Lefkoşa

Başlığın diğer anlamları için Lefkoşa (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Lefkoşa (Yunanca: Λευκωσία) Kıbrıs adasının ortasında yer alan ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nin başkenti. Ancak kuzey kesimi, adadaki de facto cumhuriyet, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin kontrol altında ve aynı cumhuriyetin başkentidir.

Kıbrıs'ın en kalabalık kenti ve en önemli kültür, sanayi, ticaret ve ulaşım merkezidir. Lefkoşa, 35°10' kuzey, 33°21' doğuda bulunur.

Şehrin en büyük özelliği, -Berlin Duvarı'nın yıkılması sonrasında- dünyada iki taraflı tek başkent ve şehir olmasıdır. Şehir, Yeşil Hat diye adlandırılan sınırla ikiye bölünmüştür. Kuzeyinde Türkler, güneyinde Rumlar, ara bölgede ise Birleşmiş Milletler Barış Gücü bulunmaktadır.

Tarihi

Lefkoşa'nin konum olarak Kıbrıs adasının merkezi bir yerinde bulunması, Kıbrıs'a damgasını vuran medeniyetler için önemli bir etken olmuş, Roma medeniyeti ile başlayan “Casturm” kavramı Bizans'la “Kaleye” dönüşmüş ve kısa bir süre Tapınak Şovalyelerinde kalan Lefkoşa, 1192'de Lüzinyan Kırallığının adada hakimiyeti ile başkent olmuştur. 300 yıla yakın süren Lüzinyan Kırallığı döneminde Lefkoşa Orta Çağ Feudal Şehir anlayışı ile yönetilmiş ve adanın idari başkenti olarak kalmıştır.

100 yıla yakın süren Venedik dönemi ile başkent Lefkoşa'da feodal düzen aristokratik anlayışla devam etmiştir. Venedik döneminde Rönesansla gelen yeni fikirler ve yenilikler benimsenmiş ve Lefkoşa'ya uygulanmaya başlanmıştır. Rönesansla birlikte yavaş yavaş önemini kaybeden Kilise anlayışı Orta Çağ kentlerinin şehir dokusunu değiştirmiş, Kilisenin ve Kilise etrafında oluşan meydanların kentin en önemli simgesi olarak bilinmesi tarihe karışmaya başlamıştır.

Lefkoşa, 9 Eylül 1570'te Osmanlılar tarafından alınmıştır.

Rönesans ile ortaya atılan yeni “İdeal Şehir” kavramı Lefkoşa şehrine de uygulanmıştır. 1567-1670 yılları arasında şehri koruma amaçlı o dönemin mimarlarından “Giulio Savorgnano” tarafından yapılan surlar Doğu Akdeniz'deki “Palmanova” şehrinin surları ile benzer plandadır. Palmonavo, Venedik Cumhuriyeti sınırları içinde oluşturulan planlanmış Rönesans şehridir ve Rönesans döneminde tam olarak tasarlanan ve uygulanan “İdeal Şehir” anlayışını simgeler. Askerî mimarinin en mükemmel örneklerinden biri olan Lefkoşa Surları, 5 km. uzunluğunda, birbrilerine uzaklıkları eş 11 burçtan (fig 1) ve 3 anıtsal kapıdan oluşmaktadır. Mağusa Kapısı (G. Kıbrıs), Baf Kapısı (G. Kıbrıs) ve Kuzey Kıbrıs'ta bulunan Girne Kapısı surlar içinin ve dışının sirkülasyonunu halen sağlamaktadır.

Şehir ortaklıkları

Kardeş Kentler

Lefkoşa panoraması.

• Atina, Yunanistan (1988)
• Odessa, Ukrayna (1996)
• Şiraz, Iran (1999)
• Bükreş, Romanya (2004)
• Şanghay, Çin (2004)
• Barselona, İspanya (2004)
• Beyrut, Lübnan (2004)
• Meksika (şehir), Meksika (2004)
• Milano, İtalya (2004)
• Abu Dabi, Birleşik Arab Emirlikleri (2004)

Arkadaş Kentler

Lefkoşa'nın uydudan görünümü.

• Moskova, Rusya (2000)
• Nicosia, Sicilya, İtalya (2000)
• Kingdao, Çin Halk Cumhuriyeti (2001)
• Helsinki, Finlandiya (2003)
• Zagreb, Hırvatistan (2004)

Ayrıca bakınız

• Lefkoşa, Kuzey Kıbrıs

Dış bağlantılar

• Resmî site