İçeriğe atla

Kıbrıs Cumhuriyeti: Revizyonlar arasındaki fark

Bağlantıları değiştir
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Takabeg (k - m - e) tarafından yapılan değişiklik geri alınıyor.
Levent (mesaj | katkılar)
122.837 değişiklik
k 94.121.164.204 tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, Takabeg tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi.
1. satır: 1. satır:
{{başka anlam|Kıbrıs (anlam ayrımı)}}
{{başka anlam|Kıbrıs (anlam ayrımı)}}
{{Ülke2
{{Ülke2
|native_name = Kıbrıs Adasındaki Yönetimler<br />Κυπριακή Δημοκρατία <small>([[Yunanca]])</small><br />''Kypriakī́ Dīmokratía''
|native_name = Kıbrıs Cumhuriyeti<br />Κυπριακή Δημοκρατία <small>([[Yunanca]])</small><br />''Kypriakī́ Dīmokratía''
|conventional_long_name =
|conventional_long_name =
|common_name = Kıbrıs Adasındaki Yönetimler
|common_name = Kıbrıs Cumhuriyeti
|image_flag = Flag of Cyprus.svg
|image_flag = Flag of Cyprus.svg
|image_coat = Cyprus Coat of Arms.svg|250px
|image_coat = Cyprus Coat of Arms.svg|250px
|symbol_type=Amblem
|symbol_type=Amblem
|image_map = Location Cyprus in EU.PNG|250px
|image_map = Location Cyprus in EU.PNG|250px
|map_caption = Kıbrıs'ın konumu (koyu yeşil)<br /> Diğer Avrupa Birliği ülkeleri (açık yeşil)
|map_caption = Kıbrıs Cumhuriyeti'nin konumu (koyu yeşil)<br /> Diğer Avrupa Birliği ülkeleri (açık yeşil)
|national_motto =
|national_motto =
|national_anthem = ''[[Imnos is tin Eleftherian|Ὕμνος εἰς τὴν Ἐλευθερίαν<br />
|national_anthem = ''[[Imnos is tin Eleftherian|Ὕμνος εἰς τὴν Ἐλευθερίαν<br />
72. satır: 72. satır:
|footnotes =<sup>1</sup> [[Yunanistan]]'a ait milli marş.<br /> <sup>2</sup> [[Kıbrıs Lirası]] yerine [[2008]]'de geçildi.<br /> <sup>3</sup> [[Avrupa Birliği]] ülkeleri ayrıca [[.eu]] alan adını kullanabilmektedir.
|footnotes =<sup>1</sup> [[Yunanistan]]'a ait milli marş.<br /> <sup>2</sup> [[Kıbrıs Lirası]] yerine [[2008]]'de geçildi.<br /> <sup>3</sup> [[Avrupa Birliği]] ülkeleri ayrıca [[.eu]] alan adını kullanabilmektedir.
}}
}}
'''Rum Yönetimi''' ([[Yunanca]]: Κυπριακή Δημοκρατία - ''Kipriaki Dhmokratia'', {{IPA|[kʲipɾiaˈkʲi ðimo̞kɾaˈtia]}}) veya '''Kıbrıs''' ([[Yunanca]]: Κύπρος - ''Kipros'', {{IPA|ˈcipɾo̞s}}), Kıbrıs adasında [[Türkiye]], [[Birleşik Krallık]] ve [[Yunanistan Krallığı|Yunanistan]]'ın garantörlüğü altında<ref name=hasguler233>Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e, 233. sayfa.</ref> [[Kıbrıs Türkleri|Türk]] ve [[Kıbrıs Rumları|Rum]] ortaklığında kurulan<ref>{{cite web | ilk= Hakan| son= Gülseven | başlık=The Brits have bigger numbers but the Russians have bigger wallets | tarih= 2002-06-03 | başlık=Sınır ötesi: Güney Kıbrıs...(2) | [[Akdeniz]]'in [[Avrasya]]'ya yakın bölgesinde ada devleti olarak bulunup<ref name=asam12su>{{cite web |url= http://www.asam.org.tr/tr/yyazdir.asp?ID=2544&kat1=&kat2=6 |başlık= Kıbrıs’ta Doğrudan Müzakereler Başlarken |erişimtarihi= 2009-06-27 |yazar= |son= |ilk= |yazarlink= |yardımcıyazarlar= |tarih= 2008-09-03 |yıl= |ay= |format= |iş= |yayımcı= Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi (ASAM) |yer= |sayfalar= |dil= Türkçe |doi= |arşivurl= |arşivtarihi= |quote= |dateformat=}}</ref>, kuzeyinde [[Türkiye]], doğusunda [[Levant]], güneyinde [[Mısır]] ve batısında [[Yunanistan]] ile deniz komşusudur.<ref name=eycont>[http://europa.eu/abc/european_countries/eu_members/cyprus/index_en.htm Member States of the EU Cyprus] '''(Yunanca)''' '''(İngilizce)''', European Countries, Ulaşım Tarihi: [[3 Ekim]] [[2008]].</ref>
'''Kıbrıs Cumhuriyeti''' ([[Yunanca]]: Κυπριακή Δημοκρατία - ''Kipriaki Dhmokratia'', {{IPA|[kʲipɾiaˈkʲi ðimo̞kɾaˈtia]}}) veya '''Kıbrıs''' ([[Yunanca]]: Κύπρος - ''Kipros'', {{IPA|ˈcipɾo̞s}}), Kıbrıs adasında [[Türkiye]], [[Birleşik Krallık]] ve [[Yunanistan Krallığı|Yunanistan]]'ın garantörlüğü altında<ref name=hasguler233>Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e, 233. sayfa.</ref> [[Kıbrıs Türkleri|Türk]] ve [[Kıbrıs Rumları|Rum]] ortaklığında kurulan<ref>{{cite web | ilk= Hakan| son= Gülseven | başlık=The Brits have bigger numbers but the Russians have bigger wallets | tarih= 2002-06-03 | başlık=Sınır ötesi: Güney Kıbrıs...(2) | url=http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=39410 | yayımcı =[[Radikal (gazete)|Radikal]] | pages = | erişimtarihi = 2009-06-27 | dil= İngilizce}}</ref> [[de facto]] olarak adanın güneyini yöneten [[de jure]] olarak ise adanın tek hakimi devlet.<ref name=bmk550/> [[Akdeniz]]'in [[Avrasya]]'ya yakın bölgesinde ada devleti olarak bulunup<ref name=asam12su>{{cite web |url= http://www.asam.org.tr/tr/yyazdir.asp?ID=2544&kat1=&kat2=6 |başlık= Kıbrıs’ta Doğrudan Müzakereler Başlarken |erişimtarihi= 2009-06-27 |yazar= |son= |ilk= |yazarlink= |yardımcıyazarlar= |tarih= 2008-09-03 |yıl= |ay= |format= |iş= |yayımcı= Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi (ASAM) |yer= |sayfalar= |dil= Türkçe |doi= |arşivurl= |arşivtarihi= |quote= |dateformat=}}</ref>, kuzeyinde [[Türkiye]], doğusunda [[Levant]], güneyinde [[Mısır]] ve batısında [[Yunanistan]] ile deniz komşusudur.<ref name=eycont>[http://europa.eu/abc/european_countries/eu_members/cyprus/index_en.htm Member States of the EU Cyprus] '''(Yunanca)''' '''(İngilizce)''', European Countries, Ulaşım Tarihi: [[3 Ekim]] [[2008]].</ref>


[[Kıbrıs (ada)|Kıbrıs]] üçüncü en geniş [[Akdeniz]] adasıdır ve yıllık ortalama 2.4 milyon [[turizm|turist]] ziyaret etmektedir.<ref>{{cite web | ilk=Leo | son=Leonidou | tarih= 2007-03-27 | başlık=The Brits have bigger numbers but the Russians have bigger wallets | url=http://www.cyprus-mail.com/news/main.php?id=31415&archive=1 | yayımcı =[[Cyprus Mail]] | pages = | erişimtarihi = 2007-03-28 | dil= İngilizce}}</ref> [[Britanya İmparatorluğu|Britanya kolonisi]] iken; 16 Ağustos 1960'ta [[Birleşik Krallık]]'tan bağımsızlığını kazandı<ref name="KıbrısTürkFedereDevleti-1"/> ve 1961 yılında [[İngiliz Milletler Topluluğu]]'na katıldı.<ref>{{cite web|url=http://www.thecommonwealth.org/Internal/142227/members/|başlık=Members|yayımcı=Commonwealth Secretariat| erişimtarihi=2008-02-15| dil= İngilizce}}</ref> Rum Yönetimi<ref>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/02/weodata/groups.htm#ae |başlık=World Economic Outlook Database October 2008 - WEO Groups and Aggregates Information |yaymcı=Imf.org |tarih= |erişimtarihi=2009-01-06|dil=İngilizce}}</ref> 1 Mayıs 2004 tarihinde [[Avrupa Birliği]] üyesi oldu.<ref name="KıbrısTürkFedereDevleti-1"/> 1 Ocak 2008 tarihinden itibaren de [[Avro|euro]] para birimini kullanmaya başladı.<ref name=eycont/>
[[Kıbrıs (ada)|Kıbrıs]] üçüncü en geniş [[Akdeniz]] adasıdır ve yıllık ortalama 2.4 milyon [[turizm|turist]] ziyaret etmektedir.<ref>{{cite web | ilk=Leo | son=Leonidou | tarih= 2007-03-27 | başlık=The Brits have bigger numbers but the Russians have bigger wallets | url=http://www.cyprus-mail.com/news/main.php?id=31415&archive=1 | yayımcı =[[Cyprus Mail]] | pages = | erişimtarihi = 2007-03-28 | dil= İngilizce}}</ref> [[Britanya İmparatorluğu|Britanya kolonisi]] iken; 16 Ağustos 1960'ta [[Birleşik Krallık]]'tan bağımsızlığını kazandı<ref name="KıbrısTürkFedereDevleti-1"/> ve 1961 yılında [[İngiliz Milletler Topluluğu]]'na katıldı.<ref>{{cite web|url=http://www.thecommonwealth.org/Internal/142227/members/|başlık=Members|yayımcı=Commonwealth Secretariat| erişimtarihi=2008-02-15| dil= İngilizce}}</ref> Kıbrıs Cumhuriyeti bir gelişmiş ülke olarak<ref>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/02/weodata/groups.htm#ae |başlık=World Economic Outlook Database October 2008 - WEO Groups and Aggregates Information |yaymcı=Imf.org |tarih= |erişimtarihi=2009-01-06|dil=İngilizce}}</ref> 1 Mayıs 2004 tarihinde [[Avrupa Birliği]] üyesi oldu.<ref name="KıbrısTürkFedereDevleti-1"/> 1 Ocak 2008 tarihinden itibaren de [[Avro|euro]] para birimini kullanmaya başladı.<ref name=eycont/>


1974'de, [[Kıbrıs Türkleri|Kıbrıslı Türkler]] ve [[Kıbrıs Rumları|Kıbrıslı Rumlar]] arasında siyâsî gerilimler meydana gelmekteydi<ref name=cumhgrani/> ve [[Yunanistan Krallığı|Yunanistan]]'daki [[1967-1974 Yunanistan Askerî Cuntası|askerî cunta]] desteği ile Kıbrıs'ta [[enosis]] amaçlı milliyetçi [[Kıbrıs Rumları|Rumlar]]ın darbe yapması<ref name="bbchaber">{{cite web |url= http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/2297653.stm |başlık= 'Failing' Cyprus talks resume |erişimtarihi= 2009-06-21 |tarih= 2002-10-04 |yayımcı= BBC News |dil= İngilizce }}</ref><ref name=Mallinson>{{Kitap belirt | son = Mallinson | ilk = William | authorlink = | coauthors = | başlık = Cyprus: A Modern History | yayımcı = I. B. Tauris | tarih = 30 Haziran, 2005 | location = | url = http://books.google.com/books?id=HEjkuhF2GsMC&pg=PA81&dq= | doi = | id = | isbn = 978-1850435808| sayfalar = 81 |dil= İngilizce}}</ref> sonucunda [[Türkiye]], [[Kıbrıs (ada)|Kıbrıs]]'a harekât düzenledi.<ref name=hasguler44>Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e 44. sayfa.</ref> Bunlarla birlikte, adanın kuzeyinde [[Kıbrıslı Türkler|Türklerin]] yönetiminde politik bir düzenin meydana gelmesine neden oldu.<ref name=aydogdu448/> Bu siyâsî olaylarla [[Kıbrıs Sorunu]] ortaya çıktı. 1983 yılında Türkiye'nin [[Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti]]'nin bağımsızlığını tanımasından sonra<ref>{{cite web|erişimtarihi=2008-03-07|url=http://news.xinhuanet.com/english/2005-10/01/content_3570894.htm|başlık=Cyprus exists without Turkey's recognition: president |yayımcı=XINHUA|tarih=2005-10-01 |dil = İngilizce }}</ref> Güney Kıbrıs'a [[Güney Kıbrıs Rum Kesimi|Güney Kıbrıs Rum Yönetimi]] olarak hitap etmektedir.<ref>[http://www.radikal.com.tr/ek_haber.php?ek=r2&haberno=4982 Türkiye neyi tanımış olacak?] '''(Türkçe)''', [[Radikal (gazete)|Radikal Gazetesi]], Yayımlanma Tarihi: [[21 Ağustos]] [[2005]], Erişim Tarihi: [[14 Şubat]] [[2009]].</ref>
1974'de, [[Kıbrıs Türkleri|Kıbrıslı Türkler]] ve [[Kıbrıs Rumları|Kıbrıslı Rumlar]] arasında siyâsî gerilimler meydana gelmekteydi<ref name=cumhgrani/> ve [[Yunanistan Krallığı|Yunanistan]]'daki [[1967-1974 Yunanistan Askerî Cuntası|askerî cunta]] desteği ile Kıbrıs'ta [[enosis]] amaçlı milliyetçi [[Kıbrıs Rumları|Rumlar]]ın darbe yapması<ref name="bbchaber">{{cite web |url= http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/2297653.stm |başlık= 'Failing' Cyprus talks resume |erişimtarihi= 2009-06-21 |tarih= 2002-10-04 |yayımcı= BBC News |dil= İngilizce }}</ref><ref name=Mallinson>{{Kitap belirt | son = Mallinson | ilk = William | authorlink = | coauthors = | başlık = Cyprus: A Modern History | yayımcı = I. B. Tauris | tarih = 30 Haziran, 2005 | location = | url = http://books.google.com/books?id=HEjkuhF2GsMC&pg=PA81&dq= | doi = | id = | isbn = 978-1850435808| sayfalar = 81 |dil= İngilizce}}</ref> sonucunda [[Türkiye]], [[Kıbrıs (ada)|Kıbrıs]]'a harekât düzenledi.<ref name=hasguler44>Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e 44. sayfa.</ref> Bunlarla birlikte, adanın kuzeyinde [[Kıbrıslı Türkler|Türklerin]] yönetiminde politik bir düzenin meydana gelmesine neden oldu.<ref name=aydogdu448/> Bu siyâsî olaylarla [[Kıbrıs Sorunu]] ortaya çıktı. 1983 yılında Türkiye, de facto yönetim olan [[Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti]]'nin bağımsızlığını tanımasından sonra<ref>{{cite web|erişimtarihi=2008-03-07|url=http://news.xinhuanet.com/english/2005-10/01/content_3570894.htm|başlık=Cyprus exists without Turkey's recognition: president |yayımcı=XINHUA|tarih=2005-10-01 |dil = İngilizce }}</ref> Kıbrıs Cumhuriyeti'ne [[Güney Kıbrıs Rum Kesimi|Güney Kıbrıs Rum Yönetimi]] olarak hitap etmektedir.<ref>[http://www.radikal.com.tr/ek_haber.php?ek=r2&haberno=4982 Türkiye neyi tanımış olacak?] '''(Türkçe)''', [[Radikal (gazete)|Radikal Gazetesi]], Yayımlanma Tarihi: [[21 Ağustos]] [[2005]], Erişim Tarihi: [[14 Şubat]] [[2009]].</ref>


Şu anda Kıbrıs adasının kuzeyinde yaklaşık 30 bine yakın<ref name=hasguler44>Hasgüler, Mehmet. ''Kıbrıs’ta Enosis ve Taksim Politikalarının Sonu; 44. sayfa'', Alfa Yayınları, Şubat 2007, ISBN 975-297-836-3.</ref> [[Türk Silahlı Kuvvetleri]] askeri, [[Agrotur ve Dikelya]] üslerinde 3.500 civarında [[Birleşik Krallık]] askeri<ref name="diphaber">{{cite web |url= http://www.diplomatikgozlem.com/haber_oku.asp?id=2398 |başlık= Kıbrıs: Dünyaca kabul edilen özgürlük adası |erişimtarihi= 2009-06-27 |tarih= |yayımcı= Diplomatik Gözlem |dil= Türkçe }}</ref> ve [[Yeşil Hat]] bölgesinde 928 kişilik [[Kıbrıs'taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü|Birleşmiş Milletler Barış Gücü]] personeli (859 asker ve 69 polis) bulunmakta<ref name=ntvmsnbc>[http://www.ntvmsnbc.com/id/24971329/ Kıbrıs'taki Barış Gücü'nün süresi uzatıldı ] '''(Türkçe)''', [[ntvmsnbc.com]], Son Güncelleme Tarihi: [[30 Mayıs]] [[2009]], Erişim Tarihi: [[30 Mayıs]] [[2009]].</ref>, adanın kuzeydeki üçte birlik bölümünde [[Kıbrıslı Türkler|Türkler]], geri kalan üçte ikisinde genel olarak ise [[Kıbrıs Rumları|Rumlar]] yaşamaktadır.<ref name=bbc2turk>[http://www.bbc.co.uk/turkish/news/story/2004/01/040112_kibris_rehber.shtml Ülke rehberi: Kıbrıs ] '''(Türkçe)''', [[BBC|BBC Turkish]], Son Güncelleme Tarihi: [[14 Mayıs]] [[2008]], Erişim Tarihi: [[30 Eylül]] [[2008]].</ref><ref name=bbc1turk>[http://www.bbc.co.uk/turkish/news/story/2008/09/080911_cyprus_hannay.shtml Kıbrıs'ta canlanan eski tartışma ] '''(Türkçe)''', [[BBC|BBC Turkish]], Son Güncelleme Tarihi: [[11 Eylül]] [[2008]], Erişim Tarihi: [[18 Ekim]] [[2008]].</ref>
Şu anda Kıbrıs adasının kuzeyinde yaklaşık 30 bine yakın<ref name=hasguler44>Hasgüler, Mehmet. ''Kıbrıs’ta Enosis ve Taksim Politikalarının Sonu; 44. sayfa'', Alfa Yayınları, Şubat 2007, ISBN 975-297-836-3.</ref> [[Türk Silahlı Kuvvetleri]] askeri, [[Agrotur ve Dikelya]] üslerinde 3.500 civarında [[Birleşik Krallık]] askeri<ref name="diphaber">{{cite web |url= http://www.diplomatikgozlem.com/haber_oku.asp?id=2398 |başlık= Kıbrıs: Dünyaca kabul edilen özgürlük adası |erişimtarihi= 2009-06-27 |tarih= |yayımcı= Diplomatik Gözlem |dil= Türkçe }}</ref> ve [[Yeşil Hat]] bölgesinde 928 kişilik [[Kıbrıs'taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü|Birleşmiş Milletler Barış Gücü]] personeli (859 asker ve 69 polis) bulunmakta<ref name=ntvmsnbc>[http://www.ntvmsnbc.com/id/24971329/ Kıbrıs'taki Barış Gücü'nün süresi uzatıldı ] '''(Türkçe)''', [[ntvmsnbc.com]], Son Güncelleme Tarihi: [[30 Mayıs]] [[2009]], Erişim Tarihi: [[30 Mayıs]] [[2009]].</ref>, adanın kuzeydeki üçte birlik bölümünde [[Kıbrıslı Türkler|Türkler]], geri kalan üçte ikisinde genel olarak ise [[Kıbrıs Rumları|Rumlar]] yaşamaktadır.<ref name=bbc2turk>[http://www.bbc.co.uk/turkish/news/story/2004/01/040112_kibris_rehber.shtml Ülke rehberi: Kıbrıs ] '''(Türkçe)''', [[BBC|BBC Turkish]], Son Güncelleme Tarihi: [[14 Mayıs]] [[2008]], Erişim Tarihi: [[30 Eylül]] [[2008]].</ref><ref name=bbc1turk>[http://www.bbc.co.uk/turkish/news/story/2008/09/080911_cyprus_hannay.shtml Kıbrıs'ta canlanan eski tartışma ] '''(Türkçe)''', [[BBC|BBC Turkish]], Son Güncelleme Tarihi: [[11 Eylül]] [[2008]], Erişim Tarihi: [[18 Ekim]] [[2008]].</ref>


Güney Kıbrıs Rum Kesimi, [[Birleşmiş Milletler]]'e üye devlet olarak uluslararası alanda tanınmış bir ülkedir.<ref name="kibrisgazul">{{cite web |url= http://www.kibrisgazetesi.com/index.php/cat/1/col/119/art/11595/PageName/Ana_sayfa |başlık= BM Barış Gücü’nün Ada’daki varlığı sorgulanırken… |erişimtarihi= 2009-06-27 |tarih= 2009-05-28 |yayımcı= Kıbrıs |dil= Türkçe |ilk= Akay |son= Cemal}}</ref> [[Kıbrıs (ada)|Kıbrıs adası]] civarındaki sular [[de jure|hukuken]] kendi egemenliği altında<ref name=oil/> olmak üzere, adanın %3'lük kısmı bağımsızlık anlaşmasına göre [[Birleşik Krallık]]'ın askerî üstü olarak yönetimi altındadır.<ref name=agratur1/> Ada ''[[de facto]]'' olarak dört ayrı parçaya bölünmektedir:<ref name=bm550anda541>[http://www.un.org/documents/sc/res/1984/scres84.htm according to the United Nations Security Council, see Resolution 550 and 541] '''(İngilizce)''', [[Birleşmiş Milletler]], Erişim Tarihi: [[29 Eylül]] [[2008]].</ref>
Kıbrıs Cumhuriyeti, [[Birleşmiş Milletler]]'e üye devlet olarak uluslararası alanda tanınmış bir ülkedir.<ref name="kibrisgazul">{{cite web |url= http://www.kibrisgazetesi.com/index.php/cat/1/col/119/art/11595/PageName/Ana_sayfa |başlık= BM Barış Gücü’nün Ada’daki varlığı sorgulanırken… |erişimtarihi= 2009-06-27 |tarih= 2009-05-28 |yayımcı= Kıbrıs |dil= Türkçe |ilk= Akay |son= Cemal}}</ref> [[Kıbrıs (ada)|Kıbrıs adası]] civarındaki sular [[de jure|hukuken]] kendi egemenliği altında<ref name=oil/> olmak üzere, adanın %3'lük kısmı bağımsızlık anlaşmasına göre [[Birleşik Krallık]]'ın askerî üstü olarak yönetimi altındadır.<ref name=agratur1/> Ada ''[[de facto]]'' olarak dört ayrı parçaya bölünmektedir:<ref name=bm550anda541>[http://www.un.org/documents/sc/res/1984/scres84.htm according to the United Nations Security Council, see Resolution 550 and 541] '''(İngilizce)''', [[Birleşmiş Milletler]], Erişim Tarihi: [[29 Eylül]] [[2008]].</ref>


