İçeriğe atla

Suriyeliler

Vikipedi, özgür ansiklopedi
  • Suriyeliler
  • Arapça: سُورِيُّون
  • Sūriyyīn
Toplam nüfus
[not 1]
Önemli nüfusa sahip bölgeler
 Suriye
23.022.427 (2023 tahmini)[1]
 Brezilya4.011.480[2]
 Türkiye3.241.396 (Geçici koruma altında olan)(23 Kasım 2023)[3]
237.995 (Türk vatandaşlığı bulunan)[4]
 Venezuela2.000.000[5][6][7]
 Arjantin1.500.000[8][9]
 Almanya1.225.000[10]
 Ürdün1.200.000[11]
 Lübnan929.624 [12]
 Suudi Arabistan500.000[13]
 ABD281.331[14][15][16]
 Birleşik Arap Emirlikleri250.000[17]
 Irak243.000[18]
 İsveç240.717[19][20]
 Şili200.000[21]
 Kuveyt150.000[22]
 Mısır114.000[23]
 Kanada77.050[24]
 Sudan60.000 - 70.000[25][26]
 Katar54.000[27]
 Cezayir50.000[28]
 Avusturya49.779[29]
 Fransa44.000[30][31][32]
 Danimarka42.207[33]
 Norveç36.026[34]
  İsviçre24,000
 İspanya11.188[35]
 Finlandiya9.333[36]
 Birleşik Krallık8.848 İngiltere & Galler[37] İskoçya bilinmiyor[38] ve 2.000 Kuzey İrlanda.[39]
 İtalya8.227[40]
 Fas5.250[41]
 Yemen3,589
 İrlanda3.000[42]
 Yunanistan8,300
Diller
Din
İlgili etnik gruplar
Lübnanlılar, Filistinliler ve Ürdünlüler

Suriyeliler (Arapça: سوريون), Suriye'de yaşayan, Levant bölgesinin yerlisi olan ve ana dilleri Arapça, özellikle de Levanten lehçesi olan çoğunluk nüfustur. Suriye halkının kültürel ve dilsel mirası, hem yerli unsurların hem de binlerce yıl boyunca bu topraklara ve halkına hükmetmeye gelen yabancı kültürlerin bir karışımıdır. Yedinci yüzyıla gelindiğinde Levant'ta yaşayanların çoğu Aramice konuşuyordu. Müslümanların 634 yılında Levant'ı fethetmesinin ardından Arapça baskın dil haline gelmiş, ancak Suriyelilerin bir azınlığı hala Süryanice ve Batı lehçelerinde konuşulan Aramiceyi korumuştur.

"Suriyeli" ulusal adı antik dönemde Levant bölgesinde yaşayanları ifade etmek için kullanılmıştır. Müslümanların Levant'ı fethetmesinin ardından Arap kimliği baskın hale geldi ve "Suriyeli" etnik ismi çoğunlukla Süryanice konuşan Hristiyanlar tarafından kullanıldı. 19. yüzyılda "Suriyeli" ismi Levant'ta Arapça konuşanlar arasında yeniden canlanmıştır. 1920'de Suriye Arap Krallığı'nın kurulmasının ardından "Suriyeli" ismi Arapça konuşan halk arasında yayılmaya başladı. Bu terim Suriye ve Lübnan Mandası döneminde daha da önem kazanmış ve Suriye Cumhuriyeti'nde Arapça konuşanlar için kabul edilen ulusal isim haline gelmiştir.

Arapça konuşan Suriyelilerin çoğu kendilerini Arap olarak tanımlamaktadır. Suriyeli Arap kimliği çok katmanlı olduğu ve Suriyeli olmak Arap olmayı tamamladığı için Arap ve Suriyeli olmak arasında bir çelişki yoktur. "Suriyeli" terimi Suriyeli Arapları ifade etmenin yanı sıra, etnik kökenlerine bakılmaksızın tüm Suriye vatandaşlarını da ifade etmektedir. 2018 yılında Suriye'nin tahmini nüfusu 19,5 milyondu ve bu nüfus yukarıda bahsedilen çoğunluğun yanı sıra Kürtleri, Süryanileri, Türkleri, Ermenileri ve diğerlerini de içeriyordu.

Suriye İç Savaşı'ndan önce Kuzey Amerika (Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada), Avrupa Birliği üye ülkeleri (İsveç, Fransa ve Almanya dahil), Güney Amerika (özellikle Brezilya, Arjantin, Venezuela ve Şili), Batı Hint Adaları,[43] Afrika, Avustralya ve Yeni Zelanda'ya göç etmiş oldukça büyük bir Suriyeli diasporası vardı.[44] Suriye İç Savaşı'ndan kaçan altı milyon mülteci de şu anda Suriye dışında, çoğunlukla Türkiye, Ürdün ve Lübnan'da yaşamaktadır.

Etimoloji

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Suriye'nin adı

Çeşitli kaynaklar Suriye adının Luvice "Sura/i" teriminden ve bu terimin türevi olan Grekçe Σύριοι, Sýrioi ya da Σύροι, Sýroi adlarından türetildiğini ve her ikisinin de aslen Kuzey Mezopotamya'da, günümüz Irak'ı,[45][46] bulunan Akadca Aššūrāyu (Asur) kelimesinden türetildiğini belirtmektedir. Ancak Seleukos İmparatorluğu döneminde bu terim Levant'a da uygulanmış ve bundan sonra Yunanlar bu terimi Kuzey Mezopotamya'daki Süryaniler ile Levant'taki Aramiler arasında ayrım yapmadan kullanmışlardır.[47][48]

