Malezya

Malezya
*Malaysia*
Malezya
Malezya Malaysia; Malezya
	Bayrak Arma
	Slogan; Bersekutu Bertambah Mutu; (Türkçe: "Birlik Güçtür")
	Millî marş; Negaraku
Başkent; ve en büyük şehir	Kuala Lumpur; 3°8′K 101°42′D / 3.133°K 101.700°D
Yönetim merkezi	Putrajaya
Resmî dil(ler)	Malayca
Hükûmet	Federal parlamenter monarşi
• Yang di-Pertuan Agong
• Yang di-Pertuan Agong	İbrahim İskender
• Başbakan	Enver İbrahim
Yasama organı	Parlamento
• Üst meclis	Senato
• Alt meclis	Temsilciler Meclisi
Tarihçe
• Birleşik Krallık'tan (Malaya)
• Birleşik Krallık'tan (Malaya)	31 Ağustos 1957
• Federasyon (Sabah, Saravak ve Singapur2 ile birlikte)	16 Eylül 1963
Yüzölçümü
• Toplam	330.803 km2 (66.)
• Su (%)	0,3
Nüfus
• 2020 tahminî	32.730.000 (43..)
• 2010 sayımı	28.334.135
• Yoğunluk	92/km2 (116.)
GSYİH (SAGP)	2022 tahminî
• Toplam	1,096 trilyon $ (30.)
• Kişi başına	33.113 $ (54.)
GSYİH (nominal)	2022 tahminî
• Toplam	434 milyar $ (38.)
• Kişi başına	13.108 $ (63.)
Gini (2015)	▼ 41; orta
İGE (2019)	0.810; çok yüksek · 62.
Para birimi	Ringgit (MYR)
Zaman dilimi	UTC+8 (MST)
• Yaz (YSU)	kullanılmamaktadır
Trafik akışı	sol
Telefon kodu	+60
ISO 3166 kodu	MY
İnternet alan adı	.my
	1 Putrajaya hükûmetin baş merkezidir. ; 2 9 Ağustos 1965'te Singapur birlikten ayrılmıştır.

Malezya, Güneydoğu Asya’da yer alan, doğu ve batı olarak iki kara parçasına ayrılmış, 13 eyaletten oluşan ve parlamenter monarşi ile yönetilen bir ülkedir. Malezya'da toplam 878 adet ada bulunur.^[7]

2017 sayımına göre 32.049.700 nüfusa sahip Malezya’da halkın % 55’i Malay, % 25’i Çinli, % 10’u Hint ve geriye kalan % 10’luk kesimse diğer etnik kökene sahiptir. Bunların 5.440.000'i Doğu Malezya ve 21.200.000'u Batı Malezya'da yaşamaktadır. Resmî dil Malayca olmasına rağmen halkın hemen hemen hepsi kusursuz İngilizce konuşabilmekte, bunun yanı sıra Arapça da geçerli diller arasında yer almaktadır. Ülkede resmî din İslam’dır ve Müslüman olan halkın çoğu Malay kökene sahip, az bir kısmı ise Hint'tir. Budizm, Çinli halk tarafından benimsenen din iken Hindu dini de Müslüman olmayan Hintlerin inancıdır. Hristiyanlık da yaygın olan dinler arasındadır.

Malezya federal anayasal monarşiye dayalı parlamenter demokrasi sistemiyle yönetilmektedir. 11’i Batı Malezya, 2’si Doğu Malezya’da olmak üzere toplam 13 eyaleti vardır bu eyaletlerden 9’u Sultanlar, 4’ü valiler tarafından yönetilir ve her beş yılda bir dönüşümlü olarak 9 eyaletin sultanından biri Kral olarak seçilir. Devlet başkanı kraldır. Her eyaletin kendi anayasası, kendi meclisi ve senatosu vardır. Meclisi oluşturan üyeler halk tarafından seçim yoluyla belirlenir. Senatoyu ise sultanlar belirler. Bunların dışında ülkede üç federal bölge vardır ve bu bölgelerin anayasası eyalet yasalarının üstündedir. Federal bölgeleri yöneten ise kraldır.