* Adanın güneyi etkin olarak [[Kıbrıs (ada)|Rumların]] kontrolü altında;
* Adanın güneyi etkin olarak [[Kıbrıs (ada)|Kıbrıs Cumhuriyeti]]'nin kontrolü altında;
* Adanın kuzeyi [[Birleşmiş Milletler]]<ref name="simo">Simón Duke, United States military forces and installations in Europe, Stockholm International Peace Research Institute, Oxford University Press, 1989, ISBN 0-19-829132-9, p. 274. (Turkey's occupation of Cyprus...)</ref> ve [[Avrupa Konseyi]]<ref>Council of Europe, Parliamentary Assembly, Official Report of Debates, p. 212. (Cyprus is.....under Turkish military occupation.)</ref>'ne göre, Türklerin yönetimi altındadır.<ref name=cna-08-2009>{{cite web |url= http://www.cna.org.cy/website/turkish/newsdisplay2.asp?a=13103|başlık= "Kıbrıslı Rumlar Türk işgali altındaki kilisede dua edecekler" |erişimtarihi= 2009-09-02 |yazar= |yazarlink= |tarih= 2009-09-01 |yayımcı= Kıbrıs Haber Ajansı |dil= Türkçe }}</ref> Bağımsızlığını ilan eden Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti mevcuttur .<ref>[http://www.cm.gov.nc.tr/index.php?kspage=2236 KKTC Cumhuriyet Meclisi]</ref>
* Adanın kuzeyi [[Birleşmiş Milletler]]<ref name="simo">Simón Duke, United States military forces and installations in Europe, Stockholm International Peace Research Institute, Oxford University Press, 1989, ISBN 0-19-829132-9, p. 274. (Turkey's occupation of Cyprus...)</ref> ve [[Avrupa Konseyi]]<ref>Council of Europe, Parliamentary Assembly, Official Report of Debates, p. 212. (Cyprus is.....under Turkish military occupation.)</ref>'ne göre, Türkiye'nin işgali altındadır.<ref name=cna-08-2009>{{cite web |url= http://www.cna.org.cy/website/turkish/newsdisplay2.asp?a=13103|başlık= "Kıbrıslı Rumlar Türk işgali altındaki kilisede dua edecekler" |erişimtarihi= 2009-09-02 |yazar= |yazarlink= |tarih= 2009-09-01 |yayımcı= Kıbrıs Haber Ajansı |dil= Türkçe }}</ref> Bağımsızlığını tek taraflı ilan eden Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti adında bir idare mevcuttur (sadece Türkiye ile diplomatik ilişkisi var).<ref>[http://www.cm.gov.nc.tr/index.php?kspage=2236 KKTC Cumhuriyet Meclisi]</ref>
* [[Birleşmiş Milletler]] [[Kıbrıs'taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü|kontrolündeki]] [[Yeşil Hat]], adayı iki bölgeye ayırır<ref name=eycont/>; ve
* [[Birleşmiş Milletler]] [[Kıbrıs'taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü|kontrolündeki]] [[Yeşil Hat]], adayı iki bölgeye ayırır<ref name=eycont/>; ve
* İki [[Birleşik Krallık]] askerî üstü ([[Ağrotur ve Dikelya]]).<ref name=agratur1>According to Article 1 and Annex A of the Treaty of Establishment of the Republic of Cyprus - http://www.sba.mod.uk/web_pages/appdx-o.htm</ref>
* İki [[Birleşik Krallık]] askerî üstü ([[Ağrotur ve Dikelya]]).<ref name=agratur1>According to Article 1 and Annex A of the Treaty of Establishment of the Republic of Cyprus - http://www.sba.mod.uk/web_pages/appdx-o.htm</ref>
167. satır: 167. satır:
16 Ağustos 1960 tarihinde Kıbrıs; Yunanistan, [[Türkiye]] ve Birleşik Krallık'ın "Kuruluş, İttifak ve Garanti" adındaki üç anlaşmayı imzalaması ile bağımsızlığını kazandı.<ref name=hasguler231>Hasgüler, Mehmet. ''Kıbrıs'ta Enosis ve Taksim Politikalarının Sonu; 231. sayfa'', Alfa Yayınları, Şubat 2007, ISBN 975-297-836-3.</ref> Birleşik Krallık, [[Ağrotur ve Dikelya]] adlı adanın %3'üne tekabül gelen askerî üsleri aldı.<ref name=agratur1/> Devlet dairelerinde ise Rumlardan sonra en büyük etnik topluluğu oluşturan Türkler veto hakkına sahip oldu<ref name="dahaonca16"/> ve parlamento ile yönetimde %30'luk hakka sahip oldular.<ref name="text">{{cite web|url= http://www.mahkemeler.net/mahkeme-web-t/anayasa/1960ing.doc|başlık= Kıbrıs Anayasası |dil= İngilizce |erişimtarihi= 2008-10-03 }}</ref> Üç devlete ise garantörlük hakkı verildi.<ref name="kibrist">{{cite web|url= http://www.kibrisgazetesi.com/popup.php/cat/2/news/70153/PageName/Ic_Haberler|başlık= İki federal eyaletli tek devlet! |dil= Türkçe |erişimtarihi= 2008-10-03 |tarih= 2009-04-19|yayımcı= Kıbrıs}}</ref>
16 Ağustos 1960 tarihinde Kıbrıs; Yunanistan, [[Türkiye]] ve Birleşik Krallık'ın "Kuruluş, İttifak ve Garanti" adındaki üç anlaşmayı imzalaması ile bağımsızlığını kazandı.<ref name=hasguler231>Hasgüler, Mehmet. ''Kıbrıs'ta Enosis ve Taksim Politikalarının Sonu; 231. sayfa'', Alfa Yayınları, Şubat 2007, ISBN 975-297-836-3.</ref> Birleşik Krallık, [[Ağrotur ve Dikelya]] adlı adanın %3'üne tekabül gelen askerî üsleri aldı.<ref name=agratur1/> Devlet dairelerinde ise Rumlardan sonra en büyük etnik topluluğu oluşturan Türkler veto hakkına sahip oldu<ref name="dahaonca16"/> ve parlamento ile yönetimde %30'luk hakka sahip oldular.<ref name="text">{{cite web|url= http://www.mahkemeler.net/mahkeme-web-t/anayasa/1960ing.doc|başlık= Kıbrıs Anayasası |dil= İngilizce |erişimtarihi= 2008-10-03 }}</ref> Üç devlete ise garantörlük hakkı verildi.<ref name="kibrist">{{cite web|url= http://www.kibrisgazetesi.com/popup.php/cat/2/news/70153/PageName/Ic_Haberler|başlık= İki federal eyaletli tek devlet! |dil= Türkçe |erişimtarihi= 2008-10-03 |tarih= 2009-04-19|yayımcı= Kıbrıs}}</ref>


[[30 Kasım]] [[1963]] tarihinde [[Rum Kesimi devlet başkanı]] [[III. Makarios]], [[Rum Kesimi Anayasası]]'nda siyâsî kurumların yapılanması ve teşkilatlanma hakkındaki on üç maddelik bir değişiklik önerisinde bulundu.<ref name=hasguler239>Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e 239.sayfa''</ref> Kıbrıslı Türkler bu değişikliklerin kendi haklarını kısıtladığını savunarak karşı çıktılar.<ref name=hasguler244>Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e 244.sayfa''</ref> Bu değişiklik süreci içerisinde [[Kıbrıs Türkleri]] bu öneriye karşı çıktı, [[1963-1964 Kıbrıs olayları|1963-1964 olayların]]ın çıkmasına neden oldu<ref name="ktm1"/> ve sonunda Kıbrıslı Türkler, Kıbrıs'taki idarî ve siyâsî yapılanmadan çekildiler.<ref name=hasguler238>Hasgüler, Mehmet. ''Kıbrıs'ta Enosis ve Taksim Politikalarının Sonu; 238. sayfa'', Alfa Yayınları, Şubat 2007, ISBN 975-297-836-3.</ref>
[[30 Kasım]] [[1963]] tarihinde [[Kıbrıs Cumhuriyeti devlet başkanı]] [[III. Makarios]], [[Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası]]'nda siyâsî kurumların yapılanması ve teşkilatlanma hakkındaki on üç maddelik bir değişiklik önerisinde bulundu.<ref name=hasguler239>Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e 239.sayfa''</ref> Kıbrıslı Türkler bu değişikliklerin kendi haklarını kısıtladığını savunarak karşı çıktılar.<ref name=hasguler244>Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e 244.sayfa''</ref> Bu değişiklik süreci içerisinde [[Kıbrıs Türkleri]] bu öneriye karşı çıktı, [[1963-1964 Kıbrıs olayları|1963-1964 olayların]]ın çıkmasına neden oldu<ref name="ktm1"/> ve sonunda Kıbrıslı Türkler, Kıbrıs Cumhuriyeti'ndeki idarî ve siyâsî yapılanmadan çekildiler.<ref name=hasguler238>Hasgüler, Mehmet. ''Kıbrıs'ta Enosis ve Taksim Politikalarının Sonu; 238. sayfa'', Alfa Yayınları, Şubat 2007, ISBN 975-297-836-3.</ref>


[[Dosya:Urban nicosia'.jpg||220px|right|thumb|Rum Kesimi'nin başkenti<ref name="KıbrısTürkFedereDevleti-1"/> ve en büyük kenti<ref name=ltb1/> olan Lefkoşa. 1974'teki [[Kıbrıs Harekâtı]]'ndan sonra şehir ikiye bölündü<ref name="radikalkibrist">{{cite web|url= http://www.radikal.com.tr/ek_haber.php?ek=r2&haberno=8017 |başlık= Barışa yapılan sandalyeler |dil= Türkçe |erişimtarihi= 2009-07-09 |tarih= 2008-02-17 |yayımcı= [[Radikal (gazete)|Radikal]] |ilk= Barış |son= Yıldırım}}</ref> ve günümüzde iki ayrı belediye tarafından yönetilmektedir.<ref name="radikalkibrist"/>]]
[[Dosya:Urban nicosia'.jpg||220px|right|thumb|Kıbrıs Cumhuriyeti'nin başkenti<ref name="KıbrısTürkFedereDevleti-1"/> ve en büyük kenti<ref name=ltb1/> olan Lefkoşa. 1974'teki [[Kıbrıs Harekâtı]]'ndan sonra şehir ikiye bölündü<ref name="radikalkibrist">{{cite web|url= http://www.radikal.com.tr/ek_haber.php?ek=r2&haberno=8017 |başlık= Barışa yapılan sandalyeler |dil= Türkçe |erişimtarihi= 2009-07-09 |tarih= 2008-02-17 |yayımcı= [[Radikal (gazete)|Radikal]] |ilk= Barış |son= Yıldırım}}</ref> ve günümüzde iki ayrı belediye tarafından yönetilmektedir.<ref name="radikalkibrist"/>]]
[[Birleşmiş Milletler]]'in Kıbrıs'taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü ([[Kıbrıs'taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü|UNFICYP]]) ada üzerindeki önemli noktalara Kıbrıs Türkleri ile Kıbrıs Rumları arasındaki çatışmaları engellemek<ref name=bella1> Oberling, Pierre; Erdoğan, Mehmet. ''Bellapais'e giden yol ; 91. sayfa'', 1987.</ref> amacıyla konuşlandı.<ref name='S/5575'> {{cite web|url=http://daccessdds.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/211/44/IMG/NR021144.pdf?OpenElement |başlık=UN Security Council Resolution 186: The Cyprus Question |erişimtarihi=2007-01-29 |tarih=4 Mart 1964 |format=PDF |yayımcı=Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi |dil= İngilizce }}</ref>
[[Birleşmiş Milletler]]'in Kıbrıs'taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü ([[Kıbrıs'taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü|UNFICYP]]) ada üzerindeki önemli noktalara Kıbrıs Türkleri ile Kıbrıs Rumları arasındaki çatışmaları engellemek<ref name=bella1> Oberling, Pierre; Erdoğan, Mehmet. ''Bellapais'e giden yol ; 91. sayfa'', 1987.</ref> amacıyla konuşlandı.<ref name='S/5575'> {{cite web|url=http://daccessdds.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/211/44/IMG/NR021144.pdf?OpenElement |başlık=UN Security Council Resolution 186: The Cyprus Question |erişimtarihi=2007-01-29 |tarih=4 Mart 1964 |format=PDF |yayımcı=Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi |dil= İngilizce }}</ref>


182. satır: 182. satır:
=== Yakın tarih ===
=== Yakın tarih ===
[[Dosya:Presidential-palace.jpg|thumb|220px|Kıbrıs Cumhuriyeti'nin başkenti [[Lefkoşa]]'da yer alan Başkanlık Sarayı.]]
[[Dosya:Presidential-palace.jpg|thumb|220px|Kıbrıs Cumhuriyeti'nin başkenti [[Lefkoşa]]'da yer alan Başkanlık Sarayı.]]
''De facto'' olarak kuzey ve güney olarak iki ayrı parçaya bölünmüştür.<ref name=bbc2turk/> <ref name=cumhgrani>{{cite web|erişimtarihi=2009-06 05|url=http://www.grani.ru/Politics/World/Europe/p.95377.html|başlık=ЕС: Турцию не примут в Евросоюз, пока она не признает Кипр |yayımcı=Grani.ru|tarih=2005-09-21 |dil = Rusça }}</ref> Rum Kesimi'nin anayasal bir demokrasi üzerine kurulu yapısı<ref name="anayasatext"/> ekonomik bakımdan refah bir durumda<ref name=econ/> ve iyi bir alt yapısı vardır.<ref name=radikalgaz1>{{cite web |url= http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=39944 |başlık= Sınır ötesi: Güney Kıbrıs...(7) |erişimtarihi= 2009-06-16 |yazar= Gülseven, Hakan |yazarlink= |tarih= 2002-06-08 |format= |iş= |yayımcı= [[Radikal (gazete)|Radikal]] |yer= |dil= Türkçe |doi= |quote= }}</ref> <ref name="kibrisgazul"/> <ref>{{cite web|erişimtarihi=2008-02-28|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cy.html|tarih=2009-05-28|yazar=CIA World Factbook|başlık=Cyprus |yayımcı= [[Amerikan Merkezi Haber Alma Ajansı]] |dil = İngilizce }}</ref> Sadece Türkiye tarafından tanınan adanın kuzeyi<ref name=bbc1turk/> turistik mekanlarla doludur.<ref name=asam1>{{cite web |url= http://www.asam.org.tr/tr/yazigoster.asp?ID=1202&kat1=2&kat2= |başlık= Mali Yardım Tüzüğü ve Finlandiya'nın Kıbrıs Önerileri |erişimtarihi= 2009-06-15 |yazar= Sezer, Sema |yazarlink= |tarih= 2006-10-31 |format= |iş= |yayımcı= [[Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi]] |yer= |dil= Türkçe |doi= |quote= ...Kişi Başına Millî Geliri 10 bin doları bulan, Türkiye’nin her yıl 500 milyon doların üzerinde mali yardım ve kredi sağladığı Kıbrıs Türklerine... }}</ref> Son birleşme girişimi 2004 tarihindeki [[Annan Planı]] ile oldu.<ref name=guardian1>{{cite web |url= http://www.guardian.co.uk/world/2004/apr/22/eu.cyprus |başlık= Greek Cypriot leaders reject Annan plan |ilk= George |son= Wright |erişimtarihi= 2009-06-15 |iş= |yayımcı= The Guardian |tarih= 2004-04-22 |dil= İngilizce}}</ref> 24 Nisan 2004 tarihinde<ref name=asam2>{{cite web |url= http://www.asam.org.tr/tr/yazigoster.asp?ID=2576&kat1=3&kat2= |başlık= 24 Nisan 2004 Kıbrıs Referandumlarının Anlamı Üzerine |erişimtarihi= 2009-06-16 |yazar= Özersay, Kudret |yazarlink= |tarih= 2004-09-01 |format= |iş= |yayımcı= [[Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi]] |yer= |dil= Türkçe |doi= |quote= ...24 Nisan 2004'te Kıbrıs Sorununun Kapsamlı Çözümü adlı belge (Annan Planı), Güney ve Kuzey Kıbrıs'ta referandumlara sunulması... }}</ref> yapılan referandumda Kıbrıs Türklerinin destek oyuna rağmen Kıbrıslı Rumlar tarafından reddedildi.<ref name=helenicamerica>{{cite web |url= http://www.hellenicnews.com/readnews.html?newsid=10302&lang=US |başlık= What If: The Annan Plan and Turkey |ilk= Marcus |son= A. Templar |erişimtarihi=2009-06-15 |iş= |yayımcı= The Hellenic News of America |tarih= |dil= İngilizce}}</ref>
''De facto'' olarak kuzey ve güney olarak iki ayrı parçaya bölünmesine<ref name=bbc2turk/> rağmen ''de jure'' olarak cumhuriyet tüm adanın hakimidir.<ref name=cumhgrani>{{cite web|erişimtarihi=2009-06-05|url=http://www.grani.ru/Politics/World/Europe/p.95377.html|başlık=ЕС: Турцию не примут в Евросоюз, пока она не признает Кипр |yayımcı=Grani.ru|tarih=2005-09-21 |dil = Rusça }}</ref> Kıbrıs Cumhuriyeti'nin anayasal bir demokrasi üzerine kurulu yapısı<ref name="anayasatext"/> ekonomik bakımdan refah bir durumda<ref name=econ/> ve iyi bir alt yapısı vardır.<ref name=radikalgaz1>{{cite web |url= http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=39944 |başlık= Sınır ötesi: Güney Kıbrıs...(7) |erişimtarihi= 2009-06-16 |yazar= Gülseven, Hakan |yazarlink= |tarih= 2002-06-08 |format= |iş= |yayımcı= [[Radikal (gazete)|Radikal]] |yer= |dil= Türkçe |doi= |quote= }}</ref> Avrupa Birliği ve diğer uluslararası örgütler tarafından Birleşmiş Milletler'in bir parçası<ref name="kibrisgazul"/> ve adanın tek meşru yönetimi kabul edilir.<ref>{{cite web|erişimtarihi=2008-02-28|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cy.html|tarih=2009-05-28|yazar=CIA World Factbook|başlık=Cyprus |yayımcı= [[Amerikan Merkezi Haber Alma Ajansı]] |dil = İngilizce }}</ref> Sadece Türkiye tarafından tanınan adanın kuzeyi<ref name=bbc1turk/> Türkiye'nin yardımları ile varlığını sürdürmektedir.<ref name=asam1>{{cite web |url= http://www.asam.org.tr/tr/yazigoster.asp?ID=1202&kat1=2&kat2= |başlık= Mali Yardım Tüzüğü ve Finlandiya'nın Kıbrıs Önerileri |erişimtarihi= 2009-06-15 |yazar= Sezer, Sema |yazarlink= |tarih= 2006-10-31 |format= |iş= |yayımcı= [[Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi]] |yer= |dil= Türkçe |doi= |quote= ...Kişi Başına Millî Geliri 10 bin doları bulan, Türkiye’nin her yıl 500 milyon doların üzerinde mali yardım ve kredi sağladığı Kıbrıs Türklerine... }}</ref> Son birleşme girişimi 2004 tarihindeki [[Annan Planı]] ile oldu.<ref name=guardian1>{{cite web |url= http://www.guardian.co.uk/world/2004/apr/22/eu.cyprus |başlık= Greek Cypriot leaders reject Annan plan |ilk= George |son= Wright |erişimtarihi= 2009-06-15 |iş= |yayımcı= The Guardian |tarih= 2004-04-22 |dil= İngilizce}}</ref> 24 Nisan 2004 tarihinde<ref name=asam2>{{cite web |url= http://www.asam.org.tr/tr/yazigoster.asp?ID=2576&kat1=3&kat2= |başlık= 24 Nisan 2004 Kıbrıs Referandumlarının Anlamı Üzerine |erişimtarihi= 2009-06-16 |yazar= Özersay, Kudret |yazarlink= |tarih= 2004-09-01 |format= |iş= |yayımcı= [[Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi]] |yer= |dil= Türkçe |doi= |quote= ...24 Nisan 2004'te Kıbrıs Sorununun Kapsamlı Çözümü adlı belge (Annan Planı), Güney ve Kuzey Kıbrıs'ta referandumlara sunulması... }}</ref> yapılan referandumda Kıbrıs Türklerinin destek oyuna rağmen Kıbrıslı Rumlar tarafından reddedildi.<ref name=helenicamerica>{{cite web |url= http://www.hellenicnews.com/readnews.html?newsid=10302&lang=US |başlık= What If: The Annan Plan and Turkey |ilk= Marcus |son= A. Templar |erişimtarihi=2009-06-15 |iş= |yayımcı= The Hellenic News of America |tarih= |dil= İngilizce}}</ref>


Temmuz 2006 tarihinde ada, [[Hizbullah]] ve [[İsrail]] arasındaki çatışmalardan kaçan kişiler için ilk sığınaklardan biri oldu.<ref>{{cite web |ilk= |son=Xinhua |başlık= About 11,500&nbsp;people flee Lebanon to Cyprus |url=http://english.peopledaily.com.cn/200607/21/eng20060721_285223.html |iş=People's Daily Online |page= |tarih=2006-07-21 |erişimtarihi= 2009-06-15 |dil= İngilizce}}</ref>
Temmuz 2006 tarihinde ada, [[Hizbullah]] ve [[İsrail]] arasındaki çatışmalardan kaçan kişiler için ilk sığınaklardan biri oldu.<ref>{{cite web |ilk= |son=Xinhua |başlık= About 11,500&nbsp;people flee Lebanon to Cyprus |url=http://english.peopledaily.com.cn/200607/21/eng20060721_285223.html |iş=People's Daily Online |page= |tarih=2006-07-21 |erişimtarihi= 2009-06-15 |dil= İngilizce}}</ref>
189. satır: 189. satır:


== Yönetim ==
== Yönetim ==
{{Rum Kesimi politikası}}
{{Kıbrıs Cumhuriyeti politikası}}
{{ana madde|Rum Yönetimi'nin devlet yapısı}}
{{ana madde|Kıbrıs Cumhuriyeti'nin devlet yapısı}}


Rum Yönetimi [[başkanlık sistemi]] ile yönetilmektedir.<ref name=asamsubat28>{{cite web |url= http://www.asam.org.tr/tr/yazigoster.asp?kat1=3&ID=1984 |başlık= Güney Kıbrıs'ta Başkanlık Seçimi Süreci ve Beklentiler |erişimtarihi= 2009-06-24 |yazar= Sezer, Sema |yazarlink= |tarih= 2008-02-18 |format= |iş= |yayımcı= [[Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi]] |yer= |dil= Türkçe |doi= |quote= }}</ref> [[Rum devlet başkanı|Devlet başkanı]] ve hükûmet, bir beş yıllık dönem için evrensel oy yönetimi ile halk tarafından seçilirler.<ref name=diplomatikgoz2>{{cite web |url= http://www.diplomatikgozlem.com/haber_oku.asp?id=3623|başlık= Kıbrıs'ta "Son Tango" ne zaman bitecek? |erişimtarihi= 2009-06-24 |yazar= |yazarlink= |tarih= 2008-02-18 |yayımcı= Diplomatik Gözlem |dil= Türkçe }}</ref> Ülkede yasama organı [[Kıbrıs Temsilciler Meclisi|Temsilciler Meclisi]] <ref name=yenisafakgaz2>{{cite web |url= http://yenisafak.com.tr/arsiv/2004/nisan/03/p01.html|başlık= 1960'dan daha iyi |erişimtarihi= 2009-06-25 |yazar= Muradoğlu, Abdullah |yer= İstanbul |yazarlink= |tarih= 2004-04-03 |yayımcı= [[Yeni Şafak (gazete)|Yeni Şafak]] |dil= Türkçe }}</ref>, yürütme organı devlet başkanı ile hükûmettir.<ref name=kkcm1>{{cite web |url= http://www.cm.gov.nc.tr/index.php?kspage=2148|başlık= Cumhuriyet Meclisi: Bağımsızlık Bildirgesi |erişimtarihi= 2009-06-27 |tarih= 1983-11-15 |yayımcı= Cumhuriyet Meclisi |dil= Türkçe }}</ref> Hem yürütme ve yasama organıyla yargının bağımsızlığı güvence altına alınmıştır.<ref name="anayasatext">{{cite web|url=http://www.mahkemeler.net/mahkeme-web-t/anayasa/1960ing.doc|başlık=Cyprus Constitution |dil=İngilizce |yayımcı=Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Mahkemeleri |erişimtarihi=2008-10-03}}</ref>
Kıbrıs Cumhuriyeti, [[başkanlık sistemi]] ile yönetilmektedir.<ref name=asamsubat28>{{cite web |url= http://www.asam.org.tr/tr/yazigoster.asp?kat1=3&ID=1984 |başlık= Güney Kıbrıs'ta Başkanlık Seçimi Süreci ve Beklentiler |erişimtarihi= 2009-06-24 |yazar= Sezer, Sema |yazarlink= |tarih= 2008-02-18 |format= |iş= |yayımcı= [[Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi]] |yer= |dil= Türkçe |doi= |quote= }}</ref> [[Kıbrıs Cumhuriyeti devlet başkanı|Devlet başkanı]] ve hükûmet, bir beş yıllık dönem için evrensel oy yönetimi ile halk tarafından seçilirler.<ref name=diplomatikgoz2>{{cite web |url= http://www.diplomatikgozlem.com/haber_oku.asp?id=3623|başlık= Kıbrıs'ta "Son Tango" ne zaman bitecek? |erişimtarihi= 2009-06-24 |yazar= |yazarlink= |tarih= 2008-02-18 |yayımcı= Diplomatik Gözlem |dil= Türkçe }}</ref> Ülkede yasama organı [[Kıbrıs Temsilciler Meclisi|Temsilciler Meclisi]] <ref name=yenisafakgaz2>{{cite web |url= http://yenisafak.com.tr/arsiv/2004/nisan/03/p01.html|başlık= 1960'dan daha iyi |erişimtarihi= 2009-06-25 |yazar= Muradoğlu, Abdullah |yer= İstanbul |yazarlink= |tarih= 2004-04-03 |yayımcı= [[Yeni Şafak (gazete)|Yeni Şafak]] |dil= Türkçe }}</ref>, yürütme organı devlet başkanı ile hükûmettir.<ref name=kkcm1>{{cite web |url= http://www.cm.gov.nc.tr/index.php?kspage=2148|başlık= Cumhuriyet Meclisi: Bağımsızlık Bildirgesi |erişimtarihi= 2009-06-27 |tarih= 1983-11-15 |yayımcı= Cumhuriyet Meclisi |dil= Türkçe }}</ref> Hem yürütme ve yasama organıyla yargının bağımsızlığı güvence altına alınmıştır.<ref name="anayasatext">{{cite web|url=http://www.mahkemeler.net/mahkeme-web-t/anayasa/1960ing.doc|başlık=Cyprus Constitution |dil=İngilizce |yayımcı=Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Mahkemeleri |erişimtarihi=2008-10-03}}</ref>


[[Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası|1960 Anayasası]], yasama, yürütme ve yargı alanında ülkedeki başlıca iki etnik nüfus bakımından kontrollü bir şekilde Kıbrıslı Rum ve Türklerin eşit haklara sahip bir siyâsî düzeni savunuyordu.<ref name="dahaonca16">{{Kitap belirt |son= Kızılyürek |ilk= Niyazi |yazarlink= | yardımcıyazarlar= |editör= |diğerleri= |başlık= "Daha önceleri neredeydiniz?" - Dünden bugüne Kıbrıs müzakereleri |url= | biçim = |erişimtarihi= | erişimyılı = | erişimayı = |basım= |tarih= 2009 |yıl= |ay= |yayımcı= Birikim Yayınları |yer= İstanbul |dil= Türkçe |id=ISBN 978-975-516-041-2 |doi= |sayfalar= 16. sayfa}}</ref> Türk-Rumlar tarafından ortak yönetilecek bağımsız cumhuriyette<ref name=kkcm1/>, devlet başkanı Rum olacak; devlet başkan yardımcısı ise Türk olması kararı alınmıştı.<ref name="dahaonca17">Kızılyürek, Niyazi (2009). ''a.g.e.'', s. 17.</ref> Aynı zamanda başkan ve başkan yardımcısı, herhangi bir anayasa değişikliğinde veto haklarına sahip oldukları gibi aynı yetkilere sahiptiler.<ref name="dahaonca16"/> Kıbrıs Temsilciler Meclisi; 32 Rum, 24 Türk ile 3 diğer azınlık üyelerinden<ref name="ktm1">{{cite web|url=http://www.parliament.cy/parliamenteng/002_01.htm|başlık=Historical review |dil=İngilizce |yayımcı= House of Representatives |erişimtarihi=2009-06-27}}</ref> ve Bakanlar Kurulu ise 7 Rum, 3 Türk'ten oluşuyordu.<ref name="dahaonca16"/> [[1963-1964 Kıbrıs olayları|1963-1964 olayların]]ın çıkmasından sonra Kıbrıslı Türkler idarî ve siyâsî yapılanmadan çekildi.<ref name=hasguler238>Hasgüler, Mehmet. ''Kıbrıs'ta Enosis ve Taksim Politikalarının Sonu; 238. sayfa'', Alfa Yayınları, Şubat 2007, ISBN 975-297-836-3.</ref> Günümüzde bu neden yüzünden başkan yardımcılığı boş durmaktadır.<ref name=armeniacy3>{{cite web |url= http://www.cyprusarmenians.com/index.htm?p=27&navrow=0&n=2&pID=60 |başlık= Parliament President M.Garoyian:Leaving for Armenia |erişimtarihi=2009-05-31 |iş= |yayımcı= Cyprusarmenians.com |tarih= 2008-06-11| dil= İngilizce}}</ref>
[[Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası|1960 Anayasası]], yasama, yürütme ve yargı alanında ülkedeki başlıca iki etnik nüfus bakımından kontrollü bir şekilde Kıbrıslı Rum ve Türklerin eşit haklara sahip bir siyâsî düzeni savunuyordu.<ref name="dahaonca16">{{Kitap belirt |son= Kızılyürek |ilk= Niyazi |yazarlink= | yardımcıyazarlar= |editör= |diğerleri= |başlık= "Daha önceleri neredeydiniz?" - Dünden bugüne Kıbrıs müzakereleri |url= | biçim = |erişimtarihi= | erişimyılı = | erişimayı = |basım= |tarih= 2009 |yıl= |ay= |yayımcı= Birikim Yayınları |yer= İstanbul |dil= Türkçe |id=ISBN 978-975-516-041-2 |doi= |sayfalar= 16. sayfa}}</ref> Türk-Rumlar tarafından ortak yönetilecek bağımsız cumhuriyette<ref name=kkcm1/>, devlet başkanı Rum olacak; devlet başkan yardımcısı ise Türk olması kararı alınmıştı.<ref name="dahaonca17">Kızılyürek, Niyazi (2009). ''a.g.e.'', s. 17.</ref> Aynı zamanda başkan ve başkan yardımcısı, herhangi bir anayasa değişikliğinde veto haklarına sahip oldukları gibi aynı yetkilere sahiptiler.<ref name="dahaonca16"/> Kıbrıs Temsilciler Meclisi; 32 Rum, 24 Türk ile 3 diğer azınlık üyelerinden<ref name="ktm1">{{cite web|url=http://www.parliament.cy/parliamenteng/002_01.htm|başlık=Historical review |dil=İngilizce |yayımcı= House of Representatives |erişimtarihi=2009-06-27}}</ref> ve Bakanlar Kurulu ise 7 Rum, 3 Türk'ten oluşuyordu.<ref name="dahaonca16"/> [[1963-1964 Kıbrıs olayları|1963-1964 olayların]]ın çıkmasından sonra Kıbrıslı Türkler idarî ve siyâsî yapılanmadan çekildi.<ref name=hasguler238>Hasgüler, Mehmet. ''Kıbrıs'ta Enosis ve Taksim Politikalarının Sonu; 238. sayfa'', Alfa Yayınları, Şubat 2007, ISBN 975-297-836-3.</ref> Günümüzde bu neden yüzünden başkan yardımcılığı boş durmaktadır.<ref name=armeniacy3>{{cite web |url= http://www.cyprusarmenians.com/index.htm?p=27&navrow=0&n=2&pID=60 |başlık= Parliament President M.Garoyian:Leaving for Armenia |erişimtarihi=2009-05-31 |iş= |yayımcı= Cyprusarmenians.com |tarih= 2008-06-11| dil= İngilizce}}</ref>


1974'ten itibaren ada, kuzeyindeki üçte birlik bölümünde [[Kıbrıslı Türkler|Türkler]], geri kalan üçte ikisinde ise [[Kıbrıs Rumları|Rumların]] yaşadığı iki ayrı kesime bölündü.<ref name=bbc2turk/> 1983 tarihinde Kıbrıslı Türkler, [[Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti]]'ni ilan etti.<ref name=aydogdu448>Aydoğdu, Ahmet (2005). ''Kıbrıs Sorunu çözüm arayışları, 448. sayfa'', Asil Yayın Dağıtım, ISBN 975-98443-2-X.</ref> [[13 Mayıs]] [[1984]]’te de Güvenlik Konseyi [[Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 550 sayılı kararı|550 sayılı kararı]]<ref name=bmk550>{{cite web |url= http://daccessdds.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/487/80/IMG/NR048780.pdf?OpenElement |başlık= United Nations Security Council Resolution 550 (Gravely concerned abouth the further secessionist acts in the occupied part of the Rebublic of Cyprus...) |erişimtarihi= 2009-06-11 |iş= |yayımcı= United Nations |yazar= |tarih= 1984-05-11 |dil= İngilizce}}</ref> ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ilanını ayrılıkçı bir hareket olarak tanımladı.<ref name=bm550anda541/> [[Birleşmiş Milletler]]<ref name="simo" /> ve [[Avrupa Konseyi]]<ref name="kons">Council of Europe, Parliamentary Assembly, Official Report of Debates, p. 212. (Cyprus is.....under Turkish military occupation.)</ref> Türkiye'nin "işgali" altında olduğunu nitelendirdi.<ref name=hasguler400>Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e 400. sayfa.</ref> Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti günümüzde bağımsızlığı sadece [[Türkiye|Türkiye Cumhuriyeti]] dışında<ref name=disisler3>{{cite web |url= http://www.haberler.com/disisleri-bakanligi-yargi-kararlariyla-kibris-haberi/ |başlık= Dışişleri Bakanlığı: "Yargı Kararlarıyla 'Kıbrıs Cumhuriyeti', Kıbrıs Türkleri'ne Dayatılamaz" |erişimtarihi=2009-06-27 |iş= |yayımcı= Cihan Haber Ajansı |tarih= 2009-05-15| dil= Türkçe}}</ref> [[Tanınmayan devletler listesi|hiçbir ülke tarafından tanımayan]] ''de facto'' bağımsız bir cumhuriyet konumundadır.<ref>[http://antiwar.com/hadar/?articleid=8042 antiwar.com] [[w:en:Leon Hadar|Leon Hadar]] "In Praise of 'Virtual States'" (16 Kasım 2005)</ref> Adanın kuzeyi ''de jure'' olarak Kıbrıs Cumhuriyeti'ne ait kabul edilir.<ref name=bmk550/>
1974'ten itibaren ada, kuzeyindeki üçte birlik bölümünde [[Kıbrıslı Türkler|Türkler]], geri kalan üçte ikisinde ise [[Kıbrıs Rumları|Rumların]] yaşadığı iki ayrı kesime bölündü.<ref name=bbc2turk/> 1983 tarihinde Kıbrıslı Türkler, [[Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti]]'ni ilan etti.<ref name=aydogdu448>Aydoğdu, Ahmet (2005).


17 Şubat 2008 tarihindeki [[2008 Rum Kesimi sözde devlet başkanlığı seçimleri|seçimlerde]] AKEL'in genel sekreteri<ref name=sendikatasos>{{cite web |url= http://www.sendika.org/yazi.php?yazi_no=15584 |başlık= Komünist AKEL Kıbrıs sorununda umut kapısı |erişimtarihi= 2009-06-27 |yazar= |yazarlink= |tarih= 2008-02-26 |yayımcı= Sendika.Org |yer= |dil= Türkçe }}</ref> ve adayı [[Dimitris Hristofyas]] Rumların altıncı devlet başkanı oldu. <ref name=ntvmsnbctasosdeat>{{cite web |url= http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/468824.asp |başlık= Eski Rum lider Tasos Papadopulos öldü |erişimtarihi= 2009-06-27 |yazar= |yazarlink= |tarih= 2008-12-14 |yayımcı= [[NTVMSNBC.com]] |yer= İstanbul |dil= Türkçe }}</ref> Şubat 2003'ten beri ise [[Demokrat Parti ()|Demokrat Parti]]'nin adayı [[Tasos Papadopulos]] devlet başkanlığı yapıyordu.<ref name=bbcturkishtasos>{{cite web |url= http://www.bbc.co.uk/turkish/news/story/2008/12/081212_papadopoulos_obit.shtml |başlık= Portre: Tasos Papadopulos |erişimtarihi= 2009-06-27 |yazar= |yazarlink= |tarih= 2008-12-12 |yayımcı= BBCTurkish.com |yer= |dil= Türkçe }}</ref>
17 Şubat 2008 tarihindeki [[2008 Kıbrıs Cumhuriyeti devlet başkanlığı seçimleri|seçimlerde]] AKEL'in genel sekreteri<ref name=sendikatasos>{{cite web |url= http://www.sendika.org/yazi.php?yazi_no=15584 |başlık= Komünist AKEL Kıbrıs sorununda umut kapısı |erişimtarihi= 2009-06-27 |yazar= |yazarlink= |tarih= 2008-02-26 |yayımcı= Sendika.Org |yer= |dil= Türkçe }}</ref> ve adayı [[Dimitris Hristofyas]] Kıbrıs Cumhuriyeti'nin altıncı devlet başkanı oldu. <ref name=ntvmsnbctasosdeat>{{cite web |url= http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/468824.asp |başlık= Eski Rum lider Tasos Papadopulos öldü |erişimtarihi= 2009-06-27 |yazar= |yazarlink= |tarih= 2008-12-14 |yayımcı= [[NTVMSNBC.com]] |yer= İstanbul |dil= Türkçe }}</ref> Şubat 2003'ten beri ise [[Demokrat Parti (Kıbrıs Cumhuriyeti)|Demokrat Parti]]'nin adayı [[Tasos Papadopulos]] devlet başkanlığı yapıyordu.<ref name=bbcturkishtasos>{{cite web |url= http://www.bbc.co.uk/turkish/news/story/2008/12/081212_papadopoulos_obit.shtml |başlık= Portre: Tasos Papadopulos |erişimtarihi= 2009-06-27 |yazar= |yazarlink= |tarih= 2008-12-12 |yayımcı= BBCTurkish.com |yer= |dil= Türkçe }}</ref>


=== Bölgeler ===
=== Bölgeler ===


{{ana madde|Rum Kesiminin sözde bölgeleri}}
{{ana madde|Kıbrıs Cumhuriyeti'nin bölgeleri}}


[[Lefkoşa Bölgesi|Lefkoşa]], [[Mağusa Bölgesi|Mağusa]], [[Girne Bölgesi|Girne]], [[Larnaka Bölgesi|Larnaka]], [[Limasol Bölgesi|Limasol]] ve [[Baf Bölgesi|Baf]] olmak üzere altı bölgeye ayrılır:<ref>{{cite web|url=http://europa.eu/abc/maps/members/cyprus_en.htm |başlık=EUROPA - The EU at a glance - Maps - Cyprus |yayımcı=Europa.eu |tarih= |erişimtarihi=2009-03-27 |dil= İngilizce}}</ref> Bölgeler, hükûmet tarafından atanılan bir kaymakam ile yönetilir.<ref>{{cite web|url=http://www.abgs.gov.tr/index.php?l=1&p=25033 |başlık=Kıbrıslı Türkler mallarını istiyor |yayımcı=Fileleftheros |tarih= 2002-01-07 |erişimtarihi=2009-03-27 |dil= Türkçe}}</ref>
Kıbrıs Cumhuriyeti [[Lefkoşa Bölgesi|Lefkoşa]], [[Mağusa Bölgesi|Mağusa]], [[Girne Bölgesi|Girne]], [[Larnaka Bölgesi|Larnaka]], [[Limasol Bölgesi|Limasol]] ve [[Baf Bölgesi|Baf]] olmak üzere altı bölgeye ayrılır:<ref>{{cite web|url=http://europa.eu/abc/maps/members/cyprus_en.htm |başlık=EUROPA - The EU at a glance - Maps - Cyprus |yayımcı=Europa.eu |tarih= |erişimtarihi=2009-03-27 |dil= İngilizce}}</ref> Bölgeler, hükûmet tarafından atanılan bir kaymakam ile yönetilir.<ref>{{cite web|url=http://www.abgs.gov.tr/index.php?l=1&p=25033 |başlık=Kıbrıslı Türkler mallarını istiyor |yayımcı=Fileleftheros |tarih= 2002-01-07 |erişimtarihi=2009-03-27 |dil= Türkçe}}</ref>


{| class="wikitable" border="1"
{| class="wikitable" border="1"
229. satır: 229. satır:
|}
|}


1974'teki [[Türk Silahlı Kuvvetleri]]'nin adaya düzenlediği [[Kıbrıs Harekâtı]] sonrası Mağusa Bölgesi'nin büyük bir kısmı<ref>{{cite web|url= http://www.magusa.org/yonetim/tarihce.htm |başlık= Gazimağusa Belediyesi Tarihi |yayımcı= Gazimağusa Belediyesi |tarih= |erişimtarihi= 2009-03-27 |dil= Türkçe}}</ref>, Girne Bölgesi'nin tamamı<ref>{{cite web|url= http://www.girnebelediyesi.com/indexgirnenintarihcesi.asp |başlık= Girne'nin tarihi |yayımcı= Girne Belediyesi |tarih= |erişimtarihi= 2009-03-27 |dil= Türkçe}}</ref> ve Larnaka Bölgesi'nin bir kısmı<ref name=ltb1/> adanın kuzeyindeki Türk Cumhuriyeti yönetimin kontrolündedir.<ref name=tyrksamkktcsecim>{{cite web|url= http://www.turksam.org/tr/a174.html |başlık= KKTC'nin Seçimi |yayımcı= TÜRKSAM |tarih= 2005-02-20 |erişimtarihi= 2009-03-27 |dil= Türkçe}}</ref>Adanın kuzeyindeki yönetim tarafından Lefkoşa Bölgesi'nin bir kısmından [[Güzelyurt İlçesi]]<ref name=ntvmsnbcguzel>{{cite web |url= http://www.ntvmsnbc.com/id/24975362/ |başlık= Hristofyas Güzelyurt ve Karpaz'ı istiyor |erişimtarihi= 2009-06-27 |ilk= Selim |son= Sayarı |yazarlink= |tarih= 2009-06-12 |yayımcı= [[NTVMSNBC.com]] |yer= Lefkoşa |dil= Türkçe }}</ref> ve Mağusa Bölgesi'nin bir kısmından ise [[İskele İlçesi]]<ref>{{cite web|url= http://iskelebelediyesi.net/index.asp?page=144 |başlık= Kent rehberi |yayımcı= İskele Belediyesi |tarih= |erişimtarihi= 2009-03-27 |dil= Türkçe}}</ref> oluşturulmuştur.<ref name=kktctanitma1>{{cite web |url=http://www.trncinfo.com/TANITMADAIRESI/2002/TURKCE/KKTCHAKKINDA/KKTCHAKKINDA.htm#11|başlık= KKTC hakkında, İdari yönetimler |erişimtarihi=2009-03-18 |iş= |yayımcı=KKTC Tanıtma Dairesi|tarih=}}</ref>
1974'teki [[Türk Silahlı Kuvvetleri]]'nin adaya düzenlediği [[Kıbrıs Harekâtı]] sonrası Mağusa Bölgesi'nin büyük bir kısmı<ref>{{cite web|url= http://www.magusa.org/yonetim/tarihce.htm |başlık= Gazimağusa Belediyesi Tarihi |yayımcı= Gazimağusa Belediyesi |tarih= |erişimtarihi= 2009-03-27 |dil= Türkçe}}</ref>, Girne Bölgesi'nin tamamı<ref>{{cite web|url= http://www.girnebelediyesi.com/indexgirnenintarihcesi.asp |başlık= Girne'nin tarihi |yayımcı= Girne Belediyesi |tarih= |erişimtarihi= 2009-03-27 |dil= Türkçe}}</ref> ve Larnaka Bölgesi'nin bir kısmı<ref name=ltb1/> adanın kuzeyindeki ''de facto'' yönetimin kontrolündedir.<ref name=tyrksamkktcsecim>{{cite web|url= http://www.turksam.org/tr/a174.html |başlık= KKTC'nin Seçimi |yayımcı= TÜRKSAM |tarih= 2005-02-20 |erişimtarihi= 2009-03-27 |dil= Türkçe}}</ref>Adanın kuzeyindeki yönetim tarafından Lefkoşa Bölgesi'nin bir kısmından [[Güzelyurt İlçesi]]<ref name=ntvmsnbcguzel>{{cite web |url= http://www.ntvmsnbc.com/id/24975362/ |başlık= Hristofyas Güzelyurt ve Karpaz'ı istiyor |erişimtarihi= 2009-06-27 |ilk= Selim |son= Sayarı |yazarlink= |tarih= 2009-06-12 |yayımcı= [[NTVMSNBC.com]] |yer= Lefkoşa |dil= Türkçe }}</ref> ve Mağusa Bölgesi'nin bir kısmından ise [[İskele İlçesi]]<ref>{{cite web|url= http://iskelebelediyesi.net/index.asp?page=144 |başlık= Kent rehberi |yayımcı= İskele Belediyesi |tarih= |erişimtarihi= 2009-03-27 |dil= Türkçe}}</ref> oluşturulmuştur.<ref name=kktctanitma1>{{cite web |url=http://www.trncinfo.com/TANITMADAIRESI/2002/TURKCE/KKTCHAKKINDA/KKTCHAKKINDA.htm#11|başlık= KKTC hakkında, İdari yönetimler |erişimtarihi=2009-03-18 |iş= |yayımcı=KKTC Tanıtma Dairesi|tarih=}}</ref>


