2023 Kahramanmaraş depremleri

2023 Kahramanmaraş depremleri

Üstten saat yönüne: Hatay'da çöken binaların havadan bir görünümü, Suriye'nin Halep ilinde bir enkaz, Çinli ve İranlı ekipler Adıyaman'da bir arama-kurtarma faaliyetinde, ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı tarafından İncirlik Hava Üssüne indirilen yardımları taşıyan askerler ve Kahramanmaraş'ta bir çadır kentin havadan çekilmiş bir fotoğrafı
2023 Kahramanmaraş depremleri (Türkiye) 2023 Kahramanmaraş depremleri (Akdeniz)
UTC zamanı	2023-02-06 04:17:35
	2023-02-06 13:24:49
Yerel tarih	20230206 !6 Şubat 2023 (2023-02-06)
Yerel saat	04.17.35 (UTC+03.00)
	13.24.49 (UTC+03.00)
Süre	İlk: 100 saniye İkinci: 45 saniye
Büyüklük	İlk: 7,8 Mw (USGS) 7,7 Mw  (Kandilli)
	İkinci: 7,5 Mw  (USGS) 7,6 Mw  (Kandilli)
Derinlik	İlk: 17,9 km (USGS) 5,0 km (Kandilli)
	İkinci: 10,0 km (USGS) 16,4 km (Kandilli)
Merkez üs	İlk: Pazarcık, Kahramanmaraş İkinci: Ekinözü, Kahramanmaraş İlk: 37.1123°K 37.1195°D / 37.1123; 37.1195 İkinci: 38.024°K 37.203°D / 38.024; 37.203
Fay	İlk: Doğu Anadolu Fay Hattı veya Ölü Deniz Transform Fayı İkinci: Doğu Anadolu Fay Hattı
Tür	Doğrultu atımlı
Maks. şiddet	XII (Afetsel)
Maks. yer ivmesi	1,62 g
Tsunami	0,12-0,17 m
Artçı şok	En büyüğü 6,7 Mw  olmak üzere 17.000
Etkilenen ülkeler/bölgeler	Türkiye ve Suriye
Kayıplar	Türkiye: ≥ 50.096 ölü ≥ 107.204 yaralı Suriye: ≥ 8.476 ölü ≥ 14.803 yaralı Toplam: ≥ 58.572 ölü ≥ 122.007 yaralı
Zarar	Türkiye: 301.000 bina hasarlı/yıkık 5.000.000+ kişi göç etti. ~104 milyar $ maddi kayıp (resmi açıklama) Suriye: 5.1 Milyar $ maddi kayıp

2023 Kahramanmaraş depremleri ya da 2023 Türkiye-Suriye depremleri, 6 Şubat 2023'te dokuz saat arayla meydana gelen, merkez üsleri sırasıyla Kahramanmaraş'ın Pazarcık ve Ekinözü ilçesi olan, 7,8 M_w  (± 0,1) ve 7,5 M_w  büyüklüklerindeki iki deprem. Depremler sonucunda Türkiye'de resmî rakamlara göre en az 50 bin 96, Suriye'de ise en az 8 bin 476 kişi hayatını kaybetti ve toplam 122 binden fazla kişi ise yaralandı. Depremlerin ardından büyüklüğü 6,7 M_w 'e kadar varan 17 bine yakın artçı sarsıntı gerçekleşti.

İlk deprem, Türkiye ve Suriye'nin yanı sıra Lübnan, Kıbrıs, Irak, İsrail, Ürdün, İran ve Mısır'ın da yer aldığı geniş bir coğrafyada hissedildi. İki büyük deprem, yaklaşık 350.000 km² (140.000 mil kare) alanda Almanya'nın toplam yüz ölçümü kadar bir bölgede hasara yol açtı ve Türkiye nüfusunun %16'sını oluşturan 14 milyon kişiyi etkiledi. Türkiye'de en az 35 bin 355 bina yıkıldı ve aralarında Gaziantep Kalesi, Habib-i Neccar Camii, Kahramanmaraş Ulu Camii, Hatay Meclis Binası, Şirvan Camisi, Adıyaman Ulu Camii ve İskenderun'daki Latin Katolik Kilisesi'nin de bulunduğu birçok tarihî yapı ağır hasar aldı veya yıkıldı. 102 ülke, Türkiye'ye yardım teklifinde bulunurken 88 ülkeden 9 bin 315 arama-kurtarma personeli deprem bölgelerine sevk edildi. Onlarca ülke ilk yardım malzemesi, teçhizat, sağlık ekibi gönderdi ve taziye mesajları yayımladı. Ayrıca Ermenistan-Türkiye sınırı yardım gönderilmesi için otuz yıl aradan sonra ilk kez açıldı.

Türkiye Hükûmeti, deprem bölgesi için doğal afet ve salgın gibi acil durumlarda uluslararası kuruluş ve ülkelerden yardım çağrılarını kapsayan en yüksek acil durum olan 4. seviye alarm ilan edildiğini açıkladı. Ayrıca depremden etkilenen 10 ilde 3 ay süreyle olağanüstü hâl ilan edilirken Dünya Sağlık Örgütü, Türkiye'yi sarsan depremler için 3. seviye acil durum ilan etti. Türkiye'de eğitim ve öğretime depremden etkilenen 10 ilde 1 Mart'a, kalan illerde ise 20 Şubat'a kadar ara verilirken tüm üniversitelerde 2022-2023 öğretim yılı bahar döneminde uzaktan eğitime geçilmesine karar verildi.

Depremlerde hayatını kaybedenler için Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde yedi gün, Kosova, Arnavutluk, Kuzey Makedonya ve Bangladeş'te ise bir gün ulusal yas ilan edildi. Aralarında Adalet ve Kalkınma Partisi Adıyaman Milletvekili Yakup Taş, eski Gana Millî Futbol Takımı futbolcularından Christian Atsu, Yeni Malatyaspor kalecisi Eyüp Türkaslan ve eski Suriye millî futbol takımı futbolcularından Nadir Çuhadar'ın da yer aldığı isimler enkaz altında kalarak öldü. Yürütülen çalışmalar kapsamında 883 bin bağımsız bölümden oluşan 301 bin binanın acil yıkılacak, yıkık veya orta hasarlı olduğu tespit edildi. Depremlerden etkilenen illerde yıkılan ya da imara aykırı değişiklik tespit edilen binalarla ilgili soruşturmalarda, 108 müteahhit, 173 yapı sorumlusu, 18 yapı sahibi ve binada değişiklik yapan 18 kişi olmak üzere toplam 317 şüpheli tutuklandı. Depremlerin ardından 2 milyon 273 bin 551 kişi barınma sorunu yaşarken, en az 5 milyon kişinin bölgeden farklı kentlere göç ettiği tahmin edilmektedir.

Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından 18 Mart 2023'te yayımlanan rapora göre depremlerin Türkiye ekonomisine toplam maliyeti 2 trilyon lira (103,6 milyar $) oldu. Türkiye'nin 2023 gayrisafi yurt içi hasılasının %9'una denk gelen maddi zarar, 1999 Marmara Depremi’nin yol açtığı maddi kaybın yaklaşık 6 katından fazla oldu. Dünya Bankası, depremlerin Suriye'ye doğrudan maliyetinin ise toplamda 5,1 milyar $ olduğunu duyurdu. İki ülkede toplam 108,7 milyar dolar maddi zarara yol açan depremler, 150 milyar $ ekonomik kayıp yaratan 2008 Siçuan depreminin ardından dünyada en çok maddi zarara sebep olan dördüncü deprem oldu.

Pazarcık'ta meydana gelen 7,8 M_w  büyüklüğündeki ilk deprem, büyüklüğü 7,8~8.0 M_s olarak tahmin edilen 1668 Kuzey Anadolu depreminden sonra Anadolu topraklarında gerçekleşen en büyük ikinci deprem ve yüzey dalgası büyüklüğü ölçeğine ($M_{s}$) göre Türkiye Cumhuriyeti tarihinde kaydedilen en büyük deprem olarak kayıtlara geçti. Ayrıca, Ekinözü ilçesinde meydana gelen 7,5 M_w  büyüklüğündeki ikinci deprem, Türkiye'de meydana gelen depremler arasında en büyük üçüncü depremdir. 1999 Gölcük depreminin yaklaşık iki katı büyüklüğe, saldığı enerji bakımından ise yaklaşık 2,8 katı güce sahip olan Kahramanmaraş depremleri, 1939 Erzincan depremini geride bırakarak Türkiye'de en çok can kaybına yol açan deprem oldu. Aynı zamanda, 220 binden fazla insanın öldüğü 2010 Haiti depreminden bu yana dünya çapındaki en ölümcül depremdir.

Tektonik durum

Ana madde: Türkiye jeolojisi

Jeoloji

Anadolu'dan geçen fay hatları

Depremler Anadolu, Arap ve Afrika levhaları arasındaki üçlü eklemin yakınında gerçekleşmiştir. Birinci deprem İTÜ'nün ön inceleme raporuna ve MTA'nın saha inceleme raporuna göre Doğu Anadolu Fay Hattı üzerinde, AFAD'ın ön değerlendirme raporuna göre Ölü Deniz Transform Fayı üzerinde gerçekleşmiştir. İkinci deprem ise Doğu Anadolu Fay Hattı üzerinde meydana gelmiştir. Depremlerin mekanizması ve konumu Doğu Anadolu Fay Hattı ve Ölü Deniz Transform Fayı üzerinde meydana gelen depremlerle uyumludur. Doğu Anadolu Fayı, Türkiye'nin Ege Denizi'ne (batıya) doğru ekstrüzyonunu barındırırken, Ölü Deniz Fayı, Arabistan yarımadasının Afrika ve Avrasya levhalarına göre kuzeye doğru hareketini barındırır.

Doğu Anadolu Fayı, Anadolu ve Arap levhaları arasındaki sınırı oluşturan 700 km uzunluğundaki sol yönlü bir transform fayıdır. Fay, yılda 1–4 mm olduğu batıya doğru yılda 10 mm oranında azalan kayma oranı gösterir. Fay; 1789 (7,2 M_w ), 1795 (7,0 M_w ), 1872 (7,2 M_w ), 1874 (7,1 M_w ), 1875 (6,7 M_w ), 1893 (7,1 M_w ) ve 2020'de (6,8 M_w ) büyük depremlere neden oldu. Bu depremler fayın bazı bölümlerini parçaladı. Doğudaki sismik olarak aktif Palu ve Pütürge segmentleri 6,8-7,0 M_w  depremleri için yaklaşık 150 yıllık bir yineleme aralığı göstermektedir. Batıdaki Pazarcık ve Amanos segmentleri 7,0-7,4 M_w  depremleri için sırasıyla 237-772 yıl ve 414-917 yıl yineleme aralıklarına sahiptir.

Ölü Deniz Transform Fayı, Kızıldeniz'den kuzey-güney yönünde, Doğu Anadolu Fay Hattı ile birleştiği Maraş üçlü eklemine kadar uzanır. Türkiye'nin güneyindeki sol yanal doğrultu atımlı fayın kuzey kısmı en az 14 büyük tarihi depremin kaynağıydı. En son 1822 ve 1872'de iki büyük deprem meydana geldi. 1872'deki deprem en az 1.800 kişinin ölümüne neden oldu. 115, 526, 587, 1170 ve 1822 depremleri de binlerce ölümle sonuçlandı.

