Kur'an

"Kuran" buraya yönlendirilmektedir. Diğer kullanımlar için Kuran (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Kur'an
Bilgi
Din	İslam
Dil	Klasik Arapça
Bölümler	114 (liste)

Kur'an (Arapça: القرآن el-Kur'an) veya Kur'an-ı Kerim, Müslümanlara göre, ayetleri Allah tarafından Cebrail adındaki melek aracılığıyla İslam peygamberi Muhammed'e vahiyler hâlinde indirilen bir kutsal kitaptır. İslam inancında, Kur’ân, Muhammed'in gerçek bir peygamber olduğunu kanıtlayan, O'nun en önemli ve en büyük mucizesidir. İslam hukukunun (şeriat) oluşturulmasında hadis ile birlikte dayanak alınır ve Müslümanlar ibadetlerinde Kur'an'dan çeşitli bölümleri okurlar.

Müslümanlar, Kur'an yanında İncil, Tevrat ve Zebur'u da Allah tarafından insanlara gönderilen kutsal kitaplar olarak tanımlarlar. Ancak, diğer üç kitabın sonradan tahrif edildiğine, son kutsal kitap olan Kur'an'ın ise Kıyamet'e kadar Allah tarafından korunacağına inanırlar. Kur'an'ın İslam'da ilk insan, aynı zamanda ilk peygamber olduğuna inanılan Adem'den itibaren gönderilen ilahi metinlerin tamamlayıcısı olduğuna inanılır.

İslam öncesi Araplar ağaçlar, kuyular ve dağlara ilişkin kıssa ve mitolojiler kurgulamış, Safa, Merve, Ebû Kubeys, Arafat, Mina ve Müzdelifede bulunan kaya ve dağlara ilişkin kültler oluşturmuşlardır. Kur’an, bir kısım tapınmaları kaldırmasına rağmen kökleşmiş Arap mukaddesatıyla çatışmamış, aksine büyük oranda bu ritüelleri devam ettirmiştir. Bazen geçmiş uygulamaları bilmeden Kur'an'ı anlamak imkansızlaşır; tarihsel olarak insanlar, aydan daha büyük bir zaman birimi kullanmıyordu. "Ben 200 yaşındayım." diyen biri, aslında ayları sayıyordu, yılları değil. Gerçekte 16 yaşındaydı. "Nuh'u kavmine gönderdik de içlerinde elli yılı müstesna bin sene durdu." (Ankebut 14) Benzer bir sıkıntıya " O gün bacak açılır ve secdeye çağrılırlar ama güç yetiremezler" (Kalem 42.) ayetinin anlaşılmasında rastlanır. Mealcilerin “paçaların tutuştuğu” şeklinde çevirdiği ifade, bir hadisle birlikte eski tanrı heykelleri gözden geçirildiğinde daha anlamlı hale gelmektedir. Çünkü bu yapılarda, sağ ayağı önde ve bir baldırı açık olan heykel, bu heykelin bir tanrı heykeli olduğunun kanıtı olarak yorumlanmaktadır.

Kur’an’a dayalı düşünce ve uygulamalar günümüzde evrensel insan hakları, cinsiyet eşitliği ve bireysel özgürlükler bakımından problemli uygulamalardır. Mustafa Öztürk ve Fazlur Rahman Malik gibi tarihselci anlayışa sahip ilahiyatçılar Kur’an’daki birçok hüküm ve ifadenin, yazıldığı dönemin anlayışını yansıtan (tarihsel) ifadeler olduğunu, evrensel ahlak değerlerine uymayan, ganimetler, kölelik, evlilik, cezalar gibi Kur’ani hükümlerin günümüzde bağlayıcılık ifade etmediğini, bu hükümlerin Kur’an’ın ilahi niteliğine dokunulmamak şartıyla terk edilmesi gerektiği görüşlerini ifade etmektedirler.

İskenderiye Kütüphanesinde sergilenen Antik Kur'an el yazması.

Etimoloji

Kur’ân sözcüğü Arapça okudu anlamındaki qarâ'â (قرأ) sözcüğünün üç harfli mastarıdır, "okunan şey" veya "okumak"; Kerîm ise "soylu, asil" ve "eli açık, cömert" anlamlarına gelir. Ayrıca "Kur’ân" kelimesi Kur’ân'da "okunan, okuyuş, okuma" "ekli, katlı, derli" anlamında da kullanılmıştır.

Kur'an'da bir sureye adını veren Yusuf ve Kardeşleri Firavun'un Huzurunda, James Tissot, Mısırlı tarihçi Ahmed Osman'a göre Yuya'nın hikâyesi Tevrat ve Kur'an'a Yusuf olarak geçer.

Biz onu, akıl etmeniz için Arapça "okunuş"la indirdik. (Yusuf Suresi: 2)

Kur’ân okuyacağında kovulmuş şeytanın şerrinden Allah'a sığın. (Nahl Suresi: 98)

Kur’ân okunduğunda onu işitin de durup düşünün ki merhamet olunasınız. (A'râf Suresi: 204)

Şüphesiz, bu Kur’an en doğru yola iletir ve salih amellerde bulunan mü'minlere, onlar için gerçekten büyük bir ecir olduğunu müjdelemektedir. (İsrâ Suresi: 9) Kur’ân'dan indirir olduklarımız, inananlara şifâ ve rahmettir. (İsrâ Suresi: 82)

"Kur’ân" için "El-kitap" (Bakara: 1,2), "el-Furkân" (Furkân Suresi: 1), "ez-Zikr" (Hicr Suresi: 9), "en-Nûr" (Nisâ Suresi: 174), gibi kelimeler de kullanılmıştır.

Dini anlatımlarda Furkân-ı Hâkim, Mushâf-ı Şerif, Kelâmullah, Kitâbullah gibi isimlerle de anılır.

Tarihçe

Ana maddeler: İslam tarihi, Kur'an'ın tarihi, Vahiy ve Vahiy kâtipleri

Muhammed ve Cebrail, Câmi'ut-Tevârîh'te yer alan bir minyatür, 1307

Peygamberlik dönemi

Rivayetlere göre daha sonraları Kur'ânı oluşturmak üzere derlenen vahiyler Muhammed'e 610 yılında, Ramazan ayı ve Kadir Gecesi'nde Mekke yakınlarında Nur Dağı üzerindeki Hira Mağarası'nda inzivada iken başlar, vahyin 13 yılı Mekke, 10 yılı da Medine dönemi olmak üzere 23 yıl sürer. Buna göre Mekke’de gelen vahiyler "Mekkî", Medine'de gelen vahiyler ise "Medenî" olarak adlandırılır. İnananlar arasında ilk vahiyin Yaratan Rabbinin İsmi ile oku. İnsanı bir pıhtıdan yarattı. Oku ve senin Rabbin sonsuz kerem sahibidir. Ki O, kalem ile insana bilmediği şeyleri öğretti. (Alak: 1-5) ayetleri olduğuna inanılır.

Melek Cebrail ile Muhammed

Kur’ân, vahiy kâtipleri tarafından zaman zaman deri, kemik gibi çeşitli nesneler üzerine yazıya geçirilmekle birlikte, tamamının Muhammed hayattayken yazıya geçirilip geçirilmediği konusu tartışmalıdır.

Mekke vahiyleri hacimsel olarak Kur’ân'ın 2/3 kısmını oluşturur. Bu dönemde vahiyler sözlü olarak ezberlenmiş, daha sonraki hicrete yakın birkaç yıl ile Medine dönemi olarak ifade edilen yazım döneminde kayda geçirilmişlerdir.

Nuh'un gemisi, Zübdetü't-Tevarih. Gılgamış Destanı Tevrat ve Kur'an'da yeniden yorumlanır. Ancak gemi, Tufan sonrasında Tevrat yazarlarına göre Ararat dağına oturduğu halde, Kur'anda Cudi dağına oturtulur.

İçerik: Mekkî âyet ve sureler İslam inanç ve ahlâkı ile ilgili konuları kapsar; Allah'ın birliğine, meleklere, peygambere, kitaplara ve Âhiret Günü'ne iman gibi konular işlenir, Allah ile eş tutulan putlar reddedilir, İman, ölüm, hayat, kıyamet, âhiret, cennet, cehennem gibi konular eski kavimlerin başlarına gelenler üzerinden şiirsel bir dille işlenir. O: "Dini dosdoğru ayakta tutun ve onda ayrılığa düşmeyin" diye dinden Nuh'a vasiyet ettiğini ve sana vahyettiğimizi, İbrahim'e, Musa'ya ve İsa'ya vasiyet ettiğimizi sizin için de bir şeriat kıldı" ayetiyle Kur’ân'ın Âdem'den itibaren devam eden tevhid dini ve vahiy zincirinin devamı olduğu vurgulanmıştır. (Şura: 13)

Medine dönemi: Bu dönemde ahlak ve ibâdetler dışında insanlar ve toplumlar arası ilişkilerle ilgili düzenlemeler de Kur'an'da yerini alır. Çünkü İslam toplumunda bu hükümleri uygulayacak yeterli askeri ve yaptırım gücüne ulaşılmıştır. İslami literatürde adına sebeb-i nüzul denilen olaylar ve sorunları çözümleme ve yönetme amacıyla şer'i hukukun kuralları, anlaşmalar, barış ve savaş (cihad) ayetleri bu kapsamda değerlendirilebilir. Bu dönemde Muhammed yönetiminde, küçük bir site İslâm Devleti, Medine'de oluşmuştur.

