Kahramanmaraş

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla

Koordinatlar: 37°53′54″K 36°58′16″D / 37.89833°K 36.97111°D / 37.89833; 36.97111

Bu madde Vikipedi standartlarına uygun değildir. Sayfayı Vikipedi standartlarına uygun biçimde düzenleyerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. Gerekli düzenleme yapılmadan bu şablon kaldırılmamalıdır. (Kasım 2011)
Kahramanmaraş
Maraş Namı:Edeler Diyarı-Ökkeşler Diyarı- Şairler Kenti
—  İl & Büyükşehir  —
Şehir merkezi
Şehir merkezi
Slogan: "Maraş bize mezar olmadan, düşmana gülzar olamaz!"
Kahramanmaraş'ın Türkiye'deki konumu
Kahramanmaraş'ın Türkiye'deki konumu
Ülke Türkiye
Bölge Akdeniz Bölgesi
İdari birimler 11 ilçe
Yönetim
 - Belediye Başkanı Fatih Mehmet Erkoç (AK Parti)
 - Vali Vahdettin Özkan[1]
Yüzölçümü
 - Toplam 14,525 km2 (5,6 mi2)
Rakım 568 m (1.864 ft)
Nüfus (2015)
 - Toplam 1,112,634
 - Yoğunluk 74/km² (191,7/sq mi)
Zaman dilimi DAZD (+2)
 - Yaz (YSU) DAZD (+3)
Posta kodu 46xxx
Plaka kodu 46
Alan kodu (+90) 344
İnternet sitesi: www.kahramanmaras.bel.tr

Kahramanmaraş, eski ve halk arasındaki adıyla Maraş, Türkiye'nin bir ili ve en kalabalık on sekizinci şehri. 2016 itibarıyla 1.112.634 nüfusa sahiptir.[2] Kurtuluş Savaşı'nda işgale direnişi nedeniyle TBMM tarafından 5 Nisan 1925'te şehre İstiklal Madalyası verildi. Maraş olan adı, 7 Şubat 1973'te Kahramanmaraş olarak değiştirildi.

Osmanlı seyyahı Evliya Çelebi, ise Seyahatnamesinde Maraş halkı için, "Kelimatları lisan-ı Türkidir ve ekseriya halkı Türkmendir" der.[3] Maraş ve çevresi başta Oğuzların Avşar, Bayat ve Beydili boyları çoğunlukta olmakla birlikte hemen hemen 24 Oğuz boyunun tamamı mevcuttur.

Dövme dondurmasıyla meşhurdur. Kahramanmaraş'ın dövme dondurması yerel şirketlerin azmi ve katkısıyla ünü tüm dünyaya yayılmış ve birçok dünya şehirlerinde dondurma şubeleri açılmıştır. Japonya'dan ABD'ye, Avustralya'dan Dubai'ye kadar birçok ülkede şehrin ve dondurmanın yerel firmalarca tanıtımı yapılmaktadır.

2012'de çıkarılan 6360 sayılı kanun ile büyükşehir oldu. Aynı zamanda Kahramanmaraş Türkiye'nin elektrik ihtiyacının %14'ünü karşılamaktadır.[4]

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Şehrin adı Hititler döneminde Markasi olarak geçmektedir.[5] Kahramanmaraş'ın Kurtuluş Savaşı'ndan önceki adı Maraş'tır. Kurtuluş Savaşı'ndan sonra İstiklal Madalyası ile ödüllendirilmiş, daha sonra ise TBMM'nin kararıyla 7 Şubat 1973'te 'Kahraman' unvanı verilmiştir. Aynı zamanda Maraşspor'un ismi de Kahramanmaraşspor olarak değiştirilmiştir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Tekir Vadisi, Döngel Köyündeki mağaralarda yapılan araştırmalarda ele geçen buluntular yörede insan yerleşiminin Üst Paleolitik Çağda başladığını; Neolitik, Kalkolitik ve Eski Tunç Çağlarında da sürdüğünü göstermektedir. 2009 yılında Kahramanmaraş merkezde yapılan kazılar esnasında da M.S. 300-400 yıllarına ait olan Germanicia Antik Kenti'ne dair birtakım mozaikler bulunmuş ve üzerlerinde çalışmalara başlanmıştır.[6]

Asur yazıtlarında adı "Markasi" veya "Markas" olarak geçen şehir, bir Geç Hitit devleti olan Gurgum Krallığı'nın başkenti oldu.[7][8] MÖ 711 yılında Asurlular tarafından Gurgum Krallığı ilhak edilince, Markas vilayet merkezi yapıldı.[9] Daha sonra Persler, Romalılar, Bizanslılar, Araplar, Selçuklular, Memluklular, Dulkadiroğulları ve Osmanlılar şehre hakim olmuşlardır.

