İçeriğe atla

Türk Kara Kuvvetleri

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Türk Kara Kuvvetleri
Türk Kara Kuvvetleri arması
KuruluşMÖ 209 (sembolik, ilk Türk Kara Ordusu)[1]
1363 (Yeniçeri Ocağı)
7 Temmuz 1826 (Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye)
3 Mayıs 1920 (TBMM Orduları)
1 Temmuz 1949 (K.K.K.lığı)
Ülke Türkiye
BağlılıkMillî Savunma Bakanlığı[2]
TipiKara Kuvvetleri
GöreviKara savaşı
Büyüklük401.500 personel[3]
2.229 tank
112.476 zırhlı savaş aracı
1.038 kundağı motorlu topçu sistemi
2.107 çekili topçu
516 çok namlulu roketatar[4]
ParçasıTürk Silahlı Kuvvetleri
KarargâhKara Kuvvetleri Komutanlığı
Yücetepe, Ankara
Takma AdıMehmetçik
SloganEtkin. Caydırıcı. Saygın.
ÖncülAsâkir-i Mansûre-i Muhammediyye
RenkleriÜniforma: Hâki  
Forslar: Kırmızı, Beyaz   
MarşHarbiye Marşı
TeçhizatTürk Kara Kuvvetlerinin askerî teçhizat listesi
SavaşlarıTürkiye'nin katıldığı savaşlar listesi
Websitekkk.tsk.tr
Komutanlar
KomutanOrgeneral Selçuk Bayraktaroğlu
Kurmay BaşkanıKorgeneral Tevfik Algan
Nişanlar
Fors
Kara Havacılık Madalyonu
Hava Araçları
Saldırı helikopteri
NakliyeCASA-TAI CN-235

Türk Kara Kuvvetleri, Türkiye'yi karadan gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. Türk Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük kuvvettir. Ayrıca asker sayısı bakımından NATO'nun ikinci ve dünyanın yedinci büyük kara kuvveti ordusudur.[5]

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Osmanlı ordusu

Büyük Hun Devleti'ne ait ilk organize ordunun kuruluş tarihi olan MÖ 209 yılı, Kara Kuvvetleri Komutanlığı'nın da kuruluş yılı olarak kabul edilir.[6] 1980 dönemine kadar Türk Kara Kuvvetlerinin kuruluş yıldönümü olarak Avrupa'da Roma Lejyonları'ndan sonra kurulan ilk profesyonel ordu olan Yeniçeri Ocağı'nın kuruluş yılı olan 1363 yılı, Türk Ordusunun kuruluş yılı olarak kabul edilirdi. Yeniçeriler başlangıçta devşirme sistemine dayalı olarak gayrimüslimlerden teşekkül eden bir yapı olarak oluşturulmuşsa da 17. yüzyıldan itibaren Türkler de ocağa girmeye başlamış ve temelde devşirme sistemine dayalı olarak kurulmuş olan Ocak, bu devirden itibaren Türklerin baskın unsur olduğu bir askeri yapıya dönüşmüştür.[7]

Modern Türk Ordusunun temelleri Sultan II. Mahmud devrinde atılmıştır. Köhnemiş ve zamana uyum sağlayamayan Yeniçeri Ocağı'nın Vaka-i Hayriye ile kaldırılmasının (15 Haziran 1826) ardından Sultan II. Mahmud Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye'nin kurulmasını emretti. Avrupadaki askeri ve teknik gelişmeleri örnek alan hızlı bir modernleşme çalışmasının içine girilerek 7 Temmuz 1826 tarihinde Sultan II. Mahmud tarafından yeni ordu kararnamesi onaylanarak imparatorluğun modern ordusu olan Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye ("Muhammed'in Muzaffer Askerleri") ordusu kuruldu.[8] Bu tarihten sonra reform çalışmalarına hız veren Sultan II. Mahmud, yeni orduyu destekleyecek okullar ve kurumlar kurmaya başladı. II. Mahmud tarafından 1826 yılında başkomutanlık görevlerini yerine getirmek için yüksek askeri komutanlık olan Seraskerlik kurumu oluşturulmuş, 14 Mart 1827 tarihinde ordunun tabip ve cerrah ihtiyacını karşılamak için Türkiye'nin ilk tıp fakültesi ve modern askeri hastane GATA'nın temeli olan Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane,daha sonra 1834 yılında Fransa ve Prusya orduları örnek alınarak, avrupalı hocaların da ders verdiği modern subay okulu olan Harbiye kurulmuştur. Yeni ordunun desteklenmesi ve ülkenin daha iyi savunulabilmesi için 1834 yılında Redîf-i Asâkir-i Mansûre adıyla bir yedek ordu kurulmuş ve aynı yıl çıkarılan bir kanunnâme ile taşrada redif birlikleri kurulmaya başlamıştır. Bu birliklerin oluşturulmasından sonra “Asâkir-i Mansûre” ifadesinin yerini “Asâkir-i Nizâmiyye” almış ve uzun yıllar bu ikinci şekil kullanılmıştır. Nizamiye kelimesi bugün de varlığını korumakta, kışla girişleri bu terimle adlandırılmaktadır.[9]