Tarih ve arkeoloji araştırmaları

Muhammed'in Mekke hayatı ve bununla bağlantılı olarak Müslümanların ilk kıblesinin ve Kur'an'ın ilk yazım yerinin neresi olduğu konusu 1970'li yıllardan bu yana sarsıcı tartışmaların konusudur. Mekke'nin, rivayetlerin aksine, arkeolojik araştırmalarda İslam'ın kuruluş yıllarına göre daha yeni bir şehir olarak ortaya çıkışı, bilinen tarih kaynakları ve haritalarda adının 8. yüzyıl öncesinde geçmemesi, yerinin ticaret yolları üzerinde olmaması yanında toprağının tarıma uygunsuz oluşu, ayrıca erken İslam tarihi hakkında ipuçları veren Kur'an ve hadis rivayetlerinde tanımlanan bazı yer isimleri ve özellikleri ile Mekke coğrafi yapısının uyuşmaması gibi nedenlerle bazı kişiler Muhammed'in gerçek olmayan kurgusal bir kişilik olduğuna inanmışlardı. Patricia Crone, Michael Cook gibi, diğer bir kısım araştırmacılar metin ve arkeolojik araştırmalara dayanarak, "Mescid-i Haram"ın Kuzeybatı Arap Yarımadası'nda bulunduğunu varsaydılar.(rivayet kültürüne dayalı klasik eserlerde ifade edildiği gibi Mekke'de değil) İslam'ın çıkış yıllarında Arabistan'da çok sayıda bölgesel dil ve alfabe kullanıldığı Kur'an yazımında kullanılan dil ve alfabenin Nebati bölgesinde gelişen, erken dönem Arapçası olduğu görülmektedir. Emevi halifesi Abdülmelik zamanında Alfabe ve son şekli verilerek resmileştirilen Kur'an üzerinde çalışmalar yapılmış ve bu dil Devletin resmi dili haline getirilerek, Arap fetihleri ile de diğer bölgelere süratle yayılmıştır.(bkn.Araplaşma)

ultraviyole ışık altında Kuran, Sana'a el yazmaları, U.V ve X ışınları kullanılarak çıplak gözle görülemeyen alt metinler ve metin üzerinde yapılan değişiklikler ortaya çıkartılabilmektedir.

Muaviye'nin ölümü sonrasında çıkan iç karışıklıklarda Kabe'nin Yezid'in askerlerince yıkıldığı, Kabenin aslına uygun olarak yeniden inşa edilmesinin İslam dünyasında uzun süre tartışıldığı ancak bunun gerçekleşmediği geleneksel tarih yazımında da ifade edilen bir konudur. Kıble üzerinden yapılan bazı araştırmalar İslamın ilk kuruluş yeri olarak Petrayı öne çıkarmıştır.

Kanadalı arkeoloji ve İslam tarihi araştırmacısı Dan Gibson "Quranic Geography" ismiyle kitaplaştırdığı araştırmalarında en eski camilerin kıble duvarları ve mihrap yönlerinin Petra'yı göstermeleri nedeniyle, bu bulgularla ayet, hadis ve siyer kaynaklarındaki ipuçlarını bir araya getirerek Muhammed'in Petra'da yaşamış ve buradan Medine'ye göç etmiş olduğu sonucuna ulaşmıştır. Ona göre Kur'an'da bahsedilen “bekke” veya “mekke” sözcükleri de Petra'yı ifade eden kelimelerdi. O'na göre ilk kıble de Kudüs'teki Mescid-i Aksa değil Petra'da Al-Lat tapınağı olarak kullanılan Kabe olmalıydı.

Harici video

The Sacred City (2016) (Kutsal Şehir), Türkçe

Bu yapı Müslümanların İkinci Fitne olarak niteledikleri Abdullah bin Zübeyr ayaklanması sırasında mancınıklarla yıkılmış, İbni Zübeyr karataşı Kabe'de bulunan diğer kutsal eşyalarla birlikte alarak Emevi saldırılarından uzakta, bugünkü Mekke'nin bulunduğu yere taşımış yeni tapınağı burada inşa etmişti. Emevilere karşı Abbasilerin desteğini kazanan yeni mekan birkaç yüzyıllık bir geçiş dönemi sonunda tamamen benimsenmiş, yeni yapılan camilerin yönü Mekke'ye dönük olarak inşa edilmeye başlanmıştır. Ancak Emevi etkisinde kalan Kuzey Afrika ve Endülüs camileri yönlerini bambaşka bir yöne, Güney Afrika'ya çevirerek yeni kıbleye karşı çıkmaya devam etmişlerdir.

Konu ile ilgili ortaya atılan bir diğer iddia ise “bekke”nin bekaa ile bağlantılı olarak ele alınan Kudüs kenti olduğu yönündedir.

Geleneksel görüşün argümanları; Araştırma sonuçlarının değerlendirilmesinde, Müslümanların Kâbe'nin yerini doğru hesaplayamadıkları için bazı camilerde kıble yönünün yanlış olduğu gerekçesiyle karşı çıkılmaktadır.Bir diğer argüman 7. yüzyılda yaşayan John Bar Penkaye isimli Süryani bir yazarın Abdullah bin Zübeyr'in isyanı devam ederken yazdığı kroniklerinde Kabe'nin taşınmasından veya Petra'dan bahsetmemesi, Kabe'nin konumunun çölün uzak noktalarında olarak bahsetmesidir. 741 yılında yazılmış olan Bizans-Arap kroniğinde Yezid'in Petra'ya değil de Mekke'ye saldırdığından bahsedilmektedir. 8. yüzyılda yaşamış Theofanis isimli Bizanslı yazar da benzer bir şekilde olayın bir zamanlar Bizans toprağı olan Petra'da değil de Mekke'de yaşandığından bahsetmektedir. Tarihi kayıtlarda Mekke adının geçmediği iddiasına 2.yüzyılda yaşayan coğrafyacı Batlamyus Arabistan'da bulunan şehirler arasında saydığı "Macoraba"nın Mekke ile aynı şehir olduğu savı ile cevap verilmiştir. Nitekim, son zamanlarda antik haritaları yeniden oluşturmak ve konumlarını modern koordinatlara çevirmek için gelişmiş matematiksel modeller kullanan araştırmacılar, Mekke ve Batlamyus'un bahsettiği Macoraba şehrinin aynı yerde olduğunu doğrulayabildiler.

Rivayet kültürüne dayalı eserlerin dışında tarih bilimi açısından İslamın erken tarihi, ne zaman ortaya çıktığı, hangi coğrafyada doğup dünyaya yayıldığı konusu günümüzde belirsizliğini korumakta, bu konuda farklı coğrafyalara işaret eden bulgular ileriye sürülmektedir. Tartışmalarda Petra dışında Kûfe ve Hîre (Güney Irak) bölgeleri öne çıkmaktadır. Bizans kronikleri ve Hıristiyan din adamlarının kayıtları, basılı paralar ve Abbasiler döneminde İslam’ın hikâyesinin yazılma sürecine katılan hadisçi ve tarihçilerin yaşam bölgeleri, Hire, Yathrib gibi bazı antik şehirlerin isimleri ve diğer bulgular Muhammed’in ve erken dönem İslam coğrafyasının Güney Irak bölgesi ile ilişkilendirilmesine ve Muhammed’in hayat hikâyesinin birden fazla kişinin hikâyelerinin birleşimi olabileceği kanaatine yol açmıştır. (Ayrıca bkn. https://en.wikipedia.org/wiki/Islam:_The_Untold_Story)

Derlenmesi ve kitaplaştırılması

Kur’ân Muhammed'in ölümü sırasında olasılıkla sahabeden değişik kişilerin ellerinde küçük yassı taşlar, rıka denilen deri, ağaç yaprağı, bir çeşit kağıt, deve ve koyun kemikleri, ektab olarak ifade edilen ağaç parçası gibi malzemeler üzerine yazılmış dağınık parçalar hâlinde bulunuyordu. Halife Ebu Bekir (ö. 634) zamanında kurulan bir komisyonla Kur’ân parçaları bir araya getirildi.

Rivayete göre Yemâme savaşlarında 70 kadar hâfızın ölmesi üzerine Ömer bin Hattab dönemin halifesi olan Ebu Bekir’e başvurarak konunun görüşülmesini ister. Ebu Bekir, Zeyd bin Sâbit başkanlığında aralarında Abdullah bin Zübeyr, Sa'd bin Ebi Vakkas, ve Abdurrahman bin Haris bin Hişâm'ın da bulunduğu bir komisyon kurdurur. Zeyd, elinde yazılı "Kur’ân" metni olan herkesin bu metinleri getirmesini, ayrıca metinleri bizzat Muhammed'den duyduklarına dair iki güvenilir şahid gösterilmesini ister. Olası imla hataları için Osman bin Affan tarafından bu komisyona "Kureyş'e göre yazın" emri verilir. Ortaya çıkartılan ve "sayfalar hâline getirilmiş" ya da "iki kapak arasındaki sayfalar" anlamına gelen imam mushaf Ebu Bekir'in ölümünden sonra Hafsa'ya emanet edilir.

On birinci yüzyıl el yazması Kuzey Afrika Kur’ân'ı (British Müzesi).

Kişisel mushaflar

A. Jeffery'e göre İslam’ın erken dönemlerinde yirmi sekiz adet şahsi mushaf bulunmaktaydı. Bu mushaflarda bugün resmi mushaflarda bulunanlardan farklı olarak İbn Mes‘ûd’un mushafında Fâtiha ve Muavvizeteyn sûrelerinin mevcut olmadığı, Übey b. Kâ‘b’ın mushafında kunut dualarının iki ayrı sure olarak yer aldığı, Ali’nin mushafını nüzûl sırasına göre tertip ettiği bilinmektedir.

Düzenlenmesi

Muhammed'in ilk vahyi, Alak Suresi, Kur'an düzenlemelerinde 96. sıraya konmuştur, güncel yazı stiliyle

Bugünkü Kur'an sureleri sure ve ayetlerin yazılış (İslami literatürde iniş) sırasına göre değil, Fatiha dışında kabaca surelerin uzunluğuna göre dizilmişlerdir. Kur'an'a Kronolojik sıraya uymayan bugünkü şeklinin Osman zamanında verildiğine ve çoğaltılarak değişik şehirlere dağıtıldığına inanılmaktadır. Bununla birlikte bilinen en eski el yazmalarından olan Sana'a el yazmalarından incelenen 926 parçanın % 22'si bilinen Kur'an'dan tamamen farklı bir yazılış, linguistik ve surelere ait diziliş farkı sunmaktadır.

