M4 (İstanbul metrosu)

M4 Kadıköy - Tavşantepe Metro Hattı
Genel bilgiler
Tip	Metro
Sistem	İstanbul metrosu
Durum	İşletmede
Bölge	İstanbul, Türkiye
Terminal	Kadıköy Tavşantepe Sabiha Gökçen Havalimanı (1.Etap) Tuzla (2.Etap)
İstasyonlar	M4ᴀ 23 M4ʙ 27
Sefer sıklığı	4 dakika
Yolculuk süresi	38,5 dakika
Website	www.metro.istanbul
İşletim
Açılış	17 Ağustos 2012
Sahibi	İstanbul Büyükşehir Belediyesi
İşletmeci(ler)	Metro İstanbul
Depo Merkezleri	Maltepe
Teknik
Hat uzunluğu	31,20 km
Hat açıklığı	1435 mm
İşletme hızı	80 km/s
Rota haritası M4 (İstanbul) M4 hattı - İstanbul Lejant Kadıköy Ayrılık Çeşmesi Acıbadem Ünalan Göztepe Yenisahra Kozyatağı Bostancı Küçükyalı Maltepe Huzurevi Gülsuyu Esenkent Hastane/Adliye Soğanlık Kartal Yakacık/Adnan Kahveci Pendik Tavşantepe Hastane Şeyhli Kurtköy S. Gökçen Havalimanı Kaynarca Merkez Çamçeşme Kavakpınar Esenyalı İçmeler Tuzla

M4 Kadıköy - Tavşantepe Metrosu

M4 Kadıköy - Tavşantepe metro hattı, İstanbul'un Anadolu yakasında yer alan yeraltı demiryolu hatlarından biridir. Anadolu Yakasının ilk metro hattı olma özelliğini taşır. İlk durağı Kadıköy, son durağı Tavşantepe olmak üzere 19 istasyonu mevcuttur ve tamamen yer altındadır. Kadıköy ve Ayrılıkçeşme istasyonları ve istikameti hariç, hat tamamen D100 altından gider. 17 Ağustos 2012 tarihinde Kadıköy-Kartal, 10 Ekim 2016 tarihinde Kartal-Tavşantepe uzatması hizmete girmiştir. Kadıköy - Tavşantepe metrosu 31,2 km ile İstanbul'un en uzun metrosudur.

İstasyonlar

M4ᴀ hattı

Sayı	İstasyon	Aktarma	Tür
1	Kadıköy	T3, İDO	Yeraltı
2	Ayrılık Çeşmesi	Marmaray	Yeraltı
3	Acıbadem		Yeraltı
4	Ünalan	Metrobüs	Yeraltı
5	Göztepe		Yeraltı
6	Yenisahra	M12	Yeraltı
7	Kozyatağı	M8	Yeraltı
8	Bostancı		Yeraltı
9	Küçükyalı		Yeraltı
10	Maltepe		Yeraltı
11	Huzurevi		Yeraltı
12	Gülsuyu		Yeraltı
13	Esenkent		Yeraltı
14	Hastane/Adliye		Yeraltı
15	Soğanlık		Yeraltı
16	Kartal		Yeraltı
17	Yakacık/Adnan Kahveci		Yeraltı
18	Pendik		Yeraltı
19	Tavşantepe		Yeraltı
↓↓ İnşaat Halinde ↓↓
20	Fevzi Çakmak		Yeraltı
21	Yayalar		Yeraltı
22	Kurtköy		Yeraltı
23	Sabiha Gökçen Havalimanı	✈ Sabiha Gökçen Havalimanı	Yeraltı

M4ʙ hattı

Sayı	İstasyon	Aktarma	Tür
1	Kadıköy	T3, İDO	Yeraltı
2	Ayrılık Çeşmesi	Marmaray	Yeraltı
3	Acıbadem		Yeraltı
4	Ünalan	Metrobüs	Yeraltı
5	Göztepe		Yeraltı
6	Yenisahra	M12	Yeraltı
7	Kozyatağı	M8	Yeraltı
8	Bostancı		Yeraltı
9	Küçükyalı		Yeraltı
10	Maltepe		Yeraltı
11	Huzurevi		Yeraltı
12	Gülsuyu		Yeraltı
13	Esenkent		Yeraltı
14	Hastane/Adliye		Yeraltı
15	Soğanlık		Yeraltı
16	Kartal		Yeraltı
17	Yakacık/Adnan Kahveci		Yeraltı
18	Pendik		Yeraltı
19	Tavşantepe		Yeraltı
↓↓ İnşaat Halinde ↓↓
20	Kaynarca Merkez	M10	Yeraltı
21	Çamçeşme		Yeraltı
22	Kavakpınar		Yeraltı
23	Esenyalı		Yeraltı
24	Aydıntepe		Yeraltı
26	İçmeler		Yeraltı
27	Tuzla	Marmaray, YHT	Yeraltı