14 Haziran 1843'te Sultan Abdülmecid ordunun ismini Asakir-i Nizamiye-i Şahane olarak değiştirmiştir.[10]. Bu değişiklik sonunda ordu artık Nizamiye Ordusu olarak anılmaya başlanmıştır. Bu uygulama günümüzde de devam etmektedir. 1845'te Sultan Abdülmecid tarafından Kuleli Askeri Lisesi kurulmuş, 1848 yılında ise Kurmay Subay ve Paşa (General) yetiştirmek için Erkan-ı Harbiye Mektebi açılmıştır. 1880 yılında günümüz Genelkurmay Başkanlığına denk olan Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Riyaseti kurulmuştur. 1908 yılında Seraskerlik kurumunun adı Harbiye Nazırlığı olarak değiştirilerek reform çalışmaları zirveye ulaşmıştır.

9 Kasım 2016 tarihinde değiştirilerek kabul edilen Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnamesi ile bu tarihe dek Genelkurmay Başkanlığı kuruluş ve kadrolarında bulunan Komutanlık, Millî Savunma Bakanlığı kadro ve kuruluşuna geçirilmiştir.[11] Ayrıca aynı Kararname, cumhurbaşkanı ve başbakanın kuvvet komutanı ve astlarına emir verebilmesini ve bu emirlerin hiçbir kurum, kuruluş veya kişinin onayı olmaksızın yerine getirilmesini de hükme bağlamaktadır.[11]

28 Haziran 1963'te Türk Ordusu 600. kuruluş yıl dönümünü kutladı. O tarihlerde, Türk Kara Kuvvetleri'nin kuruluş tarihi, yeniçeri ordusunun kurulduğu 1363 yılı olarak kabul ediliyordu. Aynı yıl, Turancılık fikrini savunan Nihal Atsız, bunu eleştirerek Hiung-nu hükümdarı Mete'nin onluk sisteme dayalı bir ordu kurduğu düşünülen tarih olan MÖ 209 yılının "Türk Ordusu"nun da gerçek kuruluş tarihi olduğunu iddia etti.[12] 1968'te Yılmaz Öztuna ise, genelkurmay başkanı Cemal Tural'a bu öneriyi sundu.[13] 1973'te ordunun kuruluşunun 610. yıldönümü kutlanırken Atsız bu iddiayı yeniden öne sürdü.[14] 12 Eylül Darbesi'nden sonra bu iddia benimsendi. Hâlen, MÖ 209, Kara Kuvvetleri Komutanlığının kuruluş yılı olarak kabul edilmektedir.[15]

Mütareke dönemi

[değiştir | kaynağı değiştir]

I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı Devleti 7 cephede savaşa 2.850.000 kişiyi silah altına alarak girdi. Bu ordu 70 piyade, 2 süvari tümeninden oluşan 24 kolordulu 9 ordu birliğiydi. Mondros Mütarekesi'nden sonra zorunlu terhislerle 50.000 kişiye inmişti. Osmanlı Ordusu'nun kalan iki kolordusundan biri Suriye-Filistin Cephesi'nden Ankara'ya nakledilen Ali Fuat (Cebesoy) komutasındaki 20. Kolordu, diğeri ise Kafkasya Cephesi'nde Erzurum'da konuşlandırılmış Kâzım Karabekir komutasındaki 15. Kolordu'ydu.

