İçeriğe atla

Gazze Savaşı

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(2023 İsrail-Gazze çatışmaları sayfasından yönlendirildi)
Gazze Savaşı
İsrail-Filistin çatışması ve Orta Doğu krizi'nin bir parçası

     Gazze Şeridi     İsrail tarafından işgal edilen Filistin toprakları     İsrail'in tahliye ettiği yerler
                     Hamas'ın maksimum ilerlemesi
                     İsrail'in boşaltılmasını istediği Filistin toprakları
Tarih7 Ekim 2023 - 10 Ekim 2025
(2 yıl 3 gün)
Durum Çatışmalar durdu
Taraflar
Gazze Şeridi Yönetimi
 Hamas
 İsrail
Komutanlar ve liderler
Hamas İsmail Haniye  X
Hamas Yahya Sinvar (ölü)
Hamas Salih el-Aruri X
Hamas Muhammed Deyf X
Hamas Mervan İsa X
Hamas Muhammed Sinvar X
Hamas Halid Meşal
Hamas Halil el-Hayya
Hamas İzzeddin el-Haddad
İsrail Binyamin Netanyahu
İsrail İzak Herzog
İsrail Yoav Galant
İsrail Herzi Halevi
İsrail Yisrael Katz
İsrail Beni Gantz
İsrail Ronen Bar
İsrail David Barnea
Yasir Ebu Şebab
Güçler
Hamas 20,000–40,000[a] İsrail 529,500[b]
Kayıplar

Gazze Şeridi:

  • 77.659'dan fazla kişinin öldüğü bildirildi, bunlar arasında şunlar var:
  • "Dolaylı" ölümler[e] kat kat daha yüksek olabilir[28]
  • 170.203+ yaralı[12]
  • 12.000'den fazla kişi gözaltına alındı[29]

Batı Şeria:

  • 1.000 kişi öldü[30]
  • 7.370'den fazla yaralı[18]

İsrail:[f]

  • 1.609 militan öldürüldü[31] ve 200'den fazla kişi yakalandı[32]

Diğer cepheler:
  • İran:
    • 1.190 ölü, 4.475 yaralı[33]
    Irak:
    • 116 ölü, 25 yaralı[34]
    Lübnan:
    • 4.047+ ölü, 16.638+ yaralı[35]
    Katar: Suriye: Yemen:

Toplam ölü sayısı: 85.722+[g]

Toplam:

  • 1.005 sivil öldürüldü[h]
  • 1.082 güvenlik görevlisi öldürüldü[i]
  • 13.500'den fazla sivil ve asker yaralandı[j]
  • 251 kişi yakalandı veya kaçırıldı (85 kişi öldürüldü) [44]

Toplam ölüm sayısı: 2,087

Gazze Savaşı,[k] İsrail-Filistin ve Gazze-İsrail çatışmalarının bir parçası olarak yürütülen Gazze Şeridi ve İsrail'de silahlı bir çatışmadır. Savaş, Hamas ve diğer Filistinli militan grupların İsrail'e sürpriz bir saldırı başlattığı 7 Ekim 2023'te başladı ve 815 sivil de dahil olmak üzere 1.195 İsrailli ve yabancı uyruklu öldürüldü. 251 kişi, İsrail'in Filistinli tutukluları serbest bırakmasını zorlamak amacıyla rehin alındı. Bunu izleyen İsrail saldırısının başlamasından bu yana Gazze'de neredeyse yarısı kadın ve çocuk 68.000'den fazla Filistinli öldürüldü ve 170.000'den fazlası yaralandı. The Lancet'te yayınlanan bir araştırma, travmatik yaralanma ölümlerinin Haziran 2024 itibarıyla eksik sayıldığını tahmin ederken, "dolaylı" ölümler de dahil edildiğinde potansiyel olarak daha da büyük bir ölüm oranına dikkat çekti.[17][79][80][81]

İsrail, 27 Ekim'de Hamas'ı yok etmek ve rehineleri kurtarmak amacıyla Gazze'yi işgal etti. İsrail güçleri, Mayıs ayındaki Refah işgali, Han Yunus çevresinde yapılan üç muharebe ve Ekim ayından itibaren Gazze'nin Kuzeyini kuşatma dahil olmak üzere çok sayıda saldırı başlattı ve ve Gazze içinde ve dışında Hamas liderlerini öldürdü. Kasım 2023'teki geçici ateşkes bozuldu. Ocak 2025'teki ikinci ateşkes, İsrail'in Mart ayındaki saldırısıyla sona erdi. İsrail ve Hamas'ın ABD destekli bir barış planının birinci aşaması üzerinde anlaşmasının ardından 10 Ekim'de üçüncü ateşkes yürürlüğe girdi. 19 Ekim'de, Hamas'ın ateşkesi ihlal ettiği iddialarının ardından İsrail, aynı gün yeniden teyit etmeden önce Gazze'yi bombalamaya kısa bir süre yeniden başladı.

Savaş, Gazze Şeridi'nde bir insani kriz başlattı. İsrail'in sıkılaştırdığı abluka temel ihtiyaçları ortadan kaldırdı, ciddi bir açlık krizine ve Ekim 2025 itibarıyla doğrulanmış bir kıtlığa neden oldu. 2025'in başlarında İsrail Gazze'de benzeri görülmemiş bir yıkıma neden oldu ve büyük kısımlarını yaşanmaz hale getirdi, tüm şehirleri yerle bir etti ve hastaneleri, dini ve kültürel yapıları, eğitim tesislerini,tarım arazilerini ve mezarlıkları yok etti.Gazzeli gazeteciler,sağlık çalışanları, yardım görevlileri ve sivil toplumun diğer üyeleri gözaltına alındı, işkence gördü ve öldürüldü.İsrail, savaşın başlangıcından bu yana Gazze ve Batı Şeria'dan binlerce Filistinliyi suçlamada bulunmadan gözaltına aldı. Şeridin 2,3 milyonluk Filistinli nüfusunun neredeyse tamamı zorla yerinden edildi.

Geniş bir akademik çevrenin ortak kanısı, İsrail'in Gazze'de soykırım yaptığı sonucuna varmıştır. [82] İsrail'i soykırımla suçlayan bir dava Uluslararası Adalet Divanı tarafından incelenmektedir. Uzmanlar ve insan hakları örgütleri ayrıca İsrail ve Hamas'ın başka savaş suçları da işlediğini belirtmiştir. Uluslararası Ceza Mahkemesi, Binyamin Netanyahu ve Yoav Galant için tutuklama emirleri çıkarmıştır.

A bar chart from 2008 to before October 2023. 6,407 Palestinians have been killed during this time frame, while a smaller 308 Israelis have been killed.
2023'te Hamas liderliğindeki İsrail saldırısından önce İsrailli ve Filistinli ölümler, bunların çoğu sivildi. [52][83]

Gazze savaşı İsrail-Filistin çatışmasının bir parçasıdır.[84][85] 1948 Filistin savaşında 700.000'den fazla Filistinli kaçtı veya kovuldu ve İsrail Devleti, Batı Şeria ve Gazze Şeridi olarak bilinen iki ayrı bölge hariç, Filistin Mandası'nın büyük bir kısmında kuruldu.[86] 1967 Altı Gün Savaşı'nın ardından İsrail, her iki Filistin toprağını da işgal etti. [87] Sonraki dönemde Filistinliler tarafından İsrail işgaline karşı iki halk ayaklanması yaşandı : 1987 ve 2000'deki Birinci ve İkinci İntifadalar,[88] İsrail'in 2005'te Gazze'den tek taraflı çekilmesiyle sonuçlandı.[89][90]

Gazze Şeridi, 2007'den beri İslamcı milis grubu Hamas tarafından yönetilirken, Batı Şeria Filistin Yönetimi'nin kontrolü altında kaldı. Hamas'ın yönetimi ele geçirmesinden sonra İsrail, Gazze ekonomisine önemli zarar veren bir abluka uyguladı [91][92] [93] İsrail, ablukayı güvenlik endişelerini öne sürerek meşrulaştırdı,[94] ancak uluslararası hak grupları bunu toplu cezalandırma olarak nitelendirdi. [95][96][97] UNRWA, 2023 yılına gelindiğinde insanların %81'inin yoksulluk sınırının altında yaşadığını, %63'ünün gıda güvencesinden yoksun olduğunu ve uluslararası yardıma bağımlı olduğunu bildirdi. [83][98]

2007'den beri İsrail ve Hamas, Gazze'de konuşlu diğer Filistinli militan gruplarla birlikte çatışmaya girdiler,[94][92][99] (2008-2009, 2012, 2014 ve 2021'de yaşanan dört savaş).[100][101][102] Bu çatışmalar toplamda yaklaşık 6.400 Filistinli ve 300 İsraillinin ölümüne yol açtı. [103][52][83] 2018-2019'da Gazze-İsrail sınırında geri dönüş hakkını talep eden büyük organize protestolar düzenlendi. İsrail Savunma Kuvvetleri protestoları şiddetle bastırdı, yüzlerce Filistinliyi öldürdü ve binlerce Filistinliyi keskin nişancı ateşiyle yaraladı.[104][105] Kısa bir 2021 çatışmasından kısa bir süre sonra, Hamas'ın askeri kanadı El-Kassam Tugayları, 7 Ekim saldırılarına dönüşen İsrail'e karşı bir operasyon planlamaya başladı.[106][107] Diplomatlara göre Hamas, Ekim 2023'e kadar geçen aylarda, insani krizi daha da kötüleştireceği için Gazze'de başka bir askeri tırmanış istemediğini defalarca dile getirmişti.[97]

Hamas yetkilileri saldırının İsrail işgaline, Gazze Şeridi'nin ablukasına, El-Aksa Camii'nin tahrip edilmesine, İsrail yerleşimcilerinin Filistinlilere uyguladığı şiddete, Filistinlilerin hareket özgürlüğünün kısıtlanmasına ve Hamas'ın İsrailli rehineler alarak serbest bırakmaya çalıştığı binlerce Filistinlinin hapsedilmesine bir yanıt olduğunu belirtti.[108][109][110] Çok sayıda yorumcu, İsrail işgalinin daha geniş bağlamını savaşın nedeni olarak tanımladı.[111][112][113] Associated Press, Filistinlilerin "Batı Şeria'daki bitmek bilmeyen işgal ve Gazze'ye uygulanan boğucu abluka nedeniyle umutsuzluğa kapıldığını" yazdı.[114] Uluslararası Af Örgütü,[115] B'Tselem[116] ve İnsan Hakları İzleme Örgütü[117] de dahil olmak üzere birçok insan hakları örgütü, İsrail işgalini apartheid'e benzetmiştir ; ancak İsrail destekçileri bu nitelemeyi reddetmektedir.[118][119]

Saldırı sırasında İsrail ve Suudi Arabistan ilişkileri normalleştirmek için görüşmeler yürütüyordu. [120] Hamas liderleri, 7 Ekim saldırılarının gerekçesi olarak bu "normalleşme trenini" aksatmayı gösterdiler. İsmail Haniye, normalleşme çabalarının Filistin davasını marjinalleştireceğini ve İsrail'i bölgede "meşru bir varlık" olarak entegre edeceğini belirtti.[121]

İsrail ve Gazze'deki savaş

[değiştir | kaynağı değiştir]

7 Ekim saldırıları

[değiştir | kaynağı değiştir]
7-8 Ekim tarihlerinde yaklaşık durum

7 Ekim 2023'te Filistinli silahlı grup Hamas Gazze Şeridi'nden İsrail'e sürpriz bir saldırı düzenleyerek güney İsrail'de toprak ele geçirdi ve yaklaşık 1.200 kişiyi öldürdü.[122] [123] [124] [125] Ayrıca, yaklaşık 250 İsrailli ve yabancı, Hamas ve diğer Filistinli silahlı gruplar tarafından rehin olarak Gazze'ye alındı.[126] Saldırı, İsrail'e 4.000'den fazla roket ve yamaç paraşütü saldırısıyla başladı.[127] Hamas savaşçıları ayrıca Gazze-İsrail bariyerini aştı ve çeşitli topluluklardaki İsraillileri öldürdü.[128] Saldırı, İsrail tarihindeki en ölümcül gün olarak tarihe geçti.[129] Buna karşılık, İsrail hükûmeti 1973 Yom Kippur Savaşı'ndan bu yana ilk kez savaş ilan etti.[130]

İsrail'in ilk karşı operasyonu (7-27 Ekim 2023)

[değiştir | kaynağı değiştir]

İsrail Savunma Kuvvetleri, Hamas liderliğindeki işgalden birkaç saat sonra İsrail'in karşı saldırısına başladı.[131] Orduyu desteklemek için gönderilen ilk helikopterler, çatışmalar başladıktan bir saat sonra Gazze Şeridi'ni çevreleyen İsrail bölgelerine ulaştı.[132] Mürettebatları, işgalci militanların hangi yerleri işgal ettiğini belirlemede ve İsrailli siviller, İsrail Savunma Kuvvetleri askerleri ve sahadaki Filistinli militanlar arasında ayrım yapmada zorluklarla karşılaştı.[132] Haziran 2024 BM raporu[133][134] ve Temmuz 2024 tarihli bir Haaretz soruşturması, İsrail Savunma Kuvvetleri'nin Hannibal Direktifi'nin kullanılmasını emrettiğini ve bilinmeyen sayıda İsrailli sivil ve askerin öldürüldüğünü ortaya koydu. [135][136][137]

Saldırı, İsrailliler için tam bir sürprizdi. [138] İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, televizyonda yayınlanan bir yayında ülkenin savaşta olduğunu duyurdu.[139] "Hamas'ın örgütlendiği ve saklandığı tüm yerleri harabe şehirlere çevirmekle" tehdit etti, Gazze'yi "şeytan şehri" olarak adlandırdı ve sakinlerini terk etmeye çağırdı.[140][108] İsrail Güvenlik Kabinesi, bir gecede " Hamas ve Filistin İslami Cihadının askeri ve hükümet kabiliyetlerinin yok edilmesi " için harekete geçmeye oy verdi.[141] Gazze'nin elektriğinin %80'ini sağlayan İsrail Elektrik Şirketi, bölgeye elektriği kesti.[142]

İsrail "savaşa hazır olma durumu" ilan etti, [143] on binlerce ordu yedek askerini seferber etti,[144][142] ve Gazze'nin 80 kilometre (50 mil) çevresindeki alanlar için olağanüstü hal ilan etti.[145] Yamam terörle mücadele birimi,[146]mevcut 31 taburu güçlendiren dört yeni tümenle birlikte konuşlandırıldı.[114] Yedek askerlerin Gazze'de, Batı Şeria'da ve Lübnan ve Suriye sınırları boyunca konuşlandırıldığı bildirildi.[147] Gazze yakınlarındaki sakinlerden içeride kalmaları istenirken, güney ve orta İsrail'deki sivillerin "sığınakların yanında kalmaları" istendi [142] İsrail'in güney bölgesi sivil hareketine kapatıldı [146] Gazze ve Tel Aviv çevresindeki yollar kapatıldı[114] [142] Ben Gurion Havaalanı ve Ramon Havaalanı faaliyette kalırken, çok sayıda havayolu uçuşlarını iptal etti.[148] veya 10 Ekim'de Hamas, İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik planlı işgalini durdurması halinde Gazze'de tutulan tüm sivil rehineleri serbest bırakmayı teklif etti, ancak İsrail hükümeti bu teklifi reddetti.[149]

Sürpriz saldırının ardından İsrail Hava Kuvvetleri, Hamas hedeflerini hedef aldığını söyledikleri hava saldırıları gerçekleştirdi,[143][145][150] ve yapay zeka Habsora yazılımını kullandı.[151][152] Bu hava saldırıları, ilk 20 gün boyunca günde ortalama 350 kişiyi öldürdü ve bu süre zarfında toplam 7.000'den fazla ölüme yol açtı[153] İsrail, 1973 Yom Kippur Savaşı'ndan bu yana ilk kez savaş hali ilan etmeden önce iki rehineyi kurtardı [154][155]9 Ekim'de Savunma Bakanı Gallant, Gazze Şeridi'nin "tam kuşatma" altına alındığını, elektriğin kesildiğini ve yiyecek ve yakıt girişinin engellendiğini duyurdu.[156] Bu emir, bunu "savaş suçu işlemeye çağrı" olarak niteleyen İnsan Hakları İzleme Örgütü'nden (HRW) eleştiri aldı.[157][158] Gallant, ABD Başkanı Joe Biden'ın baskısı altında geri adım attı ve on gün sonra Gazze'ye yardım gönderilmesine izin veren bir anlaşma yapıldı.[159] İlk yardım konvoyu 21 Ekim'de Gazze'ye girdi,[160], yakıt ise Kasım ayına kadar gelmedi.r.[161]

13 Ekim'de İsrail, Gazze Şehri'ndeki tüm sivillere 24 saat içinde Vadi Gazze'nin güneyindeki bölgelere tahliye emri verdi [162] Hamas Mülteci İşleri Otoritesi, Gazze'nin kuzeyindeki sakinlere bu emirlere uymamalarını söyledi.[163] İsrail'in emri yaygın olarak "utanmaz" ve "imkansız" olarak kınandı ve geri alınması çağrıları yapıldı.[164] Emrin bir parçası olarak, İsrail, 13 Ekim'de mültecilerin belirli rotalar üzerinden güneye kaçmaları için altı saatlik bir süre belirledi. [165]Güvenli rotalardan birinde meydana gelen bir patlamada 70 Filistinli öldü. İsrail ve Hamas saldırıdan birbirlerini sorumlu tuttu.[166] İsrail, Hamas'ın Gazze sakinlerinin tahliyesini engellemek için yol barikatları kurduğunu söyledi [167] İsrailli yetkililer, yabancı hükümetler ve hükümetler arası örgütler, Hamas'ın hastaneleri ve sivilleri insan kalkanı olarak kullandığı iddiasını kınadı; bu iddia Uluslararası Af Örgütü [168] ve Hamas'ın kendisi tarafından da reddedildi.[169][170] İsrailli askerler ve Filistinliler ile insan hakları grupları da İsrail'yi insan kalkanı kullanmakla suçladı.[171][172][173]

İsrail, 17 Ekim'de Gazze'nin güneyindeki bölgeleri bombaladı[174] Akşam geç saatlerde, Gazze Şehri'nin merkezindeki El-Ahli Arabi Baptist Hastanesi'nin otoparkında bir patlama meydana geldi ve yüzlerce kişi öldü. Devam eden çatışma, bağımsız bir yerinde inceleme yapılmasını engelledi.[175] Filistinlilerin, bunun bir İsrail hava saldırısı olduğuna dair açıklamaları, patlamanın Filistin İslami Cihad'ının başarısız bir roket fırlatması sonucu meydana geldiğini belirten İsrail Savunma Kuvvetleri tarafından yalanlandı.[176] İsrail Savunma Kuvvetleri ise herhangi bir müdahaleyi reddetti.[177]

Gazze Şeridi'nin işgali (28 Ekim-23 Kasım 2023)

[değiştir | kaynağı değiştir]

27 Ekim'de, 100.000'den fazla askerden oluşan bir işgal gücü oluşturduktan sonra, İsrail, Gazze'nin kuzeyindeki bazı bölgelere büyük çaplı bir kara saldırısı başlattı.[178][179] İsrail hava saldırıları, yaklaşık 14.000 sivilin sığındığı düşünülen El-Kudüs hastanesi çevresini hedef aldı,[180] [180] Ertesi gün, İsrail, Cebeliye mülteci kampını vurarak 50 kişiyi öldürdü ve 150 Filistinliyi yaraladı. İsrail, saldırıda Hamas'ın varlığını reddettiği üst düzey bir Hamas komutanının ve düzinelerce militanın öldürüldüğünü söyledi.[181][182][183] Saldırı, birkaç büyükelçinin geri çağrılmasına neden oldu.[184][185][186]

Haricî video
Gazan child speaks of having to carry a decapitated body after Israeli strike on Jabalia (via The Irish Times)

31 Ekim'de İsrail, Gazze'nin merkezindeki altı katlı bir apartman binasını bombalayarak, İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün "açık savaş suçu" olarak adlandırdığı olayda 54'ü çocuk olmak üzere en az 106 sivili öldürdü. [187] 1 Kasım'da ilk tahliye grubu Gazze'den Mısır'a doğru yola çıktı. Ağır yaralılar ve yabancı uyruklulardan oluşan beş yüz tahliye edilen kişi birkaç gün içinde tahliye edildi.[188] 18 Kasım'da İsrail, Sınır Tanımayan Doktorlar (Médecins Sans Frontières) işaretli bir konvoyunu vurarak iki yardım görevlisini öldürdü.[189] 22 Kasım'da İsrail ve Hamas, düşmanlıklara dört günlük bir ara verilmesini[190] Gazze'de tutulan 50 rehinenin serbest bırakılmasını,[190][191] ve İsrail tarafından hapsedilen yaklaşık 150 Filistinli kadın ve çocuğun serbest bırakılmasını öngören geçici bir ateşkes anlaşmasına vardılar. [191]

İlk ateşkes (24 Kasım 2023-11 Ocak 2024)

[değiştir | kaynağı değiştir]

24 Kasım 2023'te Katar aracılığıyla ateşkes ilan edilmesinin ardından Gazze'deki aktif çatışmalar sona erdi. Hamas, İsrail'in elinde tuttuğu Filistinli tutuklularla bazı rehineleri takas etti..[192] İsrail, ateşkes sırasında serbest bıraktığı Filistinlilerin neredeyse aynısını tutukladı.[193] Tutuklu takasları, hem İsrail hem de Hamas'ın birbirlerini ateşkesi ihlal etmekle suçladığı 28 Kasım'a kadar devam etti.[194][195] 30 Kasım'da, "son dakika anlaşması" ile Hamas, 30 tutuklu Filistinlinin serbest bırakılması ve ateşkesin bir günlük uzatılması karşılığında sekiz rehineyi serbest bıraktı.[196] İsrail ve Hamas'ın uzatma konusunda anlaşamadıkları için birbirlerini suçlamaları üzerine ateşkes 1 Aralık'ta sona erdi.[197]

İsrail, Gazze içinde kesin tahliyeler düzenlemek için bir şebeke sistemi benimsedi. Gazze'de elektrik ve internet bağlantısının olmaması ve kafa karıştırıcı olması nedeniyle erişilemez olduğu eleştirisi aldı. Bazı tahliye talimatları belirsiz veya çelişkiliydi  ve İsrail bazen insanlara tahliye etmelerini söylediği bölgeleri vurdu,[198][199] [200][201][202] Hukuk uzmanları bu uyarıların etkisiz olduğunu belirtti. [203] Uluslararası Af Örgütü, bazı saldırıların gerçekleştiği yerlerde Hamas hedeflerine dair hiçbir kanıt bulamadı ve bunların olası savaş suçları olarak araştırılmasını talep etti.[204] 6 Aralık'ta, Gazze'nin önde gelen yazarlarından Refaat Alarer, bir İsrail hava saldırısında öldürüldü [205]ve ardından " Ölmem Gerekiyorsa " adlı şiiri geniş çapta yayıldı.[206]

Gazze'deki evlerine dönmek için kuzey Nuseyrat'ta bekleyen yerinden edilmiş Filistinlilerin hava fotoğrafı

Aralık ayına gelindiğinde, İsrail birlikleri Han Yunus, Cebeliye ve Şucaiyye merkezlerine ulaşmıştı.[207] Yoğunlaşan bombalama Filistinli sivilleri güneye, Refah'a doğru itti.[208] 7 ile 10 Aralık arasında, İsrail 150'den fazla adamı gözaltına aldı ; İsrail'e göre, toplu halde teslim oldular,  ancak bu açıklama birçok yayın tarafından reddedildi,[209][210] ancak bu açıklama birçok yayın tarafından reddedildi [211][212][213] 15 Aralık'ta, İsrail dost ateşi olayında üç İsrailli rehineyi öldürdü.[214][215][216]

Refah'ı işgal hazırlıkları (12 Ocak-6 Mayıs 2024)

[değiştir | kaynağı değiştir]

1 Ocak 2024'te İsrail, Kuzey Gazze'deki mahallelerden çekildi..[217] 15 Ocak'ta İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki en yoğun çatışmaların sona erdiğini ve düşük yoğunluklu yeni bir çatışma aşamasının başlamak üzere olduğunu söyledi.[218] Daha önce Hamas'ın Kuzey Gazze üzerindeki kontrolünün "söküldüğünü" belirten İsrail Savunma Kuvvetleri, 18 Ocak'a gelindiğinde Hamas'ın Kuzey Gazze'deki savaş gücünü önemli ölçüde yeniden inşa ettiğini bildirdi.[219]

22 Ocak'ta, işgalin başladığı günden bu yana İsrail Savunma Kuvvetleri için en ölümcül gün olan 24 İsrail Savunma Kuvvetleri askeri hayatını kaybetti. Bunlardan 21'i, Filistinli militanların bir tanka RPG atışı yapması ve bitişikteki binaların çökmesine neden olması sonucu hayatını kaybetti.[220][221][222]29 Ocak'ta, İsrail güçleri, kullandıkları aracın İsrail tankı ve makineli tüfek ateşiyle vurulması sonucu beş yaşındaki Hind Rajab adlı kız çocuğunu ve altı aile üyesini öldürdü ; Rajab'ı kurtarmaya çalışan iki kurtarma görevlisi de hayatını kaybetti.[223] Kızılay, Rajab'ın kurtarma görevlileriyle yaptığı telefon görüşmesinin ses kaydını yayınladı ve bu durum, onun ölümüyle ilgili uluslararası infiale yol açtı.[224]

İsrail güçlerinin çekilmesinin ardından Gazze Şeridi'nde meydana gelen yıkımı gösteren havadan görüntü
Şubat 2024'te İsrailli bir insansız hava aracı tarafından çekilen Un Katliamı'nın havadan görünümü

Şubat ve Mayıs 2024 arasında, Refah'ı işgal hazırlıkları İsrailli yetkililerin kamusal söylemlerinde baskın bir tema haline geldi. 12 Şubat'ta İsrail, Refah'a bir bombalama kampanyası başlattı [225] Gıda tedariki giderek daha fazla sorun haline geldi. 5 Şubat'ta İsrail savaş gemileri, UNRWA konvoyunu açıkça işaretlenmiş bir şekilde bombaladı ve UNRWA'nın operasyonlarını neredeyse üç hafta boyunca askıya almasına neden oldu ve 200.000 kişiyi etkiledi.[189] 29 Şubat'ta İsrail güçleri, Gazze Şehri'nin güneybatısında gıda yardımı bekleyen Filistinlilere ateş açtı, 100 kişiyi öldürdü ve 750 kişiyi yaraladı. Panik yayılırken bazı kurbanlar kamyonların altında kaldı.[226] Hayatta kalanlar bunu kasıtlı bir pusu olarak tanımladı.[227][228] 1 Mart'ta Amerika Birleşik Devletleri, Gazze'ye havadan gıda yardımı yapmaya başlayacağını duyurdu [229] Bazı uzmanlar bu girişimi performatif olarak nitelendirerek gıda durumunu iyileştirmeyeceğini söyledi.[230]Biden, Birliğin Durumu Konuşması sırasında Gazze kıyılarında yardım dağıtımı için geçici bir liman inşa edileceğini duyurdu. [231]

Kasım 2023'te kuşatma altına alınan El-Şifa Hastanesi, 18 Mart ile 1 Nisan arasında tekrar basıldı.[232] İsrail güçleri, Hamas'ın iç güvenlik servisinin operasyon müdürlüğünün başı olduğunu söyledikleri Faik el-Mabhuh'u öldürdü. Hamas, el-Mabhuh'un sivil kolluk kuvvetlerinden sorumlu olduğunu ve Kuzey Gazze'ye yardım teslimatlarını koordine ettiğini söyledi.[233][234] İsrail, hastane çatışmasında üst düzey Hamas liderleri de dahil olmak üzere 200 kişiyi öldürdüğünü söyledi; bu açıklama tartışmalıydı.[235][236] Hayatta kalanlar, militanların hastane arazisinde örgütlendiğini reddetti.[237] İsrail güçleri, hastaneyi "patlamış, yangından kararmış" bir duruma düşürmekle ve 400 Filistinliyi katletmekle suçlandı.[238][239][240]

Mart ayında, Ramazan ayında Gazze'de derhal ateşkes çağrısı yapan BM Güvenlik Konseyi kararı [241] İsrail tarafından göz ardı edildi.[242] 1 Nisan'da, Dünya Merkez Mutfağı'ndan (WCK) yedi uluslararası yardım görevlisi, Deir al-Balah'ın güneyinde gerçekleşen bir İsrail hava saldırısında öldürüldü.[243][244][245] Araçların açıkça işaretlendiğini ve yerlerinin İsrail tarafından bilindiğini söyleyen WCK, daha sonra ANERA ve Project HOPE ile birlikte Gazze'den çekildi.[244][246] 4 Nisan'da, İsrail, ABD baskısının ardından 7 Ekim'den bu yana ilk kez Erez Geçişi'ni açtı.[247]

