Ukrayna: Revizyonlar arasındaki fark

Bağlantıları değiştir
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Iraqi man10 (mesaj | katkılar)
1.487 değişiklik
Değişiklik özeti yok
Edge05 (mesaj | katkılar)
52 değişiklik
104. satır: 104. satır:
Kendilerine [[Kazaklar (Slav)|Kazak]] adını veren bu savaşçı insanlar; [[Lehistan]], [[Osmanlı Devleti]] ve [[Çarlık Rusyası|Çarlık Rusya'sı]]<nowiki/>nı talan ederek geçimlerini sağlıyorlardı. [[1648]] yılında Bohdan Khmelnytsky'nin önderliğindeki Kazaklar, Lehistan'a karşı büyük bir ayaklanma çıkardılar. Rusya'nın desteğiyle çıkarttıkları bu ayaklanmada başarılı olan Kazaklar Lehistan'dan özerklik kazanarak Zaporizya'da tarihteki ilk Ukrayna devleti olan Kazak Atamanlığı'nı kurdular. [[17. yüzyıl]]ın ikinci yarısında bu bölge; Lehistan, Osmanlı Devleti ve Çarlık Rusya'sı arasında büyük çekişmelere sahne oldu ancak Lehistan ve [[Osmanlı Devleti]]'nin zayıflaması üzerine bu durumdan Rusya karlı çıktı. [[18. yüzyıl]]ın sonunda Lehistan'ın parçalanması sonucu Rusya, Ukrayna'nın büyük bir bölümüne el koydu.
Kendilerine [[Kazaklar (Slav)|Kazak]] adını veren bu savaşçı insanlar; [[Lehistan]], [[Osmanlı Devleti]] ve [[Çarlık Rusyası|Çarlık Rusya'sı]]<nowiki/>nı talan ederek geçimlerini sağlıyorlardı. [[1648]] yılında Bohdan Khmelnytsky'nin önderliğindeki Kazaklar, Lehistan'a karşı büyük bir ayaklanma çıkardılar. Rusya'nın desteğiyle çıkarttıkları bu ayaklanmada başarılı olan Kazaklar Lehistan'dan özerklik kazanarak Zaporizya'da tarihteki ilk Ukrayna devleti olan Kazak Atamanlığı'nı kurdular. [[17. yüzyıl]]ın ikinci yarısında bu bölge; Lehistan, Osmanlı Devleti ve Çarlık Rusya'sı arasında büyük çekişmelere sahne oldu ancak Lehistan ve [[Osmanlı Devleti]]'nin zayıflaması üzerine bu durumdan Rusya karlı çıktı. [[18. yüzyıl]]ın sonunda Lehistan'ın parçalanması sonucu Rusya, Ukrayna'nın büyük bir bölümüne el koydu.


[[I. Dünya Savaşı]]'ndan sonra, [[1919]] yılında [[Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]] kuruldu. Bu cumhuriyet, [[1922]] yılında [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği]]'ne katıldı. [[II. Dünya Savaşı]] başladıktan sonra, [[22 Haziran]] [[1941]] tarihinde Alman [[Wehrmacht]] birlikleri, Sovyetler Birliği'ne girdiler. İşgal döneminde, 5 8 milyon civarında Ukraynalı yaşamını kaybetti; 500 bin civarında Yahudi, Naziler tarafından öldürüldü.
[[I. Dünya Savaşı]]'ndan sonra, [[1919]] yılında [[Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]] kuruldu. Bu cumhuriyet, [[1922]] yılında [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği]]'ne katıldı. [[II. Dünya Savaşı]] başladıktan sonra, [[22 Haziran]] [[1941]] tarihinde Alman [[Wehrmacht]] birlikleri, Sovyetler Birliği'ne girdiler. İşgal döneminde, 58 milyon civarında Ukraynalı yaşamını kaybetti; 500 bin civarında Yahudi, Naziler tarafından öldürüldü.


