Celâl Şengör

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Celâl Şengör
Celâl Şengör in 2021.png
2021 yılında Şengör
Doğum Ali Mehmet Celâl Şengör
24 Mart 1955 (1955-03-24) (68 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Vatandaşlık  Türkiye
Eğitim
Evlilikler
Oya Maltepe (e. 1986)
[1]
Çocuk(lar) 1
Ödüller Bigsby Madalyası (1999)
Gustav Steinmann Madalyası (2010)
Arthur Holmes Madalyası (2010)
Collège de France Madalyası
Rammal Madalyası
Kariyeri
Dalı Jeoloji
Çalıştığı kurumlar İstanbul Teknik Üniversitesi (Emekli)
Oxford Üniversitesi (Misafir Prof.)
Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü (Misafir Prof.)
Salzburg Üniversitesi (Misafir Prof.)
Collège de France (Misafir prof.)
Doktora
danışmanı		 John Frederick Dewey
Etkilendikleri Friedrich Nietzsche
İhsan Ketin
Eduard Suess
Alexander von Humboldt
Georges Cuvier
Charles Darwin
Jules Verne
Bertrand Russell
Karl Popper
Napolyon Bonapart
Aristoteles
Baruch Spinoza

Ali Mehmet Celâl Şengör[2] (d. 24 Mart 1955, İstanbul), Türk yer bilimcidir. Yapısal yer bilimi ve tektonik dallarındaki çalışmaları ile tanınır. Şerit kıtaların dağ kuşaklarının yapısına etkisini ortaya koymuş ve Kimmer Kıtası adını verdiği bir şerit kıta keşfetmiştir.

ABD Ulusal Bilimler Akademisi, Amerikan Felsefe Topluluğu, Rus Bilimler Akademisi ve Sırp Bilimler ve Sanatlar Akademisi üyesidir. Mehmet Fuat Köprülü'den sonra Rus Bilimler Akademisine seçilmiş ikinci Türk profesördür. Alman Jeoloji Derneği tarafından Şengör'e Gustav Steinmann Madalyası verilmiştir. Fransa, Birleşik Krallık, Avusturya ve Amerika Birleşik Devletleri'nde misafir öğretim üyesi olarak çalışmalarda bulunan Şengör, 1988'de Neuchâtel Üniversitesi Fen Fakültesinden şeref bilim doktoru unvanına sahip oldu. 1990 yılında Academia Europaea'ya kabul edilen Şengör, aynı yıl Avusturya Jeoloji Servisi muhabir üyesi, 1991 yılında ise Avusturya Jeoloji Derneği şeref üyesi oldu. Yine 1991 yılında Kültür Bakanlığının Bilgi Çağı Ödülü'nü kazandı. 1992 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Genel Jeoloji Ana Bilim Dalında profesörlüğe yükseldi.

Şengör, 23 Mart 2022 tarihinde İstanbul Teknik Üniversitesinde son dersini vererek 24 Mart 2022 tarihinde emekliye ayrılmıştır.[3]

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

24 Mart 1955'te, Rumeli göçmeni bir ailenin çocuğu olarak İstanbul'da doğdu.[4]

Eğitimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Eğitimine Şişli Terakki Lisesinin ilkokulunda başladı[5] ancak 5. sınıfta öğretmeni ile tartışması üzerine okuldan atıldı.[6] Daha sonra Bayezid İlkokulu'na kaydedildi ve ilkokulu orada tamamladı.[7] İlkokuldan mezun olduktan sonra kimi özel okulların sınavlarına girse de hiçbirini kazanamadı ve -Şengör'ün söylediğine göre kayırmayla- Işık Lisesi Ortaokulu'na girdi.[8] Ortaokulu Işık'ta bitirdikten sonra 1969'da Robert Lisesi'in sınavlarını kazandı.[9] 1973'te olabilecek en düşük not ortalaması olan D ile mezun oldu.[6][10] Robert Koleji bitirdikten sonra öğrenimine devam etmek üzere ABD'ye gitti.