Her ne kadar devletin başı "sultan" olsa da, siyasi partiler Malezya'da sultandan daha önemli kuruluşlardır. En önemli siyasi parti, Malezya'nın bağımsızlığından bile önce kurulan, halkın geneline hitap edip desteğini alan, İslam'ın önemini vurgulayan fakat yine de Batı etkisinden kurtulamayan Birleşik Malay Ulusal Organizasyonu'dur. Muhalefette ise 1980 yılında kurulan, İslam'ın siyasetin dar bir çerçevesine sığdırılamayacağını, bütün hayata homojen bir şekilde yayılması gerektiğini savunan, kamusal ve toplumsal her alanda İslamîleştirme çalışmaları başlatan ve azımsanamayacak kadar çok destekçisi olan parti, Malezya İslam Partisi'dir.

Tarihi

Büyük Malay krallıklarından biri olan Malakka Sultanlığı Sarayı

Malezya, 13'üncü yüzyıla kadar 500 yıl süreyle Srivicala Hindu ve Budist Krallığı'nın bir parçası olarak Sumatra'dan idâre edildi. Malezya daha sonra Cavalılar ve Malakka'nın Malezyalı hükümdarlarının egemenliği altına girdi. 15. yüzyılda Malakka'da İslam yayıldı ve bütün yarımadayı kapladı. Portekizliler 1511'de Malakka'yı ele geçirdiler. Ancak Hollandalılar ile Portekizliler arasında sürekli bir mücadele başladı. 1641'de Portekizliler Malakka'dan çekildi. Hollandalılar 1795 yılına kadar buraya egemen oldular. Penang'da 1786'da ve Singapur'da 1824'te yerleşmeye başlayan İngilizler giderek ticari ve siyasi etkinliklerini artırdılar. Bu arada çeşitli Malezya devletleri üzerinde hak iddia eden Tayland'la mücadeleler yapıldı. Malakka'yı Hollandalılar 1826'da tekrar işgal ettiler. Ancak 1826'da İngilizler Boğazlar Hükûmeti'ni kurdu ve 1914'te son Malezya eyaleti olan Johore İngilizlere boyun eğdi.

II. Dünya Savaşı sırasında Malezya, Japonya tarafından işgal edildi. 1948'de Malezya Federasyonu hükûmetine karşı gerillalar bir ayaklanma başlattılar. 1956'da yapılan İngiltere-Malezya konferansından sonra 1957'de Malezya'nın İngiliz Milletler Topluluğu içinde kalması şartı ile bağımsızlığı kabul edildi.^[8]

Bağımsızlık ve sonrası

1961'de Malezya başbakanı Abdurrahman, Güneydoğu Asya'daki İngiliz kolonilerinin bir federasyon halinde birleşmesi fikrini ortaya attı. Bu federasyona Malezya, Singapur, Saravak, Sabah ve Brunei sultanlıkları katılacaktı. Çin, Endonezya ve Filipinler'in federasyon fikrini engellemeye çalışmalarına rağmen, İngiltere, Japonya, Avustralya, Yeni Zelanda ve Amerika Birleşik Devletleri'nin desteği ile 16 Eylül 1963'te yeni federasyon kuruldu. Federal devlete Brunei sultanlığı hariç adı geçen bütün devletler katıldı. Yeni federasyon Malezya (Büyük Malezya) diye adlandırıldı. Ülke topraklarından büyük çıkarı olan İngiltere, Federasyon'un savunma görevini üstlendi.^[8] Fakat Çin ile barış isteyen akımların ülke içinde güçlenmesinin yanı sıra, Endonezya'nın gerillacıları fiilen destekleyen tutumu yüzünden federasyon güçlüklerle karşılaştı.^[8] Federasyon kurulurken Malezya Federasyonu'nun anayasası bazı değişiklikler ile kabul edilmiştir.

