Halifeler listesi

Halifeler listesi, İslam peygamberi Muhammed'in ölümünden sonra İslam Devleti'nin liderliğini devam ettirme iddiasında bulunan kişilerin listesidir. Hulefâ-yi Râşidîn, Emevî halifeleri, Abbâsî halifeleri, Fâtımî halifeleri (Sünniler tarafından kabul edilmezler), Memlûk Devleti himayesindeki halifeler, Osmanlı halifeleri ve son olarak 1924'te halifeliğin kaldırılmasından önce Türkiye Cumhuriyeti'nden bir halife (ki kendisi Osmanlı Hanedanı'ndandır) aşağıdaki tablolarda bulunmaktadır.

Dört Halife

Ebû Bekir (632–634)
Ömer bin Hattab (634–644)
Osman (644–656)
Ali (656–661)

Bu ilk dört halife, Muhammed'in ölümünden hemen sonra seçimle göreve gelmişlerdir. İslam kültüründe bu halifelere "Hulefâ-yi Râşidîn" (doğru yolda olan halifeler) denmektedir. Dördüncü halife Ali'nin 661 yılında öldürülmesinin ardından, kısa bir süreliğine büyük oğlu Hasan halifelik mücadelesine dâhil olmuş; fakat İslam dünyasındaki fitneyi önlemek için Emevî ailesi ile olan hilâfet mücadelesinden çekilmiştir.

Emevîler dönemi

Emevîler dönemindeki halifelerdir. Bu dönemde hilâfet ilk defa bir hanedanlığın kontrolüne girmiştir.

Sıralama	Halife	Dönemi	Sıralama	Halife	Dönemi
1.	Muâviye b. Ebû Süfyân	661 - 680	8.	Ömer b. Abdülazîz	717 - 720
2.	I. Yezîd	680 - 683	9.	II. Yezîd	720 - 724
3.	Muâviye b. Yezîd	683 - 684	10.	Hişâm b. Abdülmelik	724 - 743
4.	I. Mervân	684 - 685	11.	II. Velîd	743 - 744
5.	Abdülmelik b. Mervân	685 - 705	12.	III. Yezîd	744
6.	I. Velîd	705 - 715	13.	İbrâhim b. Velîd	744
7.	Süleyman b. Abdülmelik	715 - 717	14.	II. Mervân	744 - 750

Abbâsîler dönemi

Abbâsîler dönemindeki halifelerdir:

Sıralama	Halife	Dönemi	Sıralama	Halife	Dönemi
1.	Ebü'l-Abbas es-Seffâh	750 - 754	20.	Râzî-Billâh	934 - 940
2.	Mansûr	754 - 775	21.	Müttakī-Lillâh	940 - 944
3.	Mehdî-Billâh	775 - 785	22.	Müstekfî-Billâh	944 - 946
4.	Hâdî-İlelhak	785 - 786	23.	Mutî'-Lillâh	946 - 974
5.	Hârûnürreşîd	786 - 809	24.	Tâi'-Lillâh	974 - 991
6.	Emîn	809 - 813	25.	Kādir-Billâh	991 - 1031
7.	Me'mûn	813 - 833	26.	Kāim-Biemrillâh	1031 - 1075
8.	Mu'tasım-Billâh	833 - 842	27.	Muktedî-Biemrillâh	1075 - 1094
9.	Vâsiḳ-Billâh	842 - 847	28.	Müstazhir-Billâh	1094 - 1118
10.	Mütevekkil-Alellah Ca'fer b. Muhammed	847 - 861	29.	Müsterşid-Billâh	1118 - 1135
11.	Müntasır-Billâh	861 - 862	30.	Râşid-Billâh	1135 - 1136
12.	Müstaîn-Billâh	862 - 866	31.	Muktefî-Liemrillâh	1136 - 1160
13.	Mu'tez-Billâh	866 - 869	32.	Müstencid-Billâh	1160 - 1170
14.	Mühtedî-Billâh	869 - 870	33.	Müstazî-Biemrillâh	1170 - 1180
15.	Mu'temid-Alellah Ahmed b. Ca'fer	870 - 892	34.	Nâsır-Lidînillâh	1180 - 1225
16.	Mu'tazıd-Billâh	892 - 902	35.	Zâhir-Biemrillâh	1225 - 1226
17.	Müktefî-Billâh	902 - 908	36.	Müstansır-Billâh	1226 - 1242
18.	Muktedir-Billâh	908 - 932	37.	Müsta'sım-Billâh	1242 - 1258
19.	Kāhir-Billâh	932 - 934	37.	Müsta'sım-Billâh	1242 - 1258