Ukrayna'nın Sovyet dönemi tarihindeki en önemli olaylardan birisi de [[26 Nisan]] [[1986]] tarihindeki [[Çernobil reaktör kazası]]dır. Bu kazadan dolayı ortaya çıkan radyoaktif serpinti, 350.000 kişinin olay bölgesinden uzaklaştırılmasına neden oldu. [[8 Aralık]] [[1991]]'de Beyaz Rusya, Rusya ve Ukrayna ortak bir karar alarak Sovyetler Birliği'ni resmen ortadan kaldırmaya karar verdi. [[Bağımsız Devletler Topluluğu]] ilan edildi ve Ukrayna bağımsız bir ülke haline geldi. [[2004]] yılında, Ukrayna tartışmalı bir ülke başkanlığı seçimi yaşadı. [[Turuncu Devrim]] adı verilen protestolar sonucu seçimler yenilendi ve [[Viktor Yuşçenko]] devlet başkanı seçildi. 2014 yılının başında gerçekleşen halk ayaklanması sonucunda devlet başkanı [[Viktor Yanukoviç]] istifasını vermek zorunda kaldı. Bu iç karışıklar yüzünden ve [[Kırım Özerk Cumhuriyeti|Kırım'da]] yapılan [[plebisit]] sonucunda [[Rusya]] [[Kırım Özerk Cumhuriyeti|Kırım'ı]] ilhak etti.
Ukrayna'nın Sovyet dönemi tarihindeki en önemli olaylardan birisi de [[26 Nisan]] [[1986]] tarihindeki [[Çernobil reaktör kazası]]dır. Bu kazadan dolayı ortaya çıkan radyoaktif serpinti, 350.000 kişinin olay bölgesinden uzaklaştırılmasına neden oldu. [[8 Aralık]] [[1991]]'de Beyaz Rusya, Rusya ve Ukrayna ortak bir karar alarak Sovyetler Birliği'ni resmen ortadan kaldırmaya karar verdi. [[Bağımsız Devletler Topluluğu]] ilan edildi ve Ukrayna bağımsız bir ülke haline geldi. [[2004]] yılında, Ukrayna tartışmalı bir ülke başkanlığı seçimi yaşadı. [[Turuncu Devrim]] adı verilen protestolar sonucu seçimler yenilendi ve [[Viktor Yuşçenko]] devlet başkanı seçildi. 2014 yılının başında gerçekleşen halk ayaklanması sonucunda devlet başkanı [[Viktor Yanukoviç]] istifasını vermek zorunda kaldı. Bu iç karışıklar yüzünden ve [[Kırım Özerk Cumhuriyeti|Kırım'da]] yapılan [[plebisit]] sonucunda [[Rusya]] [[Kırım Özerk Cumhuriyeti|Kırım'ı]] ilhak etti.

Sayfanın 20.34, 2 Haziran 2015 tarihindeki hâli

Україна
Ukrayna
Ukrayna haritadaki konumu
Başkent
ve en büyük şehir
 Kiev
Resmî dil(ler)Ukraynaca
Tanınan bölgesel dil(ler)
18 dil[1]
Etnik gruplar
(2001)
HükûmetYarı başkanlık sistemli
üniter anayasal cumhuriyet
Petro Poroşenko
• Başbakan
Arseniy Yatsenyuk
Yasama organıVerkhovna Rada
Tarihçe 
882
1199
17 Ağustos 1649
7 Kasım 1917
1 Kasım 1918
10 Mart 1919
15 Kasım 1939
30 Haziran 1941
24 Ağustos 19911
Yüzölçümü
• Toplam
603.628 km2 (46..)
• Su (%)
%7
Nüfus
• 2001 sayımı
48.457.102
• Yoğunluk
73,8/km2 (115..)
GSYİH (SAGP)2013 tahminî
• Toplam
$337,360 milyar[2] (40..)
• Kişi başına
$7.422[2] (107..)
GSYİH (nominal)2013 tahminî
• Toplam
$175,527 milyar[2] (52..)
• Kişi başına
$3.862[2] (108..)
Gini (2010)25,6
Hata: Geçersiz Gini değeri
İGE (2012)artış 0,740
Hata: Geçersiz İGE değeri · 78..
Para birimiGrivna (UAH)
Zaman dilimiUTC+2[5] (Doğu Avrupa Zaman Dilimi)
• Yaz (YSU)
UTC+3 (Doğu Avrupa Yaz Zaman Dilimi)
Trafik akışısağ
Telefon kodu+380
ISO 3166 koduUKR
İnternet alan adı
  1. 1 Aralıkta bir bağımsızlık referandumu yapıldı, ardından 26 Aralık'ta Ukrayna'nın bağımsızlığı tamamlandı. Şimdiki anayasa 28 Haziran 1996'da kabul edildi.

