Siyavuş Paşa: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
temel/yazım/ulam ind./şablon(cite web) çeviri dzn., değiştirildi: Birgün → Bir gün , hiç bir → hiçbir AWB ile
22. satır: 22. satır:
}}
}}


'''Siyavuş Paşa''' [[IV. Mehmet|Avcı Mehmet]] saltanatında 21 Ağustos 1651 - 27 Eylül 1651 ve 5 Mart 1656 - 26 Nisan 1656 tarihleri arasında iki kez toplam iki ay yirmi dokuz gün [[sadrazam]]lık yapmış bir [[Osmanlı]] devlet adamıdır. 1641 - 1642 döneminde [[Kaptan-ı Derya]]'lık da yapmıştır.
'''Siyavuş Paşa''' [[IV. Mehmet|Avcı Mehmet]] saltanatında 21 Ağustos 1651 - 27 Eylül 1651 ve 5 Mart 1656 - 26 Nisan 1656 tarihleri arasında iki kez toplam iki ay yirmi dokuz gün [[sadrazam]]lık yapmış bir [[Osmanlı]] devlet adamıdır. 1641 - 1642 döneminde [[Kaptan-ı Derya]]'lık da yapmıştır.


==Hayatı==
==Hayatı==


Abaza asıllıdır.<ref name="uzunçarsılı">Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) ''Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar)'', Ankara: Türk Tarih Kurumu say.400-402</ref> İstanbul'a getirilmiş ve Abaza Mehmed Paşa'nın kölesi olmuştur. Yetenekleri dolayısıyla bu paşanın hazinedarlığına yükselmiştir. [[IV. Murad]] döneminde Abaza Mehmed Paşa idam edildiği zaman, fevkalade güzelliği sebebiyle, Sivayuş saraya alınıp seferli odasına kaydedilmiştir. Birgün IV. Murat huzurunda cirit oynarken, Sultan'ın gözüne ilişmiş ve [[Enderun]] kanununa aykırı olarak, birdenbire Hasodaya alınmıştır. [[Bağdat]] seferinden sonra IV. Murat'ın silahtarı [[Melek Ahmed Paşa]] [[Diyarbakır]] valiliğine tayin edilmesi üzerine Aralık 1683'de "Silahtar"lık görevi verilmiştir. IV. Murat öldükten sonra vezirlik görevi verilmiş ve kubbealtı veziri olmuştur. <ref name="uzunçarsılı"/>
Abaza asıllıdır.<ref name="uzunçarsılı">Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) ''Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar)'', Ankara: Türk Tarih Kurumu say.400-402</ref> İstanbul'a getirilmiş ve Abaza Mehmed Paşa'nın kölesi olmuştur. Yetenekleri dolayısıyla bu paşanın hazinedarlığına yükselmiştir. [[IV. Murad]] döneminde Abaza Mehmed Paşa idam edildiği zaman, fevkalade güzelliği sebebiyle, Sivayuş saraya alınıp seferli odasına kaydedilmiştir. Bir gün IV. Murat huzurunda cirit oynarken, Sultan'ın gözüne ilişmiş ve [[Enderun]] kanununa aykırı olarak, birdenbire Hasodaya alınmıştır. [[Bağdat]] seferinden sonra IV. Murat'ın silahtarı [[Melek Ahmed Paşa]] [[Diyarbakır]] valiliğine tayin edilmesi üzerine Aralık 1683'de "Silahtar"lık görevi verilmiştir. IV. Murat öldükten sonra vezirlik görevi verilmiş ve kubbealtı veziri olmuştur.<ref name="uzunçarsılı"/>


1640'da kaptan-ı derya olan [[Deli Hüseyin Paşa]] [[Özi]] valiliğine tayin edilince, onun yerine Siyavuş Paşa'ya kaptan-ı derya görevi verilmiştir. Fakat bu görevde iken [[Kırım]]'da [[Kazaklar]] tarafından ele geçirlmış olan [[Azak]] kalesine gönderilen donanma bu kaleyi geri almayı başaramamıştır. Donanma İstanbul'a döner dönmez bu başarısızlık nedeniyle 1642'de Sivayuş Paşa kaptan-ı deryalık görevinden azledilmiştir. <ref name="uzunçarsılı"/>
1640'da kaptan-ı derya olan [[Deli Hüseyin Paşa]] [[Özi]] valiliğine tayin edilince, onun yerine Siyavuş Paşa'ya kaptan-ı derya görevi verilmiştir. Fakat bu görevde iken [[Kırım]]'da [[Kazaklar]] tarafından ele geçirlmış olan [[Azak]] kalesine gönderilen donanma bu kaleyi geri almayı başaramamıştır. Donanma İstanbul'a döner dönmez bu başarısızlık nedeniyle 1642'de Sivayuş Paşa kaptan-ı deryalık görevinden azledilmiştir.<ref name="uzunçarsılı"/>