Adın antik çağdaki uygulamaları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yunanlar "Suriyeli" ve "Asurlu" terimlerini Levant ve Mezopotamya'nın yerli Aramileri, Süryanileri ve diğer sakinlerini belirtmek için birbirinin yerine kullanırken, Herodot Fırat'ın batısını "Suriye" olarak kabul etmiştir. MÖ 2. yüzyıldan itibaren antik yazarlar Seleukos İmparatorluğu'nun hükümdarından Suriye Kralı ya da Suriyelilerin Kralı olarak bahsetmişlerdir.[49] Seleukoslar Seleukis ve Koele-Suriye bölgelerini açıkça Suriye olarak tanımlamış ve Fırat'ın doğusunda Mezopotamya'da anavatanları olan Asurluların aksine Suriyelileri Fırat'ın batısında (Aram) yaşayan yerli halklar olarak yönetmişlerdir.[50] Ancak Asurlular ve Suriyeliler arasındaki birbirinin yerine kullanılabilme durumu Helenistik Dönem'de de devam etmiştir.[50]

Bir örnekte, Helenistik Mısır Krallığı'nın Ptolemaios Hanedanı Feyyum'daki bir yerleşimin adı olarak "Suriye Köyü" terimini kullanmıştır. Ptolemaioslar Modern Suriye ve Filistin'den gelen tüm halkları Suriyeli olarak adlandırmışlardır.[51]

Suriyeli terimi Romalılar tarafından modern Levant'taki Aramilere dayatılmıştır. Pompey, günümüz Lübnan'ını ve Fırat'ın batısındaki Suriye'yi içine alan Suriye eyaletini kurarak, bu eyaleti sivil etkileri olan bölgesel bir sosyal kategori olarak çerçevelemiştir.[52] Plutarhos yeni oluşturulan bu Roma eyaletinin yerli halkını "Suriyeliler" olarak tanımlamıştır,[53][daha iyi kaynak gerekli] Strabon da Suriyelilerin Fırat'ın batısında Roma Suriye'sinde yaşadığını gözlemlemiş ve bu Suriyelilerin, Aramiler olduğunu açıkça belirtmekte ve mevcut bir etnik kökene işaret etmektedir.[54][daha iyi kaynak gerekli] Poseidonius, Yunanlar tarafından Suriyeliler olarak adlandırılan halkın kendilerini Aramiler olarak adlandırdığını belirtmiştir.[55]

Levant'ın yerlisi bir İbrani olan Josephus, Büyük Roma-Yahudi Savaşı adlı kitabında Suriyelilerden Suriye'nin İbrani ve Yunan olmayan yerli sakinleri olarak bahsetmektedir.[56]

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana maddeler: Aramiler, Fenikeliler ve Araplar

Suriyeliler farklı kökenlere sahiptir; ana etki Aramiler gibi Levant'ın eski Sami halklarının yanı sıra Mezopotamya ve günümüz Arabistan'ından gelen nüfuslardan ve ek olarak Greko-Romen etkisinden gelmiştir.[57][58][sayfa belirt] Seleukoslar, "Suriyeliler" olarak adlandırdıkları Levant'ın yerli halklarını fethedilmiş bir ulus olarak yönettiler; Suriyeliler Yunan topluluklarına asimile edilmedi ve birçok yerel köylü, Yunan toprak ağalarına kira ödemek zorunda kaldıkları için mali olarak sömürüldü. Yunan kolonileri dışında Suriyeliler, Yunan sivil sistemi olan poleis ve kolonileri kullanmayan yerel tapınaklar tarafından yönetilen bölgelerde yaşıyordu.[59] MÖ 64'teki Roma fethinden sonra durum değişti; Suriyeliler Yunan poleis'lerinin vatandaşlığını aldılar ve kolonistler ile kolonize edilenler arasındaki çizgi bulanıklaştı. Suriyeli ve Yunan deyimleri Roma tarafından ayrı etnik gruplar yerine sivil toplumları ifade etmek için kullanıldı.[60]

MÖ birinci binyılın Antik Suriye'sine Aramiler hâkimdi;[61] Aramiler Suriye'nin Tunç Çağı nüfusunun bir devamı olarak Kuzey Levant'ta ortaya çıkmıştır.[62] Aramiler, dilleri aracılığıyla daha önceki Levanten nüfusunun çoğunu asimile etmiştir.[61] Ortak bir din olan Hristiyanlığın benimsenmesiyle birlikte, bölge sakinlerinin çoğu Suriyelilere (Aramiler) dönüşmüştür. İslam ve Arapça da benzer bir etki yaratmış, Müslümanların Levant'ı fethetmesinin ardından Aramilerin kendileri de etnik kökenlerine bakılmaksızın Araplaşmıştır.[61] Arapların Suriye'deki varlığı MÖ 9. yüzyıldan beri kayıtlıdır[63] ve Strabon, Yaşlı Plinius ve Batlamyus gibi Roma dönemi tarihçileri, modern tarihçilere göre ya etnik bir gruba ya da göçebe bir yaşam tarzına işaret eden Arapların Suriye'nin birçok yerinde yaşadığını bildirmiştir.[not 2][66][64][65] Arap etnosunun urheimat'ı belirsizdir; geleneksel 19. yüzyıl teorisi bunu Arap Yarımadası'na yerleştirirken,[67] David Frank Graf gibi bazı modern akademisyenler epigrafik ve arkeolojik kanıtların geleneksel teoriyi Arapların Suriye'de ortaya çıkışını açıklamakta yetersiz bıraktığını belirtmektedir.[not 3][69] Greko-Romen yazarlar tarafından Suriye'de bahsedilen Araplar, bölgeye hakim olan ve yeni oluşan "Greko-Arami kültürü" içinde asimile olmuşlardı ve ürettikleri metinler Yunanca ve Aramice yazılmıştı.[72] Klasik Arapçanın öncülü olan Eski Arapça edebi bir dil değildi; konuşanlar yazı yazmak için Aramice kullanıyordu.[73]

Dilsel Araplaştırma

[değiştir | kaynağı değiştir]

