İnsanlık tarihi: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Luther46c.jpg dosyası Martin_Luther,_1529.jpg ile değiştirildi |
Değişiklik özeti yok |
||
1. satır: | 1. satır: | ||
{{çalışma}} |
|||
{{Dünya tarihi}}'''Dünya tarihi''', dünyanın çeşitli yerlerindeki insanların yüzyıllar boyunca geliştirdikleri uygarlıkların öyküsüdür. Bu öykü çeşitli madde başlıkları altında anlatılmıştır. Dünya tarihine ilişkin bilgiler, ayrıca ülkelere ilişkin maddelerin tarih bölümlerinde, ünlü kişilerin yaşam öykülerinde, savaşlar, çarpışmalar, keşifler, siyasal ve toplumsal hareketler, dinler gibi tarihsel olaylarla ilgili maddeler bulunabilir. [[Hititler]], [[Asurlar]], [[Aztekler]] ve [[İnkalar]] gibi başka bazı halkların belirli dönemlerde egemen oldukları, bir süre sonra ise yok oldukları gözlenmektedir. |
{{Dünya tarihi}}'''Dünya tarihi''', dünyanın çeşitli yerlerindeki insanların yüzyıllar boyunca geliştirdikleri uygarlıkların öyküsüdür. Bu öykü çeşitli madde başlıkları altında anlatılmıştır. Dünya tarihine ilişkin bilgiler, ayrıca ülkelere ilişkin maddelerin tarih bölümlerinde, ünlü kişilerin yaşam öykülerinde, savaşlar, çarpışmalar, keşifler, siyasal ve toplumsal hareketler, dinler gibi tarihsel olaylarla ilgili maddeler bulunabilir. [[Hititler]], [[Asurlar]], [[Aztekler]] ve [[İnkalar]] gibi başka bazı halkların belirli dönemlerde egemen oldukları, bir süre sonra ise yok oldukları gözlenmektedir. |
||
1.347. satır: | 1.348. satır: | ||
== Kaynakça == |
== Kaynakça == |
||
* Dünya Tarihi (Kronolojik Zaman Çizelgeli), Heyet, Alfa Yayınları, 2014, ISBN 978-605-106-762-9 |
|||
== Dipnotlar == |
|||
<div style="height: 250px; overflow: auto; padding: 3px; border:1px solid #AAAAAA; reflist4" > |
<div style="height: 250px; overflow: auto; padding: 3px; border:1px solid #AAAAAA; reflist4" > |
||
<small>{{Kaynakça|2}}</small> |
<small>{{Kaynakça|2}}</small> |
Sayfanın 23.04, 23 Temmuz 2014 tarihindeki hâli
Bu sayfada devam eden bir çalışma vardır. Yardım etmek istiyorsanız ya da çalışma yarım bırakılmışsa, çalışmayı yapan kişilerle iletişime geçebilirsiniz. Bu sayfada son yedi gün içinde değişiklik yapılmadığı takdirde şablon sayfadan kaldırılacaktır. En son değişiklik, 9 yıl önce Kılıç46 (katkılar | kayıtlar) tarafından gerçekleştirildi ( ). |
İnsanlık tarihi |
Ortelius tarafından 1570 yılında çizilen Dünya Sahnesi Görünümü adlı Dünya haritası. |
..Dönemlere göre
|
..Kıtalara göre
|
..Konulara göre
|
Dünya tarihi, dünyanın çeşitli yerlerindeki insanların yüzyıllar boyunca geliştirdikleri uygarlıkların öyküsüdür. Bu öykü çeşitli madde başlıkları altında anlatılmıştır. Dünya tarihine ilişkin bilgiler, ayrıca ülkelere ilişkin maddelerin tarih bölümlerinde, ünlü kişilerin yaşam öykülerinde, savaşlar, çarpışmalar, keşifler, siyasal ve toplumsal hareketler, dinler gibi tarihsel olaylarla ilgili maddeler bulunabilir. Hititler, Asurlar, Aztekler ve İnkalar gibi başka bazı halkların belirli dönemlerde egemen oldukları, bir süre sonra ise yok oldukları gözlenmektedir.
İÖ 5000 - İÖ 3000
Mezopotamya
- Tekerlek bulundu
- Sulama ile tarım yapıldı[1]
- Kent devletleri (Ur, Eridu) kuruldu[2]
- Çivi yazısı[2]
- Tunç işleme[2]
- Yapılarda pişmiş tuğla kullanılmaya başlandı.
- Ayrıca demirin bulunması ve işlenmesi. Demir Devri medeniyetin başlangıcı olmuştur.
Mısır
- Yaklaşık 3200'de Aşağı ve Yukarı Mısır Krallıkları Menes yönetiminde birleşti [3]
- 3000 dolaylarında hiyeroglif kullanıldı[3]
- Mastaba denen mezarlar ile sulama kanalları yapıldı[3]
Doğu Akdeniz
Hindistan
- Yaklaşık 3500'de İndus Vadisi'nde kerpiçten evleri olan köyler kuruldu; sulama bentleri yapıldı, çanak çömlekçilik başladı.
İÖ 3000-İÖ 2000
Mezopotamya
- Ur kenti yaklaşık 2500'de Sümer Krallığı'nın başkenti yapıldı [1]
- yaklaşık 2700'de Gılgamış Uruk kralı oldu[1]
- 2500 dolaylarında Ur'da kral mezarları yapıldı [1]
- Akadlı Büyük Sargon (Şarrukin) büyük bir imparatorluk kurdu [1]
- Ur egemenliği son buldu [1]
Mısır
- Zoser yaklaşık 2700'de ilk piramidi yaptırdı [5]
- Eski Krallık dönemi (3000-2180)
- Takvim kullanıldı
- Orta Krallık dönemi (2050-1700)
Ege
- Yaklaşık 3000'de, Kiklad adalarında ilk tunç çağı başladı
- deniz ticareti başladı
Doğu Akdeniz
- Ebla'nın kuruluşu (2800)
- Truva yöresinde ilk kentler
- tunç işlenmeye başlandı
- 2200 sıralarında Amoriler geniş toprakları istila ettiler
Anadolu
- Hititler yaklaşık 2000'de ortaya çıktı, demirden ilk araç ve silahlar yapıldı.
Çin
- Yaklaşık 2500'de ilk köyler kuruldu
- çömlek yapımında kullanılan döner tabla bulundu
- Huang He Vadisi'ne (Sarı Irmak) yerleşim başladı
Hindistan
- Izgara planlı büyük İndus kentleri kuruldu (Mohencodaro, Harappa)
- merkezi ısıtmalı, kanalizasyonlu iki katlı evler yapıldı
Kuzey Amerika
- Meksika'da köyler kuruldu
- Toprak ekildi
- Pamuklu dokumacılık başladı
- 2500'lerde taş yapılar görüldü
Güney Amerika
- İlk yerleşimler
- Çömlekler ve kaba taş yapılar yapıldı
- Yaklaşık 2500'de Andlar'da tarım başladı
İÖ 2000 - İÖ 1600
Mezopotamya
- Babil ve Asur uygarlıklarının yükseliş dönemi (yaklaşık 2000), ilk kütüphaneler.
- Babil Kralı Hammurabi (1792 - 1750) ilk yazılı yasalardan birini 1760 civarında yürürlüğe koydu.
- Kasitler Mezopotamya'ya yerleşti.
Mısır
- Asyalı göçebe Hyksoslar (Hiksoslar) Aşağı Mısır'ı istila etti. (yaklaşık 1700)
- Cam, savaş arabaları, mobilya yapımı başladı.
Ege
- Knossos'ta Tunç Çağı kültür merkezi Knossos Sarayı yapıldı.
- Phaistos kenti zenginleşti. (2000 - 1700)
- Savaş arabaları, çanak çömlek yapımı gelişti.