1972'de Houston Üniversitesinde lisans eğitimine başladı, 2,5 yıl sonra (1976) Albany'ye yatay geçiş yaptı.[6][10][11] 1978'de Albany'de bulunan New York Eyalet Üniversitesinin jeoloji bölümünü tamamladı.[12] Aynı üniversitede 1979 yılında "Geometry and Kinematics of Continental Deformation in Zones of Collision: Examples from Central Europe and Eastern Mediterranean" (Tr. Çarpışma Alanlarında Kıtasal Bozulmanın Geometri ve Kinematiği: Orta Avrupa ve Doğu Akdeniz'den Örnekler) teziyle yüksek lisans derecesi aldı.[13] 3 yıl sonra (1982) yine aynı kurumda "The geology of the Albula Pass area, eastern Switzerland in its Tethyan setting: Palaeo-Tethyan factor in Neo-Tethyan opening" adlı doktora teziyle doktora eğitimini tamamladı.[14]

Bilimsel kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

1981'de İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi, genel jeoloji kürsüsünde asistan olarak görev yapmaya başladı. 1984 yılında Londra Jeoloji Topluluğu'nun Başkanlık Ödülü'nü, 1986'da TÜBİTAK Bilim Ödülü'nü aldı. Aynı yıl İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Genel Jeoloji ana bilim dalında doçent oldu.

1988'de Neuchâtel Üniversitesi Fen Fakültesinden fahri bilim doktoru (Docteur ès sciences honoris causa) derecesi aldı. Academia Europaea'ya 1990 yılında kabul edildi ve derneğin ilk Türk üyesi oldu. Aynı yıl Avusturya Jeoloji Servisi muhabir üyesi, 1991 yılında ise Avusturya Jeoloji Derneği fahri üyesi oldu. Yine 1991 yılında Kültür Bakanlığının "bilgi çağı ödülü"nü kazandı.

1992 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Genel Jeoloji ana bilim dalında profesörlüğe terfi etti. 1993 yılında Türkiye Bilimler Akademisinin en genç kurucu üyesi oldu ve akademi konseyine seçildi. Aynı yıl TÜBİTAK Bilim Kurulu üyesi oldu. 1994 yılında Rusya Doğa Bilimleri Akademisi üyeliğine, Fransız ve Amerikan jeoloji dernekleri fahri üyeliğine seçildi. Ayrıca kendisine Fransız Fizik Derneği ve École Normale Supérieure Vakfı tarafından Rammal Madalyası verildi. Şengör 1997 yılında, Fransız Bilimler Akademisi tarafından yerbilimleri dalında büyük ödül (Lutaud Ödülü) ile ödüllendirildi. 1998 Mayıs ayı içerisinde Şengör, Collège de France'ta misafir profesör olarak bir kürsü hakkı elde etti. Burada "19'uncu yüzyılda tektoniğin gelişmesine Fransız jeologlarının katkısı" konulu bir ders verdi ve 28 Mayıs 1998'de Collège de France'ın madalyasını aldı. 1999'da Londra Jeoloji Topluluğu kendisini Bigsby Madalyası ile ödüllendirdi. 2000 yılının Nisan ayında Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Bilimler Akademisi yabancı üyeliğine seçilen ilk Türk oldu.[15] Rusya Bilimler Akademisine Fuad Köprülü'den sonra seçilen ikinci Türk'tür. Ayrıca 2013 yılında Leopoldina Doğa Araştırıcıları Akademisi üyeliğine seçilmiştir.[16]