Raşidin Halifeliği'nin Levant'ı fethinin arifesinde, MS 634'te, Suriye'nin nüfusu çoğunlukla Lingua franca olarak Aramice konuşuyordu,[74] Yunanca ise yönetim diliydi. Suriye'nin Araplaşması ve İslamlaştırılması 7. yüzyılda başladı ve İslam'ın, Arap kimliğinin ve dilinin yayılması birkaç yüzyıl aldı;[75] halifeliğin Arapları fethin ilk dönemlerinde dillerini veya dinlerini yaymaya çalışmadılar ve izole bir aristokrasi oluşturdular.[76] Halifelik Arapları, yerel halkla çatışmadan kaçınmak için birçok yeni kabileyi izole bölgelere yerleştirdiler; Halife Osman, valisi I. Muaviye'ye yeni kabileleri orijinal nüfustan uzağa yerleştirmesini emretti.[77] Monofizit mezheplere mensup Suriyeliler, Müslüman Arapları kurtarıcı olarak karşıladılar.[78]

Sekizinci ve dokuzuncu yüzyılda Abbasiler otoriteleri altındaki halkları bütünleştirmeye çalıştılar ve yönetimin Araplaştırılması yöntemlerinden biriydi.[79] Araplaştırma, Hristiyanlıktan İslam'a geçenlerin sayısının artmasıyla ivme kazandı;[75] Arapçanın devletin resmi dili olarak yükselişi, Suriyeli din değiştirenlerin kültürel ve dilsel asimilasyonunu teşvik etti.[80] Hristiyan kalanların bir kısmı Araplaşırken bir kısmı da Arami olarak kaldı.[81][79] Hristiyanların Arapçayı ana dilleri olarak benimsemeleri muhtemelen dokuzuncu yüzyılda Abbasiler döneminde gerçekleşti; İncillerin Arapçaya ilk çevirisi de bu yüzyılda yapıldı.[82] Claude Cahen ve Bernard Hamilton gibi birçok tarihçi Hristiyanların Araplaşmasının Birinci Haçlı Seferi'nden önce tamamlandığını öne sürmüştür.[83] On üçüncü yüzyıla gelindiğinde Arapça bölgede tam bir hâkimiyet kurmuş ve bu dili konuşanların çoğu Araplaşmıştır.[75]

Garşuni örneği

Aramice dilini muhafaza edenler iki gruba ayrılır:

  • Süryani Ortodoks Kilisesi ve Suriye Katolik Kilisesi'nin Batı Süryani Ayini'nin takipçileri olan Doğu Aramice Süryanice konuşan grup; İslam öncesi Suriyeli (Süryani) kimliğini çağlar boyunca koruyarak Arap egemenliği karşısında kültürlerini savunmuşlardır. Carl Brockelmann ve François Lenormant gibi dilbilimciler, Garşuni yazısının (Arapça yazmak için Süryani alfabesinin kullanılması) ortaya çıkışının Süryani Ortodoksların kimliklerini savunma girişimi olduğunu öne sürmüşlerdir.[84] Süryanice halen Suriye'deki farklı Süryani kiliselerinin çoğunun ayin dilidir.[85] Süryani Ortodoks Kilisesi, kutsal sinodun milliyetçi çağrışımlardan kaçınmak için yeniden adlandırmaya karar verdiği 2000 yılına kadar Suriye Ortodoks Kilisesi olarak biliniyordu; Katolik Kilisesi'nin resmi adında hala "Suriyeli" kelimesi bulunmaktadır.[86]
  • Batı Neo-Aramice konuşan grup, yani Bakh'a, Cubb'adin ve Malule sakinleri. Bakh'a ve Cubb'adin sakinleri on sekizinci yüzyılda İslam'ı kabul etmiş (Arami kimliklerini koruyarak),[87] Malule'de ise çoğunluğu Melkani Rum Katolik Kilisesi'ne mensup Hristiyanların yanı sıra[88] Antakya Rum Ortodoks Kilisesi'ne mensup Hristiyanlarla[89] aynı Arami lehçesini konuşan Müslüman bir azınlık da bulunmaktadır.[87] Bu köylerin halkı birbirleriyle ve ülkenin geri kalanıyla iletişim kurmak için yoğun bir şekilde Arapça kullanmaktadır; bu da kelime dağarcıklarının yaklaşık %20'sinin Arapça kökenli olduğu Aramice lehçeleri üzerinde gözle görülür bir Arapça etkisine yol açmıştır. Bakh'a giderek lehçesini kaybetmektedir; 1971 yılına gelindiğinde 40 yaşından genç insanlar Aramice'yi anlayabilseler de artık düzgün bir şekilde kullanamamaktadırlar. Bakh'a'nın durumu eninde sonunda Aramice lehçesinin yok olmasına yol açabilir.[90]