Depremsellik

6 Şubat'ta yaşanan depremlerin meydana geldiği bölge sismolojik olarak nispeten sakindir. 1970'ten bu yana bu depremin merkez üssünün 250 km çapı içinde 6 veya daha büyük büyüklükte yalnızca üç deprem meydana geldi. Bunların en büyüğü 6,8 M_w  büyüklüğünde, 24 Ocak 2020'de Elâzığ'da meydana geldi. Bu depremlerin tamamı Doğu Anadolu Fay Hattı boyunca veya fayın yakınında meydana geldi. 1114'te Maraş'ta 40.000 kişinin öldüğü bir deprem yaşandı. 1513 yılında Maraş yöresinde büyüklüğü M 7,4 olan ve Malatya'yı da etkileyen bir deprem yaşandı. 2023 öncesinde, 510 yıldır kırılmayan Gölbaşı-Türkoğlu segmenti sismik boşluk olarak değerlendirilmekteydi.

Merkez üssünün göreceli sismik durgunluğuna rağmen, Türkiye'nin güneyi ve Suriye'nin kuzeyi geçmişte şiddetli ve yıkıcı depremler yaşadı. Adana'nın kuzeydoğusunda, 1268 yılında yaklaşık 60.000 kişinin öldüğü bir deprem yaşandı. Suriye'nin Halep kenti tarihsel olarak birkaç kez büyük depremlerle harap oldu fakat bu depremlerin kesin yerleri ve büyüklükleri yalnızca yaklaşık olarak tahmin edilmektedir. Halep'te, 1138'de tahmini büyüklüğü 7,1 M_w  olan ve 1822'de tahmini büyüklüğü 7,0 M_w  olan depremler yaşandı. 1822 depreminin can kaybı tahminen 20.000-60.000 idi.

Deprem

Depremlerin sismogramları

Pazarcık depremi

Ekinözü depremi

Ana sarsıntılar

Depremlerin şiddet ve yoğunluk haritaları

Pazarcık depremi

Ekinözü depremi

Deprem, Türkiye saatiyle 04.17'de (UTC 01.17) Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmaları Kurumu'na göre 7,8 M_w büyüklüğünde gerçekleşti. Deprem odağı, Kahramanmaraş il merkezinin 40 km güneydoğusunda, Kahramanmaraş'ın Pazarcık İlçesi'nin 38 km güneybatısında ve Gaziantep il merkezinin 34 km batısında yer alır. Türkiye Cumhuriyeti tarihinde en büyük, dünyada ise Ağustos 2021'den itibaren gerçekleşmiş en büyük depremdir.

Deprem, sığ doğrultu atımlı faylanmaya karşılık gelen bir odak mekanizmasına sahipti. Yırtılma, ya kuzeybatı-güneydoğu doğrultulu kuzeydoğu eğimli ya da kuzeybatı-güneydoğu doğrultulu, kuzeybatı eğimli fay üzerinde oluştu. USGS, ~190 km uzunluğunda ve ~25 km genişliğinde bir yırtılma boyutu olduğunu kestirdi. Suudi Arabistan'daki Kral Abdullah Bilim ve Teknoloji Üniversitesinden bir jeofizik profesörü, depremin 300 km'den uzun bir fay kırmış olabileceğini söyledi. İtalya Ulusal Jeofizik ve Volkanoloji Enstitüsü Başkanı Carlo Doglioni, depremler sonucunda Anadolu yarımadasının batıya doğru 3 metre kaydığını ifade etti. Doğu Anadolu Fayı ve Ölü Deniz Transformu'nun kırık kesitlerine sahip olduğu düşünülmektedir.

Kahramanmaraş'ın Pazarcık ilçesinde gerçekleşen depremden 9 saat sonra yerel saatle 13.24'te merkez üssü Kahramanmaraş'ın Ekinözü ilçesinin 4 km güney doğusu olan 10,0 km derinliğinde 7,5 M_w  büyüklüğünde bir deprem daha oldu.

Artçı sarsıntılar

Ana madde: 2023 Kahramanmaraş depremlerinin öncü ve artçı sarsıntıları

Ana sarsıntıdan yaklaşık 11 dakika sonra 6,7 M_w büyüklüğünde bir artçı sarsıntı meydana geldi. USGS'ye göre, ana sarsıntıdan sonraki altı saat içinde 25 adet 4,0 M_w ya da daha büyük artçı kaydedildi. On iki saatten daha uzun bir süre sonra USGS büyüklüğü 4,3 M_w  ya da daha büyük en az 54 artçı sarsıntı bildirirken, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) en az 120 artçı sarsıntı kaydetti. Küçük boyutlu artçı sarsıntıların bir yıl daha sürmesinin beklenebileceği söylendi.

20 Şubat Hatay depremi

20 Şubat 2023'te Türkiye saatiyle 20.04'te merkez üssü Defne ve Samandağ ilçesi olan 6,3 M_w (± 0,1) ve 5,8 M_w büyüklüğünde iki deprem meydana geldi. Sarsıntılar nedeniyle 6 Şubat'ta ağır hasar alan bazı binalar yıkıldı ya da yan yattı. Oluşan depremlerden sonra EMSC, Hatay için sahil kesiminde tsunami uyarısı verdi. Depremin ardından en büyüğü 5,8 olmak üzere doksandan fazla artçı sarsıntı kaydedildi. Depremlerde toplam 6 kişi hayatını kaybederken 294 kişi yaralandı. Deprem sonrası Antakya'da ayakta kalan son hastane olan Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Hastanesi tedbir amaçlı tahliye edildi. Depremden yaklaşık bir saat sonra AFAD, deniz seviyesinin 50 cm yükselme tehlikesi nedeniyle uyarı verdi. Mersin ve Antalya Valiliği ise sahillerden uzak kalma uyarısı yaptı. Ancak uyarılar daha sonra iptal edildi. Depremler; İsrail, Filistin, Lübnan, Ürdün ve Irak'ta da hissedildiği belirtildi.

5,0 Mw  ya da daha büyük depremler
Tarih	Saat (TSİ)	M	MMI	Derinlik	Kay.
&.6 Şubat	04.26	5,6	VII	17,0 km (10,6 mi)
&.6 Şubat	04.28	6,7	VIII	14,5 km (9,0 mi)
&.6 Şubat	04.36	5,6	VII	10,0 km (6,2 mi)
&.6 Şubat	04.58	5,1	-	10,0 km (6,2 mi)
&.6 Şubat	05.03	5,5	VII	10,0 km (6,2 mi)
&.6 Şubat	05.23	5,2	IV	11,4 km (7,1 mi)
&.6 Şubat	07.18	5,0	VI	14,5 km (9,0 mi)
&.6 Şubat	13.26	6,0	VII	20,1 km (12,5 mi)
&.6 Şubat	13.35	5,8	VII	10,0 km (6,2 mi)
&.6 Şubat	13.51	5,7	VII	10,0 km (6,2 mi)
&.6 Şubat	14.01	5,0	VI	10,0 km (6,2 mi)
&.6 Şubat	14.05	5,2	IV	10,0 km (6,2 mi)
&.6 Şubat	15.02	6,0	VII	10,0 km (6,2 mi)
&.6 Şubat	16.07	5,0	VII	17,1 km (10,6 mi)
&.6 Şubat	16.39	5,1	VII	10,0 km (6,2 mi)
&.6 Şubat	16.44	5,0	VI	10,0 km (6,2 mi)
&.6 Şubat	18.14	5,3	V	10,0 km (6,2 mi)
&.6 Şubat	18.33	5,2	-	8,8 km (5,5 mi)
&.6 Şubat	19.43	5,0	VI	10,0 km (6,2 mi)
&.6 Şubat	21.04	5,3	VI	10,0 km (6,2 mi)
&.6 Şubat	23.38	5,3	7000300000000000000 III	10,0 km (6,2 mi)
&.6 Şubat	23.44	5,0	-	10,0 km (6,2 mi)
&.7 Şubat	00.58	5,1	II	10,0 km (6,2 mi)
&.7 Şubat	06.13	5,5	VII	10,0 km (6,2 mi)
&.7 Şubat	10.11	5,4	VII	10,0 km (6,2 mi)
&.7 Şubat	13.18	5,4	VII	10,0 km (6,2 mi)
&.7 Şubat	18.48	5,0	VII	8,3 km (5,2 mi)
7 Şubat	21.10	5,3	IV	21,6 km (13,4 mi)
8 Şubat	14.11	5,4	VI	7,5 km (4,7 mi)
8 Şubat	17.20	5,1	-	5,9 km (3,7 mi)
16 Şubat	22.47	5,2	III	10,0 km (6,2 mi)
21 Şubat	20.07	5,5	VI	10,0 km (6,2 mi)
Notlar   6,0-6,9   5,4-5,9

Yüzey kırılması

Sentinel-1'in depremlerden önce ve sonra yakaladığı uydu görüntüleri, depremlerin ürettiği iki yüzey kırığı bölgesini kaydetti. İlk deprem tarafından üretilen çift kırığın daha uzun olanı 300 km olarak ölçülürken, ikinci depremin yüzey kırığı 125 km olarak ölçüldü.

Yüzey kırığı, Doğu Anadolu Fayı boyunca meydana geldi. AFAD'a göre, Antakya'nın kuzeyinden Pazarcık ve Gölbaşı'na doğru uzanan yaklaşık 400 km'lik bir yüzey kırılması meydana geldi. Bu şehirlerin kuzeyinde yüzey kırılmaları devam etmektedir. Saha gözlemleri, yüzeyde maksimum 73 m yüksekliğinde yer değiştirme olduğunu göstermektedir. İstanbul Teknik Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi ve Fırat Üniversitesinden bilim insanlarının TÜBİTAK projesi kapsamında yaptıkları araştırma sonucunda 7,8 büyüklüğündeki ilk depremin, 1513 Maraş depremi ile aynı noktadan kırıldığı tespit edildi.

Büyük iç doğrultu atımlı depremler geçmişte meydana gelmişti. 1905'te, Moğolistan'da iki 8,0+ M_w  deprem gerçekleşti ve toplam 676 km'lik bir yüzey kırılmasına neden oldu. İlk olarak Tsetserleg depremi gerçekleşti. 14 gün sonra meydana gelen Bulnay depremi, doğu-batı yönünde yaklaşık 388 km yüzey kırılması oluşturdu. 2002'de Alaska'da 7,9 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi; Denali ve Totschunda faylarını parçalayarak her iki fayda da yaklaşık 340 km yüzey kırığı oluşturdu.

Jeolojik etki

İskenderun'da büyük kara çökmeleri meydana geldi ve şehrin bazı kısımlarının karadan 200 m kadar su altında kalmasına neden oldu. Çökme, dikey zemin yer değiştirmesine neden olan yayılma fayının kırılmasının sonucu olabileceği düşünülmektedir. Yeni Zelanda'daki eCoast Marine Danışmanlık ve Araştırma Direktörü Jose Borrero, büyük bir depremden bu ölçekte bir çökme beklendiğini söyledi. 1999 Gölcük depremi sırasında Gölcük'te ve 2016 Kaikoura depremi sırasında Kaikoura'da da benzer çökme olayları meydana gelmişti. Toprak sıvılaşmasının etkileri, kötü hava koşullarından kaynaklanan büyük dalgalar ve küçük bir tsunaminin İskenderun'daki çökmelere katkısı olmuş olabileceği düşünülmektedir.

Kıbrıs'ın Gazimağusa kıyılarında 0,17 m, İskenderun'da 0,12 m ve Erdemli'de 0,13 m boyutlarında küçük tsunami dalgaları kaydedildi.

İtalya Sivil Koruma Dairesi ülke kıyılarında olası tsunami konusunda bir uyarı yayınladı ve kıyı sakinlerine daha yüksek bir yere kaçmalarını ve yerel yetkilileri takip etmelerini tavsiye etti. Uyarı aynı gün geri çekildi. Sicilya, Calabria ve Apulia'nın güney bölgelerinde tren trafiği bir süre durduruldu.

