiyatro Umay
  • Merkezefendi Belediyesi Kent Tiyatrosu
  • DKM Tiyatro (Demsad)
  • Tiyatro Zamazingo
  • Hayal Perdesi Oyuncuları (Pamukkale Üniversitesi Tiyatro Kulübü)

Kongre ve kültür merkezleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Pamukkale Üniversitesi Hasan Kasapoğlu Kültür Merkezi (Denizli Devlet Tiyatrosu Sahnesi)
  • Pamukkale Üniversitesi Kongre ve Kültür Merkezi
  • Denizli Kongre ve Kültür Merkezi (Egs)
  • Ziya Tıkıroğlu Sanat Merkezi (Açık Hava Tiyatrosu)
  • Çatalçeşme Oda Tiyatrosu
  • Pamukkale Antik Tiyatro
  • Halk Eğitim Merkezi
  • Nihat Zeybekçi Kongre ve Kültür Merkezi
  • Merkezefendi Kültür Merkezi

Park ve bahçeler

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Şemikler Doğal Yaşam Parkı
  • Azerbaycan Karabağ Parkı
  • Ornaz Vadisi
  • Seyir Tepesi Şehir Ormanı
  • Masal Park
  • Kazım Arslan Parkı
  • İncilipınar Parkı
  • Adalet Parkı
  • Sevindik Vadi Parkı
  • Eskihisar Parkı
  • Servergazi Parkı
  • Akvadi Parkı
  • Çamlık Parkı
  • Tekin Akmansoy Parkı
  • Teleferik ve Bağbaşı Yaylası
  • Sümer Parkı
  • Yunus Emre Parkı
  • İncilipınar Vali Recep Yazıcıoğlu Kültür Parkı, 174 bin metre karelik alana kurulmuş olan Türk büyüklerinin anıtlarının ve büyük bir göletin olduğu, piknik Alanları, çay bahçeleri, açık olimpik yüzme havuzunun bulunduğu parktır.
  • Çamlık Parkı, Çamlık Dağı'nın eteklerine kurulu Saklıgölü, küçük şelaleleri, Mini Hayvanat Bahçesi, Çay Bahçesi, Kafeteryası, Köpek Eğitim Merkezi, Hayal Kahvesi ve Belediye Konukevi ve Seyir Kalesi'nden de Denizli'nin seyredilebileceği park.
  • Sümer Parkı, şehrin içinde, Sümer Mahallesi'nde sanayi bölgesinde yer alan parkta kafeler, barlar, Küçük Hayvanat Bahçesi, gölet ile Sümerpark AVM burada bulunmaktadır.
  • Yenişehir Yunus Emre Koruluğu, Yenişehir Mahallesi'nde, Teras Park AVM'nin hemen altında yer alan parkta spor ve fitness imkânları, oyun grupları, büfeler ve piknik alanları bulunmaktadır.
  • Adalet Parkı, 2010 yılının ilk yarısında hizmete girmiş olan Adalet Parkı, 29 Ekim Bulvarı üzerinde, Adalet Sarayı karşısında yer almaktadır.
  • Eskihisar Parkı 50 bin m² alana sahip bir parktır. İçinde çocuklar için bir park, 850 metre uzunluğunda yürüyüş ve koşu yolu, 1 tuvalet, bir fitness grubu, süs havuzları, şelale, sentetik kızak pisti, kafeterya, büfeler ile masal kahramanları figürleri (Şirinler, Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler, dinozor ve köpekli kaydırak), ateşli piknik alanları, masal parkında bir suni dere, çeşmeler, seyvanlar ve kameriye mevcuttur. Parktaki Sentetik Kızak ise Türkiye'de bir ilktir.
  • Ak Vadi Parkı, Toplam 700 bin m² alanı ile Ege Bölgesi'nin en büyük, Avrupa'nın da sayılı parklarındandır.
  • Sevindik Vadi Parkı, Toplam 92.200 m² alanı kapsamaktadır. İçinde, giriş meydanı, yaprak bitki gösteri alanı, su oyunları alnı, kafeterya, seyir terasları, tarih bahçesi, mini golf alanı, spor alanı, sosyal tesis, paintball alanı, oyun treni, ağaç altı oturma meydanı, yeşil amfi, bob kart istasyonu alanı, paten pisti, yeşil labirentler, çocuk oyun macera alanları, tırmanma oyun alanları, jimnastik platformu, koşu ve yürüyüş parkurları, bisiklet parkuru, dinlenme alanları, şelale ve su öğeleri, kelebek vadisi ve otopark bulunmaktadır.

Yönetim

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Denizli'nin ilçeleri

2009 TÜİK Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi verilerine göre, Denizli ilinin 2 merkez ilçe ile birlikte 19 ilçe, 68 belde ve 359 köyü vardır. 6360 sayılı yasanın çıkmasından sonra Denizli büyükşehir statüsü almış ve 2 merkez ilçeye ayrılmıştır. Akköy ilçesinin sınırları genişletilerek Pamukkale ilçesine dönüşmüştür. Denizli merkezinin diğer yarısı da Merkezefendi ilçesine dönüşmüştür. Belde ile köyler ise mahalleye dönüşmüştür.