Singapur 1965 yılında federasyondan ayrılmıştır.^[8]

Coğrafya

Güneydoğu Asya ülkelerinden biri olan Malezya, kuzeyden Tayland, Güney Çin Denizi ve Brunei, doğudan Celebes Denizi, güneyden Endonezya, Singapur ve Malakka Boğazı, batıdan ise Hint Okyanusu'na kavuşan Andaman Denizi ile çevrilidir. Akarsu bakımından oldukça zengindir. En önemli akarsuları Rejang, Kelantan, Sai Perak ve Sai Rompın ırmaklarıdır. Malezya toprakları iki büyük kara parçasıyla bunların arasındaki Güney Çin Denizi içinde yer alan adalardan meydana gelir. İki büyük kara parçası Batı Malezya ve Doğu Malezya'dır. Batı Malezya bir yarımada şeklindedir ve ince bir kara bağlantısıyla şimdiki adı Tayland olan Siyam'a bağlıdır. Doğu Malezya, büyük bir kısmı Endonezya hakimiyetinde olan Borneo adasının içindedir. Malezya topraklarının % 30'u tarım alanı, % 61'i ormandır.^[9]

İklim

Malezya'nın iklimi ekvatoral iklimdir. Muson rüzgarlarının etkisiyle de özellikle Ocak ve Mayıs ayları arasındaki sürekli yağışlar, ülkenin nem miktarının % 80 civarına kadar yükselmesine neden olur. Yıllık yağış ortalaması bölgelere göre büyük farklılık gösterir. Genelde 2000–2540 mm olan bu oran, Sabah'da 1500–4500 mm, Saravak'da ise 300–400 mm arasında değişir. Günlük sıcaklık, alçak yerlerde 21 °C ilâ 32 °C arasında iken, yüksek bölgelerde daha düşüktür. Başlıca özellikleri sıcaklık, rutubet ve nem olan iklimi sebebiyle, ülkenin % 70'ini kaplayan tropikal ormanları vardır. Ormanlardaki mevcut 15.000 tür bitkinin 6000 türünü çeşitli ağaç cinsleri meydana getirir. Bu ağaçlardan bazıları 45 m yüksekliğe kadar büyüyebilir. Bambu gibi kerestesi makbul ağaçlar ve kauçuk ağaçları ve daha 800'ü aşkın tür orkide yetişir.

İdari Yapılanma

Ekonomi

Malezya Güneydoğu Asya ülkeleri içerisinde yıllık kalkınma oranı en fazla olan ülkelerden biridir. Malezya, ekonomik açıdan kendi kendine yeterlidir. Enflasyonu düşük, güçlü bir sermaye yatırımına sahip ekonomisi, sürekli gelişme içerisindedir. İşsizlik oranı % 7 civarındadır. Önceleri kauçuk ve kalaya bağlı kalan ekonomisi, 1980 yılından sonra daha başka alanlara da sarkmıştır. Serbest dış alım ve hür teşebbüsün tesirindeki ekonomi 1980 yılında % 8,5'luk artış hızı göstermiştir.Kişi başına düşen millî gelir 8617 dolardır. Yıllık millî hasılanın % 18'ini imalatçılık, % 23'ünü tarım, % 4'ünü de madencilik teşkil eder.

Tarım

En önemli ürünleri kauçuk, Hindistan cevizi, pirinç, muz, patates, ananas, hurma, mısır, çay, tütün'dür. Orman ürünleri bakımından oldukça zengin olup, özellikle kerestesi çok makbuldür.

Maden

Maden bakımından da zengin bir ülke olan Malezya, kalay üretiminde dünya birincisi olup, dünya kalay üretiminin % 70'ini karşılar. Diğer önemli madenleri demir, boksit, petrol, manganez, altın, tungsten ve titanyumdur. Sanayide Güneydoğu Asya ülkeleri arasında ileri bir seviyededir. Başlıca ihracatı kalay, kauçuk, demir filizi, boksit, kereste, teneke kutu ve palmiye yağıdır. Dışarıdan makine, kimyevi maddeler, teknik araç ve gereçler almaktadır. Balıkçılık ve turizm önemli gelir kaynaklarıdır.^[10]