"Suriyeli" tanımlamasının yeniden canlandırılması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Arabistan'daki Araplar Büyük Suriye bölgesine eş-Şam (Arapça: بِـلَاد الـشَّـام, romanize: Biladü'ş-Şam) adını verdiler ve bu isim Raşidin Halifeliği ve halefleri döneminde Levant'ın baskın ismi haline geldi. "Suriye" coğrafi adı 1864 yılında Osmanlı Suriyesi yeniden düzenlendiğinde geri döndü ve bu ad genel olarak güney Levant'ı kapsayan bir vilayet için kullanıldı.[91] Ancak "Suriye" ulusal adının kullanılmasının kökeni, Arapça konuşan Müslümanlar ile Levant'taki Hristiyanlar arasındaki gergin ilişkiye dayanmaktadır; Hristiyanlar kendilerini Müslümanlardan ayırmak istemişlerdir.[92] Daha 1830'larda Lübnanlı gezgin Es'ad Hayyat Suriye terimiyle özdeşleşmişti, ancak bu ismin bölge sakinleri tarafından kendilerini ifade etmek için yaygın olarak kullanılmaya başlaması 1880'leri buldu.[92] Hem Müslümanlar hem de Hristiyanlar, Müslümanların Araplara ait oldukları için Suriyeli olmadıkları konusunda hemfikirken, Hristiyanlar antik çağın Suriyeliliğini korudular.[92] Suriye "fikrinin" Müslümanlar arasında yayılması, Suriye Birlik Partisinin 1918'de I. Dünya Savaşı ve Osmanlı'nın bölgeden çekilmesinin ardından Suriye'nin Hicaz Krallığı Haşimileri tarafından yönetilen daha büyük bir Arap devletinin parçası değil, bağımsız bir devlet olmasını talep eden manifestosunun formüle edilmesine katkıda bulunan Reşîd Rıza'nın çabalarına dayandırılabilir.[93] Rıza, Arap kimliğini reddetmedi ancak Suriye'nin benzersizliğini kabul etti ve bağımsız bir Suriye devleti fikrini savundu.[93] Sonunda Suriye ayrı bir devlet oldu ama 1920'de Haşimi Faysal'ın yönetiminde; Faysal'ın 1918'de Şam'a girişi Suriye ulusal bilincini ateşledi.[94] Haziran 1919'da Filistin ve Lübnan'dan temsilcilerin de yer aldığı Suriye Ulusal Kongresi, aşağı yukarı Levant'ı kapsayan sınırlar içinde Suriye'nin tam bağımsızlığını talep etti; bu, Suriye ulusal bilincinin gelişimini daha da güçlendirmeye yardımcı oldu.[94] Başlangıçta Suriye'de yaşayanların çoğu Arap birliğine karşı bir adım olarak gördükleri için Suriye'nin kurulmasına karşıydı, ancak Faysal'ın Suriye'si yavaş yavaş Suriyelilerin pan Arabizm yerine Suriyelilik kavramını keşfetmeye başlamasına neden oldu.[not 4][96][97] Faysal 1920'de manda yönetimi kuran Fransızlar tarafından tahttan indirildi ancak Suriye Arap ulusal hareketinin üyeleri arasında bir Suriye bilincinin oluşması Müslümanlar ve Hristiyanlar arasında güçlendi ve yayıldı.[98]

Genetik

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız: Orta Doğu'nun genetik tarihi ve Arap dünyasının genetik tarihi
  Arap Yarımadası/Doğu Afrika atasal bileşenleri
  Levanten atasal bileşeni
  Diğer atasal bileşenler

Suriyeliler üzerinde yapılan genetik testler birçok genetik çalışmaya dahil edilmiştir.[99][100][101] Antik Levantenlerin soyundan gelenleri tanımlayan genetik belirteç Suriyelilerde yüksek oranda bulunmaktadır.[102] Modern ve antik DNA örneklerini karşılaştıran çalışmalara göre modern Suriyeliler "Levant'a yüksek yakınlık" sergilemektedirler.[103] Suriyeliler, Neolitik ve Bronz Çağ'ın antik Levanten nüfusuyla yakın bir kümelenme göstermektedir.[103] Levanten bir atasal genetik bileşen tespit edilmiştir; Levanten, Yarımada Arap ve Doğu Afrika atasal bileşenlerinin 23.700-15.500 yıl önce ayrıştığı, Levanten ve Avrupa bileşenleri arasındaki ayrışmanın ise 15.900-9.100 yıl önce gerçekleştiği tahmin edilmektedir.[104] Levanten atasal bileşeni Levantenlerde en çok tekrar eden bileşendir (%42-68); Yarımada Arap ve Doğu Afrika atasal bileşenleri Suriyeli genetik yapısının yaklaşık %25'ini temsil etmektedir.[104][105]

Yemen'de %72,6 ve Katar'da %58,3 ile en yüksek frekanslara ulaşan baba Y-DNA haplogrubu J1, Suriyelilerin %33,6'sını oluşturmaktadır.[106] J2 grubu Suriyelilerin %20,8'ini oluşturmaktadır; diğer Y-DNA haplogrupları arasında E1B1B %12,0, I %5,0, R1a %10,0 ve R1b %15,0 oranında bulunmaktadır.[100][107] Suriyeliler diğer Levanten halklara en yakın halklardır: Lübnanlılar, Filistinliler ve Ürdünlüler;[108] bu yakınlık ortak Kenan soyu ve sadece yirminci yüzyılda İngiliz ve Fransız mandalarının gelişiyle bozulan coğrafi birlik ile açıklanabilir.[108] Suriyeliler ve Lübnanlılar arasındaki Y-DNA'ya dayalı genetik ilişkiye bakıldığında, Lübnanlı Müslümanların Suriyelilere Hristiyan yurttaşlarından daha yakın olduğu görülmektedir.[104] Batı Suriye halkı Kuzey Lübnan halkı ile yakın ilişki göstermektedir.[109]

Mitokondriyal DNA, Suriyelilerin Avrupa ile yakınlığı olduğunu göstermektedir; ana haplogruplar H ve R'dir.[110] Mitokondriyal DNA'ya dayanarak, Suriyeliler, Filistinliler, Lübnanlılar ve Ürdünlüler yakın bir küme oluşturmaktadır.[110] Lübnanlılar, Bedeviler ve Filistinlilerle karşılaştırıldığında, Suriyelilerin %7 oranında Kuzey Avrupalı bileşene sahip olduğu tahmin edilmektedir.[103] HLA alelleri bakımından Suriyeliler ve diğer Levanten popülasyonlar, diğer Arap popülasyonlarından "önemli farklılıklar" göstermektedir;[108] HLA-DRB1 alellerine göre Suriyeliler, Giritliler ve Lübnanlı Ermeniler gibi Doğu Akdeniz popülasyonlarına yakındır.[108] Yahudiler ve Suriyeliler arasındaki genetik ilişkinin incelenmesi, iki popülasyonun yakın akrabalıklar paylaştığını göstermiştir.[111] Görünüşe göre, yedinci yüzyılda Doğu Akdeniz'deki Arap yayılmasının kültürel etkisi genetik akından daha belirgindi.[108] Ancak İslam'ın yayılması Levanten genler üzerinde bir etki bırakmıştır. Din, Levanten Müslümanları coğrafi uzaklığa rağmen kültürel olarak yakın olan diğer Müslüman nüfuslarla karışmaya itmiş ve bu da Levanten Müslümanlar ile Fas ve Yemen nüfusları arasında genetik benzerlikler yaratmıştır. Hristiyanlar ve Dürziler, ağırlıklı olarak İslam dünyasında genetik olarak izole olmuşlardır.[104]

