HızRay (İstanbul metrosu)

; HızRay; M34 (Beylikdüzü - Sabiha Gökçen Havalimanı) Hızlı Metro Hattı
Genel bilgiler
Tip	Hızlı metro
Sistem	İstanbul metrosu
Durum	Plan aşamasında
Bölge	İstanbul, Türkiye
Terminal	Beylikdüzü; Sabiha Gökçen Havalimanı
İstasyonlar	13
Yolculuk süresi	50 dakika
İşletim
Açılış	2030 yılına kadar (Planlanan)
Sahibi	İstanbul Büyükşehir Belediyesi
İşletmeci(ler)	Metro İstanbul
Teknik
Hat uzunluğu	74,5 km (46,3 mi)
Hat açıklığı	Standart (1435 mm)
İşletme hızı	140 km/sa (87 mph)
Güzergâh haritası
	Sembol açıklamaları
	Bu diyagramı: görüntüle; tartış; değiştir;

HızRay veya M34 (Beylikdüzü - Sabiha Gökçen Havalimanı) Hızlı Metro Hattı, Eylül 2020'de İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu tarafından gündeme getirilen, İstanbul'un doğu-batı doğrultusunda yapılacağı duyurulan hızlı metro projesidir.^[1]

İlk olarak Avrupa Yakası'ndaki Halkalı ile Anadolu Yakası'ndaki İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı arasında 62,8 km uzunluğunda, 10 istasyon ve işletme hızı 160 kmh olacak şekilde planlanan hattın^[1]^[2], İBB Başkanı İmamoğlu'nun 7 Şubat 2021'de düzenlediği "Raylı Sistemlerde Büyük Hamle" basın toplantısında Esenyurt ve Beylikdüzü ilçelerinden gelen yoğun talep doğrultusunda hattın Beylikdüzü'nden başlayacağı ve 13 durak olacağı duyurulmuştur.

9 Kasım 2022 tarihinde İBB Raylı Sistemler Daire Başkanlığı'nın düzenlemiş olduğu Hızray Tasarım Çalıştayı yapılmıştır. Bu çalıştayda Hızray hattının detaylı proje bilgileri açıklanmıştır. Birçok istasyonun detaylı tasarımları, revizyonları ve teknik özellikleri sunulmuştur.

Teknik bilgiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Sahibi: İstanbul Büyükşehir Belediyesi
İşletici: Metro İstanbul
İstasyon Sayısı: 13
Hat Uzunluğu: 74,5 km
Seyahat Süresi: 50 dk
Türü: Ekspres Hat
İşletme hızı: 140 km/h (İlk yapılan analizler sonucu işletme hızı 160 km/h'den 140 km/h'ye düşürülmesi sistemin fizibilitesini artırmıştır)
Ticari hız: 90 km/h
Yaklaşım Maliyet: 4.000.000.000 €
İnşaat süresi: 6 yıl
Hedeflenen bitiş tarihi: 2030
Hat Açıklığı: 1.435 mm
Güç Enerjisi: 1500/3000 DC Rijit Kataner
Tren sayısı: 39 + 4 yedek
Tren uzunluğu: 220 m
Tren vagon sayısı: 10 vagonlu setler
Rotalar: 1. döngü: Kirazlı - Mevlana; 2. döngü: Beylikdüzü - Sabiha Gökçen Havalimanı
Sefer sıklığı: 1.döngü: 2.5 dk; 2. döngü: 5 dk
TBM sayısı: 27 (26 adet 5.7 m yarıçaplı, 1 adet 9.6 m çaplı)
En derin Şaft: 76 m (Şaft-8, Avrupa Yakası Boğaz Çıkış TBM Şaftı)
Boğaz Geçiş Derinliği: 130 m
Depo Sahası: Ana Depo Sahası: Kurtköy; Depo sahaları:Kirazlı, 4.Levent ve Mevlana
Proje tasarımcıları: Yüksel Proje, Metro İstanbul, Arup, EMAY

İstasyonlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Proje kapsamında planlanan istasyonlar şunlardır:

Sıra	İstasyon	İlçe	Aktarma	Tür	Notlar
1	Beylikdüzü	Beylikdüzü	(Beylikdüzü)・ (Beylikdüzü)	Yer altı	Beylikdüzü Meydanı
2	Nazım Hikmet	Esenyurt	(Nazım Hikmet)		Esenyurt Meydanı
3	Halkalı	Küçükçekmece	・・・ (Halkalı)・・ (Halkalı)		TCDD Lojmanları・Halkalı Gümrük Müdürlüğü・Halkalı Marmaray İETT Peronları
4	Kirazlı	Bağcılar	・ (Kirazlı)		Bağcılar Belediyesi Engelliler Sarayı
5	Otogar	Bayrampaşa	・ (Otogar)		Büyük İstanbul Otogarı
6	Kâğıthane	Kâğıthane	・ (Kâğıthane)		Kâğıthane Deresi・Cendere Caddesi・Kâğıthane Sadabad Sahnesi・Kâğıthane İETT Peronları
7	4. Levent	Kâğıthane	(4. Levent)		Büyükdere Caddesi・Istanbul Sapphire・Yeni Levent・QNB Finansbank Kristal Kule・4. Levent Metro İETT Peronları
İstanbul Boğazı
8	Ümraniye	Ümraniye	(Ümraniye)	Yer altı	Santral Meydanı
9	Finans Merkezi	Ümraniye	(Finans Merkezi)		İstanbul Finans Merkezi
10	Mevlana	Ataşehir	(Mevlana)		İskan Konutları・Yeniçamlıca Mahallesi
11	Sancaktepe	Sancaktepe	(Sancaktepe)		Sancaktepe Belediyesi
12	Kurtköy YHT/ViaPort	Pendik	・・・ (Kurtköy YHT/ViaPort)		Kurtköy Depo Sahası・ViaPort Asia Outlet AVM
13	Sabiha Gökçen Havalimanı	Pendik	(Sabiha Gökçen Havalimanı)・・ (Sabiha Gökçen Havalimanı)		İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı

İstasyon ve Hat Tasarımları[değiştir | kaynağı değiştir]

İstasyon yapıları genellikle birbirleriyle aynıdır. Platfrom tünellerinin ortasında orta hol tüneli bulunmaktadır. Bu tünelde asansörler bulunmaktadır. Ayrıca tünelin uçlarında yürüyen bağlantı tünelleri de bulunmaktadır. Bu tünellerin tamamı aç-kapa yapıdaki konkors binasına bağlanmaktadır. Bu binada, bilet holü, teknik alanlar ve girişler bulunmaktadır. Bir çok istasyonda ise konkorsa yaya altgeçitleri bağlanmaktadır.