Ukrayna (Ukraynaca: Україна, transliterasyon: Ukrayina), Doğu Avrupa'da bir ülke.[7] 603.628 km2 yüz ölçümüyle tamamı Avrupa'da olan en geniş ülkedir.[8][9][10] Doğusunda ve kuzeydoğusunda Rusya, kuzeybatısında Beyaz Rusya, batısında Polonya, Slovakya ve Macaristan, güneybatısında Romanya ve Moldova ile kara sınırı vardır. Ayrıca güneyde Karadeniz ve Azak Denizi'ne kıyısı bulunmaktadır.

Ukrayna yasama, yürütme ve yargının ayrı olduğu, yarı başkanlık sistemi ile yönetilen bir üniter devlettir. Başkenti ve en büyük şehri Kiev'dir. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin dağılmasından bu yana Ukrayna, yedek ve yarı askerî güçler de hesaba katıldığında Rusya'nınkinin ardından Avrupa'daki en büyük ikinci silahlı kuvvetlere sahiptir.[11]

Tarihçe

Ana madde: Ukrayna tarihi
VKRAINE ou PAYS DES COSAQUES（Ukrayna veya Kazak ülke, 1690.

Ukrayna adı, eski Slav dilinde "sınır ülkesi" anlamına gelmektedir ancak şimdi bilimsel çevrelerde başka görüşler de vardır. Eskiden Ukrayna’ya Rutenya (Rus, Русь) da denilmekteydi. Ukrayna, Slavlardan önce sırayla İskitler (Sakalar), Hunlar, Hazar Kağanlığı, Kıpçaklar, Peçenekler, Kumanlar, Oğuzlar ve Altınordu Devleti, Osmanlı Devleti tarafından kontrol edilmiştir. Günümüzde Ukrayna'nın başkenti olan Kiev, 9. yüzyılın ortalarına kadar Hazar Kağanlığı'nın bir parçasıydı. Peçenekler Kiev şehrine Türkçe ''Sambat'' adını vermişlerdi. 860 yılı civarında Viking kralı Rurik'in komutanları tarafından Hazar Kağanlığı'nın elinden alındı ve Kiev Knezliği'nin bir parçası oldu. 14. yüzyılda Ukrayna topraklarının doğu kısmı Kiev dahil Litvanya Grandüklüğü'nün eline geçti. Batı kısımlar ise Lehistan Krallığı'nın bir parçası haline geldi.

İlk Kazak Hetmanı Bogdan Hmelnitski

16. yüzyıl ortalarında Dinyeper Irmağı boylarındaki Zaporizya bölgesinde yaşayan bazı gruplar örgütlenerek devletimsi bir birlik oluşturdular. Kozak, Kosak, Cossack, Kossak, Kazak, Rus Kazakları olarak da adlandırılırlar.[12] Ukrayna ve Güney Rusya yerli halklarının karışımı ile 15. yüzyıl dolaylarında Don ve Dinyeper nehirleri civarında ortaya çıkan etnik topluluk.[13] Kazakların bugün Kazakistan'da yaşayan Türk topluluğuyla bir alakaları yoktur. Kazak sözcüğü eski Türkçede maceracı ve özgür insan anlamındadır.