- Minos uygarlığına ait olan, günümüzde henüz çözümlenmemiş Linear A olarak adlandırılan ve soldan sağa yazıldığı sanılan bir yazı bulundu.
Doğu Akdeniz
- Kentler canlandı ve gelişti. (1800 - 1600)
- İlk alfabenin kullanılışı.
Anadolu
- Hititler bölgeyi egemenlik altına aldılar.
- Büyük taş bloklardan tapınak ve saraylar, kaya anıtları, güneş kursları, tunç ya da değerli madenlerden tanrı ve kral heykelleri yapıldı.
İbraniler
- Sami kökenli topluluklar İbrahim'in önderliğinde Filistin'e yerleşti. (yaklaşık 2000) Daha sonraları bir bölümü Mısır'a göç etti.
Hindistan
- Kuzeyden gelen Ariler'in İndus havzasına yerleşmesiyle başlayan İndus uygarlığı 1750'ye kadar en parlak dönemini yaşadı.
Çin
- Tunç döküm işçiliği gelişti; resimyazı.
- Ayrıntılı olmayan bir takvim kullanılıyordu.
- İpek dokumacılığı başladı.
- Gelişkin tarım araçları, tekerlek ve savaş arabaları kullanıldı.
Kuzey Amerika
- Orta Amerika'da tapınaklar yapıldı.
- İlk resimyazı kullanıldı.
- Tarımla geçinen köy toplulukları kuruldu.
Güney Amerika
- Andlar'da dinsel tören yapılan merkezler 2000 yıllarında görülmeye başlandı.
- Peru'da Kotoş kenti kuruldu. (yaklaşık 1800)
- Yoğun tarımın en gelişkin örnekleri Orta Andlar'da ortaya çıktı.
- Pamuk liflerinden giyisiler yapıldı.
- Sepet ve hasır üretimi başladı.
İÖ 1600 - İÖ 1200
Mezopotamya
- Babil'de bilim ve matematik çok ileri bir düzeye ulaştı.
- Hurri kökenli savaşçılara dayanan Mitanni egemenliği geçici bir süre Asur'u kapsadı.
- 1360'tan sonra Mitanni devleti çöktü ve Asur egemenliği başladı.
Mısır
- 1567'de Hyksos egemenliği son buldu.
- Üçüncü Tutmosis 1470'lerde Mezopotamya'yı işgal etti.
- Ahenaton yönetimi. (1379 - 1362)
- II. Ramses yönetimi (1304 - 1237)
- Karnak Vadisi mezarları yapıldı.
Ege
- 1450'lere doğru bir deprem Knossos'u yerle bir etti.
- Minos Uygarlığı sona erdi.
- özelikle Yunanistan'da Miken kentleri gelişti.
- 1250'de Miken'de Aslanlı Kapı yapıldı.
- Çözümlenmesi Michael Ventris tarafından yapılan Linear B denen yazı biçimi geliştirildi.
Doğu Akdeniz
- Mısır ile Fenike arasında yoğun ticaret ilişkileri kuruldu.
- Mısır daha sonra Fenike üzerinde denetim kurdu.
- 14. yüzyılda bölge Mısır'ın denetiminden çıktı.
- 1200'lerde Filistiler Filistin'e yerleşti.
- 13. yüzyılda Akdeniz'in doğusu Deniz Kavimleri'nin saldırısına uğradı.
Anadolu
- Hitit kralı I. Murşili Babil'i işgal etti.
- I. Hattuşili dönemi (1586–1556) içinde Hattuşaş başkent oldu.
- Kral I. Şuppiluliuma (yaklaşık 1380 - 1340) Suriye'yi aldı.
- Mısırlılar Kadeş'te Hititler'i yendi (1299) ve tarihte bilinen ilk yazılı antlaşma olan Kadeş Antlaşması yapıldı. (1283)
İbraniler
- 1570'lerde Mısır firavunları İbraniler'i yok etmeye başladı.
- 1250'de Musa'nın önderliğinde Mısır'dan çıktılar.
Çin
- Shang Hanedanı (Şang) (1766 - 1123)
- Takvim geliştirildi.
- Resim, işaret ve hecelere dayalı Çin yazısı kullanılmaya başlandı.
- Loyang (Luoyang), Anyang, Çöngçou (Zengzhou) kentleri kuruldu.
Kuzey Amerika
- Meksika Körfezi yakınlarında Olmek uygarlığı kuruldu. (yaklaşık 1200)
- Anıtsal heykeller ve dev heykel başları yapıldı.
Güney Amerika
- Peru'da büyük taş yapılar ve tapınaklar görüldü.
- Çavin uygarlığının ilk gelişmeleri başladı. (yaklaşık 1300 - 1200)
İÖ 1200 - 1000
Mezopotamya
- 13.-12. yüzyıllarda, Deniz Kavimleri'nin saldırıları, Asur ve Mitanni devletlerinin parçalanmasına neden oldu
Mısır
- 12. yüzyılda Mısırlılar Deniz Kavimleri'yle iki kez savaştılar
- daha sonra 10. yüzyılda Asurlular'ın saldırısına uğradılar
Yunanistan
- Mikenler yaklaşık 1150'de Truva'yı ele geçirdi
- Deniz Kavimleri Miken uygarlığını yaklaşık 1100'de yıktı
- Eski Yunan uygarlığı Dorlar'ın Yunanistan'ı işgalinden sonraki dönemde gelişti
Anadolu
- Hitit devleti ayaklanmalar, komşu devletlerin ve Deniz Kavimleri'nin saldırıları sonucu yıkıldı
Doğu Akdeniz
- Sur ve Sayda kentleri gelişti
- Batı Akdeniz'de ilk Fenike kolonileri kuruldu
- 1200'lerde Demir Çağı başladı
İbraniler
- 1020 dolayında ilk Yahudi devleti kuruldu ve Şaul kral seçildi
- Davud yaklaşık 1000'de yönetime geldi ve Filistiler'i yendi
Hindistan
- Ganj ve Brahmaputra ırmakları vadilerinde yeni yerleşim merkezleri kuruldu (1100)
- atlar evcilleştirilmeye başlandı
- Pirinç üretimine geçildi
Çin
- Batıdan gelen Zhoular, Shang hanedanını devirdi (1122)
- Zhou Hanedanı yaklaşık 1000 yıl yönetimde kaldı
Güney Amerika
- Çavin uygarlığı yaklaşık 1000 yıl sürdü (200'e kadar)
- saraylar, tapınaklar, pazaryerleri yapıldı
Afrika
- Kuşi (Güney Mısır ve Sudan) uygarlığının ilk dönemleri yaklaşık 1000'de başladı
İÖ 1000 - İÖ 800
Yunanistan
- Yunanlılar yaklaşık 900'de Fenike alfabesini geliştirerek benimsediler
- Soyluların yönetiminde kent devletleri gelişmeye başladı
Anadolu
- Yaklaşık 900'de Doğu Anadolu'da Urartu Krallığı kuruldu