648'de Ermenistan ve Azerbaycan'ın fethinde Şamlı ve Iraklı askerlerin farklı okuyuşları tartışma ortaya çıkardı. Bu tartışma üzerine Huzeyfe bin Yemân, Halife Osman bin Affan'a başvurarak bu durumun düzeltilmesini, ihtilafın ortadan kaldırılmasını istedi. Bunun üzerine Osman bin Affan, Zeyd bin Sâbit'i tekrar görevlendirerek, Ebû Bekir'in emriyle derlenmiş olan Kur’ân'ın çoğaltılmasını emretmiş ve çoğaltılan mushaflar çeşitli İslam merkezlerine gönderilmiş, bunun ile farklılık gösteren diğer mushaflar yakılmışlardır. Böylece, Muhammed'in ölümünden sonra 20 yıl içinde Kur'an'ın derlenip yazıya geçirilmesi ve çoğaltılması yapılmıştır.

Ehli Beyt/Şii iddiaları

Bunlardan en önemlisi Kur'an'ın toplanması esnasında ehli beytin faziletleri ile alakalı bazı parçaların Osman mushafına alınmadığı yani Kur’an’ın tahrif edildiği iddiasıdır. Şehristânî ilaveten aslında Ahzab suresinin Bakara suresine denk 300 ayetlik bir sure olduğunu ve recm âyetinin de onda bulunduğu ifade ederek, bu suredeki pek çok ayetin ridde savaşlarında kaybolduğuna dair bir dizi rivayete yer verir.

Emeviler dönemi düzenleme ve değişiklikleri

En erken yazımı döneminde, Arap alfabesi, bugün kullanılan 28 harfe karşılık, noktalama gibi hiçbir yardımcı işaret içermeyen 22 harfi karşılayan 15 farklı harften oluşmaktaydı. Kur’ân'ın ilk yazılışındaki alfabetik yetersizlikler sonraki zamanlarda kıraat mezheplerini ortaya çıkartmıştır. Emevi valisi Haccac'ın emriyle ilk defa aynı şekilde yazılan farklı harfleri ayırt edebilmek için noktalama işaretleri ve sesli harfler oluşturuldu. Haccac üzerinde birtakım değişiklik ve düzenlemeler yaptırdığı yeni Kur'an metninin resmi nüsha olarak belirlenmesi amacıyla eski yazım Kur'anları toplatarak yaktırmış ve yerine yeni yazım Kur'an metinlerinin dağıtılmasını sağlamıştır.

Uzatma, nokta, hareke gibi işaretlerin yer almadığı bu yazıma Emeviler döneminde ilâve edilen işaretlemelerle okuyuş şekli de (tecvid) yazılı olarak belirlenmiştir. Farklı yazım şekillerine sahip farklı kuran nüshalarında, surelerin anlamları da değişebilmektedir. Başlangıçta Kureyş lehçesi ile okunan Kur’ân'ın sonradan 7 Arap lehçesiyle okunmasına müsaade edilmiştir.

Korunduğu inancı / Mukatta ve 19 gizemi

Sana'a el yazmaları, Stanford '07 ikili yazmasının sağdaki sayfası. Üst katman Bakara suresinin 265-271 nolu ayetleridir. İkili katman Kur'an'ın ilk yazısının üzerine yapılan eklemeleri ve günümüz Kur'anları ile farklılıkları ortaya koymaktadır.

İlk zamanlar vahiy kâtipleri tarafından papirüs, deri ve kemik üzerine yazılarak saklanan Kur'an ayetlerinin ilk nüshaları bulunmamaktadır.

Günümüz İslam coğrafyasında birbirinden küçük ayrıntı ve anlam farklılıkları barındıran değişik Kur'an nüshaları bulunmakta ve kullanılmaktadır. Müslüman alimlerin çoğunluğu, günümüz metninin Muhammed'in okuması ve hatta yazdırması ile oluşan Kur'an metni olduğuna inanırlar. Batılı araştırmacılar Kur'an'ın orijinal metninin korunup korunmadığı konusunda farklı yaklaşımlara sahiptirler.

Mukattaa ve 19 sistemi, güncel metinler üzerinde yapılan bir çalışmayla Kur'an metninin 19 sayısının tam katları üzerine tasarlandığını ve bu sistemin kanıtlaması üzerinden Kur'an metninin değişikliklerden korunarak günümüze kadar korunduğunu savunan bir tez ileri sürülmüştür. Bu sayının sistemin dayanağı olarak Müddessir suresinin 30. ayeti gösterilir. Bu tezin savunucuları, 14 asırdır anlamları anlaşılmayan başlangıç harf setlerinin de bu sistem yoluyla açıklandığı kanaatindedirler.

Araştırmacı Lüxenberg Kur'an dilinin %10 kadar bir bölümünün Arami-süryani dili üzerinden anlaşılabileceğini ileri sürmektedir. Din, mitoloji ve etimoloji üzerine çalışma ve araştırmalarını yayınlayan İlyas Özkan Mukatta harfleri ile ilgili olarak, bu harflerden E,L,M ve E,L,R gibi harflerin Süryanice ilahi (Mezmur) okumalarında başlangıç cümlesi olarak kullanılan "güçlü olan tanrı konuşuyor" gibi standart deyimlerin kısaltmaları olduğu üzerinde durmaktadır.

Harici video

İlyas Özkan'ın Kur'an'da 19 gizemi ile ilgili açıklamaları. Özkan, farklı takvim hesaplarının çevriminde ortaya çıkan 19 yıllık döngünün ve farklı sistemleri benimseyen toplumların arasındaki mücadelenin, Müddessir suresinde şiir diliyle ele alındığını anlatmaktadır.

Bu tez 1974 yılında Reşad Halife tarafından yayımlanmıştır. Bu tezin öğretilerine örnek olarak:

• Besmele'nin 19 harften oluştuğu iddiası ve besmelenin Kuran'da 114 (19$\times$6) defa geçmesi
• Kuran'daki toplam sure sayısının 114 (19$\times$6) olması verilebilir.

Tez yayımlandığı yıllarda İslam dünyasında büyük ilgi görse de 1985'te Reşad, bu sisteme uymadığı gerekçesiyle Tevbe suresinin, günümüz mushaflarının hemen hepsinde ayet olarak yazılan 128 ve 129 sıralı cümlelerinin ayet olmadığını, kitabın yazımından sonra insanlar tarafından eklendiğini iddia etti. Bu iddiası İslam dünyasında büyük tepki çekti ve Reşad'ın Hicr suresinin 9. ayetini inkar ettiği ileri sürülerek gelenekçi müslümanlar tarafından büyük oranda reddedildi.

En eski Kur’anlar

Ana maddeler: Sana'a el yazmaları ve Osman'ın Kur'anı

New York-Metropolitan Museum of Art'ta sergilenen ve Mavi Kur’ân olarak bilinen mushafta Rum Suresi'nin 28 ilâ 32. ayetleri.

Radyokarbon çalışmaları sonucunda %95 doğruluk payı ile 578-669 yılları arasına tarihlenen bilinen en eski Kur'an metinlerinden biri Yemen'de bulunmuş San'a el yazmalarıdır. El yazmaları, daha eski ve kısmen silinmiş bir alt katman ile bu katman üzerine daha sonra yazılmış yeni bir katman olmak üzere iki katman ihtiva etmektedir. Eski, aşağı katman silinmiş olmasına rağmen yazıldığı mürekkebin içerdiği metaller yazıyı görünür hâle getirmektedir. Eski metnin üzerine yazılmış yeni katman standart Kur'an'dan çok da farklı olmamakla birlikte, eski katman Osman mus'hafı standart Kur'an'dan ek veya eksik kelimeler, Tâhâ Suresi'ndeki 31. ve 32. ayetlerin sırasının farklı olması ve Tevbe Suresi'nin 85. ayetinin bulunmaması gibi yönlerden farklılıklara sahiptir.

Diğer bir Kur'an mus'hafı (MS 9. yüzyıl) Özbekistan'ın Taşkent şehrindeki bir müzede sergilenen Osman Mus'hafıdır. Komünizm döneminde Semerkant'tan zorla alınarak Sankt-Peterburg'da sergilenmiş, sergilenmesi için Başkortostan'a gönderilmiş, 1924 yılında geri verilmiştir. Bazı sayfaları 2000 ve 2003 yılında Christie's Londra ve Sam Fogg koleksiyonunda satılmıştır.

Bilinen en eski Kur'an mus'haflarından Osman Mus'hafı, Taşkent, Özbekistan.

Çoğaltılıp çeşitli İslam şehirlerine gönderilen orijinal Osman Mushaflarından biri de Topkapı Müzesi'nde sergilenmektedir. Bunun yanında, İstanbul Türk ve İslam Eserleri Müzesi'nde bulunan en eski mus'haflar şunlardır:

• No: 457. Osman'ın imzasını ve Hicri 30 senesini taşıyan mus'haf.
• No: 557. Ali'nin imzasını taşıyan mus'haf.
• No: 458. Ali'nin yazısı olduğu kabul edilen mus'haf.

Vatikan Kütüphanesinde bulunan el yazmaları

110 adet parçadan oluşan el yazmalarının en eskileri miladi 1. yy'a kadar inebileceği ifade edilen tarihlendirmelere sahip el yazmalarıdır.

İslam toplumundaki yeri

9. yüzyılda İslam akait mezhepleri arasında Kur'an'ın ezeli ve ebedi olup olmadığı, bir diğer ifade ile yaratılmışlardan olup olmadığı konusu üzerinde büyük tartışmalar yaşanmıştır. Bazıları Kur'an'ın Allah ile birlikte ezeli olarak var olduğu, dolayısıyla yaratılmadığı görüşünü benimsemişler, akılcılığı ön plana çıkaran Mutezile mezhebi ise Kur'an'ın yaratılmış olduğu görüşünü benimsemiştir. Sufilere göre bu tartışma yapay ve yanlıştır.

Tılsımlı tunik (15-16. yy, Kuzey Hindistan, Metropolitan Müzesi)

Geleneksel anlayışta Kur’ân abdest alınarak tutulur. Bunun sebebi Vakıa Suresi 79. ayetinde "O'na (Kur’ân'a), ancak tertemiz olanlar dokunabilir." denilmesidir. Kur’ân'ın bütün metnini ezberleyen kişiye hâfız denir. Kur’ân'ı düzgün bir sesle okumaya tilavet denir.

