Yılmaz Güney

Yılmaz Güney
Yılmaz Güney
Doğum	Yılmaz Pütün; 1 Nisan 1937; Yenice, Yüreğir, Adana, Türkiye
Ölüm	9 Eylül 1984 (47 yaşında); Paris, Fransa
Ölüm sebebi	Mide kanseri
Diğer ad(lar)ı	Çirkin Kral
Meslek	Yönetmen, senarist, oyuncu, yazar
Etkin yıllar	1958-1984
Evlilik	Nebahat Çehre (1966-1968); Fatoş Güney (1970-1984)
Çocuk(lar)	(2), Elif Güney Pütün, Yılmaz Pütün
Ödüller	Orhan Kemal Roman Armağanı ; 1972 Boynu Bükük Öldüler ; Altın Koza ; En İyi Film ; 1970 Umutsuzlar ; 1971 Ağıt ; En İyi Yönetmen ; 1971 Ağıt ; En İyi Senaryo ; 1970 Umutsuzlar ; 1971 Ağıt ; En İyi Erkek Oyuncu ; 1969 Seyyit Han ; 1970 Umut ; 1970 Acı

Yılmaz Güney (1 Nisan 1937; Yenice, Yüreğir, Adana^[1] - 9 Eylül 1984, Paris), Türk sinema oyuncusu, yönetmen, senarist ve yazar.^[2] Özellikle Çirkin Kral dönemi sonrasında yazdığı Cannes ödüllü Yol, Sürü, yazıp yönettiği ve oynadığı Umutsuzlar, Baba, Ağıt, Endişe gibi filmleriyle tanınır.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

Yılmaz Güney'in gerçek adı Yılmaz Pütün'dür. Kendi ifadesine göre Pütün, kırılması zor sert meyve çekirdeği demektir. 1937 yılında, köylü bir ailenin iki çocuğundan biri olarak dünyaya gelmiştir. Zaza kökenli babası Siverek'in Desman köyünden olup, Kürt kökenli annesi Muş'un Varto ilçesindendir. Kendisi Adana'da büyümüş ve Adana birçok filmine konu olmuştur. Adana'da bir süre Kemal ve And Film şirketlerinin bölge temsilcisi olarak çalışmıştır. Üniversite okumak üzere İstanbul'a gitmiş Atıf Yılmaz ile tanışmıştır. Bu süreçte bir yandan da hikâyeler yazmıştır. Daha sonra Atıf Yılmaz'ın da desteğiyle sinemada çalışmalarına başlamıştır.

Sinemaya başlaması[değiştir | kaynağı değiştir]

Yılmaz Güney, 1959 yılında Atıf Yılmaz'ın yönetmenliğini yaptığı Bu Vatanın Çocukları ve Alageyik isimli filmlerin hem senaryosunu yazar hem de filmlerde rol alır ve oynar. Karacaoğlan'ın Karasevdası'nda da yönetmen yardımcılığı yapar. Yeni Ufuklar ve On Üç gibi dergilere de öyküler yazan Yılmaz Güney, bir öyküsünde komünizm propagandası yaptığı gerekçesiyle yargılanır ve 1961 yılında bir buçuk yıl hapis cezasına mahkûm olur.

İki yıl sonra tekrar kaldığı yerden devam eden Yılmaz Güney, o dönemde daha çok macera filmleri çeker. Filmlerinde ezilen, hor görülen bir "Anadolu çocuğunun" otoriteye başkaldırısı vardır. Bu dönemde Çirkin Kral lakabını alır. Bu dönemdeki en önemli Lütfü Akad'ın yönettiği ve kendisinin yazdığı bir film olan Hudutların Kanunu'dur. Bu dönem boyunca oyunculuğunu geliştiren Yılmaz Güney, abartısız ve yalın oyunculuk anlayışı bu dönemde artık oturtmuştur.