İsrail, 6 Mart'ta Gazze'de yeni bir doğu-batı yolu tamamlamıştı. Bu yolun amacı, asker ve malzeme seferber etmek, el-Raşid ve Selahaddin caddelerindeki İsrail mevzilerini birbirine bağlamak ve savunmak ve Gazze'nin güneyindeki insanların kuzeye dönmesini engellemekti.[248] 7 Nisan'da İsrail, Gazze Şeridi'nin güneyinden çekildi ve kuzeydeki Netzarim Koridoru'nda yalnızca bir tugay kaldı.[249] Yerinden edilen Filistinliler geri dönmeye başladı.[250] İsrail, Refah'ta kara harekâtını Nisan ortalarında başlatmayı planladı, ancak İran'ın İsrail'e yönelik saldırılarına vereceği yanıtı değerlendirmek için erteledi.[251] 25 Nisan'da İsrail, tehdit ettiği işgal öncesinde Refah'a yönelik saldırıları yoğunlaştırdı.[252][253]

Refah işgali (7 Mayıs-12 Temmuz 2024)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Gazze Şeridi'nde yerinden edilmiş Filistinlilerin çadırlarda yaşadığı El-Mevasi bölgesinin havadan görünümü

6 Mayıs'ta, İsrail, doğu Refah'taki 100.000 sivilin Han Yunus'un batısındaki El-Mevasi'ye tahliye edilmesini emretti.[254] Aynı günün ilerleyen saatlerinde Hamas, Mısır ve Katar'ın arabuluculuğunda sağlanan ateşkesin şartlarını kabul ettiğini duyurdu.[255] Anlaşma, 6 haftalık bir ateşkesi ve esir değişimini içeriyordu.[256] Ancak İsrail, bu anlaşmayı reddederek,[257] Refah'a yönelik askeri operasyon devam ederken "Hamas'a askeri baskı uygulamak" için müzakerelere devam edeceğini söyledi.[258][259]31 Mayıs'ta, Amerika Birleşik Devletleri bir ateşkes çerçevesi duyurdu. [260]

Aynı gün, İsrail, Refah'ın dış mahallelerine girdi ve[261][262][263] ertesi gün Mısır'a giden Refah Sınır Kapısı'nın Gazze tarafının kontrolünü ele geçirdi.[264][265] Birleşmiş Milletler'e göre, 15 Mayıs'a kadar yaklaşık 600.000 kişi Refah'tan, 100.000 kişi de kuzeyden kaçtı.[266]

İsrail Merkava tankları Rafah Sınır Kapısı'nda

Birleşmiş Milletler, 24 Mayıs'ta İsrail'in Refah operasyonu başladığından bu yana Gazze'ye yalnızca 906 yardım kamyonu ulaştığını söyledi.[267] İsrail, 26 Mayıs'ta Rafah'taki Tel al-Sultan mülteci kampını bombaladı ve iddiaya göre iki üst düzey Hamas yetkilisi de dahil olmak üzere en az 45 kişiyi öldürdü.[268][269][270] Bu, Gazze sınırında Mısırlı ve İsrailli askerler arasında bir çatışmaya neden oldu ve bu çatışmada bir Mısırlı asker öldürüldü.[271] Bundan 48 saatten kısa bir süre sonra, bir başka tahliye bölgesi olan El-Mevasi mülteci kampı bombalandı ve en az 21 kişi öldü.[268][272][273] İsrail olaya karıştığını reddetti. [274]

6 Haziran'da İsrail, Nuseyrat mülteci kampındaki bir okulu bombalayarak onlarca kişiyi öldürdü. İki gün sonra İsrail, Nuseyrat mülteci kampına saldırdı ve bu da dört rehinenin kurtarılmasıyla [275][276] ve 274 Filistinlinin ölümüyle sonuçlandı.[277] 27 Haziran'da İsrail güçleri, el-Şucaiyye mahallesini yeniden işgal etti.[278] Middle East Monitor ve ReliefWeb'e göre, İsrail, 4 Temmuz ile 10 Ağustos arasında Gazze'deki 21 okula saldırarak 274 kişiyi öldürdü.[279][280]

El-Mevasi saldırısı (13 Temmuz-26 Eylül 2024)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Middle East Monitor ve ReliefWeb'e göre, İsrail, 4 Temmuz ile 10 Ağustos arasında Gazze'deki 21 okula saldırarak 274 kişiyi öldürdü.[281][282]İsrail, Han Yunis'in doğu kısmının tahliyesini emretti;[283]Saldırının ilk gününde 73 kişi öldürüldü.[282][284][285] İsrail'e ait bir insansız hava aracından alınan görüntüler, Han Yunis'teki Mescid-i Haram'ın yıkılışını gösterdi.[286] Üçüncü, bir aylık savaş, İsrail'nin 98. taburunu Han Yunis ve Deir el-Balah'tan çekerek 250'den fazla Filistinli militanı öldürdüğünü açıklamasıyla 30 Ağustos'ta sona erdi.[287]

13 Temmuz'da, İsrail'in El-Mevasi'ye düzenlediği saldırıda en az 90 kişi öldü ve 300 kişi yaralandı ve El-Şati mülteci kampında dua etmek için toplanan insanları hedef alan bir İsrail saldırısında 22 kişi öldürüldü. [288][289][290] 10 Ağustos'ta, İsrail'in El-Tabaeen okuluna düzenlediği hava saldırısında en az 80 Filistinli öldürüldü. [291] İsrail, Tel al-Sultan'da 200 militanı öldürdüğünü ve düzinelerce silah bulduğunu söyledi. [292] 10 Eylül'de, İsrail'in El-Mevasi'deki bir çadır kampına düzenlediği füze saldırısında 19 ila 40 kişi öldü.[293][294][295]

Hizbullah karargahına saldırının ardından (27 Eylül-16 Ekim 2024)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ekim ayında İsrail'in Deir el-Balah'taki Şüheda el-Aksa Camii'ne ve Gazze'nin merkezindeki bir okula düzenlediği hava saldırılarında en az 26 Filistinli öldü ve 93'ten fazla kişi yaralandı.[296][297][298] Deir el-Balah'ta yerinden edilmiş kişilere barınak görevi gören Rufaida okuluna düzenlenen İsrail saldırısında en az 28 kişi öldü ve 54 kişi yaralandı.[299][300][301]

8 Ekim'de İsrail, Jabalia kampını kuşatmaya başladı ve hava saldırıları ve sokak çatışmalarında birkaç Filistinli militan ve sivili öldürdü.[302][303] 10 Ekim'de İsrail, Gazze'nin kuzeyindeki üç hastane için tahliye emri verdi. [302] İsrail'nin Jabalia'daki operasyonları Ekim ayının geri kalanında devam etti.[304] O ay ve Kasım ayında Jabalia'ya yapılan saldırılarda yüzlerce kişi öldürüldü..[305] 10 Aralık'ta İsrail, bir gün önce üç İsrail askerinin öldürülmesinde yer alan 10 Hamas görevlisini öldürdüğünü söyledi.[306] 30 Aralık'ta İsrail, Jabalia'da düzinelerce militanı öldürdüğünü söyledi.[307]

İsrail, yağmacı çetelerin yardım konvoylarını hedef almasına izin vererek Gazze Şeridi'ne yardım ulaştırılmasını engellemekle suçlanıyor.[308] 16 Kasım'da Kerem Şalom geçiş noktasından BM yardımı taşıyan 109 gıda kamyonundan 98'i Gazze'nin İsrail kontrolündeki bölgelerinde yağmalandı.[308][309][310] Hamas'ın rakibi olan Ebu Şebab grubu, saldırılardan yaygın olarak sorumlu tutuldu.[311] 1 Aralık'ta BM, Kerem Şalom geçiş noktasından Gazze'ye yaptığı yardım sevkiyatını askıya alarak İsrail'i "yardım malzemelerinin ulaştırılması için güvenli koşulları sağlamamakla" suçladı.[312] 12 Aralık'ta, İsrail'in Güney Gazze'deki bir yardım konvoyuna düzenlediği iki saldırıda 13 kişi öldü ve en az 30 kişi yaralandı, bunlardan birçoğu ağırdı.[313][314][315]

16 Ekim'de, İsrail kara kuvvetleri Tal as-Sultan'da bir çatışmada Yahya Sinwar'ı öldürdü.[316] Çatışmaya katılan acemi askerler başlangıçta Sinwar'ın varlığından habersizdi ve ertesi gün diş kayıtlarından teşhis edildi.[317] Sinwar'ın ölümü sırasında çevresinde rehine yoktu,[318] ve sivil kayıp bildirilmedi.[319] Biden, Sinwar'ın ölümünden sonra İsrail'i savaşı sona erdirmeye çağırdı.[320]

Kuzey Gazze Kuşatması (17 Ekim-26 Kasım 2024)

[değiştir | kaynağı değiştir]
2025 ateşkesinin ilk aşamasında kuşatmanın ardından Kuzey Gazze'deki bir sokak görüntülendi

13 Ekim'de, üst düzey İsrail yetkilileri Haaretz'e, hükümetin rehine görüşmelerini yeniden canlandırmak istemediğini ve siyasi liderliğin Gazze Şeridi'nin bazı kısımlarının ilhakı için baskı yaptığını söyledi.[321] Ekim ayının sonlarında, İsrail'in Kuzey Gazze kuşatması yoğunlaştı ve günlük yardım sevkiyatları önemli ölçüde azaldı. Görgü tanıkları, İsrail ordusunun hastaneleri bombaladığını, sığınakları yerle bir ettiğini ve erkek ve erkek çocuklarını kaçırdığını bildirdi. Bu durum, İsrail'in emekli generallerden oluşan bir grubun Kuzey Şeridi'ni kapalı bir askeri bölgeye dönüştürme ve ayrılmayı reddeden herkesi savaşçı ilan etme planını uygulamaya karar verdiği yönünde spekülasyonlara yol açtı.[322] 5 Kasım'da, İsrailli Tuğgeneral Itzik Cohen gazetecilere, "Kuzey Gazze Şeridi sakinlerinin geri dönmesine izin verme niyetinde olmadıklarını" ve "artık sivil kalmadığı" için Kuzey Gazze'ye gıda yardımı girmediğini söyledi.[323]

İsrail, tankları Beyt Lahiya ve Beyt Hanun'a göndererek ve tahliye emirleri yayınlayarak Cebeliye'yi kuşatmaya devam etti.[324]24 Ekim'de, bir İsrail saldırısı Cebeliye mülteci kampındaki en az 10 konut binasını yok etti. Gazze Sivil Savunma'nın değerlendirmesine göre, 150 kişi öldü veya yaralandı.[325] 25 Ekim'de, DSÖ Kamal Adwan hastanesiyle iletişimin kesildiğini açıkladı ve BM insan hakları şefi Volker Türk, Kuzey Gazze'deki son gelişmeleri savaşın şimdiye kadarki "en karanlık anı" olarak nitelendirdi.[326] Gazze'ye yapılan gıda yardımı, Ekim ayında günde ortalama 30 kamyonla yeni bir düşük seviyeye ulaştı ve bu, savaş öncesi günlük ortalamanın %6'sından daha azdı.[327] Kuzey Gazze sakinleri, Kasım ayında 5 Ekim'den bu yana şehirlerine hiçbir yardım ulaşmadığını söyledi.[323] BM, durumun "kıyametvari" hale geldiği ve "Kuzey Gazze'deki tüm Filistin nüfusunun hastalık, kıtlık ve şiddet nedeniyle ölme tehlikesi altında olduğu" konusunda uyarıda bulundu.[328] UNICEF, 2 Kasım'da İsrail'in son iki günde Cebeliye'deki saldırılarında 50'den fazla çocuğun öldürüldüğünü söyledi.[329] 12 Kasım'da, ABD'nin yardımların geri getirilmesi yönündeki ültimatomuna rağmen Gazze'ye yapılan yardımlar 11 ayın en düşük seviyesine geriledi.[330]

İsrail-Lübnan ateşkes anlaşmasının ardından (27 Kasım 2024-18 Ocak 2025)

[değiştir | kaynağı değiştir]

24 Kasım'da İsrail yeni tahliye emirleri yayınladı ve bu da Cebeliye'de yeni bir yerinden etme dalgasının başlamasına neden oldu.[331] UNRWA, İsrail'in Kasım ayında Kuzey Gazze'ye yardım ulaştırmak için yapılan dokuz girişimi reddettiğini ve 82 girişimi daha engellediğini söyledi; Kuzey Gazze'de kalan 60.000 ila 70.000 sivilin hayatta kalma koşullarının kötüleştiğini eklediler.[332] Gazze Çorba Mutfağı'nı kuran şef Mahmud Almadhoun, Kemal Adwan hastanesi yakınlarında bir İsrail quadcopter'ı tarafından hedef alınarak öldürüldü.[333] 5 Aralık'ta İsrail Ordu Radyosu, 18.000 Filistinlinin Beyt Lahiya'dan tahliye edildiğini ve askerlerin bir önceki gün yaklaşık 20 militanı öldürdüğünü duyurdu.[334]

13 Aralık'ta, İsrail tank ateşi, Kuzey Gazze'deki son ortopedi cerrahı Dr. Sayeed Joudeh'i öldürdü.[335] 26 Aralık'ta, bir İsrail hava saldırısı, Kamal Adwan Hastanesi yakınlarındaki bir binayı vurdu ve beş personel de dahil olmak üzere yaklaşık 50 kişiyi öldürdü.[336] Sonraki günlerde, Dünya Sağlık Örgütü, hastanenin İsrail saldırıları nedeniyle hizmet dışı kaldığını ve hastanenin müdürü Hussam Abu Safiya'nın kaçırıldığını duyurdu; İsrail, hastaları oksijenlerini keserek zaten yıkılmış bir hastaneye tahliye etmeye zorladı.[337] İsrail, baskını sırasında 19 militanı öldürdüğünü söyledi. [338][339] Gazze Sağlık Bakanlığı, hastane personeli de dahil olmak üzere 50 kişinin öldürüldüğünü söyledi.[338]

İsrail-Hamas ateşkes anlaşması (19 Ocak-17 Mart 2025)

[değiştir | kaynağı değiştir]

15 Ocak 2025'te Katar'ın arabuluculuğuyla, Hamas'ın Gazze Şeridi'nde tutulan bir dizi İsrailli rehineyi, İsrail hapishanelerinde tutulan Hamas militanları ve diğer Filistinlilerle takas etmeyi kabul ettiği bir anlaşma duyuruldu. İki taraf ayrıca, 19 Ocak 2025 sabahı yürürlüğe giren bir ateşkesi kabul etti. [340] [341] 27 Ocak'ta, İsrail'in sivil hareketlilik için bir koridor açmasının ardından on binlerce Filistinli, Kuzey Gazze'ye kitlesel bir dönüş başlattı.[342] Hamas, İsrail'in ateşkes şartlarını ihlal ettiğini söyledi ve 10 Şubat'ta İsrailli rehinelerin serbest bırakılmasının askıya alındığını duyurdu.[343] Netanyahu ve ABD Başkanı Donald Trump'ın Gazze'de çatışmayı yeniden başlatmakla tehdit etmesinin ardından,[344] Hamas 13 Şubat'ta yumuşadı ve[345] rehinelerin serbest bırakılmasının iki gün sonra tekrar başlamasına izin verdi.[346] 22 Şubat'ta Hamas altı İsrailli rehineyi serbest bıraktı;;[347] ancak İsrail, 600 Filistinli tutsağı serbest bırakmayı reddetti; Netanyahu "rehinelerin propaganda amacıyla kullanılmasına" itiraz etti ve İsrail'in bir sonraki rehine serbest bırakılmasının törensiz olarak garanti altına alınmasının ardından tutsakları serbest bırakacağını söyledi.[348] 25 Şubat'ta İsrail ve Hamas, ilk aşamada teslim edilmesi kararlaştırılan İsrailli rehinelerin bedenlerinin yüzlerce Filistinli tutsakla değiştirilmesi konusunda, halka açık bir tören olmaksızın bir anlaşmaya vardı. [349]

1 Mart'ta, ateşkesin ilk aşamasının sona ermesinin planlandığı gün, Hamas, daha fazla rehinenin serbest bırakılması için ateşkesin uzatılması yönündeki İsrail önerisini reddederek ikinci aşamanın uygulanmasını talep etti.[350] Kalan tüm yaşayan rehinelerin serbest bırakılmasını, İsrail ordusunun Gazze'den çekilmesini ve savaşın kalıcı olarak sona ermesini öngören bu aşamanın uygulanmasına yönelik müzakerelerin, ilk ateşkesin başlamasından 16 gün sonra Şubat ayında başlaması gerekiyordu, ancak hiçbir zaman gerçekleşmedi.[351][352] Netanyahu'nun ofisi, İsrail'in Ramazan ve Pesah dönemleri için Gazze ateşkesini uzatmayı amaçlayan bir ABD planını onayladığını söyledi. Bu plana göre, yaşayan ve ölü rehinelerin yarısı uzatılan ateşkesin ilk gününde serbest bırakılacak ve kalıcı bir ateşkese varılması halinde kalan rehineler dönemin sonunda serbest bırakılacaktı. Ofis, ilk anlaşmanın, müzakerelerin etkisiz sayılması halinde İsrail'in 1 Mart'tan sonra herhangi bir anda savaşı yeniden başlatmasını sağladığını söyledi. Hamas'ın ABD'nin teklifini kabul etmeyi reddetmesinin ardından [353][354] Netanyahu ertesi gün Gazze'ye yardım girişini durdurdu.[355][356]

Ateşkesin ardından yerinden edilmiş kişilerin El-Raşid Caddesi üzerinden geri dönüşü, Ocak 2025, Gazze Şeridi

İnsani yardım ablukası, arabulucular, özellikle de Mısır tarafından, ikinci aşama müzakereleri devam ettiği sürece birinci aşamanın otomatik olarak uzatılacağını öngören ateşkesi ihlal ettiği gerekçesiyle kınandı.[357][358] 9 Mart'ta İsrail Enerji Bakanı Eli Cohen, İsrail'in Gazze'ye elektrik sağlamasını durdurma emri verdi..[359] ABD ve İsrail, uzatılmış ateşkesin ilk gününde beş yaşayan rehinenin serbest bırakılması yönündeki ortak önerileriyle uyuşmayan bu teklifi reddetti.[360][361] ABD ve İsrail, uzatılmış ateşkesin ilk gününde beş yaşayan rehinenin serbest bırakılması yönündeki ortak önerileriyle uyuşmayan bu teklifi reddetti. [362][363] Ocak ayında Hamas, savaş sırasında binlerce yeni savaşçı topladığını söyledi. O zamanki ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, "Hamas'ın kaybettiği militan sayısı kadar yeni militan topladığını" tahmin etmişti [364] Reuters, ABD istihbaratına dayanarak yeni militanların sayısının 10.000 ila 15.000 arasında olduğunu bildirdi..[365]

Gazze Şeridi'ne İsrail saldırıları (18 Mart-15 Mayıs 2025)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Gazze Şeridi'nin Deir el-Balah bölgesinde yaşayan yerinden edilmiş Filistinliler, Ramazan ayında yardım kuruluşu Tekiya'dan yiyecek alıyor.

18 Mart'ta İsrail, Gazze genelinde hava saldırıları içeren sürpriz bir saldırı başlattı, 400'den fazla kişiyi öldürdü (Gazze yetkililerine göre) ve ateşkesi sona erdirdi..[366][367][368]İsrail, saldırının Hamas'ın ateşkesin ilk aşamasını uzatmayı reddetmesi nedeniyle olduğunu ve aynı zamanda Hamas'ın yeniden silahlanıp yeniden örgütlenmesine yanıt olduğunu belirtti.[369] Hamas, ateşkes anlaşmasına bağlı kaldığını ve İsrail'in saldırganlık ve savaşa devam ettiğini söyledi. Uluslararası alanda, saldırıların kalıcı bir ateşkes umutlarını engellediği görüldü.[370] Gözlemciler, İsrail'in Netanyahu'nun yolsuzluk davasında ifade vereceği gün saldırıyı başlatmayı seçtiğini ve bu nedenle yasal işlemlerin ertelenmesine neden olduğunu belirtti.[371]

Gazze hükümetinin ve Hamas siyasi bürosunun birden fazla üst düzey üyesi, bu çatışma turunda öldürüldü. Bunlar arasında, Gazze Başbakanı'na benzeyen İssam el-Da'alis, Salah el-Bardavil [372] ve siyasi büro üyeleri İsmail Barhoum[373][374][375]Mahmud Ebu Vatfa ( Gazze Şeridi İçişleri Bakanlığı müsteşarı ) ve Behcet Ebu Sultan (iç güvenlik şefi) vardı. Filistin İslami Cihad sözcüsü Ebu Hamza da öldürüldü..[376][377] Halk Direniş Komiteleri, topçu birliğinin komutanı ve Merkez Askeri Tugay Konseyi üyesi Muhammed el-Batran'ın öldüğünü duyurdu.[378]

19 Mart'ta İsrail, Netzarim Koridoru'nun merkezini kısmen geri alarak "kısmi bir tampon bölge" oluşturmak için Gazze'de "hedefli kara faaliyetleri" başlattığını duyurdu [379][380] İsrail ayrıca Deir al Balah'taki BM Proje Hizmetleri Ofisi binasını bombalayarak bir BM çalışanı ve altı uluslararası çalışanı öldürdü.[381] Tİki gün sonra İsrail, kontrollü yıkım yoluyla Türk-Filistin Dostluk Hastanesi'ni yıktı[382] 23 Mart'ta İsrail birlikleri, Refah'ın güneyindeki El Haşhaşin'de beş ambulans, bir itfaiye aracı ve bir Birleşmiş Milletler aracı da dahil olmak üzere insani yardım araçlarına ateş açarak 15 Filistinli sağlık görevlisini öldürdü. Cesetleri ancak 30 Mart'ta bir toplu mezarda bulundu.[383][384]

25 Mart'ta, İsrail operasyonu sırasında,,[370] Gazze'deki yüzlerce,[385] ila binlerce  n[386] Filistinli, Hamas'a ve savaşa karşı protesto gösterileri düzenleyerek savaşın ve Hamas yönetiminin sona ermesini talep etti. Protestolar, savaş yorgunluğu ve Hamas'a karşı duyulan memnuniyetsizlikten, özellikle Gazzelilere yönelik insani yardımların kötüye kullanıldığı iddialarında,[387] ifade ve basın özgürlüğünün bastırılmasından ve Filistinli sivillere kötü muamele edilmesinden kaynaklanmıştı.[388]

9 Nisan'da İsrail savaş uçakları Şucaiyye'de çok katlı bir konut binasını bombaladı, 35'ten fazla Filistinliyi öldürdü ve en az 70'ini yaraladı.[389][390] 12 Nisan'da İsrail, Refah'ı kuşattığını ve nüfusunun büyük ölçekli tahliyesini emrederken bazı kısımlarını ele geçirmeyi planladığını duyurdu.[391] 13 Nisan'da iki İsrail füzesi El-Ehli Arap Hastanesi'ne isabet ederek hastaları tahliye etmeye zorladı ve acil servisini yok etti.[392] 15 Nisan'da Hamas'ın silah kaçakçılığı ağının başı Yahya Fethi Abdülkadir Ebu Şaar, İsrail ordusu tarafından Han Yunus bölgesinde öldürüldü.[393] 22 Nisan'da Han Yunus'ta bir konut binasına yapılan saldırı en az 11 Filistinlinin ölümüne neden olan bir yangına yol açtı.[394] İsrail, 23 Nisan'da Gazze Şehri'nde yerinden edilmiş ailelerin barındığı bir okulu bombaladı ve en az 10 kişiyi öldürdü. [395]

Gazze'ye İsrail saldırıları (16 Mayıs-19 Ağustos 2025)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mayıs başında İsrail, Gazze saldırısını genişletme planlarını duyurdu ve binlerce yedek askeri harekete geçirdi.[396][397] 8 Mayıs'ta, Gazze Şehri'ndeki son restorana düzenlenen iki İsrail hava saldırısı ve yakınlardaki kalabalık bir pazara düzenlenen eş zamanlı bir saldırı en az 33 kişinin ölümüne yol açtı [398][399] 15 Mayıs'ta Gazze'de en az 143 kişi öldürüldü ve bu, Mart ayında ateşkesin sona ermesinden bu yana en ölümcül gün oldu.[400]

13 Mayıs 2025'te İsrail hava saldırıları, Han Yunus'taki Gazze Avrupa Hastanesi'nin yerleşkesini ve çevresini vurarak, yeraltı tünellerinde bulunan Muhammed Sinwar ve Muhammed Şabana'yı öldürdü.[401][402][403] Haziran ayında İsrail, Sinwar'ın cesedinin bulunduğunu ve teşhis edildiğini söyledi.[404] 30 Ağustos'ta Hamas, Sinwar'ın ölümünü doğruladı.[405]

İsrail, 16 Mayıs'ta tüm Gazze Şeridi'nin kontrolünü ele geçirmeyi amaçlayan askeri bir saldırı olan Gideon'un Arabaları Harekâtı'nın başlatıldığını duyurdu. Bu hareket, bir kısmı yaptırım tehdidinde bulunan İsrail'in birçok müttefiki tarafından kınandı.[406][407][408] 25 Mayıs'ta, Gazze Şehri, Daraj'daki Fahmi el-Cevcevi okuluna düzenlenen bir İsrail hava saldırısında, 18'i çocuk ve altısı kadın olmak üzere en az 36 kişi öldü ve 55'ten fazla kişi yaralandı.[409] Mayıs ayı sonlarında Gazze'de yeni bir milis gücü olan Halk Güçleri, Hamas'a karşı Ebu Şebab grubunun yetkisi altında faaliyet göstermeye başladı. Avigdor Lieberman, Netanyahu ve İsrail hükümetini bu milis gücünü finanse etmek ve silahlandırmakla suçladı.[311]

27 Mayıs'ta, ABD destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı, Tel el-Sultan'da insani yardım ulaştırmak için operasyonlara başladı. Açlıktan ölmek üzere olan binlerce Filistinli dağıtım merkezini doldururken, İsrail güçleri kalabalığa ateş açarak on kişiyi öldürdü ve en az 62 Filistinliyi yaraladı.[410] Yardım arayanlara yönelik bir dizi saldırıda 1.300'den fazla kişi öldürüldü.[411] 30 Haziran'da, İsrail'in el-Baka kafeteryasına düzenlediği hava saldırısında, foto muhabiri İsmail Ebu Hatab da dahil olmak üzere en az 41 Filistinli öldü ve 75 kişi yaralandı.[412]

20 Temmuz'da İsrail, savaşın başlangıcından bu yana kara saldırısı başlatmadığı Deir al-Balah şehri için tahliye emri verdi.[413] Ertesi gün, hava saldırıları şehri vururken İsrail güçleri Deir al-Balah'ın dış mahallelerine doğru ilerledi..[414]

Gazze Şehri işgali (20 Ağustos- 2 Ekim 2025)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ağustos 2025'in başlarında, İsrail güvenlik kabinesi Gazze Şehri'ni işgal etme planını onayladı. Plan, BM, Avrupa Konseyi başkanı ve çeşitli ülkelerden kınama aldı. Almanya, İsrail'e silah ihracatına onay vermeyi askıya alacağını açıkladı ve Norveç, egemen varlık fonunun İsrail'deki yatırımlarını yeniden değerlendireceğini söyledi.[415][416] 0 Ağustos'ta İsrail güçleri, El-Şifa Hastanesi'nin dışındaki bir basın çadırına saldırarak, aralarında Anas El-Şerif'in de bulunduğu altı El-Cezire gazetecisini öldürdü ve[417][418] İsrail'in savaş sırasında öldürdüğü gazeteci sayısını 192'ye çıkardı [419]

20 Ağustos'ta İsrail, Eylül ayı başında 60.000 yedek asker çağırarak saldırının ilk aşamalarını başlattı..[420][421] 25 Ağustos'ta, İsrail'in Güney Gazze'deki Nasır Hastanesi'ne düzenlediği çift vuruşlu saldırıda beş gazeteci de dahil olmak üzere 22 kişi öldü. [422][423] İsrail, X'te çatıdaki bir kameranın askerlerine karşı "terörist faaliyetlerde bulunmak" için kullanıldığını belirtti, ancak gazeteciler yalnızca bir Reuters kamerası olduğunu söyledi.[424] Daha sonra Netanyahu, "bir aksilik" olarak tanımladığı saldırıdan "derinden pişmanlık duyduğunu" söyledi.[425] 5-8 Eylül arasında İsrail, Gazze Şehri'ndeki dört yüksek binayı vurdu. 8 Eylül'de militanlar tanklarına patlayıcı yerleştirdiğinde dört İsrail askeri öldü.[426] 9 Eylül'de İsrail, yoğunlaştırılmış operasyon planlarını gerekçe göstererek Gazze Şehri'nin tamamen tahliyesini emretti.[427] Altı gün sonra, İsrail iki zırhlı ve piyade tümeninden birlikleri konuşlandırarak tam saldırıyı başlattı [428]