Not: Hattaki tüm inşaat çalışmaları bittiğinde hattaki işletme M4ᴀ ve M4ʙ olarak ikiye ayrılacaktır.

İstasyon Özellikleri

İstasyonlar	Yürüyen merdiven	Yürüyen bant	Asansör(peron-turnike katı)	Asansör(turnike katı-cadde seviyesi)	Çıkış sayısı
Kadıköy	32	Yok	2	4	4
Ayrılık Çeşmesi	14	Yok	1	2	3
Acıbadem	10	Yok	1	2	3
Ünalan	21	4	1	5	5
Göztepe	14	Yok	1	2	3
Yenisahra	14	Yok	1	2	3
Kozyatağı	18	Yok	1	4	5
Bostancı	22	Yok	4	5	5
Küçükyalı	10	Yok	1	2	3
Maltepe	24	4	1	7	6
Huzurevi	12	Yok	1	3	3
Gülsuyu	16	Yok	1	2	2
Esenkent	10	Yok	1	2	3
Hastane-Adliye	22	8	4	3	4
Soğanlık	18	Yok	1	2	3
Kartal	20	Yok	1	4	4
Yakacık-Adnan Kahveci	18	Yok	2	3	3
Pendik	22	Yok	2	5	5
Tavşantepe	18	Yok	2	2	2

Tarihçe

Başlangıçta Harem - Tuzla hafif raylı sistemi (LRT) olarak düşünülmesine rağmen Marmaray projesiyle bütünleştirilmesinin daha uygun olacağı düşünülerek başlangıç noktası Kadıköy’e kaydırılmıştır. Projeye göre Acıbadem - Kadıköy arası delme tünel, Acıbadem’den Kartal köprüsüne kadar olan kısmın ise hemzemin olarak inşa edilmesi kararlaştırılmıştır. Yıllarca İBB ve Karayolları arasında süren mülkiyet problemleri yüzünden hayata geçirilemeyen proje için 2002′de iki kurum arasında bir protokol imzalanarak, Harem - Tuzla arasında E-5 karayolunun orta refüjü İBB’ye devredilmiştir. Ocak 2005′te Yapı Merkezi-Doğuş-Yüksel-Yenigün-Belen inşaat ortak girişimi yani Anadoluray grubu ile sözleşme imzalanmış ve 29 Ocak 2005′te de temel atılmıştır.

Çalışmalara başlandıktan sonra, yapılan analizlerde D 100 (E-5) aksında yaşanan yoğunluğun enerji maliyetinin yıllık yaklaşık 80 milyon dolar olduğu, zaman kaybının ise yaklaşık 120 milyon dolar olduğu, inşaat maliyetleri çevresel faktörler ve artacak yoğunluk da göz önünde bulundurulduğunda kısa sürede (yaklaşık 6,5 yıl) kendini amorti edeceği ortaya çıkmıştır. İnşaat aşamasında D 100 (E-5) karayolunun kısmen trafiğe kapatılacak olması, raylı sisteme ayrılacak bölüm dolayısı ile yolun kalıcı olarak daralacak olması, hafif raylı sistemin ihtiyaca tam olarak cevap veremeyecek olması gibi etkenler de göz önüne alınarak İTÜ görüşü, İETT önerisi ve UKOME kararıyla 2005 yılı Temmuz ayında sistemin tamamen yer altında ve metro standartları ile inşasına karar verilmiştir. Hattın metro olarak inşa edilmesi kararından sonra projeler gözden geçirilip Ocak 2008′de ikmal işleri Avrasya Metro Grubuna (Astaldi–Makyol–Gülermak) ihale edilmiş ve Mart’ta yer teslimi yapılıp inşaata başlanmıştır. Tüneller 2 yılda kazılarak 2010 yılında bitirildi.