Müslümanlar günlük ibadet olan namazı kılabilmek için Kur’ân'dan en azından birkaç âyeti ezbere bilmek zorundadırlar: Kur’ân'dan kolayınıza geleni okuyun, salâtı ikâme edin/namazı kılın. (Müzzemmil Suresi : 20)

Şeriat ve fıkıhta

Birincil kaynak olarak Kur’ân'a dayandırılan şeriat kanunları kadın-erkek ilişkileri, savaş, evlilik, boşanma, miras paylaşımı, şahitlik gibi birçok konuda konulan kurallar ile yüzyıllar boyunca İslam toplumlarını ve sosyal hayatı düzenleyici etkiler yapmıştır. Klasik şeriat uygulamaları farz sayılan ibadetlerin terkini dinden çıkma saydığı ve onlara için ölüme varan şiddetli cezalar verdiği halde, insan hakları kavramının gelişmesi ile İslam ülkelerinde ibadetlerin ceza veya mükafatının uhrevi olarak değerlendirildiği, daha seküler veya kısmi şeriat uygulamaları ön plana çıkmaktadır. Klasik şeriat uygulamalarından bir kısmı insan haklarına karşı ciddi ihlaller içermektedir.

İslam fıkıh mezhepleri Kur'an’ı şeriatın birincil kaynağı olarak kabul ederler.

Afganistan'da Devrimci Kadın Birliği'nin 26 Ağustos 2001 günü gizlice kayda aldığı görüntülerde bir kadın, burkasını açtığı için iyiliğin emredilmesi ve kötülüğün men edilmesinden sorumlu din polislerince halk ortasında sopayla cezalandırılıyor.

Kur'an'a göre başlıca suçlar ve cezalandırma şekilleri şunlardır:

• Zina: Kur'an'a göre 100 sopadır. Zina yapan cariye ise o zaman da bu cezanın yarısı kadar ceza alır. Ancak şeriatta hadislere göre bekarlara 100 sopa evlilere ise recm cezası uygulanır. Şeriat yasalarında tecavüz (ırza geçme) gibi bir suç tanımı bulunmamaktadır.

• Hırsızlık: Hırsızlık eyleminde sağ elden başlayarak, ellerinden bir tanesinin kesilmesi şeklindedir.

• Kazf: İffetli kadına yapılan zina isnadı, 80 sopa ile cezalandırılır ve şahitliği kabul edilmez. (Ayrıca bkz. İfk Olayı)

• Yol kesme: Eylemlerinin çeşidine ve ağırlığına göre sağ el ve sol ayaklarının çapraz olarak kesilmesi, hapsedilme veya sürgün cezaları verilir.

İslam İşbirliği Teşkilatı'na üye ülkeler arasında şeriatı hiçbir şekilde uygulamayan, kısmen veya tamamen uygulayan veya bölgesel farklılıklarla birlikte uygulayan ülkeler:

  Yargıda şeriatı uygulamayan İslam İşbirliği Teşkilatı üyesi ülkeler

  Şeriatı kısmen (kişisel durumlarda: evlilik, boşanma, miras ve velayet) uygulayan, bunun dışında uygulamayanlar

  Şeriat kanunlarını bütünü ile kabul eden ülkeler

  Şeriatı bölgesel farklar gözeterek uygulayan ülkeler

• Öldürme ve yaralama suçları: Kısas uygulanır. Kısas cana can, göze göz, dişe diş, hüre hür, köleye köle, kadına kadın gibi doğrudan suçu işleyen kişi ya da kabile toplumlarında ait olduğu kabilenin işlenen suçun aynısı bir karşı eylem ile cezalandırılması anlamına gelmektedir. Kabile toplumunun adalet anlayışında öldürülen kişi için karşı tarafta öldürülen kişiye eşit statüde bir kişi (kadınsa kadın, köleyse köle vb.) öldürülmekteydi.

"Öldürülen insanlar konusunda size kısas farz kılındı. Hüre karşı hür, esire karşı esir, kadına karşı bir kadın. Kim, öldürülenin kardeşi tarafından bir bedel karşılığı bağışlanırsa, örfe uysun ve bedeli güzelce ödesin."(Bakara 2/178)

Uygulama Bakara (2/178) ayetine göre yapılır. Ancak ayette geçen "kadına kadın" ifadesinin neshedilmesi ve ayette geçmediği halde Müslüman birisinin Müslüman olmayan bir kişiyi öldürdüğünde kısas uygulanıp uygulanmayacağı konuları tartışmalıdır. Şeriat yasalarına göre köle bir insan hür bir insanı öldürdüğünde kısas yapılır, ancak hür bir insan bir köleyi öldürdüğünde kısas yapılamaz. Abdülaziz Bayındır'a göre ilgili ayet ile Tevrat hükümlerinden dişe diş, göze göz, kulağa kulak, buruna burun ve yaralamalarda misliyle karşılık verme gibi kısas hükümleri kaldırılmıştır.

İslam'da ve Kur'an'da kadının yeri konusunda Müslümanlar arasında birbirinin tam aksi iki farklı eğilim görülür. Bunlardan birisi İslam'ın kadını en yüksek mertebeye oturttuğu, kadınlara bütün haklarını verdiği şeklinde iken; diğeri ise Kur'an'ı ataerkil Arap toplumunun önyargılarını yansıtan, kadınları ikinci sınıf bir konuma hapseden bir metin olarak algılayanların tutumudur.

İslam toplumlarında kadının durumunu İslam dininin kurallarının yanı sıra sosyal ve siyasi çevre, etnik yapı ve İslâm öncesinden gelen kültür mirası belirlemiştir. Bu sebeple İslâm dünyasında kadının her yerde ve her dönemde aynı konumda olduğunu söylemek mümkün değildir. Ayrıca şeriat hukukunda erkeklerde olduğu gibi esire veya cariye kadınların giyim kuralları, dini ve toplumsal hakları ve sorumlulukları hür kadınlardan tamamen farklıdır.

Kur'an okuyan kız.

Savaş esiri olarak kadın; Savaşlarda esir alınan kadınların durumu insan hakları açısından kritik bir meseledir. Geleneksel Kur'an yorumlarına göre bu kadınlar alınıp satılan cariyeler ile eşit ve ganimet olarak mülk edinilmiş kadınlardır. Bu kadınların başkaları ile nikahlı olup olmadıkları göz önüne alınmaz ve diğer mülk edinilen kadınlar gibi, hak sahipleri (savaşçılar veya bunları satın alanlar) tarafından bedenleri üzerinde -rızaları alınmadan- cinsel tasarruflarda bulunulabilir.(Müminûn;5-6) (Ayrıca bkz. İnsanlığa karşı suçlar ve savaş suçları, en:Sexual slavery in Islam)

Kur'an'da kadın giyimi ile ilgili emir kipi ile ifade edilen cümlelerde kadın giyimi ile ilgili net bir çerçeve çizilmemesi, İslam'da kadın giyiminin yüzyıllar boyunca tartışılan, bir uçta sadece avret olarak tanımlanan edep yerlerinin (cinsel organlarını) örtülmesini yeterli gören, diğer uçta kadının el ve yüzler dahil bütün bedeninin örtülmesini zorlayan anlayışların ortaya çıkmasına neden olmuştur.

Günümüzde kadın eğitimine ve Onun sosyal hayata katılımına değişik rivayetler ve birkaç ayet -orijinal metni ve muhtemelen tarihsel bağlamından kopartılarak yapılan tercümeleri- ile desteklenen çıkarımlarla şiddetle karşı çıkan Köktendinci terör örgütleri İslam dünyasında varlığını sürdürmekte, eğitim kurumlarına ve özellikle kız öğrencilere karşı saldırılar düzenlemektedirler. (Bak. Taliban, Boko Haram, Malala Yusufzay)

Otokratik yönetimler, şeriat ve itaat kültürünün ön planda olduğu, bireysel özgürlük ve değerler anlayışının gelişmediği toplumlarda, Kur'an'ın mutlak bir inançla Allah'ın emir ve yasaklarından oluştuğu anlayışının sürekli olarak toplumsal belleğe işlenmesi, tesettür ve zorunlu ibadet kurallarına aykırı davranan bireylere karşı dinsel zorbalığın ve kadına yönelik şiddetin İslam coğrafyasında yaygın olarak görülmesi sonucunu doğurur.

Kur’ân'ın mucize olduğu inancı

Ana madde: Kur'an mucizeleri

Kur'an mucizesine kanıt olarak ileri sürülen ayetlerden; doğumu yaklaşan Meryem, taze hurma için ağacı silkeliyor, Tema Yalancı-Matta İncilinden alınmış.

Müslümanlar arasında Kur’ân’ın harf, kelime sayıları, anlatım özellikleri, gelecekten ve bilimsel keşiflerden haber verme gibi değişik alanlarda büyük mucize örnekleri sergilediğine ve Kur’ân’ın bu sebeplerle taklit edilemeyeceğine inanılır. İ'caz-ül-Kur’ân, Kur’an’ı dil, anlatımda estetik, bilim tarafından daha sonraları bulunan ve açıklanan konuların Kur'an tarafından, hiç kimsenin bilmediği bir dönemde ortaya konulmuş olduğu gibi konuları araştırır, mucize oluş iddialarını ve bunun dayanaklarını inceler.

Anlam tabakaları; Batıni-Hurufi yaklaşımlar: Ebced, cifr

Batıni anlayışa göre Kur'an ayetlerinin avam ve havasa yönelik gizli anlam tabakaları, işaretleri ve bağlantıları bulunmaktadır. Bu bağlantıların açığa çıkartılması için Ebced hesabı kullanılarak Arap alfabesindeki her harfe sayısal bir değer atanır ve böylece yazılar sayısallaştırılır. Bu yaklaşımlarda Ebced, Arap yazısı ve Kur'an tarihinin ortaya koyduğu kronolojik yazım düzeni gibi düzenleme ve yazım şekilleri atlanarak günümüz metinlerine uygulanır, ayetlerden yeni anlamlar ve çıkarımlar elde edilir. Bazı çevrelerde tevafuklu Kur'an nüshalarından da Kur'an'ın mucizesi olarak bahsedilir.