Maraş'a Kurtuluş Savaşı sırasında halkın gösterdiği direnişten dolayı 7 Şubat 1973'den itibaren TBMM tarafından Kahramanlık unvanı verilerek adı Kahramanmaraş olarak değiştirildi.

11. yüzyılın sonlarında Anadolu'ya kesin olarak yerleşen Türklerin egemenliğinde kaldı. 1243'te Moğol İşgaline uğrayan Maraş,II.Anadolu Beylikleri devrinde Dulkadiroğulları'nın oldu.12 Haziran 1515 tarihinde Turnadağ Muharebesi ile Osmanlı egemenliğine geçen Maraş, 1515-1919 yılları arasında Osmanlı egemenliğinde kaldı.Mütareke Döneminde önce İngilizler, sonra Fransızlar tarafından işgal edildi.

Kurtuluş Savaşı dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kahramanmaraş'ın Kurtuluş Savaşı'ndaki yeri özellikle Türk-Fransız Cephesi ve Maraş Savunması maddelerinde daha detaylı olarak anlatılmaktadır.

Cumhuriyet dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı kanun ile Kahramanmaraş'ta sınırları il mülki sınırları olan büyükşehir belediyesi kuruldu ve 2014 Türkiye yerel seçimlerinin ardından büyükşehir belediyesi çalışmalarına başladı.[10]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Compass rose pale.svg Kayseri Sivas Malatya
Compass rose pale.svg
 
Adana Kuzey Adıyaman
Batı   Kahramanmaraş    Doğu
Güney
Osmaniye Gaziantep Gaziantep

Kahramanmaraş'ın merkezi Ahir Dağı'nın eteklerine kurulmuştur. Bu yüzden şehir merkezi engebelidir. Şehrin merkezi dışında kalan bazı bölgeler düzlük olsa da geneli engebeli bir yapıya sahiptir. Kahramanmaraş iklim yapısında diğer illerden farklıdır. Çünkü Kahramanmaraş'ın il haritası onu 3 bölgeye birden sokmaktadır. Bu sebeple değişken bir iklime sahiptir ancak genelde Akdeniz iklimi hakimdir. Kahramanmaraş'ın bulunduğu bölge şehir merkezi o bölgede olduğundan Akdenizdir. Diğer şehirlerle konumu ise yukarıdaki görseldeki gibidir.

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Nuvola apps kweather.svg Kahramanmaraş iklimi Weather-rain-thunderstorm.svg
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
En yüksek sıcaklık (°C) 18,7 22,4 29,2 36,0 38,0 42,0 45,2 44,4 41,3 37,2 28,9 24,0 45,2
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 9,2 10,9 15,8 21,1 26,7 31,8 35,5 35,9 32,4 25,9 17,6 11,1 22,8
Ortalama sıcaklık (°C) 4,9 6,4 10,6 15,4 20,3 25,2 28,3 28,5 25,2 19,0 11,7 6,7 16,8
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) 1,3 2,2 5,7 9,8 14,1 18,8 22,1 22,1 18,3 12,8 6,9 3,1 11,4
En düşük sıcaklık (°C) −9 −9,6 −7,6 −1,8 5,0 10,3 15,6 15,7 8,6 0,0 −5,6 −7,6 −9,6
Ortalama yağış (mm) 129,1 114,4 98,2 74,4 41,1 6,6 1,1 0,9 8,9 47,5 83,5 126,4 732,1
Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü[11]

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Kahramanmaraş İl Nüfusu: 1.112.634'dür (2016)[2]. İlin yüzölçümü 14.520 km²'dir.[12] İlde km²'ye 77 kişi düşmektedir. (Yoğunluğun en fazla olduğu ilçe: 187 kişi ile Dulkadiroğlu’dur) İlde yıllık nüfus artış oranı %1,46 olmuştur.[2]

2016 yılında TÜİK verilerine göre 11 İlçe ve belediye, bu belediyelerde toplam 693 mahalle bulunmaktadır.[2]

