2023 Mescid-i Aksa çatışmaları

Vikipedi, özgür ansiklopedi
2023 Mescid-i Aksa çatışmaları
İsrail-Filistin çatışması
Çatışmaların yaşandığı El Aksa yerleşkesi olarak da bilinen Tapınak Tepesi
Tarih 5 Nisan 2023 şafak öncesi
(1 yıl, 3 hafta ve 6 gün önce)
Yer Tapınak Tepesi/Al-Aksa yerleşkesi, Kudüs
Taraflar
İsrail Polisi Filistinliler
Kayıplar
1 polis memuru yaralandı[1] 50 yaralı[1]
400 Filistinli tutuklandı[kaynak belirtilmeli]

Nisan 2023'te Kudüs'teki El Aksa Camii yerleşkesinde Filistinliler ve İsrail polisi arasında bir dizi şiddetli çatışma meydana geldi. Ramazan akşam namazından sonra Filistinliler, Yahudilerin burada bir keçi kurban etmeyi planladıkları (İsrail yasalarına göre bu yasaktır) yönündeki haberler üzerine caminin içinde barikat kurdular. Bunun üzerine İsrail polisi çevik kuvvet teçhizatıyla camiye baskın düzenleyerek 50 kişiyi yaraladı[2] ve 400 kişiyi tutukladı.[kaynak belirtilmeli]

Çatışmaların ardından Filistinli militan gruplar[3] Gazze Şeridi ve Lübnan'dan İsrail'e roketler fırlattı - bu eylemler genel olarak El Aksa'daki olaylara bir yanıt olarak yorumlandı.[4]

Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

Çatışmalar, Müslümanların kutsal ayı Ramazan, Yahudilerin Hamursuz Bayramı ve Hristiyanların Paskalya Haftası'nın bir araya gelmesi nedeniyle İsrail-Filistin geriliminin arttığı bir dönemde meydana geldi.[5]

Ramazan ayının başladığı 22 Mart'tan bu yana ibadet eden Müslümanlar, genellikle sadece bayramın son 10 gününde (11-21 Nisan) izin verilen bir uygulama olan El Aksa Camii'nde gecelemeye çalışmışlardır. İsrail Polisi Ramazan boyunca her gece ibadet edenleri çıkarmak için camiye girmişti.[6]

3 Nisan'da İsrail Polisi, Yahudi grupların Mescid-i Aksa'da Yahudilerin ibadet yasağını ihlal etme ve 4 Nisan akşamı başlayacak olan Hamursuz Bayramı için kurban kesme girişimlerini engellemek amacıyla Tapınak Tepesi İdaresi'nden bir Yahudi aktivisti gözaltına aldı.[7] Aynı gün Ulusal Güvenlik Bakanı Ben-Gvir, Yahudi grupların Hamursuz Bayramı sırasında Tapınak Tepesi'ne gitmelerini ancak kurban kesmekten kaçınmalarını savundu.[8] Mevcut statükoya göre Yahudilerin Tapınak Tepesi'ni ziyaret etmelerine izin veriliyor ancak orada dua etmelerine izin verilmiyor.[9]

Olay[değiştir | kaynağı değiştir]

Çatışmalar 4 Nisan gecesi birkaç yüz Filistinlinin Ramazan namazından sonra Yahudilerin yasak olmasına rağmen kurban kesmek için Tapınak Tepesi'ne gidebileceği endişesiyle El Aksa camisine barikat kurmasıyla başladı.[10] Bunun üzerine İsrail polisi çevik kuvvet teçhizatıyla camiye baskın düzenledi. Filistinlilere göre polis sersemletici bombalar attı, plastik mermi sıktı ve yerdeki Filistinlileri coplarla döverek en az 50 kişiyi yaraladı ve 400 kişiyi tutukladı. İsrail polisine göre Filistinliler polise taş attı ve havai fişek fırlattı. İsrail polisi tarafından yayınlanan bir video caminin içinde havai fişek kullanıldığını gösterdi. Bir polis memuru yaralandı.[2][10] Olaylar İsrailliler ve Filistinliler arasındaki gerilimi arttırdı ve uluslararası dikkatleri bölgede devam eden çatışmalara çekti.[4]

Ertesi gece, Filistinli ibadetçiler camiye tekrar barikat kurdular ve İsrail polisi tarafından zorla camiden çıkarıldılar.[6]

Tepkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Times of Israel, üst düzey bir İsrailli yetkilinin, polisin Filistinlilere yönelik muamelesinde "çok ileri gittiği", bunun El Aksa tehlikede sloganına ağırlık kazandırdığı, İsrail'in düşmanlarını cesaretlendirdiği ve İsrail'in itibarına zarar verdiği yönündeki değerlendirmesini aktardı. Yetkili, kendilerine itidalli davranmaları emredildiği için polis memurlarının davranışlarının gözden geçirilmesi çağrısında bulundu. Ancak polisin, çok sayıda Filistinlinin güvenlik personeline ve İsrailli sivillere saldırmak amacıyla camiye silah depoladığı istihbaratını aldıktan sonra camiye girmek zorunda kaldığını belirtti. Bir başka İsrailli güvenlik yetkilisi de Ürdün tarafından atanan Kudüs Vakfını Filistinli isyancılara karşı yeterli önlem almamakla suçladı.[11] Filistin Yönetimi ve Hamas, İsrail polisinin suç olarak niteledikleri eylemini kınadı. İsrailli yetkililer ise eylemlerinin kamu düzeni ve güvenliğini korumak için gerekli olduğunu savundu.[12]

  • Avrupa Birliği Avrupa Birliği Dış İlişkiler Baş Sözcüsü Peter Stano, AB'nin Kudüs'teki Mescid-i Aksa'da meydana gelen şiddet olaylarından "derin endişe" duyduğunu ve dini bayramların kutlandığı bu dönemde tüm tarafları itidalli olmaya çağırdığını söyledi.[13]
  • Türkiye Türkiye'nin Cumhuriyet Halk Partisi Lideri Kemal Kılıçdaroğlu saldırıyı kınadı.[14]
  • Kuveyt Kuveyt Emiri Nawaf Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah İsrail'in Mescid-i Aksa'ya yönelik saldırısını kınadı.
  • Kanada Kanada Başbakanı Justin Trudeau endişelerini dile getirdi ve şiddetin azaltılması çağrısında bulundu.[15]
  • Birleşik Arap Emirlikleri Birleşik Arap Emirlikleri Dışişleri ve Uluslararası İşbirliği Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, "İsrail polisi tarafından Mescid-i Aksa'ya yapılan baskın şiddetle kınandı... ve ibadet edenlerin cami ve ibadethanelerin içinde silah ve patlayıcılarla barikat kurmamaları gerektiği vurgulandı.".[16]
  • Umman Umman Dışişleri Bakanlığı, İsrail işgal güçlerinin Mescid-i Aksa'ya saldırısını kınayan bir açıklama yayınladı.[17]

Ayrıca, İsrail Polisinin eylemleri Katar,[18] Türkiye,[19] Ürdün,[20] Suudi Arabistan,[21] Bahreyn,[22] İran,[23] Fas,[24] Cezayir,[25] Pakistan,[26] Afganistan,[27] Bangladeş[28] ve Malezya[29] dışişleri bakanlıkları tarafından kınanmıştır.

Sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

Olayın ardından Filistinli militan gruplar daha fazla çatışma yaşanacağı uyarısında bulundu.[3] İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) Gazze Şeridi'nden İsrail'e dokuz roket atıldığını açıkladı.[4]

6 Nisan'da IDF Lübnan'dan bazı roketlerin atıldığını belirtti.[30] Roketlerin Filistinli gruplar tarafından atıldığı bildirildi.[3][30] Lübnan ordusundan hemen bir yorum gelmedi.[30] Lübnan'daki Birleşmiş Milletler Geçici Gücü (UNIFIL) yaptığı yazılı açıklamada durumu "son derece ciddi" olarak nitelendirdi ve itidal çağrısında bulundu. UNIFIL şefi Aroldo Lazaro'nun her iki taraftaki yetkililerle temas halinde olduğu belirtildi.[31]

