Ebu Muhammed el-Cevlani
| Ebu Muhammed el-Cevlani | |
|---|---|
| |
| Tahrir el-Şam lideri | |
| Görevde | |
| Makama geliş 28 Ocak 2017 | |
| Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
| 1. el-Nusra Cephesi lideri | |
| Görev süresi Ocak 2012 - Temmuz 2016 | |
| Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
| Yerine gelen | Makam kaldırıldı |
| Şam Fethi Cephesi lideri | |
| Görev süresi Temmuz 2016 - Ocak 2017 | |
| Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
| Yerine gelen | Makam kaldırıldı |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Ahmed Hüseyin el-Şara 1975-1979 Suriye |
| Milliyeti | Arap |
| Dini | İslam |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı |  El-Kaide (2003-2016)
|
| Çatışma/savaşları | Irak Savaşı Irak İsyanı Suriye İç Savaşı |
Ahmed Hüseyin el-Şara (Arapça: أحمد حسين الشرع; d.1975-1979, Dera)[1][2] veya tanınan adıyla Ebu Muhammed el-Cevlani (Arapça: أبو محمد الجولاني), silahlı İslamcı grup Şam Fethi Cephesi'nin kurucusu ve lideri olan, daha sonra Şam Fethi Cephesi' ni bir araya getirdiği muhalif gruplarla genişleterek kurduğu Tahrir el-Şam örgütünün kurucusu ve lideri olan Suriyeli, İslamcı. Grubun öncülü olan el-Nusra Cephesi'nin de kurucusu ve lideriydi.[2]
Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]
Cevlani tam bilinmeyen bir tarihte (1975-1979 arası olduğu düşünülmektedir) Suriye'nin güneyinde Dera'da doğdu. Amerika Birleşik Devletleri'nin birçok ülkeyle Irak'a müdahalesine kadar Arapça öğretmeni olarak çalıştı.[3] Irak Savaşı çıkınca Irak'a geçiş yaptı ve Amerikan işgal kuvvetlerine karşı savaşmaya başladı. Bu süreç içerisinde Irak el-Kaidesi'ne girdi ve hızla yükseldi. Örgütün lideri Ebu Musab ez-Zerkavi ile tanışıklığı bulunuyordu. 2006 yılında Zerkavi'nin bir hava saldırısı sonucu öldürülmesiyle birlikte Irak'ı terk etti. Lübnan'a geçti ve başka bir köktendinci örgüt olan Cund eş-Şam'a lojistik destek sağladı. Bir süre Lübnan'da kaldıktan sonra tekrar Irak'a döndü, çatışmalar sırasında Amerikan ordusu tarafından tutuklandı, Bucca Kampı'na konuldu. Bu hapishanede birçok mahkuma Arapça öğretti. 2008 yılında Bucca Kampı'ndan çıkınca o dönem Irak İslam Devleti'nin önemli isimlerinden ve liderlerinden olan Ebu Bekir el-Bağdadi ile birlikte el-Kaide adına çalışmaya devam etti, bir süre sonra örgütün Ninova sorumlusu oldu.[4]
Suriye İç Savaşı[değiştir | kaynağı değiştir]
Arap Baharı'nın etkisiyle birlikte gösteriler Suriye'de de görülmeye başlandı. Kısa süre sonra olayların kontrolden çıkmasıyla Irak İslam Devleti'nin lideri Ebu Bekir el-Bağdadi, Cevlani'yi Suriye'ye gönderdi. Cevlani El-Nusra Cephesi'nin temelini oluşturdu; para, silah ve militan desteğini Bağdadi'den aldı. Irak İslam Devleti'nin Suriye'deki kolu olarak hareket etmesi planlanıyordu. 23 Ocak 2012'de temelini oluşturduğu ve kurduğu el-Nusra'nın lideri ilan edildi. Örgüt Suriye'deki direnişçi grupların başında gelmeye başladı. 2012 yılının Aralık ayında el-Nusra Amerika Birleşik Devletleri tarafından terör örgütü olarak tanındı.[5]
Cevlani'nin kurduğu el-Nusra'nın Suriye'de birçok bölgeyi ele geçirmesi ve güçlü bir yapı oluşturması sebebiyle Irak İslam Devleti lideri Ebu Bekir el-Bağdadi, örgütün kendilerine bağlı olduğunu ve Irak İslam Devleti'nin Nusra ile birleştiğini açıkladı. Cevlani'yse bunu reddetti fakat Cevlani her türlü desteği Bağdadi'den almaya devam ediyordu. Bütün meşruiyetini kaybetmek istemeyen ve Irak İslam Devleti'ne karşı müttefik arayan Cevlani, Eymen ez-Zevahiri'ye bağlılık yemini etti ve örgütün el-Kaide'ye bağlı olduğunu duyurdu. Böylelikle el-Nusra Cephesi, el-Kaide'nin Suriye şubesi olmuş oldu.[6][7] Bu gelişmeler karşısında Bağdadi Suriye'de hak iddia etmeye devam etti, militanları kendisine bağlılık yemini etmeye çağırdı ve Suriye'de el-Nusra ile çatışmaya başladı. Bu çatışmalar sonucunda Irak İslam Devleti, el-Nusra'nın elindeki toprakları bir bir ele geçirerek Irak ve Şam İslam Devleti'ne dönüştü. Cevlani ağır yenilgi aldı.[8]