Kahramanmaraş il nüfus bilgileri
Yıl Toplam Sıra Fark Şehir - Kır
1965[13] 438.423 30
  %24     105.090
333.333     %76  
1970[14] 528.982 26 %21Dark Green Arrow Up.svg
  %31     165.056
363.926     %69  
1975[15] 641.480 22 %21Dark Green Arrow Up.svg
  %34     220.710
420.770     %66  
1980[16] 738.032 19 %15Dark Green Arrow Up.svg
  %38     281.382
456.650     %62  
1985[17] 840.472 18 %14Dark Green Arrow Up.svg
  %41     342.428
498.044     %59  
1990[18] 892.952 19 %6Dark Green Arrow Up.svg
  %46     407.215
485.737     %54  
2000[19] 1.002.384 18 %12Dark Green Arrow Up.svg
  %53     536.007
466.377     %47  
2007[20] 1.004.414 18 %0Dark Green Arrow Up.svg
  %58     584.726
419.688     %42  
2008[21] 1.029.298 18 %2Dark Green Arrow Up.svg
  %58     598.471
430.827     %42  
2009[22] 1.037.491 18 %1Dark Green Arrow Up.svg
  %58     605.531
431.960     %42  
2010[23] 1.044.816 18 %1Dark Green Arrow Up.svg
  %61     636.828
407.988     %39  
2011[24] 1.054.210 18 %1Dark Green Arrow Up.svg
  %62     656.783
397.427     %38  
2012[25] 1.063.174 18 %1Dark Green Arrow Up.svg
  %64     675.589
387.585     %36  
2013[26] 1.075.706 18 %1Dark Green Arrow Up.svg
  %100     
     %0  
2014[27] 1.089.038 18 %1Dark Green Arrow Up.svg
  %100     
     %0  
2015[28] 1.096.610 18 %1Dark Green Arrow Up.svg
  %100     
     %0  
Güncel Nüfus Değerleri Tablosu (2017):[29][değiştir | kaynağı değiştir]

Kahramanmaraş il nüfusu: 1.127.623 (2017 sonu). İlin yüzölçümü 14520 km2'dir. İlde km2'ye 78 kişi düşmektedir. (Yoğunluğun en fazla olduğu ilçe: 191 kişi ile Dulkadiroğlu’dur) İlde yıllık nüfus artış oranı %1,35 olmuştur.

2017 yılında TÜİK verilerine göre 11 İlçe ve belediye, bu belediyelerde toplam 693 mahalle bulunmaktadır.

Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Onikişubat (% 2,82)- Andırın (-% 3,37)

İlçelerin Nüfusu ve Artış Oranları-Belediye, Mahalle, Köy Sayıları-Şehir ve Köy Nüfusları ve Oranları-Km2 ye Düşen Kişi Sayısı
İlçe Nüfus '17 Nüfus Artışı % Belediye S. Mah.Say. Şehir nüfus Köy Say. Köy Nüfus Şehirli % Alanı km² Yoğunluk
Afşin 81.107 -0,59 1 66 81.107 0 0 100,00 1.502 54
Andırın 32.998 -3,37 1 57 32.998 0 0 100,00 1.202 27
Çağlayancerit 23.025 -1,26 1 16 23.025 0 0 100,00 470 49
Dulkadiroğlu 224.531 2,27 1 101 224.531 0 0 100,00 1.176 191
Ekinözü 11.484 -1,59 1 21 11.484 0 0 100,00 656 18
Elbistan 142.779 0,00 1 92 142.779 0 0 100,00 2.201 65
Göksun 51.615 0,19 1 68 51.615 0 0 100,00 1.942 27
Nurhak 12.124 -1,81 1 15 12.124 0 0 100,00 1.028 12
Onikişubat 407.956 2,82 1 136 407.956 0 0 100,00 2.429 168
Pazarcık 68.128 -0,09 1 77 68.128 0 0 100,00 1.253 54
Türkoğlu 71.876 1,56 1 44 71.876 0 0 100,00 660 109
Kahramanmaraş 1.127.623 1,35 11 693 1.127.623 0 0 100,00 14.520 78

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Sanayi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kahramanmaraş, iki resmî ve iki de özel OSB'ye sahiptir. Özellikle tekstil ve iplik sanayiinde Türkiye ve Ortadoğu'da önde gelen bir merkez durumuna gelmiştir. Şehirdeki 5. OSB'nin yapımına karar verilmiş olup çalışmalar sürmektedir. Tomsuklu mevkiine yapılacak yeni OSB yaklaşık 25 bin dekar (dönüm) genişliğinde yapılacak ve bu büyüklüğü ile Türkiye'nin en büyük sanayi OSB'si olacaktır.

Barajlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Sır Barajı
  • Menzelet Barajı
  • Kartalkaya Barajı
  • Ayvalı Barajı
  • Klavuzlu Barajı
  • Adatepe Barajı

Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

Kahramanmaraş sınırları içerisindeki Uludaz Tepesi Türkiye'de en çok uğurböceği kolonisini barındırmaktadır. Bu bölgede 2007 yılından beri amatör dağcılar ve profesyonel dağcılık kulüpleri tarafından ve belediyenin desteği ile Uludaz Uğur Böcekleri Festivali düzenlenmektedir.[30]

Mutfak[değiştir | kaynağı değiştir]

En çok bilineni dondurmasıdır. Dondurmasının yanı sıra biberi, ezmesi, tarhanası, kurabiyesi, çemeni, çöreği ve köpük sucuğu da Kahramanmaraş'ta sıkça tüketilen lezzetler olup hediyelik olarak il dışına götürülmektedir [31][32].

Edebiyat[değiştir | kaynağı değiştir]

Kahramanmaraş, yüzyıllar boyu önemli şairler yetiştirmiş ve edebiyatımıza en çok katkıda bulunmuş illerden biridir.Halen şiirin ve şairlerin başkenti olarak anılmaktadır. Son yıllarda Kahramanmaraş'ta başlayan Şiir Festivallerinde ünlü şair ve yazarlar şiir dinletileri sunmakta, vefat etmiş olan Kahramanmaraşlı şairler anılmaktadır. Son olarak TRT'de iki sezon yayınlanmış Yedi Güzel Adam adlı dizi TRT'nin ve Kahramanmaraş milletvekillerinin de desteğiyle Kahramanmaraşta çekilmiştir. Dizi, aynı yıllarda Maraş Lisesinde okumuş olan ve Türk edebiyatının 1960-80'li yıllarına damga vurmuş yedi şair ve yazarı anlatmaktadır.[kaynak belirtilmeli]

Şive[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkçenin Kahramanmaraş ilinde kullanılan şivesinin Batı Anadolu ağızları içindeki konumu Prof. Dr. Leyla Karahan'ın Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması (Türk Dil Kurumu yayınları: 630, Ankara 1996) adlı çalışmasına göre, iki ayrı grupta yer alır:

Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Kahramanmaraş'ın ilçeleri
İlçeler

Altyapı[değiştir | kaynağı değiştir]

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Kahramanmaraş şehir merkezi

Kahramanmaraş Akdeniz Bölgesinin doğusunda bulunmakta ve hem kara hem de demir yolu ulaşımında güneyden ve Akdeniz'den gelen yolları doğuya ve kuzeye bağlayan önemli bir noktadır.

Birçok ilden otobüs seferlerinin bulunduğu otobüs terminali kent merkezindedir.Yeni otobüs terminali kent merkezine 4 Km uzaklıktadır.

Kahramanmaraş tren istasyonu ile demiryolu ulaşımı sağlanmaktadır.

Türk Hava Yolları İstanbul (Atatürk Havalimanı) - Kahramanmaraş arasında haftanın her günü direk karşılıklı günlük 2 sefer haftada 14 sefer düzenlemektedir.THY ile birlikte PEGASUS havayolları da haftanın 4 günü İstanbul (Sabiha Gökçen Havalimanı) - Kahramanmaraş arasında karşılıklı sefer düzenlemektedir. Ayrıca Anadolu Jet ile Ankara-Kahramanmaraş arasında haftanın her günü direk karşılıklı seferler ile havayolu ulaşımı sağlanmaktadır.

Konum[değiştir | kaynağı değiştir]

Konum Bilgileri Tablosu[değiştir | kaynağı değiştir]

Konum Bilgileri
İlçe Kuruluş Yılı[33] Alanı km²[12] Rakım mt. Merkeze km[34] Ulaşan Yollar[34]
Afşin 1944 1.502 1.237 143 -19=>46-02
Andırın Cumh.önce 1.202 1.047 81 -04=>46-51, 46-78
Çağlayancerit 1987 470 1.103 64 -04 (K.maraş)=>46-01, -03=>02-57
Dulkadiroğlu 2012 1.176 538 3 -K13=> -01
Ekinözü 1990 656 1.282 174 -19 (Elbistan)=>46-07
Elbistan Cumh.önce 2.201 1.139 158 -19, 46-07
Göksun Cumh.önce 1.942 1.347 89 -03, -19, 46-78
Nurhak 1990 1.028 1.401 201 -20=>46-03
Onikişubat 2012 2.429 558 5 -04
Pazarcık Cumh.önce 1.253 750 46 -02
Türkoğlu 1960 660 488 23 -04, -01
Kahramanmaraş Cumh.önce 14.520 562    

Spor[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Kahramanmaraş'ta spor

2017-2018 Sezonu sonunda, Kahramanmaraş Spor A.Ş. 2. Ligi 11.sırada tamamladı. Ayrıca Futbol BAL ve kadınlar liginde birer takımı küme düştü, voleybol erkekler 1.lig takımı 1920 Maraşspor da küme düştü. Voleybol liglerinde 2 takımı daha var.