=== Üsler ve Yeşil Hat ===
=== Üsler ve Yeşil Hat ===
242. satır: 242. satır:
== Dış Politika ==
== Dış Politika ==


{{ana madde|Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti'nin dış ilişkileri|Kıbrıs Cumhuriyeti'nin dış temsilcilikleri}}
{{ana madde|Kıbrıs Cumhuriyeti'nin dış ilişkileri|Kıbrıs Cumhuriyeti'nin dış temsilcilikleri}}


{{Başlık taslak}}
{{Başlık taslak}}
258. satır: 258. satır:
{{ana madde|Kıbrıs Ulusal Muhafızları}}
{{ana madde|Kıbrıs Ulusal Muhafızları}}


Kara kuvvetleri, hava kuvvetleri ve deniz kuvvetlerinden oluşan birleşmiş silahlı kuvvetleri olan Kıbrıs Ulusal Muhafızı, aktif görevliler, rezerveler ve milislerden oluşmaktadır. Bunun dışında [[Yunanistan Silahlı Kuvvetleri]] adada [[ELDYK]] (Ελληνικές Δυνάμεις Κύπρου, ΕΛΔΥΚ) konuşlandırmaktadır. Fakat ELDYK, Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti askeriyesinin bir parçası sayılmamaktadır.
Kara kuvvetleri, hava kuvvetleri ve deniz kuvvetlerinden oluşan birleşmiş silahlı kuvvetleri olan Kıbrıs Ulusal Muhafızı, aktif görevliler, rezerveler ve milislerden oluşmaktadır. Bunun dışında [[Yunanistan Silahlı Kuvvetleri]] adada [[ELDYK]] (Ελληνικές Δυνάμεις Κύπρου, ΕΛΔΥΚ) konuşlandırmaktadır. Fakat ELDYK, Kıbrıs Cumhuriyeti askeriyesinin bir parçası sayılmamaktadır.


== Demografi ==
== Demografi ==
{{ana madde|Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti demografisi}}
{{ana madde|Kıbrıs Cumhuriyeti demografisi}}


[[Dosya:Cyprus-demography.png|thumb||right|220px|Nüfus artışı (son yıllarda Kuzey Kıbrıs'a yerleşen 100.000-150.000<ref name=pseka1/> Türk göçmen hariçtir).]]
[[Dosya:Cyprus-demography.png|thumb||right|220px|Nüfus artışı (son yıllarda Kuzey Kıbrıs'a yerleşen 100.000-150.000<ref name=pseka1/> Türk göçmen hariçtir).]]
267. satır: 267. satır:
Bağımsızlık ilanından sonra ada üzerindeki ilk nüfus sayımı Aralık 1960 tarihinde gerçekleştirildi.<ref name=counrtnufus/> Tüm adayı kapsamak üzere toplam nüfusun 573.566 olduğu ortaya çıktı.<ref name=counrtnufus/> Kıbrıs Rumları %77'lik bir pay ile en büyük etnik nüfustu ve Kıbrıs Türkleri ise %18'lik bir nüfusa sahipti (diğer milletler %5'lik kısmı oluşturuyordu).<ref name=counrtnufus>[http://countrystudies.us/cyprus/21.htm Eric Solsten, ed. ''Cyprus: A Country Study''], Library of Congress, Washington, DC, 1991.</ref> Ada üzerindeki son toplu nüfus sayımına göre (Nisan 1973), Kıbrıs'ın nüfusu 631,778 olduğu ve Kıbrıslı Türklerin ise %19'luk bir paya sahip olduğu tahmin edildi (yaklaşık 120,000).<ref name=2007abstract>[http://www.mof.gov.cy/mof/cystat/statistics.nsf/All/8B6B6163A4A61D3BC225753E0033D015/$file/ABSTRACT_2007.pdf?OpenElement ''Statistical Abstract 2007''], Republic of Cyprus, Statistical Service, Report No. 53 ''(İngilizce)''</ref>
Bağımsızlık ilanından sonra ada üzerindeki ilk nüfus sayımı Aralık 1960 tarihinde gerçekleştirildi.<ref name=counrtnufus/> Tüm adayı kapsamak üzere toplam nüfusun 573.566 olduğu ortaya çıktı.<ref name=counrtnufus/> Kıbrıs Rumları %77'lik bir pay ile en büyük etnik nüfustu ve Kıbrıs Türkleri ise %18'lik bir nüfusa sahipti (diğer milletler %5'lik kısmı oluşturuyordu).<ref name=counrtnufus>[http://countrystudies.us/cyprus/21.htm Eric Solsten, ed. ''Cyprus: A Country Study''], Library of Congress, Washington, DC, 1991.</ref> Ada üzerindeki son toplu nüfus sayımına göre (Nisan 1973), Kıbrıs'ın nüfusu 631,778 olduğu ve Kıbrıslı Türklerin ise %19'luk bir paya sahip olduğu tahmin edildi (yaklaşık 120,000).<ref name=2007abstract>[http://www.mof.gov.cy/mof/cystat/statistics.nsf/All/8B6B6163A4A61D3BC225753E0033D015/$file/ABSTRACT_2007.pdf?OpenElement ''Statistical Abstract 2007''], Republic of Cyprus, Statistical Service, Report No. 53 ''(İngilizce)''</ref>


Adanın fiilen bölünmesinden sonraki 1976-2001 yılları arasında Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti hükûmeti tarafından yürütülen nüfus sayımları kapalı olarak gerçekleştirildi,<ref name=2007abstract/> adanın kuzeyindeki nüfus ise Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti İstatistik Servisi tarafından ikamet verileri, nüfus artış oranları ve göç verilerine göre tahmin edilmeye başlandı.<ref name=2007abstract/> Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti tarafından yürütülen 2001 nüfus sayımlarında Kıbrıs hükûmeti kontrolündeki alanın nüfusunun 703.529 olduğu belirlendi.<ref name=2007abstract/> Kuzey Kıbrıs'ta Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti İstatistik Servisi raporlarında 87.600 olmak üzerek adanın %11'lik kısmını oluşturan Kıbrıslı Türkün yaşadığı tahmin edildi.<ref name=2007abstract/>
Adanın fiilen bölünmesinden sonraki 1976-2001 yılları arasında Kıbrıs Cumhuriyeti hükûmeti tarafından yürütülen nüfus sayımları kapalı olarak gerçekleştirildi,<ref name=2007abstract/> adanın kuzeyindeki nüfus ise Kıbrıs Cumhuriyeti İstatistik Servisi tarafından ikamet verileri, nüfus artış oranları ve göç verilerine göre tahmin edilmeye başlandı.<ref name=2007abstract/> Kıbrıs Cumhuriyeti tarafından yürütülen 2001 nüfus sayımlarında Kıbrıs hükûmeti kontrolündeki alanın nüfusunun 703.529 olduğu belirlendi.<ref name=2007abstract/> Kuzey Kıbrıs'ta Kıbrıs Cumhuriyeti İstatistik Servisi raporlarında 87.600 olmak üzerek adanın %11'lik kısmını oluşturan Kıbrıslı Türkün yaşadığı tahmin edildi.<ref name=2007abstract/>


Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti İstatistik Servisi tarafından son mevcut tahminlere göre 2006 senesi sonundaki nüfus, Kıbrıs hükûmeti kontrolündeki alanda %89,8 (778.700) ve Kıbrıslı Türklerin yaşadığı Kuzey Kıbrıs'ta %10.2 (88.900) olmak üzere toplam 867.600'dür.<ref name=2007abstract/>
Kıbrıs Cumhuriyeti İstatistik Servisi tarafından son mevcut tahminlere göre 2006 senesi sonundaki nüfus, Kıbrıs hükûmeti kontrolündeki alanda %89,8 (778.700) ve Kıbrıslı Türklerin yaşadığı Kuzey Kıbrıs'ta %10.2 (88.900) olmak üzere toplam 867.600'dür.<ref name=2007abstract/>


=== Eğitim ===
=== Eğitim ===
284. satır: 284. satır:


== Ekonomi ==
== Ekonomi ==
{{ana madde|Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti ekonomisi}}
{{ana madde|Kıbrıs Cumhuriyeti ekonomisi}}
[[Dosya:2 Euro coin Cy.gif|left|thumb|220px|Kıbrıs tasarımı ile € 2. Kıbrıs, 1 Ocak 2008 tarihinden sonra [[Kıbrıs Lirası|Kıbrıs lirası]] yerine [[avro]]'yu para birimi olarak kullanmaktadır.<ref>{{cite web | başlık=Cyprus files formal application to join the eurozone | tarih=2007-02-13 |url=http://www.financialmirror.com/more_news.php?id=6095&type=st |iş=[[Financial Mirror]] |erişimtarihi= 2007-02-13 |dil =İngilizce }}</ref>]]
[[Dosya:2 Euro coin Cy.gif|left|thumb|220px|Kıbrıs tasarımı ile € 2. Kıbrıs, 1 Ocak 2008 tarihinden sonra [[Kıbrıs Lirası|Kıbrıs lirası]] yerine [[avro]]'yu para birimi olarak kullanmaktadır.<ref>{{cite web | başlık=Cyprus files formal application to join the eurozone | tarih=2007-02-13 |url=http://www.financialmirror.com/more_news.php?id=6095&type=st |iş=[[Financial Mirror]] |erişimtarihi= 2007-02-13 |dil =İngilizce }}</ref>]]