Kendilerine Kazak adını veren bu savaşçı insanlar; Lehistan, Osmanlı Devleti ve Çarlık Rusya'sını talan ederek geçimlerini sağlıyorlardı. 1648 yılında Bohdan Khmelnytsky'nin önderliğindeki Kazaklar, Lehistan'a karşı büyük bir ayaklanma çıkardılar. Rusya'nın desteğiyle çıkarttıkları bu ayaklanmada başarılı olan Kazaklar Lehistan'dan özerklik kazanarak Zaporizya'da tarihteki ilk Ukrayna devleti olan Kazak Atamanlığı'nı kurdular. 17. yüzyılın ikinci yarısında bu bölge; Lehistan, Osmanlı Devleti ve Çarlık Rusya'sı arasında büyük çekişmelere sahne oldu ancak Lehistan ve Osmanlı Devleti'nin zayıflaması üzerine bu durumdan Rusya karlı çıktı. 18. yüzyılın sonunda Lehistan'ın parçalanması sonucu Rusya, Ukrayna'nın büyük bir bölümüne el koydu.

I. Dünya Savaşı'ndan sonra, 1919 yılında Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu. Bu cumhuriyet, 1922 yılında Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'ne katıldı. II. Dünya Savaşı başladıktan sonra, 22 Haziran 1941 tarihinde Alman Wehrmacht birlikleri, Sovyetler Birliği'ne girdiler. İşgal döneminde, 58 milyon civarında Ukraynalı yaşamını kaybetti; 500 bin civarında Yahudi, Naziler tarafından öldürüldü.

Ukrayna'nın Sovyet dönemi tarihindeki en önemli olaylardan birisi de 26 Nisan 1986 tarihindeki Çernobil reaktör kazasıdır. Bu kazadan dolayı ortaya çıkan radyoaktif serpinti, 350.000 kişinin olay bölgesinden uzaklaştırılmasına neden oldu. 8 Aralık 1991'de Beyaz Rusya, Rusya ve Ukrayna ortak bir karar alarak Sovyetler Birliği'ni resmen ortadan kaldırmaya karar verdi. Bağımsız Devletler Topluluğu ilan edildi ve Ukrayna bağımsız bir ülke haline geldi. 2004 yılında, Ukrayna tartışmalı bir ülke başkanlığı seçimi yaşadı. Turuncu Devrim adı verilen protestolar sonucu seçimler yenilendi ve Viktor Yuşçenko devlet başkanı seçildi. 2014 yılının başında gerçekleşen halk ayaklanması sonucunda devlet başkanı Viktor Yanukoviç istifasını vermek zorunda kaldı. Bu iç karışıklar yüzünden ve Kırım'da yapılan plebisit sonucunda Rusya Kırım'ı ilhak etti.

Coğrafya

Ana madde: Ukrayna coğrafyası

603.628 km2 (233.062 mi2) yüz ölçümü ve 2.782 km (1.729 mi) kıyı şeridi ile Ukrayna, dünyadaki en geniş 46. ülkedir. Tamamı Avrupa'da olan en geniş ülke ve Avrupa'daki en geniş ikinci ülkedir (Rusya'nın Avrupa'daki bölümünden sonra).