- 840-830 dolayında Urartu Krallığı'nın başkenti Van oldu
- Lazların ataları olan Kolhisliler Doğu Karadeniz ve Güney Kafkasya'da görüldü
- yaklaşık 830-810'da Orta Anadolu'da Frigya Krallığı kuruldu
- başkenti Gordion'du
Doğu Akdeniz
- Fenikeliler 814'te Kuzey Afrika'da Kartaca ve 800'lerde İspanya'da Cadiz kentlerini kurdular
İbraniler
- Süleyman kral oldu (975 - 935)
- Tapınak kurdu, Kudüs'ü genişletti
- İsrail bölündü (930)
- Karkar Savaşı (853)
- Ahab Asurları yendi
Hindistan
- İlk Upanişadlar (Hint kutsal metinleri) görüldü
- kast sistemi gelişti
Kuzey Amerika
Güney Amerika
- And vadilerinde sulama teknikleri geliştirildi
- çok renkli dokumalar yapıldı
- jaguara tapınma ve ilk Güney Amerika yazıları ortaya çıktı
Keltler
- Keltler Orta Avrupa'da Demir Çağı yaklaşık 1000 - 500 arasında Hallstatt'da görüldü
- Avusturya'da benzer bulgular var
İtalya
- Kuzey İtalya'da Etrüskler ortaya çıktı
İÖ 800 - İÖ 650
Mezopotamya
- Asurlar'ın yükseliş dönemi
- İkinci Sargon (İkinci Şarrukin) (722- 704)
- Sinahheriba (Sanherib) (704 - 681)
- Asurbanipal (668 - 625) yönetimleri
- Horsâbad (Şarrukin Kalesi) yapıldı
Yunanistan
- Sicilya'daki Siracusa'da ilk Yunan kolonisi 735'te kuruldu ve bunu başka koloniler izledi
- Olimpiyat Oyunları başladı (776)
Anadolu
- 750 dolayları Uratular'ın en parlak dönemleri
- 700'lere doğru Urartu Krallığı zayıfladı
- Batı Anadolu'da Lidya Krallığı kuruldu
- yaklaşık 700'de sikke kullanılmaya başlandı
Doğu Akdeniz
- Doğu Akdeniz Asurlar'ın egemenliği altında
- deniz ticareti gelişti
İbraniler
- İsrail Krallığı Asur Kralı İkinci Sargon tarafından yıkıldı (721)
Çin
- 770'lerde Doğu Zhoular hanedan kurdu
- tunç işçiliği gelişti
- mancınık bulundu
- ince çanak çömlek yapımı başladı
Keltler
- Orta Avrupa Keltleri yaklaşık 700 - 400 arasında İngiltere'ye ulaştı
- Keltler'le birlikte demir işlenmeye, tepelere kaleler yapılmaya
- atlardan yararlanılmaya başlandı
İtalya
Afrika
- Kuşiler ve Asurlular arasında çatışma çıktı
- Kuşiler güçten düştü
İÖ 650 - İÖ 500
Mezopotamya
- Asur'un sonu ve Ninova'nın yıkılışı (612)
- İştar Kapısı, Babil'in Asma Bahçeleri yapıldı
- 539'da Babil Persler'ce işgal edildi
Yunanistan
- Drakon Yasaları (621)
- Solon Yasaları (yaklaşık 590)
- Pisistratus 560 dolaylarında Atina'da tiran oldu
- yaklaşık 510'da 500'ler Konsili kuruldu
Anadolu
- Urartu Krallığı 600'lerde yıkıldı
- Lidya egemenliği kuruldu
- Milet ve Efes kentleri dışındaki tüm kıyı kentleri Lidya egemenliğine girdi
- Yaklaşık 547'deki Pers istilasi sonunda Lidya Persler'e bağlandı
- Anadolu'da Pers egemenliği kuruldu
Persler
- Yakındoğu'da Pers egemenliği başladı
- Kiros (Kurus) 559 - 529 arası kral oldu
- Pasargad başkent yapıldı
- Birinci Darius dönemi (521 - 486)
İbraniler
- Yehuda Krallığı Babilliler'ce yıkıldı (587)
- İbraniler Babil'e sürüldü
- Pers Hükümdarı Kiros 539'da İbraniler'e özgürlüklerini verdi
Hindistan
Çin
- Konfüçyüs yaklaşık 550'de doğdu: Laozi Taoculuk'u kurdu
Kuzey Amerika
- Orta Amerika'da, geç klasik-öncesi dönem Maya uygarlığının başlangıcı
Keltler
- Orta ve Kuzey Avrupa'da, La Téne'de gelişen İkinci Demir Çağı uygarlığı yaklaşık 500'de başladı
İtalya
- Etrüskler Roma'ya girdi
- Birinci Tarquinius Roma'nın ilk Etrüsk kralı oldu (616 - 579)
- İlk taş yapılar ve Roma duvarları yapıldı
- İkinci Tarquinius 510'da sürgüne gönderildi
- 509'da Roma Cumhuriyeti kuruldu
Afrika
- Nijerya'da Nok uygarlığının başlangıcı (yaklaşık 500)
- demir eritme yöntemi bulundu
İÖ 500 - İÖ 300
Mısır
- İskender Mısır'ı işgal etti (333)
- yaklaşık 300'de Ptolemaios hanedanı yönetime geldi
- İskenderiye kuruldu
Yunanistan
- Atina'da tiyatro ve felsefenin altın çağı
- Perikles dönemi (461 - 430)
- Peloponnesos Savaşı (431 - 404) oldu
- Makedonyalılar Yunanistan'ı işgal etti ve Büyük İskender egemenliği (336 - 323) başladı
Anadolu
- İyonya'da Pers egemenliği kuruldu (387)
- Pers egemenliğindeki kıyı kentleri geriledi
- İskender batı ve batı ve güneybatı kıyılarını ele geçirdi
- Anadolu'da 350'lerden başlayarak Makedonya egemenliği kuruldu
Doğu Akdeniz
- Kartaca Sicilya'yı işgal etti
- Yakındoğu Persler'in egemenliğine girdi
- yaklaşık 310'da Selevkos Krallığı kuruldu.
Persler
- Kral yolu yaklaşık 500'de yapıldı
- Darius Yunanistan'ı işgal etti
- 490'da Maraton Savaşı'nda yenildi
- Yunanlılar Salamis Savaşı'nda 8480 Persler'i yenilgiye uğrattı
- Büyük İskender Pers İmparatorluğu'nu egemenliği altına aldı (330)
Filistin
- Filistin, Büyük İskender'den sonra Yakındoğu'nun egemenliğini ele geçiren Selevkos hanedanının yönetimine girdi
Hindistan
- Çandra Gupta
- Maurya İmaparatorluğu'nu kurdu (yaklaşık 320)
Güney Amerika
- Peru'da Çavin uygarlığı çöktü ve Paracas uygarlığı doğdu
- Güney Amerika'da matematik, astronomi alanlarında gelişmeler oldu
- metal işlemeciliği başladı.
