X. Konstantinos

X. Konstantin Dukas Κωνσταντίνος Ι' Δούκας
İmparator X. Konstanin sikkesi
Bizans İmparatoru
Hüküm süresi	1059–1067
Önce gelen	I. İsaakios Komnenos
Sonra gelen	IV. Romanos Diogenes
Ölüm	22 Mayıs 1067 Konstantinopolis
Eş(ler)i	Eudokia Makrembolitissa
Çocuk(lar)ı	VII. Mihail, Andronikos Dukas, Konstantios Dukas Anna Dukena Teodora Anna Dukena Selvo Zoe Dukaina
Hanedan	Dükas Hanedanı
Babası	Andronikos Dukas

X. Konstantin Dukas (Yunanca: Κωνσταντίνος Ι' Δούκας) (ö. Mayıs 1067), 1059-67 arasında Bizans imparatoru

İmparatorluk dönemi

Konstantin Dukas, bir Paflagonyalı büyük toprak sahibi soylu olan ve bir müddet Meosia themasında stragegos (askeri vali) olan, "Andronikos Dukas"'ın oğlu idi. Konstantin, Patrik "Mikhail Kerularios"'un yeğeni ile "Eudokia Makrembolitissa" ikinci evliliğini yapınca saray bürokrasisi içinde yerini güçlendirdi. 1057de I. İsaakios Komnenos'un imparatorluğu bir komplo ile ele geçirmesi sırasında İsaakios taraftarı olmuştu. Sivil soylu bürokratların temsilcisiydi ve bu nedenle İsaakios'un reform tedbirleri aleyhinde olan saray burokrasinin fikirlerini savunucusu oldu. Konstantin Dukas'in bu muhalif tutumuna rağmen, hasta olan İsaakios, çok güçlü danışmanı Mikhael Psellos'un tavsiyelerine uyarak, Kasım 1059'da Konstantin Dukas lehine imparatorluk tahtından feragat etti ve X. Konstantin Dukas imparator olarak tac giydi.

Konstantin'un tahta çıkması sivil aristokrasinin bir zaferiydi. Yeni imparator hemen genc oğullarına ortak imparator olarak tac giydirterek ve kardeşi "Yannis Dukas"'i imparatorluğun hemen altında en yüksek rütbe olan "Sezar" unvanını vererek iktidara bağlarını güçlendirdi. Sivil burokratların ve yüksek kilise hiyerarşinin temsilcisi olarak bu yüksek burjuvazinin en geniş tabakalarının senatoya girmesini kolaylaştırdı ve bürokrasiye yaptığı harcamalar dolayısıyla devlet hazinesi zorlanmaya başladı.

Ama buna bulduğu çareler yeteneksizliğini iyice ortay çikardi. Artan devlet harcamalarını ve mali gereksinimleri karşılamaya çare olarak asker sayısını azaltma ve sınır savunmasını zayıflatmayı uygun buldu. Devlet harcamalarında gereken kısıntıları hep Bizans ordusunun askerî gücünün azaltılması ve ordunun eğitiminin kısılması şeklinde uyguladı. Selçuk Turklerinin ve Türkmenlerin Batıya yönelerek Anadolu'ya sızmalarının en kesif olduğu bir dönemde Bizans doğu yerel askerî savunmasını, 50.000 askerden oluşan Ermenistan yerel milis gücünü dağıtarak, nerede ise ortadan kaldırdı. Bizans ordusunun ana direği askerleri ve askerî komutanları sağlayan Anadolu büyük toprak sahibi soyluları kendisinden gittikce hoşnutsuz oldular. Soylu askerî komutanlar Isaakios'u geri getirmek hedefiyle 1061de Konstantin'e bir suikast düzenlediler ama bu başarılı olmadı.

Konstantin'in sonunda aklı başına geldi ve ülke savunmasını pekiştirme ve asker sayısını artırılması gerektiğini anladı. Bu nedenle halkdan alınan vergileri artırdı. Böylece halk kitlelerinin de kendinden soğumalarına neden oldu.

Selçuklular Anadolu'nun ortalarına kadar ilerlediler. Selçuklu sultanı Alp Arslan Bizans'ın doğu eyaletlerine doğru yayılıp Ani'yi istila etti (1064-65) ve Kaisareia'ya [Kayseri] (1067) saldırdı.

1064'te Macarlar Belgrad'ı işgal etti. Tuna'yı geçip Balkan eyaletlerine saldıran Peçenekler ve Kumanlar Yunanistan'a girdiler.

Hükümdarlığı zamanında İtalya'da Bizans elinde bulunan Apulya bölgesinde asgari dört yeni askerî alt-vali (Katepano) atamasına rağmen, Robert Guiscard yönetimindeki Normanlar İtalya'da Bizans'a ait toprakların hemen hepsini hızla ele geçirdiler. Sadece Bari şehri ve civarı Bizans'ın elinde kaldı.

Konstantin imparatorluğa geldiği zaman zaten epeyce yaşlıydı ve imparatorluk yaptığı dönemde sıhhati hiç iyi değildi. Sonunda 22 Mayıs, 1067'de hayat gözlerini kapadı. Konstantin'in ölümü üzerine karısı Eudokia, üç oğlu (Mihail, Andronikos ve Konstantios) adına naipliği üstlendi.

Ailesi

Konstantin Dalassenos adlı bir soylunun kızı ile yaptığı ilk evlilikten hiç çocuğu olduğu bilinmemektedir.

İkinci eşi olan Eudokia Makrembolitissa ile şu isimlerde çocukları olmuştur:

• VII. Mihail Dukas, babasını takiben imparator;
• Andronikos Dukas, 1068-1078 döneminde ortak imparator;
• Konstantios Dukas, yak.1060 ile 1078 arasında ortak imparator, ölümü 1081;
• Anna Dukena, rahibe
• Teodora Anna Dukena Selvo, Venedik Dükü Domenico Selvo ile evlendi;
• Zoe Dukena, İmparator I. Aleksios Komnenos'un kardeşi olan Adrianos Komnenos ile evlendi.

Dış kaynaklar

• Ostrogorsky, Georg (1999). Bizans Devleti Tarihi (5. bas.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. ISBN 975-16-0348-X. 
• Gregory, Timothy E. (2008). Bizans Tarihi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. ISBN 978-975-08-1507-2. 
• Norwich, John Julius (1991). Byzantium: The Apogee (İngilizce). Londra: Penguin. s. 335-341. ISBN 0-14-011448-3. 
• Kazhdan, Alexander, (Ed.) (1991), Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce), Oxford University Press, ISBN 978-0-19-504652-6 

Resmî unvanlar
Önce gelen: I. İsaakios Komnenos	Bizans İmparatoru 1059–1067	Sonra gelen: IV. Romanos Diogenes