Politika

İdari bölünüş

Ana madde: Ukrayna'nın idari birimleri

Ukraynanın İdari yapısı
No. İdari Bölgeleri Başkent[14] Yüzölçümü km² Nüfus[15]
1 Çerkası bölgesi Çerkassi 20.900 1.402.900
2 Çernigovbölgesi Çernigiv 31.900 1.245.300
3 Çernovtsi Oblastı Çernivtsi 8.100 922.800
4 Kırım Özerk Cumhuriyeti Simferopol 26.100 2.033.700
5 Dnipropetrovsk Oblastı Dnipropetrovsk 31.900 3.567.600
6 Donetsk Oblastı Donetsk 26.500 4.841.100
7 İvano-Frankovsk Oblastı İvano-Frankivsk 13.900 1.409.800
8 Harkiv Oblastı Harkiv 31.400 2.914.200
9 Herson Oblastı Herson 28.500 1.175.100
10 Hmelnitski Oblastı Hmelnitski 20.600 1.430.800
11 Kirovograd Oblastı Kirovograd 24.600 1.133.100
12 Kiev Oblastı Kiev 28.100 1.827.900
Kiev Kiev[16] 800 2.611.300
13 Lugansk Oblastı Lugansk 26.700 2.546.200
14 Lviv Oblastı Lviv 21,800 2,626,500
15 Mıkolayiv Oblastı Mıkolayiv 24.600 1.264.700
16 Odessa Oblastı Odessa 33.300 2.469.000
17 Poltava Oblastı Poltava 28.800 1.630.100
18 Rivne Oblastı Rivne 20.100 1.173.300
19 Sumi Oblastı Sumi 23,800 1,299,700
20 Ternopil Oblastı Ternopil 13.800 1.142.400
21 Vinnitsa Oblastı Vinnitsa 26.500 1.772.400
22 Volın Oblastı Lutsk 20.200 1.060.700
23 Zakarpatya Oblastı Ujgorod 12.800 1.258.300
24 Zaporijya Oblastı Zaporijya 27.200 1.929.200
25 Jitomir Oblastı Jitomir 29.900 1.389.500
Sivastopol Sivastopol 900 379.500

Ekonomi

Ana madde: Ukrayna ekonomisi

Tüm SSCB devletlerinde olduğu gibi Ukrayna'da da ekonomi ve üretimin bütün sektörleri başta Rusya olmak üzere diğer Sovyet cumhuriyetlerine bağlıydı. 1991'de SSCB dağıldıktan sonra Ukrayna'da birçok fabrika ve işletme kalmıştı ancak yeni kurulan ülkeler derin ekonomik ve siyasal krizler yaşamakta oldukları için Sovyetler zamanındaki ilişkiler kesilmişti; bu nedenle işletmeler, fabrikalar çalışamıyordu. Yeni piyasa koşullarında ekonominin yeniden yaşama dönüştürülmesi ve canlandırılması yıllar aldı. Haksız özelleştirme sonucu SSCB'den kalan fabrikaların çoğu yeni oligarşinin temsilcilerine neredeyse bedava satılmıştı.

Şimdi Ukrayna'nın ekonomisi canlanmış durumda, çok iyi çalışmaktadır. Ukrayna'da maden kömürü rezervleri çoktur ancak yeni teknolojilerin yetersizliği nedeniyle maden kömürü çıkarımı pek gelişmiş değildir ve ocaklarda sık sık gaz patlamaları meydana gelmektedir. Başlıca ihracatlar, maden kömürü; büyük çaplı borular ve hurda demirdir. Ukrayna'nın tarımı gelişmiştir ancak AB ve WTI (DTÖ) engelleri yüzünden Ukrayna tarım ürünlerini fazla ihraç edememektedir. Doğal gaz konusunda Ukrayna, tüm Avrupa gibi Rusya'ya bağlıdır; petrol konusunda da Rusya'ya ve Asya ülkelerine bağımlılık söz konusudur. Ukrayna'da sıradan yurttaşların yaşam düzeyi orta; yoksul sayılabilen insanların sayısı, tüm nüfusun %0,7'si civarındadır. Aynı zamanda iktidarda bulunanlar (oligarşi) çok zenginlerdir. 2007-2008 başında enflasyon oranları yükselmiştir (2007 - %17; Ocak 2008 - % 2,9).Ukrayna'nın gelişmişlik oranı %87,3 tür. Son yıllarda sanayileşme ve teknoloji büyük bir artış göstermiştir. Sonuç olarak Ukrayna, Doğu Avrupa'nın 2. gelişmiş ülkesidir.