İsrail-Hamas ateşkes anlaşması (3 Ekim 2025-günümüz)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Gazze barış planının birinci aşamasının çekilme hattı sarı renkle gösterilmiştir

29 Eylül'de Trump, tüm rehinelerin serbest bırakılmasını, savaşın sona ermesini, İsrail'in çekilmesini ve Hamas'ın silahsızlandırılmasını ve geçici bir geçiş hükümetini içeren 20 maddelik bir barış planı önerdi.[429] İsrail anlaşmayı kabul etti, Arap ve Müslüman devletler de Hamas'ı anlaşmayı kabul etmeye çağırdı.[430] 3 Ekim'de Trump, Hamas'ı tehdit etti ve anlaşmayı kabul etmesi için son tarih verdi.[431] O gün Hamas, müzakerelere devam etmek istemesine rağmen, tüm rehineleri serbest bırakmayı, savaşı sona erdirmeyi ve Gazze Şeridi'nin yönetimini devretmeyi kabul eden bir bildiriyi arabuluculara yayınladı.[432] Trump, dünya liderleri anlaşmayı kutlarken, Hamas'ın "kalıcı bir BARIŞ için hazır" olduğunu söyledi ve İsrail'in bombalamasını durdurmasını talep etti.[432] Netanyahu, İsrail'in planın ilk aşamasına başlamaya hazır olduğunu söylerken, İsrail Gazze Şehri'ndeki saldırıyı durdurdu ve 4 Ekim'de savunma operasyonlarına geçti.[433] AMüzakerelerin ardından İsrail ve Hamas, 9 Ekim'de barış planının birinci aşaması konusunda resmen anlaştı.[434]İsrail kabinesi ertesi gün anlaşmayı onayladı.[435] İsrail, Gazze Şeridi'nin bazı bölgelerinden kararlaştırılan konuşlanma hatlarına çekilmeye başladı [436] TGeri çekilme, yerel saatle öğlen tamamlandı ve bu noktada ateşkes resmen yürürlüğe girdi.[436]

Birinci aşama anlaşmasının bir parçası olarak, Hamas'a kalan 48 rehineyi serbest bırakması için 72 saat süre verildi; bunlardan yaklaşık 20'sinin hayatta olduğu düşünülüyor.[437] Anlaşma, Gazze'ye derhal "tam yardım" sağlanmasına olanak tanıyor. Bazı Filistinlilerin Gazze'nin kuzeyine döndüğü görüldü.[436]

13 Ekim'de Şarm El Şeyh'te düzenlenen barış zirvesine 30'dan fazla ülke ve uluslararası örgüt temsilcisi katıldı ve barış planının sonraki aşamalarının ayrıntıları ve uygulanması görüşüldü.[438][439][440] Ayrıca 13 Ekim'de, zirveden önce Trump, ikinci aşama için müzakerelerin başladığını belirtti. [441][442] Bir esir değişimi gerçekleşti ve Hamas, hayatta kalan 20 İsrailli rehineyi serbest bıraktı,,[443] İsrail ise suçlama olmaksızın tutulan 1.718 Filistinli tutukluyu ve İsrail mahkemelerinde suçlardan hüküm giymiş 250 Filistinli tutukluyu serbest bıraktı.[444]

Hamas ile İsrail arasındaki düşmanlıkların sona ermesinin ardından Hamas ile Filistinli Doğmuş aşireti üyeleri arasında çatışmalar yaşandığı bildirildin.[445]

19 Ekim'de Refah'ta iki İsrail Savunma Kuvvetleri askeri öldürüldü. İsrail, militanlar tarafından öldürüldüklerini açıkladı. Hamas ise bölgedeki birliklerle iletişim halinde olmadıklarını belirtti. [446] İsrail, buna karşılık Gazze'yi bombalamaya devam etti ve aynı gün ateşkesi yeniden teyit etmeden önce en az 29 Filistinliyi öldürdü. Gazze'ye yardım sevkiyatları ertesi güne kadar durduruldu.[446]

28 Ekim'de Hamas'ın bir önceki gün İsrail'e teslim ettiği vücut parçaları, İsrail'in,savaşın başlarında kurtarılan bir rehinenin kısmi kalıntıları olduğunu söylediği kalıntılardı. Netanyahu bunu ateşkes-rehine anlaşmasının "açık ihlali" olarak nitelendirdi. Bir IDF yetkilisi, güçlerinin Refah'ta vurulduğunu ve karşılık verdiğini söyledi. Hamas, dahil olduğunu reddetti ve ateşkese olan bağlılığını yineledi. Netanyahu, İsrail güçlerine Gazze'de derhal "güçlü saldırılar" düzenlemelerini emretti. Bu saldırılardan biri Han Yunus'ta bir araca isabet ederek ikisi çocuk beş kişiyi öldürdü. Hamas, İsrail saldırılarının ardından Gazze'deki bir tünelden kurtardığı rehinenin kalıntılarının teslim edilmesi planını ertelediğini söyledi. [447]

Barış süreci

[değiştir | kaynağı değiştir]
Toronto, Kanada'daki bir mitingde "Şimdi Ateşkes" talebi

Savaş diplomatik bir krize yol açtı ve bölgesel ilişkilerin ivmesini etkiledi.[448] En az dokuz ülke büyükelçilerini geri çekti veya İsrail ile diplomatik bağlarını kesti[449][450] Savaş ayrıca daha geniş çatışmaya iki devletli bir çözüme yeniden odaklanılmasına da neden oldu.[451][452] Savaş sırasında İsrail hakkındaki küresel kamuoyu görüşü düştü; Ocak 2024'te yayınlanan bir Morning Consult anketi, İsrail'in net olumlu onay aldığı tek zengin ülkenin Amerika Birleşik Devletleri olduğunu gösterdi.[453]

Savaş sürecinde lk olarak, 9 Ekim'de Reuters Katar'ın, İsrail'in 36 Filistinli kadın ve çocuğu serbest bırakması karşılığında İsrailli kadın rehinelerin serbest bırakılmasını sağlamak için İsrail ve Hamas arasında arabuluculuk yaptığını bildirdi.[454] İsrail bu tür görüşmelerin yapıldığını yalanladı.[454] Mısırlı bir yetkili AP'e İsrail'in Filistinli militanların elindeki rehinelerin güvenliğini sağlamak için Mısır'dan yardım istediğini ve Mısır istihbarat şefinin bilgi almak için Hamas ve İslami Cihad ile temasa geçtiğini söyledi.[455] Mısırlı yetkililerin, Filistinli militanlar tarafından yakalanan İsrailli kadınlar karşılığında İsrail hapishanelerindeki Filistinli kadınların serbest bırakılmasına aracılık ettiği bildirildi.[456]

27 Ekim'de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu acil ateşkes çağrısında bulunan karar için oylama yaptı.[457] 120 lehte ve 45 çekimser oy aldı; İsrail, ABD dahil 14 ülke hayır oyu verdi, Avusturya, Hırvatistan, Çekya, Fiji, Guatemala, Macaristan, Marshall Adaları, Mikronezya, Nauru, Papua Yeni Gine, Paraguay ve Tonga.[458] BM Genel Kurulu, "derhal ve sürekli" bir insani ateşkes ve düşmanlıkların durdurulması çağrısında bulunan ve "tüm terör eylemleri ve ayrım gözetmeyen saldırılar dahil olmak üzere Filistinli ve İsrailli sivillere yönelik tüm şiddet eylemlerini" kınayan bir resolution kabul etti.[459] 7 Ekim "terör saldırılarının" kınanmasını ve rehinelerin derhal serbest bırakılmasını talep eden bir değişiklik önergesi reddedildi.[460][461]

Savaş boyunca müzakereler, ABD, Mısır ve Katar'ın arabulucu olarak görev yaptığı bir ateşkes olasılığına odaklandı.[462][463] Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Mart 2024'te 2728 sayılı kararı kabul ederek derhal ateşkes ve Ramazan ayı boyunca rehinelerin koşulsuz serbest bırakılması çağrısında bulundu.[241][464] Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Haziran 2024'te 2735 sayılı kararı kabul ederek üç aşamalı ateşkes önerisinin kabul edilmesini istedi.[465]

Çin'in arabuluculuğunda yapılan görüşmelerin ardından 23 Temmuz 2024'te Hamas ve Fetih'in de aralarında bulunduğu Filistinli gruplar, aralarındaki bölünmüşlüğü sona erdirmeyi ve Gazze için bir birlik hükümeti kurmayı kabul ettiler ve bunu Pekin Deklarasyonu'nda duyurdular.[466]

Suudi Arabistan, BM Genel Kurulu'nda iki devletli çözüm için küresel bir ittifak duyurdu. Norveç Dışişleri Bakanı Espen Barth Eide, Filistin Devleti ve İki Devletli Çözümün Uygulanması İçin Küresel İttifak'ın lansmanına yaklaşık 90 ülkenin katıldığını söyledi..[467][468][469] Suudi Arabistan, üst düzey bir Filistin Yönetimi yetkilisine göre, Filistin Yönetimi'ne altı taksitte 60 milyon dolar tutarında yardım göndereceklerini söyledi . Yardım, İsrail'in mali kısıtlamalarına rağmen Filistin Yönetimi'nin ödeme gücünü koruması ve iki devletli çözüm için çabaları sürdürmesi için bir araç olarak görülüyor.[470]

Katar Başbakanı, 9 Ağustos 2025'te, savaşın sona ermesi karşılığında, ölü veya diri tüm rehinelerin iadesi için olası bir anlaşma konusunda ABD Temsilcisi Steve Witkoff ile bir araya geldi. Toplantı, Mısır-Katar ortak önerisini "uygulanabilir" hale getirmeyi amaçlıyor.[471] Mossad'ın Başkanı, müzakereler için 14 Ağustos'ta Katar'a gitti. Katar ve Mısır'ın yanı sıra Türkiye de savaşı sona erdirmek için müzakerelerde yer alıyor.[472]

Eylül 2025 barış planı

[değiştir | kaynağı değiştir]

29 Eylül 2025’te Trump tarafından açıklanan 21 maddelik barış planı, Gazze Savaşı’nı sona erdirmeyi ve bölgeye istikrar getirmeyi amaçlamaktadır. Plan; Hamas’ın silahsızlandırılmasını, geçici bir teknokrat yönetim kurulmasını, İsrail’in kademeli çekilmesini ve Filistin’in olası devletleşme sürecini öngörmektedir. Türkiye, Fransa, Mısır ve BAE gibi ülkeler planı temkinli bir iyimserlikle karşılamıştır. Ancak planın başarısı Hamas’ın kabulüne ve taraflar arasındaki güvenin sağlanmasına bağlıdır.[473][474][473] İsrail kabinesi 9 Ekim 2025'te ateşkesi onayladı.[475]

Savaşın yayılması

[değiştir | kaynağı değiştir]
Batı Şeria savaş bölgesi
  İsrail kontrolü altındaki Batı Şeria (C Bölgesi)
  İsrail işgali altındaki Doğu Kudüs

Gazze savaşı sırasında, İsrail güçleri Batı Şeria'nın İsrail işgali altındaki topraklarında Filistinli topluluklara neredeyse her gün baskınlar ve hava saldırıları düzenledi ; bunlardan bazıları yerel Filistinli milislerle çatışmalara yol açtı.[476] [477] Savaştan önce bile, bölgede İsrailliler ile Filistinliler arasında şiddet tırmanıyordu.[478] Hamas'ın saldırısından sonraki ilk haftalarda İsrail, Tulkarim'da 63 Hamas üyesini tutukladı.[479] Hamas ve Filistin İslami Cihat Örgütü tarafından kullanıldığı söylenen Cenin'deki bir camiye saldırdı.[477] [480] [481] Aynı zamanda, İsrailli yerleşimcilerin saldırıları savaşın ilk ayında iki kattan fazla arttı.[482] Bu, savaş sırasında 1.500'den fazla Filistinlinin yerinden edilmesine neden olan yerleşimci şiddetindeki genel artışın bir parçasıydı.[483] [484] 28 Ağustos 2024'te İsrail, Batı Şeria'da baskınlar, hava saldırıları ve Cenin ile Tulkarim'daki giriş noktalarının bloke edilmesini içeren kapsamlı bir askeri operasyon başlattı.[485] [486] [487] 21 Ocak 2025'te İsrail, Cenin'i hedef alan ilk büyük ateşkes sonrası baskınını başlattı ve şehirde uzun vadeli bir askeri varlık sürdürmeyi planladığını duyurdu; bu da stratejide bir değişikliğe işaret ediyordu.[488]

Ek olarak, Batı Şeria'da Filistin Yönetimi ile ona karşı çıkan milis gruplar arasında çatışmalar yaşandı.[489] Filistin Yönetimi'nin bölgede kısmi idari yetkisi var ve [490] [491] bölge güvenlik için İsrail ordusuyla iş birliği yapan [490] [492] Fetih'in hakimiyeti altında bulunmakta.[493] Bu durum, Hamas ve İslami Cihad dahil milisler tarafından eleştiriliyor.[489] Milisler ile Filistin Yönetimi arasındaki çatışmalar Temmuz 2024'te tırmandı [494] ve Ekim ayında Filistin Yönetimi, İran'ın yerel milisler lehine Filistin Yönetimi'ni zayıflatma çabalarına yanıt olarak Tubas'taki milislere karşı bir saldırı başlattı.[489] [495] Aralık ayında, yerel milislerin bir şemsiye grubu olan[490] [493] Cenin Tugaylarını hedef alan ikinci bir saldırı başlattı[491]

Lübnan, Yemen, İran ve Suriye

[değiştir | kaynağı değiştir]

Gazze savaşı başladıktan kısa bir süre sonra, Direniş Ekseni'ndeki İran destekli birkaç milis, İsrail'e karşı çatışmaya katıldı. Lübnan'da Hizbullah, İsrail'in kuzeyine roket atarak, Ekim 2024'te İsrail'in güney Lübnan'ı işgaline kadar tırmanan ve Kasım ayı sonunda ateşkesle büyük ölçüde sona eren on dört aylık bir çatışmayı ateşledi. Kızıldeniz'de Yemen merkezli Husiler, Hamas'la dayanışma içinde nakliye gemilerine saldırdı ve uluslararası tepki çekti. ABD ve Birleşik Krallık tarafından Husi mevzilerine yönelik bir dizi hava saldırısı ile karşılık verdi. Bu çatışmalar, Mayıs 2025'te ABD-Husi ateşkesiyle sona erdi. Irak İslamî Direnişi liderliğindeki Irak milisleri de Irak, Suriye ve Ürdün'deki ABD üslerine saldırılar düzenledi, ancak çoğunlukla Aralık 2024'te durdu.

Kriz sırasında İran ve İsrail üç kez doğrudan karşı karşıya geldi. İki ülke Nisan ve Ekim 2024'te ve Haziran 2025'te birbirlerinin topraklarına saldırılarda bulundu; Haziran 2025'te ilan edilmemiş bir savaş başlattı. Bu çatışma, ABD'nin İran nükleer tesislerine saldırmasını içeriyordu ve İran'ı Katar'daki bir ABD üssünü hedef alarak misilleme yapmaya yöneltti.

Kasım 2024'te Hey'et-i Tahrîrü'ş-Şâm öncülüğünde ve Türkiye destekli silahlı grupların da içinde yer aldığı Suriyeli muhalif gruplar, Suriye iç savaşını yeniden alevlendiren ve 8 Aralık'ta Esed rejiminin devrilmesi ve eski Baas hükûmetinin yerine bir geçiş hükümetinin kurulmasıyla sonuçlanan bir saldırı başlattı. Aynı gün, İsrail güçleri İsrail-Suriye sınırı çevresindeki bölgeyi işgal etti. İsrail, Temmuz 2025'te Süveyda'daki Dürzi-Bedevi çatışmasında Dürziler adına Suriye'ye tekrar saldırılarda bulundu.

Yurtdışı suikastlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Aralık 2023'te Şin Bet başkanı Ronen Bar, İsrail'in Filistin toprakları dışındaki Hamas üyelerine suikast planladığını söyledikten sonra, Katar ile birlikte Hamas yöneticilerine ev sahipliği yapan iki ülkeden biri olan Türkiye'nin istihbaratı İsrail'i Türkiye'deki Hamas üyelerini hedef almaması konusunda uyardı.[496] Bunun üzerine, Gazze Savaşı süresince, Türkiye'de İsrail adına casusluk ile suçlananlara yönelik tutuklama dalgaları yaşandı. Ocak 2024'te, 33 kişi Türkiye'de yaşayan yabancı uyruklulara yönelik keşif, takip, saldırı ve kaçırma gibi farklı faaliyetler nedeniyle tutuklandı. Türk İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, "Ülkemizin milli birlik ve beraberliğine karşı casusluk faaliyetlerinde bulunulmasına asla izin vermeyeceğiz" dedi.[497] Şubat'ta, Hamas bağlantılı Filistinliler hakkında bilgi toplamakla suçlanan 7 kişi tutuklandı.[498] Mart 2024'te Mossad için çalışmakla suçlanan 7 şüpheli,[499] Nisan 2024'te 8 şüpheli tutuklandı.[500] Temmuz 2024'te 57 kişiye casusluk davası açıldı.[501]

31 Temmuz 2024'te Hamas'ın siyasi lideri İsmail Haniyeh, Mesud Pezeşkiyan'ın yemin törenine katılmak için gittiği Tahran'da suikasta uğradı. İran medyası, İsrail saldırısının sabah 2:00'de gerçekleştiğini ve Haniyeh'in kaldığı Kuzey Tahran'daki savaş gazilerinin evlerini hedef aldığını söyledi.[502] Hamas, suikastı "Siyonistlerin Haniye'nin ikametgahına yönelik hain bir baskın" olarak nitelendirdi.[503]

9 Eylül 2025'te İsrail Hava Kuvvetleri, Katar'ın başkenti Doha'daki Hamas karargâhını bombaladı ve bildirildiğine göre Halil el-Hayya, Halid Meşal, Muhammed İsmail Derviş, Musa Ebu Merzuk ve Zahir Cebarin de dahil olmak üzere Hamas geçici komitesinin üyelerini hedef aldı. [504] [505] Hamas, üst düzey liderliğinin saldırıdan sağ kurtulduğunu doğruladı, ancak el-Hayya'nın oğlu Humam, yardımcısı, üç koruması ve Katar Devlet Güvenliği mensubu bir onbaşı da dahil olmak üzere altı kişi hayatını kaybetti. [506] [507]

İsrail'e Batı desteği

[değiştir | kaynağı değiştir]
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant ile Tel Aviv, İsrail, 13 Ekim 2023

Hamas'ın saldırısından saatler sonra ABD Başkanı Joe Biden İsrail'e "kaya gibi sağlam ve sarsılmaz" destek sözü verdi. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, ABC News ile yaptığı bir röportajda Hamas'ın "büyük terör saldırısını" kınadı ve "İsrailli ortaklarımız ve müttefiklerimizle derhal temasa geçtik" dedi. Başkan Joe Biden dün erken saatlerde Başbakan Benjamin Netanyahu ile telefonda görüşerek kendisine tam desteğimizi iletti."[508][509] Time'a göre, İsrail Gazze'ye olası bir kara harekatı başlatmaya hazırlanırken, Biden yönetimi ve önde gelen Kongre üyeleri İsrail'i desteklemek için ABD'den yaklaşık 2 milyar dolarlık ek fon içeren bir yardım paketi hazırlıyor.[510] Blinken, 12 Ekim'de İsrail'e gitti ve Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ve Ürdün Kralı II. Abdullah ile yapılacak görüşmeleri de içeren bir ziyaretin parçası olarak liderlerle bir araya geldi.[511]

Almanya İsrail'e iki Heron TP insansız hava aracı gönderdi.[512][513] 15 Ekim'de ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, çeşitli savunma yetkililerine göre İsrail'e olası konuşlandırma için yaklaşık 2.000 askerin hazırlanması emrini verdi.[514]

19 Ekim'de, yabancı ülkelere silah transferlerini denetleyen büroda 11 yıldan fazla bir süre kongre ve halkla ilişkiler direktörü olarak görev yapan ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Josh Paul, ABD hükûmetinin İsrail'e silah gönderme kararını protesto etmek için istifa etti.[515]

Olay Toplam Siviller Çocuklar
Total % Total %
7 Ekim saldırıları 1,195[516] 828[516][42] 68.2% 36[517] 3.2%
İsrail'in Gazze Şeridi'ni işgali 67,173[518] ~80%[l] 18,500[522] 27%[518]
İsrail'in Batı Şeria'ya saldırıları 999[m] 212[30] 21.22%

Ekim 2025 itibariyle, Gazze Sağlık Bakanlığı ve İsrail Dışişleri Bakanlığı'na göre Gazze savaşında 70.100'den fazla kişinin (68.172 Filistinli[518][30] ve 1.983 İsrailli [n]) öldürüldüğü bildirilmiştir ; ayrıca 217 gazeteci ve medya çalışanı,[525][o] 120 akademisyen,[528] ve 224'ten fazla insani yardım çalışanı, bu sayıya UNRWA'nın 179 çalışanı da dahildir [529] Bilim insanları, öldürülen Filistinlilerin %80'inin sivil olduğunu tahmin etmektedir.[520][519][521][530] Üç bağımsız kaynaktan ölümleri doğrulayan OHCHR tarafından yapılan bir çalışma, konut binalarında veya benzeri konutlarda öldürülen Filistinlilerin %70'inin kadın ve çocuk olduğunu bulmuştur.[531][532]

Kayıpların çoğu Gazze Şeridi'nde meydana geldi. Gazze Sağlık Bakanlığı toplam kayıp sayısı, savaşın doğrudan neden olduğu ölümlerin sayısıdır. Demografik dağılım, bireysel olarak tespit edilenlerin bir alt kümesidir.[533][534] Gazze Sağlık Bakanlığı, 17 Eylül 2024'te kimlikleri doğrulanan 34.344 Filistinlinin adını, cinsiyetini ve doğum tarihini yayınladı ve tüm kayıpları tespit etmeye devam ediyor. [533] Gazze Sağlık Bakanlığı sayısı, "önlenebilir hastalıklar, yetersiz beslenme ve savaşın diğer sonuçları" nedeniyle ölenleri içermiyor. [535] Gazze Sağlık Projeksiyonları Çalışma Grubu tarafından yapılan bir analiz, hastalık ve doğum komplikasyonlarından kaynaklanan binlerce aşırı ölüm öngördü.[536]

Ocak 2025'te, Ekim 2023 ile 30 Haziran 2024 tarihleri ​​arasında Gazze savaşındaki ölümlere dair hakemli bir analiz The Lancet'te yayınlandı. Makalede, bu dönemde travmatik yaralanmalardan kaynaklanan 64.260 ölüm tahmin edilmiş ve Ekim 2024'e kadar bu sayının muhtemelen 70.000'i aşacağı, bunların %59,1'inin kadınlar, çocuklar ve yaşlılar olduğu belirtilmiştir. Gazze Sağlık Bakanlığı'nın raporunda travma kaynaklı ölümleri %41 oranında eksik saydığı sonucuna varılmış ve ayrıca bulgularının "sağlık hizmetlerinin aksaması, gıda güvensizliği ve yetersiz su ve sanitasyondan kaynaklanan travma dışı ölümleri hesaba katmadığı için Gazze'deki askeri operasyonun tam etkisini küçümsediği" belirtilmiştir. [17] Mayıs 2025 için benzer bir rakam 93.000 (77.000 ila 109.000) olacaktır ve bu da Gazze'nin savaş öncesi nüfusunun %4-5'ini temsil etmektedir.[537]

PCPSR tarafından yapılan bir anket, Gazzelilerin %60'ından fazlasının savaş başladığından beri aile üyelerini kaybettiğini gösterdi.[538][539]Yıkılan binaların enkazı altında binlerce cesedin daha olduğu düşünülüyor.[540][541] Yaralı sayısı 100.000'den fazla;[542] Gazze, dünyada kişi başına en fazla uzuv kaybı yaşayan çocuk sayısına sahip.[543]

7 Ekim'de İsrail'e düzenlenen saldırılarda 815'i sivil olmak üzere 1.195 kişi öldü.[516] The Guardian, +972 Magazine ve Local Call tarafından yapılan bir araştırma, Mayıs 2025'te gizli bir İsrail veri tabanında 8.900 Filistinli savaşçının ölü veya muhtemelen ölü olarak listelendiğini, yani o zamanki 53.000 ölü sayısının %17'sinin, eğer doğruysa ölülerin %83'ünün sivil olduğunu gösterdiğini ortaya koydu; bu oran yalnızca Srebrenica katliamında ( Bosna savaşının genelinde değil ), Mariupol kuşatmasında ve Ruanda soykırımında daha yüksekti[25]

Eylül 2025'te eski İsrail komutanı Herzi Halevi, Gazze'de 200.000'den fazla Filistinlinin öldürüldüğünü veya yaralandığını ve hukuki tavsiyelerin askeri kararları etkilemediğini söyledi.[544]

Savunma Bakanlığı'nın verilerine göre, Ekim 2023 itibarıyla İsrail'de hayatını kaybedenlerin toplam sayısı 1.152'dir. Bu rakam, görev başında hayatını kaybeden askerleri, polis personelini, Şin Bet görevlilerini ve sivil güvenlik görevlilerini ve ayrıca kaza, hastalık veya intihar sonucu hayatını kaybedenleri kapsamaktadır. Ölenlerin yaklaşık %42'sinin 21 yaşın altındaki bireyler olduğu dikkat çekicidir.[545]

Savaş, Gazze Şeridi'nde bir insani kriz başlattı[546] ve İsrail işgali, Gazze'nin savaş öncesi 2,2 milyonluk nüfusunun yaklaşık 1,9 milyonunu yerinden etti.[547] Gazze Sağlık Bakanlığı'na göre, İsrail'in Gazze Şeridi'ni işgalinin başlamasından bu yana, Temmuz 2025 itibarıyla Gazze'de 60.000'den fazla Filistinli öldürüldü.[548] [549] [550] The Lancet'te yayınlanan bir araştırma, Haziran 2024 itibarıyla Gazze'de travmatik yaralanmalardan kaynaklanan ölümlerin 64.260 olduğunu tahmin ederken, "dolaylı" ölümler de dahil edildiğinde potansiyel olarak daha büyük bir ölüm sayısına dikkat çekti.[17] [551] [552] [553] Mayıs 2025 itibarıyla, travmatik yaralanmalardan kaynaklanan ölümler için karşılaştırılabilir bir rakam 93.000 olurdu.[554] Gazze'de 146.000'den fazla Filistinli savaşta yaralandı.[550] Gazze Sağlık Bakanlığı siviller ile savaşçılar arasında ayrım yapmaz;[555] İsrail Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü, İsrail'in 17.000'den fazla militanı öldürdüğünü söylerken[556] Hamas, Nisan 2024'te savaşçılarının yüzde 20'sinden fazlasını veya yaklaşık 6.000'ini kaybetmediğini söyledi.[557] Associated Press'in Nisan 2024'e kadar Gazze Sağlık Bakanlığı verilerine ilişkin analizi, kadınların ve çocukların tespit edilen tüm ölülerin yüzde 54'ünü oluşturduğunu buldu ; bu istatistik genellikle sivil kayıpların bir vekili olarak kullanılır.[557] Uluslararası Af Örgütü ve B'Tselem gibi çeşitli insan hakları örgütleri, çeşitli soykırım çalışmaları ve uluslararası hukuk bilimcileri ve diğer uzmanlar, Gazze'de bir soykırım gerçekleştiğini söylüyor, ancak bazıları buna itiraz ediyor.[82] [558]

Gazze insani krizi, hem gıda kıtlığı hem de sağlık hizmetlerinin çöküşünü içeriyor. Savaşın başında İsrail, Gazze Şeridi'ndeki ablukasını sıkılaştırdı ve bu da yakıt, gıda, ilaç, su ve temel tıbbi malzemelerde önemli kıtlıklara yol açtı.[546] [559] Bu kuşatma, elektrik bulunabilirliğinde %90'lık bir düşüşe neden oldu, hastanelerin elektrik kaynaklarını, kanalizasyon tesislerini etkiledi ve içme suyu sağlayan tuzdan arındırma tesislerini kapattı.[560] İsrail hava saldırılarının yoğun bombardımanı, Gazze'nin altyapısına feci zararlar vererek krizi daha da derinleştirdi.[561] Mart 2025 başlarında İsrail, Gazze'ye giden tüm gıda ve yardım malzemelerini tamamen ablukaya aldı ve bu abluka, ABD merkezli tartışmalı bir kuruluş olan Gazze İnsani Yardım Vakfı'nın sınırlı dağıtımıyla ancak Mayıs ayı sonlarında sona erdi. O zamandan beri, birçok kişi gıda temin etmeye çalışırken öldürüldü veya yaralandı. Tahminler, nüfusun %100'ünün "yüksek düzeyde akut gıda güvensizliği" yaşadığını ve Temmuz 2025 itibarıyla yaklaşık %20'sinin felaket düzeyinde gıda güvensizliği yaşadığını gösteriyor.[562]