Sanayi

Malezya sanayi bakımından gelişmiştir. Petrol arıtma tesislerinin yanı sıra otomobil, dayanıklı tüketim malları, tekstil ürünleri, çeşitli gıda maddeleri, çimento ve diğer inşaat malzemeleri, mobilya ve ağaç ürünleri, kâğıt ve kırtasiye malzemeleri, kimyasal maddeler, gübre, kauçuk, plastik eşya, toprak ve madeni eşya, mekanik araçlar, elektrik gereçleri, ilaç, palmiye yağı vs. üreten çok sayıda fabrika kurulmuştur. İmalat sanayisinin gayri safi yurt içi hasıladaki payı % 27'dir. Çalışan nüfusun yaklaşık % 18'i sanayi sektöründe iş görmektedir.^[9]

Demografi

Etnik yapı

2006 sayımlarına göre Malezya'nın nüfusu 26.640.000'dir.^[11] Bunların 5.440.000'i Doğu Malezya ve 21.200.000'i Batı Malezya'da yaşamaktadır.^[12] Malezya'da yıllık nüfus artış hızı % 2,4'tür.15 yaşın altındaki insan sayısı toplam halkın % 34'üdür. Halkın % 50,4'ü Malay, % 23,7'si Çinli, % 11'i yerli, % 7,1'i Hint ve % 7,8'i diğer etnik gruplardır.^[13]

Din

Malezya sahip olduğu etnik gruplar ve kültürler kadar din bakımından da bütün bir ülke değildir. Malezya'da en önemli din halkın yarıdan fazlasının inandığı Müslümanlık olmakla birlikte ikinci büyük din Budizmdir.^[14]

İslam: %63.5
Budizm: %18.7
Hristiyanlık: %9.1
Hinduizm: %6.1
Diğer (Sihizm, Şamanizm, Bahailik, Çin geleneksel dini, Animizm vb.): %0.9
Yok (Ateizm, agnostisizm, deizm vb.): %1.8

Bumiputralar

Malezya'da birinci sınıf vatandaş anlamına gelen Bumiputra'lar vergi ödemez, Üniversite'ye sınava girmeden alınır. Bumiputralar sadece Malaylar arasından çıkar.

Eğitim

Malezya da eğitim, federal hükûmetin Eğitim Bakanlığı tarafından yönetilir.^[15]

Çoğu Malezyalı eğitime üç ilâ altı yaşları arasında anaokulunda başlar. Anaokulları genel olarak özel olarak çalıştırılsa da, devlet tarafından yönetilen okullar da mevcuttur.

İlkokul

Malezya'da İlkokul yedi yaşında başlar ve altı senedir. Eğitim dili okullara göre değişmektedir. Malayca, Çince, Tamilce ve İngilizce eğitim veren okullar vardır.^[16]

Genel olarak devlet tarafından yönetilen ve denetlenen olarak iki türlü ilk öğretim okulu mevcuttur. Ulusal okullar (Sekolah Kebangsaan) Malayca ağırlıklı olarak eğitim verirken, Ulusal-tip okullar (Sekolah Jenis Kebangsaan) Çince ve Tamilce ağırlıklı eğitim vermektedir. Ortaokula başlamadan önce, 6. sınıfta, öğrenciler "Ujian Pencapaian Sekolah Rendah" (UPSR) veya "İlköğretim Takdir Sınavı" adı verilen sınava girerler.

Ayrıca önceleri "Penilaian Tahap Satu (PTS - İlk seviye takdir) sınavı verilen başka bir sınavda yapılmaktaydı. Bu sınavla başarılı öğrenciler anlaşılması ve 4. sınıf atlanarak 3. sınıftan 5. sınıfa atlamaları sağlanmaktaydı.^[17] Bu sınav 2001 yılında kaldırıldı.

Ortaokul ve Lise

Ortaokul Toplam 5 sene olup, özel okulda okumak isteyen öğrenciler ilkokul sonrası yapılan (UPSR) sınavı sonuçlarına göre çeşitli özel liselere kayıt yapabilmektedirler. Devlet liselerine kayıt yapmak için sınava girmeye gerek yoktur. Bu okullardaki başlıca diller Malayca, Çince, Tamilce ve İngilizcedir. Lise 4'ten Lise 5'e geçmek için PMR sınavı vardır.^[16]