Cezaevi ve firari yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

Yılmaz Güney, 1971 yılında Efraim Elrom'un öldürülmesinden sorumlu olan başta Mahir Çayan olmak üzere diğer Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi üyelerini sakladığı^[3] gerekçesiyle 2 yıl hapse ve sürgüne mahkûm edildi. Yılmaz Güney içeride kaldığı süre boyunca sinema ve sanat ile ilgili fikirlerini; şiir ve öykülerini o dönemde çıkarmaya başladığı Güney dergisinde yayınlamıştır. 1974'te cezaevinden çıktı. İki yıldan fazla cezaevinde kalan Yılmaz Güney aynı yıl Arkadaş filmini çekti. Yine aynı yıl Endişe adlı filmi çekerken Yumurtalık ilçesindeki bir gazinoda ilçe yargıcı Sefa Mutlu'yu öldürmekten tutuklandı ve 25 Ekim'de Ankara 1. Ağır Ceza Mahkemesi'nde başlayan yargılamaların sonucu 13 Temmuz 1976'da 19 yıl hapis cezasına çarptırıldı.^[4]^[5]

Beş yıl hapis yattıktan sonra 9 Ekim 1981 tarihinde izinli olarak çıktığı Isparta Yarı Açık Cezaevinden yurt dışına firar etti. Yılmaz Güney'in hapisten kaçışı da filmlerini anımsatmıştır. Hapse girmeden önce çekmiş olduğu Şeytanın Oğlu filminde, bir günlük bayram izninde dışarı çıkan ve kayıplara karışan bir adamın hikâyesini anlatmıştır. Filmine benzer bir yaşantı tecrübe etmiştir. Bir günlük izin ile hapisten çıkan Güney, Antalya'nın Kaş ilçesinden Yunanistan'a bağlı Meis adasına, oradan da İsviçre'ye kaçmıştır. Daha sonra Fransa'ya geçer ve yaşamının geri kalanını orada geçirir.^[6]

Cezaevinde sinema ile olan ilgisi devam etti. Bu dönemde yazdığı Zeki Ökten tarafından çekilen Sürü ve yurt dışında ve yurt içinde büyük ilgi gören ve Şerif Gören tarafından Yol çekildi. Cezaevindeyken GÜNEY adlı bir sanat-kültür dergisi çıkardı. Yol'un kurgusunu tekrar yaptı ve Cannes Film Festivali'nde ödül aldı^[7]. Yurt dışına kaçtıktan sonra Fransa'da Duvar filmini çekti. Güney'in, 1976 yılında Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevi'nde tanıklık ettiği, çocuklar koğuşunda çıkan ve tüm cezaevine yayılan bir isyanın sinemaya aktarıldığı Duvar onun son filmi olmuştur.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

1963-66 yıllarında birlikte yaşadığı Birten Ünal'dan^[8] kızı Elif (d. 1966) doğmuştur. İlk resmi eşi Nebahat Çehre ile 1966'da başlayan fırtınalı birlikteliği, 1968'de arabayla Nebahat Çehre'ye çarpması üzerine boşanma ile sonuçlanmıştır. İkinci evliliği 1970'den ölümüne değin Fatoş Güney'le (Jale Fatma Pütün)^[9] olmuştur, doğan çocuklarına Yılmaz (d. 1971)^[10] adını vermişlerdir.^[11]

Son yıllarını Paris'te geçiren Güney, mide kanseri hastalığı nedeniyle 9 Eylül 1984'te 47 yaşında yaşamını yitirdi. Mezarı Paris'te bulunan Père Lachaise Mezarlığı'nda 62. kısımda bulunmaktadır.

Filmografisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Yılmaz Güney'in Pere Lachaise Mezarlığı'ndaki mezarı.