Kayıplar ve hasar

Türkiye

9 Şubat 2023 21.50 (TSİ) itibarıyla
illere göre Türkiye'deki ölü ve yaralı sayısı

İl	Ölü	Yaralı
Adana	780	7.450
Adıyaman	6.013	17.499
Batman	0	20
Diyarbakır	414	902
Elazığ	5	379
Gaziantep	3.729	25.276
Hatay	21.910	30.762
Kahramanmaraş	12.622	9.247
Kilis	74	754
Malatya	1.393	9.214
Mardin	1	0
Osmaniye	991	2.606
Şanlıurfa	340	8.919

6 Mart günü 20.32 (TSİ) itibarıyla Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından depremde 46.104 kişinin öldüğünü , 105.505 kişinin yaralandığı açıklandı. Deprem sebebiyle 120 polis, 32'nin üzerinde asker ve en az 14 doktorun öldüğü bildirildi.

Diyarbakır'da yıkılan Galeria İş Merkezi'nin enkazı

Ağır hasar alan tarihî Gaziantep Kalesi'nin durumu, 6 Şubat 2023

Kahramanmaraş'ta 310, Hatay'da 1278, Gaziantep'te 581, Şanlıurfa'da 201, Osmaniye'de 101, Malatya'da 130, Kilis'te 50, Adıyaman'da 600, Diyarbakır'da 20 ve Adana'da 24 olmak üzere toplam 6.444 bina yıkıldı. Ayrıca Gaziantep Kalesi, Şirvan Camii, Adana-Gaziantep otoyolu, Kırıkhan-Reyhanlı kara yolu ve Hatay Havalimanı da hasar gören yapılar arasındaydı. İskenderun Limanı rıhtımının deprem nedeniyle çökmesiyle birçok konteyner devrilerek yangına neden oldu. Hatay'daki iki devlet hastanesi yıkıldı. Depremin yaşanmasından hemen sonra enkaz altında kalan bazı kişiler, sosyal medya üzerinden video kaydıyla yardım istedi.

Türkiye'de bu depremlerden 13,5 milyon kişinin doğrudan etkilendiği açıklandı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, depremden etkilenen 11 ilde 1 milyon 430 bin 363 binanın hasar tespitini yaptı. 507 bin bağımsız bölümden oluşan 227 bin 27 binanın yıkık, acil yıkılacak ve ağır hasarlı olduğunun tespit edildiğini bildirdi.

İllere göre hasar tespit istatistikleri

İl	Tür	Ağır hasarlı veya yıkık	Orta hasarlı	Az hasarlı	Hasarsız	Toplam	Çalışması yapılan
Adana	Bina	59	304	1.688	5.313	7.364	7.724
	Bağ.Birim	1.274	7.270	38.261	78.040	124.845	127.269
Adıyaman	Bina	6.990	2.613	11.694	9.310	30.607	34.578
	Bağ.Birim	29.703	11.179	38.823	21.365	101.070	115.046
Diyarbakır	Bina	643	718	6.725	18.039	26.125	28.969
	Bağ.Birim	6.932	10.095	86.925	178.216	282.168	294.814
Elâzığ	Bina	664	138	1.460	723	2.985	3.114
	Bağ.Birim	4.043	801	15.532	9.503	29.879	30.703
Gaziantep	Bina	16.211	4.361	29.471	89.092	135.888	156.482
	Bağ.Birim	37.645	17.050	179.149	309.389	537.110	586.628
Hatay	Bina	55.589	2.827	17.212	29.188	64.475	68.116
	Bağ.Birim	204.882	18.146	62.034	74.851	226.766	239.142
Kahramanmaraş	Bina	12.980	1.058	20.556	25.420	60.014	69.577
	Bağ.Birim	60.051	7.671	99.481	61.932	229.135	258.523
Kilis	Bina	812	137	2.208	2.849	6.006	6.608
	Bağ.Birim	1.224	1.033	16.296	12.228	30.781	31.904
Malatya	Bina	8.365	945	8.960	7.463	25.733	32.344
	Bağ.Birim	44.996	6.617	59.825	31.894	143.332	174.293
Osmaniye	Bina	2.531	266	8.034	22.041	32.872	34.797
	Bağ.Birim	9.595	2.104	40.929	51.409	104.037	108.162
Şanlıurfa	Bina	466	550	13.507	19.585	34.108	39.557
	Bağ.Birim	2.725	4.707	112.399	86.896	206.727	229.605
Gürün / Sivas	Bina	147
Batman	Bina	15		218	114	347	347

Adana

İki depremde Adana kent merkezinde 12 bina yıkıldı. Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, geçen günlerde 418 kişinin hayatını kaybettiğini söyledi. Bakan Kirişci, ayrıca kent genelinde 23 binanın ağır hasarlı, 120 binanın da orta hasarlı olduğunun tespit edildiğini belirtti. Öte yandan merkezde yıkılan binaların tamamında kurtarma çalışmaları tamamlanırken enkaz kaldırma çalışmalarında da sona gelindi. Adana Şakirpaşa Havalimanı, arama kurtarma süreci boyunca deprem bölgesine ulaştırılmak istenilen yardımların ve bölgeye gelen yardım ekiplerinin inişleri için ana merkez ve lojistik üs görevi gördü.

Depremde yıkılan bazı binaları inşa ettiği söylenen firmanın sahibi Hasan Alpargün ve oğlu Hasan Can Alpargün yurtdışına kaçtı, ama KKTC'nin başkenti Kuzey Lefkoşa'da yakalandı. Hasan Can Alpargün ''Yakalanması için babamı ihbar ettim. Birlikte değiliz. Yıkılan bina ben 5 yaşındayken yapılmış olduğundan iddialar asılsız, sorumlu ben değilim. Binalarla ilgim yok. Ben çocukken yapılmış bir binadan nasıl sorumlu olabilirim?'' diyerek suçlamaları reddetti. Alpargün, 7 sene önce inşa ettikleri binaları pazarlarken "Projelerde her şeyden önce dikkat ettiğimiz şey güvenilirlik ve depreme dayanıklılık." ifadelerini kullanmış, yerel gazetelerde "sıradışı bir mimar" başlıklarıyla yer almıştı.

Adıyaman

Ayrıca bakınız: İsias Otel'in çökmesi

Geniş çaplı apartman yıkımlarının yaşandığı Adıyaman'da, Gazete Duvar'ın aktardığına göre dört mahalle neredeyse tamamen yıkıldı; BBC Türkçe'nin haberine göre şehrin ana caddesi olan Atatürk Bulvarı üzerinde de çok sayıda apartman yerle bir oldu. Adıyaman merkeze bağlı Kömür belediye başkanı Erkan Karakaş merkezin özellikle Bahçelievler ve Karapınar mahallelerinin "hemen hemen yerle bir" olduğunu ifade etti. Çelikhan ilçesinde hem merkezde hem de köylerde geniş çaplı yıkım yaşandı.

Adıyaman Belediyesi binası ve Ulu Cami depremde yıkıldı. İki bin yıllık Karakuş Tümülüsü'nde bulunan 4 sütundan, höyüğün batısında yer alan tokalaşma sütunu yıkıldı. Şehrin en büyük oteli olan İsias Otel de depremde yerle bir oldu. Bu otelde eğitim için bulunan 43 kişilik turist rehberi grubu ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nden spor müsabakası için gelmiş olan öğrenci kafilesi enkaz altında kaldı. Bu kafileden en az 16 sporcu ve 19 rehber hayatını kaybetti. Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi sporcularının kaldığı binanın yıkılması sonucu 4 güreşçi öldü.

AK Parti Adıyaman milletvekili Yakup Taş depremde enkaz altında kalarak öldü.

Yıkılan Özkan Apartmanı'nın müteahhidi olan Mehmet Özkan, 17 Şubat 2023'te tutuklandı.

Diyarbakır

Diyarbakır Surları ve Saint George Kilisesi'nde hafif dökülmeler oluştu.

Gaziantep

Depremin merkez üssü Gaziantep'in 37 km batı-kuzeybatısındaydı, depremin merkez üssüne en yakın Gaziantep'te deprem sonrası 1 milyon kadar kişi evine giremedi. Depremlerden sonra Gaziantep il genelinde 16.211 binanın yıkık ya da ağır hasarlı olduğu tespit edildi.

Belediye Başkanı Fatma Şahin, İslahiye ilçesi için "Yarısından çoğu yok." ifadelerini kullandı. Depremden büyük ölçüde etkilenen Nurdağı ilçesinin tamamen yıkılıp başka bir bölgeye yeniden inşa edileceği açıklandı.

Gaziantep Kalesi ağır hasar aldı ve bir kısmı yıkıldı. Gaziantep'te, 1892'de kilise olarak yaptırılan, Cumhuriyet döneminde cezaevine ve 1984'te camiye dönüştürülen Kurtuluş Camisi'nin kubbe ve minareleri de depremde yıkıldı. Ayrıca tarihi yapılardan Şirvani Camii, Ömeriye Camii, Eyüpoğlu Camii, Bayazhan ve Ukkaşe Türbesi gibi tarihi yapılar depremde ağır hasar aldı ya da yıkıldı. Gaziantep-Nurdağı otoyolu hasar aldı, Kahramanmaraş-Gaziantep doğal gaz iletim hattı hasar aldığı için Gaziantep'e doğal gaz aktarımı kesildi. Gaziantep-Kahramanmaraş içme su tesisleri depremde ciddi hasar gördü ve Gaziantep'e uzun süre su verilemedi. Doğal gaz aktarımı kesilmesi ve içme suyu verilememesi üzerine Televizyon yayınlarına bağlanan Belediye Başkanı Fatma Şahin, "1 milyon kişi evlerine giremiyor, Doğalgaz olmadığı için ekmek üretiminde sorun yaşanıyor. Acil olarak ekmek ve battaniye ihtiyacımız var." çağrısında bulundu.

Nizip ilçesinde bulunan altı katlı Furkan Apartmanı yıkıldı. Enkazda bulunan 51 kişi yaşamını yitirdi. Nizip Cumhuriyet Başsavcılığı'nca yürütülen soruşturma kapsamında kolon kesildiği iddia edilen dükkânın mülk sahipleri gözaltına alındı. Sakçagözü köyü neredeyse tamamı hasar aldı, yıkıldı. Köy'de en az 256 vatandaş hayatını kaybetti.

Gaziantep'in merkezinde 256 vatandaşın hayatını kaybettiği Ayşe-Mehmet Polat Sitesi'nin müteahhidi olan Mehmet Ertan Akay, İstanbul'da yakalandı.Yıkılan Bahar Apartmanı'nın hafriyatında yapılan incelemede ihmali olduğu belirlenen müteahhit İbrahim Mustafa Uncuoğlu, İstanbul'da gözaltında alındı. Yıkılan Emre Apartman'ın müteahhitleri Ali Emre ile Ahmet Yıldız emniyetteki işlemlerinin ardından tutuklanarak cezaevine gönderildi. Nurdağı Belediye Başkanı Ökkeş Kavak, müteahhitliğini yaptığı binaların tamamının yıkılması üzerine tutuklanarak cezaevine gönderildi.Pamukkale Sitesi A Blok'ta da 25 vatandaşın hayatını kaybetmesi üzerine başlatılan soruşturmada 1 şüpheli tutuklandı. Enkazda yapılan ilk incelemede temel kazmada problem olduğu, binaya ilk üç kattan sonra dört kat daha eklendiği, depremler sonucunda ilk üç katın çöktüğü, son dört katın ayakta kaldığı belirlendi. Ayrıca, inşaatta kullanılan beton kalitesinin kötü olduğu anlaşıldı. Yirmi üç kişinin vefat ettiği Gölgeler Apartmanı'nın yıkılmasıyla ilgili yürütülen soruşturma kapsamında da üç şüpheli tutuklandı. İnşaatta kullanılan beton kalitesinin ve işçiliğin çok kötü olduğu, düz demir kullanıldığı belirlendi.