Kurtuluş Savaşı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Paşa, Balıkesir, 1923.

Kurtuluş Savaşı milis ve gönüllülerinden oluşan Kuva-yi Milliye, Türk Ordusu'nun temelidir. Düzenli Ordu birliklerinin Yunanlarla yapılan ilk savaşta -I. İnönü Muharebesi'nde- mevcudu 6.000 kişiydi. Bu savaşta Türk Ordusu kendisinden 3 kat üstün olan Yunan Ordusu'nu geri çekilmeye mecbur etti. Çerkez Ethem İsyanı'nın bastırılmasından sonra Çerkez Ethem birliklerinin bir kısmının düzenli orduya katılması ile birlikte mevcudu 10.000 kişiye yükseldi. I. İnönü Muharebesi'nin zaferle sonuçlanması Düzenli Türk Ordusu'na katılımı hızlandırdı. 2 ay sonra II. İnönü Muharebesi'nde ordunun mevcudu 15.000 kişiye yükseldi.[kaynak belirtilmeli] Bu savaşın da zaferle sonuçlanması sonucu ordunun mevcudu hızla artmaya devam etti. 3 ay sonra yapılan Kütahya-Eskişehir Muharebeleri'nde ordunun mevcudu 55.000 kişiye ulaştı. Bu muharebelerin kaybedilmesi sonucu kaçak sayısı 30.000'e ulaştı, ordu mevcudu 25.000 kişiye düştü. TBMM, asker kaçaklarının "vatan haini" sayılarak İstiklal Mahkemeleri'nde yargılanması kararı aldı. Ayrıca Kütahya-Eskişehir Muharebeleri'ndeki başarısızlıktan sonra TBMM başkanı Mustafa Kemal Paşa'yı Türk Ordusu Başkomutanlığına getirdi. Mustafa Kemal Paşa ilk iş olarak Tekalif-i Milliye Emirleri'ni yayınlayarak halka, savaşa katılma çağrısı yaptı. Bir dizi emirler yayınladı ve emirlerin uygulanması için Tekalif-i Milliye Komisyonları kuruldu. Mustafa Kemal Paşa'nın çağrısı sonuç verdi ve Türk Ordusu'nun mevcudu, Sakarya Meydan Muharebesi öncesi 101.727 kişiye ulaştı. Sakarya Meydan Muharebesi'nin kazanılmasıyla birlikte Yunanların kesin olarak mağlup edilebilmesi için Genel Seferberlik ilan edildi. 1901 ve 1902 doğumlular asker altına alındı. Ordunun mevcudu Büyük Taarruz öncesi 186.000 kişiye ulaştı. Büyük Taarruz sırasında yapılan Dumlupınar Meydan Muharebesi'nde Yunan Ordusu'nun büyük bir bölümünün imha edilmesi ile birlikte ordu, İzmir'e doğru ilerlemeye başladı. İzmir'in kurtarılması ve Batı Anadolu'nun tamamen Yunanlardan temizlenmesi sonucu Kurtuluş Savaşı'nda çatışma dönemi fiili olarak sona erdi.

Kara Kuvvetleri Komutanlığının kuruluşu

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bolu 2. Komando Tugayı'na bağlı askerler, 2020 Bakü Zafer Geçidi'nde

Kurtuluş Savaşı sonrasında 9 kolordu ve 3 süvari tümeninden oluşan 1., 2. ve 3. Ordu müfettişliği kuruldu. Ordu Komutanlıkları 1 Temmuz 1949'da[16] kurulan Kara Kuvvetleri komutanlığına bağlandılar.

Kore Savaşı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Kore Savaşı'nda Türkiye

1950'de Türkiye'nin Kore Savaşı'na katılmasıyla kara kuvvetlerinden 5090 kişilik bir tugay Kore Türk Tugayı adıyla Kore'ye gitti. Türk Tugayı 8 nci ABD Ordusu'na bağlandı. Tugaya "North Star- Kutup Yıldızı" kod adı verildi. Tuğgeneral Tahsin Yazıcı komutasındaki 259 subay, 18 askerî memur, 4 sivil memur, 395 astsubay, 4414 erbaş ve er olmak üzere 5090 kişilik 1. Türk tugayı, 17 Eylül 1950'de İskenderun limanından hareket ederek 12 Ekim 1950'de öncü takım Pusan limanına ulaştı ve 17 Ekim'de ana birliği de Pusan'dan karaya çıktı. Aynı gün Pusan'dan hareket ederek 20 Ekim'de Taeg'a varıp, süratle kuzeye doğru ilerleyen Birleşmiş Milletler ordularına iştirak etti. 10 Kasım'da Taeg'dan hareket ederek 21 Kasım'da Kunuri'ye vararak Amerikan 9. Kolordusu'nun sağ kanadında konuşlandırıldı.