Bir grup BM uzmanına göre, Temmuz 2024 itibarıyla İsrail'in "hedefli açlık kampanyası" tüm Gazze Şeridi'ne yayılmış ve çocukların ölümüne neden olmuştur.[563] [564] [565] [566] Aynı ayda, Kuzey Gazze'de tespit edilen çocukluk çağı yetersiz beslenme vakaları Mayıs 2024'e kıyasla %300 artmıştır.[567] Eylül 2024'te, Uluslararası Mülteciler Örgütü, gıda koşullarının Mayıs ayından bu yana "kötüleştiği" konusunda uyarıda bulunarak, "Kıtlık koşullarının bir kez daha tırmanma riski hala devam ediyor." dedi.[568] Dünya Gıda Programı (WFP), Ekim 2024'te bir milyon insanın açlık riski altında olduğu konusunda uyarıda bulundu.[569] Tahminler, nüfusun %100'ünün "yüksek düzeyde akut gıda güvensizliği" yaşadığını ve Temmuz 2025 itibarıyla yaklaşık %20'sinin felaket düzeylerinde olduğunu gösteriyor.[570] BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, İsrail'in yardım girişine getirdiği kısıtlamaların açlığı bir savaş silahı olarak kullanabileceğini ve bunun da bir savaş suçu teşkil edeceğini belirtti.[571] [572] Bağımsız Uluslararası Soruşturma Komisyonu da İsrail'in açlığı bir savaş yöntemi olarak kullandığını tespit etti.[573]

Ekim 2025 ateşkesinin ardından Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı (WFP), Gazze Şeridi’ne günde ortalama 560 ton gıda maddesinin girdiğini bildirdi. Ancak, altyapının büyük ölçüde tahrip olması ve birkaç önemli geçiş noktasının kapatılması nedeniyle yardımlar, kıtlıkla karşı karşıya olan kuzey bölgelere ulaşamadı. Yardım konvoylarının yalnızca küçük bir kısmı orta ve güney bölgelere erişebilirken, kuzey Gazze’ye erişim büyük ölçüde imkânsız kaldı. Birleşmiş Milletler insani yardım koordinatörü, gıda arzını istikrara kavuşturmak ve yaygın açlığı önlemek için her hafta binlerce kamyonun bölgeye girmesi gerektiği konusunda uyardı. İlgili bir açıklamada, BM Kadın Birimi (UN Women), Gazze’de bir milyondan fazla kadın ve kız çocuğunun gıda güvencesizliğiyle karşı karşıya olduğunu ve yaklaşık 250.000’inin acil beslenme desteğine ihtiyaç duyduğunu tahmin etti.[574][575]

Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı (WFP) sözcüsü, Gazze Şehri’nde yardım dağıtımının henüz başlamadığını açıkladı. Bunun nedeni, Gazze Şeridi’nin kuzeyinde yer alan iki sınır kapısının -Zikim ve Aruz- hâlâ kapalı olmasıdır. Sözcüye göre, insani krizin en ağır yaşandığı bölgeler de tam olarak bu alanlardır.[576]

Savaş suçları

[değiştir | kaynağı değiştir]
Filistinliler, İsrail'in Nuseyrat mülteci kampını bombalaması sonucu hayatını kaybeden yakınlarının yasını tutuyor

UCM Savcısı Kerim Han, Hamas liderleri Yahya Sinwar, Muhammed Deif ve İsmail Haniyeh ile İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu ve dönemin Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında savaş sırasında işlendiği iddia edilen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar nedeniyle tutuklama emri çıkarma niyetini açıkladı. [577][578][579] 21 Kasım'da UCM, Netanyahu, Gallant ve Deif için tutuklama emri çıkardı.[580][581][582]

19 Haziran 2024'te, BM İşgal Altındaki Filistin Toprakları Bağımsız Uluslararası Soruşturma Komisyonu, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi'ne 7 Ekim - 31 Aralık 2023 tarihleri ​​arasındaki savaşı kapsayan ayrıntılı bir rapor sundu ve hem Hamas'ın hem de İsrail'in savaş suçları işlediğini ve İsrail'in eylemlerinin aynı zamanda insanlığa karşı suçlar teşkil ettiğini teyit etti.[583] Komisyon, ikinci bir raporda, İsrail'in Gazze'nin sağlık sistemini yok etme politikası yürüttüğünü tespit etti.[584][585]

Haziran raporunda Hamas'ın askeri kanadı ve diğer altı Filistinli silahlı grubun sivillere karşı kasıtlı saldırılar düzenleme, cinayet veya kasten öldürme, işkence, insanlık dışı veya zalimce muamele, mülkü tahrip etme veya ele geçirme, kişisel onur kırıcı davranışlar ve çocuklar da dahil olmak üzere rehin alma gibi savaş suçlarından sorumlu olduğu tespit edildi.[586][587] Gazze'deki operasyonlarla ilgili olarak komisyon, İsrail yetkililerinin savaş yöntemi olarak aç bırakma, cinayet veya kasten öldürme, sivillere ve sivil nesnelere kasıtlı saldırılar düzenleme, zorla nakil, cinsel şiddet, işkence ve insanlık dışı veya zalimce muamele, keyfi gözaltı ve kişisel onur kırıcı davranışlar gibi savaş suçlarından sorumlu olduğu sonucuna vardı. Ayrıca İsrail'in Filistinlileri yok etmek ve Filistinli erkek ve erkek çocuklarını hedef alan toplumsal cinsiyet temelli zulüm de dahil olmak üzere insanlığa karşı çok sayıda suç işlediği tespit edildi.[588][589][590] Komisyon, Filistin'deki Uluslararası Ceza Mahkemesi soruşturmasının bir parçası olarak İsrail ve Hamas tarafından işlenen suçlarla ilgili olarak ICC'ye 7.000 adet delil sunduklarını söyledi[591]

Gazze savaşında hayatını kaybeden Filistinli sağlık çalışanlarının fotoğrafları, 25 Kasım 2023

Ekim 2024'te yayınlanan bir başka raporda, komisyon İsrail'i "sağlık personeli ve tesislerine yönelik amansız ve kasıtlı saldırılarla savaş suçları ve insanlığa karşı imha suçu işlemekle" suçladı ve İsrail Savunma Kuvvetleri'ni (İsrail) sağlık personelini kasten öldürüp işkence etmekle, tıbbi araçları hedef almakla ve hastaların Gazze'den ayrılmasını engellemekle suçladı. Rapor ayrıca, Filistinlilerin İsrail askeri kamplarında ve tesislerinde gözaltında tutulmasını da ele alarak, çoğu keyfi olarak gözaltına alınan binlerce çocuk ve yetişkin tutuklunun fiziksel ve psikolojik şiddet, tecavüz ve diğer cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddet biçimleri de dahil olmak üzere yaygın istismara ve işkenceye varan koşullara maruz kaldığını tespit etti ve bu tür istismar veya ihmalden kaynaklanan ölümlerin savaş suçu ve yaşam hakkı ihlali teşkil ettiğini vurguladı. İsrail, "İsrail karşıtı" bir önyargıya sahip olduğunu ileri sürerek soruşturmaya işbirliği yapmayı reddetti. [585][592]

13 Mart 2025'te, BM İşgal Altındaki Filistin Toprakları Bağımsız Uluslararası Soruşturma Komisyonu, İsrail'in Gazze'deki kadın sağlık tesislerine yönelik saldırılarının soykırım niteliğinde olduğunu ve "Gazze'deki Filistinlilerin bir grup olarak üreme kapasitelerini kısmen yok ettiğini" belirten bir rapor yayınladı.[593] srail Başbakanı Binyamin Netanyahu, raporu "yanlış ve saçma" olarak kınadı ve BM İnsan Hakları Konseyi'ni İsrail karşıtı ve Yahudi karşıtı olmakla suçladı.[594]

16 Eylül 2025'te, BM İşgal Altındaki Filistin Toprakları Soruşturma Komisyonu, İsrail'in Gazze'deki Filistinlilere karşı soykırım işlediği ve Benjamin Netanyahu, Yoav Gallant ve Isaac Herzog da dahil olmak üzere üst düzey İsrailli yetkililerin bu eylemleri kışkırttığı sonucuna vardı. Raporda, 1948 Soykırım Sözleşmesi'nde tanımlandığı gibi, beş soykırım eyleminden dördünün işlendiği belirtildi. İsrail, raporu çarpıtılmış ve yanlış olduğu gerekçesiyle reddetti ve Komisyon'un lağvedilmesi çağrısında bulundu.[595][596]

Filistin ve İsrail

[değiştir | kaynağı değiştir]

Başlangıçta Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Filistin halkının "yerleşimcilerin ve işgalci birliklerinin terörüne" karşı kendini savunma hakkını savundu[597] ve İsrail'in Kuzey Gazze sakinlerine tahliye emri vermesini kınadı ve bunu "ikinci Nekbe" olarak nitelendirdi.[598] Daha sonra Abbas, her iki tarafta da sivillerin öldürülmesini reddetti ve Filistin Kurtuluş Örgütü'nün Filistin halkının tek temsilcisi olduğunu söyledi.[599] Filistin Politika ve Anket Araştırmaları Merkezi tarafından Aralık 2023'te yapılan bir anket, katılımcıların %72'sinin (Gazzelilerin %52'si ve Batı Şeria sakinlerinin %85'i) 7 Ekim saldırılarını onayladığını ortaya koydu.[600] 2024'te yapılan bir takip anketi, katılımcıların üçte ikisinin saldırıları onaylamaya devam ettiğini ortaya koydu.[601]

Ekim ayında İsrail Knesset'i, Ulusal Birlik bakanları ekleyerek ve hükümeti değiştirerek bir savaş kabinesi onayladı ; Benjamin Netanyahu ve Benny Gantz, savaş dışı mevzuatı dondurarak askeri yetkiye sahip bir savaş kabinesi kurdu. Savaş boyunca İsrail'de çok sayıda protesto düzenlendi. Eylül 2025 itibarıyla Tel Aviv ve İsrail'in diğer bölgelerinde haftalık protestolar düzenlendi ve binlerce protestocu savaşın sona ermesini ve rehinelerin serbest bırakılması için bir anlaşma yapılmasını talep etti..[602] İsrail toplumunda Gazze'deki askeri operasyonlara geniş bir destek vardı.[603][604] İsrail Demokrasi Enstitüsü tarafından Aralık 2023'te yürütülen bir kamuoyu yoklaması, Yahudi İsraillilerin %87'sinin Gazze'deki savaşı desteklediğini ortaya koydu.[605] İsrail Demokrasi Enstitüsü'nün Şubat 2024 başlarında 510 İsrail vatandaşı üzerinde yaptığı bir başka ankette, katılımcıların %68'i tüm uluslararası yardımların Gazze'ye girmesinin engellenmesini destekledi.[606] Penn State Üniversitesi tarafından Mart 2025'te 1.005 İsrailli Yahudi'den oluşan temsili bir örneklem üzerinde yürütülen bir anket, katılımcıların %82'sinin Gazze sakinlerinin zorla sınır dışı edilmesini desteklediğini ortaya koydu. Ayrıca, %47'si şu soruya olumlu yanıt verdi: "Düşman bir şehri fethederken, İsrail, Eriha'yı fetheden Yeşu önderliğindeki İsrailliler gibi davranmalı mı, yani tüm sakinlerini öldürmeli mi?""[607][608]

Savaş sırasında önemli jeopolitik bölünmeler ortaya çıktı. İsrail'in geleneksel Batılı müttefikleri ABD, Birleşik Krallık ve Almanya İsrail'e diplomatik destek ve silah sağladı. [609] [610] [611] [612]

Buna karşılık, İslam dünyası ve Küresel Güney'in büyük bir kısmı, İsrail ve müttefiklerinin eylemlerini kınadı, "Batı'nın ahlaki otoritesini" eleştirdi ve insan hakları konusunda çifte standart uyguladığını iddia etti.[609][613] Onlara göre çifte standart, Rusya'nın Ukrayna topraklarını işgal etmesini kınarken, İsrail'in Filistin topraklarını işgalinin arkasında kararlılıkla durmaktır.[614]

ABD ve Almanya, İsrail'e önemli miktarda askeri ve tıbbi yardım sağladı.[611][615][616] Eylül 2024'te İngiltere, uluslararası hukuku ihlal etmek için kullanılabilecekleri "açık bir risk" olduğu için İsrail'e bazı askeri ihracatları askıya aldı..[617]

Helsinki'de Filistin yanlısı gösteri, 28 Ekim 2023

İsrail hükümetinin tepkisi uluslararası protestoları, tutuklamaları ve tacizleri tetikledi. [618]

21 Eylül 2025'te Birleşik Krallık, Avustralya, Kanada ve Portekiz Filistin devletini resmen tanıdı.[619] Fransa, Lüksemburg, Monako, Malta ve diğerleri de ertesi gün bunu yaptı.[620]

Yabancıların tahliyesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Brezilya hava kuvvetlerine ait bir nakliye uçağı kullanarak vatandaşları kurtarma operasyonu başlattığını duyurdu.[621] Polonya, 200 vatandaşını Ben-Gurion havaalanından tahliye etmek için iki C-130 nakliye uçağı konuşlandıracağını duyurdu.[622] Macaristan 9 Ekim'de iki uçakla 215 vatandaşını İsrail'den tahliye ederken, Romanya aynı gün iki TAROM uçağı ve iki özel uçakla iki hacı kafilesi dahil 245 vatandaşını tahliye etti.[623] Avustralya da geri dönüş uçuşlarını duyurdu.[624] İsrail'deki 300 Nijeryalı hacı, hava yoluyla evlerine gönderilmeden önce Ürdün'e kaçtı.[625]

12 Ekim'de Birleşik Krallık İsrail'deki vatandaşları için uçuşlar ayarladı; ilk uçak o gün Ben Gurion Havaalanı'ndan kalktı. Hükûmet daha önce yaptığı açıklamada, mevcut ticari uçuşlar nedeniyle vatandaşlarını tahliye etmeyeceğini söylemişti. Ancak uçuşlar ticariydi.[626] Nepal, İsrail'de eğitim gören en az 254 vatandaşını tahliye etmek için bir uçuş düzenledi.[627][628] Hindistan vatandaşlarını İsrail'den tahliye etmek için Ajay Operasyonu başlattı.[629] Ukrayna, 18 Ekim itibarıyla yaklaşık 450 vatandaşının İsrail'den tahliyesini sağladı ve yakın gelecekte ilave tahliye uçuşları planlanıyor.[630]

Daniel Byman ve Alexander Palmer'a göre saldırı, Filistin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) gerilemesini ve Hamas'ın Filistin siyasetinde bir güç merkezi olarak yükselişini gözler önüne serdi. Statükonun devam etmesi halinde FKÖ'nün daha da gerileyeceğini öngördüler.[631] Laith Alajlouni, Hamas saldırısının ilk etkisinin Hamas ve FKÖ'yü birleştirmek olduğunu yazdı.[632]

İsrail'in Channel 12 televizyonunun baş siyasi yorumcusu Amit Segal, çatışmanın Benjamin Netanyahu'nun başbakan olarak hayatta kalmasını sınayacağını, geçmiş savaşların seleflerinden bazılarının hükümetlerini devirdiğini belirterek söyledi.[633]

The Times of Israel gazetesinin bir analizinde, "Hamas, dünyanın gözlerini sert bir şekilde Filistinlilere çevirdi ve İsrail ile Suudi Arabistan arasında ABD'nin arabuluculuğunda imzalanan çığır açıcı bir anlaşmanın sağlanması yönündeki ivmeye ağır bir darbe vurdu" diye yazıyordu."[634] AAndreas Kluth, Bloomberg News köşesinde Hamas'ın "Biden'ın Orta Doğu'yu yeniden inşa etme anlaşmasını yaktığını" belirterek, Suudi Arabistan, İsrail ve ABD arasında görüşülen anlaşmanın Filistinlileri ortada bırakacağını ve bu nedenle grubun "her şeyi havaya uçurmaya" karar verdiğini savundu. Gazze'den bakıldığında, Netanyahu'nun koalisyon ortaklarının iki devletli çözüme karşı çıktığı göz önüne alındığında, işlerin daha da kötüye gideceğini de sözlerine ekledi. Netanyahu, İsrail'i bir apartheid devletine dönüştürme pahasına bile olsa Batı Şeria'nın tamamını ilhak etmeyi tercih edeceklerini öne sürdü.[635]

İsrail Merkez Bankası, 2025 yılına kadar savaşın ülkeye 67 milyar ABD dolarına mal olacağını, ABD'nin şu ana kadar askeri yardım için ayırdığı  22,76 milyar doların bir parçası olan 14,5 milyar ABD doları tutarındaki yardım paketine rağmen tahmin ediyor.[636][p]

İsrail Merkez Bankası, 9 Kasım 2023 gibi erken bir tarihte, savaşın neden olduğu işgücü arzındaki düşüşün İsrail ekonomisine  haftada 600 milyon dolara veya haftalık GSYİH'nin %6'sına mal olduğunu bildirdi. Banka ayrıca, tahminin Filistinli ve yabancı işçilerin yokluğundan kaynaklanan hasarı içermediğini belirtti.[638] 2023'ün son çeyreğinde, İsrail ekonomisi inşaat sektöründeki işgücü sıkıntısı ve 300.000 yedek askerin seferber edilmesi nedeniyle çeyrekten çeyreğe %5,2 küçüldü.[639] İsrail hala %2'lik bir ekonomik büyüme görse de, bu savaştan önceki yıldaki %6,5'lik büyümeden düşüktü. Tüketici harcamaları %27, ithalat %42 ve ihracat %18 azaldı.

İsrail'in ileri teknoloji fabrikaları, Aralık 2023'te Çin'den elektronik ithalata ilişkin son bürokratik engellerin daha yüksek ithalat maliyetlerine ve gecikmiş teslimat sürelerine yol açtığını bildirdi.[640] İsrailli yetkililer ayrıca, İsrail'in inşaat ve tarım sektörlerindeki işçi kıtlığı nedeniyle Çin'in savaş sırasında ülkelerine işçi göndermeyi reddettiğini bildirdi.[641] Çin'in eylemleri fiili bir yaptırım olarak tanımlandı[642][640]

3.500 üyeli Hindistan Su Taşımacılığı İşçileri Federasyonu, İsrail'e silah taşıyan sevkiyatları yapmayı reddedeceğini söyledi.[643]Bu açıklama, bir Hint şirketinin Gazze'deki savaş nedeniyle İsrail polis üniforması üretimini durdurmasından birkaç ay sonra geldi.[644]

7 Ekim saldırısının ardından tarım sektöründe çalışan yaklaşık 9.855 Taylandlı işçi, inşaat sektöründe çalışan 4.331 işçi ve hemşirelik sektöründe çalışan 2.997 işçi İsrail'den ayrıldı. Ayrıca, 85.000 Filistinli işçinin İsrail'e girişinin engellenmesi, yaklaşık 100.000 yabancı ve Filistinli işçi açığına yol açtı.[645]