Hatay

Hatay'da yıkılmış bir bina

Depremin en fazla hasara neden olduğu illerden biri olan Hatay'da 55.589'a yakın bina ağır hasar aldı veya yıkıldı. Hatay kent merkezi Antakya ve çevre ilçelerin Asi Nehri'nin getirmiş olduğu alüvyon tabaka üzerine inşa edilmiş olması nedeniyle deprem dalgalarının şiddeti arttı. Bu nedenle Hatay depremden çok etkilenen illerden birisi oldu.

Kurutulan Amik Gölü üzerine yapılacağı açıklanması ardından bölgede aktif fay hatları ve zeminin güvensizliği nedeniyle tartışmalara neden olan Hatay Havalimanı pisti hasar aldı ve havalimanı tüm uçuşlara kapatıldı. Bölgedeki bir askerî birlik binası çöktü. İskenderun Limanı rıhtımının çökmesi sonucu konteynerler devrilerek yangına neden oldu. Millî Savunma Bakanlığı yangına havadan müdahale edildiğini açıkladı. Bölgedeki 30'dan fazla trafo merkezinde hasar meydana geldi. Kahramanmaraş-Gaziantep doğal gaz iletim hattında oluşan hasar nedeniyle Hatay'a da doğal gaz akışı durduruldu.

Hatay Devleti Millet Meclisi Binası'nın bir kısmı yıkıldı. İskenderun'daki Latin Katolik Kilisesi ağır hasar aldı. Kırıkhan ilçesindeki Antakya Haçlı Prensliği'nin önemli kalelerinden Darb-ı Sak ve kale içinde yer alan ünlü İslam mutasavvıfı Bayezid-i Bistami'nin türbesi ağır hasar gördü. Antakya Ulu Camii, Habib-i Neccar Camii ve Sarımiye Camii yıkılan tarihî camilerdendi. İskenderun Devlet Hastanesi'nde acil servis ve yoğun bakım ünitesinin olduğu bina çöktü, Antakya Devlet Hastanesi de yıkılan binalar arasındaydı. Ayrıca, bölgedeki polis evi ve AFAD binası yıkıldı. Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı Lütfü Savaş, Twitter hesabından büyükşehir belediye binasının ve belediyenin birçok hizmet binasının tamamen yıkıldığını duyurdu. CHP Hatay Milletvekili Suzan Şahin deprem sonrası 8 saat içinde Hatay'a AFAD ekiplerinin ulaşmadığını söyledi. Depremde yıkılan Rönesans Rezidans adlı binanın müteahhidi Mehmet Yaşar Coşkun yurtdışına kaçmaya çalışırken yakalandı. Çektiği tarif videolarıyla tanınan sosyal medya fenomeni Taha Duymaz ailesi ile birlikte enkaz altında kaldı. 17 Şubat 2023 tarihinde Duymaz'ın cansız bedenine ulaşıldı. 9 Şubat'ta Hatay Cezaevi'nde çıkan isyanda askerlerin ateş açması sonucu üç mahkûm öldü, 12 mahkûm yaralandı.

Kilis

Depremde 138 bina ağır hasar alırken 119 bina ise yıkıldı. 8 Şubat'ta Kilis’e giden Ticaret Bakanı Mehmet Muş, arama faaliyetlerinin sona erdiğini ve Enkaz altında kimsenin kalmadığını söyledi.

Malatya

"Malatya'nın sembolü" olarak adlandırılan, daha önce 2020 Elâzığ depreminde de hasar görmüş Yeni Cami ile üç otel (Avşar Oteli, Büyük Otel, Kırçuval Otel) yıkıldı. Kahramanmaraş'ta meydana gelen depremin ardından, Malatya Havalimanı terminal binasının tavanında gerçekleşen çökmeyle birlikte, havalimanı, acil yardım uçuşları dışında uçuşlara kapatıldı. Malatya şehir merkezindeki otogar zarar gördü, kar etkisiyle bölgede yollar kapandı.

Malatya'nın Doğanşehir ilçesinin gerek merkezinde gerekse köylerinde yıkımlar yaşandı. Tren raylarında bozulma oluşurken, Erkenek Tüneli çöktü, Erkenek köyüne ulaşım ilk saatlerde mümkün olmadı.

Malatya Valiliği, Gündüzbey Pınarbaşı kaptajından içme suyu alan bölgedeki vatandaşların ikinci bir duyuruya kadar şebeke suyunu içmemeleri gerektiğini bildirdi.

Yeni Malatyaspor kalecisi Eyüp Türkaslan ve millî basketbolcu Nilay Aydoğan enkaz altında kalarak öldü.

Kahramanmaraş

Kahramanmaraş'ta 5.000'den fazla ölü için toplu cenaze törenleri gerçekleşti. Bir belediye yetkilisi, toplu mezarın 10.000 kişinin gömüleceği yer olacağını söyledi. İçişleri Bakanlığı daha sonra Kahramanmaraş'taki 941 binanın tamamen yıkıldığını doğruladı. İkinci büyük depremin merkez üssü yakınlarındaki Elbistan'da tahminen 2 bin bina yıkıldı. Kentteki Yedi Güzel Adam Edebiyat Müzesi ağır hasar aldı. Kahramanmaraş Milletvekili Sıtkı Güvenç, enkaz altında kalarak öldü.

Osmaniye

15 Şubat itibarı ile Osmaniye'de incelenen bina sayısı 22.841; acil yıkılacak, ağır hasarlı, yıkık bina sayısı 1.739 oldu. Osmaniye'nin Merkez ilçesinde incelenen 13.667 binadan 1.088'inin acil yıkılacak, ağır hasarlı, yıkık olarak tespiti edildi.

Şanlıurfa

Şanlıurfa'da 466 bina depremde ağır hasar alırken 201 bina ise yıkıldı. Balıklıgöl'de gölün deprem nedeniyle çamura bulanmıştır. Eyyübiye ilçesinde ise Eyüp peygamber camiisinin minaresi hasar almış minare tedbir amaçlı indirilecektir. Siverek kalesi depremde hasar gören yapılardandır. 9 Şubat'ta Cumhurbaşkanı yardımcısı Fuat Oktay'ın açıklamasına göre arama kurtarma çalışmaları tamamlamıştır.

Diğer iller

Elazığ'da 5 kişi öldü ve 379 kişi yaralandı. Hasarlı bir bina, 7,5 M_w  büyüklüğündeki depremden sonra çöktü. 15 Şubat'ta Elazığ, depremden etkilenmesi bakımından 11'inci il olarak afet bölgesine dahil edildi. Mardin'e bağlı Kızıltepe ilçesinde bir kişi deprem sırasında kalp krizi geçirerek öldü. Batman'da biri ağır olmak üzere 20 kişi yaralandı, iki bina yıkıldı ve 38 bina hasar gördü. Bingöl'de birkaç ev hasar gördü ve bazı çiftlik hayvanları ahırların çökmesiyle öldü.

Suriye

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi ülkede 5.189'dan fazla kişinin öldüğünü ve 7.280'den fazla kişinin de yaralandığını bildirdi. Halep ve Hama kentlerinde birçok bina yıkıldı. Halep Kalesi'nde ve Halep Antik Şehri'ni çevreleyen surların batı kulesinde hasar oluştu. Şam'da birçok insan sokağa çıktı. Hastanelerde izdihamlar oluştu. Suriye millî futbol takımı futbolcusu Nadir Çuhadar enkaz altında kalarak öldü.

Diğer ülkelerde kayıplar ve hasar

Ülke	Ölümler		Kay.
Suriye	4431
Afganistan	116	—
Filistin	54	51
KKTC	29	—
Yemen	29	—
Fas	19	—
Lübnan	16	3
Irak	13	—
Azerbaycan	10	—
Ermenistan	9	2
İtalya	7	—
Filipinler	6	—
Gürcistan	5	—
Ukrayna	5	—
Endonezya	4	—
Fransa	4	—
Özbekistan	4	—
ABD	3	—
Avustralya	3	—
Hollanda	3	—
İran	3	—
Moldova	3	—
Avusturya	2	—
Cezayir	2	—
Kazakistan	2	—
Mısır	2	—
Yunanistan	2	—
Belçika	1	—
Bosna-Hersek	1	—
Bulgaristan	1	—
Çekya	1	—
Çin	1	—
Gana	1	—
Hindistan	1	—
Kanada	1	—
Kamerun	1	—
Kırgızistan	1	—
Kolombiya	1	—
Rusya	1	—
Sırbistan	1	—
Sri Lanka	1	—
Sudan	1	—
Suudi Arabistan	1	—
Tayland	1	—
Uganda	1	—
Ürdün	1	—

Depremde 45'i Suriye'de ve 20'si Türkiye'de olmak üzere en az 65 Filistinli hayatını kaybetti. Her iki ülkede de dört Lübnan uyruklu öldü: Libya'dan dört kişi; ikisi Lazkiye'de, diğer ikisi Gaziantep'te olmak üzere öldü. Hatay'da Moldovalı bir kadın ve iki çocuğu öldü. Hollanda'dan, ikisi iş gezisinde olan, üç kişi öldü. Gürcistan'dan da üç kişi Türkiye'de öldü. Antakya'da Faslı bir kadın, Malatya'da bir Özbekistan vatandaşı ölürken; 13 Özbek vatandaşının kayıp olduğu bildirildi. Liman kenti İskenderun'da Taylandlı ve Bulgar bir kadın öldü. Kahramanmaraş'ta Endonezyalı bir kadın ve bir yaşındaki çocuğu öldü. Üç Amerikalı, iki Ukraynalı ve bir Azerbaycanlı kadın öldü. Yedi Kıbrıslı Türk'ün de 7 Şubat'ta Hatay ve Kahramanmaraş illerinde öldüğü bildirildi. Gazimağusa'dan gelen bir grup öğrenci, Adıyaman'da kaldıkları otelin çökmesi sonucu mahsur kaldı. 9 Şubat'ta Avustralya vatandaşı bir kişinin öldüğü doğrulandı; Avustralya dış işleri bakanlığı dört kişinin kayıp olduğunu belirtti.

Türkiye'de ikamet eden çok sayıda Suriyeli öldü. Türkiye'nin Göç İdaresi Başkanlığı'na göre, Türkiye'nin güneyinde Gaziantep'te 460.150; Antakya'da 354.000; Şanlıurfa'da 368.000; Adana'da 250.000 olmak üzere 1,75 milyon Suriyeli yaşıyordu. 6-7 Şubat tarihlerinde Türkiye Sağlık Bakanlığı, Bab al-Hava Sınır Kapısından geçen akrabalarına 135 Suriyelinin cenazelerini teslim etti.

Deprem Lübnan, Kıbrıs, Ürdün, Irak, İsrail, Gürcistan ve Mısır'da da hissedildi.

Kayıp tahminleri

Kandilli rasathanesinden jeofizik profesörü Şerif Barış, depremin yaratacağı yıkımın, 18.373 kişinin öldüğü 1999 Gölcük depremine benzer bir etki bırakabileceğini söyledi. Dünya Sağlık Örgütü önlemler hızlı alınmazsa kayıp sayılarının sekiz kat daha fazla olabileceği konusunda uyarıda bulundu. Artçı şoklar ve soğuk gibi koşullardan kaynaklanan komplikasyonlar nedeniyle can kaybının 20.000'e ulaşabileceği belirtildi.

Amerika Birleşik Devletleri Jeolojik Araştırma Kurumu PAGER, ekonomik kaybın %34 ihtimalle 1 milyar ile 10 milyar dolar arası; %30 ihtimalle 10 milyar ile 100 milyar dolar arasında olacağını belirtti.