Demografi

Etnik gruplar

Ukraynalıların Ukrayna içindeki yaşam alanı

Eski zamanlarda Ukrayna'ya Rutenya da denmiştir. Bilimsel açıdan kabul edilen, en yaygın görüş; Ukraynalıların, Rusların ve Belorusların (Beyaz Rusların), tahminen 14-16. yüzyıllarda Doğu İslav kavimlerinden kaynaklanmış olmaları şeklindedir. Öte yandan, Sovyet kaynakları ve günümüz Rusya Federasyonu'nda kabul edilen kaynaklar, Ukraynalıların ve Belorusların Ruslardan geldiklerini söyler ancak 8-9. yüzyıllarda kurulan, merkezi çağdaş Ukrayna'nın başkenti Kiev'de bulunan ve sonradan Kiev Rus Devleti adı verilen devlette eski Slav kavimlerinin temsilcilerinin yaşadıkları bir gerçektir ve mevcut vakayinamelerde ulus olarak Rus, Ukraynalı adı geçmiyor.

Bu konuda, günümüz Ukrayna'sında yaygın kaynaklar aslında Rusların Ukraynalılardan kaynaklandığını iddia eder. Yaklaşık 14. yüzyıla kadar varlığını sürdüren eski Kiev Rus Devleti'nde yaşayan ulus, Ukraynalılarmış; Moğollar geldikten sonra Ukraynalıların çoğu, Kiev'i terk edip kuzeye doğru göç etmeye başlamış ve sonra, yeni bir devletin başkenti olacak Moskova adlı bir kenti kurmuş. Yeni devletin adı, Moskova Rus Devleti; sonra Rus Çarlığı, sonra da Rus İmparatorluğudur yani bu görüşe göre, günümüzde Moskova'da ve etrafında yaşayan ulus, Kiev'den gelen Ukrayna kökenli ulusmuş; Kiev'de ve Ukrayna'da günümüzde yaşamakta olan ulus ise Ukraynalı ve Moğol-Tatar karışımıymış, diye bir görüş de yaygındır. Ruslar, SSCB zamanında Ukraynalılara yoğun bir şekilde baskı yapmışlar; onlara Rus kültür ve dilini yoğun bir şekilde aşılamışlardır. Öyle ki, Ukraynalıların ayrı bir ulus olduğunu düşünenler hapse atılmış; baskı altına alınmıştır. Yoğun baskılar sonucu Ukraynalılar, ayrı bir ulus olduklarını ayrı bir dil konuştuklarını yıllarca kimseye anlatamamışlardır. Bağımsızlıktan sonra Ukrayna dili resmi dil olmuş, okullarda ve günlük yaşamda Ukrayna dili yoğun bir şekilde kullanılmaya başlamıştır.

Ukraynalı kimliğini oluşturan etnik topluluklar şunlardır:[1]

Donetsk, Zafer Günü, 2013

( Ukrayna resmî rakamlarıdır.)

  1. Ukraynalılar (% 77,8)
  2. Ruslar (% 17,3)
  3. Beyaz Ruslar (% 0,6)
  4. Kırım Tatarları (% 0,6)
  5. Moldovalılar (% 0,5)
  6. Bulgarlar (% 0,2)
  7. Macarlar (% 0,3)
  8. Romenler (% 0,3)
  9. Lehler (% 0,3)
  10. Yahudiler (% 0,2)
  11. Yunanlar(% 0,2)
  12. Ermeniler (% 0,2)
  13. Tatarlar (Kazan Tatarları) (% 0,1)
  14. Çingeneler (% 0,1)
  15. Azeriler (% 0,1)
  16. Gürcüler (% 0,1)
  17. Almanlar (% 0,1)
  18. Gagavuzlar (% 0,1)

Kırım Tatarları

Ana madde: Kırım Tatarları

Kırım Tatarları ya da Kırım Tatar Türkleri, anayurtları Karadeniz'in kuzeyindeki Kırım Yarımadası olan ulustur. Ukrayna'nın ana Müslüman unsurunu teşkil ederler.Yoğun olarak Kırım, Özbekistan, Tuna Irmağı'nın Karadeniz'e döküldüğü bölge (Romanya ve Bulgaristan) ve Türkiye'de yaşarlar. Türkiye'de 2 milyondan fazla kişinin Kırım-Tatar kökenli olduğu tahmin edilmektedir.