Bundan sonra 1643'de [[Erzurum]] Valisi görevi verilmiş ve 1647'de [[Diyarbakır]] Vallılığine atanmıştır. Oradan da [[Silistre]]'de bulunan Özi Valiliğine geçmiştir.
Bundan sonra 1643'de [[Erzurum]] Valisi görevi verilmiş ve 1647'de [[Diyarbakır]] Vallılığine atanmıştır. Oradan da [[Silistre]]'de bulunan Özi Valiliğine geçmiştir.


Ayarı bozuk piyasada geçmez para çıkartılması yüzünden İstanbul'da bir esnaf ve asker isyanı çıkmasına neden olduğundan dolayı Sadrazam [[Melek Ahmet Paşa]] sedaretten azledildiği zaman [[21 Ağustos]] [[1651]]'de Sivayuş Paşa birinci kez sadrazamlığa getirildi. Bu görevde yaptığı ilk iş isyana destek veren ocak ağalarını disiplin altına almak ve böylece onların siyasi güçlerini kırmak oldu. Fakat bu güç merkezinin elemine edilmesi diğer bir güç merkezi olan saraylıların, özellikle hadım Darüssade Ağası'nın, siyasi gücünü daha da kuvvetlendirdi. Sivayuş Paşa sedarette bir aydan biraz daha fazla kalmış iken Darüssade Ağası ve kızlar ağası Büyük Valide Sultan [[Kösem Sultan]] ve Valide Sultan [[Turhan Hatice Sultan]]'a ve onlar vasıtasıyla da padişaha tesir etmişler ve onun yerine [[Gürcü Mehmet Paşa]]'yı sadrazam yapma izni almışlardır.
Ayarı bozuk piyasada geçmez para çıkartılması yüzünden İstanbul'da bir esnaf ve asker isyanı çıkmasına neden olduğundan dolayı Sadrazam [[Melek Ahmet Paşa]] sedaretten azledildiği zaman [[21 Ağustos]] [[1651]]'de Sivayuş Paşa birinci kez sadrazamlığa getirildi. Bu görevde yaptığı ilk iş isyana destek veren ocak ağalarını disiplin altına almak ve böylece onların siyasi güçlerini kırmak oldu. Fakat bu güç merkezinin elemine edilmesi diğer bir güç merkezi olan saraylıların, özellikle hadım Darüssade Ağası'nın, siyasi gücünü daha da kuvvetlendirdi. Sivayuş Paşa sedarette bir aydan biraz daha fazla kalmış iken Darüssade Ağası ve kızlar ağası Büyük Valide Sultan [[Kösem Sultan]] ve Valide Sultan [[Turhan Hatice Sultan]]'a ve onlar vasıtasıyla da padişaha tesir etmişler ve onun yerine [[Gürcü Mehmet Paşa]]'yı sadrazam yapma izni almışlardır.


Naima tarihinin anlattığına göre, <ref>Naima Tarihi, Cilt 5 say.170</ref>Sivayuş Paşa saraya çağrılmıştır. Saraya varınca vezirlere yapılnan karşılama yapılmamış; saray kapısında Darüssade Ağası onu karşılayarak mühr-ü hümayunu vermesini istemiştir. Sıvayuş Paşa nedenini sorup Padişah huzuruna çıkmayı talep edince Darüssade Ağası hiddetle yumruğunu kaldırıp onu tehditle mühr-ü hümayunu istemiştir. Sivayuş Paşa ağanın bu çok cüretli tutumundan, azledilidiğini anlayıp mühr-ü humayunu ona teslim etmiştir. Bundan sonra Darüssade Ağası bostancıları çağırarak onu bostancı hapsine göndertmiştir.<ref name="uzunçarsılı"/>
Naima tarihinin anlattığına göre,<ref>Naima Tarihi, Cilt 5 say.170</ref> Sivayuş Paşa saraya çağrılmıştır. Saraya varınca vezirlere yapılnan karşılama yapılmamış; saray kapısında Darüssade Ağası onu karşılayarak mühr-ü hümayunu vermesini istemiştir. Sıvayuş Paşa nedenini sorup Padişah huzuruna çıkmayı talep edince Darüssade Ağası hiddetle yumruğunu kaldırıp onu tehditle mühr-ü hümayunu istemiştir. Sivayuş Paşa ağanın bu çok cüretli tutumundan, azledilidiğini anlayıp mühr-ü humayunu ona teslim etmiştir. Bundan sonra Darüssade Ağası bostancıları çağırarak onu bostancı hapsine göndertmiştir.<ref name="uzunçarsılı"/>


Bunun anlamının idam edilmek olduğu bilinmekte idi. İdama götürülmeye hazırlanmakta iken Büyük Valide [[Kösem Sultan]], Sivayuş Paşa'nın devlete iyi hizmeti dolayısıyla, onun idamına rıza göstermemiştir. Fakat Sivayuş Paşa'nın bütün mal ve mülkü devletçe müsadere edilmiş ve kendi de [[Malkara]]'ya sürgün edilmiştir. Bu müsadere ile devlet hazinesine milyonlarca kese altın girmiş ve serveti devletin bekaasına katkıda bulunmuştur.
Bunun anlamının idam edilmek olduğu bilinmekte idi. İdama götürülmeye hazırlanmakta iken Büyük Valide [[Kösem Sultan]], Sivayuş Paşa'nın devlete iyi hizmeti dolayısıyla, onun idamına rıza göstermemiştir. Fakat Sivayuş Paşa'nın bütün mal ve mülkü devletçe müsadere edilmiş ve kendi de [[Malkara]]'ya sürgün edilmiştir. Bu müsadere ile devlet hazinesine milyonlarca kese altın girmiş ve serveti devletin bekaasına katkıda bulunmuştur.


Ekim 1651'de afedilmiş ve Fazlı Paşa yerine [[Bosna]] Beylerbeyliği görevi verilmiştir. <ref name="uzunçarsılı"/>
Ekim 1651'de afedilmiş ve Fazlı Paşa yerine [[Bosna]] Beylerbeyliği görevi verilmiştir.<ref name="uzunçarsılı"/>


Sipahiler tarafından istenmediği için sedarete getirtildikten 4 saat sonra azledilen [[Zurnazen Mustafa Paşa]] yerine [[5 Mart]][[1656]]'da ikinci defa Sadrazam olmuştur. Fakat hasta olduğu için hiç bir iş görememiş ve 50 gün süren bu sadrazamlık sonunda hummadan vefat etmiştir. Öldüğünde 45 yaşlarında olduğu bildirilmektedir.<ref name="uzunçarsılı"/>
Sipahiler tarafından istenmediği için sedarete getirtildikten 4 saat sonra azledilen [[Zurnazen Mustafa Paşa]] yerine [[5 Mart]][[1656]]'da ikinci defa Sadrazam olmuştur. Fakat hasta olduğu için hiçbir iş görememiş ve 50 gün süren bu sadrazamlık sonunda hummadan vefat etmiştir. Öldüğünde 45 yaşlarında olduğu bildirilmektedir.<ref name="uzunçarsılı"/>


Mezarı İstanbul [[Divanyolu]] [[Atik Ali Paşa Camii]] mezarlığındadır.
Mezarı İstanbul [[Divanyolu]] [[Atik Ali Paşa Camii]] mezarlığındadır.
54. satır: 54. satır:
diye övmektedir. Diğer taraftan Naima tarihi ise<ref>Naima Tarihi, Cilt 5 say. 165, 170</ref> onu şöyle nitelendirmektedir:
diye övmektedir. Diğer taraftan Naima tarihi ise<ref>Naima Tarihi, Cilt 5 say. 165, 170</ref> onu şöyle nitelendirmektedir:
<blockquote>cahil, cesur, garazkar, mütaazzim</blockquote>
<blockquote>cahil, cesur, garazkar, mütaazzim</blockquote>
Uzunçarşılı ise Valide Sultan'ın Sivayuş Paşa'nın kibir ve azemetinin, oğlu olan Padişahın azemetinden daha fazla olduğunu söylediğini belirtmektedir. <ref name="uzunçarsılı"/>
Uzunçarşılı ise Valide Sultan'ın Sivayuş Paşa'nın kibir ve azemetinin, oğlu olan Padişahın azemetinden daha fazla olduğunu söylediğini belirtmektedir.<ref name="uzunçarsılı"/>


==Ayrıca bakınız==
==Ayrıca bakınız==
65. satır: 65. satır:


==Dış bağlantılar==
==Dış bağlantılar==
* Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) ''Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar)'', Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN:978-975-16-0010) say.400-402
* Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) ''Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar)'', Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.400-402
* Buz, Ayhan, (2009) ''Osmanlı Sadrazamları'', İstanbul: Neden Kitap, ISBN978-975-254-278-5, say.109.
* Buz, Ayhan, (2009) ''Osmanlı Sadrazamları'', İstanbul: Neden Kitap, ISBN978-975-254-278-5, say.109.
* [http://www.kultur.gov.tr/TR/belge/1-17141/kronoloji.html Kültür Bakanlığı web sitesi, ''Osmanlı İmparatorluğu Kronolojisi''], Erişim tarihi:12.12.2011
* [http://www.kultur.gov.tr/TR/belge/1-17141/kronoloji.html Kültür Bakanlığı web sitesi, ''Osmanlı İmparatorluğu Kronolojisi''], Erişim tarihi:12.12.2011
* Danişmend, İsmail Hami, (2011), ''İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi 6 Cilt'', İstanbul:Doğu Kütüphanesi, ISBN:9789944397681
* Danişmend, İsmail Hami, (2011), ''İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi 6 Cilt'', İstanbul:Doğu Kütüphanesi, ISBN 9789944397681


{{başlangıç kutusu}}
{{başlangıç kutusu}}

Sayfanın 19.05, 16 Haziran 2014 tarihindeki hâli

Başlığın diğer anlamları için Siyavuş Paşa (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Siyavuş Paşa
Osmanlı Sadrazamı
Görev süresi
21 Ağustos 1651 - 27 Eylül 1651
Yerine geldiği Melek Ahmed Paşa
Yerine gelen Gürcü Mehmed Paşa
Görev süresi
5 Mart 1656 - 26 Nisan 1656
Yerine geldiği Zurnazen Mustafa Paşa
Yerine gelen Boynuyaralı Mehmed Paşa
Kişisel bilgiler
Ölüm 26 Nisan 1656
İstanbul

Siyavuş Paşa Avcı Mehmet saltanatında 21 Ağustos 1651 - 27 Eylül 1651 ve 5 Mart 1656 - 26 Nisan 1656 tarihleri arasında iki kez toplam iki ay yirmi dokuz gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. 1641 - 1642 döneminde Kaptan-ı Derya'lık da yapmıştır.

Hayatı

Abaza asıllıdır.[1] İstanbul'a getirilmiş ve Abaza Mehmed Paşa'nın kölesi olmuştur. Yetenekleri dolayısıyla bu paşanın hazinedarlığına yükselmiştir. IV. Murad döneminde Abaza Mehmed Paşa idam edildiği zaman, fevkalade güzelliği sebebiyle, Sivayuş saraya alınıp seferli odasına kaydedilmiştir. Bir gün IV. Murat huzurunda cirit oynarken, Sultan'ın gözüne ilişmiş ve Enderun kanununa aykırı olarak, birdenbire Hasodaya alınmıştır. Bağdat seferinden sonra IV. Murat'ın silahtarı Melek Ahmed Paşa Diyarbakır valiliğine tayin edilmesi üzerine Aralık 1683'de "Silahtar"lık görevi verilmiştir. IV. Murat öldükten sonra vezirlik görevi verilmiş ve kubbealtı veziri olmuştur.[1]

1640'da kaptan-ı derya olan Deli Hüseyin Paşa Özi valiliğine tayin edilince, onun yerine Siyavuş Paşa'ya kaptan-ı derya görevi verilmiştir. Fakat bu görevde iken Kırım'da Kazaklar tarafından ele geçirlmış olan Azak kalesine gönderilen donanma bu kaleyi geri almayı başaramamıştır. Donanma İstanbul'a döner dönmez bu başarısızlık nedeniyle 1642'de Sivayuş Paşa kaptan-ı deryalık görevinden azledilmiştir.[1]

Bundan sonra 1643'de Erzurum Valisi görevi verilmiş ve 1647'de Diyarbakır Vallılığine atanmıştır. Oradan da Silistre'de bulunan Özi Valiliğine geçmiştir.

Ayarı bozuk piyasada geçmez para çıkartılması yüzünden İstanbul'da bir esnaf ve asker isyanı çıkmasına neden olduğundan dolayı Sadrazam Melek Ahmet Paşa sedaretten azledildiği zaman 21 Ağustos 1651'de Sivayuş Paşa birinci kez sadrazamlığa getirildi. Bu görevde yaptığı ilk iş isyana destek veren ocak ağalarını disiplin altına almak ve böylece onların siyasi güçlerini kırmak oldu. Fakat bu güç merkezinin elemine edilmesi diğer bir güç merkezi olan saraylıların, özellikle hadım Darüssade Ağası'nın, siyasi gücünü daha da kuvvetlendirdi. Sivayuş Paşa sedarette bir aydan biraz daha fazla kalmış iken Darüssade Ağası ve kızlar ağası Büyük Valide Sultan Kösem Sultan ve Valide Sultan Turhan Hatice Sultan'a ve onlar vasıtasıyla da padişaha tesir etmişler ve onun yerine Gürcü Mehmet Paşa'yı sadrazam yapma izni almışlardır.

