Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimleri

29 Ekim 1923'te cumhuriyetin ilanıyla Türkiye'nin kuruluşundan bu yana 12 farklı Türk vatandaşını Cumhurbaşkanlığı makamına getiren yirmi bir Cumhurbaşkanlığı seçimi yapıldı. Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü dört defa, Celâl Bayar üç defa, Recep Tayyip Erdoğan iki defa, Cemal Gürsel, Cevdet Sunay, Fahri Korutürk, Turgut Özal, Süleyman Demirel, Ahmet Necdet Sezer ve Abdullah Gül bir defa cumhurbaşkanlığına seçildiler. Kenan Evren ise 1982 Türkiye anayasa referandumu kabul edilmesi sonucu cumhurbaşkanı olmuştur.^[1]

Cumhurbaşkanı 2007 Türkiye anayasa değişikliği referandumuna kadar TBMM tarafından 7 yıllığına seçilmekte ve en fazla bir dönem görev yapabilmekteydi. Bu değişiklikle beraber cumhurbaşkanının halk tarafından 5 yıllığına seçilmesi ve bir kimsenin en fazla iki dönem görev yapabilmesi sağlandı.

1. Mustafa Kemal Atatürk[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk seçiliş - 29 Ekim 1923

287 milletvekilinin 158'i oylamaya katıldı. Mustafa Kemal Atatürk 1. turda oybirliğiyle seçildi.^{[kaynak belirtilmeli]}

İkinci seçiliş - 1 Kasım 1927

316 milletvekilinin 288'i oylamaya katıldı. Mustafa Kemal Atatürk 1. turda oybirliğiyle seçildi.

Üçüncü seçiliş - 4 Mayıs 1931

317 milletvekilinin 289'u oylamaya katıldı. Mustafa Kemal Atatürk 1. turda oybirliğiyle seçildi.

Dördüncü seçiliş - 1 Mart 1935

399 milletvekilinin 386'sı oylamaya katıldı. Mustafa Kemal Atatürk 1. turda oybirliğiyle seçildi.

2. İsmet İnönü[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk seçiliş - 11 Kasım 1938

399 milletvekilinin 348'i oylamaya katıldı. İsmet İnönü 1. turda oybirliğiyle seçildi.

İkinci seçiliş - 3 Nisan 1939

429^[2] milletvekilinin 413'ü oylamaya katıldı. İsmet İnönü oybirliğiyle seçildi.

Üçüncü seçiliş - 8 Mart 1943

455 milletvekilinin 435'i oylamaya katıldı. İsmet İnönü 1. turda oybirliğiyle seçildi.

Dördüncü seçiliş - 5 Ağustos 1946

465 milletvekilinin 451'i oylamaya katıldı. İsmet İnönü 1. turda 388 oyla seçildi.

3. Celâl Bayar[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk seçiliş - 22 Mayıs 1950

487 milletvekilinin 453'ü oylamaya katıldı. Celâl Bayar 1. turda 387 oyla seçildi.

İkinci seçiliş - 14 Mayıs 1954

541 milletvekilinin 513'ü oylamaya katıldı. Celâl Bayar 1. turda 486 oyla seçildi.

Üçüncü seçiliş - 1 Kasım 1957

610 milletvekilinin 413'ü oylamaya katıldı. Celâl Bayar 1. turda oybirliğiyle seçildi.

4. Cemal Gürsel[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçiliş - 26 Ekim 1961

638^[3] milletvekilinin 607'si oylamaya katıldı. Cemal Gürsel 1. turda 434 oyla seçildi.^[4]

5. Cevdet Sunay[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçiliş - 28 Mart 1966

634^[5] milletvekilinin 532'si oylamaya katıldı. Cevdet Sunay 1. turda 461 oyla seçildi.^[4]

6. Fahri Korutürk[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçiliş - 6 Nisan 1973

635^[6] milletvekilinin 557'si oylamaya katıldı. Fahri Korutürk 15. turda 365 oyla seçildi.^[4]

7. Kenan Evren[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçiliş - 7 Kasım 1982

Kenan Evren TBMM'de seçilmedi. 2709 sayılı T.C. Anayasasının halkoyu ile kabulü sonucu Anayasanın Geçici 1’inci maddesi uyarınca Cumhurbaşkanı sıfatını kazandı.