Gazze'nin yeniden inşasının iklim etkisi açısından karbon maliyetinin 135 ülkenin yıllık sera gazı emisyonlarını aşacağı hesaplandı.[646]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ The combined forces of Hamas and Palestinian Islamic Jihad add up to 37,000.[6][7]Şablon:FvŞablon:Update needed Estimates for Hamas alone are highly variable, from 20,000 to 40,000.[8][9]
  2. ^ Including 169,500 active personnel[10] and 360,000 reservists[11]
  3. ^ Casualty count includes both militants and civilians. For further information see Casualties of the Gaza war § Civilian to combatant ratio.
  4. ^ As of October 2025.[15][16][17] Per the Gaza Health Ministry the number of those recorded killed is 68,159.[12][c][18] The number of killed identified is 60,199.[19][20](Hırvatça) Israeli estimates of 38,000+ Palestinians killed, including more than 22,000 (later marked down to 8,000)[21] militants[22] and probably almost 16,000 civilians (as of May 2024)[23] are widely criticised as inaccurate, and no evidence has been presented for the claims of militants having been killed.[24] Internal Israeli data suggests 83% of those killed were civilians.[25]
  5. ^ In addition to direct deaths, armed conflicts result in indirect deaths "attributable to the conflict". Mortality due to indirect deaths could be due to a variety of causes, such as infectious diseases.[26] Indirect deaths range from three to fifteen times the number of direct deaths in recent conflicts.[27]
  6. ^ Based in Israel proper (1967 borders)
  7. ^ Total is derived from taking the current number of killed in Gaza, West Bank, Lebanon, Iran, and Syria, and of militants killed inside Israel.
  8. ^ Including:
  9. ^ Including:[72][73][74][75][76][77] The higher figure for IDF soldier deaths includes soldiers who died since the start of the war, but not necessarily as a result of it, while the lower figure includes only those listed by the IDF as killed in the war. Both figures include deaths in areas other than the Gaza Strip, including Israel proper, the West Bank, Golan and Lebanon.
  10. ^ As of 22 January 2024.[78] Including 6,333 soldiers (as of 19 October 2025).[74]
  11. ^ Ayrıca Hamas-İsrail Savaşı, Aksa Tufanı Savaşı ve Demir Kılıçlar Operasyonu olarak da adlandırılır.
  12. ^ Sources:[519][520][521]
  13. ^ From 7 October 2023 to 2 October 2025.[30]
  14. ^ Including:
    • 1022 civilians killed
  15. ^ Casualty by nationality[526][527]
    181–184 Palestinian
    2–4 Israeli
    6–9 Lebanese
    0–1 Syrian
  16. ^ A conservative estimate for US funding for Israel's military operations and related US operations in the area sets the figure for the fiscal year between 7 October and 30 September at $22.76 billion.[637]
  1. ^ Khoury, Elias. "Why has America risked it all in Gaza?". Al Jazeera (İngilizce). 4 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2024. 
  2. ^ a b "Gaza war: Where does Israel get its weapons?". BBC News (İngilizce). 5 Nisan 2024. 5 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2024. 
  3. ^ "US says it helped Israel shoot down Iran missiles". BBC. 1 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2024. 
  4. ^ "UK forces involved in response to Iran attacks on Israel". BBC. 1 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2024. 
  5. ^ "France helps down Iran missiles, Germany sees risk of region ablaze". Reuters. 2 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2024. 
  6. ^ Abraham, Yuval (3 April 2024). "'Lavender': The AI machine directing Israel's bombing spree in Gaza". +972 Magazine (İngilizce). Erişim tarihi: 12 June 2024. as many as 37,000 Palestinians as suspected militants 
  7. ^ "How Israel is using 'Lavender' and 'Daddy' to identify 37,000 Hamas operatives". The Economic Times. 9 April 2024. Erişim tarihi: 12 June 2024. The "Lavender" system is designed to identify individuals suspected of being part of Hamas and Palestinian Islamic Jihad (PIJ), even targeting those with lower ranks for potential aerial bombardments. In the initial stages of the conflict, the military heavily relied on Lavender, leading to the system labeling up to 37,000 Palestinians as militants, along with their residences, for potential airstrikes. 
  8. ^ Gaza Strip"The World Factbook". Central Intelligence Agency. 22 May 2024. Erişim tarihi: 8 June 2024. 
  9. ^ "How Hamas secretly built a 'mini-army' to fight Israel". Reuters. 13 October 2023. 13 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 October 2023. 
  10. ^ International Institute for Strategic Studies (25 February 2021). "The Military Balance 2021". London: Routledge. s. 344. ISBN 978-1-03-201227-8. 21 January 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 October 2023. 
  11. ^ "Israel's massive mobilization of 360,000 reservists upends lives". The Washington Post. 10 October 2023. 30 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 October 2023. 
  12. ^ a b c "Gaza conflict death toll rises to 68159: health ministry". Dawn. 
  13. ^ "Israel prepares to move Palestinians to southern Gaza as Israelis urge mass protest over war". Associated Press (İngilizce). 16 August 2025. 16 August 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 August 2025. 
  14. ^ "9500 people still missing in Gaza: civil defense". Xinhua. 11 October 2025. 
  15. ^ "Gaza death toll rises close to 62,000 as missing added". Al Jazeera. 3 February 2025. Erişim tarihi: 22 May 2025. 
  16. ^ "Gaza death toll exceeds 47,500 as more bodies found under rubble". Anadolu Agency. 3 February 2025. 
  17. ^ a b c d Jamaluddine, Zeina; Abukmail, Hanan; Aly, Sarah; Campbell, Oona M. R.; Checchi, Francesco (9 Ocak 2025). "Traumatic injury mortality in the Gaza Strip from Oct 7, 2023, to June 30, 2024: a capture–recapture analysis". The Lancet. Elsevier. 405 (10477): 469-477. doi:10.1016/S0140-6736(24)02678-3Özgürce erişilebilir. PMID 39799952.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Lancet2025" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  18. ^ a b "Israel–Gaza war in maps and charts: Live tracker". Al Jazeera. 9 October 2023. 
  19. ^ "List of identified victims, as published by the Palestinian MoH in Gaza". Airwars. 4 August 2025. Erişim tarihi: 3 October 2025. 
  20. ^ "Hostilities in the Gaza Strip and Israel – reported impact". UN OCHA. 29 May 2024. Erişim tarihi: 30 May 2024. 
  21. ^ "'We didn't understand the goals of the war': Israel's inflated Hamas death toll shows lack of strategy in Gaza". The Guardian. 22 August 2025. 
  22. ^ "IDF denies report claiming that its own database found that vast majority of Gaza dead were civilians". The Times of Israel. 21 August 2025. Erişim tarihi: 25 September 2025. In January, the military said 20,000 terror operatives had been killed, and yesterday it updated that number to over 22,000. In May, IDF officials said that the combatant-to-civilian deaths ratio has remained relatively the same throughout the war, with two to three civilians killed for every dead Hamas terror operative. 
  23. ^ "Israel's Netanyahu says militants make up about half of Gaza deaths". CBS News. AFP. 14 May 2024. Erişim tarihi: 3 October 2025. "Fourteen thousand have been killed, combatants, and probably around 16,000 civilians have been killed," he said. 
  24. ^
  25. ^ a b Graham-Harrison, Emma; Abraham, Yuval (21 August 2025). "Revealed: Israeli military's own data indicates civilian death rate of 83% in Gaza war". The Guardian. Erişim tarihi: 22 August 2025. 
  26. ^ Garry, S.; Checchi, F. (2020). "Armed conflict and public health: Into the 21st century". Journal of Public Health. 42 (3). ss. e287–e298. doi:10.1093/pubmed/fdz095. PMID 31822891. 
  27. ^ Geneva Declaration Secretariat (2008). "Global Burden of Armed Violence" (PDF). Geneva Declaration Secretariat. s. 4. The ratio of people killed in war to those dying indirectly because of a conflict is explored in the chapter on indirect deaths (INDIRECT CONFLICT DEATHS). Studies show that between three and 15 times as many people die indirectly for every person who dies violently. 
  28. ^
    • Aldabbour, Belal; Barakat, Yousef; Elamassie, Samah; Hmeid, Fatima; Dughmoush, Manar; Al-Rantisi, Maha; Abu-Helal, Doaa; Barakat, Lina; Bader, Diana; Kwaik, Afnan (2025-06-24). "War and chronic illness: a health center-based study of Palestinians with non-communicable diseases in Gaza". Conflict and Health. 19 (1). doi:10.1186/s13031-025-00679-9 $2. ISSN 1752-1505. PMC 12186419 $2. PMID 40556013. 
    • Khatib, Rasha; McKee, Martin; Yusuf, Salim (2024). "Counting the dead in Gaza: difficult but essential". The Lancet. 404 (10449). Elsevier BV. ss. 237–238. doi:10.1016/s0140-6736(24)01169-3. ISSN 0140-6736. PMID 38976995. In recent conflicts, such indirect deaths range from three to 15 times the number of direct deaths. Applying a conservative estimate of four indirect deaths per one direct death to the 37,396 deaths reported, it is not implausible to estimate that up to 186,000 or even more deaths could be attributable to the current conflict in Gaza. Using the 2022 Gaza Strip population estimate of 2,375,259, this would translate to 7.9% of the total population in the Gaza Strip. 
    • Sridhar, Devi (5 September 2024). "Scientists are closing in on the true, horrifying scale of death and disease in Gaza". The Guardian. Erişim tarihi: 12 November 2024. 
    • For overview about death numbers, see: Bloxham, Donald (2025). "The 7 October Atrocities and the Annihilation of Gaza: Causes and Responsibilities". Journal of Genocide Research. ss. 23–24. doi:10.1080/14623528.2025.2483546. A study of traumatic injury deaths in Gaza in The Lancet using multiple data sources and capture-recapture analysis suggested that the MoH's methods, far from producing an exaggerated number, actually under-estimated the death toll by around 41 percent. ... When considering the total 'excess mortality,' we need to add the Palestinians who have died because of the blockade in combination with the IDF's destruction of health and sanitation and food infrastructure. As public health experts noted, in many wars, 'most deaths' are 'due to the indirect [sic] impacts of war: malnutrition, communicable disease, exacerbations of noncommunicable disease, [and] maternal and infant disorders.' 'Indirect' would be the wrong word for this conflict given the nature of Israeli policies, including the systematic obstruction of supplies into Gaza. 
  29. ^ "More than 12,000 Palestinians taken prisoner by Israel from Gaza: Monitor". Al Jazeera. 30 May 2025. 
  30. ^ a b c d "UNRWA Situation Report #191 on the Humanitarian Crisis in the Gaza Strip and the West Bank, including East Jerusalem". UNRWA. 7 October 2025. Erişim tarihi: 9 October 2025. According to OCHA, between 7 October 2023 and 2 October 2025, 999 Palestinians – among them at least 212 children – were killed in the occupied West Bank, including East Jerusalem. Of those, 193 Palestinians, including at least 39 children, were killed since the beginning of this year alone 
  31. ^ "הבקשה של פיקוד הדרום בלילה שלפני הטבח - והסירוב | פרסום ראשון". N12. 26 February 2024. 26 February 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  32. ^ Fabian, Emanuel; Pacchiani, Gianluca (1 November 2023). "IDF estimates 3,000 Hamas terrorists invaded Israel in Oct. 7 onslaught". The Times of Israel. 1 November 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 November 2023. 
  33. ^ "Twelve Days Under Fire: A Comprehensive Report on the Iran-Israel War". HRANA. 28 June 2025. Erişim tarihi: 6 August 2025. 
  34. ^ "What we know about the US strikes in Iraq and Syria". CNN. 3 February 2024. Erişim tarihi: 8 September 2025. 
  35. ^ "Death toll rises in Israel's war on Lebanon". Al Jazeera. 4 December 2024. Israeli attacks on Lebanon have killed 4,047 people and wounded 16,638 others, Lebanese Health Minister Firass Abiad said in a televised address. 
  36. ^ Federica Marsi; Brian Osgood; Ali Harb (9 September 2025). "Hamas leadership survived Israeli assassination bid in Qatar, official says". Al Jazeera English. 
  37. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; NYT20250909 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  38. ^ "Death toll update: Three civilians including woman and her son killed in Israeli airstrikes on the vicinity of Aleppo international airport". Syrian Observatory for Human Rights. 31 December 2023. 14 January 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 December 2023. 
  39. ^ "Including child and Syrian Red Crescent volunteer: Israeli str-ikes on crossings between Syria and Lebanon leave seven persons de-ad". Syrian Observatory for Human Rights. 27 November 2024. Erişim tarihi: 27 November 2024. 
  40. ^ "Yemen's Huthis hold funeral for PM killed in Israeli strike". Radio France International. 1 September 2025. Erişim tarihi: 1 September 2025. 
  41. ^ a b c "New Tally Puts Oct 7 Attack Death Toll In Israel At 1,189". Barron's. Agence France-Presse. 28 May 2024. 2024-09-23 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  42. ^ a b c d Fabian, Emanuel; Spiro, Amy (2024-08-06). "Final unaccounted for October 7 victim died in onslaught, IDF confirms". The Times of Israel. 2024-09-21 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2024-09-24. 
  43. ^ a b "Report of the Independent International Commission of Inquiry on the Occupied Palestinian Territory, including East Jerusalem, and Israel - Advance unedited version (A/HRC/56/26)". Question of Palestine. 27 May 2024. ISF had likely applied the Hannibal Directive, resulting in the killing of up to 14 Israeli civilians. 
  44. ^ a b c Bisset, Victoria; Ledur, Júlia; Shapiro, Leslie (5 March 2025). "Monitoring the status of hostages still in Gaza after Hamas's attack". The Washington Post. 
  45. ^ a b "Hamas hostages: Stories of the people taken from Israel". BBC. 27 February 2025. 
  46. ^ a b "צה"ל חילץ את גופותיהם של סמל רון שרמן ורב"ט ניק בייזר מעזה". KAN. 15 December 2023. 15 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  47. ^ a b "IDF recovers bodies of Hamas hostages Eden Zakaria and Ziv Dado". i24NEWS. 13 December 2023. 12 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  48. ^ a b c "Bodies of Israeli hostages were retrieved from Gaza tunnel, military says". Yahoo News (İngilizce). Reuters. 2024-07-25. 2024-09-19 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2024-09-24. 
  49. ^ a b c Fabian, Emanuel (1 September 2024). "Bodies of 6 hostages, murdered by Hamas just days ago, found in Rafah – IDF". The Times of Israel. 2024-09-19 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 September 2024. 
  50. ^ a b "Woman, 75, critically injured in November Hezbollah rocket attack, dies of wounds". The Times of Israel (İngilizce). 2025-01-12. 2025-01-13 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-01-12. 
  51. ^ a b "Two Israeli embassy staff shot dead outside Jewish museum in Washington DC". BBC. 22 May 2025. 
  52. ^ a b c d "Data on casualties". United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs – occupied Palestinian territory (OCHAoPt). 12 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 October 2023. 
  53. ^ a b Hasson, Nir (30 November 2023). "Israeli Soldiers Who Killed Jerusalem Terrorists Shoot Dead Civilian". Haaretz. 2023-12-01 tarihinde kaynağındanÜcretli abonelik gerekli arşivlendi. Erişim tarihi: 1 December 2023. 
  54. ^ a b "'It's not the damage, it's the terror': Israeli settlers run riot after ceasefire deal". The Guardian. 23 January 2025. 
  55. ^ a b Friedson, Yael (25 January 2024). "East Jerusalem Resident Dies of Wounds Sustained in West Bank Attack Earlier in January". Haaretz. 2024-01-25 tarihinde kaynağındanÜcretli abonelik gerekli arşivlendi. Erişim tarihi: 25 July 2024. 
  56. ^ a b Davies, Maia (1 October 2024). "Seven killed in shooting and knife attack in Tel Aviv". BBC News. 
  57. ^ a b "Man shot dead in terror shooting in north; attacker killed". The Times of Israel. 23 March 2025. 25 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  58. ^ a b "35-year-old man dies of injuries day after Hadera terror stabbing". The Times of Israel. 10 October 2024. 4 November 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  59. ^ One dead, dozens injured after truck hits Israel bus stop
  60. ^ a b "83-year-old woman killed in Herzliya terror stabbing; attacker is ex-Shin Bet informant". The Times of Israel. 27 December 2024. 27 December 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  61. ^ a b Summers, Charlie (3 March 2025). "Man stabbed to death in suspected terror attack at Haifa bus terminal". The Times of Israel. 3 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  62. ^ a b "Israeli contractor, working under Israeli Defense Ministry, killed in Gaza". Haaretz. 29 May 2025. 
  63. ^ a b Fabian, Emanuel (15 May 2024). "Defense Ministry contractor succumbs to wounds sustained in southern Gaza mortar attack". The Times of Israel. 15 May 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  64. ^ a b "Israeli contractor mistakenly killed by IDF troops in Gaza, army says". The Times of Israel. 28 January 2025. 28 January 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  65. ^ a b Michaelis, Tamar (2024-09-08). "Three Israeli civilians shot dead at Allenby Crossing between West Bank and Jordan". CNN. 
  66. ^ a b Avni, Idan (2 October 2024). "tragdia beafula: nisim zarka nifter bemamad bemehalech mitkafat hatilim me'iran" טרגדיה בעפולה: ניסים זרקה נפטר בממ״ד במהלך מתקפת הטילים מאיראן [Tragedy in Afula: Nissim Zarka died in the MMD during the missile attack from Iran]. Israel Hayom (İbranice). Erişim tarihi: 9 October 2024. 
  67. ^ a b "Woman critically hurt in Iranian missile attack dies from wounds". The Times of Israel. 14 June 2025. 22 August 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  68. ^ a b "MDA spokesperson says one killed, 19 hurt in direct Iran missile impact". The Times of Israel. 14 June 2025. 14 June 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  69. ^ a b "Death toll from Iranian strikes on Israel rises to three". CNN. June 14, 2025. Erişim tarihi: June 14, 2025. 
  70. ^ a b "Drone explodes in central Tel Aviv, killing man and wounding several others". The Times of Israel. 19 July 2024. 19 July 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  71. ^ a b "Man faints, dies, following siren in central Israel". Israel National News. 21 December 2024. 
  72. ^ a b Fabian, Emanuel (8 October 2023). "Authorities name 715 soldiers, 66 police officers killed in Gaza war". The Times of Israel. 8 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 May 2024. 
  73. ^ a b "851 חללי המלחמה ששמותיהם הותרו לפרסום". 
  74. ^ a b c "Swords of Iron: IDF Casualties". Israeli government. 6 April 2025. Erişim tarihi: 6 April 2025. 
  75. ^ a b "IDF suicide rate rises amid ongoing war and mass reservist call-ups". The Times of Israel. 2 January 2025. 4 January 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  76. ^ a b "Amid multi-front war: IDF sees 891 soldiers killed, 38 suicides over 2 years". The Jerusalem Post. 2 January 2025. 
  77. ^ "Tiberias Municipality: Cpt. Yosef Haim Ashraf found dead". Israel National News. 14 August 2025. 
  78. ^ Benson, Pesach (22 January 2024). "13,572 Israelis injured since Oct. 7". Jewish News Syndicate. Erişim tarihi: 24 May 2024. 
  79. ^ Bloxham, Donald (3 Nisan 2025). "The 7 October Atrocities and the Annihilation of Gaza: Causes and Responsibilities". Journal of Genocide Research (Forum: Israel-Palestine: Atrocity Crimes and the Crisis of Holocaust and Genocide Studies): 23-24. doi:10.1080/14623528.2025.2483546Özgürce erişilebilir. A study of traumatic injury deaths in Gaza in The Lancet using multiple data sources and capture-recapture analysis suggested that the MoH's methods, far from producing an exaggerated number, actually under-estimated the death toll by around 41 percent. ... When considering the total 'excess mortality,' we need to add the Palestinians who have died because of the blockade in combination with the IDF's destruction of health and sanitation and food infrastructure. As public health experts noted, in many wars, 'most deaths' are 'due to the indirect [sic] impacts of war: malnutrition, communicable disease, exacerbations of noncommunicable disease, [and] maternal and infant disorders.'117 'Indirect' would be the wrong word for this conflict given the nature of Israeli policies, including the systematic obstruction of supplies into Gaza. 
  80. ^ "Gaza death toll 40% higher than official number, Lancet study finds". The Guardian (İngilizce). 10 Ocak 2025. ISSN 0261-3077. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2025. 
  81. ^ Tanno, Sophie (9 Ocak 2025). "Gaza death toll has been significantly underreported, study finds". CNN (İngilizce). 8 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2025. 
  82. ^ a b * Dumper, Michael; Badran, Amneh (2024). "Introduction". Dumper, Michael; Badran, Amneh (Ed.). Routledge Handbook on Palestine (1st bas.). Routledge. s. 2. doi:10.4324/9781003031994. ISBN 9781003031994. In this context we should not overlook the latest turning point in the history of Palestine – the attack by Hamas on 7th October 2023 on Israeli settlements adjacent to Gaza and the subsequent genocidal war that the state of Israel has carried out in the Gaza strip 
  83. ^ a b c Alfonseca, Kiara (11 October 2023). "Palestinian civilians suffer in Israel–Gaza crossfire as death toll rises". ABC News. 12 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 October 2023. 
  84. ^ Khalidi, Rashid (2020). "The Hundred Years' War on Palestine: A History of Settler Colonialism and Resistance, 1917–2017". Henry Holt and Company. ss. 7–8. ISBN 978-1-62779-854-9. 
  85. ^ Shafir, Gershon (1996). "Land, Labor and the Origins of the Israeli-Palestinian Conflict, 1882–1914". University of California Press. s. xiii. ISBN 978-0-520-91741-5. The goal of Zionism, however, was to successfully colonize Palestine while at the same time justifying the creation of a homogeneous Jewish settlement through an intensifying denial of Palestinian national aspirations. 
  86. ^ Morris, Benny (2017-12-31). "1948". Yale University Press. doi:10.12987/9780300145243. ISBN 978-0-300-14524-3. 
  87. ^ El Deeb, Sarah (9 October 2023). "What is Hamas? The group that rules the Gaza Strip has fought several rounds of war with Israel". Associated Press. 23 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 December 2023. 
  88. ^ Intifada"Encyclopedia Britannica". 23 October 2023. 14 November 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 November 2023. 
  89. ^ "Frequently asked questions on ICRC's work in Israel and the occupied territories". International Committee of the Red Cross. 13 October 2023. 29 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 October 2023. 
  90. ^ "Gaza Strip explained: Who controls it and what to know". NBC News. 9 October 2023. 31 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 October 2023. 
  91. ^ Perry, Tom; McDowall, Angus (7 October 2023). Harvey, Jan (Ed.). "Timeline of conflict between Israel and Palestinians in Gaza". Reuters. 7 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 October 2023. 
  92. ^ a b Kane, Alex; Cohen, Mari; Shamir, Jonathan; Scher, Isaac (10 October 2023). "The Hamas Attacks and Israeli Response: An Explainer". Jewish Currents. 14 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 October 2023. 
  93. ^ "Gaza Strip: Interim Damage Assessment" (PDF). World Bank/European Union/United Nations. 29 March 2024. s. 5. 1 May 2024 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  94. ^ a b Meakem, Allison (10 October 2023). "The Geopolitics of Palestine, Explained". Foreign Policy. 15 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 October 2023. 
  95. ^
  96. ^ Ackerman, Seth (4 January 2024). "There was an Iron Wall in Gaza". Jacobin. 5 January 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 January 2024. 
  97. ^ a b Abdulrahim, Raja (7 October 2023). "Gaza Has Suffered Under 16-Year Blockade". The New York Times. 24 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 October 2023. 
  98. ^ "The Gaza Strip: The humanitarian impact of 15 years of blockade". UNICEF. June 2022. 15 November 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 November 2023. 
  99. ^ Beauchamp, Zack (7 October 2023). "Why did Hamas invade Israel?". Vox. 7 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 November 2023. 
  100. ^ "These six charts show the scale of human loss in the Israel–Gaza war". ABC News. Australian Broadcasting Corporation. 19 November 2023. 2 February 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 February 2024. 
  101. ^ Tan, Joanna (12 November 2023). "Charts show a stark difference in the human cost of Israeli-Palestinian conflicts over the years". CNBC. 14 January 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 March 2024. 
  102. ^
  103. ^ "Where We Work. Gaza Strip". United Nations Relief and Works Agency for Palestine Refugees in the Near East (UNRWA). 12 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 October 2023. 
  104. ^ "Two Years On: People Injured and Traumatized During the "Great March of Return" are Still Struggling". United Nations. 6 April 2020. 4 March 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 March 2024. 
  105. ^ Fayyad, Huthifa (30 March 2019). "Gaza's Great March of Return protests explained". Al Jazeera. 17 February 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 March 2024. 
  106. ^ Klein, Menachem (28 November 2023). "Israeli arrogance thwarted a Palestinian political path. October 7 revealed the cost". +972 magazine. 29 November 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  107. ^ "Hamas Says Its Attack on Israel Was Planned for Two Years". The Wall Street Journal. 14 October 2023. 13 November 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 December 2023. 
  108. ^ a b "Fears of a ground invasion of Gaza grow as Israel vows 'mighty vengeance'". Al Jazeera. 7 October 2023. 8 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 October 2023. 
  109. ^ McKernan, Bethan; Michaelson, Ruth; Graham-Harrison, Emma; Kierszenbaum, Quique; Balousha, Hazem; Taha, Sufian; Sherwood, Harriet; Beaumont, Peter (14 October 2023). "Seven days of terror that shook the world and changed the Middle East". The Observer. 28 February 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 November 2023. 
  110. ^ Pacchiani, Luca (7 October 2023). "Hamas deputy chief anticipates hostages will be swapped for Palestinian prisoners". The Times of Israel. 6 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 October 2023. 
  111. ^ Matar, Haggai (7 October 2023). "Gaza's shock attack has terrified Israelis. It should also unveil the context". +972 Magazine. 31 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 December 2023. 
  112. ^ Schenker, Hillel (12 October 2023). "The Catastrophe of October 7. Why Did It Happen?". The Nation. 31 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 December 2023. 
  113. ^ Barghouti, Mariam (14 October 2023). "On October 7, Gaza broke out of prison". Al Jazeera. 2 January 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 December 2023. 
  114. ^ a b c Federman, Josef; Adwan, Issam (7 October 2023). "Hamas militant group has started a war that 'Israel will win,' defense minister says". Associated Press. 7 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 October 2023. 
  115. ^ "Israel's Apartheid Against Palestinians: Cruel System of Domination and Crime Against Humanity" (PDF). Amnesty International. January 2022. 1 February 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 November 2023. 
  116. ^ "A regime of Jewish supremacy from the Jordan River to the Mediterranean Sea: This is apartheid". B'Tselem. 12 January 2021. 8 May 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 November 2023. 
  117. ^ Holmes, Oliver (27 April 2021). "Israel is committing the crime of apartheid, rights group says". The Guardian. 2 February 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 November 2023. 
  118. ^ "Israël: l'Assemblée nationale rejette une résolution communiste dénonçant un "régime d'apartheid"" [Israel: National Assembly rejects communist resolution denouncing 'apartheid regime']. Le Figaro (Fransızca). 4 May 2023. 14 June 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 December 2023. 
  119. ^ Hutzler, Alexandra; Peller, Lauren (19 July 2023). "House passes resolution saying Israel isn't a 'racist or apartheid state'". ABC News. 30 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 November 2023. 
  120. ^ Kaye, Dalia Dassa (17 August 2023). "The Case Against an Israeli-Saudi Deal". Foreign Affairs. 15 May 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 July 2024. 
  121. ^ Sobelman, Daniel (2025). The Afterword. The Axis of Resistance, Intra-War deterrence and Israel-Hamas War"Axis of Resistance: Asymmetric Deterrence and Rules of the Game in Contemporary Middle East Conflicts". State University of New York Press. ISBN 9798855800821. 
  122. ^ "Israel's Dead: The Names of Those Killed in Hamas Attacks, Massacres and the Israel-Hamas War". Haaretz. 19 Ekim 2023. 23 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2024. 
  123. ^ "Israel retaliation kills 230 Palestinians after Hamas operation". Al Jazeera. 7 Ekim 2023. 7 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2024-12-04. 
  124. ^ Estrin, Daniel (7 Ekim 2023). "In surprise deadly attacks, Israel says Palestinian militants infiltrated from Gaza". NPR. 7 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 October 2023. 
  125. ^ Hjelmgaard, Kim (12 Eylül 2024). "Spiking West Bank violence adds another front to Israel's collection of conflicts". USA Today. 13 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2024. 
  126. ^ Sherwood, Harriet (17 Ekim 2023). "Hamas says 250 people held hostage in Gaza". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 16 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2024-12-04. 
  127. ^ "Probe reveals 6,000 Gazans infiltrated Israel during October 7 massacre – report". The Jerusalem Post (İngilizce). 31 Ağustos 2024. 31 August 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 September 2024. 
  128. ^ "Doubling previous numbers, report says 6,000 Gazans – including 3,800 trained Hamas terrorists – broke into Israel on Oct. 7". The Times of Israel. 31 Ağustos 2024. 1 September 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 August 2024. 
  129. ^ "Hamas's attack was the bloodiest in Israel's history". The Economist. 12 Ekim 2023. ISSN 0013-0613. 14 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2024-12-04. 
  130. ^ "Israel officially declares war for 1st time since 1973 as death toll mounts to 600". The Times of India. 8 Ekim 2023. ISSN 0971-8257. 8 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2024-12-04. 
  131. ^ "Many Israelis accuse government's of inept, chaotic response to October 7 massacre". Times of Israel. 26 October 2023. 13 November 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 November 2023. 
  132. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Zitun-2023 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  133. ^ Smith, Nicola (13 June 2024). "Israel killed own citizens on October 7 in 'Hannibal Directive', UN claims". The Daily Telegraph. 15 June 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 June 2024. 
  134. ^ "UN finds at least 14 Israelis likely intentionally killed by own army on 7 October". Middle East Eye (İngilizce). 12 June 2024. Erişim tarihi: 22 January 2025. 
  135. ^ Yaniv, Kubovich (7 July 2024). "IDF Ordered Hannibal Directive on October 7 to Prevent Hamas Taking Soldiers Captive". Haaretz. 9 July 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  136. ^ "Why did Israel deploy Hannibal Directive, allowing killing of own citizens?". Al Jazeera. 9 July 2024. Erişim tarihi: 21 January 2025. It allows the Israeli military to use any force necessary to prevent Israeli soldiers from being captured and taken into enemy territory [...]. Some officers [...] understand the order to mean that soldiers ought to deliberately kill their comrade in order to stop him from being taken prisoner [...]. However, the orders failed to distinguish between soldiers being captured and civilians. 
  137. ^ "Israel accused of killing its own civilians under the 'Hannibal Directive' to avoid them being taken hostage". ABC News (İngilizce). 6 September 2024. 9 September 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 September 2024. 
  138. ^ "Barrages of rockets fired from Gaza as Hamas launches unprecedented operation against Israel". France 24. 7 October 2023. 7 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 October 2023. 