Fâtımî halifeleri

Kahire'de hüküm sürmüş olan Şîa-Fâtımî halifeler. Ehl-i Sünnet tarafından halife olarak kabul edilmezler.

Sıralama	Halife	Dönemi	Sıralama	Halife	Dönemi
1.	Ubeydullah el-Mehdî	909-934	8.	Müstansır-Billâh el-Fâtımî	1036-1094
2.	Kāim-Biemrillâh el-Fâtımî	934-946	9.	Müsta'lî-Billâh el-Fâtımî	1094-1101
3.	Mansûr el-Fâtımî	946-953	10.	Âmir-Biahkâmillâh	1101-1130
4.	Muiz-Lidînillâh	953-975	11.	Hâfız-Lidînillâh	1130-1149
5.	Azîz-Billâh	975-996	12.	Zâfir-Biemrillâh	1149-1154
6.	Hâkim-Biemrillâh	996-1021	13.	Faiz	1154-1160
7.	Zâhir el-Fâtımî	1021-1036	14.	Âdıd-Lidînillâh	1160-1171

Memlûk himayesi dönemi

Abbâsî Hanedanı'nın Mısır'daki Memlükler himayesi altında olduğu dönemdeki halifeleridir:

Sıralama	Halife	Dönemi	Sıralama	Halife	Dönemi
1.	Müstansır-Billâh Ahmed b. Muhammed	1259 - 1261	10.	Mütevekkil-Alellah Muhammed b. Ebû Bekir (ikinci kez)	1389 - 1406
2.	I. Hakim	1262 - 1302	11.	Mustain	1406 - 1414
3.	Müstekfî-Billâh Süleymân b. Ahmed	1302 - 1340	12.	II. Mutezid	1414 - 1441
4.	I. Vasık	1340 - 1341	13.	II. Müstekfi	1441 - 1451
5.	II. Hakim	1341 - 1352	14.	Ka'im	1451 - 1455
6.	Mu'tazıd-Billâh Ebû Bekir b. Süleyman	1352 - 1362	15.	Mustencid	1455 - 1479
7.	Mütevekkil-Alellah Muhammed b. Ebû Bekir	1362 - 1383	16.	II. Mütevekkil	1479 - 1497
8.	II. Vasık	1383 - 1386	17.	Mustamsık	1497 - 1508
9.	Mustasım	1386 - 1389	18.	III. Mütevekkil	1508 - 1517

Osmanlı dönemi

Osmanlı Devleti'nin Ridâniye Muharebesi'ni kazanarak Memlük Devleti'ne son vermesinden sonra halife unvanını üstlenen padişahlardır:^[1]

Sıralama	Halife	Dönemi	Sıralama	Halife	Dönemi
1.	I. Selim	1517 - 1520	15.	III. Ahmed	1703 - 1730
2.	I. Süleyman	1520 - 1566	16.	I. Mahmud	1730 - 1754
3.	II. Selim	1566 - 1574	17.	III. Osman	1754 - 1757
4.	III. Murad	1574 - 1595	18.	III. Mustafa	1757 - 1774
5.	III. Mehmed	1595 - 1603	19.	I. Abdülhamid	1774 - 1789
6.	I. Ahmed	1603 - 1617	20.	III. Selim	1789 - 1807
7.	I. Mustafa	1617 - 1618	21.	IV. Mustafa	1807 - 1808
8.	II. Osman	1618 - 1622	22.	II. Mahmud	1808 - 1839
(7.)	I. Mustafa (ikinci kez)	1622 - 1623	23.	Abdülmecid	1839 - 1861
9.	IV. Murad	1623 - 1640	24.	Abdülaziz	1861 - 1876
10.	İbrâhim	1640 - 1648	25.	V. Murad	1876
11.	IV. Mehmed	1648 - 1687	26.	II. Abdülhamid	1876 - 1909
12.	II. Süleyman	1687 - 1691	27.	V. Mehmed	1909 - 1918
13.	II. Ahmed	1691 - 1695	28.	VI. Mehmed	1918 - 1922
14.	II. Mustafa	1695 - 1703	28.	VI. Mehmed	1918 - 1922