Keltler
- Yunan edebiyatında ilk kez Keltler'den söz edildi (yaklaşık 500)
- Keltler'in reisi Brennus Roma'yı yağmaladı (390)
İtalya
- 450 dolaylarında Lex XII Tabularum (12 Levha Yasası)
- 343 - 290 arası Samnit Savaşları
- yaklaşık 312'de Appian Yolu yapıldı
Afrika
- Meroe, Kuşi Devleti'nin başkenti oldu (yaklaşık 500)
- Sudan yöresinde demir işlemeciliği gelişti
İÖ 300-İÖ 44
Mısır
- Mısırlılar su çarkını, torna tezgâhını, makarayı, cam üflemeyi buldu
- 81'de Mısır Romalılar'ın koruması altına girdi
Yunanistan
- Yaklaşık 300'den sonra siyasal açıdan gerileme başladı
- Yunan Kültürü Akdeniz'e ve Yakındoğu'ya yayıldı
- Helenistik Dönem
- 146'da Yunanistan Roma'ya katıldı
Anadolu
- Anadolu'da Pontos (Pontus)
- Bitinya ve Bergama krallıkları kuruldu
- yaklaşık 120'lerde Bergama, 74-63'teki savaş sonunda ise Pontos Roma'ya bağlandı
- Bitinya Roma'ya miras kaldı
Doğu Akdeniz
- Kartaca Savaşları yapıldı (264-146)
- Hannibal dönemi (220-187)
- Roma Kartacayı aldı (146)
- Selevkos egemenliğinin yeniden canlanışı
- Antiokhoslar dönemi (324-187)
İran
- Arsakes yaklaşık 250'de Pers İmparatorluğu'nun eski topraklarında Part Krallığı'nı kurdu
- yaklaşık 100'den sonra Çin ile Avrupa'nın ticaretine aracılık etmeye başladı
Filistin
- Makkabi kardeşler Selevkos kralına ayaklanmalara önderlik ettiler (168)
- Romalılar 66-64'te Filistin'i işgal etti
Hindistan
- Aşoka döneminde (yaklaşık 274-235) Budacılık devlet dini oldu
- Aşoka'dan sonra Maurya İmparatorluğu yıkıldı
Çin
- 250'lerde Zhou Hanedanı sona erdi
- Qin Shi Huang (Shi Huang Di) döneminde Çin Seddi'nin yapımı tamamlandı
- Qin Hanedanı (221-206)
- Han Hanedanı 206'da kuruldu
Kuzey Amerika
- Oaxaca Vadisi'ndeki Monte Alban'da, yaklaşık 300'den başlayarak Zapotek uygarlığı gelişti
- Olmekler çöktü
Güney Amerika
- Güney Peru ve Bolivya'da Nazka uygarlığı gelişti;
- suyolu, kemer ve kanallar yapıldı, çömlek kullanımı başladı
Keltler
- Keltler 280'lerde Yunanistan'a akınlar düzenlediler
- Telamon Savaşı'nda yenilgiye uğradılar (225)
- Belçika Keltleri Güney Ingiltere'ye yerleşti
- Sezar Galya'yı 50'de işgal etti
İtalya
- Hannibal Roma ordusunu Cannae'de (Kanne) yendi (216)
- Skipion, Kuzey Afrika'daki Zama'da Hannibal'i bozguna uğrattı (202)
- Gracchus dönemi (133-121)
- Marius dönemi (119-86)
- Sulla'nın diktatörlüğü (81-78)
- 1.Triumvirlik (60)
- Jül Sezar'ın diktatörlüğü (48-44)
- Jül Sezar'ın öldürülüşü (44)
Hunlar
- Hun Imparatorluğu kuruldu (İÖ 220)
- İlk hükümdarı Mete (Teoman) dönemi (209-174)
İÖ 44 - İS 200
İran
Mısır
- Kraliçe Kleopatra yönetimi (İÖ 48-30)
- Mısır bir Roma eyaleti oldu (İÖ 30)
İbraniler
- Büyük Hirodes yönetimi (İÖ 48-30)
- İsa'nın doğumu (yaklaşık İÖ 4)
- Roma yönetimine karşı ayaklanma (İS 66-70)
- Kudüs'ün yakılıp yıkılması (İS 70)
Hindistan
- Augustus döneminde Roma'da Hint elçiliği açıldı
- Hindistan'da ilk Roma kolonisi kuruldu (İS 25)
- Kuzey Hindistan'da Kanişka'nın krallık dönemi (İS 100-150)
Çin
- Budacılık Çin'de yayılmaya başladı
- Wang Meng yönetimi sırasında reform girişimleri (İS 9-23)
- Çin'de doğal yıkımlar sonucu açlık, salgın hastalık, göçler, toplumsal kargaşa ve ayaklanmalar
- başkent Loyang'a (Luoyang) taşındı
Keltler
- Güney İngiltere'de, Cunobelinus yönetime geldi (İS 10-42)
- Roma'nın işgali (İS 43-84)
- Kraliçe Boudicca Roma yönetimine karşı bir ayaklanmaya önderlik etti (İS 60)
Hunlar
- İS 50'de Güney ve Kuzey Hun devletleri olarak ikiye ayrıldı
İtalya
- Aktium Deniz Savaşı (İÖ 31)
- Augustus imparator oldu (İÖ 27-İS 14)
- Roma yangını (İS 64)
- Colosseum'un yapımı tamamlandı (İS 80)
- Vespasianus (İS 69-79) ve Trajan (İS 98-117) yönetimler
Afrika
- Etiyopya Krallığı İS 100 dolaylarında kuruldu. Mandingo kabilesi Nijer havzasında egemen oldu.
İS 200-330
Mısır
- Mısır'da ilk Kopt kilisesi kuruldu
İran
- Arsaklı hanedanı sona erdi (226)
- kurulan Sasani hanedanı 651'e kadar sürdü
- I. Şapur Romalılar'ı yenilgiye uğrattı (260)
- Tizpon'da saray yaptırıldı
Bizans
- Bizantion (Bizans) kentine Konstantinopolis (bugün İstanbul) adı verildi (330)
- Konstantinopolis Roma İmparatorluğu'nun ikiye bölünmesinden sonra Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu'nun başkenti oldu
Hindistan
- Ganj Vadisi'nde Gupta Krallığı yaklaşık 320'lerde kuruldu
Çin
- Romalı tüccarlar Çin limanlarına ulaştı
- Han Hanedanı 220'lerde yıkıldı
- Çin küçük devletlere bölündü
Kuzey Amerika
- Maya uygarlığının klasik dönemi 300'de başladı (900'e kadar sürdü)
- Teotihuakan kent uygarlığının yükseliş dönemi (750'ye kadar sürdü)
- piramitler ve Maya takvimi yapıldı
Güney Amerika
- Kuzey Peru'da Moçe uygarlığı 200'de başladı (700'e kadar sürdü)
İtalya
- Diocletianus dönemi (285-305)
- I. Constantinus'un imparatorluk dönemi (324-337)
- Roma İmparatorluğu'nda Hıristiyanlık kabul edildi (313)
Afrika
- Meroe'deki (Sudan) Kuşi uygarlığı yıkıldı, Etiyopya gelişmeye başladı
İS 330-500
Bizans
- Romalılar Edirne Savaşı'nda Germen kavimlerini yendiler (378)
- 410'dan başlayarak özgür iradeye ağırlık veren bir dini öğreti olan Pelagiusçuluk gelişti
İran
- II. Şapur (309-379) yönetiminde birçok zaferler kazanıldı
- Hunlar'ın ilk akınları yaklaşık 400'de görüldü
- İran 480'lerde Hun yönetimine girdi
Hindistan
- Gupta Krallığı 480'lerde Akhunlar'ın eline geçti
Keltler
- Kuzey Britonlar (Piktler) 360'larda Güney İngiltere'ye akınlar düzenlediler
- İrlanda Hıristiyanlık'ı kabul etti
İtalya
Afrika
- Etiyopya Hıristiyanlık'ı kabul etti
Japonya
Hunlar
- 434'te Attila Hun İmparatoru oldu
- Bizans kuvvetlerini bozguna uğrattı
- Bizans orduları Tuna'nın güneyine çekildi (447)
- Galya Seferi (451), İtalya Seferi (452)
Avrupa
- 360'larda Avrupa'ya ilk Hun akınları başladı
- Clovis, Frank Krallığı'nı kurdu (480)
İS 500-700
Bizans
- İmparator Jüstinyen dönemi (527-565)
- Lombardlar 570'lerde İtalya'yı işgal etti
- Araplar'ın Konstantinopolis kuşatması başarısızlıkla sonuçlandı (674-678)
İran
- II. Hüsrev (Sasani) yönetimi (590-628)