8. Turgut Özal[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçiliş - 31 Ekim 1989

450 milletvekilinin 285'i oylamaya katıldı. Turgut Özal 3. turda 263 oyla seçildi.

9. Süleyman Demirel[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçiliş - 16 Mayıs 1993

450 milletvekilinin 431'i oylamaya katıldı. Süleyman Demirel 3. turda 244 oyla seçildi.

10. Ahmet Necdet Sezer[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçiliş - 5 Mayıs 2000

550 milletvekilinin 533'i oylamaya katıldı. Ahmet Necdet Sezer 3. turda 330 oyla seçildi.

11. Abdullah Gül[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçiliş - 28 Ağustos 2007

550 milletvekilinin 448'i oylamaya katıldı. Abdullah Gül 3. turda 339 oyla seçildi.

12. Recep Tayyip Erdoğan[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk seçiliş - 10 Ağustos 2014

Recep Tayyip Erdoğan, ilk kez halk oylamasıyla 1. turda %51,79 oyla cumhurbaşkanı seçildi.^[7]

İkinci seçiliş - 24 Haziran 2018

Recep Tayyip Erdoğan, halk oylamasıyla 1. turda %52,59 oyla cumhurbaşkanlığı hükûmet sisteminin ilk cumhurbaşkanı olarak seçildi.^[8]

Tablo[değiştir | kaynağı değiştir]

Parlamento oylaması
Cumhurbaşkanı	Seçildiği tarih	Toplam üye	Katılan üye	Aldığı oy (Seçildiği tur)	Aldığı oy oranı	Göreve başladığı tarih
Mustafa Kemal Atatürk	29 Ekim 1923	287	158	158 (1. tur)	%100	29 Ekim 1923
	1 Kasım 1927	316	288	288 (1. tur)	%100	1 Kasım 1927
	4 Mayıs 1931	317	289	289 (1. tur)	%100	4 Mayıs 1931
	1 Mart 1935	399	386	386 (1. tur)	%100	1 Mart 1935
İsmet İnönü	11 Kasım 1938	399	348	348 (1. tur)	%100	11 Kasım 1938
	3 Nisan 1939	429^[2]	413	413 (1. tur)	%100	3 Nisan 1939
	8 Mart 1943	455	435	435 (1. tur)	%100	8 Mart 1943
	5 Haziran 1946	465	451	388 (1. tur)	%86	5 Haziran 1946
Celâl Bayar	22 Mayıs 1950	487	453	387 (1. tur)	%85	22 Mayıs 1950
	14 Mayıs 1954	541	513	486 (1. tur)	%95	14 Mayıs 1954
	1 Kasım 1957	638	607	434 (1. tur)	%71	1 Kasım 1957
Cemal Gürsel^[4]	26 Ekim 1961	541^[3]	513	486 (1. tur)	%95	26 Ekim 1961
Cevdet Sunay^[4]	28 Mart 1966	636^[5]	532	461 (1. tur)	%87	28 Mart 1966
Fahri Korutürk^[4]	6 Nisan 1973	635^[6]	557	365 (15. tur)	%66	6 Nisan 1973
Kenan Evren	7 Kasım 1982^[9]	-	-	-	-	9 Kasım 1982
Turgut Özal	31 Ekim 1989	450	285	263 (3. tur)	%92	9 Kasım 1989
Süleyman Demirel	16 Mayıs 1993	450	431	244 (3. tur)	%57	16 Mayıs 1993
Ahmet Necdet Sezer	5 Mayıs 2000	550	533	330 (3. tur)	%62	16 Mayıs 2000
Abdullah Gül	28 Ağustos 2007	550	448	339 (3. tur)	%76	28 Ağustos 2007
Halk oylaması
Cumhurbaşkanı	Seçildiği tarih	Toplam seçmen	Katılan seçmen	Aldığı oy (Seçildiği tur)	Aldığı oy oranı	Göreve başladığı tarih
Recep Tayyip Erdoğan	10 Ağustos 2014	55.892.858^[10]	41.026.021^[10]	21.000.143 (1. tur)^[10]	%51,79^[10]	28 Ağustos 2014
Recep Tayyip Erdoğan	24 Haziran 2018	59.367.469^[8]	51.197.959^[10]	26.330.823 (1. tur)^[10]	%52,59^[10]	9 Temmuz 2018