Kıbrıs ekonomisi son yıllarda başarılı ve çok yönlü olmuştur.<ref name=econ>{{cite web |url=http://www.cyprus.gov.cy/portal/portal.nsf/All/2E23E22A811DE449C2256EBD004F3BEB?OpenDocument |başlık=Cyprus Economy |erişimtarihi=2007-05-04 |iş=Republic of Cyprus |yayımcı=www.cyprus.gov.cy |dil=İngilizce}}</ref> En son [[Uluslararası Para Fonu|IMF]] tahminlerine göre, kişi başına düşen milli gelir [[Dolar|$]]28,331'dir, bu gelir Avrupa Birliği ortalamasının üzerindedir. <ref>List of countries by future GDP (PPP) per capita estimates</ref> Kıbrıs, yüksek potansiyelli bir altyapıya sahip olmasından dolayı<ref name=millibusakibris>{{cite web |url=http://www.milliyet.com.tr/2004/09/11/business/bus04.html |başlık= Sadrazam konaklarında turist ağırlayacak |erişimtarihi= 2009-06-24 |tarih= 2004-09-11 |iş= |yayımcı= [[Milliyet (gazete)|Milliyet]] |dil= Türkçe |ilk= Dilek |son= Taş}}</ref> denizaşırı işletmeler için yatırım bölgesi olarak görülmektedir.<ref name=turizmbusakibris>{{cite web |url=http://www.turizmdebusabah.com/haber_detay~haberNo~14075~haber~kıbrıs_a__300_milyon_dolarlık_yatırım.htm |başlık= Kıbrıs'a 300 milyon dolarlık yatırım |erişimtarihi= 2009-06-24 |tarih= 2004-01-19 |iş= |yayımcı= turizmdebusabah |dil= Türkçe}}</ref> Kıbrıs hükûmeti'nin ekonomi politikası, daha çok Avrupa Birliği'nin kiterlerini karşılama yönlü ilerlemektedir.<ref name=haberhavadisgk>{{cite web |url= http://www.havadiskibris.com/ArticleDetails.aspx?aid=453 |başlık= Güney Kıbrıs’ ta ekonomik durum beklenenden daha iyi gidiyor |erişimtarihi= 2009-06-24 |tarih= |iş= |yayımcı= havadiskibris.com |dil= Türkçe |ilk= Hasan |son= Güngör}}</ref> Avrupa Birliği'ne katılımın gereği olarak yeni üye ülkeler ile birlikte 1 Ocak 2008 tarihinde Avro ekonomik bölgesine dahil oldu.<ref name=econ/> Son yıllarda,Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti ve Mısır hükûmetleri<ref name=millibusakibris2/> arasında [[petrol]] arama görüşmeleri başladı.<ref name=habermilligaz>{{cite web |url= http://www.milligazete.com.tr/haber/kibris-aciklarinda-petrol-arayisi-127485.htm |başlık= Kıbrıs açıklarında petrol arayışı |erişimtarihi= 2009-06-24 |tarih= 2009-05-29 |iş= |yayımcı= Milli Gazete |dil= Türkçe }}</ref> Bununla doğru orantılı olarak geçen senelerde [[Mısır]] ve [[Lübnan]]'la deniz bölgesinde<ref name=millibusakibris2>{{cite web |url=http://www.milliyet.com.tr/Dunya/HaberDetay.aspx?aType=HaberDetay&ArticleID=1099887&Date=28.05.2009&Kategori=dunya&b=Adada%20petrol%20krizi |başlık= Ada’da petrol krizi |erişimtarihi= 2009-06-24 |tarih= 2009-05-28 |yer= Lefkoşa |iş= |yayımcı= [[Milliyet (gazete)|Milliyet]] |dil= Türkçe |ilk= Sefa |son= Karahasan}}</ref> petrol ve [[doğal gaz]] yataklarından istifade edilecek<ref name=habermilligaz/> "münhasır ekonomik bölgeleri" belirleyecek bir tür anlaşmalar imzaladı.<ref name=oil>{{cite news |url=http://www.iht.com/articles/ap/2007/01/30/europe/EU-GEN-Turkey-Cyprus-Oil.php |başlık=Turkey warns Lebanon, Egypt against oil exploration deal with Cyprus |erişimtarihi=2007-05-04 |tarih=2007-01-30 |yayımcı=www.iht.com |iş=AP/International Herald Tribune|dil= İngilizce}}</ref> Özellikle Kıbrıs ve Lübnan, önemli miktarda petrol ve doğal gaz yatakları olduğuna inandıklarını açıklamalarında belirtti.<ref name=oil/> Ancak [[Türk Deniz Kuvvetleri]], adanın kuzeyinde fiili bir yönetim bulunması gerekçesiyle<ref>{{cite web|url=http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/417366.asp|başlık=KKTC: Petrol arama çalışmalarında taviz yok|erişimtarihi=2009-06-13|tarih=2007-08-16|iş= Anadolu Ajansı |yayımcı= NTVMSNBC.com|dil= Türkçe}}</ref> petrol aramalarına izin vermedi.<ref>{{cite web|url=http://www.dailystar.com.lb/article.asp?edition_id=10&categ_id=2&article_id=97960|başlık=Cyprus accuses Turkish Navy of blocking oil exploration|erişimtarihi=2009-06-13|tarih=2008-11-25|yayımcı=The Daily Star|dil= İngilizce}}</ref> Türkiye,Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti'nin bölge üzerinde petrol aramalarına şiddetle karşı çıkmakta<ref>{{cite web|url=http://www.kibrisgazetesi.com/popup.php/cat/5/news/69658/PageName/Ekonomi|başlık=Türkiye bunu beğenmeyecek!|erişimtarihi=2009-06-24|tarih=2009-04-09|yayımcı= Kıbrıs |dil= Türkçe}}</ref> ve Ağustos 2007 tarihinde adanın kuzeyinde petrol aramak<ref name=tpaotur/> için kendi hükûmetlerine bağlı [[Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı]]'na yetki verdi.<ref name=tpaotur>{{cite web|url=http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=574366|başlık=Ankara, Kıbrıs'ta petrol aramak için TPAO'ya yetki verdi|erişimtarihi=2009-06-24|tarih=2007-08-10|yayımcı= [[Zaman (gazete)|Zaman]] |dil= Türkçe |ilk= Süleyman |son= Kurt}}</ref>
Kıbrıs ekonomisi son yıllarda başarılı ve çok yönlü olmuştur.<ref name=econ>{{cite web |url=http://www.cyprus.gov.cy/portal/portal.nsf/All/2E23E22A811DE449C2256EBD004F3BEB?OpenDocument |başlık=Cyprus Economy |erişimtarihi=2007-05-04 |iş=Republic of Cyprus |yayımcı=www.cyprus.gov.cy |dil=İngilizce}}</ref> En son [[Uluslararası Para Fonu|IMF]] tahminlerine göre, kişi başına düşen milli gelir [[Dolar|$]]28,331'dir, bu gelir Avrupa Birliği ortalamasının üzerindedir. <ref>List of countries by future GDP (PPP) per capita estimates</ref> Kıbrıs, yüksek potansiyelli bir altyapıya sahip olmasından dolayı<ref name=millibusakibris>{{cite web |url=http://www.milliyet.com.tr/2004/09/11/business/bus04.html |başlık= Sadrazam konaklarında turist ağırlayacak |erişimtarihi= 2009-06-24 |tarih= 2004-09-11 |iş= |yayımcı= [[Milliyet (gazete)|Milliyet]] |dil= Türkçe |ilk= Dilek |son= Taş}}</ref> denizaşırı işletmeler için yatırım bölgesi olarak görülmektedir.<ref name=turizmbusakibris>{{cite web |url=http://www.turizmdebusabah.com/haber_detay~haberNo~14075~haber~kıbrıs_a__300_milyon_dolarlık_yatırım.htm |başlık= Kıbrıs'a 300 milyon dolarlık yatırım |erişimtarihi= 2009-06-24 |tarih= 2004-01-19 |iş= |yayımcı= turizmdebusabah |dil= Türkçe}}</ref> Kıbrıs hükûmeti'nin ekonomi politikası, daha çok Avrupa Birliği'nin kiterlerini karşılama yönlü ilerlemektedir.<ref name=haberhavadisgk>{{cite web |url= http://www.havadiskibris.com/ArticleDetails.aspx?aid=453 |başlık= Güney Kıbrıs’ ta ekonomik durum beklenenden daha iyi gidiyor |erişimtarihi= 2009-06-24 |tarih= |iş= |yayımcı= havadiskibris.com |dil= Türkçe |ilk= Hasan |son= Güngör}}</ref> Avrupa Birliği'ne katılımın gereği olarak yeni üye ülkeler ile birlikte 1 Ocak 2008 tarihinde Avro ekonomik bölgesine dahil oldu.<ref name=econ/> Son yıllarda, Kıbrıs Cumhuriyeti ve Mısır hükûmetleri<ref name=millibusakibris2/> arasında [[petrol]] arama görüşmeleri başladı.<ref name=habermilligaz>{{cite web |url= http://www.milligazete.com.tr/haber/kibris-aciklarinda-petrol-arayisi-127485.htm |başlık= Kıbrıs açıklarında petrol arayışı |erişimtarihi= 2009-06-24 |tarih= 2009-05-29 |iş= |yayımcı= Milli Gazete |dil= Türkçe }}</ref> Bununla doğru orantılı olarak geçen senelerde [[Mısır]] ve [[Lübnan]]'la deniz bölgesinde<ref name=millibusakibris2>{{cite web |url=http://www.milliyet.com.tr/Dunya/HaberDetay.aspx?aType=HaberDetay&ArticleID=1099887&Date=28.05.2009&Kategori=dunya&b=Adada%20petrol%20krizi |başlık= Ada’da petrol krizi |erişimtarihi= 2009-06-24 |tarih= 2009-05-28 |yer= Lefkoşa |iş= |yayımcı= [[Milliyet (gazete)|Milliyet]] |dil= Türkçe |ilk= Sefa |son= Karahasan}}</ref> petrol ve [[doğal gaz]] yataklarından istifade edilecek<ref name=habermilligaz/> "münhasır ekonomik bölgeleri" belirleyecek bir tür anlaşmalar imzaladı.<ref name=oil>{{cite news |url=http://www.iht.com/articles/ap/2007/01/30/europe/EU-GEN-Turkey-Cyprus-Oil.php |başlık=Turkey warns Lebanon, Egypt against oil exploration deal with Cyprus |erişimtarihi=2007-05-04 |tarih=2007-01-30 |yayımcı=www.iht.com |iş=AP/International Herald Tribune|dil= İngilizce}}</ref> Özellikle Kıbrıs ve Lübnan, önemli miktarda petrol ve doğal gaz yatakları olduğuna inandıklarını açıklamalarında belirtti.<ref name=oil/> Ancak [[Türk Deniz Kuvvetleri]], adanın kuzeyinde fiili bir yönetim bulunması gerekçesiyle<ref>{{cite web|url=http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/417366.asp|başlık=KKTC: Petrol arama çalışmalarında taviz yok|erişimtarihi=2009-06-13|tarih=2007-08-16|iş= Anadolu Ajansı |yayımcı= NTVMSNBC.com|dil= Türkçe}}</ref> petrol aramalarına izin vermedi.<ref>{{cite web|url=http://www.dailystar.com.lb/article.asp?edition_id=10&categ_id=2&article_id=97960|başlık=Cyprus accuses Turkish Navy of blocking oil exploration|erişimtarihi=2009-06-13|tarih=2008-11-25|yayımcı=The Daily Star|dil= İngilizce}}</ref> Türkiye, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin bölge üzerinde petrol aramalarına şiddetle karşı çıkmakta<ref>{{cite web|url=http://www.kibrisgazetesi.com/popup.php/cat/5/news/69658/PageName/Ekonomi|başlık=Türkiye bunu beğenmeyecek!|erişimtarihi=2009-06-24|tarih=2009-04-09|yayımcı= Kıbrıs |dil= Türkçe}}</ref> ve Ağustos 2007 tarihinde adanın kuzeyinde petrol aramak<ref name=tpaotur/> için kendi hükûmetlerine bağlı [[Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı]]'na yetki verdi.<ref name=tpaotur>{{cite web|url=http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=574366|başlık=Ankara, Kıbrıs'ta petrol aramak için TPAO'ya yetki verdi|erişimtarihi=2009-06-24|tarih=2007-08-10|yayımcı= [[Zaman (gazete)|Zaman]] |dil= Türkçe |ilk= Süleyman |son= Kurt}}</ref>
[[Dosya:European flag in the wind.jpg|thumb|right|220px|Kıbrıs [[Avrupa Birliği]] ve [[Avro Alanı]]'na üyedir.]]
[[Dosya:European flag in the wind.jpg|thumb|right|220px|Kıbrıs [[Avrupa Birliği]] ve [[Avro Alanı]]'na üyedir.]]
2008 senesinde [[gayrisafi millî hasıla]] % 3.7 oranında büyüdü.<ref name=haberhavadisgk/> ve ülkenin 2007 yılında [[satın alma gücü paritesi]]ne göre gayrisafi millî hasılası ise $21.382 milyardır.<ref name="WEO"> {{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2007/02/pdf/text.pdf |başlık=World Economic Outlook |erişimtarihi=2007-11-03 |ay=October | yıl=2007 |yayımcı=International Monetary Fund |format=PDF|dil= İngilizce}}</ref> 2008 tarihinde IMF tarafında ''dünyanın gelişmiş ekonomiye sahip 32 ülkesinden biri'' olarak gösterildi.<ref name=imfg>[http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/01/weodata/groups.htm#ae IMF Advanced Economies List] (İngilizce). World Economic Outlook, Database—WEO Groups and Aggregates Information, April 2008.</ref> Aynı zamanda IMF verilerine göre<ref name=imfg/> 2009 finansal krizinde sürekli büyüme içerisinde olacak tek gelişmiş ekonomi olacağı belirtildi.<ref name="augaz">{{cite web|url=http://www.thewest.com.au/default.aspx?MenuId=9&ContentID=138338 |başlık= Cyprus and Australia top sorry lot of economies |erişimtarihi= 2009-06-24 |tarih= 2009-04-27 |yayımcı= Tke West Australian |dil= İngilizce}}</ref> Eurostat'ın Haziran 2009 tarihinde açıkladığı rapora göre<ref name="keuro1">{{cite web|url=http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/product_details/publication?p_product_code=KS-SF-09-040 |başlık=In 2006, gross expenditure on social protection accounted |erişimtarihi= 2009-06-24 |tarih= 2009-06-02 |yayımcı= Eurostat |dil= İngilizce}}</ref> Kıbrıs’taki verginin gayrisafi yurt içi hasılaya genel oranı, 2006 oranlarına göre % 5 artış göstererek % 41,6 oldu.<ref name="kibrisha1">{{cite web|url=http://www.cna.org.cy/website/turkish/newsdisplay2.asp?a=12382 |başlık= Vergi’nin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’ya oranı yüzde 41.6’ya ulaştı |erişimtarihi= 2009-06-24 |tarih= 2009-06-23 |yayımcı= Kıbrıs Haber Ajansı |dil= Türkçe}}</ref> İşsizlik oranı ise Mayıs 2009'a göre %5.3'tür.<ref name="kibrisha2">{{cite web|url=http://www.cna.org.cy/website/turkish/newsdisplay2.asp?a=12530 |başlık= Eurostat: Kıbrıs’ta işsizlik Mayıs ayında % 5.3 oldu |erişimtarihi= 2009-07-04 |tarih= 2009-07-03 |yayımcı= Kıbrıs Haber Ajansı |dil= Türkçe}}</ref> Nisan 2009 tarihinde bu oran %5.1 idi.<ref>{{Cite web |url=http://news.pseka.net/index.php?module=article&id=10329 |başlık=Cyprus unemployment rate at 5.3% in May |yayımcı=PSEKA - Just For Cyprus |erişimtarihi=2007-10-13 |tarih= 2009-07-03 |dil=İngilizce}}</ref> Erkeklerde oran %5.2 iken bayanlarda ise %5.4 civarındadır.<ref name="kibrisha2"/> 2009’un ilk çeyreğinde Eurozone’un Gayrisafi Yurt Hâsıla Endeksi olumlu olan tek EMU ülkesi Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti oldu.<ref name="kibrishaeuro">{{cite web|url=http://www.cna.org.cy/website/turkish/newsdisplay2.asp?a=12590 |başlık= EMU içinde 2009’un ilk çeyreğinde GSYH’sı olumlu tek ülke Kıbrıs |erişimtarihi= 2009-07-09 |tarih= 2009-07-08 |yayımcı= Kıbrıs Haber Ajansı |dil= Türkçe |yer= Brüksel}}</ref> 2008’in dördüncü çeyreğiyle karşılaştırıldığında 2009’un ilk çeyreğinde oran değişmezken senelik esasta % 1,5 oranında arttı.<ref name="kibrishaeuro"/> Adanın kuzeyindeki ''de jure'' yönetim [[Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti]]'nin kişi başına düşen milli geliri ise 2008 verilerine göre $15,984'dır.<ref name=TRNC-Economy>[http://www.devplan.org/GSMH/En/GNP%201.pdf ''Economic and Social Indicators 1977-2008''], TRNC State Planning Organization (İngilizce).</ref> 2007'de ise $14,047 idi.<ref name="kibrishagf">{{cite web|url=http://www.ticaritanitim.com/Genel-Haberler/116.html |başlık= KKTC'de kişi başına düşen milli gelir 14 bin dolar |erişimtarihi= 2009-06-24 |tarih= |yayımcı= Ticari Tanıtım |dil= Türkçe}}</ref>
2008 senesinde [[gayrisafi millî hasıla]] % 3.7 oranında büyüdü.<ref name=haberhavadisgk/> ve ülkenin 2007 yılında [[satın alma gücü paritesi]]ne göre gayrisafi millî hasılası ise $21.382 milyardır.<ref name="WEO"> {{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2007/02/pdf/text.pdf |başlık=World Economic Outlook |erişimtarihi=2007-11-03 |ay=October | yıl=2007 |yayımcı=International Monetary Fund |format=PDF|dil= İngilizce}}</ref> 2008 tarihinde IMF tarafında ''dünyanın gelişmiş ekonomiye sahip 32 ülkesinden biri'' olarak gösterildi.<ref name=imfg>[http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/01/weodata/groups.htm#ae IMF Advanced Economies List] (İngilizce). World Economic Outlook, Database—WEO Groups and Aggregates Information, April 2008.</ref> Aynı zamanda IMF verilerine göre<ref name=imfg/> 2009 finansal krizinde sürekli büyüme içerisinde olacak tek gelişmiş ekonomi olacağı belirtildi.<ref name="augaz">{{cite web|url=http://www.thewest.com.au/default.aspx?MenuId=9&ContentID=138338 |başlık= Cyprus and Australia top sorry lot of economies |erişimtarihi= 2009-06-24 |tarih= 2009-04-27 |yayımcı= Tke West Australian |dil= İngilizce}}</ref> Eurostat'ın Haziran 2009 tarihinde açıkladığı rapora göre<ref name="keuro1">{{cite web|url=http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/product_details/publication?p_product_code=KS-SF-09-040 |başlık=In 2006, gross expenditure on social protection accounted |erişimtarihi= 2009-06-24 |tarih= 2009-06-02 |yayımcı= Eurostat |dil= İngilizce}}</ref> Kıbrıs’taki verginin gayrisafi yurt içi hasılaya genel oranı, 2006 oranlarına göre % 5 artış göstererek % 41,6 oldu.<ref name="kibrisha1">{{cite web|url=http://www.cna.org.cy/website/turkish/newsdisplay2.asp?a=12382 |başlık= Vergi’nin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’ya oranı yüzde 41.6’ya ulaştı |erişimtarihi= 2009-06-24 |tarih= 2009-06-23 |yayımcı= Kıbrıs Haber Ajansı |dil= Türkçe}}</ref> İşsizlik oranı ise Mayıs 2009'a göre %5.3'tür.<ref name="kibrisha2">{{cite web|url=http://www.cna.org.cy/website/turkish/newsdisplay2.asp?a=12530 |başlık= Eurostat: Kıbrıs’ta işsizlik Mayıs ayında % 5.3 oldu |erişimtarihi= 2009-07-04 |tarih= 2009-07-03 |yayımcı= Kıbrıs Haber Ajansı |dil= Türkçe}}</ref> Nisan 2009 tarihinde bu oran %5.1 idi.<ref>{{Cite web |url=http://news.pseka.net/index.php?module=article&id=10329 |başlık=Cyprus unemployment rate at 5.3% in May |yayımcı=PSEKA - Just For Cyprus |erişimtarihi=2007-10-13 |tarih= 2009-07-03 |dil=İngilizce}}</ref> Erkeklerde oran %5.2 iken bayanlarda ise %5.4 civarındadır.<ref name="kibrisha2"/> 2009’un ilk çeyreğinde Eurozone’un Gayrisafi Yurt Hâsıla Endeksi olumlu olan tek EMU ülkesi Kıbrıs Cumhuriyeti oldu.<ref name="kibrishaeuro">{{cite web|url=http://www.cna.org.cy/website/turkish/newsdisplay2.asp?a=12590 |başlık= EMU içinde 2009’un ilk çeyreğinde GSYH’sı olumlu tek ülke Kıbrıs |erişimtarihi= 2009-07-09 |tarih= 2009-07-08 |yayımcı= Kıbrıs Haber Ajansı |dil= Türkçe |yer= Brüksel}}</ref> 2008’in dördüncü çeyreğiyle karşılaştırıldığında 2009’un ilk çeyreğinde oran değişmezken senelik esasta % 1,5 oranında arttı.<ref name="kibrishaeuro"/> Adanın kuzeyindeki ''de jure'' yönetim [[Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti]]'nin kişi başına düşen milli geliri ise 2008 verilerine göre $15,984'dır.<ref name=TRNC-Economy>[http://www.devplan.org/GSMH/En/GNP%201.pdf ''Economic and Social Indicators 1977-2008''], TRNC State Planning Organization (İngilizce).</ref> 2007'de ise $14,047 idi.<ref name="kibrishagf">{{cite web|url=http://www.ticaritanitim.com/Genel-Haberler/116.html |başlık= KKTC'de kişi başına düşen milli gelir 14 bin dolar |erişimtarihi= 2009-06-24 |tarih= |yayımcı= Ticari Tanıtım |dil= Türkçe}}</ref>


== Turizm ==
== Turizm ==
328. satır: 328. satır:
== Ayrıca bakınız ==
== Ayrıca bakınız ==


{{Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti konuları|state=uncollapsed}}
{{Kıbrıs Cumhuriyeti konuları|state=uncollapsed}}


== Kaynakça ==
== Kaynakça ==
365. satır: 365. satır:


=== Yönetim ===
=== Yönetim ===
* {{en icon}} {{el icon}} {{tr icon}} [http://www.presidency.gov.cy/Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti Devlet Başkanlığı]
* {{en icon}} {{el icon}} {{tr icon}} [http://www.presidency.gov.cy/ Kıbrıs Cumhuriyeti Devlet Başkanlığı]
* {{en icon}} [http://www.cyprustrade.info/ Kıbrıs Dünya Ticaret Merkezi]
* {{en icon}} [http://www.cyprustrade.info/ Kıbrıs Dünya Ticaret Merkezi]
* {{en icon}} [http://www.mfa.gov.cy/mfa/mfa2006.nsf/index_en/index_en?OpenDocument Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı]
* {{en icon}} [http://www.mfa.gov.cy/mfa/mfa2006.nsf/index_en/index_en?OpenDocument Kıbrıs Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı]
* {{en icon}} {{tr icon}} {{el icon}} [http://www.parliament.cy/www_START/index.asp Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti Temsilciler Meclisi]
* {{en icon}} {{tr icon}} {{el icon}} [http://www.parliament.cy/www_START/index.asp Kıbrıs Cumhuriyeti Temsilciler Meclisi]
* {{en icon}} [http://www.cypriotdiaspora.com/ Kıbrıs Halkları Projesi]
* {{en icon}} [http://www.cypriotdiaspora.com/ Kıbrıs Halkları Projesi]
* {{en icon}} {{el icon}} [http://www.cyprus.gov.cy/portal/portal.nsf/index_en?OpenForm/Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti Yönetimi Web Portalı]
* {{en icon}} {{el icon}} [http://www.cyprus.gov.cy/portal/portal.nsf/index_en?OpenForm/ Kıbrıs Cumhuriyeti Yönetimi Web Portalı]
* {{en icon}} {{el icon}} [http://www.kypros.org/Constitution/English/index.htm Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası]
* {{en icon}} {{el icon}} [http://www.kypros.org/Constitution/English/index.htm Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası]
* {{en icon}} {{el icon}} [http://www.moi.gov.cy/moi/pio/pio.nsf/index_en/index_en?opendocument# Haber ve Bilgilendirme Ofisi]
* {{en icon}} {{el icon}} [http://www.moi.gov.cy/moi/pio/pio.nsf/index_en/index_en?opendocument# Haber ve Bilgilendirme Ofisi]
* {{en icon}} [http://annanplan.com/pafiledb.php?action=file&id=11 Annan Planı]
* {{en icon}} [http://annanplan.com/pafiledb.php?action=file&id=11 Annan Planı]
* {{en icon}} {{tr icon}} {{el icon}} [http://www.mcw.gov.cy Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti İletişim Bakanlığı]
* {{en icon}} {{tr icon}} {{el icon}} [http://www.mcw.gov.cy Kıbrıs Cumhuriyeti İletişim Bakanlığı]
* {{en icon}} {{tr icon}} {{el icon}} [http://www.mlsi.gov.cy/mlsi/mlsi.nsf/dmlindex_gr/dmlindex_gr?OpenDocument Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti Çalışma ve Sosyal Sigorta Bakanığı]
* {{en icon}} {{tr icon}} {{el icon}} [http://www.mlsi.gov.cy/mlsi/mlsi.nsf/dmlindex_gr/dmlindex_gr?OpenDocument Kıbrıs Cumhuriyeti Çalışma ve Sosyal Sigorta Bakanığı]
* {{en icon}} {{el icon}} [http://www.mof.gov.cy/mof/mof.nsf/DMLindex_gr/DMLindex_gr?OpenDocument Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı]
* {{en icon}} {{el icon}} [http://www.mof.gov.cy/mof/mof.nsf/DMLindex_gr/DMLindex_gr?OpenDocument Kıbrıs Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı]
* {{en icon}} {{el icon}} [http://moi.gov.cy/ Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı]
* {{en icon}} {{el icon}} [http://moi.gov.cy/ Kıbrıs Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı]
* {{en icon}} {{el icon}} [http://www.centralbank.gov.cy/nqcontent.cfm?a_name=home Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti Merkez Bankası]
* {{en icon}} {{el icon}} [http://www.centralbank.gov.cy/nqcontent.cfm?a_name=home Kıbrıs Cumhuriyeti Merkez Bankası]


=== Genel bilgiler ===
=== Genel bilgiler ===
418. satır: 418. satır:
|title=Bölgeler ve Yönetim
|title=Bölgeler ve Yönetim
|list=
|list=
{{Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Bölgeleri}}
{{Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Bölgeleri}}
{{Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti Devlet Başkanı}}
{{Kıbrıs Cumhuriyeti Devlet Başkanı}}
}}
}}
{{Dolaşım grubu
{{Dolaşım grubu
431. satır: 431. satır:


<!--Kategoriler-->
<!--Kategoriler-->
[[Kategori:Sözde Kıbrıs Cumhuriyeti| ]]
[[Kategori:Kıbrıs Cumhuriyeti| ]]


<!--Diğer diller-->
<!--Diğer diller-->

Sayfanın 13.16, 20 Ocak 2010 tarihindeki hâli

Şablon:Başka anlam Şablon:Ülke2 Kıbrıs Cumhuriyeti (Yunanca: Κυπριακή Δημοκρατία - Kipriaki Dhmokratia, Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..) veya Kıbrıs (Yunanca: Κύπρος - Kipros, Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..), Kıbrıs adasında Türkiye, Birleşik Krallık ve Yunanistan'ın garantörlüğü altında[1] Türk ve Rum ortaklığında kurulan[2] de facto olarak adanın güneyini yöneten de jure olarak ise adanın tek hakimi devlet.[3] Akdeniz'in Avrasya'ya yakın bölgesinde ada devleti olarak bulunup[4], kuzeyinde Türkiye, doğusunda Levant, güneyinde Mısır ve batısında Yunanistan ile deniz komşusudur.[5]

Kıbrıs üçüncü en geniş Akdeniz adasıdır ve yıllık ortalama 2.4 milyon turist ziyaret etmektedir.[6] Britanya kolonisi iken; 16 Ağustos 1960'ta Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını kazandı[7] ve 1961 yılında İngiliz Milletler Topluluğu'na katıldı.[8] Kıbrıs Cumhuriyeti bir gelişmiş ülke olarak[9] 1 Mayıs 2004 tarihinde Avrupa Birliği üyesi oldu.[7] 1 Ocak 2008 tarihinden itibaren de euro para birimini kullanmaya başladı.[5]

1974'de, Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumlar arasında siyâsî gerilimler meydana gelmekteydi[10] ve Yunanistan'daki askerî cunta desteği ile Kıbrıs'ta enosis amaçlı milliyetçi Rumların darbe yapması[11][12] sonucunda Türkiye, Kıbrıs'a harekât düzenledi.[13] Bunlarla birlikte, adanın kuzeyinde Türklerin yönetiminde politik bir düzenin meydana gelmesine neden oldu.[14] Bu siyâsî olaylarla Kıbrıs Sorunu ortaya çıktı. 1983 yılında Türkiye, de facto yönetim olan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını tanımasından sonra[15] Kıbrıs Cumhuriyeti'ne Güney Kıbrıs Rum Yönetimi olarak hitap etmektedir.[16]

Şu anda Kıbrıs adasının kuzeyinde yaklaşık 30 bine yakın[13] Türk Silahlı Kuvvetleri askeri, Agrotur ve Dikelya üslerinde 3.500 civarında Birleşik Krallık askeri[17] ve Yeşil Hat bölgesinde 928 kişilik Birleşmiş Milletler Barış Gücü personeli (859 asker ve 69 polis) bulunmakta[18], adanın kuzeydeki üçte birlik bölümünde Türkler, geri kalan üçte ikisinde genel olarak ise Rumlar yaşamaktadır.[19][20]

Kıbrıs Cumhuriyeti, Birleşmiş Milletler'e üye devlet olarak uluslararası alanda tanınmış bir ülkedir.[21] Kıbrıs adası civarındaki sular hukuken kendi egemenliği altında[22] olmak üzere, adanın %3'lük kısmı bağımsızlık anlaşmasına göre Birleşik Krallık'ın askerî üstü olarak yönetimi altındadır.[23] Ada de facto olarak dört ayrı parçaya bölünmektedir:[24]

Etimoloji

Petra tou Romiou ("Gavur Taşı "[29] ), Kıbrıs adasının Baf bölgesi'nde Afrodit'in Yunan mitolojisi'ne göre doğduğuna inanılan yer.[30]

Kipros ismi konusunda birçok etimolojik kaynak vardır. Türkçe'de Kıbrıs, Arapça'da Kubrus (Kubruş), Batı ülkelerinde Cyprus, Cypre, Chypre, Gipros ve Cypern olarak isimlendirilmiştir. Hitit kaynaklarında Alaşya diye geçmektedir.[31]

Mısırlılar Asi, Asurlularda Yatnana, İbrani halkları tarafından da Kittim diye adlandırılmıştır.[31] Kypros adı ile ilk defa İyonyalı araştırmacı Homeros tarafından kullanılmıştır.[32] En çok kabul edilen düşünce ise Kıbrıs metali veya Kıbrıs bakırı anlamına gelen Latince aes Cyprium ya da kısaltılmış şekli ile Cuprum kelimelerinden geldiğidir.[31]

Yunan mitolojisinde güzellik ve aşk tanrıçası olarak kabul edilen Afrodit'in[33] bu adada doğduğuna inanıldığı için Afrodisia ve Amatosia olarak da anılmaktadır.[34] Ayrıca Kıbrıs adasının Baf bölgesi'nde Petra tou Romiou adlı yerde Afrodit'in doğduğuna inanılmaktadır.[30] Kıbrıs'ın doğal zenginlikleri nedeni ile[31] Yunanca kutsanmış anlamına gelen Makaria ismide kullanılmıştır.[34]

Coğrafya

Ana madde: Kıbrıs (ada)
Kıbrıs adasının ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi tarafından uzay üzerinden çekilen haritası.

