M1 (İstanbul metrosu)

; ; M1ᴀ (Yenikapı - Atatürk Havalimanı) Metro Hattı; M1ʙ (Yenikapı - Kirazlı) Metro Hattı
Genel bilgiler
Tip	Hafif raylı metro
Sistem	İstanbul metrosu
Durum	İşletmede; M1ᴀ (Yenikapı - Atatürk Havalimanı); M1ʙ (Yenikapı - Kirazlı); İhale aşamasında; M1ʙ (Kirazlı - Halkalı)
Bölge	İstanbul, Türkiye
Terminal	Yenikapı; Atatürk Havalimanı (Şu an); Kirazlı (Şu an); Halkalı (Gelecekte)
İstasyonlar	M1ᴀ: 18; M1ʙ: 22 (İşletmede: 13, İnşa hâlinde: 9)
Sefer sıklığı	3 dakika
Yolculuk süresi	M1ᴀ: 32 dakika; M1ʙ: 22 dakika
Rotalar	M1ᴀ, M1ʙ
Tren sayısı	105
Web sitesi	M1ᴀ Hattı Resmî Sitesi; M1ʙ Hattı Resmî Sitesi; M1ʙ Hattı Halkalı Uzatması Proje Sayfası
İşletim
Açılış	M1ᴀ: 3 Eylül 1989; M1ʙ: 14 Haziran 2013
Sahibi	İstanbul Büyükşehir Belediyesi
İşletmeci(ler)	Metro İstanbul
Depo merkezleri	Esenler
Teknik
Hat uzunluğu	26,8 km (16,7 mi)
Hat açıklığı	Standart (1435 mm)
Rota sayısı	4; Yenikapı - Atatürk Havalimanı; Yenikapı - Kirazlı; Atatürk Havalimanı - Yenikapı; Kirazlı - Yenikapı
Güzergâh haritası
	Sembol açıklamaları
	Bu diyagramı: görüntüle; tartış; değiştir;

M1ᴀ (Yenikapı - Atatürk Havalimanı) & M1ʙ (Yenikapı - Kirazlı) Metro Hattı, İstanbul'da yer alan hafif raylı metro hatlarıdır. 1989 yılında hizmete açılmasıyla İstanbul ve Türkiye'nin ilk şehir içi raylı sistem hattı unvanına sahiptir.

Toplam uzunluğu 26,8 kilometre olan hatta 23 istasyon bulunmaktadır. M1ʙ Kirazlı - Halkalı uzatması tamamlandığında toplam istasyon sayısı 32'ye çıkacaktır. Yenikapı istasyonundan başlayan hat Otogar istasyonuna geldiğinde iki yöne ayrılır: bir hat Atatürk Havalimanı yönüne, diğer hat Kirazlı yönüne gider.

Hatta sadece 1988 model ABB araçları hizmet vermektedir. 06.00 - 00.00 saatleri arasında hizmet veren iki hattın Yenikapı - Otogar arasındaki sefer sıklığı pik saatlerde 3 dakika olup Otogar - Atatürk Havalimanı ile Otogar - Kirazlı arasındaki bölümde ise sefer sıklığı pik saatlerde 6 dakikadır.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

M1ᴀ hattı^[2], 3 Eylül 1989'da Aksaray - Kocatepe arasında hizmete girmiştir. Sonrasında 3 Aralık 1989'da Esenler istasyonu açılmıştır. 5 sene sonra 31 Ocak 1994'te Otogar - Zeytinburnu arası, 7 Mart 1994'te Bakırköy ‐ İncirli, 26 Temmuz 1995'te Ataköy ‐ Şirinevler, 25 Ağustos 1995'te Yenibosna, 15 Ocak 1999'da Bahçelievler ve 20 Aralık 2002'de ise DTM ‐ İstanbul Fuar Merkezi ve Atatürk Havalimanı istasyonları hizmete girmiştir. M1ʙ hattı^[3] ise 14 Haziran 2013'te Aksaray - Otogar - Kirazlı arasında hizmete girmiştir. 9 Kasım 2014'te Yenikapı istasyonunun hizmete girmesiyle birlikte her iki hattın başlangıç noktası bu istasyon olmuştur.