Deprem sonrası Türkiye borsaları değer kaybetti. Ana hisse senetleri yüzde 5'e kadar, bankalar yüzde 5,5 düştü fakat sonrasında düzeldi. Ülkenin ana borsası 6 Şubat'ta %1,35 düştü. Borsa İstanbul 7 Şubat'ta %8,6; 8 Şubat sabahı işlemlere ara verilmeden önce de %7'den fazla düştü; bunların ardından Borsa İstanbul beş gün süreyle kapatılacağını ve o gün yapılmış işlemlerin iptal edildiğini duyurdu.

TÜRKONFED raporunda 72 bin can kaybı ve maddi hasarın 84 milyar dolar olabileceği belirtildi.

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası Türkiye Direktörü Arvid Tuerkner deprem sonrası yeniden inşanın maliyetinin 100 milyar doları bulabileceğini belirtti.

Sonrası

Türkiye

Afet yönetimi

Türkiye'de olağanüstü hal ilan edilen iller.

Deprem sonrasında BOTAŞ, deprem bölgelerine doğalgaz akışının durdurulduğunu açıkladı. Hatay Havalimanı pisti hasar aldığı için tüm uçuşlara kapatıldı, Gaziantep Havalimanı ile Kahramanmaraş Havalimanı ise sivil uçuşlara kapatıldı.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay ve bazı bakanlar AFAD'ın genel merkezine giderek durumu oradan yönetti. Depremde zarar gören illerin valilerinin yanına çevredeki illerden birer vali daha görevlendirildi.

Bölgede pek çok ev tahliye edildi, Türk Silahlı Kuvvetleri ve Jandarma Genel Komutanlığı deprem noktasına yakın birliklerde olağanüstü hâl ilan ederek deprem bölgelerine yardım faaliyetlerinde bulundu. Türk Hava Kuvvetleri ile Türk Kara Kuvvetleri'ne ait 50 kargo uçağı, çok sayıda helikopter ve Sağlık Bakanlığının ambulans uçakları bölgeye sevk edildi. Türk Deniz Kuvvetleri tarafından TCG İskenderun personel taşıma gemisi yaralıların tahliyesi için görevlendirildi. Ayrıca, TCG Bayraktar ile TCG Sancaktar gemileri, TCG Osmangazi gemisi ve diğer gemiler İskenderun'a iş makineleri, kıyafet, gıda ve teçhizat götürmek için görevlendirildi. Bölgedeki arama-kurtarma çalışmalarına ilk olarak 3.500 asker ve 2. Kolordu İstihkâm Alayından rütbeli personeller gönderildi. Ardından 2. Ordu'ya bağlı pek çok birlik bölgeye sevk edildi. Sadece 6-8 Şubat arasında bölgede 17 bine yakın asker görev yaptı. Depremde etkilenen vatandaşlar 2. Ordu kışlalarında misafir edildi.

7 Şubat'ta depremden etkilenen 10 ilde 3 ay süreyle olağanüstü hâl ilan edildi.

Türkiye genelinde memur maaşlarının 4 gün erken yatırılması kararlaştırıldı.

Deprem bölgesindeki ihtiyaçların karşılanabilmesi için doğrudan temin yoluyla yapılacak alımlarda uygulanan parasal sınır, 9 Şubat tarihli Cumhurbaşkanı kararıyla 5 milyon liraya çıkarıldı.

Ulusal yas

Depremde hayatını kaybetmiş insanları anmak amacıyla E-Devlet ve sayısız web sitesi arka planına/logosuna siyah şerit ekledi.

6 Şubat günü Türkiye'de 7 günlük ulusal yas ilan edildi. Ayrıca, Türkiye ile dayanışma göstergesi olarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde yedi gün, Kosova ve Bangladeş'te ise bir gün milli yas ilan edildi. Arnavutluk başbakanı Edi Rama, depremin kurbanları için 13 Şubat Pazartesi gününün ülke genelinde ulusal yas olarak ilan edildiğini duyurdu. Kuzey Makedonya hükûmeti, Türkiye ve Suriye'de hayatını kaybedenlerin anısına 13 Şubat günü milli yas ilan edildiğini belirtti. Ayrıca ülkede ve Kuzey Makedonya'nın yurt dışındaki diplomatik temsilciliklerinde bayrakların yarıya indirileceği vurgulandı.

Yardım kampanyaları ve gönüllüler

İstanbul'un Eyüpsultan ilçesinde deprem bölgesine gönderilmek üzere toplanan yardımlar.

Yeni Hatay Stadyumu çevresine kurulmuş çadırkent

AFAD tarafından depremzedelere yardım kampanyası başlatıldı. Türk Kızılay kan bağışı için çağrıda bulundu. 7 Şubat sabahı İstanbul başta olmak üzere pek çok ilden gönüllü doktorlar, hemşireler ve kurtarma ekipleri bölgeye gitti. AFAD'dan yapılan açıklamaya göre, saat 06.00 itibarıyla İstanbul'dan 12.752 AFAD gönüllüsü bölgeye sevk edildi. Fuat Oktay'ın açıklamasına göre TSİ 11 Şubat 00.03 itibarıyla 159 binden fazla gönüllü ve profesyonel arama-kurtarma ekibi bölgede çalışmalarını sürdürmektedir. 15 Şubat 2023 Çarşamba saat 20.00'den sabah saatlerine kadar 8 ulusal kanal (atv, FOX, Kanal D, Kanal 7, Show TV, Star TV, TRT ve TV8) başta olmak üzere 213 televizyon kanalı ve 562 radyo istasyonu ortak yayını ile Türkiye Tek Yürek bağış kampanyası düzenlendi. Gençlik ve Spor Bakanlığı ile Türkiye Futbol Federasyonu önderliğinde 1 Mart 2023 Çarşamba saat 20.00'de tüm spor kanallarının (A Spor, beIN SPORTS, Spor Smart, sportstv, S Sport, Tivibu Spor, TRT Spor ve TV8) ortak yayını ile "Omuz Omuza" adlı yardım kampanyası başlamış olup 15 Haziran 2023'e kadar bu kampanya devam edecektir.

Deprem sonrasında Ahbap derneğine de yoğun miktarda bağış yapıldı. Çeşitli kurumlar, sanatçılar, futbolcular ve iş adamları da bu bağışlara katıldı. Futbolcu Merih Demiral, diğer futbolcuların formalarını açık arttırmaya çıkararak 9 Milyon ₺'den fazla toplayarak bu rakamı Ahbap'a bağışladı. Ünlü şarkıcı Madonna da Ahbap'a bağış çağrısında bulundu. Bu bağışlar kullanılarak depremden etkilenenler için ilk 14 günde; 7 ilde 3.600 konteyner ve 13.250 çadıra ek olarak 2.050 kişilik çadır kent kuruldu, sahadaki yüzlerce gönüllü yardımıyla gıda, giyim, ısınma ihtiyaçlarının giderilmesi ve 419 adet jenaratör kurulumu sağlandı.

Eğitim

Yükseköğretim Kurulu 6 Şubat'ta 10 ildeki üniversitelerde ikinci bir duyuruya kadar eğitim ve öğretime ara verildiğini duyurdu, 10 Şubat'ta ise tüm üniversitelerde bahar eğitim ve öğretim dönemi açılışı ikinci bir duyuruya kadar geçici olarak ertelendi. 11 Şubat'ta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yaz dönemine kadar üniversitelerin tatil edildiğini ve uzaktan eğitime geçildiğini açıkladı. Ayrıca Cumhurbaşkanı Erdoğan, KYK yurtlarının depremzedeler için kullanılacağını belirtti.

Millî Eğitim Bakanı Mahmut Özer 20 Şubat'a kadar Türkiye'deki tüm ilk ve ortaöğretim kademesindeki okulların tatil edildiğini ve Liselere Geçiş Sınavı'na hazırlanan 8. sınıf öğrencileri ile Yükseköğretim Kurumları Sınavı'na girecek olan 12. sınıf öğrencilerinin sadece 1. eğitim öğretim dönemi konularından sorumlu olacaklarını açıkladı. Ayrıca deprem bölgesinde yer alan illerde okullar 1 Mart'a değin tatil edildi. Deprem bölgesinde yer alan illerde eğitim gören öğrencilerin istedikleri ildeki okullara nakledilecekleri belirtildi.

Spor

6 Şubat'ta Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Kasapoğlu ülkedeki tüm spor müsabakalarının ikinci bir duyuruya kadar askıya alındığını açıkladı. Süper Lig'de Gaziantep FK ve Hatayspor; 1. Lig'de Yeni Malatyaspor ve Adanaspor kalan lig maçlarına çıkmama kararı aldı. Türkiye Futbol Federasyonu dört kulübün de askıya alınacağını ve küme düşürülmeyeceğini açıkladı.

Suç

Yağma iddialarını Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanı, Süleyman Soylu başta reddettiyse de, yerel haber kuruluşları, ve amatör kayıtlara göre bölgede ciddi bir güvenlik sorunu vardı ve yağma teşebbüsleri yaygınlaşmaktaydı. Yerli halk veya sığınmacı nüfus fark etmeksizin bazı vatandaşlar depremde zarar gören dükkan ve evlere girip soygun yaptı. Kimi yağmacılar düz mantık ile hırsızlığı gerçekleştirirken, kimileri ise resmi kurum ve kuruluşlardan birileri kılığında davranarak insanları soymaya kalktı. Yağmadan korunmak için bazı işyerleri mallarını depolara kaldırdı. Silahlı gasp suçuna da teşebbüs edenlerin sayısı artmaktaydı. İlerleyen günlerde bir takım güvenlik önlemleri alındı lakin güvenlik güçlerinin halen yetersiz kaldığı yerlerde halk kendi adaletini sağlamaktaydı. Bu da linç kültürünün ve ırkçılığın bölgede yoğun bir şekilde hissedilmesine sebep oldu. Linç edilen yüzlerce insanın görüntüleri amatör kayıt cihazlarınca sızdırıldı ve internette çeşitli platformlarda yayınlandı. Linç edilen bazı şahıslar, tekrar kamera karşısına çıkarak 'haksız yere' linç edildiklerini beyan ettiler. Deprem bölgesinde kolluk kuvvetleriyle silahlı çatışmaya dahi giren ve yardım tırlarının önünü kesen yağmacıların bu ağır etkisi, silahlı askeri devriyelerle, insansız hava araçlarının kullanımıyla ve halk arasında popülerleşen linç uygulamalarıyla gün geçtikçe azaldı. Acil ihtiyaç duyulan ürünlere zam yapılması da halk arasında tepkiyle karşılandı. 'Fırsatçılık' suçlamalarının odağındaki bu işyerlerine vandalizm ile karşılık verildi, dükkanların kepenklerine sprey boya ile hakaret yazıldı ve çeşitli maddi zararlar verildi.

Yargı

8 Şubat günü Resmî Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanı kararı ile depremden etkilenen on ilde 8 Şubat günü saat 01:00'den itibaren üç ay süreyle olağanüstü hal ilan edildi. Karar TBMM tarafından ertesi gün onaylandı ve aynı gün Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. 11 Şubat'ta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından imzalanan Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile, olağanüstü hal ilan edilen 10 ilde geçerli olmak üzere yargı faaliyetlerinde bazı sürelerin durdurulmasına karar verildi. Buna göre, dava, icra takibi, başvuru, şikayet, itiraz gibi süreler, 6 Şubat'tan itibaren iki ay süreyle durduruldu. Hırsızlık ve yağma suçlarında gözaltı süresi, mahkemeye gönderilme süresi hariç 4 gün olarak belirlendi. Savcıların gözaltı sürelerini üç gün uzatabileceği, tutukluluğa itiraz ve tahliye taleplerinin dosya üzerinden karara bağlanabileceği hükme bağlandı. Ayrıca Adalet Bakanlığınca, depremden etkilenen illerdeki savcılıklara, deprem suçlularının yakalanması için "Deprem Suçları Soruşturma Bürosu" kurulmasına ilişkin bir yazı gönderildi.

