Afrika Birliği

Vikipedi, özgür ansiklopedi
bayrağı
Bayrak
{{{arma_açıklaması}}}
Arma
haritadaki konumu
Başkent Addis Ababa, Etiyopya
En büyük Kahire
Resmî diller Arapça, Fransızca, İngilizce, İspanyolca, Portekizce, Svahili[2]
Tanınan bölgesel diller Tüm Afrika dilleri
Hükûmet
• Başkan
Kongo Demokratik Cumhuriyeti Félix Tshisekedi
• Komisyon Başkanı
Çad Moussa Faki
• Pan Afrika Parlamentosu Başkanı
Kamerun Roger Nkodo Dang
Tarihçe  
• ABÖ olarak
25 Mayıs 1963
• Afrika Birliği olarak
9 Temmuz 2002
Yüzölçümü
• Kara
 30.370.000 km2 (11.730.000 sq mi)
Nüfus
• Tahminî
 1.216.000.000
GSYİH (SAGP) tahminî
• Toplam
 7,573 Trilyon
• Kişi başına
 5,735 $
GSYİH (nominal) tahminî
• Toplam
 2,587 Trilyon
• Kişi başına
 1,958 $

Afrika Birliği, Afrika kıtasında yer alan Afrika ülkelerinin tek çatı altında toplandığı ve Afrika Birliği Örgütü'nün ardılı olarak 2002 yılında oluşturulan uluslararası kuruluştur.

Afrika Birliği, Habeşistan İmparatoru Haile Selassie'nin gayretleri ile 22-25 Mayıs 1963'te Etiyopya'nın başkenti Addis Ababa'da bir araya gelen otuz iki bağımsız Afrika ülkesinin imzaladığı antlaşma ile Afrika Birliği Örgütü adıyla kuruldu. 9 Temmuz 2002 tarihinden itibaren Afrika Birliği adını alan örgütün temel amacı Afrika ülkeleri arasında dayanışma ve iş birliğini artırmaktır. Merkezi hâlen Addis Ababa'da bulunan bu birliğe Afrika'da bulunan tüm ülkeler üyedir.

Üye devletler[değiştir | kaynağı değiştir]

Renkler ülkelerin öncel oluşum ABÖ'ye ya da ardılı Afrika Birliği'ne üyelik yılını göstermektedir

Ayrılıp tekrar dahil olan üye[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Fas Fas: 1984 yılında Batı Sahra'nın ilhakını Afrika Birliği'nin kabul etmemesi yüzünden bu birlikten ayrıldı. Fas, Temmuz 2016'da yaptığı açıklamada yeniden Afrika Birliği içerisinde yer almayı hedeflediğini açıklamıştır.[3] Ülke Aralık 2016'da yaptığı yeni üyelik başvurusu ile birlik içerisinde yeniden yer almak istediğini ifade etmiştir.[4] 30 Ocak 2017 tarihinde gerçekleştirilen 28. Afrika Birliği toplantısında Fas yeniden üyeliğe dahil edilmiştir.[5]

Üyelik talebi[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Somaliland Somaliland: 1991 yılında bağımsızlığını ilan etmesine rağmen uluslararası alanda Somali'nin bir parçası olarak görülen Somaliland, 2005 yılında Afrika Birliği'ne üye olmak için başvuru yapmıştır. Bu başvuru işleme alınmamıştır.[6]
  • Haiti Haiti: 2 Şubat 2012 tarihinde Afrika Birliği'nde gözlemci üye statüsünü elde eden Haiti, bu tarihten sonra Afrika Birliği'ne Afrika kıtası ülkesi olmamasına rağmen resmen ortak üye olabilmek için resmi başvuru yapmıştır.[7]

Gözlemci üyeler[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Kazakistan Kazakistan: Ülke 2013 yılından bu yana gözlemci üye devlet konumundadır.[8]
  • Letonya Letonya: Ülke 2012 yılından bu yana gözlemci üye devlet konumundadır.[9]
  • Litvanya Litvanya: Ülke 2013 yılından bu yana gözlemci üye devlet konumundadır.[10]
  • Filistin Devleti Filistin: 2013 yılından bu yana gözlemci üye devlet konumundadır.[11]
  • Sırbistan Sırbistan: Gözlemci üye statüsüne sahip olan ülkede, ülke Dışişleri bakanları 2011, 2012 ve 2014 yıllarında gerçekleştirilen Afrika Birliği zirvelerine katılmışlardır.[12][13]
  • Türkiye Türkiye: 2005 yılında gözlemci üye, 2008 yılında stratejik ortak olmuştur.[14]
  • Ukrayna Ukrayna: Ülke 2016 yılından bu yana gözlemci üye devlet konumundadır.[15]
  • Haiti Haiti: 2 Şubat 2012 tarihinde Afrika Birliği'nde gözlemci üye statüsünü elde etti.