Beylikdüzü: 60 m derinliktedir. D100 karayolu üzerinde yer alan istasyon M20 hattı ile ortak bilet holü yapısını kullanacak şekilde tasarlanmıştır. Çevresine yaya altgeçitleriyle erişim sağlamaktadır. İstasyonun başında yer alan kuyruk tünelleri depo amacıyla kullanılacaktır.
Nazım Hikmet: 55 m derinliktedir. Nazım Hikmet Parkı üzerinde yer alan istasyon M7 hattı ile ortak bilet holü yapısını kullanacak şekilde tasarlanmıştır. Çevresine yaya altgeçitleriyle erişim sağlamaktadır. İstasyon, Bağlantı yolu köprüsü ile sorunlu bir şekilde etkileşime girmemesine dikkat edilerek tasarlanmıştır.
Halkalı: 42 m derinliktedir. M1ʙ, M11 ve Marmaray hatların alt kotundan geçmektedir. M11 hattının bilet holüne doğrudan, M1ʙ ve Marmaray hatlarına ise yaya altgeçidiyle aktarma sağlanacaktır.
Kirazlı: 42 m derinliktedir. M1ʙ ve M3 hatları arasındaki boş alanda yer alan istasyon için yeni bir giriş planlanmamıştır. Mevcut girişler kullanılarak iki hat arasında bilet holleri aracılığıyla aktarma yapılabilecektir. İstasyonun batısında yeraltı depo sahası yer alacaktır.
Otogar: 42 m derinliktedir. Büyük İstanbul Otogarı içerisinde yer alacaktır. M1ᴀ ve M1ʙ istasyonunun da kapsamlı bir şekilde yenilenmesi, Otogar yapısı yerine gayrimenkul/konut alanı planlanması ile yeni bir yerleşim alanı planlanmaktadır.
Kâğıthane: 33 metre derinliktedir. M7 ve M11 hatlarının arasındaki alanda yer alacaktır. Kağıthane Kaymakamlık Binası'nın tarihi dokusuna zarar vermeden istasyon tasarımı yapılmıştır.
4. Levent: 59 m derinliktedir. İETT Garajı'nın olduğu alanda yer alacaktır. Otogar istasyonu gibi bu alanda da bir dönüşüm planlanmıştır. Bu dönüşümle birlikte projenin finansmana katkı sağlaması planlanmaktadır. M2 hattına platformdan ve AVM girişinden bağlantı sağlanması planlanmıştır. İstasyonun doğusunda kılçık hat şeklinde (tek tünel) yeraltı depo sahası yer alacaktır.
Boğaz Geçişi: Beylikdüzü'nden Arnavutköy Sahili'ne kadar çift tüp şeklinde gelen hat; Arnavutköy sahilinde tek tüp TBM olarak yaklaşık 3.3 km uzunluğunda devam etmektedir. Anadolu yakasında sahilde uygun alan bulunamaması sebebiyle Güzeltepe Mahallesi'nde kazıyı tamamlayacaktır. Bu bölgedeki TBM'in kazı çapı 9.6m'dir.
Ümraniye: 45 m derinliktedir. Alemdağ Caddesi üzerinde yer alan istasyon M5 bilet holüne doğrudan bağlanarak aktarma sağlayacaktır. Hızray istasyonu kapsamında M5 İstasyonu'nun 1 nolu girişi iptal edilerek yerine 5 adet yürüyen merdiven içeren daha kapsamlı bir giriş inşa edilecektir.
Finans Merkezi: 57 m derinliktedir. O-4 bağlantı yolu üzerinde yer alan istasyon; M12 hattına ve İstanbul Finans Merkezi'ne yaya altgeçidiyle erişim sağlanacaktır.
Mevlana: 41m derinliktedir. M8 bilet holüne bağlanarak aktarma sağlayacaktır. İstasyonun batısında kılçık hat şeklinde (tek tünel) yeraltı depo sahası yer alacaktır.
Sancaktepe: 47 m derinliktedir. Sancaktepe Meydan Parkı içerisinde yer alacak olan istasyon; M5 istasyonuna paralel bir şekilde tasarlanmıştır. Bilet holüne bağlanarak aktarma sağlayacaktır.
Kurtköy YHT/ViaPort: 41m derinliktedir. Dedepaşa bulvarı üzerinde yer alacak olan istasyon; M4, M5 ve M10 hatlarıyla bilet holleri arasından aktarma yapacaktır. İstasyonun batısındaki makaslarla M4 ve M5 hatları için planlanan ana depo sahasına erişim sağlanabilecektir. Bu depo sahasında ağır bakım ve parklanma ihtiyaçların giderilmesi hedeflenmiştir.
Sabiha Gökçen Havalimanı: 46 m derinliktedir. İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı otopark binasında yer alacak olan istasyon, Havalimanı Terminal Binası'na yaklaşık 125 m uzaklıktadır. İstasyonun sonunda yer alan kuyruk tünelleri depo amacıyla kullanılacaktır.

Görseller[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "İstanbul'a hızlı metro geliyor! 55 dakika sürecek". Milliyet (gazete). 12 Eylül 2020. 18 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2020.
^ "HIZRAY nedir, ne zaman hizmete girecek? İstanbul Yüksek Hızlı Metro Projesi'nin detayları". Karar Gazetesi. Karar (gazete). 11 Eylül 2020. Erişim tarihi: 6 Aralık 2020.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Metro İstanbul resmî sitesi 24 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[Milliyet1-1] "İstanbul'a hızlı metro geliyor! 55 dakika sürecek". Milliyet (gazete). 12 Eylül 2020. 18 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2020.

[2] "HIZRAY nedir, ne zaman hizmete girecek? İstanbul Yüksek Hızlı Metro Projesi'nin detayları". Karar Gazetesi. Karar (gazete). 11 Eylül 2020. Erişim tarihi: 6 Aralık 2020.

[1]

[2]