Harici video

İlyas Özkan ve konuğu Kur'an'da "demirin indirilmesi" ifadesini metalurji tarihi ile bağlantılı olarak tartışıyorlar.

elif ا	1	Haح	8	sinس	60	teت	400
be ب	2	Tıط	9	'aynع	70	500
cim ج	3	yâي	10	feف	80	Hıخ	600
dal د	4	kefك	20	Sadص	90	zelذ	700
he ه	5	lâmل	30	kafق	100	Dadض	800
vav و	6	mimم	40	raر	200	900
ze ز	7	nunن	50	şınش	300	ğaynغ	1000

Mesela: Arapçada demiri ifade eden Hadid kelimesinin ebced hesabıyla değeri 26'dır. 26, demirin atom numarasıdır. Ayrıca belirlilik ekiyle birlikte (El-Hadid) kelimenin ebced karşılığı da 57'dir. Bu da demirin durağan izotoplarından birinin kütle numarasıdır. Kur’ân'da demirden bahseden sure Hadid Suresi Kur’ân'ın 57. suresidir.

İddialara göre Kur’ân'da geçen bazı sözcüklerin buna benzer anlamlı tekrarları bulunmaktadır. Said Nursi de Risale-i nurun kendisine yazdırıldığı ifadelerinin yanında 33 Kur'an ayetinin ebced yoluyla Risale-i nurlara işaret ettiğini iddia etmiştir. Bu iddialara karşı çıkan çalışmalar ve eleştiriler de yayınlanmıştır.

Mitolojik kültür / Hikayelerin göçü

Ayrıca bakınız: İslam mitolojisi ve Cin Suresi

Ashab-ı Kehf'in yaşadığına inanılan mağaralardan birisi (Selçuk). En eskisi Mahaprasthanika Parva'da bulunan hikayenin farklı şekilleri Roma, Yunan ve Yahudi efsanelerinde yer alır. Hıristiyan versiyonu Arbişop Yakup tarafından yazıldı. Kur'an'ın 18. suresi 309 yıl uyuyan insanların hikayesine ayrılmıştır.

Cinlerin siyah kralı Malik, Kitab'el Bulhan, 14. yüzyıl. Malik Kur'an'da cehennem bekçisidir.

Meryem Suresi'nde bahsedilen Bakire Meryem. İlk kez Yakup İncili'nde yer alan apokrif hikayeye göre Meryem'in ebedi bekareti İsa'nın doğumu sonrasında ebe tarafından onaylanmaktadır.

Bir ifrit tarafından süslenen Makhan, Buhara, 1648; İfrit kelimesi Kur'an anlatımında Süleymanın hikâyelerinde kullanılır.

Temel örüntüleri birbirine yakın olan hikâyeler toplumsal hareketlerle göç eder, olaylar zamana ve işlendiği bölgeye göre değişir, kahramanlar, karakterler ve anlatımlar yeni özellikler kazanır, yeni anlayışlara uymayan karakter özellikleri silinir. Olağan hikâyeler zamanla olağanüstü nitelikler kazanır. İnsanlar tarihte yaşayan kişilerin gerçek hikâyelerine ilgi duymamakta, kahramanlar gerçek kişiliğinden uzaklaştırılarak, insanüstü bir konuma getirilmektedir. Halkın belleği olayları kategoriler, şahısları arketipler hâlinde saklar, gerçek şahısları veya gerçek olayları saklamakta zorlanır. Bu nedenle herhangi bir olay ve tarihsel bir kişilik sözlü olarak aktarıldığı her dönemde arkaik zihniyetin oluşturduğu kahramana dönüştürülür.

Yazılı kaynaklar yanında bir kısmı sadece Arap söylence kültüründe yer alan çok sayıda konu ve kahraman Kur'an diliyle kısaca işlenir, küçük atıflarda bulunulur. Yusuf ile Züleyha, İsa, Musa, İskender/Zülkarneyn hikâyeleri ise daha ayrıntılı uzun hikâyelerdir. Yaratılış ve tufan hikâyeleri, İbrahim kültü ve Kurban, İbrani peygamber hikâyeleri, İsrailoğullarının Mısırdan çıkışı gibi Yahudi inanç ve tarihiyle ilgili anlatımlar Kur'an'da geniş yer kaplar. Ayrıca fil hikâyesi, deve hikâyesi, zenginliğiyle efsane olan Karun, ölüme çare bulan Lokman, Yecüc mecüc'e karşı kıyamete kadar kalacak bir set inşa eden isimsiz kahraman, çift boynuzlu kişi ("Zülkarneyn" iki boynuzu olan anlamına gelmektedir), 300 yıl uyuyup uyanan 7 kişi, insanlara ek olarak ifritler, cinler ve doğaya hükmeden kral-peygamber Süleyman hikâyesi, Akdeniz'de gemiden atılan ve balık tarafından yutularak günler sonra Ninova'da Dicle kenarına fırlatılan ve bu mucizeye şahitlik eden 100 bin kişinin hidayete kavuştuğu ve kurtulduğu Yunus hikâyesi, Musa'nın denizi yarması vb. doğaüstü örüntülere değişik Kur'an bölümlerinde sıkça rastlanır. Ancak Müslümanlar, Kur’ân'ın "Allah" tarafından aslen bir ümmi olduğuna inandıkları Muhammed'e gönderildiğine inanır, O'nun diğer kaynaklardan alıntılar yapılarak yazılma olasılığını reddederler.

Paganizm dönemi tanrı ve tanrıçaları kendi aralarında evlenirler, çocuk yaparlar ancak bu tanrıçaların bakirelikleri devam ederdi. İsa'dan öncesine ait onlarca bakire tanrıca ve bunlardan doğan tanrıların hikâyeleri apokrif çocukluk incilleri ile Meryem üzerinden hıristiyanlığa aktarıldı. Bakire Meryem'in hikâyesi Meryem suresinde kendisine yer bulmuştur.

Evrensel tufan efsanesi günümüz bilimsel ve jeolojik verilerine uymamakta, dinsel mantık açısından da kendilerine peygamber gönderilmeyen diğer toplumların da aynı felaketle yok ediliyor oluşu gibi sorunlar ortaya çıkarmakta, yeni yorumlar Kur'an'ın tufan olayını yerel bir afet olarak ele aldığı yaklaşımı üzerinden yapılmaktadır. Tufanın gerçekleştiği bölge için de Mezopotamya bölgesine işaret edilmektedir. Ancak bu yaklaşımlar yerel bir afet için büyük bir gemi inşası ve bu gemiye az sayıda inanan insan ve hayvanlardan çifter çifter bindirilmesi, sonrasında da Nuh'un insanlığın ikinci babası kabul edilmesi gibi anlatımlarla uyuşmamaktadır.

Mısır’dan çıkış İsrail oğullarının efsaneleşmiş bir hikayesidir. Firavun ile tartışan Musa Ondan köle olarak çalışan İsrail oğullarını bırakmasını, yoksa Yahova’nın Mısırlıları On bela ile cezalandıracağını söyler. Firavun 10. bela gelinceye kadar Mısırlıları bırakmaz. Sonuncu bela geldiğinde onların gitmesine izin verir, ancak daha sonra fikir değiştirerek ordularıyla peşlerine düşer. Kızıldeniz kenarında onlara yetişir. Musa sopası ile denize vurur ve açılan su yolundan Musa, Harun ve İsrail oğulları geçer. İsrail halkını takip eden Firavun ise orduları ile birlikte açılan denizin aniden kapanması sonucu boğulur. Yeni açıklamalar olayların "farklı zaman dilimlerinde meydana gelen doğal afetlerin toplumsal hafızada birleştirilerek yorumlanması" olarak açıklanabileceği yönündedir. Örneğin bir iddiaya göre Çıkış durakları içerisinde yer alan Kızıldeniz İbrani Tevratında Sazlık suyu (:Reed sea) olarak kaydedilmiş, daha sonraki yazımlarda bu kelime Red sea (Kızıldeniz) olarak yazılmış ve kızıldeniz çıkış efsanesinin bir parçası olmuştur. Fakat, bu iddiaya karşı çıkanlar da bulunmaktadır. Mısır'dan çıkış ile Hyksos'un Firavun I. Ahmose tarafından Mısır'dan arkeolojik olarak belgelenen sürgünü arasında benzerlikler vardır. I. Ahmose döneminde, fırtına stelinde anlatılan bir doğal afet meydana geldi. Bu doğal afetin tanımı, Tanah'taki On Belanın tanımını çok andırıyor. Ipuwer Papirüsü bu doğal afetin daha ayrıntılı bir tanımını içerir. Ayrıca, Minos patlaması (Santaroni volkanik patlaması) ile Mısır'dan çıkış ve On Bela arasında bağlantı kuranlar da vardır. Çıkış efsanesi de Kur'an'da kendisine genişçe yer bulmuş hikayelerdendir.(Şuara:52-68, Bakara:50)

İddiaya göre İbrani Tevratında, İsrailoğullarının Mısır'dan Çıkış hikayelerinde bir durak yeri olarak kaydedilen bataklık alan söylencelerle efsanevi Kızıldeniz geçişine dönüşüyor.(Aivazovsky)

Kur'ani deyimlerden Sidret'ül münteha Miraç anlatılarında yaratılanların ulaşabileceği en son noktadır (İslam kozmolojisi). Kelime basitçe "nihai sedir ağacı" olarak tercüme edilebilir.

Birçok inançta Evren yeryüzü ve gökyüzü (7 kat gök) olarak iki bölümden oluşur. Buna göre iyi ruhlar ölümden sonra gökyüzüne, cennete yükselirken, kötü ruhlar yerin altına iner, cehennemde azap çekerler. Gök Tanrı inancından Hristiyanlığa, Zerdüştlükten Yahudiliğe, Mazdeizmden İslamiyete kadar birçok inanç göğü kutsal kabul etmiş ve Göğü Tanrı'ya mekân olarak seçmişler, ölüm sonrası ruhlarının gökyüzüne yükseldiğine ve orada sonsuz yaşama ulaştığına inanmışlardır. Kur'an'da İsra ve Necm surelerinde kullanılan İsra (gece yolculuğu) Mescid-i Haram, Mescid-i Aksa, sidret'ül münteha, kab-ı kavseyn kadar yaklaşma gibi birkaç deyim ve cümlecik üzerinden değişik rivayetlerle desteklenerek senaryolaştırılan Miraç hikayesi bu inanç ve hikayelerin İslami yansımalarından biri olarak görülür. İslam kültüründeki miraçnameler ile özellikle Ardavirafname arasında birçok paralellikler göze çarpar.