Afrika Birliği başkanları[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Afrika Birliği Başkanı
Afrika Birliği bölgeleri
 Kuzey  Güney  Doğu  Batı  Merkez 
Afrika Birliği başkanları
İsim Göreve başlama Görev bitişi Ülke
Thabo Mbeki 9 Temmuz 2002 10 Temmuz 2003 Güney Afrika Cumhuriyeti
Joaquim Chissano 10 Temmuz 2003 6 Temmuz 2004 Mozambik
Olusegun Obasanjo 6 Temmuz 2004 24 Ocak 2006 Nijerya
Denis Sassou Nguesso 24 Ocak 2006 24 Ocak 2007 Kongo Cumhuriyeti
John Kufuor 30 Ocak 2007 31 Ocak 2008 Gana
Jakaya Kikwete 31 Ocak 2008 2 Ocak 2009 Tanzanya
Muammer Kaddafi 2 Şubat 2009 31 Ocak 2010 Libya
Bingu wa Mutharika[16][17] 31 Ocak 2010 31 Ocak 2011 Malavi
Teodoro Obiang Nguema Mbasogo[18] 31 Ocak 2011 29 Ocak 2012 Ekvator Ginesi
Yayi Boni 29 Ocak 2012 27 Ocak 2013 Benin
Hailemariam Desalegn 27 Ocak 2013 30 Ocak 2014 Etiyopya
Mohamed Ould Abdel Aziz 30 Ocak 2014 30 Ocak 2015 Moritanya
Robert Mugabe 30 Ocak 2015 30 Ocak 2016 Zimbabve
Idriss Déby 30 Ocak 2016 30 Ocak 2017 Çad
Alpha Condé[19] 30 Ocak 2017 28 Ocak 2018 Gine
Paul Kagame[20] 28 Ocak 2018 10 Şubat 2019 Ruanda
Abdülfettah es-Sisi 10 Şubat 2019 10 Şubat 2020 Mısır
Cyril Ramaphosa 10 Şubat 2020 6 Şubat 2021 Güney Afrika Cumhuriyeti
Félix Tshisekedi 6 Şubat 2021 Görevde Kongo Demokratik Cumhuriyeti

Komisyon başkanları[değiştir | kaynağı değiştir]

Görev dönemi Komisyon başkanı[21] Üye ülke
2002-2003 Amara Essy (Geçici) Fildişi Sahili Fildişi Sahili
2003-2008 Alpha Oumar Konaré Mali Mali
2008-2012 Jean Ping Gabon Gabon
2012-2017 Nkosazana Dlamini-Zuma Güney Afrika Cumhuriyeti Güney Afrika Cumhuriyeti
2017-günümüze Moussa Faki[22] Çad Çad

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2011. 
  2. ^ "Official Languages "Art. 11 AU" Protocol on amendments to the constitutive act of the African Union" (PDF). 30 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Eylül 2014. 
  3. ^ "Fas yeniden Afrika Birliği'ne dönmek istiyor". 5 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2016. 
  4. ^ Fas yeniden üyelik başvurusunda bulundu
  5. ^ Fas tekrar Afrika Birliği üyeliğine kabul edildi
  6. ^ Somaliland'dan Afrika Birliği başvurusu
  7. ^ "Haiti'den Afrika Birliği başvurusu". 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2016. 
  8. ^ "Kazakistan, Afrika Birliği gözlemci üye statüsünü elde etti". 31 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2016. 
  9. ^ Letonya, Afrika Birliği gözlemci üye statüsünü elde etti
  10. ^ "Litvanya, Afrika Birliği gözlemci üye statüsünü elde etti". 20 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2016. 
  11. ^ Filistin, Afrika Birliği'nde gözlemci üye oldu
  12. ^ Sırbistan Dışişleri Bakanı, 2014 Afrika Birliği zirvesine katıldı
  13. ^ Sırbistan Dışişleri Bakanı, 2011 Afrika Birliği zirvesine katıldı
  14. ^ Türkiye 2005 yılında Afrika Birliği gözlemci üye statüsünü elde etti
  15. ^ Ukrayna, Afrika Birliği gözlemci üye statüsünü elde etti
  16. ^ Gaddafi fails in bid to remain African Union chair, Reuters, 31 January 2010 [ölü/kırık bağlantı]
  17. ^ Malawi president takes over as AU president 30 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., AFP, 31 January 2010
  18. ^ According to the AU 6 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., his official style is Son Excellence Obiang Nguema Mbasogo, Président de la République, Chef de l'État et Président Fondateur du Parti Démocratique de Guinée Equatoriale (Fransızca). Retrieved 4 October 2011.
  19. ^ "Guinea President Alpha Conde elected AU chair succeeding Deby". The Star Kenya. 13 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2017. 
  20. ^ "President Paul Kagame, Elected as New Chairperson of the African Union for the year 2018 - African Union". au.int. 13 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2020. 
  21. ^ AU, in: rulers.org
  22. ^ "Afrika Birliği yeni komisyon başkanını seçti". 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2017. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]


"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Afrika_Birliği&oldid=26538483" sayfasından alınmıştır