- Mısır ve Suriye alındı
- İran 641'de Arap saldırısına uğradı
İslâmiyet' in Doğuşu
- Muhammed 571'de doğdu
- İslam dininin ortaya çıkışı (610)
- Müslüman Araplar İspanya'dan Hindistan'a kadar uzanan bir imparatorluk kurdular (641-750'ler)
Hindistan
Çin
- Tang Hanedanı kuruldu (618-906),başkent Xian yakınlarında Changan'a taşındı
- sanatın geliştiği bir dönem
- el arabası, barut, kâğıt gibi buluşlar gerçekleşti
Kuzey Amerika
- Maya uygarlığın doruk noktası (600-700)
- büyük anıtlar ve saraylar yapıldı
Güney Amerika
Keltler
- İrlanda'da 6.-10. yüzyıllarda sanat ve edebiyatın altın dönemi yaşandı
Japonya
- Budizm resmi din olarak benimsendi (yaklaşık 550) [7]
- Japon toplumunun yeniden yapılanması (645-700)[7]
Avrupa
İS 700-850
Bizans
- Bizanslılar 750'lerde İtalya'dan sürüldü
- Ön Bulgarlar'la savaşlar (yaklaşık 750-800)
İslam Dünyası
- Bağdat'ta Abbasi Halifeleri dönemi (750-1100)
- Harun Reşid yönetimi (786-809)
- sanat, bilim ve mimarlıkta gelişmeler oldu
Hindistan
- Batı Hindistan'a Arap akınları
- Sind ve Semerkant'ın alınışı
- ilk Hindu devletleri ortaya çıktı
Çin
- 730'larda 13 bölgeye ayrıldı. Talas Irmağı Savaşı (757)
- Çin'de ilk kitap basıldı
Kuzey Amerika
- Teotihuakan yıkıldı
- Maya uygarlığı çöktü (yaklaşık 850) ve yeni uygarlıklar ortaya çıktı
Güney Amerika
- Tiahuanco'da Güneş Piramidi yapıldı (yaklaşık 700)
Keltler
- Rhodri Mawr ilk Gal prensi oldu
- İrlanda'ya ilk Viking akınları başladı (yaklaşık 800)
- Dublin kuruldu (yaklaşık 831)
Afrika
- Gana İmparatorluğu'nun yükseliş dönemi başladı
Japonya
- Nara dönemi (710-784) [7]
- güzel sanatlar, mimarlık, seramik işleri gelişti
- Kyoto 794'ta Japonya'nın başkenti oldu [7]
- Kampuçya'da Angkor Krallığı kuruldu (800) [8]
Avrupa
- Araplar İspanya'yı ele geçirdi (711) [6]
- Franklar, Poitiers'de Araplar'ı yendi (Puvatya Savaşı) (732) [6]
- Şarlman (742-814)[9]
- Kutsal Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu kuruldu (800)[6]
İS 850-1000
Rusya
- Vikingler Kiev kentini kurdular (yaklaşık 880)
- 980'lerde Kievli Aziz Vladimir (Birinci Vladimir) döneminde Rusya'da Hıristiyanlık yayıldı
Bizans
- Birinci Basileios (Birinci Vasil) yönetimi (867-886), 880'lerde Araplar'ı yendi
- II. Basileios (İkinci Vasil) dönemi (976-1025)
- Bulgarlar yenildi
İslam Dünyası
- Kahire, Fatımiler'in yönetimindeki Mısır'ın başkenti oldu (969)
- Karahanlılar (932-1211) ve Gazneliler (963-1186) Müslüman Türk devletleri kurdular
Hindistan
- Güney Hindistan'da Çola hanedanı güçlendi (yaklaşık 900-1200)
- Tancavur tapınağı yapıldı (yaklaşık 1000)
Çin
- Song Hanedanlığı kuruldu (960)
- Tai Zong ilk imparator oldu
Kuzey Amerika
- 10. yüzyılda Meksika'da Toltek uygarlığı gelişti
- Vikingler, Grönland'ı geçerek Kuzey Amerika'ya ulaştılar (yaklaşık 100)
Güney Amerika
- 10. yüzyılın ortalarında Peru'da İnkalar güçlenmeye başladı
Keltler
Afrika
- Zimbabve'de Demir Çağı başladı (yaklaşık 900)
- büyük yapılar yapıldı
Japonya
- Fucivara ailesinden Miçinago dönemindeki kültürel canlanmaya karşın aşırı savurganlık toplumsal hoşnutsuzluklar doğurdu (995-1028)
Avrupa
- Şarlman'ın imparatorluğu parçalandı (843)
- İngiltere'de Alfred dönemi (871-900)
- Viking Rollo, Normandiya'yı kurdu (911)
İS 1000-1150
Selçuklular
- Selçuklular 1043'ten başlayarak Anadolu topraklarının büyük bölümünün yönetimleri altına aldılar
- Tuğrul Bey (1038-1063)
- Alparslan (1063-1072)
- Malazgirt Savaşı (1071)
- Melikşah dönemi (1072-1092) Selçuklular'ın en parlak yılları oldu
- Kutalmışoğlu Süleyman Şah 1075'te Anadolu Selçuklu Devleti'ni kurdu
- Anadolu Türklerin yönetimine geçti
- İkinci Haçlı seferi Selçuklular tarafından bozguna uğratıldı (1147)
Bizans
Rusya
- Kiev Knezi I. Yaroslav, Kiev kralı oldu (1019-1054)
Çin
- Song Hanedanı döneminde resim ve seramikte önemli gelişmeler oldu (yaklaşık 1000-1200)
- 1040'larda tahtadan tek tek oyulan harflerle basım yapılmaya başlandı
Kuzey Amerika
- Toltekler eski Maya tapınağı ve yönetim yeri olan Chichén Itzá'yı ele geçirerek genişletti
Güney Amerika
- Peru'da Çimu uygarlığı doğdu
Keltler
- Vikingler İrlanda'dan sürüldü (1014)
- 1030'larda İkinci Malcolm İskoçya'nın sınırlarını genişleterek neredeyse bugünkü duruma getirdi
- İskandinav yöneticilere karşı ayaklanan Somerled, Argyll ve adaları yönetimi altına aldı (1140-1164)
Afrika
- Batı Afrika'da Yoruba kent devletleri kuruldu (yaklaşık 1100)
Japonya
- Japon edebiyatının canlanışı (11. yüzyıl)
- Kampuçya'da Khmer İmparatorluğu döneminde (1120-1150) Angkor Vat tapınağı yapıldı
Avrupa
- Knud (Canute) yönetimi (1017-1036) [6]
- İngiltere'yi Normanlar istila etti (1066) [6]
- Birinci Haçlı seferi yapıldı (1096-1099)[6]
İS1150-1300
Osmanlılar
- Osman Bey Anadolu'da Osmanlı Devleti'ni kurdu (1299)
Güney Amerika
Kuzey Amerika
İslam Dünyası
- Selahaddin Eyyubi yönetiminde Eyyubiler büyük bir imparatorluk kurdular (1174-1250)
- Müslümanlar Delih'de bir devlet kurdu (yaklaşık 1200)
Rusya
- Rusya'nın büyük bir bölümü Moğollar'ın eline geçti (1230'lar-1470'ler)
Hindistan
- Gazne Devleti yıkıldı (1186)
- Güney Hindistan'da Çola hanedanı döneminde Hindular gelişti ve daha sonra çöktü
Çin
- Cengiz Han (1206-1227) ve torunu Kubilay Han (1260-1294 dönemleri)
- Çin'de Moğollar yönetimi ele geçirdi (1280-1368)
- Marko Polo Çin'e gitti (1275-1292)
Bizans
- Dördüncü Haçlı Seferi sırasında Haçlılar Konstantinopolis'i ele geçirdi
- 1261'e kadar sürecek Latin yönetimi başladı
Keltler
- İrlanda İngiliz Kralı II. Henry döneminde işgal edildi (1171-1172)
- Galler'de Llywelyn Fawr yönetimi (1200-1240)
- I. Edward Galler'i yenilgiye uğrattı (1284)
- Norveçliler İskoçya'dan çıkarıldı (1263)
Japonya
- İlk Minamoto şogunu Yoritomo'nun yönetimi (1185-1199)
- 1200'e doğru Zen Budizmi doğdu
Avrupa
- Fransa'da IX.Louis yönetimi (1226-1270)
- Avrupa'da ilk kez barutu bulan Roger Bacon (barut Çin'de bulunmuştu)yaklaşık 1220-1292 arasında yaşadı
- mimarlıkta Gotik dönem başladı.