**Yılmaz Güney'in filmlerin bazıları**
Yıl	Film	Görevi^[12]^[13]
Yıl	Film	Oyuncu	Senarist	Yönetmen	Yapımcı
1966	Hudutların Kanunu	Evet	Evet		Evet
1967	Çirkin Kral Affetmez		Evet	Evet
1968	Seyyit Han (Toprağın Gelini)	Evet
1969	Bir Çirkin Adam	Evet	Evet
1969	Bir Çirkin Adam	Evet	Evet	Evet	Evet
1970	Umut	Evet	Evet	Evet	Evet

Kitapları[değiştir | kaynağı değiştir]

Boynu Bükük Öldüler (1971)
Ağıt
Arkadaş
Sürü
Salpa (1975)
Ölüm Beni Çağırıyor Gençlik Öyküleri
Acı
Sonsuz Bekleyiş Otuz Yılın Şiirleri
Yol
Sanık
Hücrem
Soba, Pencere Camı ve İki Ekmek İstiyoruz^[14]
Oğluma hikayeler
Zavallılar
Sen ve ötekiler

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Yılmaz Güney kimdir? | sabah.com.tr
^ İnsan, militan ve sanatçı Yılmaz Güney. Güney Filmcilik yayınları. Kendi ağzından kısa yaşam öyküsü: s. 16:
^ Karakaş, Gökhan. "Güney, Çayan'ı bu arabada sakladı". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2015.
^ Yılmaz Güney ve Hakim Sefa Mutlu o gece gazinoya aileleriyle gelmiş ve iki taraf da alkollü oldukları için basit bir tartışma ölümlü bir olaya evrilmiştir 10 Şubat 2000 tarihli Hürriyet haberi 19 Kasım 2010 tarihinde erişilmiştir
^ ""Yılmaz Güney kardeşimi vurdu, bizim söz hakkımız yok mu?" Zaman gaz., 19.9.2012". 19 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2012.
^ Yılmaz Güney kronolojisi 19 Kasım 2010 tarihinde erişilmiştir
^ 1982 Cannes Film Festivali, kazanan filmler:Missing ve Yol, İMDB
^ "Yılmaz Güney'in İlk Eşi Birten Ünal Yaşamını Yitirdi". Pir Haber Ajansı. 4 Haziran 2018.
^ "Yılmaz Güney'in Kızı ve Eşi Arasındaki Davada Karar Çıktı". Haberler. 1 Mart 2016.
^ "Babam kadar cesur olmak istemem". Hürriyet. 30 Ekim 2000.
^ "Çirkin Kral Efsanesi", 2017, Yönetmen: Hüseyin Tabak
^ "Yılmaz Güney" (İngilizce). Internet Movie Database. 10 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2012.
^ "Yılmaz Güney". SinemaTürk.
^ "kitap.antoloji.com". 29 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2012.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Vikipedi'nin kardeş projelerinden Yılmaz Güney hakkında daha fazla bilgi edinin
	Commons'ta dosyalar
	Vikisöz'de alıntılar

[Yılmaz_Güney_kimdir?_|_sabah.com.tr-1] Yılmaz Güney kimdir? | sabah.com.tr

[2] İnsan, militan ve sanatçı Yılmaz Güney. Güney Filmcilik yayınları. Kendi ağzından kısa yaşam öyküsü: s. 16:

[3] Karakaş, Gökhan. "Güney, Çayan'ı bu arabada sakladı". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2015.

[4] Yılmaz Güney ve Hakim Sefa Mutlu o gece gazinoya aileleriyle gelmiş ve iki taraf da alkollü oldukları için basit bir tartışma ölümlü bir olaya evrilmiştir 10 Şubat 2000 tarihli Hürriyet haberi 19 Kasım 2010 tarihinde erişilmiştir

[5] ""Yılmaz Güney kardeşimi vurdu, bizim söz hakkımız yok mu?" Zaman gaz., 19.9.2012". 19 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2012.

[6] Yılmaz Güney kronolojisi 19 Kasım 2010 tarihinde erişilmiştir

[7] 1982 Cannes Film Festivali, kazanan filmler:Missing ve Yol, İMDB

[8] "Yılmaz Güney'in İlk Eşi Birten Ünal Yaşamını Yitirdi". Pir Haber Ajansı. 4 Haziran 2018.