Ardavirâf, ömrü boyunca günah işlemediği için din adamlarından oluşan bir kurul tarafından Ahura Mazda ile görüşmeye gönderilir. Meng isminde bir içecekten üç kadeh içtikten sonra uykuya dalar. Yedi gün boyunca Kutsal Surûş ve tanrı Azer'in eşliğinde Çinvat Köprüsü'nden geçer, cenneti ve sonra sırasıyla araf ve cehennemi gezer. Burada iyilerin cennetteki, günahı ve sevabı eşit olanların araftaki ve günahkârların cehennemdeki durumu hakkında bilgiler edinir ve döner.

Sanat eserlerinde kullanımı

Ana madde: İslam hat sanatı

İran minyatür sanatı, 16. yy: Zülkarneyn cinlerin yardımıyla Yecüc ve Mecüc'e karşı set inşa ediyor. Hezekiel kitabında "Magog'dan Gog" ifadesine göre Gog bir kişi ve Magog onun toprağı iken Yüzyıllar içerisinde "Gog ve Magog" kişilere, Vahiy kitabında ise "Gog ve Magog kavmi"ne dönüşür."

Geleneksel İslam kültürü şiir, resim, heykel tiyatro gibi sanat eserlerine karşı olumsuzdur. Kur'an'ın bazı sureleri şiirsel ya da tiyatral anlatım dilini kullanmasına karşın Kur'an'da şairler yerilir. (Şuara; 224) Buna karşılık hiçbir zaman içerisinde resimler yer almamış olan Kur’ân, hat san'atının gelişmesine sebep olmuştur.

• 
  Kur’ân hat sanatı örnekleri, Bara Gumbad Camii, Delhi, Hindistan
• 
  Âyet en-Nûr ya da Işık Âyeti (24:35), tipik cam bir cami lambası üzerinde Hat yazısı
• 
  Şâh-î-Zinda Türbesi'ndeki Kur’ân Ayetleri, Semerkand, Özbekistan

Metin ve düzenlemeler

Kur’ân 114 sure'den oluşur. Sureler genellikle içerdiği konulardan birine verilen isimlerle anılırlar. Sureler kronolojik bir sırada düzenlenmemiştir. Kur’ân'da 86’sı Mekke dönemi, 28'i ise Medine dönemi olmak üzere 114 sure bulunur. Her bir sure “ayet” adı verilen bölümlerden oluşur. Ayetlerin uzunluğu bir kelime ile bir sayfa arasında değişir. Kur’ân'ı oluşturan 30 eşit parçadan her birine cüz denir.

Kur’ân'ın yazımında noktalama işaretleri bulunmadığı için bazı ayetlerin nereden başlayıp nerede bittiği gibi konular kesin değildir. Bazı âlimler, bir kısım uzun cümleleri iki-üç ayet saymışken, bazısı tek ayet kabul etmiştir. Yine Şafiî âlimleri besmeleyi başında zikredilen sure ile bir bütün olarak saydıkları hâlde, Hanefi âlimleri besmeleyi ayrı bir ayet olarak saymışlardır. Sure başlarındaki “Ya Sin, Ha mim” gibi "Hurûf-u Mûkattâ'at" için de benzer durum geçerlidir. Buna göre, Kur’ân, surelerin başındaki besmeleleri ayrı bir ayet saymama kaydı ile 6236 ayetten oluşur.

Ayetlerin sayısını İbn-i Abbas 6616, Nafi 6217, Şeybe 6214, Mısır âlimleri 6226 olarak ifade etmişlerdir. Said Nursi, Zemahşeri gibi bazı din adamları ise rakamları yuvarlayıp 6666 sayısını vermişlerdir.

İçeriği ve yorumlanması

Eyob, Léon Bonnat (1880); Eyüp hikâyesi Muazzez İlmiye Çığ'a göre bir Sümer efsanesinin Tevrat uyarlamasıydı.

Kur'an içeriğinin Arapça bilmeyenler için anlaşılmasında en büyük zorluklardan birisi Kur'an'ın katkısız ve yorumsuz tercümesinin yapılmaması, bunun yanında her dönem sayıları hesaplanamayacak kadar çok meal ve tefsirlerinin yapılması, bu meal ve tefsirlerin tamamen yapan kişilerin eğitim, bilgi, bölge, mezhep, meşrep gibi öznel durumları ile ilgili yansıtmalar ve çarpıtmalar içermesi, okuyucunun gerçek içeriğe ulaşamaması ve ciltler dolusu tefsirlerin ayrıntılarında boğulması sorunudur. Kur'an tefsir ve meallerindeki çarpıtmalar Kur'an metninde yer alan, yazarına göre daha çok Allah'a izafe edilemeyecek eylem, isim ve sıfatlar konusunda yapılmaktadır.

Tarihsel ve coğrafi bağlam; Kur’ân'da başlıca Allah inancı, tevhid, yaratılış, dünyanın sonu, peygamberlik ve peygamberlerin yanı sıra eski milletlerin hayatlarına ait parçalar Kur'anın amaçları doğrultusunda dini ve ahlaki öğütlerle işlenir. Ancak Kur'an'da milat kavramı gibi bir anlayış olmadığı için insanlığın geçmişine ait herhangi bir olay için tarih verilmez.

Kur'an'ın güneş takvimine tamamen yabancı olmasının yanında Kur'an, takvim olarak o güne kadar Araplarda kullanılmakta olan 12'li Ay takvimini (kamerî aylar) esas almış, bazı Arap bölgelerinde kullanılmakta olan ve her yıl mevsimlerin ve ayların çok az bir farkla sabit kalmalarını sağlayan "nesi" uygulamasını "küfürde ileri gitmek" şeklinde bir niteleme ile yasaklamıştır. (Tevbe suresi:36-37) Kur'an'da Nuh'un gemisinin Cudi'ye oturduğu gibi coğrafik anlam ifade eden cümleler de son derece nadirdir. Bununla birlikte hikayelerin Ortadoğu bölgesinin halkları ile ilgili olduğu ifade edilebilir.

Paralel hikâyeler; Kur'an'da adı 136 kere kullanılan Musa'nın bulunuşu, Alma-Tadema, Akkad kralı Büyük Sargon için de benzeri anlatılan bir hikâyedir. (Kasas 7-9 /Exodus 1;15-22).

Kur'anda Tanrı

Ana madde: Allah

Tanrı hakkında teşbihi antropomorfik bir dil kullanılıp kullanılamayacağı Yahudi, Hristiyan ve İslam düşünce tarihinde oldukça yoğun tartışmaların konusu olmuştur. Tek ve benzersiz Allah inancı İslami tevhid inancının temelidir.

İbrahimi dinlerin Kutsal kitaplarında Tanrı’yı teşbih eden, antropomorfik örneklere rastlanabileceği gibi O'nu yaratıklara benzemekten tenzih eden ifadelere de rastlanmaktadır. Genel bir bakışla Kur’an ve Kitâb-ı Mukaddeste tenzihten çok teşbihin var olduğu söylenebilir.

Dinler tarihi

Kur'an'da Dünya'nın jeolojik tarihi dışında beşeri tarih Âdem'le başlatılır. Kur'an'da din ve inanç Orta Doğu merkezli dinler olan, büyük oranda Yahudi- Hristiyan teolojisi ve putatapanlar (müşrikler) üzerinden işlenir. Kur'an'da az miktarda adı geçen diğer dini guruplar sabiiler, mecusiler ve haniflerdir. Yusuf, Kârûn, Hâmân, Zülkarneyn, Ashab-ı kehf, Süleyman ve Yunus hikâyeleri gibi kıssalar Kur’ân'da hacimsel açıdan geniş yer kaplar. Kur'an anlatımının birebir olmasa da Kitab-ı mukaddes ile büyük oranda örtüştüğü hikâyelerin yanında, bu hikâyelerden farklı parçaların, farklı hikâyelerde kullanıldığı anlatımlar da araştırmacıların dikkatlerinden kaçmamıştır. Örneğin; Kur'an anlatımlarında Haman hikâyesinin Babil Kulesi, Ester ve Mısır'dan Çıkış gibi farklı Tevrat hikâyelerinin bir kombinasyonu olduğu ifade edilmektedir. Iraklı alim ve tercüman N.J.Dawood Âl-i İmrân Suresinde İmran-Meryem ilişkisini Yahudi-Hıristiyan teolojisinin karmaşık bir aktarımı (zaman ve kişilerin karıştırılmış olduğu) şeklinde değerlendirmiştir.

Balıklıgöl, İbrahim ateşe atıldığı anda İbrahim'in tanrısı devreye girer ve ateş suya, odunlar balıklara dönüşür.

Bir Urfa efsanesine göre İbrahim putları parçalar ve Nemrut'la tartışır. Nemrut büyük bir mancınık yaptırır ve ateş yaktırır. İbrahimi bu mancınıkla ateşe atarlar, ancak İbrahimin tanrısı o anda verdiği bir emir ile ateşi suya, yanan odun parçalarını da balıklara çeviriverir. Kur'an'da konu ile ilgili ifade: "Ey ateş! 'İbrahim için serinlik ve esenlik ol!' dedik." (el-Enbiyâ 66-70)

Yunus hikâyesi Sümer mitolojisinde insan balık kombinasyonu olan yarı tanrı Oannnes'den ilham alan bir Tevrat hikâyesi olarak görülür. Oannes kültü Jonah ve John olarak Tevrat hikâyelerine aktarılır. Bahsedilen isimlerin Kur’andaki karşılığı Yunus ve Yahyadır. Kur’anda mukatta harfleri arasında geçen ve anlamı bilinmeyen Nun harfi ise Sabienlerde Yahya kültünün sembolüdür.