7 Ekim 2023'te Hamas, İsrail'e roket yağmuru ve bir saldırı ile büyük bir sürpriz saldırı başlattı. İzzeddin El Kassam Tugayları Komutanı Muhammed Deif, saldırının "Mescid-i Aksa'ya yapılan saygısızlığa" yanıt olarak gerçekleştirildiğini iddia etti.[32]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; bbc1 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  2. ^ a b "Al-Aqsa mosque: Violence as Israeli police raid Jerusalem holy site". BBC News (İngilizce). 5 Nisan 2023. 11 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2023. 
  3. ^ a b c Debre, Isabel (5 Nisan 2023). "Violence erupts at Jerusalem holy site for a 2nd night". Associated Press. 8 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2023. 
  4. ^ a b c Salma, Abeer; Tawfeeq, Mohammed; Hauser, Jennifer (5 Nisan 2023). "Israeli police storm al-Aqsa mosque during Ramadan prayers, sparking rocket fire from Gaza". CNN. 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":0" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  5. ^ Lukov, Yaroslav (5 Nisan 2023). "Jerusalem: Clashes erupt at al-Aqsa mosque". BBC News. 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023. 
  6. ^ a b Debre (5 Nisan 2023). "Violence erupts at Jerusalem holy site for a 2nd night". Associated Press. 8 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2023.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "AP" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  7. ^ Williams, Dan (3 Nisan 2023). "Israel detains Passover sacrifice campaigner as Al Aqsa tensions simmer". Reuters. 7 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023 – www.reuters.com vasıtasıyla. 
  8. ^ Obel, Ash (3 Nisan 2023). "Police minister: Jews must go to Temple Mount on Passover — but no animal sacrifice". The Times of Israel. 11 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2023. 
  9. ^ ToI Staff (9 Nisan 2023). "Hundreds of Jews tour tense Temple Mt.; Jordan warns against violations of status quo". The Times of Israel (İngilizce). 10 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2023. 
  10. ^ a b "Ramadan and Passover raise tensions at Jerusalem holy site". BBC News (İngilizce). 5 Nisan 2023. 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023. 
  11. ^ "Top Israeli official admits police overreacted in beating Palestinians inside al-Aqsa". The Times of Israel. 9 Nisan 2023. 23 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2023. 
  12. ^ "Israeli forces storm Al-Aqsa, attack worshippers during Ramadan". Al Jazeera. 5 Nisan 2023. 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023. 
  13. ^ "EU 'deeply concerned' by violence at Jerusalem's Al-Aqsa Mosque". www.aa.com.tr. 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023. 
  14. ^ "Kılıçdaroğlu'ndan tepki: Mescid-i Aksa'daki saldırıyı şiddetle lanetliyorum". www.cumhuriyet.com.tr. 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023. 
  15. ^ Raycraft, Richard. "Trudeau calls for peace following Israeli raid of mosque". Canadian Broadcasting Corporation. 9 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023. 
  16. ^ "UAE condemns storming of Al-Aqsa Mosque by Israeli police". www.mofaic.gov.ae. 7 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023. 
  17. ^ "Oman denounces occupation forces' storming of Al Aqsa Mosque". Foreign Ministry of Oman. 5 Nisan 2023. 8 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023. 
  18. ^ "Qatar condemns in the strongest terms the Israeli occupation forces storming of Al-Aqsa Mosque and attacking worshippers". www.mofa.gov.qa. 8 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2023. 
  19. ^ Republic of Türkiye Ministry of Foreign Affairs (5 Nisan 2023). "Press Release Regarding the Attacks and Provocations On Al-Aqsa Mosque". 8 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2023. 
  20. ^ "الأردن يحذر من استمرار اعتداءات شرطة الاحتلال الإسرائيلي على المصلين". mfa.gov.jo. 8 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2023. 
  21. ^ "توضح وزارة الخارجية أن المملكة العربية السعودية تتابع بقلقٍ بالغ اقتحام قوات الاحتلال الإسرائيلي لباحات المسجد الأقصى الشريف، والاعتداء على المصلين، واعتقالها عددٍ من المواطنين الفلسطينيين". www.mofa.gov.sa. 8 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2023. 
  22. ^ "Bahrain condemns Israeli police raiding Al-Aqsa Mosque". www.mofa.gov.bh (İngilizce). 8 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2023. 
  23. ^ "Tweet of the Foreign Ministry spokesman". en.mfa.gov.ir (İngilizce). 8 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2023. [ölü/kırık bağlantı]
  24. ^ "Statement". Ministry of Foreign Affairs, African Cooperation and Moroccan Expatriates (İngilizce). 8 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2023. 
  25. ^ "Algeria condemns storming of Al-Aqsa Mosque by the Israeli occupation authority". Ministry of Foreign Affairs and National Community Abroad. 8 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2023. 
  26. ^ "Pakistan strongly condemns Israeli raid on Al-Aqsa Mosque – Ministry of Foreign Affairs" (İngilizce). 8 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2023. 
  27. ^ "د ااا د بهرنیو چارو وزارت په الاقصی جومات کي په بې دفاع لمونځ کوونکو د اسرائیلي ځواکونو ظالمانه برید په کلکو ټکو غندي". mfa.gov.af. 8 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2023. 
  28. ^ "Ministry of Foreign Affairs". Ministry of Foreign Affairs- Bangladesh. 6 Nisan 2023. 9 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2023. 
  29. ^ "MALAYSIA STRONGLY CONDEMNS THE ATTACKS BY ISRAELI OCCUPATION FORCES ON WORSHIPPERS IN THE AL-AQSA MOSQUE". Ministry of Foreign Affairs – Malaysia. 6 Nisan 2023. 9 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2023. 
  30. ^ a b c "Israel intercepts rocket fire from southern Lebanon". Al Jazeera (İngilizce). 6 Nisan 2023. 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2023. 
  31. ^ "UNIFIL urges restraint after Israel intercepts rockets fired from southern Lebanon". Al Arabiya English (İngilizce). 6 Nisan 2023. 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2023. 
  32. ^ "מוחמד דף על מתקפת הרקטות: ישראל חיללה את אל-אקצא, קורא לערביי ישראל להצטרף". Ynet (İbranice). 7 Ekim 2023. 7 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2023. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=2023_Mescid-i_Aksa_çatışmaları&oldid=32466316" sayfasından alınmıştır