M1ʙ hattına 9 yeni istasyon eklenerek Kirazlı'dan Halkalı'ya uzatılmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir. Bu kapsamda projeyi finanse edebilmek için İstanbul Büyükşehir Belediyesi Eurobond ihracı yapmıştır.^[4] 2024 yılında Kirazlı - Fatih arasının açılması planlanmaktadır. Ayrıca bu uzatma çalışmaları ile birlikte M1ᴀ ve M1ʙ hatlarının 2023'te mevcut kapasitesi arttırılarak, sürücüsüz metro araçları ile hizmet verileceği duyuruldu.^[5]

Hizmete giriş tarihleri[değiştir | kaynağı değiştir]

3 Eylül 1989: Aksaray ile Kocatepe arası
3 Aralık 1989: Kocatepe ile Esenler arası
31 Ocak 1994: Otogar ile Zeytinburnu arası
7 Mart 1994: Bakırköy - İncirli
26 Temmuz 1995: Ataköy - Şirinevler
25 Ağustos 1995: Yenibosna
15 Ocak 1999: Bahçelievler
20 Aralık 2002: DTM - İstanbul Fuar Merkezi ve Atatürk Havalimanı
14 Haziran 2013: Esenler (yenilenmiş hâli) ile Kirazlı arası
9 Kasım 2014: Yenikapı
15 Aralık 2022: Yenibosna (yenilenmiş hâli)

İşletme bilgileri[değiştir | kaynağı değiştir]

İşletmeci: Metro İstanbul
Hat uzunluğu: 26,8 kilometre (16,7 mi) (M1ᴀ ve M1ʙ hatlarının toplam uzunluğu)
Hat açıklığı: Standart (1435 mm) hat açıklığı
İstasyon sayısı:
M1ᴀ hattı: 18 istasyon
M1ʙ hattı: 22 istasyon (İşletmede: 13, İnşa hâlinde: 9)
Vagon sayısı: 111
Araç seti: 4 adet
Tren kontrolü: ATP (Manuel)
Araç Marka / Model: ABB
Sefer süresi:
M1ᴀ hattı: 34 dakika
M1ʙ hattı: 24 dakika
İşletme saatleri: 06:00 - 00:00 (Cuma'yı Cumartesi'ye ve Cumartesi'yi Pazar'a bağlayan gecelerde kesintisiz olarak işletme devam etmektedir.)
Günlük yolcu sayısı: 400.000 Yolcu/Gün
Günlük sefer sayısı: M1ᴀ hattı: 170 sefer (Tek yön)
M1ʙ hattı: 170 sefer (Tek yön)
Sefer sıklığı: Pik saatlerde 3 dakikada bir sefer

İstasyonlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Sıra	İstasyon	İlçe	Aktarma	Tür	Notlar
1	Yenikapı	Fatih	・ (Yenikapı)・ (Yenikapı)・ (İDO Yenikapı)	Yer altı	Yenikapı Meydanı・Yenikapı İETT Peronları --- Aksaray Tramvay İstasyonu'na yaklaşık 750 metre yürüme mesafesi olup, istasyonlar arasında aktarma imkânı yoktur.
2	Aksaray		(Yusufpaşa)		Yusufpaşa Tramvay İstasyonu'na yaklaşık 250 metre yürüme mesafesi olup, istasyonlar arasında aktarma imkânı vardır.
3	Emniyet ‐ Fatih				Fatih Camii・İstanbul Emniyet Müdürlüğü
4	Topkapı - Ulubatlı		(Vatan)		İGDAŞ Vatan Hizmet Binası・İBB Hizmet Birimleri (İETT, Zabıta, Sosyal Hizmetler, Mezarlıklar, Yol Bakım, Atık Yönetim, Sağlık, İmar)・Spor İstanbul Genel Müdürlüğü
5	Bayrampaşa ‐ Maltepe	Eyüpsultan	(Bayrampaşa - Maltepe)	Hemzemin	Axis İstanbul AVM --- Bayrampaşa - Maltepe / Koç Üniversitesi Hastanesi Metrobüs İstasyonu'na yaklaşık 1,5 km., Demirkapı Tramvay İstasyonu'na yaklaşık 500 metre yürüme mesafesi olup, istasyonlar arasında aktarma imkânı yoktur.
6	Sağmalcılar	Bayrampaşa
7	Kocatepe				Forum İstanbul AVM
8	Otogar		(Büyük İstanbul Otogarı)・ (Otogar)	Yer altı	Büyük İstanbul Otogarı
(Yenikapı - Otogar - Atatürk Havalimanı) Metro Hattı istasyonları
9	Terazidere	Esenler		Hemzemin
10	Davutpaşa - YTÜ	Güngören		Viyadük	Yıldız Teknik Üniversitesi Davutpaşa Yerleşkesi
11	Merter	Güngören	(Merter)	Viyadük
12	Zeytinburnu	Bakırköy	・ (Zeytinburnu)	Hemzemin	Çırpıcı 1453 Şehir Parkı・Zeytinburnu İETT Peronları
13	Bakırköy - İncirli	Bakırköy	・・ (İncirli)	Yer altı	Bakırköy Adalet Sarayı・İsmail Erez Bulvarı・Botanik Parkı --- İncirli Metrobüs İstasyonu'na yaklaşık 250 metre yürüme mesafesi olup, istasyonlar arasında aktarma imkânı vardır.
14	Bahçelievler	Bahçelievler	(Bahçelievler)	Yer altı	MetroPort AVM'ye altgeçit bağlantısı vardır.
15	Ataköy - Şirinevler	Bakırköy	(Şirinevler)	Hemzemin	Sinan Erdem Spor Salonu・Şirinevler Meydanı
16	Yenibosna	Bakırköy	(Yenibosna)・ (Yenibosna)	Hemzemin	Yenibosna İETT Peronları --- Yenibosna Metrobüs İstasyonu'na yaklaşık 500 metre yürüme mesafesi olup, istasyonlar arasında aktarma imkânı vardır.
17	DTM ‐ İstanbul Fuar Merkezi	Bakırköy		Viyadük	İstanbul Dünya Ticaret Merkezi・İstanbul Fuar Merkezi
18	Atatürk Havalimanı	Bakırköy	(Atatürk Havalimanı)	Yer altı	Atatürk Havalimanı・Bakırköy Kaymakamlığı
(Yenikapı - Otogar - Halkalı) Metro Hattı istasyonları
9	Esenler	Esenler		Viyadük	Metro İstanbul Genel Müdürlüğü・Depo
10	Menderes	Esenler		Yer altı
11	Üçyüzlü	Bağcılar			Bağcılar Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne^[6] yaklaşık 1 km. yürüme mesafesi bulunmaktadır.
12	Bağcılar Meydan		(Bağcılar)		Bağcılar Meydanı --- Bağcılar Tramvay İstasyonu'na yaklaşık 400 metre yürüme mesafesi olup, istasyonlar arasında aktarma imkânı vardır.
13	Kirazlı		(Kirazlı)・ (Kirazlı)		Bağcılar Belediyesi Engelliler Sarayı --- hattına geçişlerde ücretsiz aktarma imkânı vardır.
↓↓ İnşa hâlinde ↓↓
14	Barbaros	Bağcılar & Bahçelievler		Yer altı
15	Malazgirt	Bağcılar & Bahçelievler			Güneşli Sanayi Sitesi
16	Mimar Sinan	Bağcılar	(Mimar Sinan)		Basın Ekspres Yolu
17	Fatih	Küçükçekmece			Yahya Kemal Beyatlı Gösteri Merkezi
18	Halkalı - Üniversite				Halkalı Meydanı・İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi・Küçükçekmece Belediyesi
19	Mehmet Akif Ersoy				Mehmet Akif Ersoy Göğüs Kalp ve Damar Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi^[6]
20	Yenidoğan
21	Bezirganbahçe				Bezirganbahçe Konutları
22	Halkalı		・・・ (Halkalı)・・ (Halkalı)	Viyadük	Halkalı Gümrük Müdürlüğü・Halkalı Marmaray İETT Peronları