Şengör, yer biliminde özellikle yapısal yerbilim ve tektonik dallarındaki çalışmaları ile ün yapmıştır. Şerit kıtaların dağ kuşaklarının yapısına etkisini ortaya koymuş ve Kimmer Kıtası adını verdiği bir şerit kıta keşfetmiştir. Orta Asya’nın yerbilimsel yapısını ortaya çıkarmış, kıta-kıta çarpışmasının ön ülkeleri nasıl etkilediği konusunu çözmüştür. Yücel Yılmaz ile birlikte, levha tektoniği içinde Türkiye'nin yerini değerlendiren ve gönderme klasiği hâline gelen bir makale yazmıştır. Yerbilimi ve tektonik konularında 6 kitap, 175 bilimsel makale, 137 tebliğ özeti, pek çok popüler bilim makalesi, tarih ve felsefe ile ilgili de iki kitap ve 300’e yakın deneme yazısı yayımlamıştır. ABD, Rusya, Avrupa ve Almanya'nın bilimler akademisine üye olan Şengör'ün yayımlanmış 1826 makalesi vardır ve bu makalelere 12658 gönderme yapılmıştır. Bunların 1997-1998 yılları arasında Cumhuriyet Bilim Teknik dergisindeki "Zümrütten Akisler" köşesinde çıkmış olanları Yapı Kredi Yayınları tarafından 1999'da "Zümrütnâme" başlığı altında kitaplaştırılmıştır.

Şengör, Paris Ulusal Doğa Tarihi Müzesi'nde Tyrannosaurus rex'in kısa kollarını açıklarken (2005).

Fransa, Birleşik Krallık, Avusturya ve Amerika Birleşik Devletleri'nde misafir öğretim üyesi olarak çalışmalarda bulunan Şengör, Collège de France dışında Birleşik Krallık'ta Oxford (Royal Society Araştırıcı bursuyla), ABD'de Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü (Moore Distinguished Scholar olarak) ve Avusturya'da Salzburg Lodron-Paris Üniversitesinde misafir profesörlük yapmıştır. Şengör ayrıca pek çok uluslararası dergide editör, yardımcı editör ve yayın kurulu üyeliği yapmıştır ve yapmaktadır.

Celal Şengör, ileri düzeyde İngilizce, Fransızca ve Almanca bildiğini söylemekle birlikte; Felemenkçe, İtalyanca, Portekizce, İspanyolca ve Osmanlı Türkçesini okuyabildiğini de söylemiştir.

Şengör'ün yer biliminde yaptığı çalışmalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Şengör yer biliminde özellikle yapısal yerbilim ve tektonik dallarındaki çalışmaları ile ün yapmıştır. Bu konuda 17 kitap, 262 bilimsel makale, 217 tebliğ özeti, 74 popüler bilim makalesi; tarih ve felsefe ile ilgili popüler 13 kitap ve 500’ü geçen deneme yazısı yayımlamıştır. Bunların 1997-1998 yılları arasında Cumhuriyet Bilim Teknik dergisindeki “Zümrütten Akisler” köşesinde çıkmış olanları Yapı Kredi Kültür Sanat Yayınları tarafından 1999’da Zümrütnâme başlığı altında kitaplaştırılmıştır. 2003 yılında ise ikinci deneme kitabı Zümrüt Ayna başlığıyla yayımlanmıştır. Yaşam öyküsü 2010 yılında Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları Nehir Söyleşi serisinde Bir Bilim Adamının Serüveni başlığı altında yayımlanmıştır. Şengör ayrıca pek çok uluslararası dergide editör, yardımcı editör ve yayın kurulu üyeliği yapmıştır ve yapmaktadır.