Kadıköy - Tavşantepe metrosunda kullanılacak araçlarla ilgili olarak da aranılan niteliklerde en uygun teklifi sunan İspanyol CAF firması ile Eylül 2009′da sözleşme imzalanmış ve vagon üretimleri başlatılmıştır. İlk vagonlar da 2011 Ocak'ta gelmiştir. Birkaç aylık test sürüşleri ve bazı sorunlar nedeniyle geciken hat 17 Ağustos 2012 tarihinde hizmete açılmıştır.

Kadıköy, Ayrılık Çeşmesi, Ünalan ve Göztepe istasyonları deniz seviyesinin altındadır. İstasyonlar arası mesafe ortalama olarak 1300 metre olup, birbirine en yakın istasyonlar Maltepe ve Huzurevi (800 metre), en uzak istasyonlar ise Bostancı ve Küçükyalı (2300 metre)’dir.

Metro hattının komuta merkezi Esenkent istasyonunda, deposu ise Maltepe'de konumlandırılmıştır, projeye sonradan dâhil edilen Kaynarca’da ise depo sahası yer alacaktır. Hattın tasarımı 90 saniye aralıkla işletmeye imkân vermektedir. 8′li metro dizilerine (2600 kişi) göre tasarlanan peronlara sahip metroda kullanılan araçlar enerji temininde rijit katener sistemini kullanmaktadır. Tüm istasyonlarda yürüyen merdivenli giriş-çıkışların yanı sıra engeli asansörü de bulunmaktadır, E-5 karayolu güzergâhındaki tüm istasyonlarda kuzey ve güney taraflarda giriş-çıkışlar ve bu giriş-çıkışlar arasında alt geçitler vardır. M4 aynı zamanda saatte 100 km/h hız ile sistemin en hızlı metrosudur, bunun sebebi de istasyonlar arasındaki mesafenin uzun olmasıdır.

Ulaşım Süreleri (Aktarma süreleri hariç)

• Pendik - Kadıköy 34 dakika
• Pendik - Üsküdar 38 dakika
• Pendik - Yenikapı 47 dakika
• Pendik - Aksaray 48 dakika
• Pendik - Taksim 61 dakika
• Pendik - Maslak 73 dakika
• Pendik - Atatürk Havalimanı 77 dakika

Bilgiler

• Çift hatta toplam tünel uzunluğu: 53 km
• Toplam tünel uzunluğu: 65.136 m (bağlantı tünelleri, şaftlar, merdiven tünelleri dâhil)
• Toplam proje maliyeti Kaynarca uzatması ve vagonlar dâhil 3 milyar 100 milyon Türk Lirası.
• Hat için 120 vagon alındı. Kaynarca kararı üzerine sipariş sayısı 144'e çıkarıldı.
• 5.350 ton ray kullanıldı.
• Rayları birleştirmek için 5.500 kaynak yapıldı.
• Ray altına uygulanan ve titreşimleri önleyen elastomer mesnet malzemesi, Türkiye’de kullanılan en kalın ve en fazla titreşim önleyen yastık.
• Dizgede toplam 69 giriş, 315 turnike(30 Engelli), 85 asansör ve 335 yürüyen merdiven var.

Vagonların özellikleri

• Önceki vagonlardan farklı olarak bu hatta trenler istendiğinde vatmansız olarak kullanılabilme özelliği vardır. Bu sayede vagonların parklanma, tamir-bakım atölyesi gibi yerlere erişimi kontrol merkezinden sağlanmaktadır.
• Vagonlar arası geçiş sayesinde yolcular homojen olarak dağılabilmektedir.
• Isıtma, soğutma, havalandırma, kamera sistemi, dinamik yol göstergesi ve LCD ekranlar mevcuttur.
• Titreşim ve ses izolasyonu yapılmıştır.

Görseller

• 

  Vagonun fabrikadan çıkış tarihini gösteren imzalı etiket.

• 

  M4 Transfer listesi.

• 

  Vagonun vatman kabini.

• 

  Yenisahra istasyonu.

• 

  Kozyatağı engelli asansörü.

İstanbul raylı sistemler haritası

Kaynakça

• İstanbul'u metro ağı ile örüyoruz
• Anadolu Yakası Raylı Sistem Müdürlüğü
• Construcciones y Auxiliar de Ferrocarriles
• İstanbul Metrosu, M4 hattı ile ilgili genel bilgiler

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta M4 (İstanbul metrosu) ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur.

• Metro İstanbul
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi