Boynuyaralı Mehmed Paşa
 | Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. (Aralık 2022) |
Ya da diğer lakabıyla ″Boynueğri″ Mehmed Paşa Canik'te(1576?) doğmuştur. 1656'da Osmanlı sadrazamı olmuş, 14 Eylül 1656'da görevinden alınmıştır. Ocak 1666 tarihinde ölmüştür. Mezarı hakkında iki farklı görüş vardır. Birinci görüş (Silâhdar Mehmed Ağa’ya göre) Eyüp'te olduğunu savunurken ikinci görüş (Ayvansarâyî’ye göre) Divanyolu'nda bulunan Atik Ali Paşa Camii hazîresinde olduğunu savunmaktadır.[1][2]
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Canik'te (1576?) doğmuştur. Mehmed Paşa genç yaşta Demirkazık Halil Paşa'nın himayesine girdi ve onun kethüdâlığını yaptı. 4.Murat'ın seferlerine katıldı ve pek çok yerinden yaralandı. Halil Paşa'nın ölümünden sonra Musâhib Silâhdar Mustafa Paşa’nın kethüdâsı oldu. Sonraları arpa eminliğine ve bir kaç defa çavuşbaşılığa getirildi. Sonrasında sırasıyla Kastamonu sancak beyliğinde, Halep, Şam ve 1648'de Anadolu Beylerbeyliklerinde bulundu. Bu görevdeyken İpşir Paşa, Abaza Hasan Ağa ve Topal Mehmed Paşa'nın isyanlarını bastırdı. Adı bazı kötü olaylara karıştı ancak Köprülü Mehmed Paşa'nın önerisiyle Turhan Sultan'a sığınarak bağışlandı. 1950'de kubbe vezirliği görevine layık görüldü. Ertesi yıl Kanije'ye gönderildi. Sonrasında ikinci kez Şam Beylerbeyliğinde bulundu. 1656 yılında Şeyhülislam Hocazâde Mesud Efendi’nin önerisi üzerine sadrazam oldu. Mehmed Paşa 'nın ilk işi olarak bazı devlet kademelerine kendi adamlarını getirdi. O sırada Venedik donanması Çanakkale Boğazını kapatmış, Bozcaada, Limni ve Semadirek adalarını da kontrol altına almıştı. Bu tehlike için başlıca İstanbul surlarının deniz taraflarını sağlam göstermek için badanalattı. Ayrıca Ahırkapı-Yedikule arasındaki burçlar üzerinde yer alan yerleşimleri yıktırdı. Bunun sebebiyetle İstanbul halkının bir kısmı evlerini satıp başka yerlere göç etmeye başladı. Çanakkale Boğazı’nın Venedikliler tarafından kapatılmış olması da İstanbul’da hayat pahalılığını arttırdı.
Kadızâdeliler vaazlarında Mehmed Paşa’yı rüşvet alan ve zalim biri olarak gösterirken Mesud Efendi de Vâlide Sultan’dan onun görevden alınmasını istedi. Bunun üzerine Mesud Efendi erken yaştaki padişah 4. Mehmed’i tahttan indirerek II. Süleyman’ın sultan olması için bir plan hazırladı. Ancak vaziyet ortaya çıkınca Bursa’ya sürüldü ve idam edildi. Bu sayede Mehmed Paşa bir rakibinden kurtuldu. İstanbul’da bu olaylar olurken Osmanlı-Venedik savaşı kötü bir hal almıştı.
Sonunda sadrazamlıktan azledildi (14 Eylül 1656) ve yerine Köprülü Mehmed Paşa seçildi. Az bir süre Yedikule Zindanı’nda tutulan Mehmed Paşa sonrasında Malkara’ya sürüldü, fakat daha sonra İstanbul’a dönmesinde sakınca görülmedi. Eyüp’teki Şah Sultan Zâviyesi etrafındaki evinde on yıl kadar daha yaşadı ve Ocak 1666 tarihinde ise öldü.[1][2]
Lakabı[değiştir | kaynağı değiştir]
4.Murat'ın doğu seferleri sırasında Mehmed Paşa'nın boynuna zehirli bir ok isabet etti. Bu yüzden Boynuyaralı veya Boynueğri lakabını almıştır.[1]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c "BOYNUEĞRİ MEHMED PAŞA". TDV İslâm Ansiklopedisi. 4 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2022.
- ^ a b "Boynueğri Mehmed Paşa'ya neden bu lakap verildi?". Fikriyat Gazetesi. 26 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2022.