Kıbrıs adası, İtalya'ya bağlı Sardinya ve Sicilya adalarından sonra Akdeniz'in en büyük üçüncü adasıdır.[35] Akdeniz'in kuzeydoğusunda yer alır.[36] Kuzeyinde 65 km mesafe ile Türkiye, doğusunda 112 km mesafe ile Suriye, 267 km ile İsrail, 162 km ile Lübnan, güneyinde 418 km ile Mısır; kuzey batısında ise, 965 km ile Yunanistan yer almaktadır.[36]

Kıbrıs, 30°33' ve 35°41 enlemleri ile 32°23' ve 34°55' boylamları arasında yer almaktadır.[36] Yüzölçümü yaklaşık 9.251 km²'dir.[37] Bunun 3.355 km²'lik bölümü de facto olarak kurulmuş Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin yönetimindedir.[38] Kıbrıs'ın genişliği en çok 225 km, en az 43 km'dir.[36] Adanın en yüksek noktası, 1.953 metre yükseklikteki Trodos Dağlarıdır.[39] Ada, Asya, Afrika ve Avrupa kıtalarının geçiş noktasında ve eski büyük uygarlıkların yer aldığı Ortadoğu ve Anadolu bölgelerinin kesişimindedir.[40]

Kıbrıs adasının topografik özelliklerini detaylı bir şekilde gösteren harita. (Beyaz ile gösterilen Trodos Dağları, 1953 metre ile adanın en yüksek bölgesi)[36]

Ada, Akdeniz ikliminin etkisi altındadır. Yazları sıcak ve kurak, kışları ise ılık ve az yağışlı geçer.[41] Yağışlar alçak kesimlerde yıllık 300 mm iken Trodos dağlarında yıllık 1000 mm'yi bulmaktadır.[36] Trodos Dağları kışın kar tutabilmektedir. Sıcaklık ender olarak 0 derecenin altına düşmektedir. Ortalama sıcaklıklar ise yazları 20-30 °C, kışları ise 5-15 °C arasında değişmektedir.[41] Bitki örtüsü ise küçük çalılıklardan oluşan makidir.[42] Köylerde yaşayan halk tahıl üretimi, bağcılık yapar ve turunçgillerden meyve yetiştirmekle uğraşır.[36] Buğday ve arpanın yanısıra portakal, mandalina ve dağların eteklerinde de üzüm yetiştiriciliği yapılır.[40]

En yaygın orman tipi ağaç türleri çam, selvi, meşe ve sonradan adada yetiştirilen okaliptüstür.[43] Ada, yapı ve yeryüzü şekilleri ile Anadolu yarımadasının Toros sistemi içinde kabul edilmektedir.[43] Anadolu'ya bağlı olan adanın temeli batıda ve güneyde 2000 metreden daha derin denizaltı çukurlarıyla çevrilmektedir.[44]

Kıbrıs adasında Limasol Tuz Gölü'nden sonra 2,2 kilometrekare yüzölçümü ile en büyük ikinci göl olan Larnaka Tuz Gölü.[45]

Kıbrıs adası coğrafi konumi nedeni ile Afrika ve Avrupa kıtaları arasında kuş türlerinin konaklama ve geçiş noktasıdır.[46] Adada bulunan yaklaşık 350 tür hayvandan 7'si endemiktir.[44] Ayrıca 26 çeşit tür sürüngende yaşamaktadır. Kıbrıs ilk çağ dönemlerinde nerede ise temelli ormanlık alanlarla kaplı iken, bakır madenleri ve ormanı bulunmayan ülkelere odun satılması nedeni ile günümüzde ormanlık alanları tahribata uğramıştır.[43]

Kıbrıs'ın sahil kıyıları, aşağı yukarı yüz milyon senedir Chelonia mydas ve Caretta caretta kaplumbağaları tarafından ziyeret edilmektedir.[47] Bu canlılar yumurtlamak için Mayıs ve Ağustos ayları arasında Kuzey Kıbrıs’ın kumsallarına gelmektedirler.[48]

Adanın kuzeyinde doğal mağaralar da bulunmaktadır.[49] Sarkıt ve dikitleri ile İncirli Mağarası, İnönü’deki Sütünlu Mağara, olmak üzere 85 adet civarındaki doğal mağara bulunmaktadır.[50]

Tarih

Ana madde: Kıbrıs (ada) § Tarih

Antik çağ

Bronz Devri'nin sonlarındaki göçlerle Anadolu’dan gelen kavimler ve Yunanistan’dan gelen Akalar tarafından kurulan Salamis antik kenti.[51]

Kıbrıs'a insanların yerleşiminin M.Ö. 10000 yıllarını bulduğu tahmin edilmektedir.[52] Adanın güneyinde yapılan arkeolojik kazılar neticesinde ilk insan yerleşimcilerinin M.Ö. 9000 yıllarında bazı yapılar bıraktıkları görülmüş[53] ve Cilalı Taş Devri döneminde buralara yerleştikleri anlaşılmıştır.[54] Kıbrıs'ın Tunç Çağı'na geçiş döneminde adaya gelen insan toplulukları çanak, çömlek, desti, bardak gibi kilden kaplar yapabilme sanatını buraya getirmişlerdir.[55] Kıbrıs halkları çanak ve çömlekçilikte kendilerine has stiller ve tasarımlar üretmeye başarmıştır.[56] Kıbrıs'ta M.Ö. 3000 yıllarında bakır madeninin çıkarılması ile birlikte insanlar bu madeni işlemeyi öğrenerek günlük hayatda kullanılabilecek aletler yapmaya başladı[53] ve Mısır, Suriye, Filistin üzerinden Mezopotamya halklarının adaya gelmeye başlaması ile birlikte ticari yaşamda faal duruma geçmiştir.[55]

Demir Çağı'ndaki aletlerin ve eserlerin çoğu Anadolu kaynaklıdır. Milattan önceki dönemin en zor şart bu dönemde yaşanmıştır.[53] Geliştirilen ve öğrenilen yazı türlerinin çoğu unutulmaya başladığı tahmin edilir ve bunlara rağmen adaya yeni yelen insanlarla kültürel etkileşim devam etmiştir.[55] Salamis ve Soli gibi yeni yerleşim bölgeleri kurulmuştur.[57] Bu tarihi dönemlerde bulunan taş tabak ve kaplar, pişmiş toprak kaplar, küçük toprak'tan yapılmış heykeller, İdollar, altın ve gümüş takılar, balta ve silahlar, tunç, demir’den yapılmış ok, bıçak, mızrak gibi arkeolojik kazılarla bulunmuş eserler dünya üzerinde çeşitli birçok müzede sergilenmektedir.[53]

İlk çağlar

Kıbrıs Krallığı'nın son hükümdarı olan Caterina Cornaro 1474–1489 seneleri arasında yönetti. Adayı Venedik Cumhuriyeti'ne satması ile krallık sona erdi.[58]

Tarihi boyunca birçok ulusun egemenliği altına giren Kıbrıs M.Ö. 1500 yılı civarında Antik Mısır'ın, M.Ö. 1320 yılı civarında Hitit'in[59] ve M.Ö. 1200'li yıllarında tekrar Mısırın, M.Ö. 1000 yılı civarından Fenikeliler'in ve M.Ö. 709'da Asurlular'ın eline geçtiği aktarılmaktadır.[60][61]

M.Ö. 669'da bağımsızlığını kazandıysa da tekrar Mısır firavunu Amasis tarafından alındı.[62] M.Ö. 545'te Pers Ahameniş İmparatorluğu tarafından alınmış ve M.Ö. 333'te İssus Muharebesi'nde Persleri yenen Büyük İskender'in egemenliği altında özerklik tanındı.[63]

Bu tarihten sonra adada Yunan kültürü önem kazanmıştır.[64] M.Ö. 58 yılında ada Roma İmparatorluğu'nun bir vilayeti haline gelmiştir ve üç yüz elli sene boyunca Roma İmparatorluğu kontrolünde kalmıştır.[65] 395’te, Bizans İmparatorluğu'nun bir parçası alan adada halk Putperestlikten yavaş yavaş Ortodoksluk'a geçmiştir.[66]

1191 yılında Aslan Yürekli Richard, Üçüncü Haçlı seferi sırasında adaya yerleşmiş ve daha sonra adayı Tapınak Şövalyeleri’ne satmıştır.[67] 1192 yılında adayı satın alan Guy de Lusignan ve soyu 1489’da Venedikliler’in adayı alışına kadar Kıbrıs'ı yönetimi altında tutmuşlardır.[68]

Osmanlı dönemi

Ana maddeler: Kıbrıs Eyaleti, Cezayir-i Bahr-i Sefid Eyaleti ve Cezayir-i Bahr-i Sefid Vilayeti
Kıbrıs'ın Osmanlı İmparatorluğu'nda denizci olan Piri Reis tarafından Kitab-ı Bahriye adlı eserinde yer verdiği tarihi haritası.[69]

Kıbrıs'ın Osmanlı İmparatorluğu'nun kontrolüne geçmeden önce, Doğu Akdeniz'deki Osmanlı'ya ait gemilerine akın yapan Hıristiyan korsanlarının sığınağı haline gelmiştir.[70] Bu korsanlar genellikle deniz ticaret gemilerine ve hacca giden yolculara saldırarak buradaki yol güvenliğini yok etmektedir.[71] Bu gibi nedenlerden dolayı Kıbrıs'ın alınması gerekli görülmüştür.[72]

Kıbrıs, Lala Mustafa Paşa komutasındaki ordu ve Piyale Paşa komutasındaki donanma ile birlikte[62] yaya 60.000 kişiden oluşan Osmanlı Ordusu, 2 Temmuz 1570'de Limasol’a çıkması[73] ve 4 Ağustos 1571'de Mağusa'nın[74] Venedikli Mağusa Kale Komutanı Bragadino’nun beş maddelik bir antlaşmayla kaleyi teslim etmesiyle sonuçlanan bir seferle Osmanlı İdaresine girdi.[75] Kıbrıs'ın ele geçirilmesiyle Osmanlı İmparatorluğu, Doğu Akdeniz'e tamamen hâkim olmuştur.[76]

Lefkoşa'da 1209 tarihinde Saint Sophia Katedrali olarak yapılan, 1571 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu tarafından camiye dönüştürülen Selimiye Camii günümüzde Kıbrıs'ın en büyük camisi konumundadır.[77]

15 Eylül 1570 tarihinde Lala Mustafa Paşa, tören ile Lefkoşa şehrine girmiştir.[78] Kıbrıs ele geçirildikten sonraki tarihte adada çok az sayıda Ortodoks Rum vardı. Çünkü Venedikliler Katolik idi ve Ortodoks Kilisesi'ne yaşama hakkı tanımıyordu.[79] Osmanlı Devleti Ortadokslara serbestçe kilise kurma ve gelişme imkânı sağladı. Böylece adada Katolik Kilisesi etkinliğini kaybetti ve Ortodoks Kilisesi gelişti.[80]

1571 yılında Kıbrıs'ta yapılmış bulunan nüfus sayımında yerli halkın nüfusu 150.000'dir. Burada bulunan Türk askeri ise 30.000 kadardır.[81] Adanın tamamının kontrol edilmesinin ardından Karaman'dan adaya göç ettirilen Türkler[82] ve Beyşehir, Ürgüp, Niğde, Aksaray, Akşehir gibi Anadolu'nun orta kesiminde kalan şehirlerinden aileler getirilerek yerleştirilmiştir.[83] Bugün adada yaşayan Kıbrıs Türklerinin (Kıbrıs Harekâtı'ndan sonra Türkiye Cumhuriyeti'nden gelenler hariç) soyu bu Osmanlı idaresinde adaya gönderilen Türklerden gelmektedir.[83]

1831 senesinde sadece erkeklerin sayıldığı Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk büyük ölçekli nüfus sayımında ada üzerinde 14.983 müslüman ve 29.190 hıristiyan yaşadığı ortaya çıktı. [84] 1872'de yapılan sayımda adanın nüfusunun 144,000 olduğu, müslümanların sayısının 44.000'e ve Hıristiyanların ise 100.000'e arttığı belirlendi.[85]

Birleşik Krallık dönemi

Günümüzde Birleşik Krallık'ın yönetimindeki Ağrotur ve Dikelya üslerinde 10,000 Birleşik Krallık askeri ve sivil personel ile bunların aileleri yaşamaktadır.[86]

93 Harbi'nde Rusya İmparatorluğu karşısında yenilen Osmanlı, Ruslara karşı fazla ödün vermemek amacıyla[87], Birleşik Krallık'ın isteği üzerine ada 92.799 sterline[88] 4 Haziran 1878 tarihinde[89] imzalanan Kıbrıs Sözleşmesi ile kiralandı.[90] Osmanlı mülkiyeti devam ediyor sayılmakla birlikte, yönetim tamamen Birleşik Krallık'a geçti.[91] Birleşik Krallık adayı "Komiser" diye tabir ettiği yüksek rütbeli yöneticilerle idare etmiştir.[92] 1914'te başlayan I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı'nın Birleşik Krallık karşısındaki Almanya'nın yanında savaşa girmesi üzerine Birleşik Krallık adayı ilhak edip adaya vali tayin etti.[93] 1923'te imzalanan Lozan Barış Antlaşması’nın 21. Maddesi gereğince, Birleşik Krallığa ilhakı tanındı.[94] 1925 yılında Kıbrıs Crown Colony olarak ilan edildi ve adaya ilk Türkiye Cumhuriyeti konsolosu atandı.[95]

Ocak 1950 tarihinde Doğu Ortodoks Kilisesi, Kıbrıs Türk toplumunun boykot ettiği bir referandum düzenledi.[96] Referandumun sonucunda, katılan halkın %90'ı Kıbrıs'ın Yunanistan ile birleşmesi düşüncesi olan enosis lehinde oy verdi.[97] 1955'te Kıbrıslı Rumların kurduğu EOKA örgütü Birleşik Krallık kuvvetlerini adadan çıkarmak için silahlı eylemlere başladı.[98] Bu zaman zarfında Kıbrıs Türkleri de silahlanmaya başladı[99] ve Birleşik Krallık adanın tüm bölümünü kontrolde tutmakta zorlanıyordu.[100] Bu tarihten itibaren taksim isteğinde bulunan Türkler ile enosis isteyen Rumlar birbirleri ile çatışmaya başladı.[101]

Bağımsızlık

Ana maddeler: Zürih ve Londra Antlaşması ve 1963 Kıbrıs Anayasası değişikliği önerisi
1964 yılında Birleşmiş Milletler tarafından topluluklar arası çatışmaları engellemek amacıyla kurulmuş olan UNFICYP, 1974'ten beri adayı ikiye bölen Yeşil Hat üzerindedir.[102]

16 Ağustos 1960 tarihinde Kıbrıs; Yunanistan, Türkiye ve Birleşik Krallık'ın "Kuruluş, İttifak ve Garanti" adındaki üç anlaşmayı imzalaması ile bağımsızlığını kazandı.[103] Birleşik Krallık, Ağrotur ve Dikelya adlı adanın %3'üne tekabül gelen askerî üsleri aldı.[23] Devlet dairelerinde ise Rumlardan sonra en büyük etnik topluluğu oluşturan Türkler veto hakkına sahip oldu[104] ve parlamento ile yönetimde %30'luk hakka sahip oldular.[105] Üç devlete ise garantörlük hakkı verildi.[106]

30 Kasım 1963 tarihinde Kıbrıs Cumhuriyeti devlet başkanı III. Makarios, Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası'nda siyâsî kurumların yapılanması ve teşkilatlanma hakkındaki on üç maddelik bir değişiklik önerisinde bulundu.[107] Kıbrıslı Türkler bu değişikliklerin kendi haklarını kısıtladığını savunarak karşı çıktılar.[108] Bu değişiklik süreci içerisinde Kıbrıs Türkleri bu öneriye karşı çıktı, 1963-1964 olaylarının çıkmasına neden oldu[109] ve sonunda Kıbrıslı Türkler, Kıbrıs Cumhuriyeti'ndeki idarî ve siyâsî yapılanmadan çekildiler.[98]

Dosya:Urban nicosia'.jpg
Kıbrıs Cumhuriyeti'nin başkenti[7] ve en büyük kenti[110] olan Lefkoşa. 1974'teki Kıbrıs Harekâtı'ndan sonra şehir ikiye bölündü[111] ve günümüzde iki ayrı belediye tarafından yönetilmektedir.[111]

Birleşmiş Milletler'in Kıbrıs'taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü (UNFICYP) ada üzerindeki önemli noktalara Kıbrıs Türkleri ile Kıbrıs Rumları arasındaki çatışmaları engellemek[112] amacıyla konuşlandı.[113]

Bölünme

Ana maddeler: 15 Temmuz 1974 Darbesi, Kıbrıs Harekâtı ve Cenevre Antlaşması

1970'li yılların başlarında Yunanistan'ı kontrol eden askerî cunta yönetimi, II. Makarios'un tutumları ve enonsis'in yolunda ilerleme olmamasından dolayı memnun değildi.[114] Cunta, 15 Temmuz 1974 tarihinde Kıbrıs Ulusal Muhafız Birliği'ne bu birliğin komutanının görevinden alınmasını ve adanın kontrolünü Yunan subayların bulunduğu bu birliğin almasını istedi.[115] Birlik aynı gün Lefkoşa'daki Başkanlık Sarayı'nı bastı ve II. Makarios görevden alındı.[116] Nikos Sampson yeni hükûmetin devlet başkanı olduğu dünyaya ilan edildi.[117] Her ne kadar milliyetçi Rumlar tarafından darbe yapılsa da[11] Yunanistan ile birleşmeyecek, Kıbrıs'ın bağımsızlığı devam edecek ve bağımlı bir yönetim olmayacaktı.[118] Türkiye Cumhuriyeti, gerçekleştirilen darbe nedeniyle[119] Zürih ve Londra Antlaşması'nın IV. maddesine istinaden[120] gerçekleştirdiğini savunarak Kıbrıs Harekâtı'na girişti.[13]

1974'teki Kıbrıs Harekâtı sonunda ölen Türk askerlerin bulunduğu Karaoğlanoğlu Şehitliği'ndeki giriş tabelası.[121] 8 subay, 5 astsubay, 57 erbaş ve er olmak üzere toplam 70 askerin mezarı bulunmaktadır.[121]

Uluslararası baskılar sonucunda ateşkes ilan edildi[122] ve adanın %37'si Türkler'in kontrolüne geçti.[123] 170.000 civarındaki Kıbrıslı Rum[124] kuzeyde bulunan evlerinden göç ettirildi, 50.000 Kıbrıslı Türk ve daha sonrada Türkiye'nin teşviki[123] ile Türkiye'den gelen göçmenler ise bu evlere yerleştirildi.[123] 1983 tarihinde Kıbrıslı Türkler tek taraflı olarak sadece Türkiye tarafından tanınan bağımsızlıklarını ilan ettiler.[14] Günümüzde, savaş sonucunda 1.534 Kıbrıslı Rum[125] ve 502 Kıbrıslı Türk[126] hâlâ kayıptır. 1974 yazında ada üzerindeki bu gelişmeler, Türkiye-Yunanistan ilişkilerinde tek hakim konu oldu.[127] Ayrıca günümüzde Türkiye'den gelmiş yaklaşık 100,000 kişinin Cenevre Antlaşması ve çeşitli BM kararlarını ihlal ederek ada üzerinde yaşadığı düşünülmektedir.[128] Kıbrıs hükûmeti, kuzeydeki toprakların kontrolünü kaybettikten[129] ve Türk idaresi altına girmesinden sonra[129] kuzeydeki tüm liman ve hava alanlarının uluslararası ticaret ile ulaşıma kapalı olduğunu ilan etti.[130] Yönetim, adanın kuzeyindeki idareyi günümüzde de Türk işgali atındaki bölge olarak kabul eder.[131]

Yakın tarih

Dosya:Presidential-palace.jpg
Kıbrıs Cumhuriyeti'nin başkenti Lefkoşa'da yer alan Başkanlık Sarayı.

De facto olarak kuzey ve güney olarak iki ayrı parçaya bölünmesine[19] rağmen de jure olarak cumhuriyet tüm adanın hakimidir.[10] Kıbrıs Cumhuriyeti'nin anayasal bir demokrasi üzerine kurulu yapısı[132] ekonomik bakımdan refah bir durumda[133] ve iyi bir alt yapısı vardır.[134] Avrupa Birliği ve diğer uluslararası örgütler tarafından Birleşmiş Milletler'in bir parçası[21] ve adanın tek meşru yönetimi kabul edilir.[135] Sadece Türkiye tarafından tanınan adanın kuzeyi[20] Türkiye'nin yardımları ile varlığını sürdürmektedir.[136] Son birleşme girişimi 2004 tarihindeki Annan Planı ile oldu.[137] 24 Nisan 2004 tarihinde[138] yapılan referandumda Kıbrıs Türklerinin destek oyuna rağmen Kıbrıslı Rumlar tarafından reddedildi.[139]

Temmuz 2006 tarihinde ada, Hizbullah ve İsrail arasındaki çatışmalardan kaçan kişiler için ilk sığınaklardan biri oldu.[140]

Mart 2007'de BM kontrolündeki Yeşil Hat üzerindeki Kıbrıslı Rumlar ile Kıbrıslı Türkleri ayıran Lokmacı Kapısı yıkıldı.[141] Adanın 32 yıllık tarihinde yer etmiş olan kapı, Lefkoşa kentini ikiye ayırıyordu.[142] 3 Nisan 2008'de Türk ve Rum yetkililerin bulunduğu bir törenle açlışı gerçekleşti.[143] 26 Haziran 2009 tarihinde[144] Kıbrıs müzakereleri kapsamında 34. kez bir araya[144] gelen Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat ve Kıbrıs Cumhuriyeti Devlet Başkanı Dimitris Hristofyas Erenköy'de bulunan[144] Yeşilırmak Sınır Kapısı'nın açılacağını duyurdular.[145] Gerekli altyapı çalışmalarının gerçekleştirilmesinden sonra yedi aylık bir süre zarfında faaliyete geçeceği açıklandı.[146]

Yönetim

Şablon:Kıbrıs Cumhuriyeti politikası

Ana madde: Kıbrıs Cumhuriyeti'nin devlet yapısı

Kıbrıs Cumhuriyeti, başkanlık sistemi ile yönetilmektedir.[147] Devlet başkanı ve hükûmet, bir beş yıllık dönem için evrensel oy yönetimi ile halk tarafından seçilirler.[148] Ülkede yasama organı Temsilciler Meclisi [149], yürütme organı devlet başkanı ile hükûmettir.[150] Hem yürütme ve yasama organıyla yargının bağımsızlığı güvence altına alınmıştır.[132]

1960 Anayasası, yasama, yürütme ve yargı alanında ülkedeki başlıca iki etnik nüfus bakımından kontrollü bir şekilde Kıbrıslı Rum ve Türklerin eşit haklara sahip bir siyâsî düzeni savunuyordu.[104] Türk-Rumlar tarafından ortak yönetilecek bağımsız cumhuriyette[150], devlet başkanı Rum olacak; devlet başkan yardımcısı ise Türk olması kararı alınmıştı.[151] Aynı zamanda başkan ve başkan yardımcısı, herhangi bir anayasa değişikliğinde veto haklarına sahip oldukları gibi aynı yetkilere sahiptiler.[104] Kıbrıs Temsilciler Meclisi; 32 Rum, 24 Türk ile 3 diğer azınlık üyelerinden[109] ve Bakanlar Kurulu ise 7 Rum, 3 Türk'ten oluşuyordu.[104] 1963-1964 olaylarının çıkmasından sonra Kıbrıslı Türkler idarî ve siyâsî yapılanmadan çekildi.[98] Günümüzde bu neden yüzünden başkan yardımcılığı boş durmaktadır.[152]