Dil

[değiştir | kaynağı değiştir]
Suriye Arapçası üzerine daha fazla bilgi: Levanten Arapça

Arapça, Suriyelilerin çoğunluğunun ana dili olmasının[112] yanı sıra resmi devlet dilidir. Levanten Arapçasının Suriye'deki çeşidi Modern Standart Arapçadan farklıdır. Hayatta kalan tek Batı Aramice dili olan Batı Neo-Aramicesi, Anti-Lübnan Dağları'ndaki üç köyde (Malule, Es-Sarkha (Bakhah) ve Cubb'adin) hem Müslüman hem de Hristiyan sakinler tarafından hala konuşulmaktadır. Ülkenin kuzeydoğusundaki Süryani-Aramiler çoğunlukla Turoyo-Surayt dilini konuşurlar ancak özellikle Habur Vadisi'nde Suret Aramicesini konuşanlar da vardır. Klasik Süryanice aynı zamanda Süryani Hristiyanlar tarafından ayin dili olarak da kullanılmaktadır. İngilizce ve daha az ölçüde Fransızca yaygın olarak anlaşılmakta ve turistler ve diğer yabancılarla etkileşimlerde kullanılmaktadır.

Dini ve azınlık gruplar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana maddeler: Suriye'de din özgürlüğü, Suriye'de din, Suriye'de İslam ve Suriye'de Hristiyanlık
Klip - Paolo Dall'Oglio ile söyleşi, Suriye'nin birlikte yaşama geleneği ve mevcut çatışma senaryosu

Suriye'de dini farklılıklar tarihsel olarak hoş görülmüştür[113][114] ve dini azınlıklar farklı kültürel ve dini kimliklerini koruma eğilimindedir. Sünni İslam Suriyelilerin %74'ünün dinidir. Şii İslam'ın bir çeşidi olan Nusayriler nüfusun %12'sini oluşturmakta ve çoğunlukla Tartus ve Lazkiye'de ve çevresinde yaşamaktadır. Hristiyanlar ülkenin %10'unu oluşturmaktadır. Suriyeli Hristiyanların çoğu Bizans Riti'ne bağlıdır; en büyük iki kilise Antakya Ortodoks Kilisesi ve Melkani Rum Katolik Kilisesidir.[115][116] Dürziler, Dürzi Dağı'nda yaşayan ve Büyük Suriye İsyanı'nın kıvılcımlanmasına yardımcı olan dağlı bir halktır. İsmaililer Asya'da ortaya çıkmış daha da küçük bir mezheptir. Birçok Ermeni ve Süryani Hristiyan, Ermeni Kırımı ve Süryani Katliamı sırasında Anadolu'dan kaçarak Suriye'ye yerleşmiştir. Ayrıca, çoğu 1948 İsrail-Arap Savaşı'ndan kaçan mültecilerin torunları olan yaklaşık 500.000 Filistinli de Suriye'de yaşamaktadır. Suriye içindeki Suriyeli Yahudilerin sayısı 1947'de 30.000 iken bugün sadece 200'dür.[117]

Suriye halkının inançları ve bakış açıları, çoğu Arap ve Orta Doğu halkınınkine benzer şekilde, Batı ve Doğu'nun bir mozaiğidir. Muhafazakâr ve liberal görüşlü insanlar yan yana yaşarlar. Bölgedeki diğer ülkelerde olduğu gibi din hayatın her alanına nüfuz etmiş durumda; hükûmet her Suriyelinin dini aidiyetini kayıt altına alıyor. Bununla birlikte, Suriye'de inançsızların sayısı artmaktadır ancak bu bilgiyi destekleyecek güvenilir bir kaynak ya da istatistik bulunmamaktadır.

Mutfak

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Suriye mutfağı
Tabbule

Suriye mutfağında bölgeye özgü malzemeler hakimdir. Zeytinyağı, sarımsak, zeytin, nane ve susam yağı birçok geleneksel yemekte kullanılan malzemelerden bazılarıdır. Suriyeliler tarafından sevilen geleneksel Suriye yemekleri arasında tabbule, sürke, dolma, makdus, kebap, içli köfte, babagannuş, humus, menakiş, bamya ve fettuş bulunmaktadır.

Tipik bir Suriye kahvaltısı mezedir. Peynir, et, turşu, zeytin ve sürülebilir yiyeceklerden oluşan bir çeşit tabağıdır. Meze genellikle Arap tarzı çay ile servis edilir - genellikle yüksek oranda tatlandırılmış ve küçük cam bardaklarda servis edilen yüksek konsantrasyonlu siyah çaydır. Özellikle Hristiyanlar ve ibadet etmeyen Müslümanlar arasında popüler olan bir diğer içecek de üzüm veya hurmadan üretilen ve anasonla tatlandırılan, alkol oranı %90'ın üzerinde olabilen bir likör olan araktır (ancak çoğu ticari Suriye arak markası yaklaşık %40-60 alkol oranına sahiptir).