  139. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Kingsley-2023 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  140. ^ "Netanyahu: We will turn places where Hamas is hiding into 'cities of ruins'". Ynet. 7 October 2023. 15 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 October 2023. 
  141. ^ "Security cabinet says Israel will destroy military, governmental abilities of Hamas, Islamic Jihad". The Times of Israel. 7 October 2023. 8 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 October 2023. 
  142. ^ a b c d Gritten, David (7 October 2023). "Strikes on Gaza after Palestinian militants enter Israel". BBC News. 7 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 October 2023. 
  143. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; aj7oct-escalation isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  144. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; aj7oct-retaliation isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  145. ^ a b Bayer, Lili; Ho, Vivian; Fulton, Adam; Yang, Maya (7 October 2023). "Israel declares state of war after Hamas fires thousands of rockets and 'militants cross border' – live". The Guardian. 7 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 October 2023. 
  146. ^ a b "Missiles strike southern & central Israel; police declare state of war". Jordan News. 7 October 2023. 7 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 October 2023. 
  147. ^ "Army says it is fighting Gaza militants who entered Israel by land, sea and air". Al Arabiya. 7 October 2023. 7 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 October 2023. 
  148. ^ "Ben Gurion airport stays open as foreign airlines cancel flights". Globes. 10 August 2023. 8 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 October 2023. 
  149. ^ Allon, Gideon (26 April 2024). "'No doubt' Netanyahu preventing hostage deal, charges ex-spokesman of Families Forum". The Times of Israel. 25 September 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 September 2024. 
  150. ^ Knell, Yolande; Abu Alouf, Rushi; Gritten, David (8 October 2023). "Israeli forces fight to drive out Hamas militants and free hostages". BBC News. 8 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 October 2023. 
  151. ^ Davies, Harry; McKernan, Bethan; Sabbagh, Dan (1 December 2023). "'The Gospel': how Israel uses AI to select bombing targets in Gaza". The Guardian. 2 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 December 2023. 
  152. ^ Abraham, Yuval (30 November 2023). "'A mass assassination factory': Inside Israel's calculated bombing of Gaza". +972 magazine. 3 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 December 2023. 
  153. ^ Abushamala, Rania R.a. (26 October 2023). "Palestinian death toll from Israeli attacks on Gaza surges to 7,028". Anadolu Agency. 
  154. ^ Goldenberg, Tia; Shurafa, Wafaa (8 October 2023). "Hamas fighters storm Israeli towns in surprise attack; Israel responds with deadly strikes on Gaza". Associated Press. 8 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 October 2023. 
  155. ^ "Israel officially declares war for 1st time since 1973 as death toll mounts to 600". The Times of India. 8 October 2023. 8 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 October 2023. 
  156. ^ Fabian, Emanuel (9 October 2023). "Defense minister announces 'complete siege' of Gaza: No power, food or fuel". The Times of Israel. 9 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 October 2023. 
  157. ^ "Israel–Hamas war live updates: 9 Americans killed; Gaza Strip faces full siege". The Washington Post. 9 October 2023. 9 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  158. ^ "Israel: White Phosphorus Used in Gaza, Lebanon". Human Rights Watch. Beirut. 12 October 2023. 12 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 November 2023. 
  159. ^ "Fergal Keane: Aid convoy tragedy shows fear of starvation haunts Gaza". BBC News. 2 March 2024. 15 March 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 April 2024. 
  160. ^ "In pictures: Trucks carry aid into Gaza for the first time since the outbreak of the Israel–Hamas war". CNBC. 21 October 2023. Erişim tarihi: 30 December 2023. 
  161. ^ "1st fuel truck enters Gaza". ABC News. 15 November 2023. Erişim tarihi: 30 December 2023. 
  162. ^ "Israel orders 1.1 million people in Gaza to move south: What to know". Al Jazeera (İngilizce). 13 October 2023. 18 July 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 July 2024. 
  163. ^ Debre, Isabel; Lederer, Edith M.; Shurafa, Wafaa (13 October 2023). "Israel's military orders civilians to evacuate Gaza City, ahead of a feared ground offensive". Associated Press. 13 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 October 2023. 
  164. ^
  165. ^ "Israel announces 6-hour window for Gazans fleeing south, as troops gather near border". CNN. 14 October 2023. 14 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 October 2023. 
  166. ^ McKernan, Bethan; Taha, Sufian (15 October 2023). "Gaza civilians afraid to leave home after bombing of 'safe routes'". The Guardian. 20 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 October 2023. 
  167. ^ Fabian, Emanuel (14 October 2023). "IDF says it's completing preparations to strike Gaza 'from air, sea and land'". The Times of Israel. 14 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 October 2023. 
  168. ^ "Q&A on Gaza". Amnesty International (İngilizce). Erişim tarihi: 13 April 2025. The Israeli authorities claim that Hamas and Palestinian armed groups use Palestinian civilians in Gaza as 'human shields'. Does Amnesty have any evidence of this? We're monitoring and investigating these claims but we don't have evidence of this during the current hostilities. 
  169. ^ Al-Mughrabi, Nidal (15 October 2023). "Palestinians fleeing to the south find no escape from danger". Reuters. 13 November 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 November 2023. 
  170. ^
  171. ^ Mednick, Sam; Magdy, Samy (24 May 2025). "Israeli use of human shields in Gaza was systematic, soldiers and former detainees tell the AP". Associated Press (İngilizce). Erişim tarihi: 12 August 2025. 
  172. ^ "Israeli soldier tells CBS News he was ordered to use Palestinians as human shields in Gaza". CBS News (İngilizce). 26 March 2025. Erişim tarihi: 12 August 2025. 
  173. ^ Tondo, Lorenzo (24 May 2025). "Israel investigates use of Palestinians as human shields by its forces in Gaza". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. Erişim tarihi: 12 August 2025. 
  174. ^ Jobain, Najib; Kullab, Samya; Nessman, Ravi (17 October 2023). "Israel bombs Gaza region where civilians were told to seek refuge, as mediators try to unlock aid". Associated Press. 17 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 October 2023. 
  175. ^ "Gaza hospital blast: What does new analysis tell us?". BBC News. 26 October 2023. 26 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 November 2023. 
  176. ^ Fabian, Emanuel; Bachner, Michael (18 October 2023). "IDF presents evidence misfired Gazan rocket caused hospital blast, slams Hamas 'lies'". The Times of Israel. 18 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 October 2023. 
  177. ^ "Israel and Palestinian militants blame each other after hospital blast kills hundreds in Gaza". ABC News. 17 October 2023. 24 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 October 2023. 
  178. ^ Ravid, Barak (28 October 2023). "Israeli military launches major ground incursion in Gaza". Axios. 28 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 October 2023. 
  179. ^ Perl, Gal (30 April 2024). ""The IDF's unique advantage, the commanders are the secret to its strength": Lessons learned from 1982 to 2023". The Dado Center for Interdisciplinary Military Studies. 10 May 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  180. ^ a b Jackson, Patrick (28 October 2023). "Israel Gaza live news: Doctors in Gaza say Israel has told them to evacuate a key hospital in Gaza City". BBC News. 30 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 October 2023. 
  181. ^ "Dozens reported killed in Gaza refugee camp blast". BBC News. 30 October 2023. 1 November 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 November 2023. 
  182. ^ Al-Mughrabi, Nidal; Rose, Emily; Al-Mughrabi, Nidal (31 October 2023). "Israel strikes dense Gaza camp, says it kills Hamas commander". Reuters. 3 November 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 November 2023. 
  183. ^ "Photos: Dozens killed in Israeli air attack on Jabalia refugee camp in Gaza". Al Jazeera. 31 October 2023. 31 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 November 2023. 
  184. ^ Pacchiani, Gianluca (31 October 2023). "Egypt, Jordan, Saudi Arabia and Qatar condemn Israeli strikes in Gaza's Jabaliya". The Times of Israel. 31 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 November 2023. 
  185. ^ Ramos, Daniel (1 November 2023). "Bolivia severs ties with Israel, others recall envoys over Gaza". Reuters. 31 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 November 2023. 
  186. ^ "Israel–Gaza war live updates: Injured Gazans enter Egypt; new strike on Jabalya camp, hospital says". The Washington Post. 1 November 2023. 1 November 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 November 2023. 
  187. ^ "Gaza: Israeli Strike Killing 106 Civilians an Apparent War Crime". Human Rights Watch. 4 April 2024. 4 April 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 April 2024. 
  188. ^ Al-Mughrabi, Nidal; Williams, Dan (1 November 2023). "First evacuees leave Gaza after another night of Israeli bombardments". Reuters. 1 November 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 November 2023. 
  189. ^ a b "Is Israel intentionally attacking aid workers?". Responsible Statecraft (İngilizce). 12 September 2024. 13 September 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 September 2024. 
  190. ^ a b "Israel agrees to ceasefire deal, paving way for some captives' release". Al Jazeera. 22 November 2023. 29 November 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 November 2023. 
  191. ^ a b Burke, Jason; Michaelson, Ruth; Borger, Julian (22 November 2023). "Israel and Hamas agree deal for release of some hostages and four-day ceasefire". The Guardian. ISSN 0261-3077. 29 November 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 November 2023. 
  192. ^ Tanyos, Faris; Reals, Tucker (24 November 2023). "Group of hostages released as temporary cease-fire in Israel–Hamas war takes effect". CBS News. 26 November 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 November 2023. 
  193. ^ Al Tahhan, Zena (28 November 2023). "Israel arrests almost as many Palestinians as it has released during truce". Al Jazeera (İngilizce). Erişim tarihi: 1 February 2025. 
  194. ^ "Israel–Hamas truce extends by two days, Qatar says: Live updates". CNN. 27 November 2023. 27 November 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 November 2023. 
  195. ^ Kingsley, Patrick (28 November 2023). "A Gaza Truce Aids Both Sides. Until the Calculus Changes". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 28 November 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 July 2024. 
  196. ^ "Israel–Hamas war live updates: Gaza cease-fire extended a day; Jerusalem shooting kills 3". NBC News. 30 November 2023. 30 November 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 November 2023. 
  197. ^ Kingsley, Patrick; Hubbard, Ben; Fuller, Thomas (1 December 2023). "Israel Resumes Offensive in Gaza Strip After Truce With Hamas Ends". The New York Times. 7 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 December 2023. 
  198. ^ "Israel–Gaza live news: IDF resumes strikes as ceasefire with Hamas ends". BBC News. 30 November 2023. 1 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 December 2023. 
  199. ^ Smith, Alexander; Talmazan, Yuliya (5 December 2023). "Israel's new grid maps add to confusion and anger in Gaza". NBC News. 7 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 December 2023. 
  200. ^ Graham-Harrison, Emma; Burke, Jason (2 December 2023). "Israel has started using its new grid system for evacuation warnings". The Guardian. 16 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 December 2023. 
  201. ^ Barbakh, Arafat; Salem, Mohammed (4 December 2023). "Israel presses ground offensive in southern Gaza, air strikes intensify". Reuters. 8 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 December 2023. 
  202. ^ Hendrix, Steve; Berger, Miriam (6 December 2023). "Israel touts civilian warning system, but for Gazans, nowhere is safe". The Washington Post. 25 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 December 2023. 
  203. ^ Hubbard, Ben (5 December 2023). "Israel–Hamas War: New Phase of Israel's Military Campaign Remains Deadly for Gazans". The New York Times. 5 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 December 2023. 
  204. ^ Hammer, Mathias (5 December 2023). "U.S. Military Equipment Traced to Possible War Crimes in Gaza, Report Finds". Time. 12 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 December 2023. 
  205. ^ Salman, Abeer; Noor Haq, Sana (11 December 2023). "Prominent Gaza professor and writer killed in airstrike, weeks after telling CNN he and his family had 'nowhere else to go'". CNN (İngilizce). 10 April 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 July 2024. 
  206. ^ "Watch Brian Cox read "If I Must Die" by murdered Palestinian poet Refaat Alareer". Literary Hub (İngilizce). 13 December 2023. 13 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 July 2024. 
  207. ^ "IDF: Troops fighting in the heart of Khan Younis in most intensive battles since ground op began". The Times of Israel. 5 December 2023. 12 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 December 2023. 
  208. ^ "Israeli army surrounds Khan Younis as southern Gaza attacks intensify". Al Jazeera. 5 December 2023. 5 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 December 2023. 
  209. ^ "hayom 65-ha shel hamlachama: adkunim shotfim" היום ה-65 של המלחמה:עדכונים שוטפים [The 65th day of the war: Regular updates]. Ynet (İbranice). 10 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 December 2023. 
  210. ^ "Over 150 Hamas terrorists surrender to IDF forces in Khan Yunis". i24news. 7 December 2023. 9 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 December 2023. 
  211. ^ Beaumont, Peter (8 December 2023). "Footage shows IDF parading scores of Palestinian men around in underwear". The Guardian. 9 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 December 2023. 
  212. ^ "Israel–Gaza war: Video shows Gaza detainees allegedly 'surrendering guns' – what we know". BBC News. 10 December 2023. 16 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 December 2023. 
  213. ^ "Israel–Hamas War Day 65: Israeli Army Kills Hamas Commander in Gaza; Syria: Israel Struck Near Damascus". Haaretz. 10 December 2023. 12 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 December 2023. 
  214. ^ Tabachnick, Cara (15 December 2023). "3 hostages in Gaza were killed by friendly fire, Israeli military says". CBS News. 18 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 December 2023. 
  215. ^ "Israel–Hamas war live updates: IDF says it mistakenly killed 3 Israeli hostages during fighting". NBC News. 15 December 2023. 15 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 December 2023. 
  216. ^ Fabian, Emanuel (15 December 2023). "IDF troops mistakenly open fire and kill 3 hostages in northern Gaza battlefield". The Times of Israel. 16 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 December 2023. 
  217. ^ Bassam, Laila; Al-Mughrabi, Nidal; Barbakh, Arafat (3 January 2024). "Israeli drone kills Hamas deputy leader in Beirut –Lebanese, Palestinian sources". Reuters. 2 January 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  218. ^ "Israeli Military Near End of Most Intense Phase of Gaza Fighting, Defense Minister Says". The Wall Street Journal. 15 January 2024. 19 January 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 January 2024. 
  219. ^ "Israel army says Hamas command structure 'dismantled' in north Gaza". South China Morning Post. Agence France-Presse. 7 January 2024. 12 January 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  220. ^ Kubovich, Yaniv (23 January 2024). "IDF spokesperson: 21 soldiers killed from building collapsing due to RPG fire by Hamas in southern Gaza". Haaretz. 23 January 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 January 2024. 
  221. ^ "Hamas causes buildings to collapse – 21 IDF soldiers dead, several injured". The Jerusalem Post. 23 January 2024. 23 January 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 January 2024. 
  222. ^ Kingsley, Patrick; Bergman, Ronen; Odenheimer, Natan (23 January 2024). "The Israeli military says 21 of the soldiers were killed in a single explosion". The New York Times. 23 January 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 January 2024. 
  223. ^ "The Killing of Hind Rajab". Forensic Architecture. 29 January 2024. 12 January 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 July 2024. 
  224. ^ Boboltz, Sara (10 February 2024). "Hind Rajab, Gaza 6-Year-Old Who Spoke Of Fear On Phone To Rescuers, Found Dead". HuffPost (İngilizce). 29 February 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 July 2024 – Yahoo! News vasıtasıyla. 
  225. ^ "Israeli strikes hit Rafah after Biden warns Netanyahu to have 'credible' plan to protect civilians". Associated Press. 11 February 2024. 19 February 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 February 2024. 
  226. ^ Salman, Abeer; Diamond, Jeremy (29 February 2024). "More than 100 killed as Israeli forces open fire in chaos at Gaza food lines, Palestinian health ministry says". CNN. 29 February 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 February 2024. 
  227. ^ "Flour massacre: How Gaza food killings unfolded, and Israel's story changed". Al Jazeera. 1 March 2024. 1 March 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 March 2024. 
  228. ^ "'Massacre': Dozens killed by Israeli fire in Gaza while collecting food aid". Al Jazeera. 29 February 2024. 29 February 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 February 2024. 
  229. ^ "Biden says US military to airdrop food and supplies into Gaza". Reuters. 1 March 2024. 6 March 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 March 2024. 
  230. ^ "U.S. Begins Airdrops of Humanitarian Aid in Gaza". The New York Times. 2 March 2024. 2 March 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 March 2024. 
  231. ^ "US to set up temporary port on Gaza coast for aid delivery". BBC News. 8 March 2024. 28 April 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 March 2024. 
  232. ^ "Fighting Rages Around Two Gaza Hospitals as Pressure on Israel Rises". The New York Times. 28 March 2024. 2 April 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 April 2024. 
  233. ^ Gunter, Joel; Gritten, David (18 March 2024). "Israeli forces raid Gaza City's al-Shifa hospital". BBC News. 3 April 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 March 2024. 
  234. ^ Berger, Miriam; Loveluck, Louisa (19 March 2024). "Israeli forces raid Gaza City hospital; U.S. confirms death of top Hamas leader". The Washington Post. ISSN 0190-8286. Erişim tarihi: 20 March 2024. 
  235. ^ "Israeli Troops Withdraw From Shifa Hospital". TIME. 1 April 2024. 15 May 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 April 2024. 
  236. ^ "IDF, Shin Bet name senior Hamas terrorists killed at Shifa". The Times of Israel. 30 March 2024. 30 March 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 April 2024. 
  237. ^ "Al-Shifa Hospital witnesses reveal bloodshed of Israeli raid". The New Arab. 12 April 2024. 8 October 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 July 2024. 
  238. ^ Tondo, Lorenzo (1 April 2024). "Israeli forces withdraw from Gaza's al-Shifa hospital after two-week raid leaving facility in ruins". The Guardian. 2 August 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 September 2024. 
  239. ^ "As Israel withdraws from raid on Shifa Hospital, accounts from military and witnesses differ wildly". Associated Press. 1 April 2024. 15 June 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 April 2024. 
  240. ^ Edwards, Christian; Yeung, Jessie (1 April 2024). "Israeli troops end Al-Shifa hospital raid, leaving behind bodies and trail of destruction". CNN. 25 April 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 April 2024. 
  241. ^ a b "UN Security Council adopts resolution demanding immediate Gaza ceasefire". Al Jazeera. 25 March 2024. 16 August 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 March 2024. 
  242. ^ Marsi, Federica; Siddiqui, Usaid (27 March 2024). "Gaza ceasefire hopes 'drowned out' by Israel's non-stop bombing". Al Jazeera (İngilizce). 28 March 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 August 2024. 
  243. ^ "7 WCK team members killed in Gaza". World Central Kitchen. 2 April 2024. 3 April 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 April 2024. 
  244. ^ a b Shurafa, Wafaa; Magdy, Samy (3 April 2024). "With famine looming, aid group halts food delivery in Gaza after Israeli strike kills 7 workers". Associated Press. 12 May 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 August 2024. 
  245. ^ "Gaza aid convoy strike: what happened and who were the victims?". The Guardian. 2 April 2024. 8 October 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 April 2024. 
  246. ^ "World Central Kitchen halts operations in Gaza after strike kills staff". BBC News. 2 April 2024. 2 April 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 April 2024. 
  247. ^ "Israeli cabinet approves reopening of Erez Crossing for first time since October 7, says official". CNN. 4 April 2024. 17 April 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 April 2024. 
  248. ^ Beaule, Victoria; Savir, Dana (11 March 2024). "Israel extends road to now traverse Gaza, satellite imagery shows". ABC News. 20 March 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 March 2024. 
  249. ^ "IDF Withdraws All Troops from Southern Gaza". Jewish News Syndicate. 7 April 2024. 16 April 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 April 2024. 
  250. ^ "Gaza truce talks stall, as 'date set' for Rafah offensive". RTÉ News. Agence France-Presse/Reuters. 8 April 2024. 15 April 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 April 2024. 
  251. ^ Magramo, Kathleen; Radford, Antoinette (15 April 2024). "Live updates: Israel intercepts Iran drone attacks and weighs response, Gaza crisis continues". CNN. 15 April 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 April 2024. 
  252. ^ "Israel intensifies strikes on Rafah ahead of threatened invasion". Reuters. 25 April 2024. Erişim tarihi: 25 April 2024. 
  253. ^ "Israel says Rafah assault looms; massive Gaza airstrikes end weeks of relative calm". Reuters. 25 April 2024. 27 April 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 April 2024. 
  254. ^ "Israel orders Rafah evacuation as Gaza truce talks stall". Al Jazeera. 6 May 2024. 14 May 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 May 2024. 
  255. ^ Ni, Vincent; Frayer, Lauren (6 May 2024). "Hamas has accepted a cease-fire deal proposed by Egypt and Qatar". NPR. 27 May 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 May 2024. 
  256. ^ "Hamas accepts Gaza ceasefire proposal from Egypt and Qatar". CNN. 6 May 2024. 6 May 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 May 2024. 
  257. ^
  258. ^ Burke, Jason; Tantesh, Malak A.; Borger, Julian (6 May 2024). "Israeli airstrikes on Rafah begin despite mounting ceasefire pressure". The Guardian. ISSN 0261-3077. 8 October 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 May 2024. 
  259. ^ Gritten, David (6 May 2024). "Hamas says it accepts Gaza ceasefire proposal". BBC News. 9 May 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 May 2024. 
  260. ^ "Biden announces Israel has offered a three-part proposal to end the war in Gaza". NBC News. 31 May 2024. 31 May 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 June 2024. 
  261. ^ "Israel–Gaza war live: Israel 'plans to proceed with Rafah invasion plans' after Hamas ceasefire announcement". The Guardian. 6 May 2024. 6 May 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 May 2024. 
  262. ^ "Israeli troops said fighting near Rafah crossing with Egypt". Times of Israel. 6 May 2024. 6 May 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 May 2024. 
  263. ^ "Israel's war on Gaza live: Israel blasts Rafah; fate of ceasefire uncertain". Al Jazeera. 7 May 2024. 7 May 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 May 2024. 
  264. ^ "Israel seizes key Gaza border crossing as it launches assault on Rafah". Al Jazeera. 7 May 2024. 13 May 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 May 2024. 
  265. ^ Magdy, Samy; Lidman, Melanie; Keath, Lee (7 May 2024). "Israel seizes Gaza's vital Rafah crossing, but the US says it isn't the full invasion many fear". Associated Press. 9 May 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 June 2024. 
  266. ^ "Palestinians mark 76 years of their dispossession as more catastrophe unfolds in Gaza". Associated Press. 16 May 2024. 9 June 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 May 2024. 
  267. ^ "UN says only 906 aid truckloads reached Gaza since Israel's Rafah operation began". Reuters. 24 May 2024. Erişim tarihi: 24 May 2024. 
  268. ^ a b "Israel/OPT: Israeli attacks targeting Hamas and other armed group fighters that killed scores of displaced civilians in Rafah should be investigated as war crimes". Amnesty International (İngilizce). 26 August 2024. 8 October 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 August 2024. 
  269. ^ "At least 45 killed in Israeli airstrike on displaced persons camp in Rafah, health ministry says, hours after Hamas fired rockets into Israel". CBS News. 28 May 2024. 15 June 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 May 2024. 
  270. ^ "May 26, 2024 Israel–Hamas war". CNN. 27 May 2024. 27 May 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 May 2024. 
  271. ^ "World leaders condemn Israeli strike after 45 are reported killed in Gaza tent camp". NBC News. 27 May 2024. 17 June 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 May 2024. 
  272. ^ "International Outrage Over Israel's Rafah Tent Massacre Has Not Slowed IDF Offensive". HuffPost. 28 May 2024. 29 May 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 May 2024. 
  273. ^ "Israel's war on Gaza updates: New massacre of displaced civilians in Rafah". Al Jazeera. 28 May 2024. 29 May 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 May 2024. 
  274. ^ "Israel did not strike humanitarian area, says IDF spokesperson". The Jerusalem Post. 28 May 2024. 28 May 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 May 2024. 
  275. ^ Ravid, Barak (8 June 2024). "Israel rescues four hostages held by Hamas in Gaza". Axios. 8 June 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 June 2024. 
  276. ^ "Israel rescues 4 hostages taken in Hamas' Oct. 7 attack, and 210 Palestinians are reported killed". Associated Press. 8 June 2024. 9 June 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 June 2024. 
  277. ^ Jahjouh, Mohammad; Jeffery, Jack; Chehayeb, Kareem (10 June 2024). "How an Israeli raid freed 4 hostages and killed at least 274 Palestinians in Gaza". Associated Press. 10 June 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 June 2024. 
  278. ^ "Israel storms Gaza City neighbourhood and orders Palestinians to go south". Middle East Monitor. 27 June 2024. 28 June 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 July 2024. 
  279. ^ "UN: 274 people killed in attacks on 21 schools in Gaza". Middle East Monitor. 14 August 2024. 
  280. ^ "UN Human Rights Office – OPT: The UN Human Rights Office condemns Israeli Defense Force's Strike on Al Tabae'en School in Gaza City – occupied Palestinian territory". ReliefWeb (İngilizce). 10 August 2024. Erişim tarihi: 17 August 2024. 
  281. ^ "IDF orders evacuation of part of Gaza safe zone, says Hamas deeply embedded in area". The Times of Israel. 22 July 2024. 
  282. ^ a b Al-Mughrabi, Nidal; Rabinovitch, Ari; Khaled, Hatem (22 July 2024). "Israel sends tanks back into Khan Younis area, 70 killed after new evacuation order". Reuters. 
  283. ^ "Gaza war: 150,000 have fled Khan Younis since Monday, UN says". BBC News (İngilizce). 24 July 2024. Erişim tarihi: 24 July 2024. 
  284. ^ Rasgon, Adam; Bigg, Matthew Mpoke; Stevenson, Alexandra; Fuller, Thomas (23 July 2024). "Rival Palestinian Factions Project Unity, but Deep Divisions Remain". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 25 July 2024. 
  285. ^ "At least 39,090 Palestinians killed in Gaza since Oct. 7: Ministry". Al Arabiya. Agence France-Presse. 23 July 2024. Erişim tarihi: 25 July 2024. 
  286. ^ "Hamas urges condemnation over Quran burning by Israeli soldiers". Al Jazeera (İngilizce). 24 August 2024. Erişim tarihi: 27 August 2024. 
  287. ^ Clinton, Jane (30 August 2024). "The Israeli military said on Friday it had wrapped up a month-long operation in southern and central Gaza that it said killed more than 250 Palestinian fighters". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. Erişim tarihi: 4 September 2024. 
  288. ^ Salman, Abeer; Kent, Lauren; Dahman, Ibrahim (14 July 2024). "At least 22 killed in strike on makeshift mosque in Gaza City camp, hospital official says". CNN (İngilizce). Erişim tarihi: 16 July 2024. 
  289. ^ "Hamas-run health ministry says at least 71 killed in strike on Gaza's al Mawasi". BBC News (İngilizce). 14 July 2024. Erişim tarihi: 13 July 2024. 
  290. ^ Gadzo, Mersiha (13 July 2024). "Israel's war on Gaza updates: Israeli strikes on al-Mawasi kill at least 90". Al Jazeera (İngilizce). Erişim tarihi: 14 July 2024. 
  291. ^
  292. ^ Siddiqui, Usaid (4 September 2024). "Israeli military claims it killed 200 Palestinian fighters in weeklong Rafah operation". Al Jazeera (İngilizce). Erişim tarihi: 4 September 2024. 
  293. ^ Tawfeeq, Mohammed; Nasser, Irene (10 September 2024). "Dozens killed as Israeli strikes on Gaza humanitarian zone spark desperate search for buried victims". CNN (İngilizce). Erişim tarihi: 10 September 2024. 
  294. ^ "What's Mawasi, the Israel-designated Gaza 'safe zone' it bombed overnight?". Al Jazeera (İngilizce). 10 September 2024. Erişim tarihi: 10 September 2024. 
  295. ^ Mccready, Alastair; Rasheed, Zaheena; Marsi, Federica; Gostoli, Ylenia; Uras, Umut; Najjar, Farah (13 September 2024). "Survivors recount horror of collecting body parts after Israeli air strikes on al-Mawasi". Al Jazeera (İngilizce). Erişim tarihi: 13 September 2024. 
  296. ^ Davidson, Helen (6 October 2024). "Middle East crisis live: heavy Israeli airstrikes hit Beirut as up to 18 reported killed in attack on Gaza mosque". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 23 December 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 October 2024. 
  297. ^ Mccready, Alastair; Rasheed, Zaheena (6 October 2024). "Death toll rises to 21 in Israeli attack on Gaza mosque". Al Jazeera (İngilizce). 25 November 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 October 2024. 
  298. ^ Mccready, Alastair; Rasheed, Zaheena (6 October 2024). "At least 24 Palestinians killed, 93 wounded in Israeli attacks on Gaza mosque, school". Al Jazeera (İngilizce). 8 October 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 October 2024. 
  299. ^ "Israeli strike on Gaza school-turned-shelter kills 28, medics say". BBC News (İngilizce). 11 October 2024. 11 February 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 October 2024. 
  300. ^ Motamedi, Maziar; Gostoli, Ylenia (10 October 2024). "PRCS says death toll from shelter attack has risen to 27". Al Jazeera (İngilizce). 9 January 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 October 2024. 
  301. ^ Motamedi, Maziar; Gostoli, Ylenia (10 October 2024). "Women and children among the victims in Deir el-Balah attack". Al Jazeera (İngilizce). 9 January 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 October 2024. 
  302. ^ a b Kouddous, Sharif Abdel (9 October 2024). "As Israel Launches Massive Attack in Northern Gaza, Hospital Director Defies Israeli Evacuation Order". Drop Site News (İngilizce). 15 February 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 October 2024. 
