Metre

Vikipedi, özgür ansiklopedi
metre
Uluslararası Ağırlıklar ve Ölçüler Bürosu (BIPM-International Bureau of Weights and Measures) mührü – Ölçü kullanın (Yunanca: GrekçeΜΕΤΡΩ ΧΡΩ)
Genel bilgi
Birim sistemiSI
Neyin birimiuzunluk
Sembolm[1]
Birim dönüşümleri
1 m[1] ...... eşittir ...
  SI birimleri 
  Imperial/US birimleri 
  • ≈ 1,0936 yd
  • ≈ 3,2808 ft
  • ≈ 39,37 in
  Denizcilik birimleri ≈ 0,00053996 nmi

Metre (Fransızca birim mètre ve Yunancadaki ölçüm anlamındaki μετρούν isminden gelir), Uluslararası Birimler Sistemi'nce uzunluğun temel birimi olarak belirlenmiştir. Genellikle kısaltması olan m harfi ile gösterilir.

1 metre, ışığın vakumlu bir ortamda saniyede aldığı yol olarak tanımlanmıştır.

Metre, ilk kez 1793 yılında, (büyük çember çizgisi üzerinde) ekvatordan kuzey kutbuna kadar olan mesafenin (dünyanın çevresinin dörtte biri) on milyonda biri olarak tanımlanmıştır, ki o yıllarda dünyanın çevresinin uzunluğu yaklaşık 40.000 km olarak biliniyordu. 1799 yılında, metre prototip çubuk baz alınarak yeniden tanımlanmıştır (Günümüzde kullanılan metre 1899 yılında değiştirilmiştir). 1960 yılında metre tanımı, krypton-86 elementinin belirli bir elektromanyetik radyasyon dalgasının (salım çizgisi), belirli sayıdaki dalgalarının toplam uzunluğu temel alınarak yeniden tanımlanmıştır.[2] 1983 yılında günümüzde kullanılagelen tanım kabul edilmiştir.

Üsleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Adı Sembol
Metre m
Metrekare
Metreküp
Metre üssü dört m4
Metre üssü beş m5
Metre üssü altı m6
Metre üssü yedi m7
Metre üssü sekiz m8
Metre üssü dokuz m9
Metre üssü on m10
Metre üssü on bir m11
Metre üssü on iki m12
Metre üssü on üç m13

Dönüşümler[değiştir | kaynağı değiştir]

1 metre aşağıdaki büyüklüklere eşittir.

  • Kesin olarak 1/0,9144 yarda (yaklaşık 1,0936 yarda)
  • Kesin olarak 1/0,3048 foot (yaklaşık 3,2808 ayak)
  • Kesin olarak 10000/254 inç (yaklaşık 39,37 inç)
metre (m) SI çarpanları
Alt katlar Katlar
Değer SI sembolü Adı Değer SI sembolü Adı
10−1 m dm desimetre 101 m dam dekametre
10−2 m cm santimetre 102 m hm hektometre
10−3 m mm milimetre 103 m km kilometre
10−6 m µm mikrometre 106 m Mm megametre
10−9 m nm nanometre 109 m Gm gigametre
10−12 m pm pikometre 1012 m Tm terametre
10−15 m fm femtometre 1015 m Pm petametre
10−18 m am attometre 1018 m Em egzametre
10−21 m zm zeptometre 1021 m Zm zettametre
10−24 m ym yoktometre 1024 m Ym yottametre
10−27 m rm rontometre 1027 m Rm ronnametre
10−30 m qm quectometre 1030 m Qm quettametre


Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

  • 8 Mayıs 1790 - Fransız Ulusal Meclisi yeni metrenin, yarım-periyodu 1 saniye olan bir sarkaçın uzunluğuna eşit olmasına karar vermiştir.
  • 30 Mayıs 1791 - Fransız Ulusal Meclisi metrenin yeni tanımı olarak Fransız Bilimler Akademisi'nin önerisini kabul etmiştir. Bu öneriye göre 1 metre Paris'ten geçen meridyenin dörtte bir uzunluğunun 10 milyonda biridir.
  • 1795 - Pirinç geçici metre çubuk yapılmıştır.
  • 10 Aralık 1799 - Fransız Ulusal Meclisi, 23 Haziran 1799'da yapılan ve Ulusal Arşivler'de saklanan platin metre çubuğu en son standart olarak belirtmiştir.
  • 28 Eylül 1889 - İlk Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı, metreyi %10'u iridyum'dan oluşan platin alaşımı standard bir çubuğun üzerindeki iki çizgi arasındaki mesafenin buzun erime noktasında ölçülen değeri olarak tanımlamıştır.
  • 6 Ekim 1927 - Yedinci Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı, platin-iridyum alaşımı standard çubuğun üzerindeki iki merkezî çizginin eksenleri arasındaki 0 °C'deki uzaklığın, bu çubuk 1 atmosfer standard basınç altındayken ve birbirinden 571 milimetre mesafedeki iki silindirin üzerinde yatay duruyorken yapılan ölçümünü metrenin tanımı olarak düzeltmiştir.
  • 20 Ekim 1960 - Onbirinci Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı, metreyi kripton-86 atomunun 2p10 ve 5d5 kuantum seviyeleri arasındaki geçişteki ışımanın boşluktaki dalgaboyunun 1.650.763,73'te biri olarak tanımlamıştır.
  • 21 Ekim 1983 - Onyedinci Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı, metrenin tanımını ışığın boşlukta 1/299.792.458 saniyede aldığı mesafe olarak yapmıştır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Base unit definitions: Meter". National Institute of Standards and Technology. 2 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2010. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2020.