Naima tarihinin anlattığına göre,[2] Sivayuş Paşa saraya çağrılmıştır. Saraya varınca vezirlere yapılnan karşılama yapılmamış; saray kapısında Darüssade Ağası onu karşılayarak mühr-ü hümayunu vermesini istemiştir. Sıvayuş Paşa nedenini sorup Padişah huzuruna çıkmayı talep edince Darüssade Ağası hiddetle yumruğunu kaldırıp onu tehditle mühr-ü hümayunu istemiştir. Sivayuş Paşa ağanın bu çok cüretli tutumundan, azledilidiğini anlayıp mühr-ü humayunu ona teslim etmiştir. Bundan sonra Darüssade Ağası bostancıları çağırarak onu bostancı hapsine göndertmiştir.[1]

Bunun anlamının idam edilmek olduğu bilinmekte idi. İdama götürülmeye hazırlanmakta iken Büyük Valide Kösem Sultan, Sivayuş Paşa'nın devlete iyi hizmeti dolayısıyla, onun idamına rıza göstermemiştir. Fakat Sivayuş Paşa'nın bütün mal ve mülkü devletçe müsadere edilmiş ve kendi de Malkara'ya sürgün edilmiştir. Bu müsadere ile devlet hazinesine milyonlarca kese altın girmiş ve serveti devletin bekaasına katkıda bulunmuştur.

Ekim 1651'de afedilmiş ve Fazlı Paşa yerine Bosna Beylerbeyliği görevi verilmiştir.[1]

Sipahiler tarafından istenmediği için sedarete getirtildikten 4 saat sonra azledilen Zurnazen Mustafa Paşa yerine 5 Mart1656'da ikinci defa Sadrazam olmuştur. Fakat hasta olduğu için hiçbir iş görememiş ve 50 gün süren bu sadrazamlık sonunda hummadan vefat etmiştir. Öldüğünde 45 yaşlarında olduğu bildirilmektedir.[1]

Mezarı İstanbul Divanyolu Atik Ali Paşa Camii mezarlığındadır.

Eyüp Sultan camii güney tarafında kendi adına yaptırmış olduğu bir çeşme yer almaktadır.

Değerlendirme

Silahdar tarihi Sivayuş Paşa'yı [3]

halim, selim, akîl, çelebi-meşrep, melek tabiatlı, muamelesi güzel, cömert

diye övmektedir. Diğer taraftan Naima tarihi ise[4] onu şöyle nitelendirmektedir:

cahil, cesur, garazkar, mütaazzim

Uzunçarşılı ise Valide Sultan'ın Sivayuş Paşa'nın kibir ve azemetinin, oğlu olan Padişahın azemetinden daha fazla olduğunu söylediğini belirtmektedir.[1]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu say.400-402
  2. ^ Naima Tarihi, Cilt 5 say.170
  3. ^ Silahdar Tarihi
  4. ^ Naima Tarihi, Cilt 5 say. 165, 170

Dış bağlantılar

  • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.400-402
  • Buz, Ayhan, (2009) Osmanlı Sadrazamları, İstanbul: Neden Kitap, ISBN978-975-254-278-5, say.109.
  • Kültür Bakanlığı web sitesi, Osmanlı İmparatorluğu Kronolojisi, Erişim tarihi:12.12.2011
  • Danişmend, İsmail Hami, (2011), İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi 6 Cilt, İstanbul:Doğu Kütüphanesi, ISBN 9789944397681
Önce gelen:
Melek Ahmed Paşa
Osmanlı Sadrazamı
1. kez
21 Ağustos 1651 - 27 Eylül 1651 		Sonra gelen:
Gürcü Mehmed Paşa
Önce gelen:
Zurnazen Mustafa Paşa 		2. kez
5 Mart 1656 -26 Nisan 1656 		Sonra gelen:
Boynuyaralı Mehmed Paşa
Önce gelen:
Deli Hüseyin Paşa 		Kaptan-ı Derya
1641 - 1642 		Sonra gelen:
Piyale Paşa
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Siyavuş_Paşa&oldid=14472679" sayfasından alınmıştır