Şengör, 1980 yılında yaklaşık 250-150 milyon yıl öncesi aralarında bir kara parçası keşfetmiş ve bu kara parçasına Kimmer Kıtası adını vermiştir. Bu kıta Avrasya Superterran'ına bağlı olup Alp ile eski Kimmerid dağlarını süper-orojenez ile birleştirip Şengör'ün Tetisid süper orojenez sistemi adını verdiği ve Neo-Tetis ile Paleo-Tetis'i ayıran 150 milyon yıl önce de Paleo-Tetis'i kapatan bir kıta olarak tanımlamıştır.[17]

Özel hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Ailesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Şengör 1986 yılında Oya Maltepe ile evlenmiştir.[1] Tek çocuğu olan oğlu H. C. Asım Şengör 1989 yılında dünyaya gelmiştir.[18]

Jeoloji merakı[değiştir | kaynağı değiştir]

Jeolojiye olan merakının nasıl başladığı, "Bir Bilim Adamının Serüveni" adlı kitapta, Şengör’ün "Ben jeolojiyi küçük yaştan yani Jules Verne’in Arzın Merkezine Seyahat kitabını okuduğum günden itibaren sevmeye başladım. Hemen arkasından Denizler Altında Yirmi Bin Fersah’ı okudum. Onu da okuduktan sonra kendi kendime, ‘Adam olmak demek, Jules Verne’in tarif ettiği gibi olmak demektir’ diye düşündüm. Bana jeolojiyi Jules Verne sevdirdi..." şeklindeki ifadeleriyle anlatılmıştır.[19] Bir röportajında kendisine ait kütüphanesinde 30.000'in üzerinde kitabı olduğunu söylemiştir.[20]

Sağlık durumu[değiştir | kaynağı değiştir]

Celâl Şengör'e hafif Asperger Sendromu teşhisi konulmuştur ve bunu şu sözlerle anlatmaktadır: "Ben de hafif Aschberger ile teşhis edilmiş bir insanım. Ve bu özelliğime şükran borçluyum. Otistik olmasaydım bilimde elde ettiğim başarıları elde edemezdim."[21]

Politik düşüncesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Şengör'e göre monarşi yargı bağımsızlığını tamamıyla sağlaması nedeniyle ideal yönetimdir.[22]

Dinî inancı[değiştir | kaynağı değiştir]

Şengör, katıldığı programlarda birçok kez ateist olduğunu söylemiştir.[23]

Etnik kökeni[değiştir | kaynağı değiştir]

Şengör, katıldığı Tarih Notları adlı programda kökenini şu şekilde açıklamıştır: "Babaanneme bakıyorum; mavi göz, sapsarı saç, şahane bir endam; Sırp kızı. Gayet açık. Dedeme bakıyorum; tipik bir Arnavut, Sırp karışımı var belli. Anneanneme bakıyorum, tipik bir Helen. Hepsi de Türk. Pasaportlarında Türk yazıyor. (...) Bugün ben kendimi Türk milliyetçisi olarak tanımlarım. (...) Benim damarlarımda bir damla Türk kanı yok, ağabey. (...) Atatürk'ün milliyetçiliği, kardeşim. (...) Biz göçmen miyiz? Ya, biz burayı kuranlarız be! Biz olmasak Türkiye Cumhuriyeti olmayacaktı belki. Sevr'e hapsolmuş oturuyor olacaktık, değil mi? Ben burayı savunmak istiyorum. Çünkü biz vatan kaybetmiş insanların çocuklarıyız."[24]

Tartışmalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kanuni Sultan Süleyman hakkında ifadeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Celâl Şengör zaman zaman yaptığı tarihi ve siyasi açıklamalarla gündeme gelmiştir. Şengör, 8 Mart 2018 tarihinde dünyanın ilk atlası olarak bilinen el yazması “Tabula Peutingeriana” isimli eserin tanıtım toplantısında, Piri Reis’in hayatındaki en büyük talihsizliği Kanuni Sultan Süleyman gibi bir salağın zamanında doğmuş olmasıdır. Fatih zamanında Piri Reis olaydı inanır mısınız bugün bizim sömürge imparatorluğumuz vardı. ifadelerini kullanmıştır. Daha sonra "Kanuni salağın tekiydi." diyen Prof. Şengör, Bir deneydi ama özür dilerim. ifadelerini kullandı.[25][26][27][28]