1974'ten itibaren ada, kuzeyindeki üçte birlik bölümünde Türkler, geri kalan üçte ikisinde ise Rumların yaşadığı iki ayrı kesime bölündü.[19] 1983 tarihinde Kıbrıslı Türkler, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni ilan etti.[14] 13 Mayıs 1984’te de Güvenlik Konseyi 550 sayılı kararı[3] ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ilanını ayrılıkçı bir hareket olarak tanımladı.[24] Birleşmiş Milletler[25] ve Avrupa Konseyi[153] Türkiye'nin "işgali" altında olduğunu nitelendirdi.[154] Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti günümüzde bağımsızlığı sadece Türkiye Cumhuriyeti dışında[155] hiçbir ülke tarafından tanımayan de facto bağımsız bir cumhuriyet konumundadır.[156] Adanın kuzeyi de jure olarak Kıbrıs Cumhuriyeti'ne ait kabul edilir.[3]

17 Şubat 2008 tarihindeki seçimlerde AKEL'in genel sekreteri[157] ve adayı Dimitris Hristofyas Kıbrıs Cumhuriyeti'nin altıncı devlet başkanı oldu. [158] Şubat 2003'ten beri ise Demokrat Parti'nin adayı Tasos Papadopulos devlet başkanlığı yapıyordu.[159]

Bölgeler

Ana madde: Kıbrıs Cumhuriyeti'nin bölgeleri

Kıbrıs Cumhuriyeti Lefkoşa, Mağusa, Girne, Larnaka, Limasol ve Baf olmak üzere altı bölgeye ayrılır:[160] Bölgeler, hükûmet tarafından atanılan bir kaymakam ile yönetilir.[161]

Kıbrıs haritası Bölgeler Yunanca ismi Merkezî kent
LefkoşaLarnakaLimasolBafAğraturGirneGazimağusaDikelya
 Mağusa    Αμμόχωστος (Ammochostos)    Mağusa   
Girne Κερύvεια (Keryneia) Girne
Larnaka Λάρνακα (Larnaka) Larnaka
Limasol Λεμεσός (Lemesos) Limasol
Lefkoşa Λευκωσία (Lefkosia) Lefkoşa
Baf Πάφος (Pafos) Baf/Gazibaf

1974'teki Türk Silahlı Kuvvetleri'nin adaya düzenlediği Kıbrıs Harekâtı sonrası Mağusa Bölgesi'nin büyük bir kısmı[162], Girne Bölgesi'nin tamamı[163] ve Larnaka Bölgesi'nin bir kısmı[110] adanın kuzeyindeki de facto yönetimin kontrolündedir.[164]Adanın kuzeyindeki yönetim tarafından Lefkoşa Bölgesi'nin bir kısmından Güzelyurt İlçesi[165] ve Mağusa Bölgesi'nin bir kısmından ise İskele İlçesi[166] oluşturulmuştur.[167]

Üsler ve Yeşil Hat

Ana maddeler: Ağrotur ve Dikelya ve Yeşil Hat

İnsan hakları

Dış Politika

Ana maddeler: Kıbrıs Cumhuriyeti'nin dış ilişkileri ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nin dış temsilcilikleri

Avrupa Birliği

Kıbrıs Sorunu

Ana madde: Kıbrıs Sorunu

Ordu

Ana madde: Kıbrıs Ulusal Muhafızları

Kara kuvvetleri, hava kuvvetleri ve deniz kuvvetlerinden oluşan birleşmiş silahlı kuvvetleri olan Kıbrıs Ulusal Muhafızı, aktif görevliler, rezerveler ve milislerden oluşmaktadır. Bunun dışında Yunanistan Silahlı Kuvvetleri adada ELDYK (Ελληνικές Δυνάμεις Κύπρου, ΕΛΔΥΚ) konuşlandırmaktadır. Fakat ELDYK, Kıbrıs Cumhuriyeti askeriyesinin bir parçası sayılmamaktadır.

Demografi

Ana madde: Kıbrıs Cumhuriyeti demografisi
Nüfus artışı (son yıllarda Kuzey Kıbrıs'a yerleşen 100.000-150.000[128] Türk göçmen hariçtir).

Bağımsızlık ilanından sonra ada üzerindeki ilk nüfus sayımı Aralık 1960 tarihinde gerçekleştirildi.[168] Tüm adayı kapsamak üzere toplam nüfusun 573.566 olduğu ortaya çıktı.[168] Kıbrıs Rumları %77'lik bir pay ile en büyük etnik nüfustu ve Kıbrıs Türkleri ise %18'lik bir nüfusa sahipti (diğer milletler %5'lik kısmı oluşturuyordu).[168] Ada üzerindeki son toplu nüfus sayımına göre (Nisan 1973), Kıbrıs'ın nüfusu 631,778 olduğu ve Kıbrıslı Türklerin ise %19'luk bir paya sahip olduğu tahmin edildi (yaklaşık 120,000).[169]

Adanın fiilen bölünmesinden sonraki 1976-2001 yılları arasında Kıbrıs Cumhuriyeti hükûmeti tarafından yürütülen nüfus sayımları kapalı olarak gerçekleştirildi,[169] adanın kuzeyindeki nüfus ise Kıbrıs Cumhuriyeti İstatistik Servisi tarafından ikamet verileri, nüfus artış oranları ve göç verilerine göre tahmin edilmeye başlandı.[169] Kıbrıs Cumhuriyeti tarafından yürütülen 2001 nüfus sayımlarında Kıbrıs hükûmeti kontrolündeki alanın nüfusunun 703.529 olduğu belirlendi.[169] Kuzey Kıbrıs'ta Kıbrıs Cumhuriyeti İstatistik Servisi raporlarında 87.600 olmak üzerek adanın %11'lik kısmını oluşturan Kıbrıslı Türkün yaşadığı tahmin edildi.[169]

Kıbrıs Cumhuriyeti İstatistik Servisi tarafından son mevcut tahminlere göre 2006 senesi sonundaki nüfus, Kıbrıs hükûmeti kontrolündeki alanda %89,8 (778.700) ve Kıbrıslı Türklerin yaşadığı Kuzey Kıbrıs'ta %10.2 (88.900) olmak üzere toplam 867.600'dür.[169]

Eğitim

Dil

Ana maddeler: Kıbrıs Türkçesi ve Kıbrıs Yunancası

Din

Ekonomi

Ana madde: Kıbrıs Cumhuriyeti ekonomisi
Dosya:2 Euro coin Cy.gif
Kıbrıs tasarımı ile € 2. Kıbrıs, 1 Ocak 2008 tarihinden sonra Kıbrıs lirası yerine avro'yu para birimi olarak kullanmaktadır.[170]

Kıbrıs ekonomisi son yıllarda başarılı ve çok yönlü olmuştur.[133] En son IMF tahminlerine göre, kişi başına düşen milli gelir $28,331'dir, bu gelir Avrupa Birliği ortalamasının üzerindedir. [171] Kıbrıs, yüksek potansiyelli bir altyapıya sahip olmasından dolayı[172] denizaşırı işletmeler için yatırım bölgesi olarak görülmektedir.[173] Kıbrıs hükûmeti'nin ekonomi politikası, daha çok Avrupa Birliği'nin kiterlerini karşılama yönlü ilerlemektedir.[174] Avrupa Birliği'ne katılımın gereği olarak yeni üye ülkeler ile birlikte 1 Ocak 2008 tarihinde Avro ekonomik bölgesine dahil oldu.[133] Son yıllarda, Kıbrıs Cumhuriyeti ve Mısır hükûmetleri[175] arasında petrol arama görüşmeleri başladı.[176] Bununla doğru orantılı olarak geçen senelerde Mısır ve Lübnan'la deniz bölgesinde[175] petrol ve doğal gaz yataklarından istifade edilecek[176] "münhasır ekonomik bölgeleri" belirleyecek bir tür anlaşmalar imzaladı.[22] Özellikle Kıbrıs ve Lübnan, önemli miktarda petrol ve doğal gaz yatakları olduğuna inandıklarını açıklamalarında belirtti.[22] Ancak Türk Deniz Kuvvetleri, adanın kuzeyinde fiili bir yönetim bulunması gerekçesiyle[177] petrol aramalarına izin vermedi.[178] Türkiye, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin bölge üzerinde petrol aramalarına şiddetle karşı çıkmakta[179] ve Ağustos 2007 tarihinde adanın kuzeyinde petrol aramak[180] için kendi hükûmetlerine bağlı Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı'na yetki verdi.[180]

Dosya:European flag in the wind.jpg
Kıbrıs Avrupa Birliği ve Avro Alanı'na üyedir.

2008 senesinde gayrisafi millî hasıla % 3.7 oranında büyüdü.[174] ve ülkenin 2007 yılında satın alma gücü paritesine göre gayrisafi millî hasılası ise $21.382 milyardır.[181] 2008 tarihinde IMF tarafında dünyanın gelişmiş ekonomiye sahip 32 ülkesinden biri olarak gösterildi.[182] Aynı zamanda IMF verilerine göre[182] 2009 finansal krizinde sürekli büyüme içerisinde olacak tek gelişmiş ekonomi olacağı belirtildi.[183] Eurostat'ın Haziran 2009 tarihinde açıkladığı rapora göre[184] Kıbrıs’taki verginin gayrisafi yurt içi hasılaya genel oranı, 2006 oranlarına göre % 5 artış göstererek % 41,6 oldu.[185] İşsizlik oranı ise Mayıs 2009'a göre %5.3'tür.[186] Nisan 2009 tarihinde bu oran %5.1 idi.[187] Erkeklerde oran %5.2 iken bayanlarda ise %5.4 civarındadır.[186] 2009’un ilk çeyreğinde Eurozone’un Gayrisafi Yurt Hâsıla Endeksi olumlu olan tek EMU ülkesi Kıbrıs Cumhuriyeti oldu.[188] 2008’in dördüncü çeyreğiyle karşılaştırıldığında 2009’un ilk çeyreğinde oran değişmezken senelik esasta % 1,5 oranında arttı.[188] Adanın kuzeyindeki de jure yönetim Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin kişi başına düşen milli geliri ise 2008 verilerine göre $15,984'dır.[189] 2007'de ise $14,047 idi.[190]