  303. ^ Rasheed, Zaheena; Regencia, Ted; Uras, Umut (8 October 2024). "Dozens of bodies on Jabalia's streets with heavy combat ongoing". Al Jazeera (İngilizce). Erişim tarihi: 8 October 2024. 
  304. ^ Uras, Umut; Milisic, Alma (28 October 2024). "Israel's army says operations continue across Gaza". Al Jazeera (İngilizce). Erişim tarihi: 28 October 2024. 
  305. ^
  306. ^ "IDF: Airstrike kills 10 Hamas operatives involved in slaying of 3 soldiers yesterday". The Times of Israel (İngilizce). 10 December 2024. Erişim tarihi: 10 December 2024. 
  307. ^ "IDF says dozens of terror operatives killed in overnight ambushes in north Gaza's Jabalia". The Times of Israel. 30 December 2024. Erişim tarihi: 30 December 2024. 
  308. ^ a b Parker, Claire (18 November 2024). "Gangs looting Gaza aid operate in areas under Israeli control, aid groups say". The Washington Post. 4 December 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  309. ^ "How was a UN aid convoy robbed near Israeli military positions?". Al Jazeera (İngilizce). 20 November 2024. 19 January 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 November 2024. 
  310. ^ Gritten, David (18 November 2024). "Almost 100 Gaza aid lorries violently looted, UN agency UNRWA says". BBC News (İngilizce). 7 February 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 November 2024. 
  311. ^ a b Jonathan, Lis; Hasson, Nir (5 June 2025). "Netanyahu Says Israel Fighting Hamas 'In Various Ways' Amid Claims It Armed ISIS-affiliated Gaza Militia". Haaretz. 2025-06-05 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  312. ^ Stack, Liam (2 December 2024). "U.N. Agency Suspends Aid Deliveries Through Key Gaza Crossing". The New York Times. 21 January 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  313. ^ "Israel kills 13 security guards tasked with securing aid: Gaza authorities". Al Jazeera. 12 December 2024. Erişim tarihi: 12 December 2024. 
  314. ^ "Middle East latest: Israeli airstrikes kill 28 in Gaza, including 7 children, health officials say". Associated Press. 12 December 2024. 7 February 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 December 2024. 
  315. ^ "IDF says it struck 2 groups of terrorists who planned to seize humanitarian aid trucks in Gaza". The Times of Israel. 12 December 2024. 6 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 December 2024. 
  316. ^ Livingstone, Helen; Chao-Fong, Léonie; Sedghi, Amy; Clinton, Jane; Wen, Philip (17 October 2024). "Middle East crisis live: Israeli army says it is 'checking possibility' it killed Hamas chief Yahya Sinwar". The Guardian. 19 February 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  317. ^ Tamari, Liran; Zitun, Yoav; Eichner, Itamar (17 October 2024). "Sinwar's body identified by dental records: Meet the soldiers who took him down". Ynet. 12 February 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  318. ^ Borger, Julian (17 October 2024). "Israel kills its prime target – but Sinwar's death seems down to chance, not precise planning". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 28 February 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 October 2024. 
  319. ^ "IDF investigates if Hamas leader Yahya Sinwar was eliminated in Gaza". Israel Hayom. 17 October 2024. 19 February 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 October 2024. 
  320. ^ Lemire, Jonathan (18 October 2024). "Biden tells Israel to use Sinwar's death as 'opportunity' to end war". Politico. 6 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 October 2024. 
  321. ^ Kubovich, Yaniv (13 October 2024). "Israeli Defense Officials: Gov't Pushing Aside Hostage Deal, Eyeing Gaza Annexation". Haaretz. 3 December 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  322. ^ McKernan, Bethan (26 October 2024). "'Israel is trying to erase our presence': Palestinians say 'generals' plan' to clear north Gaza is under way". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 18 February 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 October 2024. 
  323. ^ a b McKernan, Bethan (7 November 2024). "IDF distances itself from 'no return' remarks about north Gaza evacuees". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 28 February 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 November 2024. 
  324. ^ "Senior Israeli officer killed during fighting in northern Gaza". Middle East Eye (İngilizce). 20 October 2024. 9 February 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 October 2024. 
  325. ^ Mccready, Alastair (25 October 2024). "More than 150 casualties following Israeli 'massacre' in Jabalia: Report". Al Jazeera (İngilizce). 18 January 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 October 2024. 
  326. ^ Gritten, David (26 October 2024). "Gaza war's 'darkest moment' unfolding in north, United Nations says". BBC News (İngilizce). 11 February 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 October 2024. 
  327. ^ "Aid Entering Gaza at Just 6% of Pre-Genocide Deliveries as Israel Severs Ties with UNRWA". Democracy Now! (İngilizce). 5 November 2024. 5 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 November 2024. 
  328. ^ Nichols, Michelle (1 November 2024). "North Gaza 'apocalyptic,' everyone at 'imminent risk' of death, warns UN". Reuters. 1 November 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  329. ^ "Statement by UNICEF Executive Director Catherine Russell on a deadly weekend of attacks in North Gaza". UNICEF. 2 November 2024. 5 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 November 2024. 
  330. ^ Burke, Jason (11 November 2024). "Aid to Gaza falls to lowest level in 11 months despite US ultimatum to Israel". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 1 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 November 2024. 
  331. ^ Burke, Jason; Christou, William (24 November 2024). "Hundreds flee north Gaza as IDF orders more evacuations amid intense airstrikes". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 28 February 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 November 2024. 
  332. ^ "Israel's Genocide Day 419: UNRWA warns conditions for survival are 'diminishing' for Palestinians in north Gaza". Mondoweiss (İngilizce). 28 November 2024. 3 December 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 November 2024. 
  333. ^ "Palestinian chef behind Gaza Soup Kitchen slain in Israeli strike". UPI (İngilizce). 1 December 2024. 7 December 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 December 2024. 
  334. ^ "18,000 Palestinians said to evacuate north Gaza's Beit Lahiya in past day". The Times of Israel. 5 December 2024. 6 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  335. ^ "Last bone surgeon in northern Gaza killed, Palestinians say". BBC News (İngilizce). 13 December 2024. 6 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 December 2024. 
  336. ^ "About 50 people killed in attack near Kamal Adwan Hospital". Al Jazeera. 26 December 2024. 24 July 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 December 2024. 
  337. ^ Ahmed, Kaamil (28 December 2024). "Last major health facility in north Gaza 'out of service' after Israeli attack". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 12 January 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 January 2025. 
  338. ^ a b Magid, Jacob (3 January 2025). "Security Council holds emergency session on IDF counter-terror raid of north Gaza hospital". The Times of Israel. 3 January 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 January 2025. 
  339. ^ "Hamas denies any Palestinian military presence in Kamal Adwan Hospital". Middle East Eye. 27 December 2024. Erişim tarihi: 1 January 2025. 
  340. ^ Lilieholm, Lucas; Regan, Helen; Haq, Sana Noor (15 January 2025). "Live updates: Israel and Hamas agree to Gaza ceasefire and hostage deal, source says". CNN (İngilizce). 4 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 January 2025. 
  341. ^ "Israel–Hamas ceasefire takes effect in Gaza". Al Jazeera. 19 January 2025. 6 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 January 2025. 
  342. ^ Regan, Helen; Lilieholm, Lucas; Salman, Abeer; Kottasová, Ivana (27 January 2025). "Palestinians finally returning to devastated northern Gaza after ceasefire dispute delay". CNN (İngilizce). 6 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 January 2025. 
  343. ^ Barnea, Yuval (10 February 2025). "Hamas suspends Gaza hostage releases until further notice, citing Israeli violations". The Jerusalem Post (İngilizce). 6 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 February 2025. 
  344. ^ Kent, Lauren (11 February 2025). "Ceasefire 'will end' if Hamas does not return hostages by Saturday, Netanyahu says". CNN (İngilizce). 28 February 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 February 2025. 
  345. ^ "Hamas confirms it will release captives as planned, ceasefire deal back on track". Al Jazeera. 13 February 2025. 21 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 February 2025. 
  346. ^ Khadder, Kareem; Dahman, Ibrahim; Yosef, Eugenia; Lilieholm, Lucas; Salem, Mostafa; El-Helou, Tareq (15 February 2025). "Three Israeli hostages in Gaza handed over to Red Cross". CNN. 5 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 February 2025. 
  347. ^ "Hamas frees the sixth and final hostage in the latest exchange". Associated Press. 22 February 2025. 28 February 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 February 2025. 
  348. ^ Borger, Julian (22 February 2025). "Hamas hands over six hostages but Israel suspends release of 600 Palestinians". The Guardian. 6 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 February 2025. 
  349. ^ "Israel and Hamas agree on new exchange, leaving fragile ceasefire intact". Associated Press. 26 February 2025. 5 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 February 2025. 
  350. ^ "Hamas rejects Israel's 'formulation' to extend phase one of Gaza ceasefire". Al Jazeera. 1 March 2025. 3 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 March 2025. 
  351. ^ Da Silva, Chantal (19 March 2025). "Why Israel broke its fragile truce in Gaza and is promising more strikes". NBC News. 26 April 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 March 2025. 
  352. ^ Berg, Raffi (18 March 2025). "Is the war starting again in Gaza?". BBC News. 22 April 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 March 2025. 
  353. ^ Berman, Lazar (1 March 2025). "Israel endorses US plan to extend ceasefire, claims Hamas refusing, warns war can restart". The Times of Israel. 6 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  354. ^ "Hamas demands implementation of second ceasefire phase". Al Arabiya. Agence France Presse. 2 March 2025. 2 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  355. ^ "Israel blocks entry of all goods, supplies into Gaza". Al Jazeera. 2 March 2025. 24 July 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  356. ^ Berman, Lazar (2 March 2025). "Israel says it's stopping entry of aid into Gaza over Hamas's refusal to extend ceasefire". The Times of Israel. 2 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  357. ^ England, Andrew; Zilber, Neri (26 February 2025). "Israel seeks Gaza ceasefire extension while shunning talks to end war". Financial Times. 26 February 2025 tarihinde kaynağındanÜcretli abonelik gerekli arşivlendi. Erişim tarihi: 2 March 2025. 
  358. ^ "Israel supports US proposal to extend ceasefire's first phase". Tivyside Advertiser (İngilizce). 2 March 2025. 12 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 March 2025. 
  359. ^ "Israel says it is cutting off its electricity supply to Gaza". Associated Press. 9 March 2025. 25 April 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  360. ^ "Hamas agrees to release Israeli-American captive, 4 bodies". Al Jazeera. 14 March 2025. 
  361. ^ "Hamas says it received proposal from mediators to restart Gaza ceasefire negotiations and agreed to it". Arab News. Reuters. 14 March 2025. 18 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  362. ^ Ravid, Barak (13 March 2025). "U.S. gives Israel and Hamas new proposal to extend Gaza ceasefire". Axios. 13 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 March 2025. 
  363. ^ Ravid, Barak (14 March 2025). "U.S. disputes Hamas claim that it agreed to release American hostage". Axios. 15 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 March 2025. 
  364. ^ "How Hamas Recruited, Trained New Fighters During the War". Asharq Al-Awsat (İngilizce). 22 January 2025. Erişim tarihi: 20 September 2025. 
  365. ^ Banco, Erin (24 January 2025). "Exclusive: Hamas has added up to 15,000 fighters since start of war, US figures show". Reuters (İngilizce). Erişim tarihi: 20 September 2025. 
  366. ^ Shurafa, Wafaa; Frankel, Julia; Magdy, Samy (18 March 2025). "Israel's surprise bombardment plunged Palestinians back into 'hell'". Associated Press. 18 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 May 2025. The surprise wave of airstrikes ... following two months of ceasefire. 
  367. ^ Baba, Anas; Estrin, Daniel; Lonsdorf, Kat (18 March 2025). "Israel declares ceasefire 'over' as it launches airstrikes in Gaza killing hundreds '". NPR. 18 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 May 2025. Israel has declared the ceasefire in Gaza over, with a surprise wave of devastating airstrikes in Gaza Tuesday. The barrage killed more than 400 people ... 
  368. ^ "Netanyahu's testimony in graft trial canceled for the day amid shock Gaza offensive". The Times of Israel. 18 March 2025. 21 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 May 2025. ...Israel's surprise attack on the Gaza Strip, which ended a two-month ceasefire. 
  369. ^ "Israel launches 'extensive strikes' on Gaza with at least 220 reportedly killed". BBC News (İngilizce). 18 March 2025. 26 April 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 March 2025. 
  370. ^ a b Bodkin, Henry; Zagon, Chanel; Kelly, Kieran; White, Josh; Luyken, Jörg; Hardaker, Daniel (18 March 2025). "Israel–Hamas war live: Netanyahu to widen war after IDF strikes kill hundreds in Gaza". The Daily Telegraph (İngilizce). ISSN 0307-1235. 20 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 March 2025. 
  371. ^ "Netanyahu's court testimony today canceled; PM to hold urgent security consultation at 11 a.m." Times of Israel (İngilizce). 18 March 2025. 21 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 March 2025. 
  372. ^ "Senior Hamas leader among 23 killed in Israeli strikes in southern Gaza". Al Jazeera (İngilizce). 23 March 2025. 10 April 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 March 2025. 
  373. ^ "Israel kills Hamas official in Gaza hospital strike: reports". South China Morning Post (İngilizce). Reuters. 24 March 2025. 8 April 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 March 2025. 
  374. ^ "Gaza families wiped out entirely as Netanyahu 'clings onto power' with war". The New Arab. 19 March 2025. 1 April 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 March 2025. 
  375. ^ "Hamas confirms death of political leader in Israeli strike in Southern Gaza". Khaleej Times. Agence France-Presse. 23 March 2025. 6 May 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 March 2025. 
  376. ^ Bob, Yonah (18 March 2025). "PIJ spokesman Abu Hamza killed in IAF strike in Gaza". The Jerusalem Post. 6 April 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 March 2025. 
  377. ^ "Islamic Jihad spokesperson killed in Israeli strike". Middle East Eye (İngilizce). 18 March 2025. 24 July 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 March 2025. 
  378. ^ Truzman, Joe (18 March 2025). "Israel launches 'extensive strikes' against Palestinian terrorist groups in Gaza". FDD's Long War Journal. 9 April 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 March 2025. 
  379. ^ Krever, Mick; Izso, Lauren; Edwards, Christian (19 March 2025). "Israel launches first ground offensive since end of Gaza ceasefire, partially recapturing key area". CNN (İngilizce). 23 April 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 March 2025. 
  380. ^ Speri, Alice; Jamal, Urooba (19 March 2025). "Israel retakes Netzarim Corridor, again splitting Gaza in half". Al Jazeera (İngilizce). Erişim tarihi: 19 March 2025. 
  381. ^ "IDF admits responsibility for deadly attack on UN building last month". Sky News (İngilizce). 24 April 2025. Erişim tarihi: 3 May 2025. 
  382. ^ Fabian, Emanuel (21 March 2025). "IDF confirms it blew up Turkish-Palestinian Friendship Hospital in Gaza, says it wasn't in use". Times of Israel. 24 July 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 March 2025. 
  383. ^ Lukiv, Jaroslav; Gritten, David (31 March 2025). "Gaza: Red Cross outraged over killing of medics by Israeli forces". BBC News (İngilizce). 3 May 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 March 2025. 
  384. ^ El Damanhoury, Kareem; Dahman, Ibrahim; Tanno, Sophie (31 March 2025). "Bodies of missing aid workers found in Gaza 'mass grave' following Israeli attacks". CNN (İngilizce). 7 May 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 March 2025. 
  385. ^ "Hundreds stage Gaza protest against Hamas after conflict resumes". Reuters. 26 March 2025. 26 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 March 2025. 
  386. ^ Sharon, Jeremy; Sokol, Sam (26 March 2025). "Demonstrations swell as thousands join second day of protests against Hamas in Gaza". The Times of Israel. 29 April 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 March 2025. 
  387. ^ Rothwell, James; Leather, Jack (8 December 2023). "Elderly Gazan accuses Hamas of stealing aid in rare criticism, telling group 'shoot me if you want'". The Daily Telegraph. 8 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 December 2023. 
  388. ^ Abuheweila, Iyad; Bashir, Abu Bakr; Boxerman, Aaron; Browne, Malachy (25 March 2025). "Gazans Voice Frustration With Hamas in Rare Protest". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 25 March 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 March 2025. 
  389. ^ "Israeli strike on Gaza residential building kills 29, medics say". BBC News (İngilizce). 9 April 2025. Erişim tarihi: 9 April 2025. 
  390. ^ Yee, Vivian; Harouda, Ameera; Alghorra, Saher (9 April 2025). "Israeli Airstrike in Gaza City Leaves Many Dead, Health Officials There Say". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 9 April 2025. 
  391. ^ "Israeli forces have completed encirclement of Gaza's Rafah, military says". NBC News (İngilizce). 22 April 2025. Erişim tarihi: 14 April 2025. 
  392. ^ "Israeli missiles strike Gaza hospital, patients evacuated". Reuters. 13 April 2025. 
  393. ^ "Israeli strikes kill Palestinians in tented area for displaced in Gaza". BBC News. 18 April 2025. 26 April 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  394. ^ "Palestinians in distress after Israeli attack in Khan Younis". Al Jazeera (İngilizce). 22 April 2025. Erişim tarihi: 25 April 2025. 
  395. ^ "Israeli airstrikes kill 10 in school housing displaced families, hit children's hospital, medics say". Reuters. 23 April 2025. 
  396. ^ Karni, Dana; Tawfeeq, Mohammed (4 May 2025). "Israel calls up thousands of reservists, plans to expand Gaza offensive amid stalled hostage talks". CNN (İngilizce). Erişim tarihi: 4 May 2025. 
  397. ^ Fabian, Emanuel (3 May 2025). "IDF calls up tens of thousands of reservists ahead of expanded Gaza offensive". Times of Israel (İngilizce). Erişim tarihi: 4 May 2024. 
  398. ^ Jalal, Rasha Abou (8 May 2025). "Israeli Airstrikes Decimate the Last Restaurant in Gaza City in Nightmarish Bloodbath". Drop Site News (İngilizce). Erişim tarihi: 8 May 2025. 
  399. ^ "More than 90 killed in Gaza strikes including journalist who just became dad". ABC News (İngilizce). 7 May 2025. Erişim tarihi: 8 May 2025. 
  400. ^ "Israel Kills 150 Palestinians in Gaza in Bloodiest Day Since It Shattered Ceasefire". Democracy Now! (İngilizce). 16 May 2025. Erişim tarihi: 17 May 2025. 
  401. ^ "Sources: Mohammad al-Sinwar Killed in Gaza, Temporarily Buried in Tunnel". Asharq Al-Awsat (İngilizce). 22 May 2025. Erişim tarihi: 22 May 2025. 
  402. ^ "مصادر الحدث: العثور على جثة محمد السنوار في نفق بخان يونس". Al Hadath (Arapça). 2025-05-18. Erişim tarihi: 18 May 2025. 
  403. ^ Yohanan, Nurit; Fabian, Emanuel (18 May 2025). "Hamas leader Muhammad Sinwar's body said found in Gaza tunnel hit by IDF last week". The Times of Israel (İngilizce). Erişim tarihi: 18 May 2025. 
  404. ^ "Israeli military says it has recovered body of elusive Hamas leader Mohammed Sinwar". CNN. 9 June 2025. Erişim tarihi: 30 June 2025. 
  405. ^ "Hamas confirms death of its military leader Mohammed Sinwar". Reuters (İngilizce). 30 August 2025. Erişim tarihi: 31 August 2025. 
  406. ^ "Israel launches major offensive as Gaza rescuers say scores killed". BBC News (İngilizce). 17 May 2025. Erişim tarihi: 17 May 2025. 
  407. ^ Tawfeeq, Mohammed; Diamond, Jeremy; Dahman, Ibrahim; Kourdi, Eyad (16 May 2025). "Israeli military says it has launched major new offensive in Gaza, same day Trump leaves region with no deal". CNN (İngilizce). Erişim tarihi: 18 May 2025. 
  408. ^ Ebrahim, Nadeen; Fox, Kara (19 May 2025). "UK, France, Canada threaten sanctions if Israel continues new offensive into Gaza. Here's what we know". CNN (İngilizce). Erişim tarihi: 20 May 2025. 
  409. ^ "Israeli Strikes Kill 52 in Gaza, Including 36 in a School-turned-shelter, Medics Say". Haaretz. 26 May 2025. 26 May 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 May 2025. 
  410. ^ Cheeseman, Abbie; Rubin, Shira; DeYoung, Karen; Wiener, Aaron; Bisset, Victoria (2025-05-28). "Dozens injured by gunshots amid chaos at Gaza aid hub, U.N. says." The Washington Post (İngilizce). ISSN 0190-8286. Erişim tarihi: 2025-05-28. 
  411. ^ "Gaza: Nearly 1,400 Palestinians killed while seeking food, as UN warns airdrops are no solution". UN News (İngilizce). 2025-08-01. Erişim tarihi: 2025-08-08. 
  412. ^ Khadder, Kareem; Kent, Lauren (2025-06-30). "Israeli strike on waterfront cafe in Gaza City kills dozens, hospital official says". CNN (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-07-02. 
  413. ^ "Israel issues new evacuation orders in central Gaza". BBC News (İngilizce). 2025-07-20. Erişim tarihi: 2025-07-20. 
  414. ^ "Israeli air strikes hit Gaza's Deir al-Balah as tanks launch ground assault". BBC News (İngilizce). 2025-07-21. Erişim tarihi: 2025-07-21. 
  415. ^ Ambrose, Tom; Sedghi, Amy; Graham, Vicky; Fulton, Adam (2025-08-08). "Israel's Gaza City plan sparks global condemnation with warnings of more destruction and suffering – latest updates". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. Erişim tarihi: 2025-08-08. 
  416. ^ Shalev, Tal; Karni, Dana; Edwards, Christian; Kottasová, Ivana (2025-08-07). "Israel security cabinet approves Netanyahu plan to occupy Gaza City despite rising alarm at home and abroad". CNN (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-08-08. 
  417. ^ "Anas al-Sharif among five Al Jazeera staff killed by Israel in Gaza". Al Jazeera (İngilizce). 2025-08-10. Erişim tarihi: 2025-08-11. 
  418. ^ "VIDEO – 'Israel' kills prominent Gaza journalists including Anas Sharif". Roya News (İngilizce). 2025-08-10. Erişim tarihi: 2025-08-11. 
  419. ^ "Israel kills Al Jazeera journalists in targeted Gaza City airstrike". Committee to Protect Journalists (İngilizce). 2025-08-10. Erişim tarihi: 2025-08-11. 
  420. ^ "Israel says it has taken first steps of military operation in Gaza City". Reuters (İngilizce). 21 August 2025. Erişim tarihi: 21 August 2025. 
  421. ^ "Palestinians flee Gaza City districts as Israel says first stages of assault have begun". BBC News (İngilizce). 21 August 2025. Erişim tarihi: 21 August 2025. 
  422. ^ Fisher, Megan; Nader, Emir (25 August 2025). "Israeli double strike on Gaza hospital – what we know". BBC News (İngilizce). Erişim tarihi: 26 August 2025. 
  423. ^ Beaumont, Peter (25 August 2025). "Israel's attack on hospital in Gaza may constitute a war crime on many fronts". The Guardian (İngilizce). Erişim tarihi: 26 August 2025. 
  424. ^ "Israel faces new pressure over hospital strikes as Trump chairs Gaza meeting". NBC News. 27 August 2025. 
  425. ^ Goller, Howard (25 August 2025). "Netanyahu says Israel regrets 'mishap' at Gaza hospital". Reuters. Cairo. Erişim tarihi: 30 August 2025. 
  426. ^ Shurafa, Wafaa; Lidman, Melanie; Magdy, Samy (8 September 2025). "Israel bombs another Gaza City high-rise as US advances a new ceasefire proposal". Associated Press (İngilizce). Erişim tarihi: 10 September 2025. 
  427. ^ "Israel orders full evacuation of Gaza City as Netanyahu warns 'this is only the beginning'". CNN (İngilizce). 9 September 2025. Erişim tarihi: 9 September 2025. 
  428. ^ Ravid, Barak (16 September 2025). "Israel launches ground offensive to occupy Gaza City". Axios (İngilizce). Erişim tarihi: 16 September 2025. 
  429. ^ "Read Trump's 20-point proposal to end the war in Gaza". PBS Newshour. 30 September 2025. Erişim tarihi: 4 October 2025. 
  430. ^ Dagher, Sam (1 October 2025). "Hamas Pressed by Arab, Muslim States to Accept Trump's Gaza Plan". Bloomberg News. Erişim tarihi: 4 October 2025. 
  431. ^ Ramaswamy, Swapna (3 October 2025). "Trump gives Hamas a deadline of Oct. 5 to accept Gaza peace deal or 'be killed'". USA Today. Erişim tarihi: 4 October 2025. 
  432. ^ a b "Hamas accepts Trump's plan to end the war in Gaza, but with conditions". The Washington Post. 3 October 2025. 
  433. ^ "Israeli army switches to defensive operations, pauses Gaza City takeover". Haaretz. 4 October 2025. Erişim tarihi: 4 October 2025. 
  434. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; theguardian20251009 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  435. ^ "Gaza war latest: Israel intercepts latest Gaza flotilla as Israel peace talks continue in Egypt". Sky News. 10 October 2025. 
  436. ^ a b c Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; wsj20251010 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  437. ^ "Live updates". CNN. 13 October 2025. 
  438. ^ Berman, Lazar (12 October 2025). "Official: 30 countries to attend Egypt summit; Gaza stabilization, reconstruction on agenda". The Times of Israel. Erişim tarihi: 13 October 2025. 
  439. ^ Boyd, Alex (12 October 2025). "Palestinian president to attend Egypt summit on ending war in Gaza". BBC News. Erişim tarihi: 13 October 2025. 
  440. ^ Abulgasim, Fay; El Deeb, Sarah (13 October 2025). "World leaders gathering in Egypt throw their weight behind the Gaza ceasefire deal". Associated Press. Erişim tarihi: 13 October 2025. 
  441. ^ "Trump speaking after arriving in Egypt". BBC News. 13 October 2025. 
  442. ^ "Trump on Gaza peace negotiations: 'Phase Two has started'". NBC News. 13 October 2025. 
  443. ^ "Who are the 20 hostages who were released by Hamas?". NBC News (İngilizce). 2025-10-14. Erişim tarihi: 2025-10-19. 
  444. ^ "After brutal Israeli detention, Palestinian detainees are freed into a ruined Gaza". NBC News (İngilizce). 2025-10-18. Erişim tarihi: 2025-10-19. 
  445. ^ Salhani, Justin (13 October 2025). "After Israel's war halted, who is clashing with Hamas in Gaza". Al Jazeera. 
  446. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; apnews20251019 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  447. ^ "Gaza ceasefire tested as Israel and Hamas exchange fire and blame". Associated Press. 28 October 2025. Erişim tarihi: 28 October 2025. 
  448. ^ Youssef, Hesham (23 October 2023). "How the Israel–Hamas War Impacts Regional Relations". United States Institute of Peace. 2 November 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  449. ^ Touval, Yonatan (31 October 2023). "The Diplomatic Off-Ramp After Israel's Invasion of Gaza". Time. 4 May 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  450. ^ "South Africa recalls diplomats from Israel over Gaza war". Al Jazeera. 7 November 2023. 1 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 November 2023. 
  451. ^ Shotter, James; Schwartz, Felicia (4 November 2023). "US shifts focus on Gaza to what follows an end to the war"Ücretli abonelik gerekli. Financial Times. 
  452. ^ Cook, Lorne (22 January 2024). "EU pushes for Palestinian statehood, rejecting Israeli leader's insistence it's off the table". Associated Press. 2 May 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  453. ^ Gordon, Anna (17 January 2024). "New Polling Shows How Much Global Support Israel Has Lost". Time. 9 May 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 May 2024. 
  454. ^ a b Mills, Andrew; Al-Mughrabi, Nidal (9 Ekim 2023). "Qatar in talks with Hamas, Israel to swap hostages for prisoners". Reuters. 9 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2023. 
  455. ^ "Israel battles Hamas militants as country's death number from mass incursion reaches 600". Associated Press News. 8 Ekim 2023. 8 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023. 
  456. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; ap5 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  457. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; auto10 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  458. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; auto6 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  459. ^ "UN calls for immediate "durable and sustained humanitarian truce" in Israel-Hamas war". Axios. 27 Ekim 2023. 1 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023. 
  460. ^ "UN General Assembly calls for 'humanitarian truce' in Gaza leading to stop in Israel-Hamas fighting". AP News. 27 Ekim 2023. 27 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  461. ^ {"Genel Kurul 10. Acil Özel Oturumu - Taslak Karar (Kabul Edildi) - Sivillerin Korunması ve Yasal ve İnsani Yükümlülüklerin Yerine Getirilmesi". 27 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  462. ^ "Israel skips key ceasefire meeting with Hamas over unanswered hostage questions, official says". CBC News. Associated Press. 3 March 2024. Erişim tarihi: 7 March 2024. 
  463. ^ "Qatar re-evaluates key mediator role in Middle East conflict on concerns of 'political exploitation'". CNBC. 18 April 2024. Erişim tarihi: 28 April 2024. 
  464. ^ "Security Council passes resolution demanding 'an immediate ceasefire' during Ramadan". United Nations. 25 March 2024. 8 July 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 March 2024. 
  465. ^ Fassihi, Farnaz (10 June 2024). "Middle East Crisis: U.N. Security Council Passes U.S.-Backed Cease-Fire Resolution". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 11 June 2024. 
  466. ^ Chen, Laurie; Al-Mulgrabi, Nidal (23 July 2024). "Palestinian Factions Agree to Form Unity Government after Talks in China". Reuters. Erişim tarihi: 23 July 2024. 
  467. ^ "Europeans, Arab and Muslim nations launch a new initiative for an independent Palestinian state". AP News. 28 September 2024. 
  468. ^ Tanios, Clauda (27 September 2024). "Saudi Arabia forms global alliance to push for Israeli-Palestinian two-state solution". Reuters. 
  469. ^ "Saudi Arabia launches coalition to push for Palestinian state". The New Arab. 27 September 2024. 
  470. ^ Rasgon, Adam; Boxerman, Aaron (30 September 2024). "Saudi Arabia Pledges to Send Financial Aid to Palestine". The New York Times. 
  471. ^ "U.S. envoy Steve Witkoff to meet with Qatari prime minister in Spain over Gaza". CBS News. Associated Press. 9 August 2025. 
  472. ^ "Israeli spy chief visits Doha for Gaza talks". Axios. 14 August 2025. 
  473. ^ a b Magid, Jacob (27 Eylül 2025). "Revealed: US 21-point plan for ending Gaza war, creating pathway to Palestinian state". The Times of Israel (İngilizce). ISSN 0040-7909. Erişim tarihi: 30 Eylül 2025. 
  474. ^ "Erdoğan'ın Trump Barış Planı Açıklaması". 29 Eylül 2025. Erişim tarihi: 30 Eylül 2025. 
  475. ^ "Trump, world leaders sign Gaza peace deal after Hamas frees all living hostages". CBS News (İngilizce). 13 Eylül 2025. Erişim tarihi: 19 Eylül 2025. 
  476. ^ "Israeli operation in occupied West Bank leaves at least 10 dead in largest raid in decades". NBC News (İngilizce). 29 Ağustos 2024. 28 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-01-13. 
  477. ^ a b "Israel strikes militant compound under West Bank mosque, military says". Reuters. 22 Ekim 2023. 26 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023. 
  478. ^ Kershner, Isabel (3 Temmuz 2023). "Israel Launches Biggest Air Attack on West Bank in Nearly Two Decades". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 3 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-01-13. 