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Güney Amerika ülkeleri dışındaki rakamların çoğu, Kürtler ve Ermeniler gibi etnik azınlıklar da dahil olmak üzere tüm Suriye vatandaşlarını temsil etmektedir.
  2. ^ Antik çağ yazarlarının "Arap" tanımlamasıyla ne kastettikleri tartışmalıdır; tarihçi Michael Macdonald, bu terimin "dilsel ve kültürel özelliklerin tanımlanmamış bir kompleksine" dayanan etnik bir tanımlama olduğunu öne sürerken,[64] akademik fikir birliğine göre "Arap", etnik bir isim olmasının yanı sıra, göçebe bir yaşam biçimini tanımlayan sosyal bir anlama sahipti.[65]
  3. ^ Arap etnosunun urheimat'ına gelince: 19. yüzyıla dayanan ve 20. yüzyılın ortalarında baskın hale gelen geleneksel teori, Arapların Arap Yarımadası'ndan Suriye'ye sızan bir Sami dalgası olduğunu savunmaktadır. Geleneksel teori, Arapların Levant'taki erken varlıklarını açıklayamamaktadır çünkü Arabistan'dan ne zaman ve nasıl geldiklerine dair kanıtlardan yoksundur.[67] Macdonald, erken Helenistik Dönem'de (MÖ dördüncü yüzyıl) Arap Yarımadası'nda, özellikle de modern Yemen'de yaşayanların "Arap" ismini kullandıklarına dair hiçbir kanıt bulunmadığını ve bu etnik ismin yarımada sakinlerinin çoğunluğu tarafından benimsenmesinin birkaç yüzyıl aldığını belirtmiştir.[68] Tarihçi David Frank Graf, geleneksel teoriyi Yakın Doğu'daki Arap varlığını açıklamak için yetersiz bulmuştur. Graf, Suriye'nin tarihi bölgesinin güneyinde yer alan Edom'dan MÖ 4. yüzyıla ait, nüfusun "Araplaşmış Edomlular" ya da "Edomlu Araplar" olduğunu ve bu nüfusun güney Filistin demografisinin ayrılmaz bir parçası olduğunu ve yeni bir sızma olmadığını gösteren bir ostraka koleksiyonunda temsil edilen kanıtlara dikkat çekmiştir.[69] Tarihçi Robert Hoyland, Arapların en erken 9. yüzyılda Suriye çölündeki Asur kaynaklarında, ardından da MÖ yedinci/altıncı yüzyılda Güney Arabistan yazıtlarında görüldüğüne dikkat çekerek, kuzey ve orta Arabistan'ın Arapların anavatanı olduğunu öne sürmüştür.[70] Macdonald, Arabistan'dan sızma paradigmasını reddetmiş ve Suriye/Arabistan ayrımını, göç ettiği varsayılan Araplar için tanınması mümkün olmayan Batılı bir kavram olarak değerlendirmiştir.[71]
  4. ^ Faysal döneminde bile Suriye'de Arapça konuşanların kendilerini önce Suriyeli, sonra Arap olarak gördükleri açıktı. Bu durum, Faysal'ın ordusunda ve hükümetinde Iraklı ve diğer Suriyeli olmayan yetkililerin varlığına verilen tepkide açıkça görülüyordu. Suriyeliler kendi ülkelerinde yabancılaştıklarından şikayet etmiş ve gazetelerde "Suriyeliler için Suriye" gibi sloganlar yer almıştır. Irak karşıtı bir örgüt olan Suriye Gençliği kuruldu ve Suriyelilerin haklarını Suriyeli olmayanlara karşı korumak istediğini ilan etti.[95]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]