Merkezi Yönetim

[değiştir | kaynağı değiştir]

Büyükşehir illerinde merkezi yönetim, vali, il müdürleri ve il danışma kurulundan oluşur.

Denizli, bir "büyükşehir"dir. Bu özelliğine göre yönetimi belirlenmiştir. Protokolde ilk sırada yer alan vali, merkezi yönetimi temsil eder ve cumhurbaşkanı tarafından atanır.

Büyükşehir yapılan illerde, İl Genel Meclisi, yetki ve görevlerini Büyükşehir Belediye Meclisine devretmiş ve kaldırılmıştır.

Denizli Valisi 1970 İstanbul doğumlu Ömer Faruk Coşkun, Ağustos 2023/376 sayılı kararla Kahramanmaraş Valisi iken atanmıştır.

Vali ve kaymakamlara ait bilgiler Denizli'nin ilçeleri sayfasında gösterilmiştir.

Yerel yönetim

[değiştir | kaynağı değiştir]

Büyükşehir belediyelerinde yerel yönetim; büyükşehir belediye başkanı, büyükşehir belediye meclisi ve büyükşehir belediye encümeninden oluşur.

Yerel yönetimi temsil eden Büyükşehir Belediye Başkanı, ildeki tüm seçmenlerin oy çokluğu ile seçilir. Yerel seçimlerde İlçe Belediye Başkanı ve İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanılarak ilçelerin belediye meclisleri oluşur. İlçe belediye meclislerinden alınan üyelerle (başkan kontenjanı, ilçe nüfusu ve parti oy oranına göre) de Büyükşehir Belediye Meclisi oluşur. Bu mecliste ilçe belediye başkanları da yer alır.[33][34] Meclisin başkanı Büyükşehir Belediye Başkanı'dır.

Büyükşehir belediye encümeni, belediye başkanının başkanlığında, belediye meclisinin kendi üyeleri arasından bir yıl için gizli oyla seçeceği beş üye ile biri genel sekreter, biri mali hizmetler birim amiri olmak üzere belediye başkanının her yıl birim amirleri arasından seçeceği beş üyeden oluşur. (5216 sayılı Kanun 16'ncı madde)

Denizli Büyükşehir Belediye Başkanı, 1974 Serinhisar doğumlu Bülent Nuri Çavuşoğlu (CHP), 31 Mart 2024 yerel seçimlerinde %48,12 oy oranıyla seçilmiştir.[35]

İlçe belediyeleri, 2024 Türkiye yerel seçimlerine göre, üç değişik parti tarafından yönetilmektedir. Bu ilçelerden 15'i CHP, 3'ü AK Parti ve 1 tanesi YRP'li belediye başkanlarınca yönetilmektedir.[36]

Denizli Büyükşehir Belediye Meclisi üye sayısı 72'dir (Büyükşehir Belediye Başkanı, 19 ilçe belediye başkanı ve 52 üye) Bunların 52'si CHP, 16'sı AK Parti, 2'si YRP, 1 tanesi MHP, 1 tanesi BBP'dir.[37]

Büyükşehir ve ilçe belediye başkanlarına ait bilgiler Denizli'nin ilçeleri sayfasında gösterilmiştir.

Eğitim

[değiştir | kaynağı değiştir]

Denizli'de okuryazarlık oranı yaklaşık %99’dur. İldeki eğitime verilen önem sonucunda, Denizli özellikle ÖSS, LGS ve SBS gibi ortaöğretim ile yükseköğretime geçiş sınavlarında iller arası başarı sıralamalarında genellikle ilk üç içinde yer almıştır. Bu durum, ilin Türkiye genelinde yüksek eğitim düzeyiyle öne çıkmasına katkı sağlamaktadır. Ayrıca 3 Temmuz 1992 tarihinde kurulan Pamukkale Üniversitesi, Denizli'ye sosyoekonomik ve kültürel açıdan önemli bir canlılık kazandırmıştır.

Konum

[değiştir | kaynağı değiştir]
Konum Bilgileri
İlçe Kuruluş Yılı[38] Önceden bağlı olduğu ilçe Alanı km² Rakım mt. Merkeze km[39]* Ulaşan Yollar[39]
Acıpayam Cumh.önce 1.772 937 55 /D.585-10
Babadağ 1987 Sarayköy 124 758 37 D.320-03=>20.75
Baklan 1990 Çal 283 964 59 D.595-13=>20.55
Bekilli 1987 Çal 304 830 82 D.595-13=>20.03=>20.02, 20.07
Beyağaç 1990 Kale 333 699 106 D.330-04=>20.50
Bozkurt 1990 Çardak 462 860 49 D.320-04
Buldan Cumh.önce 523 619 47 D.585-06
Çal Cumh.önce 860 838 63 D.595-13=>20.02, 20.07, 20.07
Çameli 1953 Acıpayam 758 1.309 106 D.585-10=>20.26
Çardak 1958 Merkez 423 857 56 D.320-04, 20.28
Çivril Cumh.önce 1.570 831 93 D.595-12, D.625-01
Güney 1948 Buldan 362 822 74 D.585-06=>20.77, 20.08
Honaz 1987 Merkez 449 502 21 D.320-04=>20.06
Kale 1959 Tavas 684 1.050 68 D.330-04, 20.50
Merkezefendi 2012 Merkez 336 392 0 /D.585-09, /D.320-03
Pamukkale 1990 Merkez 823 392 0 D.320-03=>20.09
Sarayköy Cumh.önce 379 165 23 /D.320-03, 20.75, D.585-06
Serinhisar 1987 Acıpayam 256 972 36 /D.585-09
Tavas Cumh.önce 1.432 933 43 D.330-04, D.585-08
DENİZLİ Cumh.önce 12.134 392