  479. ^ Khadder, Kareem; Salman, Abeer; Kourdi, Eyad; Shelley, Jo (19 Ekim 2023). "Hamas spokesman among scores detained in occupied West Bank". CNN (İngilizce). 19 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-01-13. 
  480. ^ "Israel strikes mosque in occupied West Bank refugee camp". Al Jazeera. 22 Ekim 2023. 26 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023. 
  481. ^ "Israel carries out air strike on West Bank city Jenin". BBC. 22 Ekim 2023. 26 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 January 2024. 
  482. ^ Loveluck, Louisa (9 Kasım 2023). "Settler violence is erasing Palestinian communities in the West Bank". The Washington Post. 2024-06-11 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-01-13. 
  483. ^ Najjar, Farah; Mohamed, Edna; Stepansky, Joseph (1 Kasım 2023). "Israel-Hamas war updates: Israel's Jabalia attacks may be 'war crimes' – UN". Al Jazeera (İngilizce). 7 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-01-13. 
  484. ^ "Israeli settlements surge amidst Gaza war". Channel 4 News (İngilizce). 27 Ağustos 2024. 2024-12-29 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-01-13. 
  485. ^ Hudson, John; Morris, Loveday; Vinall, Frances; Parker, Claire; Balousha, Hazem (28 Ağustos 2024). "Israel launches major operation in West Bank; Palestinian officials say 9 killed". The Washington Post (İngilizce). ISSN 0190-8286. 29 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2024-08-28. 
  486. ^ Magid, Jacob (29 Ağustos 2024). "UN calls for end to IDF's West Bank raid; Israel: We have to thwart suicide bombings". The Times of Israel (İngilizce). Times of Israel Staff. 18 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-01-13. 
  487. ^ "Israel launches a big military operation in the West Bank and kills at least 10 Hamas militants". AP News (İngilizce). 28 Ağustos 2024. 13 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2025. 
  488. ^ "Katz: IDF to remain in Jenin even after operation". The Jerusalem Post | JPost.com (İngilizce). 29 Ocak 2025. 5 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2025. 
  489. ^ a b c Sawafta, Ali (25 Ekim 2024). "Palestinian Authority treads tightrope in West Bank crackdown on militants". Reuters. 
  490. ^ a b c "Jenin Brigades commander killed as PA forces raid occupied West Bank camp". Al Jazeera (İngilizce). 14 Aralık 2024. 17 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-01-13. 
  491. ^ a b Hodali, Fadwa; Williams, Dan (15 Aralık 2024). "Palestinian Authority Mounts Rare, Lethal Raids in West Bank". Bloomberg News. 15 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-01-13. 
  492. ^ Erlanger, Steven; Ponomarev, Sergey (1 Temmuz 2024). "Palestinian Fighters in West Bank Seek to Emulate Hamas in Gaza". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 28 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-01-13. 
  493. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; aljazeera20241215 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  494. ^ "اشتباكات بين مسلحين وأجهزة أمن السلطة الفلسطينية في الضفة الغربية .. بذور حرب أهلية؟". Mount Carlo Doualiya (Arapça). 27 Temmuz 2024. 28 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2024. 
  495. ^ "IRAN UPDATE, OCTOBER 24, 2024". Institute for the Study of War (İngilizce). 24 Ekim 2024. 13 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2025. 
  496. ^ "Türkiye warns Israel over plan against Hamas on Turkish soil". 5 Aralık 2023. 5 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2023. 
  497. ^ "Turkish security forces nab 33 accused of spying for Israel". 2 Ocak 2024. 2 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2024. 
  498. ^ "Turkish police nab 7 over selling intel to Mossad". 2 Şubat 2024. 2 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2024. 
  499. ^ "Turkish intel, police nab 7 over spying for Mossad". 5 Mart 2024. 5 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2024. 
  500. ^ "Turkish authorities expose another Mossad-linked spy network". 5 Nisan 2024. 5 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2024. 
  501. ^ "Prosecutor seeks prison terms in Mossad trial, 18 released". 4 Temmuz 2024. 4 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2024. 
  502. ^ "Hamas says leader killed in Israel strike in Iran". France 24 (İngilizce). 31 Temmuz 2024. 31 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2024. 
  503. ^ Livingstone, Helen (31 Temmuz 2024). "Middle East crisis: Hamas says leader Ismail Haniyeh killed in Iran – latest updates". the Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 4 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2024. 
  504. ^ "Israel Targeted Hamas Leadership in Qatar Strike". The New York Times (İngilizce). 9 Eylül 2025. Erişim tarihi: 9 Eylül 2025. 
  505. ^ Shalev, Tal; Salem, Mostafa; El Sirgany, Sarah (9 Eylül 2025). "Israeli carries out strike targeting Hamas leadership in Qatar". CNN (İngilizce). 19 Eylül 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2025. 
  506. ^ "Hamas says its leadership survived Israel's assassination bid in Doha". Al Jazeera. 9 Eylül 2025. Erişim tarihi: 10 Eylül 2025. 
  507. ^ Nimoni, Fiona (9 Eylül 2025). "What do we know about Israeli strike on Hamas in Qatar?". BBC. 9 Eylül 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2025. 
  508. ^ "Biden Hamas'ın eylemlerini kınadı, ABD'nin İsrail'e askeri yardım gönderdiğini söyledi". NBC News. 11 Ekim 2023. Erişim tarihi: 11 Ekim 2023. 
  509. ^ "Large scale military aid to Israel from United States"Sınırlı deneme süresince özgürce erişilebilir, normalde ise abonelik gereklidir. Al Jazeera. 12 Ekim 2023. 18 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023. 
  510. ^ Cortellessa, Eric (11 Ekim 2023). "Biden and Congress Craft $2 Billion Aid Package as Israel Vows to 'Crush' Hamas". Time. 31 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi1 Kasım 2023. 
  511. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; ap82 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  512. ^ Al Jazeera (12 Ekim 2023). "eajil da. ba.a ean aldifae al'almaniati: wafaqna ealaa talab 'iisrayiyliin biaistikhdam aithnatayn min tayiratina almasirat fi alqital dida hamas" عاجل د.ب. أ عن الدفاع الألمانية: وافقنا على طلب إسرائيلي باستخدام اثنتين من طائراتنا المسيرة في القتال ضد حماس [Alman Savunması Hakkında Acil DPA: İsrail'in Hamas'a karşı mücadelede iki insansız hava aracımızı kullanma talebini kabul ettik] (Arapça). 𝕏. 12 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2023. 
  513. ^ "Germany clears Israel's use of two Heron TP combat drones, source says". Reuters. 12 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2023. 
  514. ^ Bertrand, Natasha (16 Ekim 2023). "US Marine rapid response force moving toward Israel as Pentagon strengthens military posture in region". CNN. 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023. 
  515. ^ John, Ismay (19 Ekim 2023). "State Department Official Resigns Over Arms Transfers to Israel". The New York Times. 1 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  516. ^ a b c d "October 7 Crimes Against Humanity, War Crimes by Hamas-led Groups". Human Rights Watch (İngilizce). 2024-07-17. 2024-09-24 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2024-09-24. 
  517. ^ "Israel social security data reveals true picture of Oct 7 deaths". France 24 (İngilizce). 15 December 2023. 17 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 December 2023. 
  518. ^ a b c "Reported impact snapshot | Gaza Strip (7 October 2025)". UN OCHA. Erişim tarihi: 9 October 2025. 
  519. ^ a b Overton, Iain (2024-08-02). "Netanyahu got it wrong before the US Congress: IDF's clean performance in Gaza is a lie". AOAV (İngilizce). Erişim tarihi: 2024-10-09. 
  520. ^ a b Gaffney, Adam (2024-05-30). "Don't Believe the Conspiracies About the Gaza Death Toll". The Nation (İngilizce). ISSN 0027-8378. Erişim tarihi: 2024-10-09. 
  521. ^ a b Ayoub, H. H., Chemaitelly, H., & Abu-Raddad, L. J. (2024). Comparative analysis and evolution of civilian versus combatant mortality ratios in Israel–Gaza conflicts, 2008–2023. Frontiers in public health, 12, 1359189. https://doi.org/10.3389/fpubh.2024.1359189
  522. ^ Westfall, Sammy; Verde, Amaya; Ledur, Júlia; Balousha, Hazem (2025-07-30). "60,000 Gazans have been killed. 18,500 were children. These are their names". The Washington Post (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-07-31. 
  523. ^ "Pregnant Israeli woman shot in West Bank attack dies of wounds; baby delivered by C-section". Haaretz. 15 May 2025. 
  524. ^ "Israeli Baby of West Bank Terror Victim Dies Two Weeks After Emergency Delivery". Haaretz. 29 May 2025. 
  525. ^ Sinan, Yazan (June 2025). "Decades of Israeli Forces Killing Journalists With Impunity". sourced.press. Erişim tarihi: 2025-07-11. 
  526. ^ "Journalist casualties in the Israel–Gaza war". Committee to Protect Journalists (İngilizce). 21 May 2025. Erişim tarihi: 12 August 2025. 
  527. ^ "War in Gaza". International Federation of Journalists (İngilizce). Erişim tarihi: 12 August 2025. 
  528. ^ Rachel Hall, ‘I am physically here, but mentally in Gaza’ says lecturer now living in UK The Guardian 10 October 2024
  529. ^ "The IDF is supposed to protect aid workers. Aid agencies say the Israeli military has been attacking them for months". NBC News (İngilizce). 6 April 2024. Erişim tarihi: 8 April 2024. 
  530. ^ Cockerill, Matthew Ghobrial (2024-10-28). "Civilian casualties in Gaza: Israel's claims don't add up". AOAV (İngilizce). Erişim tarihi: 2024-10-30. 
  531. ^ Saric, Ivana (8 November 2024). "Nearly 70% of verified deaths in Gaza are women and children, UN report finds". Axios. 
  532. ^ "Six-month update report on the human rights situation in Gaza" (PDF). OHCHR. 8 November 2024. 8 November 2024 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  533. ^ a b Graham-Harrison, Emma (2024-09-17). "Gaza publishes identities of 34,344 Palestinians killed in war with Israel". The Guardian. ISSN 0261-3077. Erişim tarihi: 2024-09-24. 
  534. ^ "UN seemingly halves estimate of Gazan women, children killed". The Jerusalem Post (İngilizce). 11 May 2024. Erişim tarihi: 13 May 2024. 
  535. ^ Batrawy, Aya (15 May 2024). "Why the U.N. revised the numbers of women and children killed in Gaza". NPR. Erişim tarihi: 19 May 2024. 
  536. ^ Zeina Jamaluddine, Zhixi Chen, Hanan Abukmail, Sarah Aly, Shatha Elnakib, Gregory Barnsley et al. (2024). Crisis in Gaza: Scenario-based health impact projections. Report One: 7 February to 6 August 2024. London, Baltimore: London School of Hygiene and Tropical Medicine, Johns Hopkins University.
  537. ^ "How many people have died in Gaza?". The Economist. 2025-05-08. The researchers found that the overlap was so small that the true number of deaths was probably 46-107% higher than the official ministry total. If you assume that the ratio has stayed the same since last June (and not fallen, as systems caught up during the ceasefire, say) and apply them to the current tally, it would suggest that between 77,000 and 109,000 Gazans have been killed, 4-5% of the territory's pre-war population (see chart). 
  538. ^ Azza Guergues, How 100,000 Palestinians Are Surviving in Egypt Without Refugee Status, Foreign Policy 15 August 2024
  539. ^ "Hostilities in the Gaza Strip and Israel – reported impact | Day 215". United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs – occupied Palestinian territory (İngilizce). 8 May 2024. Erişim tarihi: 13 May 2024. 
  540. ^ Tantesh, Malak A.; Graham-Harrison, Emma (15 August 2024). "Gaza rubble likely to conceal untold horrors to swell 40,000 death toll". The Guardian. 22 August 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 August 2024. 
  541. ^ Massoud, Bassam; Fick, Maggie (23 December 2023). "Gaza death toll: why counting the dead has become a daily struggle". Reuters. 14 January 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  542. ^ Khadder, Kareem; Haq, Sanna Noor (22 October 2024). "More than 100,000 Palestinians have been injured in Gaza since last October, according to health ministry". CNN. 2 November 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  543. ^ "Gaza: 'Sickening normalisation' of suffering, amid attacks on people and aid convoys". UN News. United Nations. 13 December 2024. 19 December 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 December 2024. 
  544. ^ Borger, Julian (12 September 2025). "'We took the gloves off': ex-IDF chief confirms Gaza casualties over 200,000". The Guardian. Erişim tarihi: 18 September 2025. 
  545. ^ "1,152 security personnel killed, 885 children bereaved: Two years on from Oct. 7, Defense Ministry data shows the toll of war". Times Of Israel. 6 October 2025. 
  546. ^ a b Ioanes, Ellen (14 Ekim 2023). "Gaza's spiraling humanitarian crisis, explained". Vox. 14 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2023. 
  547. ^ Tétrault-Farber, Gabrielle (6 Aralık 2023). "UN rights chief warns of heightened risk of 'atrocity crimes' in Gaza". Reuters. 6 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2024-12-04. 
  548. ^ "How many Palestinians has Israel's Gaza offensive killed". Reuters (İngilizce). 29 Temmuz 2025. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2025. 
  549. ^ "Over 60,000 Palestinians killed in the 21-month Israel-Hamas war, Gaza's Health Ministry says". Associated Press. 29 Temmuz 2025. 8 Ekim 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  550. ^ a b "Reported impact snapshot | Gaza Strip (30 July 2025)". Office for the Coordination of Humanitarian Affairs. 30 Temmuz 2025. 18 Ağustos 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2025. 
  551. ^ Bloxham, Donald (3 Nisan 2025). "The 7 October Atrocities and the Annihilation of Gaza: Causes and Responsibilities". Journal of Genocide Research (Forum: Israel-Palestine: Atrocity Crimes and the Crisis of Holocaust and Genocide Studies): 23-24. doi:10.1080/14623528.2025.2483546Özgürce erişilebilir. A study of traumatic injury deaths in Gaza in The Lancet using multiple data sources and capture-recapture analysis suggested that the MoH's methods, far from producing an exaggerated number, actually under-estimated the death toll by around 41 percent. ... When considering the total 'excess mortality,' we need to add the Palestinians who have died because of the blockade in combination with the IDF's destruction of health and sanitation and food infrastructure. As public health experts noted, in many wars, 'most deaths' are 'due to the indirect [sic] impacts of war: malnutrition, communicable disease, exacerbations of noncommunicable disease, [and] maternal and infant disorders.'117 'Indirect' would be the wrong word for this conflict given the nature of Israeli policies, including the systematic obstruction of supplies into Gaza. 
  552. ^ "Gaza death toll 40% higher than official number, Lancet study finds". The Guardian (İngilizce). 10 Ocak 2025. ISSN 0261-3077. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2025. 
  553. ^ Tanno, Sophie (9 Ocak 2025). "Gaza death toll has been significantly underreported, study finds". CNN (İngilizce). 8 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2025. 
  554. ^ "How many people have died in Gaza?". The Economist. 8 Mayıs 2025. 17 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2025. The researchers found that the overlap was so small that the true number of deaths was probably 46-107% higher than the official ministry total. If you assume that the ratio has stayed the same since last June (and not fallen, as systems caught up during the ceasefire, say) and apply them to the current tally, it would suggest that between 77,000 and 109,000 Gazans have been killed, 4-5% of the territory's pre-war population (see chart). 
  555. ^ Leatherby, Lauren (25 Temmuz 2024). "Gaza's Death Toll Was Largely Accurate in Early Days of War, Study Finds". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2025. 
  556. ^ "Swords of Iron: Real Time Tracker". Institute for National Security Studies. 3 Eylül 2024. 3 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 September 2024. 
  557. ^ a b "Women and children of Gaza are killed less frequently as war's toll rises, AP data analysis finds". AP News (İngilizce). 7 Haziran 2024. 2024-10-02 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2024-06-14. 
  558. ^
  559. ^ Gottbrath, Laurin-Whitney (14 Ekim 2023). "Gaza "fast becoming hell hole" on "brink of collapse" amid Israel strikes: UN". Axios. 16 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 October 2023. 
  560. ^ Mellen, Ruby; Chen, Szu Yu (26 Ekim 2023). "See how Israel's siege has plunged Gaza into darkness and isolation". The Washington Post. 27 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 October 2023. 
  561. ^ "Gaza war inflicts catastrophic damage on infrastructure and economy". Reuters. 21 Kasım 2023. 30 November 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  562. ^ "Reported impact snapshot | Gaza Strip (30 July 2025)". Office for the Coordination of Humanitarian Affairs. 30 Temmuz 2025. 18 Ağustos 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2025. 
  563. ^ Kourdi, Eyad; Said-Moorhouse, Lauren (9 Temmuz 2024). "Famine has spread throughout Gaza, say UN experts". CNN (İngilizce). 10 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 July 2024. 
  564. ^ "U.N. experts say Gaza children dying in Israeli 'targeted starvation campaign'". CBS News (İngilizce). CBS/AFP. 9 Temmuz 2024. 10 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 July 2024. 
  565. ^ "UN experts say Israel carrying out 'targeted starvation campaign' in Gaza". Al Jazeera (İngilizce). 10 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 July 2024. 
  566. ^ "UN experts declare famine has spread throughout Gaza strip". Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights. 9 Temmuz 2024. 14 Ağustos 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2025. 
  567. ^ "Humanitarian Situation Update #200 Gaza Strip". OCHA. United Nations. 5 Ağustos 2024. 17 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2024. 
  568. ^ Konyndyk, Jeremy; Marks, Jesse. "Untangling the Reality of Famine in Gaza". Refugees International. 15 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2024. 
  569. ^ Khadder, Kareem; Salman, Abeer; Kourdi, Eyad; Lockwood, Pauline (11 Ekim 2024). "UN says no food has entered northern Gaza since start of October, putting 1 million people at risk of starvation". CNN. Erişim tarihi: 13 Ekim 2024. 
  570. ^ "Reported impact snapshot | Gaza Strip (30 July 2025)". Office for the Coordination of Humanitarian Affairs. 30 Temmuz 2025. 1 Ekim 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  571. ^ Tétrault-Farber, Gabrielle (19 Mart 2024). "Israel's restrictions to Gaza aid may be war crime, says UN rights office". Reuters. 
  572. ^ Beaumont, Peter (20 Mart 2024). "'Man-made famine' charge against Israel is backed by mounting body of evidence". The Guardian. 10 May 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 March 2024. 
  573. ^ Solomon, Erika (13 Haziran 2024). "The U.N. Report on Israeli and Palestinian War Crimes: What We Know". The New York Times. 26 June 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 June 2024. 
  574. ^ "UN faces roadblocks in delivering aid to famine-hit areas of north Gaza". Reuters. 17 October 2025. Erişim tarihi: 18 October 2025. 
  575. ^ Al-Mughrabi, Nidal (15 October 2025). "UN faces roadblocks in delivering aid to famine-hit areas of north Gaza". Reuters. Erişim tarihi: 18 October 2025. 
  576. ^ "Gaza aid still critically scarce, say agencies, as Israel delays convoys". The Guardian. 17 October 2025. Erişim tarihi: 18 October 2025. 
  577. ^ Lau, Chris (20 May 2024). "Live updates: Israel–Hamas war in Gaza, Benny Gantz ultimatum, Netanyahu government in turmoil". CNN. 
  578. ^ "Statement of ICC Prosecutor Karim A.A. Khan KC: Applications for arrest warrants in the situation in the State of Palestine". International Criminal Court. 20 May 2024. Erişim tarihi: 30 August 2024. 
  579. ^ "Israel Gaza war: ICC prosecutor seeks arrest warrants for Netanyahu and Hamas leaders". BBC News. 20 May 2024. 
  580. ^ "ICC issues arrest warrant for Israeli PM Netanyahu for 'war crimes' in Gaza". Al Jazeera. 21 November 2024. Erişim tarihi: 21 November 2024. 
  581. ^ "Situation in the State of Palestine: ICC Pre-Trial Chamber I rejects the State of Israel's challenges to jurisdiction and issues warrants of arrest for Benjamin Netanyahu and Yoav Gallant". International Criminal Court. 21 November 2024. Erişim tarihi: 21 November 2024. 
  582. ^ "Situation in the State of Palestine: ICC Pre-Trial Chamber I issues warrant of arrest for Mohammed Diab Ibrahim Al-Masri (Deif)". International Criminal Court. 21 November 2024. Erişim tarihi: 21 November 2024. 
  583. ^
  584. ^ Farge, Emma (11 October 2024). "UN inquiry accuses Israel of seeking to destroy Gaza healthcare system". Reuters. Erişim tarihi: 11 October 2024. 
  585. ^ a b "UN Commission finds war crimes and crimes against humanity in Israeli attacks on Gaza health facilities and treatment of detainees, hostages". OHCHR. 10 October 2024. Erişim tarihi: 11 October 2024. 
  586. ^ "Detailed findings on attacks carried out on and after 7 October 2023 in Israel" (PDF). OHCHR. 19 June 2024. Erişim tarihi: 20 June 2024. 
  587. ^ "Report by UN-backed experts cites crimes by Israeli forces, Palestinian militants starting Oct. 7". AP News. 12 June 2024. 22 June 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 June 2024. 
  588. ^ "Commission of Inquiry on the Occupied Palestinian Territory Concludes that Israeli Authorities and Hamas Are Both Responsible for War Crimes". OHCHR. 19 June 2024. Erişim tarihi: 20 June 2024. 
  589. ^ "Israel may have violated laws of war in Gaza, UN rights office says". Reuters. 19 June 2024. Erişim tarihi: 20 June 2024. 
  590. ^ "Israel's actions in Gaza 'intentional attack on civilians': UN inquiry". Al Jazeera. 19 June 2024. Erişim tarihi: 20 June 2024. 
  591. ^ "'Never seen anything like this': UN Commission of Inquiry on Israel–Gaza". Al Jazeera. 19 June 2024. Erişim tarihi: 20 June 2024. 
  592. ^
  593. ^ Graham-Harrison, Emma (13 March 2025). "Israeli attacks on Gaza maternity wards and IVF clinic 'genocidal acts', says UN". The Guardian. Erişim tarihi: 14 March 2025. 
  594. ^ "Netanyahu slams UN probe accusing Israel of 'genocidal acts' in Gaza as 'false and absurd'". France 24. 13 March 2025. Erişim tarihi: 14 March 2025. 
  595. ^ "Israel has committed genocide in the Gaza Strip, UN Commission of Inquiry finds". Question of Palestine (İngilizce). 2025-09-16. Erişim tarihi: 2025-10-18. 
  596. ^ Nicholls, Catherine (16 September 2025). "UN commission says Israel is committing genocide in Gaza". CNN. Erişim tarihi: 16 September 2025. 
  597. ^ "Mahmoud Abbas: Palestinians have right to defend themselves against 'terror'". Al Arabiya. 7 October 2023. 7 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 October 2023. 
  598. ^ "'We reject the forced displacement' in Gaza: Abbas tells Blinken in Jordan". Al Jazeera. 13 October 2023. 
  599. ^ "President Abbas says Hamas' actions do not represent Palestinians". Reuters. 16 October 2023. Etkinlik zamanı: 12:06 am GMT+3. 
  600. ^ Poll shows Palestinians back Oct. 7 attack on Israel, support for Hamas rises. Reuters. December 14, 2023.
  601. ^ Stern, Itay. "A pollster sheds light on Palestinian attitudes toward the U.S., Israel and Hamas." National Public Radio. July 26, 2024.
  602. ^ Dayan, Linda; Peleg, Bar; Hashmonai, Adi; Solomon, Eden; Khoury, Jack; Hasson, Nir (6 September 2025). "Tens of Thousands of Israelis Protest in Jerusalem, Nationwide for Hostage Deal, Against Gaza City Occupation". Haaretz. Erişim tarihi: 8 September 2025. 
  603. ^ "What Israelis Think of the War With Hamas". Time. 10 November 2023. 7 December 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 December 2023. 
  604. ^ Silver, Laura; Smerkovich, Maria (30 May 2024). "Israeli Views of the Israel–Hamas War". Pew Research Center. 16 August 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 August 2024. 
  605. ^ "As death toll mounts in Gaza, veterans of past negotiations weigh in on possibilities for peace". NBC News. 31 December 2023. 
  606. ^ Hermann, Tamar; Kaplan, Yaron (20 February 2024). "Most Israelis: an "Absolute Victory" to the War is Unlikely – War in Gaza Survey 11 (February 12–15, 2024)". Israel Democracy Institute. 26 February 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  607. ^ Hazkani, Shay; Sorek, Tamir (28 May 2025). "Yes to Transfer: 82% of Jewish Israelis Back Expelling Gazans". Haaretz (İngilizce). 2 June 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  608. ^ Rapoport, Nadav (24 May 2025). "Nearly half of Israelis support army killing Palestinians in Gaza, poll finds". Middle East Eye. 25 May 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 May 2025. 
  609. ^ a b Busari, Stephanie; Ebrahim, Nadeen; Al Lawati, Abbas (19 January 2024). "Israel's war in Gaza has exposed a deepening global divide". CNN. 11 February 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 February 2024. 
  610. ^ "Biden condemns Hamas actions, says US is sending Israel military aid". NBC News. 11 October 2023. Erişim tarihi: 11 October 2023. 
  611. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Chuter-2023 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  612. ^ "Germany stands by Israel as its 'reason of state'". Deutsche Welle (İngilizce). 10 May 2024. Erişim tarihi: 25 October 2024. 
  613. ^ Phillips, Tom (1 November 2023). "South American countries recall ambassadors and cut ties with Israel over war with Hamas"Sınırlı deneme süresince özgürce erişilebilir, normalde ise abonelik gereklidir. The Guardian. Erişim tarihi: 5 November 2023. 
  614. ^ Stuenkel, Oliver (2 November 2023). "Why the Global South Is Accusing America of Hypocrisy". Foreign Policy. 25 February 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 February 2024. 
  615. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Germany-stands-firmly isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  616. ^ "The US will send a carrier strike group to the Eastern Mediterranean in support of Israel". Associated Press. 8 October 2023. Erişim tarihi: 9 October 2023. 
  617. ^ Fisher, Lucy (3 September 2024). "UK to halt exports of some arms to Israel citing possible law breaches"Ücretli abonelik gerekli. Financial Times. Erişim tarihi: 13 September 2024. 
  618. ^ "2023 Country Reports on Human Rights Practices: Israel, West Bank and Gaza". US Department of State. 2023. Erişim tarihi: 10 June 2024. 
  619. ^ "Britain, Canada and Australia formally recognize a Palestinian state, deepening Israel's isolation". CNN. 21 September 2025. Erişim tarihi: 22 September 2025. 
  620. ^ "September 22, 2025: UN two-state solution summit and Middle East news". CNN. 23 September 2025. Erişim tarihi: 24 September 2025. 
  621. ^ Mazui, Guilherme; Rodrigues, Mateus (8 Ekim 2023). "Governo prepara seis aviões para resgatar brasileiros na zona de conflito entre Israel e Hamas" [Hükümet İsrail ve Hamas arasındaki çatışma bölgesindeki Brezilyalıları kurtarmak için altı uçak hazırlıyor]. G1 (Portekizce). 9 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023. 
  622. ^ "Canlı: Hamas'la savaşta 600'den fazla İsrailli öldürüldü, 100'den fazlası 'esir' tutuldu". France 24. 8 Ekim 2023. 8 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023. 
  623. ^ "Romania, Hungary Evacuate Citizens From Israel By Air". Radio Free Europe/Radio Liberty. 8 Ekim 2023. 9 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2023. 
  624. ^ Hurst, Daniel (11 Ekim 2023). "Qantas to help repatriate Australians from Israel starting Friday". The Guardian. Erişim tarihi: 11 Ekim 2023. 
  625. ^ "Israel-Palestine: death toll rises sharply, as African nationals evacuated". Africanews. 11 Ekim 2023. 17 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2023. 
  626. ^ Seddon, Sean (12 Ekim 2023). "UK arranges flights for Britons stranded in Israel". BBC News. 20 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2023. 
  627. ^ Prasain, Sangam (11 Ekim 2023). "Nepal sends aircraft to evacuate citizens from war-hit Israel". Kathmandu Post (İngilizce). 12 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2023. 
  628. ^ "Nepal: İsrail-Hamas savaşı sırasında mahsur kalan 254 öğrencinin ilk grubu Katmandu'ya indi". The Economic Times. 13 Ekim 2023. 15 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2023. 
  629. ^ Bose, Saikat Kumar (12 Ekim 2023). "Operation Ajay: First Flight To Evacuate Indians From Israel Tonight". NDTV. Erişim tarihi: 5 Kasım 2023. 
  630. ^ Fornusek, Martin (20 Ekim 2023). "UPDATE: Ukrainian woman killed in Gaza, 18 citizens confirmed killed in Israel". The Kyiv Independent. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2023. 
  631. ^ Byman, Alexander; Palmer, Daniel (7 October 2023). "What You Need to Know About the Israel-Hamas Violence". Foreign Policy. 7 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 October 2023. 
  632. ^ "IISS experts assess the Hamas–Israel war and its international implications" (İngilizce). International Institute for Strategic Studies. 10 Ekim 2023. 15 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 October 2023. 
  633. ^ Gotkine, Elliott (11 October 2023). "Israel's history suggests the clock is ticking for Netanyahu after Hamas attack failures". CNN. Erişim tarihi: 11 October 2023. 
  634. ^ "Saudi-Israeli normalization effort takes a violent detour after Hamas attack". The Times of Israel. 8 October 2023. Erişim tarihi: 8 October 2023. 
  635. ^ Kluth, Andreas (8 October 2023). "Hamas Just Torched Biden's Deal to Remake the Middle East". Bloomberg News. 8 October 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 October 2023. 
  636. ^ Algarhi, Amr Saber; Lagos, Konstantinos (5 September 2024). "Israel: 11 months of war have battered the country's economy". The Conversation. 
  637. ^ Bilmes, Linda J.; Hartung, William D.; Semler, Stephen (7 October 2024). "United States Spending on Israel's Military Operations and Related U.S. Operations in the Region, October 7, 2023 – September 30, 2024" (PDF). Watson Institute for International and Public Affairs. ss. 1–23. 
  638. ^ Wrobel, Sharon (9 November 2023). "War is costing economy some $600m a week due to work absence – Bank of Israel". The Times of Israel. 
  639. ^ "Israel's economy shrank at 20% rate after outbreak of war". Financial Times. 19 February 2024. 19 February 2024 tarihinde kaynağındanÜcretli abonelik gerekli arşivlendi. Erişim tarihi: 19 February 2024. 
  640. ^ a b Zomer, Navit (25 December 2023). "Israeli high-tech factories have difficulties importing components from China". Ynet. 18 January 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 January 2024. 
  641. ^ "Hebrew Newspaper: China imposes sanctions on "Israel" against the backdrop of the war in Gaza". Al-Quds. 25 December 2023. 26 February 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 January 2024. 
  642. ^ "China delays shipments to Israel amid Gaza genocide; over 20,000 Palestinians killed so far". Free Press Kashmir. 25 December 2023. 26 February 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 January 2024. 
  643. ^ "Indian port workers refuse to handle Israel weapon shipments". The Independent. 19 February 2024. 19 February 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 February 2024. 
  644. ^ "Indian firm refuses orders for Israeli army uniforms over civilian killings in Gaza". The Independent. 29 November 2023. 19 February 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 February 2024. 
  645. ^ "Official: Over 17,000 foreign workers left Israel since 7 October". Middle East Monitor. 28 November 2023. Erişim tarihi: 30 August 2024. 
  646. ^ Lakhani, Nina (6 June 2024). "Revealed: repairing Israel's destruction of Gaza will come at huge climate cost". The Guardian. Erişim tarihi: 6 June 2024. The carbon cost of rebuilding Gaza will be greater than the annual greenhouse gas emissions generated individually by 135 countries, exacerbating the global climate emergency on top of the unprecedented death toll, new research reveals. Reconstructing the estimated 200,000 apartment buildings, schools, universities, hospitals, mosques, bakeries, water and sewage plants damaged and destroyed by Israel in the first four months of the war on Gaza will generate as much as 60m tonnes of CO2 equivalent (tCO2e), according to new analysis by researchers in the UK and US. This is on a par with the total 2022 emissions generated by countries such as Portugal and Sweden – and more than twice the annual emissions of Afghanistan.