Siirt (il)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
11.26, 21 Aralık 2016 tarihinde 81.214.44.95 (mesaj) tarafından oluşturulmuş 17958130 numaralı sürüm (→‎Anadolu Selçukluları dönemi)
Bu madde Siirt il sınırları içindeki tüm bölgeyi kapsamaktadır. Başlığın diğer anlamları için Siirt (anlam ayrımı) sayfasına gidiniz.
Siirt
İl
İlin Türkiye'deki konumu
İlin Türkiye'deki konumu
Harita
İl sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
Coğrafi bölgeGüneydoğu Anadolu
İdare
 • ValiMustafa Tutulmaz
Yüzölçümü
 • Toplam6.182 km²
Nüfus
 • Toplam318.366
 • Yoğunluk48.50/km²
 • Kır
119.551
 • Şehir
198815
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu484
İl plaka kodu56
Resmî site
siirt.gov.tr

Siirt, Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan bir ildir.

Sosyal Yapı

Nüfusun büyük çoğunluğunu yerli Araplar, Kürtler ve Türkler oluşturmaktadır.

Tarihçe

Milât öncesi dönem

Coğrafî konum olarak Anadolu ve Mezopotamya'nın kesiştiği bölgenin yüksek kısımlarında kurulan Siirt'te 1963 yılında Halet Çamlıbel ve R.J. Braidwood başkanlığında kurulan Güneydoğu Anadolu Tarih Öncesi Araştırmaları Karma Projesi kapsamında Siirt ilinde yapılan yüzey araştırmalarında Cilalı Taş, Bakır, Tunç ve Hellenistik, Roma, Bizans ve İslâm dönemlerinden Yakın Çağ'a uzanan dönemlere ait buluntular ortaya çıkarılmıştır. 3500 yıl öncesine dayandığı iddia edilen Akabe Yolu da bu kenttedir.[2]

İslâm egemenliği

639'da Elcezire'nin fethi için görevlendirilen ilyas Bin GANEM Diyarbakır yöresini islam mücahidlerine açtığı zaman Siirt'e aynı akibete uğramıştır. Diyarbakır'ın zaptında mühim hizmetleri bulunan Halit Bin VELİD Hasankeyf savaşı'nda muzaffer olduktan sonra sıra Siirt'e yürümüş şehrin o zamanki hakimi Hersolu iteatini arz ederek, Şehri teslim etmiştir. Bundan sonra siirt hakimliği'ne sahabeden olan Hişşam oğlu hakem tayin olunmuştur

Anadolu Selçukluları dönemi

Malazgirt savaşı'ndan sonra Türkler Anadolu'ya yerleşmeye başlamış ve Büyük Selçuklu Devleti' nin isteği dışında küçük Türk devletçikleri kurulmuştur. Siirt yöresi Hasankeyf Artuklu ların yönetimindeydi. Artuklular'a bağlı göçebe Türkmenler yöreye yerleşmiş, Artuklu beyleri ve askerleri kentler'de Türkleşmenin çekirdeğini oluşturmuşlardır. Beylerinin Alp, İnanç, Yağbu gibi Türk adlarını kullanmaları ; Artuklular'da Türkmen geleneği'nin güçlülüğünü göstermektedir. Bağlı oymaklara "Ok gönderme" biçimindeki Orta Asya Geleneği'de Artuklar'da sürmekteydi. Şehrin ana eseri 1129'da, Bağdat'tan hükmeden Büyük Selçuklu Sultan II. Mahmut tarafından inşa edilen Ulu Camii'dir. 1965 yılında restore edilmiştir.

Osmanlı Devleti dönemi

Yavuz Sultan Selim'in Çaldıran Seferi ile Osmanlı topraklarına katılmıştır. Cumhuriyet dönemine kadar Bitlis sancağına bağlı bir olarak kalmıştır.