İstasyon yapıları[değiştir | kaynağı değiştir]

Yenikapı - Otogar güzergâhında M1ᴀ ve M1ʙ hatlarında ortak kullanılan 8 istasyon, Otogar - Atatürk Havalimanı güzergâhında M1ᴀ hattına ait 10 istasyon ve Otogar - Kirazlı güzergâhında ise M1ʙ hattına ait 5 istasyon olmak üzere sistemde toplamda 23 istasyon bulunmaktadır. İstasyonların 10 tanesinde bir adet ada platformu, 11 tanesinde iki adet kenar platform ve Otogar'da ise hatlar arasında aktarmayı sağlamak için iki adet ada platformu bulunmaktadır. Kirazlı istasyonunda M3 metro hattına aktarma imkânı bulunmaktadır. Tüm istasyonlarda kapalı oturma alanları ve toplamda 135 yürüyen merdiven ve 65 asansör bulunmaktadır.
12 adet yer altı istasyon: Aksaray, Atatürk Havalimanı, Bağcılar Meydan, Bahçelievler, Bakırköy - İncirli, Emniyet - Fatih, Kirazlı, Menderes, Otogar, Topkapı - Ulubatlı, Üçyüzlü, Yenikapı
4 adet viyadük istasyon: Davutpaşa - YTÜ, DTM - İstanbul Fuar Merkezi, Esenler, Merter
7 adet hemzemin istasyon: Ataköy - Şirinevler, Bayrampaşa - Maltepe, Kocatepe, Sağmalcılar, Terazidere, Yenibosna, Zeytinburnu

İstasyon özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

İstasyonlar	İstasyon tipi (Turnike katı ve teknik katlar)	Platform tipi	Yürüyen merdiven (Cadde seviyesi - Turnike katı)	Yürüyen merdiven (Tunike katı - Peron)	Asansör (Cadde seviyesi - Turnike katı)	Asansör (Tunike katı - Peron)	Giriş/Çıkış sayısı
Yenikapı	Aç-Kapa		1	8	2	2	2
Aksaray				4	1		2
Emniyet ‐ Fatih				2	2	2	2
Topkapı ‐ Ulubatlı				2	2	2	2
Bayrampaşa ‐ Maltepe	Hemzemin / Aç-kapa	Hemzemin	1	1	2	1	2
Sağmalcılar				1	1	1	1
Kocatepe				2	1		2
Otogar	Aç-Kapa			4	2		4
Terazidere	Hemzemin		2	2	2	2	1
Davutpaşa ‐ YTÜ	Hemzemin	Viyadük		2	2		2
Merter	Hemzemin	Viyadük		4	2		2
Zeytinburnu	Hemzemin		2		2	3	2
Bakırköy ‐ İncirli	Aç-Kapa		2	4	2	1	1
Bahçelievler	Aç-Kapa		3	4	2	1	2
Ataköy ‐ Şirinevler	Hemzemin		3	2	2	3	1
Yenibosna	Aç-kapa + Tünel	Hemzemin	4	2	1	1	1
DTM ‐ İstanbul Fuar Merkezi	Viyadük			2	1		1
Atatürk Havalimanı	Aç-Kapa			2	2		1
Esenler	Viyadük		2	2	2	1	2
Menderes	Aç-Kapa + Top-Down		10	8	1	3	2
Üçyüzlü			14	4	1	1	3
Bağcılar Meydan			16	4	1	8	2
Kirazlı	Aç-Kapa		8	4	1	1	2
Toplam			69	70	35	34	41

İstasyon uzaklıkları[değiştir | kaynağı değiştir]

İstasyonların platform ortası baz alınarak ölçüm yapılmıştır.