Sosyal medya erişim engeli

8 Şubat öğleden sonra, Türkiye hükûmeti BTK vasıtasıyla Türkiye'den Twitter'a erişimi kısıtladı ve bu durum siber güvenlik ve internet gözlemevi NetBlocks tarafından bildirildi. Erişim engeli, yardım çalışmalarına ve enkaz altındaki kazazedelerin iletişimine engel olacağı gerekçesiyle eleştirildi. Yaklaşık 10 saat süren erişim engeli 9 Şubat gecesi kaldırıldı.

Cezaevi isyanı

Depremlerin ardından Hatay'daki T Tipi Kapalı Cezaevi ile Kahramanmaraş'taki Türkoğlu 1 No'lu L Tipi Kapalı Cezaevi'ndeki mahkûmlar ailelerine ulaşmak için isyan etti ve firar girişiminde bulundu. Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü (CTE), Hatay T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumundaki firar girişiminin önlenmesi için yapılan müdahale sırasında 12 adli hükümlü ve tutuklunun yaralandığını, hastaneye sevk edilen yaralılardan 3'ünün hayatını kaybettiğini açıkladı.

Acil ihtiyaç ürünlerinde fiyat denetimi

Acil ihtiyaç duyulan ürünlere zam yapılması halk arasında tepkiyle karşılandı. Ticaret Bakanlığı "ısıtıcı, hazır gıda kolisi, battaniye, yağmurluk, hijyen seti, bebek maması, kışlık bot ve mont" ürünlerine aşırı zam yaptığı tespit edilen firmalardan 84 milyon 975 bin lira ceza kesti.

Devlet desteği ve bağış kampanyaları

9 Şubat'ta depremden etkilenen bölgede mücbir sebep ilan edildi ve vergi yükümlülükleri 31 Temmuz'a kadar ertelendi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan 10 Şubat günü yaptığı açıklamada, depremzedelere taşınma yardımı ile birlikte ₺15.000 destek, ayrıca depremzedelerden ev sahibi olanlara ₺5.000, kiracı olanlara ₺2.000 olmak üzere, çadırda kalmak istemeyenlere bir yıllık kira yardımı yapılacağını duyurdu.

6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremleri'nin büyüklüğü nedeniyle birçok ulusal ve yerel TV kanalı deprem yayını yapmaya başladı. 15 Şubat Çarşamba saat 20.00'den gece saatlerine kadar 8 ulusal kanalın (atv, FOX, Kanal D, Kanal 7, Show TV, Star TV, TRT ve TV8) ortak yayın yapıp Türkiye Tek Yürek yardım kampanyası düzenledi, bu kampanyadan toplam 115.1 milyar ₺ toplandı. Merkez Bankası ve 3 kamu bankasının toplanan miktardaki payı yüzde 60'a denk gelmektedir. Bunlar; Merkez Bankası (30 milyar ₺), Ziraat Bankası (20 milyar ₺), Vakıfbank (12 milyar ₺) ve Halkbank (7 milyar ₺) toplam 69 milyar ₺ yardım miktarını oluşturmaktadır.

Seller

Şanlıurfa'da sel sonucu taşan dere yatağı

Ana madde: 2023 Adıyaman-Şanlıurfa sel felaketi

15 Mart 2023 tarihinde özellikle Adıyaman ve Şanlıurfa'da aşırı yağış nedeniyle seller oluştu. Sel nedeniyle 10'dan fazla kişinin öldüğü, 5 kişinin kaybolduğu açıklandı. Sel, deprem bölgesinde yaşandığı için depremzedeler için kurulan çadır ve konteynerleri su bastı. Bazı çadırlarla birlikte Adıyaman'da bir konteyner, içinde iki kişi ile birlikte selde sürüklendi.

18 Mart 2023 tarihinde özellikle Gaziantep ve Kilis'de Süper Hücre doğa olayı gerçekleşti. Aralıksız çakan gök gürültüsü ve şimşekler geceyi gündüze çevirdi, aniden bastıran yağış yer yer ceviz büyüklüğünde dolu yağışına bıraktı. Dolu ve Şiddetli yağış nedeniyle kısa süre sonra kent beyaza büründü araçlar yolda kaldı, birçok iş yeri ve araba zarar gördü. Gaziantep Valisi Davut Gül, dün etkili olan sağanak sonucu metrekareye 91,5 milimetreyle kente tarihinin en yüksek yağışının düştüğünü bildirdi.

2023 seçimleri

Daha fazla bilgi: 2023 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi ve 2023 Türkiye genel seçimleri

Depremlerden önce hükûmet, erken seçim olarak olası en son tarihten bir ay önce, 14 Mayıs 2023'te yapılacak seçimleri planlamıştı. Depremlerden sonra, seçimlerin programa göre yapılıp yapılamayacağı konusunda şüpheler meydana gelmeye başladı. 13 Şubat'ta Adalet ve Kalkınma Partisi üyesi Bülent Arınç, savaş olmadığında böyle bir olasılığa izin vermeyen anayasaya rağmen seçimlerin ertelenmesini talep etti. Arınç'ın bu açıklaması medya kuruluşları ve siyasetçiler tarafından eleştirildi. Türkiye Büyük Millet Meclisinde 333 sandalyeye sahip olan iktidar koalisyonunun, anayasayı değiştirerek bu tür önerileri geçirmek için gereken 400 sandalyelik engeli aşıp aşamayacağını zaman gösterecek.

Cumhuriyet Halk Partisi Genel başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, seçimlerin ertelenmesine anayasal gerekçelerle karşı çıktı. İYİ Parti Yüksek Seçim Kurulu (YSK) üyesi Mustafa Tolga Öztürk, YSK'nin seçimi erteleme yetkisinin bulunmadığını, ancak meclisin buna yetkisi olduğunu belirtti. Halkların Demokratik Partisi'nden Selahattin Demirtaş, seçimlerin ertelenmesini siyasi bir darbe olarak nitelendirdi. Etkilenen bölgelerde olağanüstü hâl ilanı da seçimleri ertelemek için olası bir önlem olarak yorumlandı.

Sinema

Türkiye'de yaşanan depremlerden dolaylı Prestij Meselesi vizyondan çekildi. Ant-Man ve Wasp: Quantumania Türkiye'de 24 Şubat 2023'e ertelendi. 17 Şubat 2023'te vizyona girmesi planlanan Nefes: Yer Eksi İki, ileri bir tarihe ertelendi.

Popüler kültür

20 Şubat'ta Türkçe rap sanatçısı Rota depremde hayatını kaybedenlerin anısına ve ihmallere karşılık "Neyin Nesi" isimli single'ı çıkarmıştır. 10 Mart'ta Türkçe rock sanatçısı Fırat Cem Tuncel depremden etkilenen insanları anlatan "Unutmam Seni" isimli single'ı çıkarmıştır.

Suriye

Rus yardımları, Suriye'nin Halep şehrinde etkilenen depremzedelere ulaştırıldı.

Suriye medyası, kuzey Halep'te ve Hama şehrinde çok sayıda binanın yıkıldığını bildirdi. Sallantı, başkent Şam'da da hissedildi. Suriye Ulusal Deprem Merkezi, kurumun "kaydettiği en büyük deprem" olduğunu söyledi. Devlet ajansı SANA'ya göre Devlet Başkanı Beşşar Esad, en çok etkilenen bölgeler için bir kurtarma planı düzenlemek üzere kabinesiyle acil bir toplantı yaptı. Esad'ın talimatı üzerine sivil savunma, itfaiye, sağlık ve kamu inşaat gruplarının tüm ekipleri Halep'e seferber oldu.

Suriye hükûmeti, uluslararası yardım için Birleşmiş Milletler üye devletlerine, Uluslararası Kızılhaç Komitesine ve diğer insani yardım kuruluşlarına başvurdu. Avrupa Kriz Yönetimi Komisyonu başkanı Janez Lenarčič'e göre Suriye, Avrupa Birliği'nin Avrupa Topluluğu İnsani Yardım Bürosu'ndan da yardım istedi. Suriye hükûmeti, Birleşmiş Milletler'deki temsilcisi aracılığıyla, muhalefetin kontrolünde olanlar da dahil olmak üzere ülkenin tüm bölgelerine yardım dağıtımından sorumlu olması gerektiğini söyledi. Birleşik Krallık hükûmeti, uzun vadeli ortakları olan Beyaz Miğferler aracılığıyla yardım ulaştıracağını söyledi. Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı, yardım göndermek için insani yardım ortaklarını kullanacağını söyledi.

Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi, hasarlı yollar ve lojistik sorunlar nedeniyle uluslararası yardımın Türkiye sınırından geçmesini engellediğini söyledi. 7 Şubat günü Türkiye'den Suriye'ye sınır geçişleri kapalı kaldı. Ağır yaralanan depremzedeler, tıbbi müdahale için Türkiye'ye gelemedi. Ancak Türkiye'ye giriş izni olan ya da yaya halde girebilen bazı kişiler de vardı. BM'ye göre Bab el-Hava Sınır Kapısı 8 Şubat'ta açıldı.

Lazkiye ve Şam'dakiler de dahil olmak üzere bazı oteller depremzedeleri ücretsiz olarak ağırlamayı ve temel ihtiyaçları karşılamayı teklif etti. El-Şam Özel Üniversitesi, spor tesislerini, etkinlik mekanlarını, üniversite yurtlarını ve salonları depremzedelere açtı. Suriye Kalkınma Vakfı, birçok valilikte sığınma evlerinin kurulduğunu duyurdu. Bazı gönüllü gruplar, binaları hasar açısından inceledi ve gıda maddeleri, battaniyeler ve ilk yardım malzemeleri dağıttı.

Çok sayıda ölü ve yaralı nedeniyle birçok hastane aşırı kalabalık hale geldi. Hastaneler zaten depremden önce de tıbbi malzeme sıkıntısı yaşıyordu. Birçok ildeki hastaneler kapasitelerinin çok üzerinde çalışmak zorunda kaldı. Birçok hasta, hastanelerde yeterli yatak bulunmadığı için yerde yatmak zorunda kaldı. Sağlık Bakanlığı, Şam, Rif Şam Valiliği, Kuneytire, Humus ve Tartus Sağlık Müdürlüklerinden Halep ve Lazkiye'ye, oradan da muahlefet kontrolündeki bölgelere tıbbi konvoylar gönderdi. Genelde olarak Ramazan ayı boyunca gıda dağıtan ülke çapındaki hayır kurumları da depremzedelere yardım etmek için çalıştı. Bu hayır kurumlarından biri olan Sait İnisiyatifi, yılın geri kalanında ücretsiz yemek sağlamak için bir lokanta kurmayı planladı. Halep'te her gün 2.500 ila 4.000 arasında yardım dağıtıldı ve hayır kurumu her gün 40.000 öğüne kadar yemek dağıtmayı planladığını açıkladı.

2.000'den fazla Beyaz Miğferler gönüllüsü, arama ve kurtarma çalışmaları yürütmek üzere depremden etkilenen tüm bölgelere gönderildi. Ekipman ve araç eksikliği nedeniyle, diğer insani yardım kuruluşlarına destek için başvurdu. 7 Şubat'taki açıklamaya göre yetkililer, Hama'daki arama kurtarma 15 saat sonunda sona erdiğini açıkladı. 298.000'den fazla insan evsiz kaldı ve hükûmetin kontrolündeki bölgelerde 180 sığınma evi açıldı. Halep'te yaklaşık 30 bin kişi sığınma evlerine yerleştirildi. 10 Şubat itibarıyla, resmi yardım çağrılarına rağmen, muhalefetin kontrolündeki Cinderes'e hiçbir uluslararası kurtarma görevlisi ulaşmadı.

7 Şubat 2023'te Suriye Arap Kızılayı, arama kurtarma çabaları sırasında sivillere ve insani yardımlara zarar verdiği gerekçesiyle Batılı ülkeleri Suriye'ye yönelik yaptırımları kaldırmaya çağırdı. Yaptırımlar, 2011 yılında başlayan iç savaştan sonra Avrupa Birliği, ABD, Kanada, Avustralya, İsviçre ve Arap Birliği tarafından ekonomik önlemler amacıyla uygulanmıştı. Depremin ardından insani çabalara yardımcı olmak için yaptırımların kaldırılması veya askıya alınması talep edildi. 10 Şubat'ta ABD, "depremle mücadele çabalarıyla ilgili tüm işlemler" için Suriye'ye yönelik yaptırımları 180 gün süreyle askıya alacağını duyurdu. ABD Hazine Bakanlığı'na göre, yaptırımların hafifletilmesi " içindi. Suriye Dışişleri Bakanlığı, ABD'nin kararının "yanıltıcı" olduğunu ve "yanlış bir insani izlenim vermeyi amaçladığını" belirten bir açıklama yaptı. Bazı yorumcular, yaptırımların Suriye'ye insani yardım ulaştırılması konusunda bir sorun teşkil etmediğini savundu.

İlk uluslararası yardım konvoyları, 9 Şubat'ta Türkiye üzerinden Bab el-Hava Sınır Kapısı'ndan kuzeybatı Suriye'ye gelmeye başladı. Türkiye, iki ek sınır kapısı açmak için çalıştığını söyledi. Birleşmiş Milletler, 10 Şubat'ta yardım taşıyan 14 kamyonun Türkiye'den Suriye'ye geçtiğini açıkladı. ABD Merkez Komutanlığı, Suriye'deki etkilenen nüfusa yardım etmek için Suriye Demokratik Güçleri ile işbirliği yapacağını duyurdu. 11 Şubat'ta Dünya Sağlık Örgütü genel direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, acil tıbbi malzeme sevkiyatına eşlik ederek Halep'i ziyaret etti. 12 Şubat'ta, Halep, Lazkiye, Hama ve İdlib'dekiler dışında Suriye'deki tüm okullar yeniden açıldı. 14 Şubat'ta Suriye hükûmeti Cilvegözü ve Öncüpınar'daki sınır kapılarını üç aylığına açmayı kabul etti.

Tepkiler

Türkiye

Türkiye'nin bütün illerinde bayraklar yas nedeniyle yarıya indirildi.

Hükûmete eleştiriler

Ayrıca bakınız: Deprem yönetmeliği ve imar affı

Deprem sırasında yeni inşa edilmiş binaların çökmesi, kamuoyunda bina sağlamlık standartlarında şüphelere neden oldu. 1999'daki yıkıcı Gölcük depreminden sonra, binaları depremlere daha dayanıklı yapmak için yeni bina yönetmelikleri çıkartıldı. En son 2018'de güncellenen bina yönetmelikleri, mühendislik tasarımı ve inşaat kalitesi ile malzeme kalitesi için gerekliliklere sahipti. Bina yönetmeliklerinin yeterince uygulanmadığına dair uzun süredir eleştiriler ve şikayetler vardı. Türkiye hükûmeti, gerekli güvenlik sertifikaları olmadan inşa edilen veya genellikle ilave kaçak katlar inşa ederek özgün tasarımlardan sapan yapılar için yasal muafiyet sağlayan imar aflarını periyodik olarak çıkardı. Etkilenen deprem bölgesinde 75.000 kadar binaya inşaat affı verilmişti.

1999 Gölcük depreminin ardından afet önleme ve acil durum hizmetlerinin geliştirilmesi için Türk hükûmeti tarafından alınmaya başlanan "deprem vergisi"nden (ayrıca bakınız: Doğal Afet Sigortaları Kurumu) toplanan 88 milyar liranın nereye harcandığı, hiçbir zaman kamuoyuna açıklanmadı. Kadir Has Üniversitesinde öğretim görevlisi olan Soli Özel gibi kişiler, bunun gibi doğal afetler için ayrılan ulusal fonların bunun yerine Erdoğan hükümetine yakın şirketler tarafından yapılan otoyol inşaat projelerine harcandığına dikkat çekti. Bazı Türk mühendisler, imar affı ile şehirlerin "mezarlık" olabileceği konusunda daha önce uyarılarda bulunmuştu.

Şehir plancısı Buğra Gökçe'ye göre 2018 genel seçimlerinden önce depremden etkilenen 10 ilde 294.165 olmak üzere ülke çapında 3,1 milyon yapıya imar affı verildi. 2020'de İzmir'de yaşanan depremin ardından Asia Times, Türk hükûmetinin en son imar affı yasasının Mayıs 2018'de onaylanmasından bu yana 2 milyar $ kâr elde ettiğini söyledi. Bu deprem sırasında, İzmir'de 811.000 kaçak inşaatla bağlantılı ruhsat vardı.

Deprem sonrası afet yönetimine eleştiriler

Emek Partisi'nin deprem afişi

Arama kurtarma çalışmalarındaki yetersizlikler ve deprem bölgelerine gönderilmesi gereken yardımların ulaştırılmasındaki eksiklikler tepki çekti. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, 8 Şubat 2023'te iktidara tepki gösterdiği bir videoyu Twitter üzerinden paylaştı. "Halkımızın hâlini yerinde gördüm. Yaşananlara siyaset üstü bakmayı, iktidarla hizalanmayı reddediyorum. Bu çöküş tam da sistematik rant siyasetinin sonucudur. Erdoğan'la, sarayıyla ve rant çeteleriyle hiçbir zeminde buluşmayacağım. Ben halkımın kavgasını vereceğim. Sonuna kadar." sözleriyle hükûmeti eleştiren Kılıçdaroğlu, CHP'li belediye başkanlarına "bürokratik engelleri dinlememelerini" ve "gerekirse tutuklanmalarını" söyledi. Aynı günde Diyarbakır'daki deprem bölgesini ziyaret eden Adalet Bakanı Bekir Bozdağ ve AKP Diyarbakır milletvekili Oya Eronat, etrafta bulunan halk tarafından yuhalandı. Halk, Eronat ve Bozdağ'a "hırsızlar" diyerek bağırdı. Jeoloji profesörü Celal Şengör, cumhurbaşkanını "Erdoğan tamamen başarısız oldu! Neredeyse her şeyi yanlış yaptı" sözleriyle eleştirdi.

Adıyaman valilik binasında 7 Şubat günü "Adıyaman sahipsiz" diyen vatandaşlara güldüğü iddia edilen Adıyaman Valisi Mahmut Çuhadar, vatandaşlardan "neye gülüyorsun" yanıtını aldı ve basın ile sosyal medyada eleştirildi. Ertesi gün valilik binası önünde makam araçlarına binmekte olan Adıyaman Valisi ve beraberindeki Ulaştırma Bakanı Adil Karaismailoğlu, vatandaşlar tarafından protesto edildi. Valiyi yuhalayan protestocular makam arabasına tekme attı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, depremden etkilenen CHP'li Hatay Belediye Başkanı Lütfü Savaş ve Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Zeydan Karalar ile görüşmedi. Bu durum sosyal medyada tepki gördü. Erdoğan daha sonra CHP'li belediye başkanlarını aradı ve deprem hakkında bilgi aldı.

Depremden sonraki süreçte telefon hatlarının zarar görmesiyle bölgede oluşan iletişimsizlik sonucu eş güdüm sorunları yaşandı. Uzun süre çözülemeyen bu sorunlar halkın tepkisini topladı. Bu sırada Starlink şirketinin sahibi olan Elon Musk'ın, bir vatandaşın attığı Tweet'e yanıt olarak yaptığı "Türkiye hükümeti onay verir vermez, SpaceX şirketimiz Starlink uydularımızı Türkiye'ye gönderebilir" teklifi Türk hükûmeti tarafından "Starlink önerisi için teşekkür ederiz. Türksat'ın yeterli uydu kapasitesi var." denilerek reddedildi.

Diyanet İşleri Başkanlığınca deprem günü yatsı namazından yarım saat önce tüm camilerde depremler sonucu ölen insanlar için sela ve yatsı namazında Kur'an okutuldu. Sosyal medyadan birçok kişi, sela sesi yüzünden enkaz altındaki insanların yardım çağrılarının duyulmasının zorlaşacağını ve sessizliğe gereksinim duyulduğunu söyleyerek karara tepki gösterdi.

11 Şubat günü içerisinde Hatay'da bulunan yapılara ilişkin karot örneklerinin ve laboratuvar sonuçlarının bulunduğu tek katlı Hatay Yapı Denetim ve Şube Müdürlüğü, Hatay Valisi Rahmi Doğan'ın oluruyla yıkılmak istendi. Bölgedeki avukat ve vatandaşların direnişiyle kısmen engel olundu. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'ndan daha sonra yapılan açıklamada ana binadaki yangın merdiveninin ek binanın üzerine çökme riskine karşı, ek binada çalışan kişilerin can güvenliği için binayı boşaltmak istendiğini belirtmiştir.

Hükûmetin KYK yurtlarını depremzedeler için kullanıma açması muhalefete neden oldu. Kredi Yurtlar Kurumu tarafından, yurtlarında kalan öğrencilerden derhal odaları boşaltması istenildi. Yurtlarda kalan öğrenciler, kendilerine boşaltımla ilişkin bilgi verilmediğini belirttiler.

Birçok ulusal ve yerel kanal deprem yayını yaparken Turkuvaz Medya Grubu'nun sahibi olduğu ulusal TV kanalı ATV'nin Müge Anlı ile Tatlı Sert programının sunulmasına izin vermesi eleştirilere neden oldu. Yayında bağış bandı bulunuyordu. 12:00'dan sonra ATV-A Haber ortak yayına geçiş yaptı.

Ciner Yayın Holding'in sahibi olduğu ulusal TV kanalı Habertürk'ün Hatay-İskenderun'da deprem canlı yayını yaparken muhabire "Erdoğan diyor ki; AFAD yetişti, nerede yetişti?" diyen bir vatandaşın sesini kıstı. Aynı TV kanalı Show TV ile ortak yayın yaparken Show TV muhabiri Tuğba Södekoğlu canlı yayında ekiplerin gelmemesinden şikâyet eden bir vatandaşın sözünü kesti ve kamerayı başka yöne çevirdi. Yine Show TV-Habertürk ortak yayını esnasında Show TV muhabiri Tuğba Södekoğlu bu sefer enkaz altındaki bir kişi ile konuşmaya çalıştı. Tuğba Södekoğlu bu skandal davranışları nedeniyle sosyal medyada birçok tepkiye neden oldu. Fakat bu olaylardan sonra istifa etmedi.

Show TV'nin ana haber sunucusu Dilara Gönder, 8 Şubat 2023 deprem özel öğlen canlı yayınında deprem önlemlerini eleştirmesi nedeniyle sosyal medyada gündeme geldi ve övgüler yağdı. 9 Şubat 2023'te sosyal medya hesabı üzerinden istifa ettiğini duyurdu.

Suriye

Suriye Sivil Savunması, depremi "felaket" olarak nitelendirdi ve vatandaşlara binaları terk etme çağrısında bulundu. Kuruluş, gayriresmî olağanüstü hâl ilan etti. Suriye medyası, kuzey Halep Valiliğinde ve Hama şehrinde çok sayıda binanın yıkıldığını bildirdi. Şam'da birçok insan evlerini terk etti. Suriye Ulusal Deprem Merkezi, bu depremin Suriye tarihinde kaydedilmiş en büyük deprem olduğunu açıkladı. Devlet haber ajansı SANA'ya göre, Devlet Başkanı Beşşar Esad, en çok etkilenen bölgelerde kurtarma planı düzenlemek için kabinesiyle acil toplantı düzenledi.

