İslam'da melek

İslâm'da Melek Allah'ın emirlerini uygulamakla görevli nurdan yaratılmış ruhani varlıklar olduğuna inanılır. Cezalandırıcı melekler ve İblis ateşten (Semûm) yaratılır. Meleklere iman imanın altı şartı arasındadır. Melekler insanlardan, kendilerine cüzi irade verilmemiş olmaları yönünden ayrılırlar. İslam'a göre melekler yemez ve içmezler, cinsiyetleri de yoktur.

Dört Büyük Melek (Mukarrabûn)

Dört meleğin her biri belli bir görevi yerine getirmektedir. Aralarında bir hiyerarşik ilişki olmamakla birlikte Cebrail en büyük melek kabul edilmektedir.

• Cebrail: İslam'da dört büyük melekten biri olan Cebrail’in peygamberlere vahiy getirmek, onlara Allah'ın emir ve yasaklarını bildirmekle vazifeli melek olduğuna inanılır. Cebrail’e 'Cibrîl', 'Rûh-ul-emîn', 'Nâmûs-ı ekber' de denir.
• Azrail: Eceli gelen insanların ruhlarını teslim alır. Melekü'l-Mevt, yani, ölüm meleği adı da verilir.
• Mikail: İnsanların rızıklarını ulaştırmak ve Allah'ın iradesine göre tabiat olaylarını düzenlemekle görevli melektir.
• İsrafil: Kıyamet günü, Sûr borusunu üfleyecek olan melektir.

Diğer melekler

• Kirâmen Kâtibîn melekleri: Her insanın sağında ve solunda olup onun yaptıklarını kaydeden yazıcı meleklerdir.
• Münker ve Nekîr melekleri: İnsanları kabirde ilk sorguya çeken meleklerdir.
• Rıdvân: Cennetteki meleklerin başıdır.
• Mâlik: Cehennemde görevli olan meleklerin başıdır. (bkn.Malik)
• Zebaniler: Cehennemdeki işkenceden sorumlu sayılarının 19 oldukları bildirilen meleklerdir.
• Hamele-i Arş: Allah'ın Arş'ı taşımakla vazifelendirdiği sekiz müvekkel melek.
• Hazin: Cennet ve cehennemde bekçilik yapan melek.
• İlliyyûn melekleri: Allah'a çok yakın ve onun katında üstün mevkiye sahip olan meleklerdir.
• Muakkibe: İnsanları korumakla görevli meleklerdir.
• Hafaza: insanların önde ve arkasında bulunan ve onları koruyan meleklerdir.

Melekler günahsız mı?

Genel olarak "(ismet)" in hem melekler hem de peygamberler için geçerli olduğuna inanılmaktadır.

“Allah’ın emrine asla isyan etmezler emr olunduklarını derhal yerine getirirler.” (Tahrim, 6)

Aşağıdaki Kuran ayetleri bu görüşü desteklemek için kullanılır:

“Onlar hiçbir zaman usanmaz, isyan etmez, bıkmaz, emir aldıklarını hemen yaparlar. Gece gündüz Allah’ı (cc) anar ve tesbih ederler….. Rabbin nezdinde olan melekler, gece gündüz O’nu tenzih, tesbih ederler ve asla usanmazlar." (Fussilet, 38)

Bunun hatalardan ve günahlardan ne kadar koruduğu ulema arasında tartışmalıdır. İsmet'e rağmen peygamberlerin günah işledikleri bilinmektedir. Aynı şey melekler için de geçerli olabilir. Bazı ulema bu ayetlerin manasını sadece zikredilen melekler için tefsir etmektedirler: Cehennem bekçisi melekler ve "resul" (haberciler) melekleri. Çünkü ayet açıkça sadece bunlardan bahsetmiştir. Ayrıca meleklerin Allah'a karşı gelmedikleri halde irade gösterebileceklerine dair ayetler de vardır. Bu, yukarıdaki ayetlerin tüm melekler için geçerli olduğunu düşünenlerin görüşüne aykırıdır:

Hani rabbin meleklere, “Ben yeryüzünde bir halife yaratacağım” demişti. Onlar, “Biz seni övgü ile tesbih ederken ve senin kutsallığını dile getirip dururken orada fesat çıkaracak ve kan dökecek birini mi yaratacaksın?” dediler. Allah “Şüphe yok ki, ben sizin bilmediklerinizi bilirim” buyurdu. (Bakara, 30)

Başka bir ayette melekler, eğer ilahi olduklarını iddia ederlerse cehennem azabı ile tehdit edilmektedir.

Onlardan biri, “Tanrı O değil, benim!” diyecek olsa (ki demez), biz onu da cehennemle cezalandırırız. Zalimleri böyle cezalandırırız.

Hadisler, meleklerin dış şartlar nedeniyle görevlerinde kafalarının karışabileceğini öne sürmektedir. Örneğin, içinde köpek olan bir eve melek girmez.

Ayrıca bakınız

• İslam mitolojisi
• Melek
• İblis
• Şeytan
• Cin