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 7 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020.
^ ^a ^b 424 milletvekili + 5 Hatay milletvekili
^ ^a ^b Millet Meclisi üye sayısı 450 + C. Senatosu üye sayısı 188 = TBMM üye sayısı 638’dir.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosunun ortak toplantısında (TBMM’de) seçilmişlerdir.
^ ^a ^b Millet Meclisi üye sayısı 450 + C. Senatosu üye sayısı 184 = TBMM üye sayısı 634’tür.
^ ^a ^b Millet Meclisi üye sayısı 450 + C. Senatosu üye sayısı 185 = TBMM üye sayısı 635’tir.
^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020.
^ ^a ^b "Arşivlenmiş kopya". 10 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020.
^ 2709 sayılı T.C. Anayasasının halkoyu ile kabulü sonucu Anayasanın Geçici 1’inci maddesi uyarınca Cumhurbaşkanı sıfatını kazandı.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g "2014 Cumhur Başkanlığı seçim merkezi". Cnnturk.com. 28 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2014.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

https://web.archive.org/web/20070427094732/http://www.tesav.org.tr/ozettablolar.htm

[1] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 7 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020.

[hatay-2] 424 milletvekili + 5 Hatay milletvekili

[tbmm1-3] Millet Meclisi üye sayısı 450 + C. Senatosu üye sayısı 188 = TBMM üye sayısı 638’dir.

[tbmm-4] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosunun ortak toplantısında (TBMM’de) seçilmişlerdir.

[tbmm2-5] Millet Meclisi üye sayısı 450 + C. Senatosu üye sayısı 184 = TBMM üye sayısı 634’tür.

[tbmm3-6] Millet Meclisi üye sayısı 450 + C. Senatosu üye sayısı 185 = TBMM üye sayısı 635’tir.

[7] "Arşivlenmiş kopya". 26 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020.

[ysk.gov.tr-8] "Arşivlenmiş kopya". 10 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020.

[evren-9] 2709 sayılı T.C. Anayasasının halkoyu ile kabulü sonucu Anayasanın Geçici 1’inci maddesi uyarınca Cumhurbaşkanı sıfatını kazandı.

[seçim-10] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g "2014 Cumhur Başkanlığı seçim merkezi". Cnnturk.com. 28 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

g t d Türkiye'de seçimler ve referandumlar
Yüksek Seçim Kurulu
Cumhurbaşkanlığı seçimleri	1923 1927 1931 1935 1938 1939 1943 1946 1950 1954 1957 1961 1966 1973 ~~1980~~ 1982^* 1989 1993 2000 2007 2014 2018 2023
Genel seçimler	1923 1927 1931 1935 1939 1943 1946 1950 1954 1957 1961 1965 1969 1973 1977 1983 1987 1991 1995 1999 2002 2007 2011 2015 (Haziran) 2015 (Kasım) 2018 2023
Yerel seçimler	1930 1934 1938 1942 1946 1950 1955 1963 1968 1973 1977 1984 1989 1994 1999 2004 2009 2014 2019 2024
Senato seçimleri	1961 1964 1966 1968 1973 1975 1977 1979
Referandumlar	1961 1982^* 1987 1988 2007 2010 2017
Ara genel seçimler	1936 1945 1947 1948 1949 1951 1966 1968 1975 1979 1986 2003
Ara yerel seçimler	Haziran 1992 Kasım 1992 1995 2002 2019
* 1982 anayasa referandumu, cumhurbaşkanlığı seçimi ile birleştirildi. Ayrıca bakınız: Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimleri, Türkiye'de genel seçimler, Türkiye'de yerel seçimler, Türkiye'de seçimlere katılım, Türkiye'de seçim anketleri