Sıra	İstasyon	İstasyonlar arası uzaklık	İlk istasyona olan uzaklık
1	Yenikapı	0+00 km	Başlangıç
2	Aksaray	0+76 km	0+76 km
3	Emniyet ‐ Fatih	0+96 km	1+72 km
4	Topkapı ‐ Ulubatlı	1+01 km	2+73 km
5	Bayrampaşa ‐ Maltepe	1+47 km	4+20 km
6	Sağmalcılar	1+44 km	5+64 km
7	Kocatepe	1+58 km	7+22 km
8	Otogar	1+14 km	8+36 km
M1ᴀ (Yenikapı - Atatürk Havalimanı) Metro Hattı
9	Terazidere	1+16 km	9+52 km
10	Davutpaşa - YTÜ	1+23 km	10+75 km
11	Merter	1+52 km	12+27 km
12	Zeytinburnu	0+93 km	13+20 km
13	Bakırköy ‐ İncirli	1+35 km	14+55 km
14	Bahçelievler	1+02 km	15+57 km
15	Ataköy ‐ Şirinevler	1+59 km	17+16 km
16	Yenibosna	0+85 km	18+01 km
17	DTM ‐ İstanbul Fuar Merkezi	0+77 km	18+78 km
18	Atatürk Havalimanı	1+12 km	19+90 km
M1ʙ (Yenikapı - Halkalı) Metro Hattı
9	Esenler	0+81 km	9+17 km
10	Menderes	1+22 km	10+39 km
11	Üçyüzlü	0+94 km	11+33 km
12	Bağcılar Meydan	1+29 km	12+62 km
13	Kirazlı	1+60 km	14+22 km
14	Barbaros	1+14 km	15+36 km
15	Malazgirt	0+71 km	16+07 km
16	Mimar Sinan	0+85 km	16+2 km
17	Fatih	1+23 km	18+15 km
18	Halkalı - Üniversite	1+41 km	19+56 km
19	Mehmet Akif Ersoy	0+79 km	20+35 km
20	Yenidoğan	0+82 km	21+17 km
21	Bezirganbahçe	0+88 km	22+05 km
22	Halkalı	0+84 km	22+89 km

Kapasite arttırım projesi[değiştir | kaynağı değiştir]

M1 hattını kullanan yolcu sayısının artması ve hattın sinyalizasyon altyapısının eski olması sebebiyle trenler sık sık arıza yapmakta ve seferlerde gecikmeler olmaktaydı. Bu soruna çözmek amacıyla İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından istasyon peron boylarının 100 metreden 115 metreye çıkarılmasına ve hattın sinyalizasyon altyapısının yenilenmesine karar verilmiştir.^[7]

M1 hattının Yenikapı, Esenler, Üçyüzlü, Menderes, Bağcılar Meydan ve Kirazlı istasyonları, 115 metrelik peronlara uygun olarak inşa edilmiştir; Kirazlı - Halkalı arasında inşa hâlinde olan istasyonlar da 115 metrelik peronlara uygun olarak inşa edilecektir. Hattın hemzemin yapıda bulunan Yenibosna, Ataköy - Şirinevler, Zeytinburnu, Terazidere, Kocatepe, Sağmalcılar ve Bayrampaşa - Maltepe istasyonları için ihaleye çıkılarak peron boyları 100 metreden 115 metreye uzatılmış ve istasyonlara yeni bir estetik görünüm kazandırılmıştır. Hattın viyadük üzerinde bulunan DTM - İstanbul Fuar Merkezi, Merter ve Davutpaşa - YTÜ istasyonlarında yeni viyadükler inşa edilerek peron uzatması yapılacak olup, tünel içinde bulunan Atatürk Havalimanı, Bahçelievler, Bakırköy - İncirli, Topkapı - Ulubatlı, Emniyet - Fatih ve Aksaray istasyonlarında ise yeni istasyon projeleri yapılarak peronların uzatılması planlanmaktadır.^[8]

Peron uzatma projesi ile birlikte metro hattında, Metro İstanbul ve İSBAK tarafından geliştirilen sinyalizasyon projesi üzerinde çalışmalar yapılmaktadır. Bu proje ile artık trenler otomatik olarak kullanılarak istasyonlarda bekleme süresi en aza indirilecektir.^[9]^[10]^[11] Ayrıca tüm bu geliştirme projeleri tamamlandığında alınacak olan 272 adet sürücüsüz metro aracı ile metro sisteminin daha da verimli hizmet vermesi planlanmaktadır.