Afrika
- Gana İmparatorluğu yıkıldı (yaklaşık 1200)
- Batı Afrika'da Mali İmparatorluğu gelişti
- 1250'lerde Memlûklar Mısır'da yönetimi ele geçirdi
İS 1300-1500
Rusya
- Tatarlar Kulikovo Savaşı'nda yenildi (1380)
- Tatar istilası (1395)
- III. Ivan, Novgorod'u ele geçirdi (1478)
- Rusya'yı birleştirdi (1480)
- son Bizans imparatorun yeğeni ile evlendi
- Rusya'nın ilk çarı oldu (1492)
Bizans
- 1380 ve 1390'larda imparatorluk giderek küçüldü ve Konstantinopolis kenti ile batısında kalan küçük bir bölgede varlığını sürdürmeye başladı
- Bizans İmparatorluğu yıkıldı (1453)
İslam Dünyası
Osmanlılar
- Osmanlılar 1357'de Trakya'ya geçti
- 1361'de Edirne'yi aldılar ve başkent yaptılar
- Yıldırım Bayezid yönetimi (1389-1402)
- Osmanlılar'ın Asya'daki ilerleyişini Timur, Ankara Savaşıyla önledi (1402)
- Fetret Devri (1402-1413)
- I. Mehmed (Çelebi) (1413-1421) Osmanlı Devleti'ni yeniden toparladı
- II. Murad dönemi (1421-1451)
- Varna (1444) ve Kosova (1448) zaferleri
- Fatih Sultan Mehmed'in yönetimi (1451-1481)
- İstanbul'un fethi (1453)
- Bizans İmparatorluğunun yıkılışı (1453)
- Osmanlılar Doğu Akdeniz'i Avrupa'ya kapattılar
- II. Bayezid dönemi (1481-1512)
Hindistan
- Tuğluk Hanedanı yönetiminde Delih'de yaklaşık 1320'den 14. yüzyılın sonuna kadar varlığını koruyan güçlü bir devlet kuruldu
- Racput Hanedanı döneminde Gucerat gelişti (yaklaşık 1400)
Çin
- Ming Hanedanı 1368'de kuruldu (1644'e kadar sürdü)
- Çinliler'in yaşam biçimlerinde yenileşme hareketleri başladı
- Çin gemileri Hindistan kıyılarına, Basra Körfezi'ne ve Afrika'ya ulaştı
- Pekin (Beijing) yeniden kuruldu
Kuzey Amerika
- Aztekler Tenoçtitlan'ı kurdular (1325)
Güney Amerika
- İnkalar'ın resmi dili Keçuva gelişti
- İnka İmparatorluğu'nun en parlak dönemi
- Çimu uygarlığı 1470'lerde çöktü
- Peru'da, Maçu Pikçu kale kentleri kuruldu
Keltler
- Bannockburn Savaşı'yla (1314) İskoçlar bağımsızlıklarını kazandılar
Afrika
- 14. yüzyıla kadar Benin İmparatorluğu gelişmesini sürdürdü
- Timbuktu uygarlığı ortaya çıktı
- Mali İmparatorluğu Mansa Musa yönetiminde en parlak dönemini yaşadı (1307-1332)
- Güney Sahara'da Songay İmparatorluğu kuruldu (yaklaşık 1450)
- Timbuktu'da üniversite açıldı
- yaklaşık 1400'lerde Kongo Krallığı kuruldu
Japonya
- Aşikaga şogunluğu başladı (yaklaşık 1338)
- uzun süren iç savaş dönemi yaşandı
- 1350'den başlayarak Japonya'da feodalizm gelişti
- Şinto dini canlandı
- Aşikaga şogunluğu çöktü
Avrupa
- Veba 1340 ve 1350'lerde yayıldı[10]
- Yüz Yıl Savaşları (1337-1453)[11]
- Büyük Mezhep Bölünmesi (1378-1429)
- Polonya'da Üçüncü Kazimierz yönetimi (1333-1370)[12]
- Rönesans başladı (yaklaşık 1400)
- Fransa'da Jan Dark'ın zaferi (1428-1431)[13]
- Portekizliler'in Afrika'yı keşif gezileri (1430'lar)
- Avrupa'da ilk matbaa kuruldu (1450'ler)
- Vasco da Gama Ümit Burnu'nu dolaştı (1497)
- Kristof Kolomb Batı Hint Adaları'nı keşfetti (1492)
- Leonardo da Vinci (1452-1519)
- İngiltere'de Güller Şavaşı VII. Henry tarafından 1485'te sona erdilirdi
İS 1500-1620
Osmanlılar
- Yavuz Sultan Selim dönemi (1512-1520)
- Çaldıran Savaşı (1514)
- Mercidabık zaferi (1516)
- Ridaniye zaferi (1517)
- Halifelik Osmanlılara geçti
- Kanuni Sultan Süleyman dönemi (1520-1566)
- Mohaç zaferi (1526)
- Macaristan alındı
- Preveze deniz zaferi (1538)
- Sokullu dönemi (1564-1579)
- Inebahtı yenilgisi (1571)
- duraklama dönemi başladı (1579)
Doğu Avrupa
- Osmanlı Devleti'nin Viyana kuşatması (1529)
- Stefan Batory Lehistan kralı oldu
- Macaristan'da Gabor Bethlen yönetime geldi (1613)
İran
Rusya
- Sibirya'nın sömürgeleştirilmesi başladı (1550'ler)
- Korkunç İvan çar oldu (1547)
- Rus Ortodoks Patrikhanesi kuruldu (1589)
Hindistan
Çin
Kuzey Amerika
- Aztek yöneticisi Montezuma dönemi (1502-1520)
- Vasco Núñez de Balboa Büyük Okyanus'u keşfetti (1513)
- Meksika Hernan Cortes tarafından alındı (1519-1521)
Güney Amerika
Keltler
Birleşme Yasaları'yla (1536-43) Galler siyasi bakımdan İngiltere'ye bağlandı
Afrika
- Songay İmaparatorluğu'nun yükseliş dönemi
- Avrupalılar 1500'lerde ilk köle ticaretini başlattı
- Borno'da Idris'in krallık dönemi (1571-1603)
- Hollandalılar Fildişi Kıyısı'nı sömürgeleştirdiler (1595)
Japonya
Batı Avrupa
- Martin Luther'in Tezleri (1517)
- Ferdinand Macellan dünyayı dolaştı (1519-21)
- Jean Calvin Cenevre'ye gitti (1541-64)
- II. Felipe (1556-98) İspanyol Armada'sını İngilizler'in üzerine gönderdi
- İngiltere'de I.Elizabeth dönemi (1558-1603)
- İskoçya Kralı VI. James, İngiltere'de I. James adıyla kral oldu (1603)
- Otuz Yıl Savaşları (1618-48)
İS 1620-1740
Osmanlılar
- Genç Osman dönemi (1618-1622)
- IV. Murad yönetimi (1623-1640)
- Kasr-ı Şirin Antlaşması (1639)
- Köprüler dönemi (1656-1676)
- Girit'in alınışı (1669)
- Merzifonlu Kara Mustafa Paşa (1676-1683)
- II. Viyana Kuşatması (1683)
- 1699 Karlofça Barışı'yla Macaristan kaybedildi
- Prut Savaşı ve Barışı (1711)
- Pasarofça Antlaşması (1718)
- Lale Devri
- İlk matbaa 1727'de kuruldu
- 1739'da Sırbistan ve Bosna geri alındı
Doğu Avrupa
- II. Viyana Kuşatması (1638)
- Rastadt Barışı (1714)
İran
Rusya
- Petro I. (Büyük Petro) yönetimi (1682-1725)
- St. Petersburg kuruldu (1703)
- Petro İsveçliler'i Poltava'da yendi (1709)
- Rusya batıdan etkilenmeye başladı
Hindistan
- Tac Mahal'in yapımına başlandı (1632)
- Evrengzib yönetimi (1658-1708)
- Kalküta kuruldu (1680)
- Maratha Krallığı kuruldu (1674)
Çin
- Mançu Hanedanı başa geçti (1644-1911)
- Kangxi yönetimi (1661-1722)
- Rusya ile ilk kervan ticareti başladı (1689)
- Qian-long'un imparatorluk dönemi (1736-1796)
Kuzey Amerika
- Fransızlar Quebec'i kurdu (1608)
- İngilizler Amerika'ya ulaştı (1620)
- 1655'te İngilizler Jamaika'yı aldı
Kelter
Okyanusya
- Abel Janszoon Tasman Yeni Zelanda'yı keşfetti (1642)
Afrika
- Fransızlar Senegal'e yerleşti (1638)
- Hollandalılar Kap'ta sömürge kurdular (1652)
- Nijer'de Mandingolar yönetimden düşürüldü
- Amerika'daki İspanyol sömürgelerine köle sağlayan sonuncu ve en önemli köle anlaşması (asiento de negros) bir İngiliz şirketi ile yapıldı (1713)
- Batı Afrika'da Asantiler'in yükselişi başladı
Japonya
- 1630'larda Japonlar dünya ile ilişkilerini kestiler, yabancı tüccarları ülkerlerinden çıkardılar [7]
Batı Avrupa
- İsveç'te Gustav Adolf dönemi (1611-1632)[14]
- Kardinal Richelieu Fransa'nın ilk başkanı oldu (1624-1642)[14]
- Oliver Cromwell (1653-1658) [14]
- Fransa'da XIV. Louis dönemi (1643-1715)[14]
- İngiltere'de iç savaş (1642-1649) [14]
- İspanya'da Veraset Savaşları (1701-1713) [15]
- Galileo Galilei öldü (1642)[14]
İS 1740-1860
Osmanlılar
- I. Abdülhamid dönemi (1774-1789)[16]
- Küçük Kaynarca Antlaşması (1774) [17]
- III. Selim dönemi (1789-1807) [18]
- reform denemeleri
- Ziştovi Antlaşması (1791) [19]
- Yaş Antlaşması (1792) [20]
- Nizam-ı Cedid kuruldu (1793) [21]
- Mısır'da Kavalalı Mehmet Ali Paşa yönetimi (1805-1848) [22]
- Kabakçı Mustafa İsyanı (1807) [23]
- II. Mahmud dönemi (1808-1839) [24]
- Sekban-ı Cedid kuruldu (1808)
- Yeniçeri Ocağı kaldırıldı (1826)
- Navarin Baskını (1827) [25]
- Yunanistan'ın bağımsızlığı tanındı (1829)
- Hünkar İskelesi Antlaşması (1833) [26]
- Abdülmecid dönemi (1839-1861) [27]
- Gülhane Hatt-ı Hümayunu (1839) [28]
- Yenileşme hareketleri başladı
- Islahat Fermanı (1856) [29]
İran
- Tahran başkent oldu (1785)
- 1796'da Kaçar Hanedanı yönetime geldi
Rusya
- Çariçe II. Katerina yönetimi (1762-1796)
- Yemelyan Pugaçov ayaklanması (1773-1775)
- Napolyon Moskova Seferi'ne çıktı (1812)
- Kırım Savaşı (1853-1856)
Doğu Avrupa
- Avusturya Veraset Savaşları (1740-1748)
- Polonya'nın paylaşılması (1772, 1793, 1795)
- Avusturya'da İkinci Josef (1765-1790) reformları
- Prens Meternich dönemi (1809-1848)
Çin
- Çin Nepal ve Tibet'i ele geçirdi (1760'lar)
- Afyon Savaşı (1840)
- Taiping ayaklanması (1850-1864)
Hindistan
- İngilizler Hindistan'da güç kazanan Fransızlar'ın etkisini kırdı (1756-1757)
- İngiliz etkisinin yayılması (1760-1856)
- Hint Ayaklanması (1857-1858)
Kuzey Amerika
- İngilizler Kanada'yı Fransızlar'dan aldı (1759)
- Amerikan Bağımsızlık Savaşı (1775-1783)
- Bağımsızlık Bildirgesi 1776'da ilan edildi
- Monroe Doktrini (1823)
Güney Amerika
- İspanyollar'a karşı bağımsızlık savaşları başladı
- Peru, Şili, Venezuela bağımsızlıklarını kazandılar (1808-26)
Keltler
- İrlanda ayrı bir meclis kurma hakkını aldı (1782-1800)
- 1800'de İrlanda İngiltere'ye bağlandı
Avustralya
- James Cook Büyük Okyanus'ta keşifler yaptı (1768)
- Avustralyada ilk koloni kuruldu (1788)
- İngilizler Yeni Zelanda'yı topraklarına kattı (1840)
Afrika
- Kap İngilizler'in eline geçti (1810)
- İngiliz baskısından kaçan Kaplı Afrikalılar'ın Büyük Göçü (1836-40)
Japonya
- Japonya'da 1780'lerde büyük bir kıtlık oldu
- Singapur kuruldu (1819)
- 1854 Japonya-ABD Antlaşması
- Batı ile ticaret başladı
Batı Avrupa
- 1740'larda İngiltere'de sanayileşme başladı
- Yedi Yıl Savaşı (1756-1763) [6]
- James Watt buhar makinasını bulundu (1763)
- Fransız Devrimi (1789-1794) [6]
- Napolyon dönemi (1799-1815)
- Avrupa'da devrimler yılı (1848)
- İtalyan Birliği (1860)
İS 1860-1980'ler
Osmanlılar/Türkiye Cumhuriyeti
- II. Abdülhamid dönemi (1876-1905)
- Jön Türk hareketi başladı (1896)
- Osmanlı İmparatorluğu parçalandı (1918)
- Kurtuluş Savaşı (1919-1922)
- Türkiye Cumhuriyeti kuruldu (1923)
- Atatürk yönetimi (1923)
Doğu Avrupa
- Balkanlar Osmanlı yönetiminden çıktı (1878)
- Polonya bağımsızlığını kazandı (1918)
- Holokost gerçekleşti (1933-1945)
- Almanya Polonya'yı işgal etti
- II. Dünya Savaşı başladı (1939)
- 1945'ten sonra Polonya Sosyalist Block'un bir parçası oldu
- Doğu Avrupa ülkelerinin oluşturduğu Varşova Paktı kuruldu (1955)
Rusya/SSCB
- 1917 Ekim Devrimi ile çarlık yıkıldı [30]
- Lenin'in ve Komünist Partisi'nin önderliğinde SSCB kuruldu. Lenin'in ardından Stalin yönetime geldi[30]
- II. Dünya Savaşı'ndan sonra SSCB dünyanın en büyük güçlerinden biri oldu (1945)
- ilk uzay aracı fırlatıldı (1957)
- 1970'lerde nükleer silahların azaltılması için SSCB-ABD görüşmeleri başladı
- 1987'de Orta Menzilli Nükleer Füzelerin Kaldırılması Antlaşması imzalandı
- 1985'te Gorbaçov yönetime geldi
- Glasnost (açıklık) ve Perestroyka (yeniden yapılanma) siyasetleri başladı
- 1991 SSCB parçalandı (Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan, Estonya, Letonya, Litvanya, Ukrayna, Moldova, Belarus, Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan, Kirgizistan ve Tacikistan bağımsızlığını kazandı)
Hindistan
- Hint Ulusal Kongresi Bombay'da toplandı (1885)
- Mohandas Karamçand Gandi (1869-1948) öncülüğünde Hindistan bağımsızlığını kazandı (1947)
- Pakistan kuruldu
- Doğu Pakistan Bangladeş olarak ayrıldı (1973)
İran
- Pehlevi hanedanı yönetimi ele geçirdi (1925)
- Şahlık dönemi Ayetullah Humeyni'nin yönettiği İslam Devrimi ile sona erdi (1979)
Çin
- Boxer Ayaklanması (1899)
- 1911'de son imparator tahttan indirildi, Sun Yat-sen cumhuriyeti kurdu
- Mao Çe-Tung önderliğinde sosyalistler yönetime geldi (1949)
- Mao'nun ölümü (1976)
- Deng Xiaoping yönetimi başladı
Kuzey Amerika
- Amerikan İç Savaşı (1861-65)
- Kölelik kaldırıldı (1863)
- Kanada İngiliz yönetimine girdi (1867)
- 1960'ların başında başlayan Vietnam Savaşı 1975'te bitti
- ABD'li astronotlar 1969'da aya ayak bastılar
Batı Avrupa
- I. Dünya Savaşı (1914-1918)
- Almanya ve müttefikler yenildi
- Ernest Rutherford atomu parçaladı (1919)
- Almanya'da Hitler iktidara geldi (1933-1945) [33]
- II. Dünya Savaşı (1939-1945) [33]
- Almanya yenildi ve ikiye bölündü, Doğu Almanya Sosyalist Blok'un bir parçası oldu
- Roma Antlaşması'yla Avrupa Ekonomik Topluluğu kuruldu (1957)[34]
- 1970 ve 80'ler enerji krizi ile ekonomik durgunluk dönemi oldu
- bilgisayar çağı başladı
Keltler
- İrlanda Bağımsızlık Savaşı (1918-21)
- Bağımsız İrlanda Devleti kuruldu (1922)
Okyanusya
- Avustralya Uluslar Topluluğu kuruldu (1901)
- Büyük Okyanus adalarının bir bölümü 1960'lardan sonra bağımsızlıklarını kazandı
Japonya
- Tokugava şogunluğu sona erdi (1868) [7]
- Rus-Japon Savaşı (1904-1905) [7]
- Japonya ABD'ye saldırdı (1941) [7]
- 1945'te II. Dünya Savaşı'nın sonunda yenildi [7]
- Hiroşima ve Nagasaki ABD'nin kullandığı ilk atom bombalarıyla yerle bir edildi [7]
- 1950'lerden başlayarak Japon ekonomisi yeniden canlandı
Afrika
- Afrika birkaç Avrupa ülkesi tarafından keşfedildi ve sömürüldü
- Güney Afrika Savaşı (1899-1902)
- Güney Afrika Birliği kuruldu (1910)
- 1957'den sonra birçok Afrika ülkesi bağımsızlığa kavuştu
İS 1990-2000'ler
Avrupa
- Sovyetler Birliği yıkıldı. 1991
- Bağımsız Devletler Topluluğu kuruldu. 1991
- Slovenya ve Hırvatistan’ın bağımsızlıklarını ilan etmeleri üzerine Yugoslavya’da iç savaş oldu.
- Schengen Antlaşması yürürlüğe girdi.
- Yugoslavya yıkıldı. 1992
- Çekoslovakya dağıldı. 1993
- Bosna Savaşı sona erdi. 1995
- Sırbistan-Karadağ kuruldu 2003
- Karadağ bağımsızlığını ilan etti.
- Kosova bağımsızlığını ilan etti 2008
- 2008 Güney Osetya Savaşı başladı
Amerika
- 11 Eylül Saldırıları meydana geldi. 2001
Orta Doğu
- 2.Körfez Savaşı oldu.
- Irak Savaşı meydana geldi. 2003
Asya
- Hong-Kong Çin'e devredildi.
- 2004 yılında Batı Pasifik Okyanusu'ndaki Sumatra açıklarında Richter ölçeğiyle 9.0 şiddetinde deprem oldu ve ardından tsunami oluştu. Bu olaylarda 250.000'e yakın kişi hayatını kaybetti. Bu deprem 20. yüzyıl'ın 4. büyük depremiydi.
İS 2010-2020'ler
Amerika
Ortadoğu
- Arap Baharı (2010)
Kaynakça
- Dünya Tarihi (Kronolojik Zaman Çizelgeli), Heyet, Alfa Yayınları, 2014, ISBN 978-605-106-762-9
Dipnotlar
- ^ a b c d e f "Mesopotamien". Erişim tarihi: 2008-09-27.
- ^ a b c "Mesopotamien kurzer geschichtlicher Überblick". Erişim tarihi: 2008-09-27.
- ^ a b c "Geschichte Ägyptens". Erişim tarihi: 2008-09-27.
- ^ "Ugarit ve Byblos (almanca)". Erişim tarihi: 2008-09-28.
- ^ "Djoser Pyramide (almanca)". Erişim tarihi: 2008-10-05.
- ^ a b c d e f g h i j k l "Europäische Geschichte von 1001-1100". Erişim tarihi: 2008-10-09.
- ^ a b c d e f g h i j k l m "Zeittafel japanischer Geschichte (chronologisch geordnet) (almanca)". Erişim tarihi: 2008-10-03.
- ^ "KAMBOÇYA KRALLIĞI". Erişim tarihi: 2008-10-03.
- ^ "Kaiser Karl (Charlemagne)". Erişim tarihi: 2008-10-09.
- ^ "Veba Hastalığı". Erişim tarihi: 2008-09-27.
- ^ "Yüz Yıl Savaşlarının Osmanlı Devleti'ne Etkileri". Erişim tarihi: 2008-09-27.
- ^ "Kasimir III., König von Polen". Erişim tarihi: 2008-09-27.
- ^ "Jeanne d'arc Jungfrau von Orléans". Erişim tarihi: 2008-09-27.
- ^ a b c d e f "Europäische Geschichte von 1601-1700". Erişim tarihi: 2008-10-09.
- ^ "Europäische Geschichte von 1701-1800". Erişim tarihi: 2008-10-09.
- ^ "1. Abdülhamid « Osmanlı Tarihi". Erişim tarihi: 2008-09-28.
- ^ "Küçük Kaynarca Antlaşması". Erişim tarihi: 2008-09-28.
- ^ "3. Selim « Osmanlı Tarihi". Erişim tarihi: 2008-09-28.
- ^ "Ziştovi Barışı « Osmanlı Tarihi". Erişim tarihi: 2008-09-28.
- ^ "Yaş Antlaşması". Erişim tarihi: 2008-09-28.
- ^ "Nizam-ı Cedid". Erişim tarihi: 2008-09-28.
- ^ "Kavalalı Mehmet Ali Paşa". Erişim tarihi: 2008-09-28.
- ^ "Kabakçı Mustafa İsyanı « Osmanlı Tarihi". Erişim tarihi: 2008-09-28.
- ^ "Mahmut Han II". Erişim tarihi: 2008-09-28.
- ^ "NAVARİN BASKINI (20/Ekim/1827)". Erişim tarihi: 2008-09-28.
- ^ "Hünkar İskelesi Antlaşması « Osmanlı Tarihi". Erişim tarihi: 2008-09-28.
- ^ "1. Abdülmecid « Osmanlı Tarihi". Erişim tarihi: 2008-09-28.
- ^ "Tanzimat Fermanı". Erişim tarihi: 2008-09-28.
- ^ "Islahat Fermanı « Osmanlı Tarihi". Erişim tarihi: 2008-09-28.
- ^ a b "90 yaşındaki Ekim Devrimi-Hatice Eroğlu Akdoğan". Erişim tarihi: 2008-10-09.
- ^ "Prusya". Erişim tarihi: 2008-09-28.
- ^ "Deutscher Bund". Erişim tarihi: 2008-09-28.
- ^ a b "Adolf Hitler". Erişim tarihi: 2008-09-28.
- ^ "Roma Antlaşması". Erişim tarihi: 2008-09-28.
- ^ Der Spiegel URL Erişim tarihi: 10 Ağustos 2008