*Metropol ilçelerin merkeze uzaklıkları, kaymakamlık ile valilik arasındaki uzaklıktır.

Medya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Denizli'de iki yerel televizyon kanalı bulunur. Bunlar:

[1]18 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. DEHA TV

[2]5 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. DRT Denizli

Ayrıca iki ayda bir yayınlanan bir Denizli Kültür Sanat Tarih Gezi Dergisi[40] ve günlük olarak yayınlanan Denizli Güneş Gazetesi[41] bulunmaktadır.

Altyapı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ulaşım

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlde Denizli Çardak Havalimanı vardır. Hava yolu ile karşılıklı olarak Denizli-İstanbul uçak seferleri gerçekleştirilmektedir. Havaalanı ile şehir merkezi arasındaki ulaşım, özel şirketlerce sağlanmakta olup yolculuk yaklaşık 45 dakika sürmektedir. Demir yolu ile İzmir (Basmane)-Aydın-Nazilli-Denizli arasında 8-10 defa, Söke-Aydın-Nazilli-Denizli istasyonları arasında 4 defa karşılıklı tren seferleri bulunmaktadır. Ayrıca Denizli-Afyon-Kütahya-Eskişehir arasında tren seferleri yapılmaktadır. Kara ulaşımında İzmir ve Antalya gibi önemli kentlerin kavşak noktasında bulunan Denizli'den tüm otobüs firmaları sefer yapmaktadır. Kent içi toplu ulaşım otobüs ve minibüslerle sağlanmaktadır.

Spor

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Denizli'de spor

Denizlispor, tarihinde toplam 21 sezon Süper Lig’de yer almış olup, en son 2020–2021 sezonunda Süper Lig’de mücadele etmiştir.

Merkezefendi Belediyesi Denizli Basket, Basketbol Süper Ligi'nde (BSL) Denizli'yi temsil etmektedir.

Denizlispor, tarihinde 36 sezon 1.Lig’de, 2023–2024 sezonunda 2. Lig’de ve 2024–2025 sezonunda ilk kez 3.Lig’de mücadele etmiştir.

Denizli, Voleybol Bölgesel Lig'de 18 takım ile yer almıştır.

Ziraat Türkiye Kupası'nda Denizli Kalespor ve Kızılcabölük 2. turda, Denizlispor 4. turda elenmişlerdir.

Önemli spor tesisleri: Denizli Atatürk Stadyumu (18.745), Vali Recep Yazıcıoğlu Spor Salonu (2.500), PAÜ Spor Salonu (5.000), Hasan Güngör Spor Salonu (2.500), PAÜ Olimpik Yüzme Havuzu (1.200) ve Denizli Kayak Merkezi.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Valiler Kararnamesi yayınlandı: 41 ilin valisi değişti". NTV. 10 Haziran 2020. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2020. 
  2. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; TUİK isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  3. ^ denizli.csb.gov.tr. "İlimizin Konumu - Denizli Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü". denizli.csb.gov.tr. Erişim tarihi: 2025-10-20. 
  4. ^ "Denizli". 4 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2025. 
  5. ^ "DENİZLİ - İklim ve Bitki Örtüsü". www.cografya.gen.tr. Erişim tarihi: 2025-10-26. 
  6. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  7. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  8. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  9. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  10. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  11. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  12. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  13. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  23. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  24. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  25. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  26. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  27. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  28. ^ a b c d e f g h i
    • "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Denizli Nüfusu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Denizli Nüfusu". nufusune.com. 
    • "Denizli Nüfusu". nufusubu.com. 
  29. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2025. 
  30. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 16 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Şubat 2020. 
  31. ^ http://www.samanyoluhaber.com/haber-86324.html-Hangi 20 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İlin Yemeği Meşhur?-23.11.2008 tarihinde erişilmiştir.
  32. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2016. 
  33. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 20 Eylül 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020. 
  34. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 10 Eylül 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020. 
  35. ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020. 
  36. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020. 
  37. ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020. 
  38. ^ İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
  39. ^ a b Karayolları Genel Müdürlüğü
  40. ^ Basın İlan Kurumu. "AylikListe". ilanbis.bik.gov.tr. 17 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2025. 
  41. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2024. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Denizli (il) ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Denizli_(il)&oldid=36348649" sayfasından alınmıştır