24 Kasım 1950 sabahı kuzeye Çin sınırına doğru ilerleme emrini alan tugay Kunuri'den hareket ederek Kaechon, Sinnimni, Wawon boyunca Tokchon'a doğru yola çıktı. Ancak Çin Halk Gönüllü birlikleri cephenin arkasına sızmaya başladı. Durumu fark eden Amerika ve Güney Kore birlikleri ricat etmeye başladılar. Ancak Türk tugayına ricat emri geç ulaştı. 1. taburun etrafı kuşatılıp süngülü çatışmaya girmek zorunda kaldı. "Ricat harekâtı"nı sağlamak için sonuna kadar direnen 3. Tabur 9. Bölük imha edildi. Geri kalan Türk birlikleri ise Chongchon nehri boyunca geri çekildi. Savaş 3 yıl sürdü, savaşın başından itibaren stratejik noktalarda görev alan Türk tugayları kendisine verilen görevleri mümkün olan en iyi şekilde yerine getirmiş ve katıldığı muharebelerde; 37 subay, 26 astsubay, 658 er olmak üzere toplam 721 şehit,. 2147 yaralı, 346 hasta, 234 esir ve 175 kayıp vermiştir. 462 Türk şehidi Güney Kore'de Seul-Pusan Kasabası yakınlarındaki Tanggok mezarlığı içerisinde bulunan Pusan Şehitliği'nde bulunmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti'nin bu savaştaki personel kaybı bölgeye giden ABD ve Birleşik Krallık'tan sonra 3. sıradadır.[17]

Türk Kara Kuvvetlerinin kurucusu olan Mete Han

NATO ile Türk Kara Kuvvetleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

1952'de NATO'ya giren Türkiye, ordusunu modern silahlarla donattı. Kara Kuvvetleri son olarak 20 Temmuz 1974'te Kıbrıs Harekâtı'nı yaptı.

Türk Kara Kuvvetleri tarihi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'de "Türk Kara Ordusu"nun kuruluş tarihi, Yeniçeri Ocağının kurulduğu 1363 yılı olarak kabul edilmekteydi. Hüseyin Nihal Atsız 1963 ve 1973'te Kara ordusunun kuruluş tarihinin Mete Han'ın tahta geçtiği MÖ 209 olması gerektiğini yazmıştır.[12][14]

Atsız, MÖ 200 yıllarından beri tarihi belgelerde bahsi geçen bir milletin, 16 yüzyıl süresince ordusu olmadan yaşadığını söylemenin, Doğu Roma İmparatorluğu'na karşı galibiyet kazanılan Malazgirt Savaşı gibi ve benzeri büyük savaşları düzenli Türk Ordularının değil gayri muntazam çetelerin yapmış olacağını kabul etmenin hatalı olduğunu yazdı. Atsız ayrıca, MÖ 209 yılında Mete tarafından orduların 10, 100, 1000 kişilk birimlere ayrıldığını bu birliklerin komutanlarının buyruklarının kayıtsız şartsız uygulandığını yazdı.

Atsız'ın görüşlerini benimseyen Yılmaz Öztuna da 1968'de dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Cemal Tural'a Türk Kara Kuvvetlerinin kuruluş tarihinin MÖ 209 olması teklifini yaptı.[13] Sonraları, K.K.K kuruluş tarihini MÖ 209 olarak değiştirdi.