Kırım Tatarları, II.Dünya Savaşında Ruslar tarafından Almanlarla iş birliği yaptıkları gerekçesiyle Kırım'dan Sibirya'ya ve Orta Asya'ya sürülmüşlerdir. Bu sürgünler esnasında binlerce Kırım Tatarı trenlerle Sibirya'ya giderken soğuk ve açlıktan yollarda ölmüştür; daha sonra Kırım'a dönmelerine izin verilmiştir. Bugün, Kırım Tatarları Kırım nüfusunun yaklaşık %13 kadarını meydana getirmektedirler ve zaman içinde sürgündeki Tatarlar da geri dönerek yoğunluğu arttırmaktadırlar.

Kültür

Ana madde: Ukrayna kültürü

Ukrayna gelenekleri, ülkedeki yaygın din olan Hristiyanlık'tan etkilenmiştir.

Kaynakça

  1. ^ "Law of Ukraine "On Principles of State Language Policy" (Current version — Revision from 01.02.2014)". Document 5029-17, Article 7: Regional or minority languages Ukraine, Paragraph 2. Zakon2.rada.gov.ua. 1 Şubat 2014. Erişim tarihi: 30 Nisan 2014. 
  2. ^ a b c d "Report for Selected Countries and Subjects". World Economic Outlook Database. International Monetary Fund. Ekim 2013. Erişim tarihi: 20 Ekim 2013. 
  3. ^ "Gini index". World Bank. Erişim tarihi: 26 Mart 2013. 
  4. ^ "2013 Human Development Report Statistics" (PDF). Human Development Report 2013. United Nations Development Programme. 14 Mart 2013. Erişim tarihi: 16 Mart 2013. 
  5. ^ "Рішення Ради: Україна 30 жовтня перейде на зимовий час " Події " Україна " Кореспондент". Ua.korrespondent.net. Erişim tarihi: 31 Ekim 2011. 
  6. ^ "People and Society: Ukraine". CIA World Factbook. Erişim tarihi: 21 Şubat 2014. 
  7. ^ "The World Factbook – Ukraine". Central Intelligence Agency. 7 Ocak 2014. Erişim tarihi: 23 Ocak 2014. 
  8. ^ Chin, Richard (2011). Global Clinical Trials. Elsevier. s. 345. ISBN 0-12-381537-1. 
  9. ^ Evans, Chandler (2008). Future of Google Earth. BookSurge. s. 174. ISBN 1-4196-8903-7. 
  10. ^ "Basic facts about Ukraine". Ukrainian consul in NY. Erişim tarihi: 10 Kasım 2010. 
  11. ^ IISS 2010, pp. 195–197
  12. ^ Rus Kazakları
  13. ^ Kazakların ortaya çıkışı
  14. ^ Başkent sözü Kırım için olduğu gibi, bir yönetim merkezini belirtebilir. Yönetim merkezi terimi, oblastlar (bölgeler) içindir.
  15. ^ Nüfus bilgisi 2001 Ukrayna Nüfus Sayımı’na göredir. Bkz: Nüfus bilgisi
  16. ^ Kiev ili, idarî olarak Kiev Oblastı’ndan soyutlanmış, ayırılmıştır. Kiev, Ukrayna’daki iki özel statüye sahip şehirden birisidir. Diğer şehir Kırım’da bulunan Sevastopol’dur.)

Dış bağlantılar

Şablon:Kardeş projeler

Hükûmet

Şablon:Slav halklarının bulunduğu ülke ve bölgeler Şablon:Türk halklarının bulunduğu ülke ve bölgeler

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ukrayna&oldid=15601439" sayfasından alınmıştır