Özel

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Syria Population 2023 (Live)". worldpopulationreview.com. 24 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2023. 
  2. ^ "Syrian Arabic Republic". www.itamaraty.gov.br. 20 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2017. 
  3. ^ "GEÇİCİ KORUMA". www.goc.gov.tr. 3 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2023. 
  4. ^ "Kaç Suriyeli vatandaşlık aldı? Bakan açıkladı". www.ntv.com.tr. 12 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2023. 
  5. ^ Jordan, Levi. "Syria Steps into Latin America". Americas Society Council of the Americas. 16 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2017. Syria hopes will serve as an avenue to attract investment dollars from the one-million-strong community of Venezuelans of Syrian descent 
  6. ^ Nachawati, Leila (March 2013). "Cómo será recordado Chávez en Siria" (İspanyolca). ElDiario.es. 16 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2017. Se calcula que cerca de un millón de habitantes del país tiene origen sirio, personal o familiar. 
  7. ^ Gomez, Diego (February 2012). "EL LEVANTE Y AMÉRICA LATINA. UNA BITÁCORA DE LATINOAMÉRICA EN SIRIA, LÍBANO, JORDANIA Y PALESTINA". distintaslatitudes.net (İspanyolca). 6 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2017. de acuerdo con el Instituto de Estadística de Venezuela, cerca de un millón de venezolanos tienen orígenes sirios y más de 20 mil venezolanos están registrados en el catastro del consulado sudamericano en Damasco. 
  8. ^ http://amerika.revues.org/2746 15 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Amerika:La emigración Siria-Libanesa a Argentina (the Syrian and Lebanese emigration to Argentina). Retrieved in August 31, 2012, to 14:35pm.
  9. ^ http://www.oni.escuelas.edu.ar/olimpi98/bajarondelosbarcos/Colectividades/Turcos,%20sirios%20y%20libaneses/inmigraci%C3%B3n.htm 11 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sirios, turcos y libaneses. Retrieved in August 31, 2012, to 15:15pm.
  10. ^ "Statistischer Bericht - Mikrozensus - Bevölkerung nach Migrationshintergrund - Erstergebnisse 2022". 20 Nisan 2023. 17 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2023. 
  11. ^ (UNHCR), United Nations High Commissioner for Refugees. "UNHCR Syria Regional Refugee Response". unhcr.org. 22 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2017. 
  12. ^ (UNHCR), United Nations High Commissioner for Refugees. "UNHCR Syria Regional Refugee Response". unhcr.org. 22 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2017. 
  13. ^ Jawhar, Sabria (10 Eylül 2015). "KSA already home to 500,000 Syrians". Arabnews.com. Arab news. 13 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2021. 
  14. ^ "SELECTED POPULATION PROFILE IN THE UNITED STATES 2016 American Community Survey 1-Year Estimates". American FactFinder. U.S. Census Bureau. 14 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2017. 
  15. ^ Hitti, Philip (2005) [1924]. The Syrians in America. Gorgias Press. ISBN 978-1-59333-176-4. 
  16. ^ Syrian Americans by J. Sydney Jones
  17. ^ McFarlane, Nyree (28 Eylül 2016). "The UAE is going to start taking in Syrian refugees". swhatson.ae. 13 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016. 
  18. ^ "Syrians in Iraq". 2 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  19. ^ "Befolkning efter födelseland och ursprungsland, 31 december 2021, totalt" (İsveççe). Statistiska centralbyrån. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2022. 
  20. ^ Swedish residents born either in Syria or Sweden to two Syrian-born parents.
  21. ^ J. Códoba-Toro (2015). "Árabes en Chile". Iberoamérica Social. 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2020. 
  22. ^ "Kuwait extends residency permits for Syrians". UNHCR. 2 Eylül 2015. 28 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2015. 
  23. ^ "CBS Statline". 13 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  24. ^ Statistics Canada (20 Şubat 2019). "2016 Ethnic Origin, both sexes, age (total), Canada, 2016 Census – 25% Sample data: Data tables". 6 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2019. 
  25. ^ "Sudan's descent into chaos shatters illusion of safety for war-weary Syrians". 2023. 21 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  26. ^ "The New Lost Boys of Sudan". 13 Kasım 2019. 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  27. ^ (Qatar population statistics) (15 Ağustos 2019). "Population of Qatar by nationality - 2019 report". priyadsouza.com. 22 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2019. 
  28. ^ Koundouno, Tamba François (3 Ocak 2019). "Algeria Shuts Border to Syrian Refugees, Invokes Terrorism Threat". Morocco World News (İngilizce). 25 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2023. 
  29. ^ "Bevölkerung zu Jahresbeginn seit 2002 nach detaillierter Staatsangehörigkeit" [Population at the beginning of the year since 2002 by detailed nationality] (PDF). Statistics Austria (Almanca). 14 Haziran 2016. 14 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2019. 
  30. ^ "Syriens en France 2022". 18 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  31. ^ "Immigrés par pays de naissance détaillé − Étrangers et immigrés en 2019 | Insee". 12 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  32. ^ "Qui sont les millions de réfugiés afghans, en France et dans le monde ?". Le Monde. 31 Ağustos 2021. 28 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2021. 
  33. ^ "POPULATION AT THE FIRST DAY OF THE QUARTER BY REGION, SEX, AGE (5 YEARS AGE GROUPS), ANCESTRY AND COUNTRY OF ORIGIN". Statistics Denmark. 16 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  34. ^ "Immigrants and Norwegian-born to immigrant parents". Statistics Norway. 9 Mart 2020. 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2020. 
  35. ^ "Instituto Nacional de Estadisticas". Statistics Spain. 1 Ocak 2021. 30 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2021. 
  36. ^ "11rs -- Origin and background country by language, age (1-year) and sex, 1990-2021". stat.fi. Statistics Finland. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2022. 
  37. ^ "UK Government Web Archive". webarchive.nationalarchives.gov.uk. 29 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  38. ^ "2011 Census: Key Results from Releases 2A to 2D". Scotland's Census (İngilizce). 2 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  39. ^ "Country of Birth – Full Detail: QS206NI". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  40. ^ "Population by country of birth". 21 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  41. ^ "Major Syrian refugee-hosting countries worldwide 2022". Statista (İngilizce). 25 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2023. 
  42. ^ "'Living a new life now': Syrian children on resettling here". Ireland's National Public Service Media / Meáin Náisiúnta Seirbhíse Poiblí na hÉireann. 20 Nisan 2021. 29 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2021. 