Tevrat bilginlerinin çoğu hikâyenin ilk kez anlatıldığı Yunus kitabının içeriğini gerçek dışı parodi veya satirik bir anlatı olarak değerlendirir. Eğer bu doğruysa Yunus hikâyesi O'nun satirik doğasını anlamayan bilgeler tarafından İbrani inciline sokulmuş olmalıydı.

Yunus ve Balık, İslam minyatürü. Yunus kitabında, Akdeniz'de gemiden atılıp balık tarafından yutulan ve Dicle'nin kenarında, Ninova'da karaya fırlatılan Midraşik Yunus anlatısı Kur'an'da da tekrarlanır.

Birçok dini-felsefi öğretiyi etkilemiş olan Mısır bilgelik tanrısı Thoth (Yunanlılara Hermes, İslam'a ise İdris olarak girer.

Benzer örnekler hikâyelerin gerçekliği konusunun tartışılmasına ve bu konuda teoriler üretilmesine yol açar. Ezher Üniversitesi'nde gerçekleştirilen tez çalışmasında (1950) Muhammed Ahmed Halefullah bu kıssaları masal olarak nitelendirmekten çekinmemiştir.

Sosyal konular

KKTC Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nde yapılan bir çalışmada Kur'an'ın ortaya koyduğu vergilerinin İslam öncesi Güney, Kuzey ve Hicaz Araplarında hatta daha eski toplumlarda yer alan vergi düzenlemelerinin aynısı olduğu sonucuna varılmıştır. Sütçü İmam Üniversitesi, Temel İslam Bilimleri bölümünde yapılan bir araştırmada Kur'an'a dayalı hukuk ve ibadetler "Bizim üzerinde durduğumuz, Kur'an'ın da işaret ettiği İslam öncesi Arap folklorundaki mitolojik unsur ve menkıbeleri Kur'an'ın yok saymadığıdır. Kur'an'da emredilen ibadetlerin bir kısmı zaten Arapların yaşamında kültürlerinde, örf ve adetlerinde, bir kısmı da Tevrat'ta bulunuyordu. Örneğin namaz, oruç, hac, zekat... gibi. Burada Kur'an'daki hukuk sistemi Arapların geleneksel hukuk sistemiyle Tevrat'ın bir karışımıdır dersek abartmış olmayız. Araplarda kısas, diyet, hırsızın elinin kesilmesi cezaları olduğu gibi örtünme de köklü bir gelenek hâlinde idi. Yahudilikte de kısas bulunduğu gibi faiz de yasaklanmıştı. Bazı durumlarda zina eden kadın ve erkek taşlanarak öldürülürdü." sözleriyle anlatılmaktadır.

Kraliçe Belkıs'ın Kral Süleyman'ı ziyareti. Edward Poynter, 1890. Tevrat anlatımında yedi yüz karısı ve üç yüz cariyesinin yaşlılığında yoldan çıkartıp putlara taptırdığı Süleyman, Kur'an'a insanlara, cinlere ve doğaya hükmeden bir peygamber kral olarak girer.

1410–11 yılları arasında Şiraz'da basılmış minyatür (Gülbenkyan koleksiyonu, Lizbon)

Kurban kesme ve erkek sünneti: Günümüz Yahudi ve Müslüman topluluklarında kurban ve erkek çocukların sünnet edilmesi geleneklerine kaynaklık eden anlatılar İbrahim ile bağlantılıdır. Bazı Orta Doğu toplumlarında Tanrı'ya erkek çocukların kurban olarak (yakılarak) sunulduğu bilinmektedir. (Bakınız: Molek, cehennem ve insan kurbanı) İbrahim'in rüyasında oğlunu kurban ettiğini görmesi bu uygulamanın Yahudilerde de var olduğunun işareti sayılmaktadır. Zamanla insan kurbanı terk edilmiş, vücudun tamamını kurban etmek yerine onu simgeleyen bir parça (sünnet derisi) kesilmeye başlanmıştır.

Sami Ezzib İbrahim ile ilgili kurban anlatısının Yahudi din adamlarının bir kurgusu olduğunu, bununla İbranilerin Tanrı'ya erkek çocuklarını kurban verme geleneğinin kaldırılarak yerine hayvan kurbanının getirilmesinin amaçlandığını, ancak erkek çocukların kurban verme anlayışından tamamen kurtulamadığını, bunun yerine onların erkeklik organlarını kaplayan derinin kesilmesinin gelenek haline getirildiğini ifade eder. Ve şöyle der: "90 yaşını aşan büyük babanız bir gün sizi dağa götürüp Tanrı'nın rüyasında emrettiğini söyleyerek kesmeye kalksa, sonra da vazgeçip bir koç kesse, bir başka gün kendisinin cinsel organını kesse ne düşünürdünüz?

Kur'an'da İbrahim'in Oğlunu kurban sunma hikâyesi de kendine yer bulmuştur. (Saffat:100-109)

Bilimlerle ilgisi

Ana madde: İslam ve bilim

Kur'an'ın incelenmesinde bir diğer araştırma sahası, Kur'an anlatımlarında geçen tarihsel kişilikler, savaşlar, toplumlar, bunların yaşadığı yerlerin isimleri ve yaşamları ve onlardan geride kalanlar ile ilgili olarak geleneksel islam kaynaklarının dışında Bizans, İran, Mısır ve İbrani dönem tarihçilerinin, diğer dini ve din dışı kaynakların araştırılması, elde edilen bilgilerin arkeolojik veriler ışığında yorumlanması, böylece tarihsel olaylar ile bunlara eklemlenen ve zaman içerisinde efsaneleşen anlatımların birbirinden ayrılması çalışmalarıdır. Bu şekilde erken islam tarihine ait, günümüzde de birçok toplumsal şekillenmelerin kaynağı olmaya devam eden anlatıların gerçek yüzü ortaya konabilecek, bunların çözümlenmesiyle geçmişten beslenen birçok çatışmanın, toplumsal bölünme ve düşmanlıkların önüne geçilebilecektir.

Kur'an'ın akıl ve bilime dayalı anlaşılması ve yorumlanması gerektiğine dair yaklaşımlar İslam tarihinde zaman zaman ileri sürülmüş ve dışsal görünüm olarak akıl ve bilimle çelişen ayetler tevil edilme yoluna gidilmiştir. Bu yaklaşıma karşı çıkan tefsirciler de bilimin değişken karakterini ileri sürmüşler, ayetlerin dil açıdan bahsedilen anlamları içermesinin mümkün olmadığını ifade etmişlerdir.

İnsanlığın ilk evren modeli: Yer merkezli veya yer üstü evren. C. Flammarion, Ksilografi, Paris 1888. Kur'anda da Evren'in yer üstü evren modeli olarak tanımlandığı düşünülmektedir.

Kur'an'ın Evren modeli (Kozmoloji)

Kur'an ayetlerinin lafzi ve zahiri anlamlarına göre Dünya Allah tarafından dümdüz yaratılmış ve Evren'in de Dünya merkezli (yer üstü evren modeli) olarak tanımlandığı düşünülmektedir. Kur'an ayetlerinde yeryüzü insanlar için dümdüz bir döşek hâline getirilmiş (Naziat Suresi 30), gökler (evren, sema) Dünya üzerinde 7 kat olarak düzenlenmiş, gök lambaları olan yıldızlar 1. kat göğe (Mülk Suresi: 5) yerleştirilmişlerdir. Kur'an anlatımında Allah Gökte Arş üzerinde oturarak 6 günde yarattığı Yer ve Gök'ten ibaret olan evreni idare eder. Bu evren içerisinde melekler, ifritler, cinler, şeytanlar gibi mitolojik yaratıklar bulunur. Yıldızlar (s:Mülk Suresi: 5) zaman zaman haber çalmak için göğe yükselen şeytanları kovmak için fırlatılan taşlar olarak kullanılır.

Dünya'nın şekli, evrenin büyüklüğü ve sonu

"...Ve yeryüzünü de yayıp döşedi." (Naziat Suresi, 30) Ayette geçen "deha" kelimesi geleneksel anlayışa göre yayıp döşemek, dümdüz yapmak anlamlarını ifade eder. Bu ve benzeri ayetlerin tercümeleri kelimenin kökeni ile ilgili tartışmalar açılarak bazı meal yazarları tarafından "yuvarlattı" ifadesi ile verilmektedir. Kur'an'da yeryüzünün düz değil, yuvarlak olarak tanımlandığı iddiaları, İslam dünyasında tercüme faaliyetlerinin ve bilimsel düşüncenin gelişme süreciyle paralel bir gelişim izlemiştir. Kur'an'da kıyamet sahnesi anlatılırken gök cisimlerinin hangi büyüklüklerde ele alındığının düşünülmesine yarayacak bazı ifadeler bulunur: Mülk ve Cin surelerinde gökyüzüne çıkan şeytanlara atılan (korunmuş gök kavramı) yıldızlar, kıyamet vakti geldiğinde yeryüzüne dökülürler, ancak yeryüzünde hayat devam etmektedir. (Tekvir Suresi 1-7)

Edebi eser olarak özellikleri

Kur'an'da kullanılan dilin başlangıçta saf Arapça olmadığı ve Kur'an'ın yazım dönemi itibarıyla sadece Petra bölgesinde kullanılan bir Arap dil yapısının Kur'an'da kullanıldığı görülmektedir. 2015 yılında, İngiltere'deki Birmingham Üniversitesi'nin kütüphanesinde 1370 yıl öncesine dayanan çok erken bir Kuran'ın parçaları keşfedildi. Oxford Üniversitesi Radyokarbon Hızlandırıcı Birimi tarafından yapılan testlere göre, %95'ten fazla bir olasılıkla parşömen 568 ile 645 yılları arasına tarihlendi. El yazması, yazılı Arapçanın erken bir şekli olan Hicaz yazısıyla yazılmıştır.

Hitabet tarzı;

Marib barajının kalıntıları

Yemen, yıllık olarak kısa süren muson yağmurlarıyla beslenen bir bölgeydi ve bu yağmurlardan faydalanmak üzere o günlerin teknolojisiyle birçok baraj inşa edildi. Bu barajlar ilkel mühendislik ürünleri olup muhtemelen eskime, bakımsızlık veya savaşların yol açtığı hasarlar nedeniyle hasar görmüş ve bunlardan birisi olan Marib (Arim) barajı yıkılmış ve bu çöküş bazı efsanelerin üretilmesine neden olmuştur.