Türkiye Cumhuriyeti dönemi

Cumhuriyet döneminde il olan Siirt, 1924'te Beytüşşebap'ın; 1926'da Beşiri ve Sason'un katılmasıyla genişledi. Ancak Beytüşşebap, 1936'da yeniden il yapılan Hakkâri'ye bağlandı. 1938'de Garzan (şimdiki ismi Yanarsu) ilçesinin merkezi Mısrıç'a (bugün Kurtalan) taşındı ve aynı ilçeye bağlı Baykan bucağı ilçe oldu. Aynı yıl Sason'a bağlı bucak olan Hazo, Kozluk adıyla ilçe yapıldı. 1943'te Garzan ilçesinin ve merkezinin adı Kurtalan olarak değiştirildi. 1957'de Beşiri'nin bucağı olan İluh, Batman adıyla ilçe yapıldı. 1962'de Pervari ilçesinin Müküs bucağı, Van'ın Gevaş ilçesine bağlandı. 1990 yılında Siirt'in Batman, Beşiri, Kozluk ve Sason ilçeleri yeni kurulan Batman iline bağlandı. Aynı yıl Siirt'in Şırnak ilçesiyle, Eruh'tan ayrılarak ilçe yapılan Güçlükonak beldesi yeni kurulan Şırnak iline bağlandı ve Merkez ilçeye bağlı Tillo bucağı Aydınlar adıyla ilçe yapıldı.

İlin milletvekilleri

Ana madde: Siirt milletvekilleri

Nüfus

Siirt il nüfus bilgileri
Yıl Toplam Sıra Fark Şehir - Kır
1927[3] 102.433 57
  %22     22.681
79.752     %78  
1935[4] 127.518 54 %24
  %19     24.678
102.840     %81  
1940[5] 146.522 53 %15
  %21     30.558
115.964     %79  
1945[6] 133.627 55 -%9
  %22     29.303
104.323     %78  
1950[7] 156.703 54 %17
  %19     29.561
127.142     %81  
1955[8] 191.234 55 %22
  %20     37.331
153.903     %80  
1960[9] 232.243 54 %21
  %24     54.686
177.557     %76  
1965[10] 264.832 51 %14
  %29     75.520
189.312     %71  
1970[11] 320.684 44 %21
  %35     111.206
209.478     %65  
1975[12] 381.503 43 %19
  %39     148.521
232.982     %61  
1980[13] 445.483 41 %17
  %41     183.804
261.679     %59  
1985[14] 524.741 38 %18
  %45     237.014
287.727     %55  
1990[15] 243.435 66 -%54
  %45     110.139
133.296     %55  
2000[16] 263.676 64 %8
  %58     153.522
110.154     %42  
2007[17] 291.528 59 %11
  %60     173.770
117.758     %40  
2008[18] 299.819 59 %3
  %60     178.960
120.859     %40  
2009[19] 303.622 59 %1
  %61     183.924
119.698     %39  
2010[20] 300.695 59 -%1
  %60     181.410
119.285     %40  
2011[21] 310.468 58 %3
  %61     189.854
120.614     %39  
2012[22] 310.879 58 %0
  %62     191.703
119.176     %38  
2013[23] 314.153 58 %1
  %62     193.282
120.871     %38  
2014[24] 318.366 58 %1
  %62     198.815
119.551     %38  
2015[25] 320.351 58 %1
  %64     204.023
116.328     %36  
2016[25] 322.664 58 %1
  %64     206.917
115.747     %36  
2017[25] 324.394 58 %1
  %65     209.390
115.004     %35  
2018[25] 331.670 58 %2
  %66     218.347
113.323     %34  
2019[25] 330.280 58 -%0
  %66     218.553
111.727     %34  
2020[25] 331.070 58 %0
  %67     220.812
110.258     %33  
2021[25] 331.980 58 %0
  %67     223.550
108.430     %33  
2022[25] 331.311 58 -%0

Not: 1990 yılında Batman ve Şırnak illerinin kurulması ile nüfus azalmıştır.

Kaynaklar

  1. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  2. ^ "3500 Yıllık Akabe Yolu". 
  3. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  4. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  5. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  6. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  7. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  8. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  9. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  10. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  23. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  24. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  25. ^ a b c d e f g h
    • "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Siirt Nüfusu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Siirt Nüfusu". nufusune.com. 
    • "Siirt Nüfusu". nufusubu.com. 

Dış bağlantılar

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Siirt_(il)&oldid=17958130" sayfasından alınmıştır