[9] "Yılmaz Güney'in Kızı ve Eşi Arasındaki Davada Karar Çıktı". Haberler. 1 Mart 2016.

[10] "Babam kadar cesur olmak istemem". Hürriyet. 30 Ekim 2000.

[11] "Çirkin Kral Efsanesi", 2017, Yönetmen: Hüseyin Tabak

[''İMDb''-12] "Yılmaz Güney" (İngilizce). Internet Movie Database. 10 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2012.

[''Sinematürk''-13] "Yılmaz Güney". SinemaTürk.

[14] "kitap.antoloji.com". 29 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2012.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

g t d Yılmaz Güney
Filmografisi
Yönettiği filmler‎	At Avrat Silah (1966) • Benim Adım Kerim (1967) • Bana Kurşun İşlemez (1967) • Seyyit Han (Toprağın Gelini) (1968) • Pire Nuri (1969) • Bir Çirkin Adam (1969) • Aç Kurtlar (1969) • Canlı Hedef (1970) • Yedi Belalılar (1970) • Piyade Osman (1970) • Umut (1970) • İbret (1971) • Umutsuzlar (1971) • Ağıt (1971) • Acı (1971) • Baba (1971) • Vurguncular (1971) • Yarın Son Gündür (1971) • Arkadaş (1974) • Endişe (1974) • Zavallılar (1974) • Sürü (1978) • Duvar (1983)
Senaryosunu yazdığı filmler	Karacaoğlan'ın Kara Sevdası (1959) • Ala Geyik (1959) • Bu Vatanın Çocukları (1959) • Yaban Gülü (1961) • Ölüme Yalnız Gidilir (1962) • İkisi de Cesurdu (1963) • Prangasız Mahkumlar (1964) • Koçero (1964) • Kamalı Zeybek (1964) • Her gün Ölmektense (1964) • Krallar Kralı (1965) • Konyakçı (1965) • Kasımpaşalı Recep (1965) • Gönül Kuşu (1965) • Eşrefpaşalı (1966) • At Avrat Silah (1966) • Aslanların Dönüşü (1966) • Kovboy Ali (1966) • Hudutların Kanunu (1966) • Yedi Dağın Aslanı (1966) • Burçak Tarlası (1966) • Tilki Selim (1966) • At Hırsızı Banuş (1967) • Şeytanın Oğlu (1967) • Benim Adım Kerim (1967) • Çirkin Kral Affetmez (1967) • Bana Kurşun İşlemez (1967) • Seyyit Han (Toprağın Gelini) (1968) • Pire Nuri (1968) • Kargacı Halil (1968) • Azrail Benim (1968) • Aç Kurtlar (1969) • Bin Defa Ölürüm (1969) • Bir Çirkin Adam (1969) • Belanın Yedi Türlüsü (1969) • Şeytan Kayaları (1970) • Sevgili Muhafızım (1970) • İmzam Kanla Yazılır (1970) • Umut (1970) • Canlı Hedef (1970) • Piyade Osman (1970) • Yedi Belalılar (1970) • Vurguncular (1971) • Umutsuzlar (1971) • İbret (1971) • Ağıt (1971) • Acı (1971) • Baba (1971) • Çirkin ve Cesur (1971) • Yarın Son Gündür (1971) • Endişe (1974) • Zavallılar (1974) • Arkadaş (1974) • İzin (1975) • Bir Gün Mutlaka (1975) • Sürü (1978) • Düşman (1979) • Yol (1981) • Duvar (1983)
Yapımcısı olduğu filmler	Pire Nuri (1968) • Seyyit Han (Toprağın Gelini) (1968) • Bir Çirkin Adam (1969) • Umut (1970) • Vurguncular (1971) • İbret (1971) • Ağıt (1971) • Zavallılar (1974) • Endişe (1974) • Arkadaş (1974) • Bir Gün Mutlaka (1975) • İzin (1975) • Sürü (1978) • Düşman (1979)