Kuran'da bu konuda tercih edilen ifade şekli şöyledir: "Sebe'nin memleketlerinde bir ayet vardı: Sağda ve solda iki bahçe. Güzel bir yer ve bağışlayan bir Rab, O'na şükredin! Ama yüz çevirdiler, biz de üzerlerine Arim selini gönderdik.(Sebe:15-16)

Anlatım yer yer şiir, yer yer düz anlatım özellikleri göstermektedir. Kur’ân anlatımı başı, sonu ortası olan düz bir anlatım değil, konu ve hikâyelerin parça parça bölündüğü, yer yer tekrarlandığı, başa dönüldüğü veya ortadan alındığı ağ şeklinde bir örgüye sahiptir. Müslümanlar Kur’ân'ın içerik ve anlatımının eşsiz ve taklit edilemez edebi bir mucize olduğuna inanmakla birlikte Kurʼân'da içerik dışında üslup, anlatım tarzı ve gramer hatalarına işaret eden araştırmalar da bulunmaktadır. İbrani ansiklopedisinde Kur’ân'ın, Allah hakkında söylenen bir cümlenin hemen ardından Allah'ın konuşmacı olduğu başka bir cümlenin gelmesi (Sure Nahl; 81, Neml; 61, Lokman; 9 ve Münafikun; 10 gibi örnekler), kafiye ihtiyaçlarından kaynaklanan kelimeler kullanılması (Hakka; 31, Müddessir; 3), aynı nedenle nadir kelimelerin ve yeni formların kullanımı (Meryem; 8, 9, 11, 16. ayetler) gibi dil özelliklerine dikkat çekilmiştir.

Muhammed Ay'a işaret ederken. 16. yy. falname.

Kur’ân'da muallakat şairlerinden İmruʾu’l-Kays'ın şiirinde de kullanılan "Kıyamet yaklaştı ve ay yarıldı" ifadesi ve bağlantılı rivayetler Muhammed'in bir işaretiyle ayın gökyüzünde ikiye ayrılıp tekrar birleşerek en büyük mucizelerinden birisini gösterdiği inancının müslümanlar arasında yerleşmesine yol açmıştır. Kur’ân'ın edebi üstünlüğüne de örnek gösterilen şiirsel ifadeler aynı zamanda bu ifadelerin kaynağı açısından da tartışmalara yol açmıştır.

• İcazül Kur’ân, Kur’ân'ın dil, anlatım gibi estetik yapısını ilgilendiren konuları araştırır, mucize oluş iddialarını ve bunun dayanaklarını inceler. Mûkattâ'at: Kur’ân'da bazı surelerin başında bulunan, ana metinden ayrı yazılan sessiz harf gruplarına mûkattâ'at harfleri denir. Bu harflerin ayet olup olmadığı, surelerin başına ne zaman konulduğu, ne anlama geldiği ve barındırdığı gizemler uzun tartışmalara konu olmuştur.

Kur'an'ın anlaşılması ve din bilimleri

Ana maddeler: Kur'an mealleri, Tefsir, Fıkıh ve Kıraat-ı Aşere

Orta Doğu halkları arasında Karun kadar malı var gibi deyimlerle adı anılan Lidya kralı Kârûn, Louvre Müzesi. Kur'an'da ise o, zenginliği ile şımaran, Musa'nın kavminden (tefsircilere göre amcasının oğluymuş) bir adamdır. (Kasas 76-82)

Büyük İskender'i başındaki Amon boynuzlarıyla Mısır fatihi olarak tasvir eden para, İskender Mısır'da Koçbaşlı Tanrı Amon'un oğlu kabul edilir. Kur'an yorumcularının çoğunluğuna göre Zülkarneyn ile kastedilen kişi İskender'dir.

Derbent, Dağıstan'da Hazar kapısı, sıklıkla İskender kapısı olarak nitelendirilir.

• Tefsir ve Meâl: Tefsir Kur'an bilimlerini kullanarak Kur'an ayetlerini anlama ve yorumlama faaliyetlerine verilen isimdir. Rivayet tefsiri ve dirayet tefsiri olarak iki kola ayrılır. Rivayet tefsirinde peygamber, sahabi ve diğerlerinin sözleri kullanılırken dirayet yahut rey tefsirleri dil, akıl, mantık ve felsefe gibi geleneksel ilimler çerçevesinde yapılan yorumlarla oluşturulur. Ayrıca bazı Kur'an ayetlerine yüklenen batıni anlamlar üzerinden yapılan işari tefsirler mevcuttur. Geleneksel yaklaşımda Kur'an'ın tercümesi yapılmaz. Buna karşılık Arapça bilmeyenlere, mealcinin genellikle parantez kullanarak yaptığı yorumlu katkılarını da içeren mealler sunulur. "Meâl"; "meydana gelen netice", "mana", "anlam", "sonuç" anlamlarına gelir.
• Kelâm: Allah'ın sıfatları, Arş üzerinde oturması gibi Kur'an ve hadislerden kaynaklanan inanç sorunlarını irdeleyen ve bu çerçevede oluşturulan felsefi kuram ve teorilerle ilgilenen ilim dalıdır.

Kûfi tarzında yedinci yüzyıla ait bir Kur’ân

• Fıkıh/İstinbat: Kur’ân ayetleri dilbilgisi, sebeb-i nüzul ile ilgili rivayetler vb. açısından irdelenerek örneğin bir emir cümlesi usuli fıkıh denilen kurallar çerçevesinde yorumlanır, genel ve özel hükümler çıkarılır (İstinbat). Fakihler bu şekilde İbâdetlerin şekli, miktarı gibi konular yanında, bunların yapılmaması veya din tarafından belirlenen diğer suç konuları ile ilgili şeriat hükümlerini belirler.
• Kıraat: Yazım dönemindeki Arap dil yapısı, alfabe ve işaretleme yetersizlikleri, Kur'an metninin farklı okuyuş şekillerinin ortaya çıkmasına uygun niteliktedir. Okuma ve metin üzerinde farklı rivayetler İslam toplumunda farklı okumaların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Kıraat mezhepleri, ayetlerin farklı okunuş şekillerini ve bu okumaların ifade ettiği farklı anlamlarla ilgilidir. Örneğin maide suresi:6. ayetindeki farklı okumalar abdest alma şekillerinde mezhepsel farkların kaynaklarından birisidir. Kur’ân'ı yazım, dil, anlatım özellikleri, nakil bilgileri, edebiyat usul ve kuralları ve Arap şiveleri açısından inceler.

Tecvid: Harflerin çıkış yeri, sıfatı, uzun veya kısalığı, genişlik veya darlığı, birleştirme ve ayırma, kalın ve ince vurguları gibi Arapçanın Arap veya Kureyş aksanıyla okunması konuları ile ilgilidir.

Kur'an'ın eleştirisi

Ana madde: Kur'an'a eleştiriler

Kur'an'a eleştiriler, metodolojik olarak değişik başlıklar altında yapılmıştır. Bunlar bilimsel-tarihsel hatalar, iç tutarlık, kaynakları, dil (gramer, üslup) hataları vb. başlıklardan oluşur. Kur'an'ı İngilizce, Fransızca ve İtalyancaya tercüme eden Sami Ezzib, Kur'an'daki dil bilgisi hatalarını tespit ederek bulgularını 500 sayfalık Al-Akhta' al-lughawiyyah fi al-Qur'an al-karim: Linguistic Errors in the Holy Koran adlı eserinde yayımladı.

Muazzez İlmiye Çığ bir kısmı Kur'an'da da aynen veya değiştirilerek anlatılan kutsal kitap hikâyelerini eski mitolojilerle karşılaştırdığı çalışmalarında bu konuda büyük paralellikler olduğu sonucuna ulaşır. İlmiye Çığ eserinde, Kur'an'da peygamber sayılan Lut'un Tevrat'ta iki kızı ile yatma hikâyesini Kenan baştanrısı El'in kızları olan iki tanrıça yaratıp onlarla yattığı hikâyesinin Tevrat versiyonu olarak değerlendiren görüşlere yer vermektedir.

Kur’ân hat sanatı, Osmanlılar devri.

Arapça Kur’ân ve Farsça tercümesi, İlhanlılar devri.

12. yüzyıldan kalma bir Endülüs Kur’ân'ı.

Chester Beatty Kütüphanesi'nde segilenen 13-14üncü yüzyıllara ait olan Mağribî hat tarzında Kur’ân örneği, Dublin, İrlanda.

Bunun yanında, Kur’ân'nın yorumu neticesinde ortaya çıkmış hukuk sistemi şeriatın günümüzdeki değerlere olan uyumluluğu ve Kur’ân'ın sadece ilahi bir vahiy olduğu inancı eleştirilmektedir. Kur'an, eleştirenler tarafından Muhammed'in koyduğu esasların toplu hâlde yer aldığı bir kitap olarak görülmektedir.

Kur'ân'da geçen; evren ve dünyanın yaratılması, insan hayatının kökenleri, biyoloji, doğa bilimleri ve benzeri konular ile ilgili açıklama ve beyanlar bilim insanları tarafından kendi içinde çelişkili olma, bilimsel olmama ve gelişen bilimsel teorilere tezatlık oluşturma gibi nedenlerden ötürü eleştirilmektedir. Bunun dışında Eski Arapça ve Arap kültürü üzerine uzman pek çok akademisyen Kur'ân'a karşı, açık ve anlaşılır bir kitap olduğunu iddia etmesine rağmen bu özellikleri barındırmaması ve kendini sürekli tekrar eden, anlamsız ve anlaşılmaz kısımlara sahip olması savına dayanaraktan eleştiriler yapmaktadır.

Ayrıca bakınız

• Sureler listesi
• Mushaf
• Cüz
• Sure
• Ayet
• Kur'ancılık
• Kur'an'a eleştiriler
• Kur'an ve bilim
• Kur'an mucizeleri
• Gerçek Furkan

Dış bağlantılar

• Diyanet İşleri Başkanlığı Kur'an-ı Kerim web uygulaması11 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Kur'ân-ı Kerim Meâlleri 20 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.