Üniversite

Üniversite harç parası ve üniversitedeki bütün masraflar projeden sorumlu hoca tarafından karşılanır. Eğitim süresi lisans için üç ilâ sekiz sene, mastır için iki ilâ üç sene ve Doktora için üç veya daha fazla senedir. Eğitim dili mühendisliklerde % 80 İngilizce, % 20 Malayca, sosyal bilimlerde % 50 İngilizce, % 50 Malayca. Yüksek lisans ve doktora eğitiminin tamamı İngilizce yapılmaktadır.^[16]

Yabancı öğrenciler

Malezya'daki yabancı öğrencilerin çoğunluğunu Arap ülkelerinden gelenler oluşturur. Öğrenciler genellikle yaşlı ve eğitim seviyeleri düşüktür. Arap öğrencilerin çoğunluğunu Sudan ve Libyalılar oluşturur. Sudanlıların büyük bir kısmı Malezya'dan burslu, yani üniversitedeki projelerde çalışır.^[16] Türkiye için şu anda danışmanlık adı altında birçok sahte ve yetersiz siteye rastlanmaktadır. Malezya'da öğrenim görmek isteyen öğrencilerin, danışmanlık şirketlerinin yetki belgelerini istemesi ve dikkatli olmaları tavsiye edilir.^[16]

Siyaset

Malezya krallıkla yönetilen ve çok partili demokratik sisteme dayalı bir konfederasyondur. Konfederasyonu oluşturan federal eyaletler de krallıkla yönetilir. Batı Malezya'da bulunan eyaletlerin krallarından biri dört yıllığına genel kral, yani "yüce başkan" seçilir. Ülke 31 Ağustos 1957'de yürürlüğe konan anayasayla yönetilmektedir. İki meclisli bir parlamenter sistem uygulanmaktadır. Birinci meclis 69, ikinci meclis 180 üyeden oluşur. Bu meclislerin üyeleri serbest genel seçimlerle belirlenir. Malezya Birleşmiş Milletler, D-8, İslam Konferansı Örgütü, Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği, İngiliz Milletler Topluluğu ve Uluslararası Para Fonu gibi birçok uluslararası örgüte üyedir.

Ulaşım

Malezya'da ulaşım gelişmiştir. Ülkede Malezya'nın karayolu ağı 290.099 kilometreyi kapsıyor. Bunun 288.083 kilometresi asfalt, 2.016 kilometresi paralı yol. 2.783 km Demiryolu vardır. Su yolları da ülkede önemli yer tutar. 7,296 km su yolu vardır. 115 Havaalanına karşılık 2 Helikopter alanı vardır.^[18]^[19]

Başlıca limanları: Bintulu, Kota Kinabalu, Kuantan, Kuching, Kudat'tır. Malezya'nın hayatında su yolları önemli bir yer alır. Halkın çoğu, su yollarına veya deniz kıyısına yakın yerlerde oturur. Bazı yerler sık ormanlarla kaplıdır. Bu sebeple su yolları, en kullanışlı ve en pratik ulaşım şeklidir.

Vikipedi'nin kardeş projelerinden ' *hakkında daha fazla bilgi edinin*
	Vikisözlük'te tanımlar
	Commons'ta dosyalar
	Vikihaber'de haberler

Kaynakça

^ Malezya bayrağı ve amblemi 11 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. myGovernment. Extracted September.
^ "Demographic Statistics First Quarter 2020, Malaysia". Department of Statistics, Malaysia. 14 Mayıs 2020. 12 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020.
^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Population isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
^ ^a ^b ^c ^d "World Economic Outlook Database, October 2022". IMF.org. International Monetary Fund. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020.
^ "Gini Index". World Bank. 12 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2018.
^ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN 978-92-1-126442-5. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
^ Murib Morpi (12 Nisan 2011). "All 182 unnamed Sabah islands given names". The Borneo Post. 31 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2013.
^ ^a ^b ^c ^d Cumhuriyet Ansiklopedisi sayfa:2242
^ ^a ^b "Arşivlenmiş kopya". 7 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2007.
^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; ans isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
^ "Key statistics" 24 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Department of Statistics, Malaysia.
^ "Key data (2006)", Department of Statistics, Malaysia.
^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2007.
^ "Taburan Penduduk dan Ciri-ciri Asas Demografi" (PDF). Jabatan Perangkaan Malaysia. s. 82. 13 Kasım 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 March 2019.
^ Malezya Anayasası. Dokuzuncu madde.
^ ^a ^b ^c ^d ^e "Arşivlenmiş kopya". 7 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2007.
^ Dünya Eğitim Forumu. UNESCO. Education for All 2000 Assessment Report. Malaysia. 12 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Haziran 2007'de erişildi.
^ "Malaysia Length of rail lines, 1960-2022". knoema.com. 4 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.
^ "Malaysian Road Statistic 2021 by Public Works Department (JKR) Malaysia" (PDF). 2021. 5 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.