Celâl Şengör’ün Azerbaycan’da bir grup öğrenciyle sohbet ettiği sırada söylediği En cahil Türkler Müslüman olan Türklerdir. Osmanlı Devleti, benim kanaatimce, Türk tarihinin en alt noktasıdır. Yani orada Osmanlılar, ne eğitime önem verdiler ne bir şeye önem verdiler.[29][30] ifadeleri, bilim camiasının ve tarihçilerin tepkisini çekti. Bunlardan birisi olan, Marmara Üniversitesi'nden Prof. Dr. Mustafa Küçükaşçı, Böyle bir sonuca ulaşmak bilim tarihine aykırı. Bu konuda yeterli araştırma var mı ki bu sonuca ulaşılsın. Anadolu’da yaşayan halkların dilleri, sosyal durumları, imar durumları hakkında yeterli bilgi sahibi değiliz. Araştırma yok bu konuda. Türkler Anadolu’ya gelmeden önce kaç eğitim kurumu vardı, Türkler geldikten sonra kaç medrese açıldı? Anadolu’ya gelen bilim insanlarının Maveraünnehir’den geldiğini biliyorduk. Son dönemdeki araştırmalar Irak’tan da çok sayıda ilim irfan sahibi insanın geldiğini ortaya koyuyor. Tarih perspektifiyle bu değerlendirmeyi yapmak lazım. Türkler İslamiyet ile birlikte medenileşti, şehirleşti. İslamiyete girmeseler göçebe topluluk olarak kalırdı. İslamiyet Arapları da medenileştirdi. Yakın zamanda kaybettiğimiz Prof. Dr. Haluk Dursun’un sözüdür; milletler edep ile devletler erkan ile ayakta durur. Osmanlılar bunun en güzel örneğidir.”[30][31][32] yorumuyla Şengör'ün bu sözlerini eleştirmiştir.

Öte yandan İlber Ortaylı, Şengör için "geniş bir tarih bilgisi vardır" demiştir.[33] İlber Ortaylı ayrıca, Şengör'ün bu konudaki yorumları hakkında "Celal Şengör'ü Türkiye'den kovalamayı düşünüyorsanız çok ayıp edersiniz." diyerek Şengör'ü savundu.[34]

Taciz iddiaları[değiştir | kaynağı değiştir]

16 Eylül 2021 tarihinde ortaya çıkan bir videosunda "Bir öğrencim o kadar kızdırdı ki; eteğini kaldırdım, kıçına bir tokat attım. Kendisi dehşete düştü. Baktım böyle bakıyor bana. Bana bak dedim baban bunu yaptı mı dedim. Bana babam bile bunu yapmadı dedi. Heh dedim eksik kalmış, şimdi tamamlandı" ifadelerini kullanmıştır. Şengör'ün bu ifadeleri kamuoyunda taciz olarak yankı bulmuştur.[35] Öğrencisinin kamuya yansıyan bir şikayeti olmamıştır.[36] İstanbul Teknik Üniversitesi rektörlüğü, Şengör hakkında idari soruşturma başlattığını açıkladı.[37] Yapılan soruşturma neticesinde idari ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilmiştir. Şengör 23 Mart 2022'de İTÜ'den yaş nedeniyle emekliye ayrılmıştır.[38]

Üye olduğu yerler[değiştir | kaynağı değiştir]

Çalıştığı üniversiteler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kitapları[değiştir | kaynağı değiştir]