Turizm

Kültür

Sanat

Müzik

Edebiyat

Mutfak

Spor

Medya

Altyapı

Ulaşım

Sağlık

Telekominikasyon

Ayrıca bakınız


Kaynakça

  1. ^ Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e, 233. sayfa.
  2. ^ Gülseven, Hakan (2002-06-03). "Sınır ötesi: Güney Kıbrıs...(2)" (İngilizce). Radikal. Erişim tarihi: 2009-06-27. 
  3. ^ a b c "United Nations Security Council Resolution 550 (Gravely concerned abouth the further secessionist acts in the occupied part of the Rebublic of Cyprus...)" (PDF) (İngilizce). United Nations. 1984-05-11. Erişim tarihi: 2009-06-11. 
  4. ^ "Kıbrıs'ta Doğrudan Müzakereler Başlarken". Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi (ASAM). 2008-09-03. Erişim tarihi: 2009-06-27. 
  5. ^ a b c Member States of the EU Cyprus (Yunanca) (İngilizce), European Countries, Ulaşım Tarihi: 3 Ekim 2008.
  6. ^ Leonidou, Leo (2007-03-27). "The Brits have bigger numbers but the Russians have bigger wallets" (İngilizce). Cyprus Mail. Erişim tarihi: 2007-03-28. 
  7. ^ a b c Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; KıbrısTürkFedereDevleti-1 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  8. ^ "Members" (İngilizce). Commonwealth Secretariat. Erişim tarihi: 2008-02-15. 
  9. ^ "World Economic Outlook Database October 2008 - WEO Groups and Aggregates Information" (İngilizce). Erişim tarihi: 2009-01-06.  Bilinmeyen parametre |yaymcı= görmezden gelindi (yardım)
  10. ^ a b "ЕС: Турцию не примут в Евросоюз, пока она не признает Кипр" (Rusça). Grani.ru. 2005-09-21. Erişim tarihi: 2009-06-05. 
  11. ^ a b "'Failing' Cyprus talks resume" (İngilizce). BBC News. 2002-10-04. Erişim tarihi: 2009-06-21. 
  12. ^ Şablon:Kitap belirt
  13. ^ a b c Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e 44. sayfa. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "hasguler44" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  14. ^ a b c Aydoğdu, Ahmet (2005). Kıbrıs Sorunu çözüm arayışları, 448. sayfa, Asil Yayın Dağıtım, ISBN 975-98443-2-X.
  15. ^ "Cyprus exists without Turkey's recognition: president" (İngilizce). XINHUA. 2005-10-01. Erişim tarihi: 2008-03-07. 
  16. ^ Türkiye neyi tanımış olacak? (Türkçe), Radikal Gazetesi, Yayımlanma Tarihi: 21 Ağustos 2005, Erişim Tarihi: 14 Şubat 2009.
  17. ^ "Kıbrıs: Dünyaca kabul edilen özgürlük adası". Diplomatik Gözlem. Erişim tarihi: 2009-06-27. 
  18. ^ Kıbrıs'taki Barış Gücü'nün süresi uzatıldı (Türkçe), ntvmsnbc.com, Son Güncelleme Tarihi: 30 Mayıs 2009, Erişim Tarihi: 30 Mayıs 2009.
  19. ^ a b c Ülke rehberi: Kıbrıs (Türkçe), BBC Turkish, Son Güncelleme Tarihi: 14 Mayıs 2008, Erişim Tarihi: 30 Eylül 2008.
  20. ^ a b Kıbrıs'ta canlanan eski tartışma (Türkçe), BBC Turkish, Son Güncelleme Tarihi: 11 Eylül 2008, Erişim Tarihi: 18 Ekim 2008.
  21. ^ a b Cemal, Akay (2009-05-28). "BM Barış Gücü'nün Ada'daki varlığı sorgulanırken…". Kıbrıs. Erişim tarihi: 2009-06-27. 
  22. ^ a b c "Turkey warns Lebanon, Egypt against oil exploration deal with Cyprus". AP/International Herald Tribune (İngilizce). www.iht.com. 2007-01-30. Erişim tarihi: 2007-05-04. 
  23. ^ a b c According to Article 1 and Annex A of the Treaty of Establishment of the Republic of Cyprus - http://www.sba.mod.uk/web_pages/appdx-o.htm
  24. ^ a b according to the United Nations Security Council, see Resolution 550 and 541 (İngilizce), Birleşmiş Milletler, Erişim Tarihi: 29 Eylül 2008.
  25. ^ a b Simón Duke, United States military forces and installations in Europe, Stockholm International Peace Research Institute, Oxford University Press, 1989, ISBN 0-19-829132-9, p. 274. (Turkey's occupation of Cyprus...)
  26. ^ Council of Europe, Parliamentary Assembly, Official Report of Debates, p. 212. (Cyprus is.....under Turkish military occupation.)
  27. ^ ""Kıbrıslı Rumlar Türk işgali altındaki kilisede dua edecekler"". Kıbrıs Haber Ajansı. 2009-09-01. Erişim tarihi: 2009-09-02. 
  28. ^ KKTC Cumhuriyet Meclisi
  29. ^ Ay. Fodi Dağı ve Ay. Fodi Kilisesi (Türkçe), Büyükkonak Belediyesi, Erişim Tarihi: 8 Ekim 2008
  30. ^ a b Miroslav Marcovich, "From Ishtar to Aphrodite" Journal of Aesthetic Education 30.2, Special Issue: Distinguished Humanities Lectures II (1996) sayfa 49.
  31. ^ a b c d Şablon:Kitap belirt
  32. ^ Fisher, Fred H. Cyprus: Our New Colony And What We Know About It. London: George Routledge and Sons 1878 pg 13-14.
  33. ^ Les îles des Princes, banlieue maritime d'Istanboul: guide touristique - Page 136 by Ernest Mamboury
  34. ^ a b Sarınay, Yusuf (Ankara, 2000). a.g.e, 5.sayfa.
  35. ^ "Akdeniz'de Gizli Petrol Savaşı". Ajans 7/24. 2009-06-15. Erişim tarihi: 2009-06-21. 
  36. ^ a b c d e f g "Cyprus." Encyclopædia Britannica. 2008. Encyclopædia Britannica Online. 28 Sep. 2008
  37. ^ "Kuzey Kıbrıs". incentivetur.com. Erişim tarihi: 2009-06-21. 
  38. ^ "Kuzey Kıbrıs Türk Yönetimi coğrafyası". Gözlemci.net. Erişim tarihi: 2009-06-21. 
  39. ^ North Cyprus Almanack, Kemal Rüstem (ed.) ve diğerleri, London; K.Rustem &Brother 1987, s.86.
  40. ^ a b Kıbrıs Tarihi 1, (Türkçe), KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı, Erişim Tarihi: 29 Eylül 2008.
  41. ^ a b "Country Profile: Climate" (İngilizce). Official Website of the Embassy of the Republic of Cyprus in Washington D.C. Erişim tarihi: 2006-10-11. 
  42. ^ Monuments and Sites Cyprus, Cyprus; National Committee of ICOMOS, 1996, s.3'5.
  43. ^ a b c Flint, P., & Stewart, P., The Birds of Cyprus, 2nd edition, British Ornithologists Union, Dorchester; Henry Ling Ltd.& Dorset Press, 1992.
  44. ^ a b North Cyprus Almanack, s.83-86; Monuments and Cites,s.3-5; Osmanlı İdaresinde Kıbrıs, s.3-4.
  45. ^ "Report of the environmental audit of the city of Larnaca" (PDF) (İngilizce). Medcities. May 1999. Erişim tarihi: 2007-03-29. 
  46. ^ "Cyprus Fauna". Sanal Biyoçeşitlilik Müzesi. Erişim tarihi: 2009-06-21. 
  47. ^ "Kıbrıs Coğrafyası". maestro-dmc.com. Erişim tarihi: 2009-06-21. 
  48. ^ "Kıbrıs'ta Deniz Kaplumbağaları". incentivetur.com. Erişim tarihi: 2009-06-21. 
  49. ^ "KKTC turizm cenneti oldu". Adana: Radikal. 2008-06-12. Erişim tarihi: 2009-06-21. 
  50. ^ Hakkında>>KKTC Hakkında, (Türkçe), Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi, Erişim Tarihi: 29 Nisan 2009.
  51. ^ S. Parpola, Neo-Assyrian Toponyms (1970), noted by Burkert (1992:13 n17).
  52. ^ Eric Solsten (Derleyen), Cyprus, a Country Study, Washington, D.C.; GPO for the Library of Congress, 1993, s.5.
  53. ^ a b c d Kıbrıs Tarihi (Türkçe), Yakın Doğu Üniversitesi, Erişim Tarihi: 30 Eylül 2008.
  54. ^ Osmanlı İdaresinde Kıbrıs (Nüfusu, Arazi Dağılımı ve Türk Vakıflar), Ankara; Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, 2000
  55. ^ a b c KKTC Hakkında (Türkçe), Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği, Erişim Tarihi: 30 Eylül 2008.
  56. ^ H.D.Purcell, Cyprus, New York; Frederick A. Praeger, 1969,A.g.e, s.77.
  57. ^ Kıbrıs Tarihi 1 - 2. Bölüm, (Türkçe), KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı, Erişim Tarihi: 30 Eylül 2008.
  58. ^ Eric Solsten (Derleyen), Cyprus, a Country Study, Washington, D.C.; GPO for the Library of Congress, 1993, s.16.
  59. ^ H. D. Purcell, Cyprus, New York; Frederick A. Praeger, 1969, 2. baskı, s. 78.
  60. ^ H. D. Purcell, a.g.e., s. 79.
  61. ^ Osmanlı İdaresinde Kıbrıs (Nüfusu, Arazi Dağılımı ve Türk Vakıflar), Ankara; Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, 2000, s.9.
  62. ^ a b H. D. Purcell, a.g.e., s. 90. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "pyurche90" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  63. ^ H.D.Purcell, Cyprus, New York; Frederick A. Praeger, 1969, 2.baskı, s.89.
  64. ^ The World Book Encyclopedia (İngilizce)- Page 1207 by World Book
  65. ^ Osmanlı İdaresinde Kıbrıs (Nüfusu, Arazi Dağılımı ve Türk Vakıflar), Ankara; Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, 2000, s.9.
  66. ^ Eric Solsten (Derleyen), Cyprus, a Country Study, Washington, D.C.; GPO for the Library of Congress, 1993, s.12
  67. ^ Eric Solsten (Derleyen), Cyprus, a Country Study, Washington, D.C.; GPO for the Library of Congress, 1993, s.12 ve 13.
  68. ^ Osmanlı İdaresinde Kıbrıs (Nüfusu, Arazi Dağılımı ve Türk Vakıflar), Ankara; Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, 2000, s.11.
  69. ^ Metin Soylu, Piri Reis Haritası'nın Şifresi, Truva Yayınları, İstanbul, Temmuz 2005, s.133.
  70. ^ Martin Sicker, "The Islamic world in ascendancy", sf. 213, Praeger Publishers (30 Haziran 2000).
  71. ^ Ahmet C.Gazioğlu, Kıbrıs Türk Tarihi, Türk Dönemi 1570–1878, Lefkoşa; Kıbrıs Araştırma ve Yayın Merkezi, 1994, s.10–11.
  72. ^ Hacı Osman Yıldırım, Hasan Çağlar, Vahdettin Atik, "Osmanlı İdaresinde Kıbrıs", sf. 48, Başbakanlık Osmanlı Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü (2000).
  73. ^ "Hürriyet ansiklopedik yıllığı", sf. 198, Hürriyet (1975).
  74. ^ Ali Efdal Özkul, Aydın Özkul, "Kıbrıs'ın sosyo-ekonomik tarihi, 1726-1750", sf. 38, İletişim Yayınları (2005).
  75. ^ Ahmet C.Gazioğlu, Kıbrıs Türk Tarihi, Türk Dönemi 1570–1878, Lefkoşa; Kıbrıs Araştırma ve Yayın Merkezi, 1994, s.35-83.
  76. ^ Erdinç Sancar, "21. yüzyıl stratejilerinde Türk denizcilik tarihi", sf. 174, IQ Kültür Sanat Yayıncılık (2006).
  77. ^ "Saint Sophia Katedrali (Selimiye Camii)". Kibris.com.tr. Erişim tarihi: 2009-06-02. 
  78. ^ Yusuf Küçükdağ, "Türk tasavvuf araştırmaları", sf. 209, Çizgi Kitabevi (2005).
  79. ^ Eric Solsten (Derleyen), Cyprus, a Country Study, Washington, D.C.; GPO for the Library of Congress, 1993, s.16-17.
  80. ^ Alasya, Halil Fikret. Tarihte Kıbrıs; 10. sayfa, Kıbrıs Türk Kültür Derneği Genel Merkezi, 1988.
  81. ^ Halil Fikret Alasya, "Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ", sf. 2, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü (1987).
  82. ^ Pierre Oberling, Mehmet Erdoğan, "Bellapais'e giden yol", sf. 1, Genelkurmay Basımevi (1987).
  83. ^ a b Göyünç, Nejat. "Kıbırs'ta Türk İdaresi". Türk Federasyon. Erişim tarihi: 2009-05-14. 
  84. ^ "Memalik-i Mahrusa-i Sahanede 1247 senesinde mevcut olan nufus defteri", İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, ms.kat d-8 no:8867.
  85. ^ Osmanli Nufusu 1830–1914 by Kemal Karpat, ISBN 975-333-169-X and Die Völker des Osmanischen by Ritter zur Helle von Samo.
  86. ^ Uyar, Hakkı. "Kıbrıs'taki İngiliz Üsleri" (PDF). E. Dokuz Eylül Üniversitesi. Erişim tarihi: 2009-06-21. 
  87. ^ Osmanlı İdaresinde Kıbrıs, s.21–22.
  88. ^ Eric Solsten (Derleyen), Cyprus, A Country Study, Washington, D.C.; GPO for the Library of Congress, 1993, s.20
  89. ^ "Osmanlı Rus Savaşı". akintarih.com. Erişim tarihi: 2009-06-19. 
  90. ^ Şimşir, Bilal N. (Mart-Nisan-Mayıs 2001). "Ermeni Gailesinin Tarihsel Kökeni Üzerine". Ermeni Araştırmaları Dergisi, Sayı 1. Ermeni Araştrmaları Enstitüsü. Erişim tarihi: 2009-06-19. 
  91. ^ "Osmanlı Egemenliğinde Kıbrıs Tarihi". Yeni Osmanlı Derneği. 20 Ocak 2007. Erişim tarihi: 2009-04-29. 
  92. ^ Fatma Toklu (2008-10-02). "Kıbrıs'ta çekirge mücadelesi". Kıbrıs. Erişim tarihi: 2009-06-02. 
  93. ^ "British Rule". U.S. Library of Congress (İngilizce). countrystudies.us. Erişim tarihi: 2009-06-19. 
  94. ^ "Lozan Antlaşması, 20-29 ss" (PDF). Türk Tarih Kurumu. 24 Temmuz 1923. Erişim tarihi: 2009-03-15. 
  95. ^ Hasgüler, Mehmet. Kıbrıs'ta Enosis ve Taksim Politikalarının Sonu; 37. sayfa, Alfa Yayınları, Şubat 2007, ISBN 975-297-836-3.
  96. ^ Caesar V. Mavratsas. "Politics, Social Memory, and Identity in Greek Cyprus since 1974" (İngilizce). cyprus-conflict.net. Erişim tarihi: 2007-10-13. 
  97. ^ İsmail, Sabahattin. 20 Temmuz Barış Harekatının nedenleri, gelişimi, sonuçları; 29. sayfa, 1988.
  98. ^ a b c Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e, 238. sayfa. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "hasguler238" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  99. ^ Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e, 227. sayfa.
  100. ^ Cyprus: The Search for a Solution by David Hannay
  101. ^ Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e, 246. sayfa.
  102. ^ Jarraud, Nicolas (2008-05-29). "Kıbrıs'ın sahipsiz topraklarında biyoçeşitlilik gelişiyor". Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı. Erişim tarihi: 2009-06-21. 
  103. ^ Hasgüler, Mehmet. Kıbrıs'ta Enosis ve Taksim Politikalarının Sonu; 231. sayfa, Alfa Yayınları, Şubat 2007, ISBN 975-297-836-3.
  104. ^ a b c d Şablon:Kitap belirt
  105. ^ "Kıbrıs Anayasası" (İngilizce). Erişim tarihi: 2008-10-03. 
  106. ^ "İki federal eyaletli tek devlet!". Kıbrıs. 2009-04-19. Erişim tarihi: 2008-10-03. 
  107. ^ Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e 239.sayfa
  108. ^ Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e 244.sayfa
  109. ^ a b "Historical review" (İngilizce). House of Representatives. Erişim tarihi: 2009-06-27. 
  110. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; ltb1 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  111. ^ a b Yıldırım, Barış (2008-02-17). "Barışa yapılan sandalyeler". Radikal. Erişim tarihi: 2009-07-09. 
  112. ^ Oberling, Pierre; Erdoğan, Mehmet. Bellapais'e giden yol ; 91. sayfa, 1987.
  113. ^ "UN Security Council Resolution 186: The Cyprus Question" (PDF) (İngilizce). Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi. 4 Mart 1964. Erişim tarihi: 2007-01-29. 
  114. ^ Ismail Bozkurt, Hüseyin Mehmet Ateşin, (1999). Second International Congress for Cyprus Studies: 262. sayfa., Eastern Mediterranean University (Doğu Akdeniz Üniversitesi).
  115. ^ Osmanlı İdaresinde Kıbrıs, s.38.
  116. ^ Osmanlı İdaresinde Kıbrıs, s.40.
  117. ^ "Kıbrıslı Rumlara komünist başkan". Fox.com.tr. 2008-02-25. Erişim tarihi: 2009-05-27. 
  118. ^ Şablon:Kitap belirt
  119. ^ "Tarihçesi". Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Londra Temsilciliği. Erişim tarihi: 2009-07-05. 
  120. ^ Turan, Sibel (15-16 Mayıs 2003). Keşan sempozyumu; 323. sayfa, Keşan Belediye Başkanlığı, 2006.
  121. ^ a b Günsey, Mesut (Nisan 2007). 20 Temmuz 1974 Şafak Vakti Kıbrıs, 195. sayfa, Alfa Yayınları, ISBN 975-297-529-1.
  122. ^ Aydoğdu, Ahmet (2005). Kıbrıs Sorunu çözüm arayışları, 134. sayfa, Asil Yayın Dağıtım, ISBN 975-98443-2-X.
  123. ^ a b c Münir, Metin (2004-08-26). "KKTC'de yabancılar villa Türkiye bela satın alıyor". Vatan. Erişim tarihi: 2009-07-04. 
  124. ^ "Unlawfuk exploitationof the property of displaced persons" (PDF) (İngilizce). Kıbrıs hükûmeti. Erişim tarihi: 2009-07-04. 
  125. ^ "Over 100 missing identified so far" (İngilizce). Cyprus Mail. Erişim tarihi: 2007-10-13. 
  126. ^ "Missing cause to get cash injection" (İngilizce). Cyprus Mail. Erişim tarihi: 2007-10-13. 
  127. ^ "Türk-Yunan ilişkileri ve Kıbrıs". Başkent Üniversitesi. 2009-02-17. Erişim tarihi: 2009-07-04. 
  128. ^ a b "Turk Cypriots swamped by new settlers" (İngilizce). PSEKA - Just For Cyprus. 2002-10-31. Erişim tarihi: 2007-10-13. 
  129. ^ a b ""GKRY'nin maskesini düşürelim"". Diplomatik Gözlem. Erişim tarihi: 2009-07-04. 
  130. ^ Ülgen, Sinan; Buharalı, Can (2006-10-19). "Kıbrıs ve limanlar meselesine alternatif bir yaklaşım". Radikal. Erişim tarihi: 2009-07-04. 
  131. ^ "Hükümet 1974 darbesi ve Türk işgalini anma etkinliği düzenleyecek". Kıbrıs Haber Ajansı. 2009-07-08. Erişim tarihi: 2009-07-09. 
  132. ^ a b "Cyprus Constitution" (İngilizce). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Mahkemeleri. Erişim tarihi: 2008-10-03. 
  133. ^ a b c "Cyprus Economy". Republic of Cyprus (İngilizce). www.cyprus.gov.cy. Erişim tarihi: 2007-05-04. 
  134. ^ Gülseven, Hakan (2002-06-08). "Sınır ötesi: Güney Kıbrıs...(7)". Radikal. Erişim tarihi: 2009-06-16. 
  135. ^ CIA World Factbook (2009-05-28). "Cyprus" (İngilizce). Amerikan Merkezi Haber Alma Ajansı. Erişim tarihi: 2008-02-28. 
  136. ^ Sezer, Sema (2006-10-31). "Mali Yardım Tüzüğü ve Finlandiya'nın Kıbrıs Önerileri". Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi. Erişim tarihi: 2009-06-15. ...Kişi Başına Millî Geliri 10 bin doları bulan, Türkiye’nin her yıl 500 milyon doların üzerinde mali yardım ve kredi sağladığı Kıbrıs Türklerine... 
  137. ^ Wright, George (2004-04-22). "Greek Cypriot leaders reject Annan plan" (İngilizce). The Guardian. Erişim tarihi: 2009-06-15. 
  138. ^ Özersay, Kudret (2004-09-01). "24 Nisan 2004 Kıbrıs Referandumlarının Anlamı Üzerine". Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi. Erişim tarihi: 2009-06-16. ...24 Nisan 2004'te Kıbrıs Sorununun Kapsamlı Çözümü adlı belge (Annan Planı), Güney ve Kuzey Kıbrıs'ta referandumlara sunulması... 
  139. ^ A. Templar, Marcus. "What If: The Annan Plan and Turkey" (İngilizce). The Hellenic News of America. Erişim tarihi: 2009-06-15. 
  140. ^ Xinhua (2006-07-21). "About 11,500 people flee Lebanon to Cyprus". People's Daily Online (İngilizce). Erişim tarihi: 2009-06-15. 
  141. ^ "Greek Cypriots dismantle barrier" (İngilizce). BBC News. Erişim tarihi: 2008-03-07. 
  142. ^ "Lokmacı kapısı bugün açılıyor". NTVMSNBC.com. 2008-04-03. Erişim tarihi: 2009-05-29. 
  143. ^ Ledra Street crossing opens in Cyprus. Associated Press article published on International Herald Tribune Website, 3 Nisan 2008, (İngilizce)
  144. ^ a b c "Yeşilırmak'ta yüzde 90 evet!.. Ve 'kapı açılıyor' kararı bugün..." Yeni Düzen. 2009-06-26. Erişim tarihi: 2009-06-29. 
  145. ^ "Yeşilırmak kapısı açılıyor". NTVMSNBC.com. 2009-06-26. Erişim tarihi: 2009-06-26. 
  146. ^ Günsev, Mesut (2009-06-26). ""Yeşilırmak Kapısı'nda anlaşmaya varıldı"". Lefkoşa: İhlas Haber Ajansı. Erişim tarihi: 2009-06-26. 
  147. ^ Sezer, Sema (2008-02-18). "Güney Kıbrıs'ta Başkanlık Seçimi Süreci ve Beklentiler". Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi. Erişim tarihi: 2009-06-24. 
  148. ^ "Kıbrıs'ta "Son Tango" ne zaman bitecek?". Diplomatik Gözlem. 2008-02-18. Erişim tarihi: 2009-06-24. 
  149. ^ Muradoğlu, Abdullah (2004-04-03). "1960'dan daha iyi". İstanbul: Yeni Şafak. Erişim tarihi: 2009-06-25. 
  150. ^ a b "Cumhuriyet Meclisi: Bağımsızlık Bildirgesi". Cumhuriyet Meclisi. 1983-11-15. Erişim tarihi: 2009-06-27. 
  151. ^ Kızılyürek, Niyazi (2009). a.g.e., s. 17.
  152. ^ "Parliament President M.Garoyian:Leaving for Armenia" (İngilizce). Cyprusarmenians.com. 2008-06-11. Erişim tarihi: 2009-05-31. 
  153. ^ Council of Europe, Parliamentary Assembly, Official Report of Debates, p. 212. (Cyprus is.....under Turkish military occupation.)
  154. ^ Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e 400. sayfa.
  155. ^ "Dışişleri Bakanlığı: "Yargı Kararlarıyla 'Kıbrıs Cumhuriyeti', Kıbrıs Türkleri'ne Dayatılamaz"". Cihan Haber Ajansı. 2009-05-15. Erişim tarihi: 2009-06-27. 
  156. ^ antiwar.com Leon Hadar "In Praise of 'Virtual States'" (16 Kasım 2005)
  157. ^ "Komünist AKEL Kıbrıs sorununda umut kapısı". Sendika.Org. 2008-02-26. Erişim tarihi: 2009-06-27. 
  158. ^ "Eski Rum lider Tasos Papadopulos öldü". İstanbul: NTVMSNBC.com. 2008-12-14. Erişim tarihi: 2009-06-27. 
  159. ^ "Portre: Tasos Papadopulos". BBCTurkish.com. 2008-12-12. Erişim tarihi: 2009-06-27. 
  160. ^ "EUROPA - The EU at a glance - Maps - Cyprus" (İngilizce). Europa.eu. Erişim tarihi: 2009-03-27. 
  161. ^ "Kıbrıslı Türkler mallarını istiyor". Fileleftheros. 2002-01-07. Erişim tarihi: 2009-03-27. 
  162. ^ "Gazimağusa Belediyesi Tarihi". Gazimağusa Belediyesi. Erişim tarihi: 2009-03-27. 
  163. ^ "Girne'nin tarihi". Girne Belediyesi. Erişim tarihi: 2009-03-27. 
  164. ^ "KKTC'nin Seçimi". TÜRKSAM. 2005-02-20. Erişim tarihi: 2009-03-27. 
  165. ^ Sayarı, Selim (2009-06-12). "Hristofyas Güzelyurt ve Karpaz'ı istiyor". Lefkoşa: NTVMSNBC.com. Erişim tarihi: 2009-06-27. 
  166. ^ "Kent rehberi". İskele Belediyesi. Erişim tarihi: 2009-03-27. 
  167. ^ "KKTC hakkında, İdari yönetimler". KKTC Tanıtma Dairesi. Erişim tarihi: 2009-03-18. 
  168. ^ a b c Eric Solsten, ed. Cyprus: A Country Study, Library of Congress, Washington, DC, 1991.
  169. ^ a b c d e f Statistical Abstract 2007, Republic of Cyprus, Statistical Service, Report No. 53 (İngilizce)
  170. ^ "Cyprus files formal application to join the eurozone". Financial Mirror (İngilizce). 2007-02-13. Erişim tarihi: 2007-02-13. 
  171. ^ List of countries by future GDP (PPP) per capita estimates
  172. ^ Taş, Dilek (2004-09-11). "Sadrazam konaklarında turist ağırlayacak". Milliyet. Erişim tarihi: 2009-06-24. 
  173. ^ "Kıbrıs'a 300 milyon dolarlık yatırım". turizmdebusabah. 2004-01-19. Erişim tarihi: 2009-06-24. 
  174. ^ a b Güngör, Hasan. "Güney Kıbrıs' ta ekonomik durum beklenenden daha iyi gidiyor". havadiskibris.com. Erişim tarihi: 2009-06-24. 
  175. ^ a b Karahasan, Sefa (2009-05-28). "Ada'da petrol krizi". Lefkoşa: Milliyet. Erişim tarihi: 2009-06-24. 
  176. ^ a b "Kıbrıs açıklarında petrol arayışı". Milli Gazete. 2009-05-29. Erişim tarihi: 2009-06-24. 
  177. ^ "KKTC: Petrol arama çalışmalarında taviz yok". Anadolu Ajansı. NTVMSNBC.com. 2007-08-16. Erişim tarihi: 2009-06-13. 
  178. ^ "Cyprus accuses Turkish Navy of blocking oil exploration" (İngilizce). The Daily Star. 2008-11-25. Erişim tarihi: 2009-06-13. 
  179. ^ "Türkiye bunu beğenmeyecek!". Kıbrıs. 2009-04-09. Erişim tarihi: 2009-06-24. 
  180. ^ a b Kurt, Süleyman (2007-08-10). "Ankara, Kıbrıs'ta petrol aramak için TPAO'ya yetki verdi". Zaman. Erişim tarihi: 2009-06-24. 
  181. ^ "World Economic Outlook" (PDF) (İngilizce). International Monetary Fund. October 2007. Erişim tarihi: 2007-11-03. 
  182. ^ a b IMF Advanced Economies List (İngilizce). World Economic Outlook, Database—WEO Groups and Aggregates Information, April 2008.
  183. ^ "Cyprus and Australia top sorry lot of economies" (İngilizce). Tke West Australian. 2009-04-27. Erişim tarihi: 2009-06-24. 
  184. ^ "In 2006, gross expenditure on social protection accounted" (İngilizce). Eurostat. 2009-06-02. Erişim tarihi: 2009-06-24. 
  185. ^ "Vergi'nin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'ya oranı yüzde 41.6'ya ulaştı". Kıbrıs Haber Ajansı. 2009-06-23. Erişim tarihi: 2009-06-24. 
  186. ^ a b "Eurostat: Kıbrıs'ta işsizlik Mayıs ayında % 5.3 oldu". Kıbrıs Haber Ajansı. 2009-07-03. Erişim tarihi: 2009-07-04. 
  187. ^ "Cyprus unemployment rate at 5.3% in May" (İngilizce). PSEKA - Just For Cyprus. 2009-07-03. Erişim tarihi: 2007-10-13. 
  188. ^ a b "EMU içinde 2009'un ilk çeyreğinde GSYH'sı olumlu tek ülke Kıbrıs". Brüksel: Kıbrıs Haber Ajansı. 2009-07-08. Erişim tarihi: 2009-07-09. 
  189. ^ Economic and Social Indicators 1977-2008, TRNC State Planning Organization (İngilizce).
  190. ^ "KKTC'de kişi başına düşen milli gelir 14 bin dolar". Ticari Tanıtım. Erişim tarihi: 2009-06-24. 

İlgili kitaplar

  • (İngilizce) Hitchens, Christopher. Hostage to History: Cyprus from the Ottomans to Kissinger, Verso, 1997, ISBN 1-85984-189-9.
  • (İngilizce) Brewin, Christopher. European Union and Cyprus, Eothen Press, 2000, ISBN 0-906719-24-0.
  • (İngilizce) Dods, Clement (ed.). Cyprus: The Need for New Perspectives, The Eothen Press,1999, ISBN 0-906719-23-2.
  • (İngilizce) Durrell, Lawrence. Bitter Lemons, Faber and Faber, 1957, ISBN 0-571-20155-5.
  • (İngilizce) Gibbons, Harry Scott. The Genocide Files, Charles Bravos Publishers, 1997, ISBN 0-9514464-2-8.
  • (İngilizce) Hannay, David. Cyprus: The Search for a Solution, I.B. Tauris, 2005, ISBN 1-85043-665-7.
  • (İngilizce) Ker-Lindsay, James. EU Accession and UN Peacemaking in Cyprus, Palgrave Macmillan, 2005, ISBN 1-4039-9690-3.
  • (İngilizce) Mirbagheri, Farid. Cyprus and International Peacemaking, Hurst, 1989, ISBN 1-85065-354-2.
  • (İngilizce) Nicolet, Claude. United States Policy Towards Cyprus, 1954-1974 , Bibliopolis, 2001, ISBN 3-933925-20-7.
  • (İngilizce) Oberling, Pierre, The Road to Bellapais, Columbia University Press, 1982, ISBN 0-88033-000-7.
  • (İngilizce) O'Malley, Brendan and Ian Craig. The Cyprus Conspiracy, I.B. Tauris, 1999 ISBN 1-86064-737-5.
  • (İngilizce) Palley, Claire. An International Relations Debacle: The UN Secretary-General's Mission of Good Offices in Cyprus, 1999-2004, Hart Publishing, 2005, ISBN 1-84113-578-X.
  • (İngilizce) Papadakis, Yiannis. Echoes from the Dead Zone: Across the Cyprus Divide, I.B. Tauris, 2005, ISBN 1-85043-428-X.
  • (İngilizce) Plumer, Aytug. Cyprus, 1963-64: The Fateful Years, Cyrep (Lefkoşa), 2003, ISBN 975-6912-18-9.
  • (İngilizce) Richmond, Oliver. Mediating in Cyprus, Frank Cass, 1998, ISBN 0-7146-4431-5.
  • (İngilizce) Richmond, Oliver ve James Ker-Lindsay. The Work of the UN in Cyprus: Promoting Peace and Development, Palgrave Macmillan, 2001, ISBN0-333-91271-3.
  • (İngilizce) Tocci, Nathalie. EU Accession Dynamics and Conflict Resolution: Catalysing Peace or Consolidating Partition in Cyprus?, Ashgate, 2004, ISBN 0-7546-4310-7.
  • (İngilizce) Anastasiou, Harry. Broken Olive Branch: Nationalism Ethnic Conflict and the Quest for Peace in Cyprus, Syracuse University Press, 2008, ISBN 0-8156-3196-0.
  • (Türkçe) Plümer, Aytuğ. Kıbrıs Ekonomi Tarihi: Sarsıntılı Bir Devrin Anatomisi (1960-1974), Rüstem Kitabevi, Lefkoşa, 2008, ISBN 978-9944-968-21-8.
  • (Türkçe) Sarınay, Yusuf (Proje yöneticisi). Osmanlı İdaresinde Kıbrıs (Nüfusu-Arazi Dağılımı ve Türk Vakıfları), T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Ankara 2000, ISBN 975-19-2592-4.
  • (Türkçe) Olgun, Aydın. Dünden Bugüne Kıbrıs Sorunu, Kastaş Yayınları, Ocak 1999, ISBN 975-7639-66-X.
  • (Türkçe) Kızılyürek, Niyazi. "Daha önceleri neredeydiniz?" - Dünden bugüne Kıbrıs müzakereleri, Birikim Yayınları, 2009, ISBN 978-975-516-041-2.
  • (Türkçe) Hatipoğlu, Murat. Yakın Tarihte Türkiye ve Yunanistan 1923-1954, Siyasal Kitabevi, Haziran 1997, ISBN 975-7351-18-0.
  • (Türkçe) Hasgüler, Mehmet. Kıbrıs'ta Enosis ve Taksim Politikalarının Sonu, Alfa Yayınları, Şubat 2007, ISBN 975-297-836-3.

Dış bağlantılar

Şablon:Kardeşlinkler Wikimedia Atlas'da Cyprus

Yönetim

Genel bilgiler

Basın ve Yayın

Resmi yayınlar

Şablon:Kıbrıs Portalı

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kıbrıs_Cumhuriyeti&oldid=7057169" sayfasından alınmıştır