Dış bağlantılar

Malezya İstatistik Dairesi2 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Malezya resmî turizm portali24 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Encyclopædia Britannica 10 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Wikimedia Atlas'da Malaysia

Vikigezgin'de Malaysia ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.

[1] Malezya bayrağı ve amblemi 11 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. myGovernment. Extracted September.

[2] "Demographic Statistics First Quarter 2020, Malaysia". Department of Statistics, Malaysia. 14 Mayıs 2020. 12 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020.

[Population-3] Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Population isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)

[IMFWEOMY-4] "World Economic Outlook Database, October 2022". IMF.org. International Monetary Fund. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020.

[wb-gini-5] "Gini Index". World Bank. 12 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2018.

[HDI-6] Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN 978-92-1-126442-5. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.

[7] Murib Morpi (12 Nisan 2011). "All 182 unnamed Sabah islands given names". The Borneo Post. 31 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2013.

[cum-8] Cumhuriyet Ansiklopedisi sayfa:2242

[enfal-9] "Arşivlenmiş kopya". 7 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2007.

[ans-10] Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; ans isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)

[11] "Key statistics" 24 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Department of Statistics, Malaysia.

[keydata-12] "Key data (2006)", Department of Statistics, Malaysia.

[13] "Arşivlenmiş kopya". 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2007.

[Census_2020-14] "Taburan Penduduk dan Ciri-ciri Asas Demografi" (PDF). Jabatan Perangkaan Malaysia. s. 82. 13 Kasım 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 March 2019.

[15] Malezya Anayasası. Dokuzuncu madde.

[ays-16] "Arşivlenmiş kopya". 7 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2007.

[17] Dünya Eğitim Forumu. UNESCO. Education for All 2000 Assessment Report. Malaysia. 12 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Haziran 2007'de erişildi.

[18] "Malaysia Length of rail lines, 1960-2022". knoema.com. 4 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.

[19] "Malaysian Road Statistic 2021 by Public Works Department (JKR) Malaysia" (PDF). 2021. 5 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

g t d Malezya büyük şehir ve merkezleri Department of Statistics, Malaysia (2010)
	Sıra	Şehir ismi	Eyalet	Nüfus	Sıra	Şehir ismi	Eyalet	Nüfus
Kuala Lumpur Seberang Perai	1	Kuala Lumpur	Kuala Lumpur	1,588,750	11	Iskandar Puteri	Johor	529,074	Kajang Klang
	2	Seberang Perai	Penang	818,197	12	Seremban	Negeri Sembilan	515,490
	3	Kajang	Selangor	795,522	13	Johor Bahru	Johor	497,067
	4	Klang	Selangor	744,062	14	Melaka City	Melaka	484,855
	5	Subang Jaya	Selangor	708,296	15	Ampang Jaya	Selangor	468,961
	6	George Town	Penang	708,127	16	Kota Kinabalu	Sabah	452,058
	7	Ipoh	Perak	657,892	17	Sungai Petani	Kedah	443,488
	8	Petaling Jaya	Selangor	613,977	18	Kuantan	Pahang	427,515
	9	Selayang	Selangor	542,409	19	Alor Setar	Kedah	405,523
	10	Shah Alam	Selangor	541,306	20	Tawau	Sabah	397,673