Uzun süre ortalıkta gözükmeyen Cevlani, 2015 yılının Mayıs ayında Al Jazeera'nin Mısırlı muhabiri Ahmed Mansur ile bir röportaj gerçekleştirdi. Cenevre Barış Konferansı'nı saçmalık olarak gördüğünü belirtti, Batı destekli Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu'nun Suriye'nin temsilcisi olamayacağını söyledi. Bunun yanında Suriye İç Savaşı'na fiili olarak müdahale etmiş herhangi bir Batı ülkesinin hedeflerinde olmadığını, Suriye'de savaşan Irak ve Şam İslam Devleti, Hizbullah ve Suriye ordusunun öncelikli hedefleri olduğunu açıkladı. Bunların yanında röportajda Suriye'de savaş sonrası savaşan müttefik grupların ve halkın görüşünü alarak bir "İslam Devleti" oluşturmak istediğini, herhangi bir mezhebin de hedefinde olmayacağını ekledi.[9] Aynı yılın ağustos ayında Usame bin Ladin'in oğlu Hamza bin Ladin'in desteğini aldı. Irak ve Şam İslam Devleti'nin Suriye'de gücünün erimeye başladığı dönemde sık sık konuşma yapmaya başladı. Yine yaptığı bir konuşmada hedef alınması gereken bölgenin Rusya'nın güçlü olduğu Lazkiye bölgesi olması gerektiğini söyledi.[10] Bunların yanında Rusya'da bulunan müslümanları Rus sivilleri hedef almaya davet etti.[11][12]
28 Temmuz 2016'da Cevlani tarafından başka bir açıklama yapıldı. Nusra'nın "Şam Fethi Cephesi" adında devam edeceği duyuruldu. Cevlani bu açıklamada el-Kaide'ye herhangi bir yeminde bulunmadı böylece el-Kaide'ye olan bağlılığını da bitirmiş oldu ve tamamen bağımsızlaştı.[13][14][15] 28 Ocak 2017'de de örgütün adını Tahrir el-Şam yaptı.
Cevlani'nin yönettiği Tahrir el-Şam daha çok İdlib bölgesinde faaliyet göstermektedir. 2019 yılında Nureddin Zengi Hareketi'nin İdlib'de HTŞ'ye yenilmesinin ardından İdlib'in kontrolü tamamen HTŞ'ye geçmiştir.[16]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "El-Kaide ile bağlantılı tüzel kişi, kuruluş veya organizasyonlar" (PDF). TBMM. 6 Nisan 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2016.
- ^ a b "The Nusra Front breaks ties with al-Qaeda" (İngilizce). The World Weekly. 28 Temmuz 2016. 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2016.
- ^ "Abu Muhammad al-Golani". Counter Extremism Project (İngilizce). 20 Şubat 2015. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
- ^ Abdul-Zahra, Qassim; Karam, Zeina. "Elusive Al-Qaeda leader in Syria stays in shadows". www.timesofisrael.com. 7 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
- ^ "Terrorist Designations of the al-Nusrah Front as an Alias for al-Qa'ida in Iraq". U.S. Department of State. 21 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
- ^ "Al-Nusra Commits to al-Qaida, Deny Iraq Branch 'Merger'". Naharnet. 13 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
- ^ Atassi, Basma. "Qaeda chief annuls Syrian-Iraqi jihad merger". www.aljazeera.com. 9 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
- ^ "ISIS vows to crush rival rebel groups | News , Middle East | THE DAILY STAR". www.dailystar.com.lb. 7 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
- ^ "Syria Al-Qaeda leader: Our mission is to defeat regime, not attack West". america.aljazeera.com. 1 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
- ^ "Syria's Nusra Front leader urges wider attacks on Assad's Alawite areas to avenge Russian bombing". www.telegraph.co.uk. 12 Ekim 2015. 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
- ^ "Russian Embassy shelled in Syria as insurgents hit back - Yahoo News". web.archive.org. 19 Ekim 2015. 15 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
- ^ "Head of al Qaeda's Syrian branch threatens Russia in audio message | FDD's Long War Journal". www.longwarjournal.org. 14 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
- ^ "Nusra Cephesi: Devrimi kurtarmak için El Kaide ile bağımızı koparıyoruz". Al Jazeera Turk - Ortadoğu, Kafkasya, Balkanlar, Türkiye ve çevresindeki bölgeden son dakika haberleri ve analizler. 29 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
- ^ "Syrian Nusra Front splits from al-Qaeda". BBC News. 29 Temmuz 2016. 30 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
- ^ "Analysis: Al Nusrah Front rebrands itself as Jabhat Fath Al Sham | FDD's Long War Journal". www.longwarjournal.org. 30 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
- ^ "Al-Qaida-linked group in Syria strengthens hold on northwest - The Washington Post". web.archive.org. 10 Ocak 2019. 15 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.