  • "Zümrütname" (Yapı Kredi Yayınları, 1999)
  • "Hasan Ali Yücel ve Türk Aydınlanması" (TÜBİTAK Yayınları, 2001)
  • "Zümrüt Ayna: Bilimsel Düşünce Üzerine Denemeler" (Yapı Kredi Yayınları, 2003)
  • "Yaşamın evrimi fikrinin Darwin döneminin sonuna kadarki kısa tarihi" (İstanbul Teknik Üniversitesi Yayınları, 2004)
  • "99 Sayfada İstanbul Depremi" (İş Bankası Kültür Yayınları, 2006)
  • "Bilgiyle Sohbet - Popüler Bilim Yazıları" (İş Bankası Kültür Yayınları, 2014)
  • "Dahi Diktatör" (Ka Kitap, 2014)
  • "Aptalı Tanımak" (Ka Kitap, 2015)
  • "Newton Neden Türk Değildi?" (Ka Kitap, 2015)
  • "Bir Toplum Nasıl İntihar Eder?" (Ka Kitap, 2016)
  • "Cehennemdeki Üniversiteliler" (Ka Kitap, 2016)
  • "Bilimin Büyüsü" (İnkılap Kitabevi, 2019)
  • "İstanbul Depremi" (İş Bankası Kültür Yayınları, 2006)

Hakkında[değiştir | kaynağı değiştir]

  • "Bir Bilim Adamının Serüveni - Celal Şengör Kitabı" (Söyleşi: Sefa Kaplan) (İş Bankası Kültür Yayınları, 2010)

Katkıda bulundukları[değiştir | kaynağı değiştir]

  • "Pîrî Reis 1513 Dünya Haritası" (Boyut Yayıncılık, 2013)[44]

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Yurt dışında birçok üniversitede bulunmuş olan Prof. Şengör, birçok uluslararası ödülün de sahibidir. Ayrıca, TÜBİTAK Bilim Ödülü'nü kazanan en genç bilim insanıdır.[45] Ödüllerinin bazıları:

  • Londra Jeoloji Topluluğu, Başkanlık Ödülü (1984)
  • TÜBİTAK, Bilim Ödülü (1986)
  • Neuchâtel Üniversitesi Fen Fakültesi, Şeref Bilim Doktoru (Docteur ès sciences honoris causa) (1988)
  • Kültür Bakanlığı, Bilgi Çağı Ödülü (1991)
  • Fransız Fizik Cemiyeti ve École Normale Supérieure Vakfı, Rammal Madalyası (1994)
  • Collège de France Madalyası (1998)
  • Londra Jeoloji Topluluğu, Bigsby Madalyası (1999)[46]
  • Guztav-Steinman Madalyası (2010)[47]
  • Arthur Holmes Madalyonu[48][49]
  • Mary C. Rabbitt Jeoloji Tarihi ve Felsefesi Ödülü[50]
  • Eduard-Suess Madalyası (2020)[51]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b "'Evet' yanıtı için tam 1 yıl bekledi"Ücretsiz kayıt gerekli. Milliyet. 14 Şubat 2004. s. 21. 20 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2021. 
  2. ^ "Celâl Şengör was elected a member of the U.S. National Academy of Sciences in 2000." 2 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2016. 
  3. ^ "Prof. Dr. A. M. Celâl Şengör". itu.edu.tr. 4 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2020. 
  4. ^ Kaplan, Sefa (2010). Bir Bilim Adamının Serüveni “Celâl Şengör Kitabı”. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. s. 3. ISBN 9786053600046. 
  5. ^ Kaplan 2010, s. 14.
  6. ^ a b c Valansi, Karel (20 Kasım 2019). "'Atatürk akılcılığına sıkı sıkı sarılalım'". Şalom. 21 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2021. 
  7. ^ Şengör, Celal (29 Ocak 2018). "Babamın ardından: Bir bilim adamı babası nasıl olunur?". Habertürk. 19 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2021. 
  8. ^ Kaplan 2010, s. 20.
  9. ^ Kaplan 2010, ss. 27-28.
  10. ^ a b Kaplan 2010, s. 593.
  11. ^ Kaplan 2010, s. 71.
  12. ^ "Bilim Akademisi'ne Türk üye"Ücretsiz kayıt gerekli. Milliyet. 16 Aralık 1990. 19 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2021. 
  13. ^ Şengör, Ali Mehmet Celal (1979). Geometry and Kinematics of Continental Deformation in Zones of Collision: Examples from Central Europe and Eastern Mediterranean (PDF) (Yüksek lisans) (İngilizce). New York Eyalet Üniversitesi, Albany. 19 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Temmuz 2021. 
  14. ^ Şengör, Ali Mehmet Celal (1982). The geology of the Albula Pass area, eastern Switzerland in its Tethyan setting: Palaeo-Tethyan factor in Neo-Tethyan opening (PDF) (Doktora) (İngilizce). New York Eyalet Üniversitesi, Albany. 19 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Temmuz 2021. 
  15. ^ Celâl Şengör 2000 yılında 2 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Altaylar üzerinde yaptığı çalışmalar nedeniyle ABD Ulusal Bilimler Akademisine üye seçildi.
  16. ^ "List of Members". Deutsche Akademie der Naturforscher Leopoldina - Nationale Akademie der Wissenschaften. 2012. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2017. 
  17. ^ The Cimmeride Orogenic System and the Tectonics of Eurasia issue 195 (İngilizce). Geological Society of America. 1984. s. 9. Erişim tarihi: 16 Ocak 2022. 
  18. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2012. 
  19. ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2012. 
  20. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2012. 
  21. ^ Hafif Bir Otistiğim. Imza: Celal Şengör 20 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Aylin Anne, Hürriyet, 18 Ekim 2014. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2017
  22. ^ "Celal Şengör: İdeal yönetim monarşidir, demokrasiye sempatim yok". Sputnik. 26 Kasım 2017. 28 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  23. ^ "Celal Şengör Neden Ateist Olduğunu Açıklıyor - Celal Şengör Anlatıyor!". Evrim Ağacı. 27 Haziran 2020. 31 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  24. ^ "Damarlarımda bir damla Türk kanı yok ama ..." 27 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. OdaTV, 3 Kasım 2018. Erişim tarihi: 15 Şubat 2020
  25. ^ "Kanuni salağın tekiydi' diyen Prof. Şengör: Bir deneydi ama özür dilerim". sputniknews. 5 Mart 2018. 4 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2020. 
  26. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2020. 
  27. ^ "Profesör Celal Şengör'den Kanuni Sultan Süleyman'a Ağır Hakaret - Dailymotion Video". Dailymotion. 
  28. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2020. 
  29. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2020. 
  30. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 28 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2020. 
  31. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2020. 
  32. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2020. 
  33. ^ "İlber Ortaylı, Celal Şengör Hakkında - Geniş Bir Tarih Bilgisi Vardır". YouTube. 22 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2020. 
  34. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2020. 
  35. ^ "Prof. Dr. Şengör'ün sözlerine cinsel taciz nitelendirmesi". ntv.com.tr. 17 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  36. ^ Tezel, Mevlüt. "Ne yaptın sen Celal Hoca?". Sabah. 20 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  37. ^ "İTÜ'den açıklama: Prof. Celal Şengör'e soruşturma açıldı". www.cumhuriyet.com.tr. 20 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2022. 
  38. ^ "Celal Şengör emeklilik kararı aldı". Ensonhaber. 22 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2022. 
  39. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2020. 
  40. ^ "APS Member History". search.amphilsoc.org. 17 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2021. 
  41. ^ "Celal Şengör Sırp Bilimler Akademisi Üyesi Seçildi". 10 Ara 2018. 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  42. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2020. 
  43. ^ "Şengör, A M Celâl". [ölü/kırık bağlantı]
  44. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2013. 
  45. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2012. 
  46. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2012. 
  47. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2012. 
  48. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2018. 
  49. ^ "- YouTube". www.youtube.com. 
  50. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2020. 
  51. ^ "İTÜ Öğretim Üyesi Prof.Dr. Celal Şengör'e Eduard-Suess Madalyası". 13 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Celâl_Şengör&oldid=29424412" sayfasından alınmıştır