Sokoto dönemi

Osman b. Fûdî [en], İslam'ı yaymak ve reform etmek amacıyla^[2] Nijerya'da bir cihad başlattı^[3] ve bugünkü Nijer, Kamerun, Benin ve Burkina Faso topraklarına hâkim olarak Batı Afrika'da bir hilâfet oluşturdu.^[4]


Sıralama	Halife	Dönemi
1	Usman dan Fodio	1804 – 1817
2	Muhammed Bello	1817 – 1837
3	Abu Bakr Atiku	1837 – 1842
4	Aliyu Babba	1842 – 1859
5	Ahmadu Atiku	1859 – 1866
6	Aliyu Karami	1866 – 1867
7	Ahmadu Rufa'i	1867 – 1873
8	Abdurrahman Atiku	1873 – 1891
9	Abubakar Atiku na Raba	1891 – 1902
10	Muhammadu Attahiru I	1902 – 1903

Ahmediye dönemi

Mirza Gulâm Ahmed'in liderliğinde 1889'da Hindistan'da kurulan Ahmedîlik, kendi içinde bir halifelik sistemi geliştirmiştir. Gulam Ahmed, Mehdi olduğunu iddia etmiş ve bu iddia üzerine kendi halifeliğini kurmuştur.

Sıralama	Halife	Dönemi
1	Mirza Ghulam Ahmad	1889 – 1908
2	Hakeem Noor-ud-Din	1908 – 1914
3	Mirza Bashir-ud-Din Mahmud Ahmad	1914 – 1965
4	Mirza Nasir Ahmad	1965 – 1982
5	Mirza Tahir Ahmad	1982 – 2003
6	Mirza Masroor Ahmad	2003 – Günümüz

Türkiye Cumhuriyeti dönemi

Padişah olmadığı halde halife olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından göreve atanmış bir Osmanlı Hanedanı üyesidir:^[5]

Sıralama	Halife	Dönemi
1. (29.)	Abdülmecid Efendi (son halife)	1922 - 1924

Hilâfetin kaldırılması

3 Mart 1924'te çıkarılan bir kanun ile halifelik resmî olarak kaldırılmıştır.

Ayrıca bakınız

Ahmediye Halifeliği

Kaynakça

^ "Osmanlı Halifeleri". oncevatan.com.tr. 4 Kasım 2013. 8 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2021.
^ Hiskett, M. (1973). The sword of truth: the life and times of the Shehu Usuman dan Fodio. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-501648-2.
^ Diouf, Mamadou (2018). Lovejoy, Paul E. (Ed.). "The Age of Revolutions and Jihad in West Africa". The Journal of African History. 59 (3): 528-530. ISSN 0021-8537.
^ Last, Murray (1967). The Sokoto Caliphate. Internet Archive. [New York] Humanities Press.
^ "ABDÜLMECİD EFENDİ". www.kulturportali.gov.tr. 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2021.

[1] "Osmanlı Halifeleri". oncevatan.com.tr. 4 Kasım 2013. 8 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2021.

[2] Hiskett, M. (1973). The sword of truth: the life and times of the Shehu Usuman dan Fodio. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-501648-2.

[3] Diouf, Mamadou (2018). Lovejoy, Paul E. (Ed.). "The Age of Revolutions and Jihad in West Africa". The Journal of African History. 59 (3): 528-530. ISSN 0021-8537.

[4] Last, Murray (1967). The Sokoto Caliphate. Internet Archive. [New York] Humanities Press.

[5] "ABDÜLMECİD EFENDİ". www.kulturportali.gov.tr. 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]