Birimler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Türk Kara Kuvvetleri'nin ordu ve kolordularının mevcut konumları (2015)
  • Kara Kuvvetleri Komutanlığı (KKK) - Ankara

Envanter

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Türk Kara Kuvvetleri'nin askerî teçhizat listesi

Rütbeler

[değiştir | kaynağı değiştir]
NATO Kodu OF-10 OF-9 OF-8 OF-7 OF-6 OF-5 OF-4 OF-3 OF-2 OF-1 Subay Öğrencisi
Kara Kuvvetleri
Mareşal Genelkurmay Başkanı Orgeneral Korgeneral Tümgeneral Tuğgeneral Albay Yarbay Binbaşı Yüzbaşı Üsteğmen Teğmen Asteğmen Harbiyeli
NATO Kodu OR-9 OR-8 OR-7 OR-6 OR-5 OR-4 OR-3 OR-2 OR-1
Kara Kuvvetleri
Astsubay Kıdemli Başçavuş Astsubay Başçavuş Astsubay Kıdemli Üstçavuş Astsubay Üstçavuş Astsubay Kıdemli Çavuş Astsubay Çavuş Astsubay Astçavuş Uzman Çavuş Uzman Onbaşı Sözleşmeli Çavuş Sözleşmeli Onbaşı Dengi yok Sözleşmeli Er Er


Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bağlı olduğu birim

Diğer kuvvetler

Daha fazlası

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Türk Silahlı Kuvvetleri - Tarihçe 26 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (TSK.tr)
  2. ^ "6756 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması ve Millî Savunma Üniversitesi Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesi Hakkında Kanun". T.C. Resmî Gazete, 29898. 24 Kasım 2016. 26 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2016. MADDE 36- 1325 sayılı Kanuna 1 inci maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki 1/A maddesi eklenmiştir. “Kuvvet komutanlıklarının bağlılığı MADDE 1/A- Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıkları Millî Savunma Bakanına bağlıdır. 
  3. ^ "Türkiye'deki asker sayısı: TSK'de kaç asker görev yapıyor? | Güncel". birgun.net. 3 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2023. 
  4. ^ "2023 Turkiye Military Strength". www.globalfirepower.com (İngilizce). 12 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2023. 
  5. ^ "NATO Üye Devletleri Askeri Gücüne Göre". Global Fire Power. 16 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2018. 
  6. ^ Kara Kuvvetleri Komutanlığının tarihi http://www.kkk.tsk.tr/KKKHakkinda/KKKtarihce.aspx 12 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  7. ^ İslam Ansiklopedisi "Yeniçeri Ocağı tarihi". 27 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2024. 
  8. ^ "Asakiri Mansurei Muhammediyye Ordusunun Kuruluşu" (PDF). 8 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Temmuz 2024. 
  9. ^ "Asakiri Mansurei Muhammediyye". 16 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2024. 
  10. ^ "Asakiri Mansurei Muhammediyye". 3 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2024. 
  11. ^ a b "6756 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması ve Millî Savunma Üniversitesi Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesi Hakkında Kanun". T.C. Resmî Gazete, 29898. 24 Kasım 2016. 22 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2022. 
  12. ^ a b Nihal Atsız, "Türk Kara Ordusu Ne Zaman Kuruldu?", Orkun, Sayı: 18 (15 Temmuz 1963)
  13. ^ a b Yılmaz Öztuna, "Türk Ordusu 605 yıl önce kurulmadı", Hayat Tarih Mecmuası, Sayı: 8 (Ekim 1968)
  14. ^ a b Nihal Atsız, "Türk Karaordusunun Kuruluşu Meselesi", Ötüken, Sayı: 4 (1973)
  15. ^ Kara Kuvvetleri Komutanlığının tarihi: http://www.kkk.tsk.tr/KKKHakkinda/KKKtarihce.aspx 12 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  16. ^ "Millî Savunma Bakanlığı". 11 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2010. 
  17. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2015. 
  18. ^ President calls for national unity 16 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Turkish Daily News, Thursday, September 13, 2007
  19. ^ Unification of Culture and Tourism Ministries constitutional One soldier killed, three injured in terrorist attack Minister Cicek says Turkey's credit 21 Aralık 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi, Turkish Daily News, October 17, 2003.
  20. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2017. 
  21. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2017. 
  22. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2017. 
  23. ^ "Turkish Army". Ole Nikolajsen. 12 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2009. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Türk_Kara_Kuvvetleri&oldid=33676597" sayfasından alınmıştır