Kahramanmaraş Spor A.Ş. , Ziraat Türkiye Kupası 3. turunda Tokatspor’u, 4.turda Çaykur Rizespor A.Ş.’yi elemiştir. 5.turda Başakşehir A.Ş.'ye elenmiştir.

Önemli spor tesisleri: 12 Şubat Stadyumu (14.600), Osman Sayın Spor Salonu (1.000), Batıpark Karakucak Güreş Sahası (2.500), 12 Şubat Yüzme Havuzu (750).

Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir]

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Domuztepe

  • Kahramanmaraş Ulu Camii

  • Kahramanmaraş şehir merkezi

  • Trabzon Caddesi

  • Göksun Çayı

  • Göksun Çayı'nın üzerinde bir köprü

  • Sütçü İmam Türbesi

  • Kahramanmaraş Kapalı Çarşısı

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Ntv.com.tr, Valiler Kararnamesi Yayımlandı, Erişim:01 Haziran 2016
  2. ^ a b c d Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :0 isimli refler için metin temin edilmemiş (Bkz: Kaynak gösterme)
  3. ^ http://turkoloji.cu.edu.tr/ATATURK/arastirmalar/mehmet_yetiskin_osmanli_maras.pdf
  4. ^ *Kanal46.com. ""Kahramanmaraş Türkiye’nin enerji üretim merkezi"". http://www.kanal46.com/haber.php?h=43080.  (Türkçe) (28 Mart 2013).
  5. ^ Maraş il yıllığı 1967. 1967. s. 74. http://books.google.com.tr/books?id=0HAsAQAAIAAJ. 
  6. ^ "Germanicia Antik Kenti Mozaikleri". Kahramanmaraş İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 22 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20171222051544/http://www.kahramanmaraskulturturizm.gov.tr/TR,152552/germanicia-antik-kenti-mozaikleri.html. Erişim tarihi: 20 Aralık 2017. 
  7. ^ "Kahramanmaraş". Büyük Larousse. 12. Milliyet Gazetesi Yayınları. s. 6192. 
  8. ^ Payne, Annick (2012). Iron Age Hieroglyphic Luwian Inscriptions. Society of Biblical Lit. ISBN 978-1-58983-658-7, s. 7.
  9. ^ Bryce 2012, s. 128.
  10. ^ "Kanun No. 6360". 15 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150615124332/http://www.resmigazete.gov.tr:80/eskiler/2012/12/20121206-1.htm. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2014. 
  11. ^ "Resmî İstatistikler - Kahramanmaraş". Meteoroloji Genel Müdürlüğü. 17 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160417052310/http://mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=K.MARAS. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2016. 
  12. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :1 isimli refler için metin temin edilmemiş (Bkz: Kaynak gösterme)
  13. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BspvHjWj. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtnlF3j0. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtqUsbB5. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Btupg8gd. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtwtNUmJ. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtyZCfuR. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu0jqLRX. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu27SUB5. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu3xCOEX. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuE9KhR1. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  23. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuFlQdks. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  24. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuH2HzTH. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  25. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6EZxq20w7. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  26. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6NPV9L1jw. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  27. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFDK23VK. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  28. ^ "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
  29. ^ TÜİK 01 Şubat 2018 Verileri
  30. ^ "Uludaz Uğur Böcekleri Festivali". Milliyet. 29 Ağustos 2013. 3 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160103143522/http://www.milliyet.com.tr/uludaz-ugur-bocekleri-festivali-tatil-1756321/. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2015. 
  31. ^ http://kahramanmaras.bel.tr/haber/2015/10/09/buyuksehir-yorex-fuarinda
  32. ^ http://www.kmtb.org.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=128:kahramanmara-yoeresel-ueruenler-fuarinda&catid=37:mansethaber&Itemid=80
  33. ^  İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
  34. ^ a b Karayolları Genel Müdürlüğü
  35. ^ Kahramanmaraş Siliana İle Kardeş Şehir Oldu

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Flag of Turkey.svg Türkiye portali
Vikipedi'nin kardeş projelerinden
Kahramanmaraş
hakkında daha fazla bilgi edinin
Commons'ta ara Commons'ta dosyalar
Vikikaynak'ta ara Vikikaynak'ta belgeler
Türkiye Türkiye'nin illeri
Kahramanmaraş'ın ilçeleri
Kahramanmaraş valileri
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kahramanmaraş&oldid=19743648" adresinden alındı.