g t d Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN)
Üyeler	Brunei Endonezya Filipinler Kamboçya Laos Malezya Myanmar Singapur Tayland Vietnam
Gözlemciler	Bangladeş Doğu Timor Papua Yeni Gine
Zirveler/Forumlar	ASEAN Zirveleri ASEAN Serbest Ticaret Bölgesi ASEAN +3 ASEAN Bölgesel Forumu ASEM Doğu Asya Zirvesi BKEO
İlgili maddeler	Marş Sözleşme Ortak Zaman Deklarasyon Bayrak İlahi Organizasyonlar Güneydoğu Asya Oyunları Genel sekreterler Dostluk ve Dayanışma Antlaşması Doğu Asya Kapsamlı Ekonomik Ortaklığı

g t d Hint Okyanusu'na kıyısı olan ülkeler ve bölgeler
Afrika	Cibuti Eritre Fransa Mayotte Réunion Güney Afrika Kenya Komorlar Madagaskar Mauritius Mısır Mozambik Rodrigues (Mauritius) Seyşeller Somali Somaliland (Tanınmayan) Sudan Tanzanya Zanzibar, Tanzanya
Asya	Bahreyn Bangladeş Birleşik Arap Emirlikleri Britanya Hint Okyanusu Toprakları Chagos Archipelago - Birleşik Krallık Christmas Adası (Avustralya) Cocos Adaları (Avustralya) Endonezya Hindistan İran Irak İsrail Katar Kuveyt Maldivler Malezya Myanmar Pakistan Suudi Arabistan Sri Lanka Tayland Timor-Leste Umman Ürdün Yemen
Diğer	Antarktika Avustralya Antarktika Bölgesi Adélie Arazisi Avustralya

g t d İslam İşbirliği Teşkilatı
Üyeler	Afganistan Arnavutluk Azerbaycan Bahreyn Bangladeş Benin Birleşik Arap Emirlikleri Brunei Burkina Faso Cezayir Cibuti Çad Endonezya Fas Fildişi Sahili Filistin Gabon Gambiya Gana Gine-Bissau Guyana Irak İran Kamerun Katar Kazakistan Komorlar Kuveyt Kırgızistan Libya Lübnan Malezya Maldivler Mali Mısır Moritanya Mozambik Nijer Nijerya Özbekistan Pakistan Senegal Sierra Leone Somali Sudan Surinam Suriye Suudi Arabistan Tacikistan Togo Tunus Türkiye Türkmenistan Uganda Umman Ürdün Yemen
Gözlemci ülkeler	Bosna-Hersek Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ¹ Rusya Orta Afrika Cumhuriyeti Tayland
Gözlemci kuruluşlar	Afrika Birliği Arap Birliği Bağlantısızlar Hareketi Birleşmiş Milletler Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Moro Ulusal Kurtuluş Cephesi
¹ Kıbrıs Türk Devleti olarak.

g t d Trafik Akışının Sol Olduğu Ülkeler
Avrupa	Ağrotur ve Dikelya Guernsey Birleşik Krallık İrlanda ² Malta ² Man Adası Jersey
Amerika	Anguilla Antigua ve Barbuda Bahamalar Barbados Bermuda Britanya Virjin Adaları Cayman Adaları Dominika Falkland Adaları Grenada Guyana Jamaika Montserrat Saint Kitts ve Nevis Saint Lucia Saint Vincent ve Grenadinler Surinam Trinidad ve Tobago Turks ve Caicos Adaları Virjin Adaları
Asya	Bangladeş Bhutan Brunei Endonezya Hong Kong Hindistan Japonya Kıbrıs Cumhuriyeti¹ ² Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti¹ ³ Makao Malezya Maldivler Nepal Pakistan Singapur Sri Lanka Tayland
Afrika	Botsvana Esvatini Güney Afrika Cumhuriyeti Güney Georgia ve Güney Sandwich Adaları Kenya Lesotho Malavi Mauritius Namibya Saint Helena Seyşeller Tanzanya Uganda Zambiya Zimbabve
Okyanusya	Avustralya Doğu Timor Fiji Kiribati Nauru Niue Papua Yeni Gine Pitcairn Adaları Samoa Solomon Adaları Tonga Tuvalu Yeni Zelanda
Bağımlı ülkeler italik yazılmıştır. ¹Tamamı Asya'da olmasına rağmen kültürel özellikleri Avrupa'ya benzediğinden Avrupa Birliği'ne üyedir. ²Avrupa Birliği'ne üye. ³Sınırlı tanınmış olan devlet.