Suriye hükûmet yetkilileri ve devlet tarafından yönetilen medya, ABD ve Avrupa Birliği'nin ülkeye yönelik yaptırımlarını insani yardım eksikliğinden ve kurtarmayı engellemekten sorumlu tuttu. 10 Şubat'ta Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad batılı ülkeleri "insanlık durumunu hiçe saymakla" suçladı. ABD Hazinesi, yaptırımlarının ilk etapta "insani çabalar için güçlü muafiyetler içerdiğini" ve depremden sonra yardım çabaları için kapsamlı bir yetki verdiğini söyledi. Birleşmiş Milletler, Suriyelilerin muhalefetin elindeki bölgelerdeki yaşamları pahasına, yardım sevkiyatlarını yalnızca rejime odaklama politikası nedeniyle de eleştirildi.

Suriye Kurtuluş Hükümeti'nin kontrolündeki İdlib bölgesi, en çok etkilenen bölgelerden biri oldu. Esad rejiminin Kuzey-Batı Suriye'yi kuşatma politikası; Gıda, ilaç ve diğer insani yardım malzemelerinin tedariğini engelleyen İdlib'deki krizi daha da kötüleştirdi. SSG bağlantılı Tahrir el-Şam isyancı milislerinin komutanı Ebu Muhammed El-Cevlani, yardım kuruluşlarını İdlib'deki durumu ihmal etmekle eleştirdi ve uluslararası toplumu yeniden inşa ve yardım çabalarında daha proaktif olmaya çağırdı. "Birleşmiş Milletler'in bir krizde yardım etmesi gerektiğini anlaması gerekiyor." Asilerin kontrolündeki bölgeleri çevreleyen Bab al-Hawa Sınır Kapısı, UNOCHA Müsteşarı Martin Griffith 12 Şubat'ta "Suriye'nin kuzeybatısındaki insanları şimdiye kadar yüzüstü bıraktık" dedi. 13 Şubat itibarıyla Ankara ve Türkiye destekli Özgür Suriye Ordusu, Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi tarafından gönderilen yardım konvoylarının kuzeybatı bölgesine girmesini engellemekle suçlandı.

Birleşmiş Milletler, Rusya'nın isyancıların elindeki bölgelere kontrol noktalarından yardım ulaştırılmasını engelleme girişimlerini eleştirdi. Genel Sekreter António Guterres, Güvenlik Konseyi'ni Kuzeybatı Suriye'ye yardım akışına derhal izin vermeye çağırdı. Amerika Birleşik Devletleri, Suriye'nin tüm bölgelerine yardım çabaları göndermek için tüm kapalı kontrol noktalarının derhal açılması çağrısında bulundu; Bab al-Hava yoluyla insani yardımı artırmak ve BM yardımının girişi için daha fazla sınır kapısı açmak için acil bir BM Güvenlik Konseyi toplantısı çağrısında bulunuyor. Stephane Dujarric 14 Şubat'ta bir Birleşmiş Milletler sözcüsü, "Bab Al-Hava geçişinden yardımla gelen 58 kamyona işaret ederek, kuzeybatıya bir miktar yardım geliyor" dedi. Ancak örgütün ağır teçhizatı veya arama kurtarma ekipleri bulunmamaktadır. "Uluslararası toplumun bir bütün olarak bu yardımı ihtiyaç duyulan yere ulaştırmak için adım atması gerektiğini" vurguladı.

Uluslararası tepki ve insani yardımlar

Ana madde: 2023 Kahramanmaraş depremlerine uluslararası tepkiler

Ülkeler

7 Şubat'ta Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de halk tarafından bağışlanan eşyalar

Singapurlular, Türkiye'deki depremzedeler için yardım topluyor

Hindistan Hava Kuvvetleri tarafından yapılan hava ikmali, Dost Operasyonu kapsamındaki kurtarma operasyonları için NDRF gönüllüleri ve ekipmanlarından oluşuyor

Endonezyalılar, Türk büyükelçiliği önünde bırakılan çiçek aranjmanları ile Türkiye'ye başsağlığı diledi

Birçok ülkenin lideri başsağlığı diledi ve 60'tan fazla ülke pratik destek ve insani yardım sundu. Birleşik Krallık, Yunanistan, Ermenistan, İran, Hindistan, İsrail, Malezya, Moldova, Pakistan, İsviçre ve Meksika, arama ve kurtarma uzmanları, ekipman ve kurtarma köpekleri gönderme sözü verdi. Rusya Savunma Bakanı Sergei Shoigu Suriye'deki Rus kuvvetlerine kurtarma çalışmalarına yardım etmelerini emretti. Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen "Korkunç sayıda ölü, yıkılan bina ve insan ve çok sayıda yaralı. Depremzedelere en sıcak düşüncelerimizi gönderiyoruz" dedi. Hindistan Başbakanı Narendra Modi yaptığı açıklamada "Türkiye'de meydana gelen deprem nedeniyle can ve mal kaybının üzüntüsünü yaşıyoruz. Kederli ailelere taziyeler. Yaralılar tez zamanda sağlığına kavuşsun. Hindistan, Türkiye halkıyla dayanışma içindedir ve bu trajediyle başa çıkmak için mümkün olan her türlü yardımı sunmaya hazırdır” dedi. Hindistan, Ulusal Afet Müdahale Gücü (NDRF) ekibini Hint Ordusu, ortopedi cerrahi, genel cerrahi ve kritik bakım uzmanlarından ve 30 yataklı bir sağlık tesisi kurmak için X-ray cihazları, ventilatörler, oksijen üretim tesisi, kardiyak monitörler ve ilgili cihazlarla donatılmış sağlık ekibini Türkiye'ye gönderdi. Afet yardım malzemesi ve kurtarma ekibini taşıyan ilk Hindistan Hava Kuvvetleri uçağı Adana'ya ulaştı. Hindistan'ın İnsani Yardım ve Afet Yardımı (HADR) ile iki C17 uçağı daha göndereceği belirtilmiştir. İlk NDRF ekibi 50 personel ve özel eğitimli köpekler ile tıbbî malzeme, sondaj makineleri ve yardım çalışmaları için gerekli diğer teçhizattan oluşmaktadır. Hindistan Başbakanlığından "Tıbbi ekipler ayrıca eğitimli doktorlar ve sağlık görevlileri ile temel ilaçlarla hazırlanıyor. Yardım malzemesi gerek Türkiye hükûmeti gerekse Hindistan'ın Ankara Büyükelçiliği ve İstanbul Başkonsolosluğu ile koordineli olarak gönderilecek" denmiş, Türkiye'nin Hindistan Büyükelçisi Fırat Sunel de Hindistan'a teşekkür etmiştir.

Çin, Tayvan, Belçika, Güney Kore, Afganistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Endonezya, Tayland, Singapur, Japonya da maddi destek teklif ederek yardım çabalarına yardımcı olması için ek personel gönderdi.

Kuzey Kore başkanı Kim Jong Un, Suriye önderi Esad'a başsağlığı iletisi gönderdi.

Katar'ın, Türkiye ve Suriye'deki depremzedelere 10.000 adet prefabrik ev göndereceği söylendi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan düzenlediği basın toplantısında 18'den fazla ülke lideri ve başbakanın telefon ederek Türkiye'ye destek teklifinde bulunduğunu belirtti.

Amerika Birleşik Devletleri, Suriye'ye uyguladığı ambargoları altı ay süreyle kaldırdığını duyurdu.

Ermenistan'ın,yardım tırlarının geçmesi için 30 yıldır kapalı olan Iğdır Karakoyunlu Alican Sınır Kapısı'nı açtığı bildirildi.

Kuruluşlar

Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt "bu insani felaketten" etkilenenler için uluslararası yardım çağrısında bulundu. Avrupa Birliği Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ve Avrupa Kriz Yönetimi Komiseri Janez Lenarčič yaptıkları açıklamada çeşitli üye ülkelerden 10 kurtarma ekibinin Türkiye'ye gönderileceğini söyledi. Copernicus Programı da acil durum haritalama hizmetleri sağlamak için etkinleştirildi. Türkiye'nin de üyesi olduğu Avrupa Sivil Koruma Mekanizması da Türkiye'nin talebi üzerine devreye girdi. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de üye ülkelerin destek seferber ettiğini söyledi.

UNDAC, OCHA, UNHCR, UNICEF ve IOM dahil olmak üzere, birçok Birleşmiş Milletler kuruluşu felakete yönelik koordineli müdahaleler duyurdu. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Türkiye'yi sarsan depremler için 3. seviye acil durum ilan etti. Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölge Müdürü Hans Kluge örgütün bölge ofislerinin ilaç ve yardım ekipmanı taşımaya yönelik uluslararası çabalara yardım ettiğini söyledi.

Bir insani yardım kuruluşu olan Norveç Mülteci Konseyi, Suriye genelinde en çok etkilenenlere doğrudan destek sağlayacaklarını söyledi. Uluslararası topluma Suriye ve Türkiye'nin güneyindeki toplu yardım çabalarını desteklemek için mali kaynakların derhal seferber edilmesi çağrısında bulundular. CARE Avustralya, depremlerden etkilenenlere yiyecek, barınak, su ve diğer hayat kurtarıcı malzemeleri içeren acil yardım sağlamak için bir acil durum çağrısı başlattı.

Dünya Bankası Türkiye'ye 1,78 milyar dolar acil durum yardımı hibe edeceğini duyurdu.

Karşıt tepkiler

Almanya'da, depremzedeler için toplanan yardım malzemeleri PKK destekçileri tarafından yakıldı.

Erken tahmin iddiası

Frank Hoogerbeets Twitter @hogrbe

İngilizce: Sooner or later there will be a ~M 7.5 #earthquake in this region (South-Central Turkey, Jordan, Syria, Lebanon).

---

Er ya da geç bu bölgede (Güney-Orta Türkiye, Ürdün, Suriye, Lübnan) ~7,5 M'lik bir #deprem olacak.

3 Şubat 2023

3 Şubat'ta Hollandalı Frank Hoogerbeets'in yakında Türkiye'de olabilecek potansiyel bir deprem hakkında uyardığı tweet, deprem olduktan sonra sosyal medyada çokça paylaşıldı. Hoogerbeets, iddiasına göre tahminini diğer gezegenlerin ve Ay'ın dünyaya olan etkisini ölçerek yaptı. Gezegenlerin belli bir hizaya gelmesinin tektonik levhalara etkisi olduğunu öne süren Hoogerbeets'in görüşü, bilim insanları tarafından sözdebilim olarak kabul edilmektedir. Delft Teknik Üniversitesinde sismoloji profesörü olan Läslo Evers, "yakın gelecekte Endonezya, Şili veya Alaska'da başka bir güçlü deprem olacağını her zaman söyleyebilirsiniz" diyerek Hoogerbeets'in Türkiye depremi hakkında yaptığı tahminin bir tesadüf olduğunu ve varsayımın doğru olduğuna dair bilimsel bir kanıt olmadığını söyledi. Fransız gazetesi Libération 2019 yılında yaptığı bir haberde Hoogerbeets'in sıklıkla gelecek depremler ile ilgili yeterli ayrıntı vermeden tahminler yaptığını, bu kadar çok tahmin olması nedeniyle bazılarının "arada sırada" tuttuğunu yazdı. Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmaları Kurumuna göre depremleri tahmin etmek olanaksızdır. Bilim insanları sadece belirli bir bölgede bir deprem olma olasılığını hesaplayabilirler.

Ayrıca bakınız

• Türkiye'deki depremler listesi
• Türk-Yunan deprem diplomasisi
• Türkiye coğrafyası
• Suriye coğrafyası