  43. ^ "The Caribbean History Archives: Syrian-Lebanese community". 3 Ekim 2011. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  44. ^ Singh, Shubha. "Like India, Syria has a large diaspora (With stories on Syrian president's visit)". Theindian News. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2014. 
  45. ^ Rollinger, Robert (2006). "The terms "Assyria" and "Syria" again". Journal of Near Eastern Studies. 65 (4): 284-287. doi:10.1086/511103. 
  46. ^ Frye, R. N. (1992). "Assyria and Syria: Synonyms". Journal of Near Eastern Studies. 51 (4): 281-285. doi:10.1086/373570. 26 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  47. ^ Herodotus. The History of Herodotus (Rawlinson). 4 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  48. ^ Joseph, John (2008). "Assyria and Syria: Synonyms?" (PDF). 21 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  49. ^ Nigel Wilson (31 Ekim 2013). Encyclopedia of Ancient Greece. Routledge. s. 652. ISBN 9781136788000. 
  50. ^ a b Nathanael J. Andrade (25 Temmuz 2013). Syrian Identity in the Greco-Roman World. Cambridge University Press. s. 28. ISBN 9781107244566. 26 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  51. ^ Aryeh Kasher (1985). The Jews in Hellenistic and Roman Egypt: The Struggle for Equal Rights. Mohr Siebeck. s. 153. ISBN 9783161448294. 26 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  52. ^ Nathanael J. Andrade (25 Temmuz 2013). Syrian Identity in the Greco-Roman World. Cambridge University Press. s. 29. ISBN 9781107244566. 26 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  53. ^ History, Universal (1779). An universal history, from the earliest accounts to the present time. Printed for C. Bathurst. s. 451. 
  54. ^ History, Universal (1779). An universal history, from the earliest accounts to the present time. Printed for C. Bathurst. s. 441. 
  55. ^ John Joseph (2000). The Modern Assyrians of the Middle East. BRILL. s. 10. ISBN 978-9004116412. 26 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  56. ^ Flavius Josephus (2004). The Great Roman-Jewish War. Courier Corporation. s. 34,150,178. ISBN 9780486432182. 26 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  57. ^ Commins et al. 2018.
  58. ^ Andrade 2013.
  59. ^ Andrade 2013, s. 7.
  60. ^ Andrade 2013, s. 8.
  61. ^ a b c Joseph 2000, s. 30.
  62. ^ Novak 2016, s. 123.
  63. ^ Graf 2003, s. 319.
  64. ^ a b Macdonald 2009a, s. 319.
  65. ^ a b Graf 2003, s. 320.
  66. ^ Macdonald 2009a, s. 298.
  67. ^ a b Graf 2003, s. 322.
  68. ^ Macdonald 2009b, s. 2.
  69. ^ a b Graf 2003, s. 334.
  70. ^ Hoyland 2001, s. 230.
  71. ^ Macdonald 2003, s. 317.
  72. ^ Hoyland 2001, s. 69.
  73. ^ Macdonald 2003, s. 305.
  74. ^ Folmer, Margaretha (28 Şubat 2020), Hasselbach‐Andee, Rebecca (Ed.), "Aramaic as Lingua Franca", A Companion to Ancient Near Eastern Languages (İngilizce) (1 bas.), Wiley, ss. 373-399, doi:10.1002/9781119193814.ch20, ISBN 978-1-119-19329-6, 15 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 15 Ekim 2022 
  75. ^ a b c al-Hassan 2001, s. 59.
  76. ^ Schulze 2010, s. 19.
  77. ^ Kennedy 1992, s. 292.
  78. ^ Barker 1966, s. 244.
  79. ^ a b Braida 2012, s. 183.
  80. ^ Peters 2003, s. 191.
  81. ^ Akopian, Arman (11 Aralık 2017). "19. Syriacs under Arab-Muslim domination". Introduction to Aramean and Syriac Studies (İngilizce). Gorgias Press. ss. 307-314. doi:10.31826/9781463238933-022. ISBN 978-1-4632-3893-3. 
  82. ^ Braida 2012, s. 182.
  83. ^ Ellenblum 2006, s. 53.
  84. ^ Braida 2012, ss. 185, 186.
  85. ^ Brock 2010, s. 13.
  86. ^ al-Bagdadi 2008, s. 280.
  87. ^ a b Arnold 2007, s. 185.
  88. ^ Troupeau 1987, s. 308.
  89. ^ Held & Cummings 2018, s. 298.
  90. ^ Correll 1987, s. 308.
  91. ^ Shehadeh, Lamia Rustum (2011). "The name of Syria in ancient and modern usage". Beshara, Adel (Ed.). The Origins of Syrian Nationhood. Routledge. s. 22. 
  92. ^ a b c Groiss, Arnon (2011). "Communalism as a factor in the rise of the Syria idea in the 1800s and the early 1900s". Beshara, Adel (Ed.). The Origins of Syrian Nationhood. Routledge. ss. 37-38. 
  93. ^ a b Zisser, Eyal (2011). "Rashid Rida. On the way to Syrian nationalism in the shade of Islam and Arabism". Beshara, Adel (Ed.). The Origins of Syrian Nationhood. Routledge. ss. 134. 137. 
  94. ^ a b Salhi, Muhannad (2011). "Faysal. The first king of Syria". Beshara, Adel (Ed.). The Origins of Syrian Nationhood. Routledge. s. 255. 
  95. ^ Dawisha, Adeed (2003). Arab Nationalism in the Twentieth Century: From Triumph to Despair. Princeton University Press. ss. 46. 
  96. ^ Gelvin, James L. (1999). Divided Loyalties. Nationalism and Mass Politics in Syria at the Close of Empire. University of California Press. ss. 51, 287-298. 
  97. ^ Zisser, Eyal (2006). "Who's Afraid of Syrian Nationalism? National and State Identity in Syria". Middle Eastern Studies. Routledge. 42 (2): 189. doi:10.1080/00263200500417512. 
  98. ^ Ma'os, Moshe (2011). "The Emergence of Modern Syria". Ma'os, Moshe; Yanic, Avner (Ed.). Syria Under Assad: Domestic Constraints and Regional Risks. Routledge. s. 14. 
  99. ^ Badro et al. 2013.
  100. ^ a b Haber et al. 2011.
  101. ^ El‐Sibai et al. 2009.
  102. ^ Perry 2007.
  103. ^ a b c Marshall et al. 2016.
  104. ^ a b c d Haber et al. 2013.
  105. ^ Fernandes et al. 2015.
  106. ^ El‐Sibai et al. 2009.
  107. ^ Semino et al. 2000.
  108. ^ a b c d e Hajjej et al. 2018.
  109. ^ Haber et al. 2011.
  110. ^ a b Badro et al. 2013.
  111. ^ Hammer et al. 2000.
  112. ^ "The World Factbook". Cia.gov. 3 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2019. 
  113. ^ Kamīl Manṣūr, Leila Tarazi Fawaz (2009). Transformed Landscapes: Essays on Palestine and the Middle East in Honor of Walid Khalidi. American Univ in Cairo Press. s. 2. ISBN 9789774162473. 26 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  114. ^ George N. Atiyeh, Ibrahim M. Oweiss (8 Temmuz 1988). Arab Civilization: Challenges and Responses: Studies in Honor of Dr. Constantine Zurayk. SUNY Press. s. 299. ISBN 9780887066993. 26 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  115. ^ "Syria". State.gov. 19 Eylül 2008. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2013. 
  116. ^ "Guide: Syria's diverse minorities". BBC News. 9 Aralık 2011. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  117. ^ Derhally, Massoud A. (7 Şubat 2011). "Jews in Damascus Restore Synagogues as Syria Tries to Foster Secular Image". Bloomberg. 9 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2011. The project, which began in December, will be completed this month as part of a plan to restore 10 synagogues with the backing of Syrian President Bashar al-Assad and funding from Syrian Jews. 

Genel

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Suriyeliler&oldid=35279401" sayfasından alınmıştır