İçeriğe atla

Kerberos (uydu)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(P4 sayfasından yönlendirildi)
Kerberos
Kerberos'un New Horizons tarafından 14 Temmuz 2015'te 396.100 km mesafeden çekilen fotoğrafı
Keşif[1]
KeşfedenShowalter, M. R. et al.
Keşif tarihi28 Haziran 2011
(20 Temmuz 2011'de doğrulandı)
Adlandırmalar
MPC belirtmesiPluto IV
Telaffuz/ˈkɜːrbərɒs, -əs/
Adın kaynağı
Κέρβερος Kerberos
Alternatif adlar
S/2011 (134340) 1
S/2011 P 1
SıfatlarKerberean /kɜːrˈbɪəriən/[2]
Yörünge özellikleri[3]
57783±19 km[4]
Dış merkezlik0,00328 ± 0,00020
32,16756±0,00014 g[4]
Eğiklik0,389°±0,037°
Doğal uydusuPlüton
Fiziksel özellikler
26,1±0,3[1]
Boyutlar19 × 10 × 9 km[5]
Kütle1,65×1016 kg[notes 1]
5,31 ± 0,10 d (kaotik)[5]
96°[7]
Albedo0,56 ± 0,05[5]
  Wikimedia Commons'ta ilgili ortam

Kerberos, (P4, S/2011 P 1 ya da S/2011 (134340)[Not 1] 1 olarak da bilinir) en uzun ekseninde yaklaşık 19 kilometre boyunda olan Plüton'un küçük bir doğal uydusudur. Plüton'un keşfedilen dördüncü doğal uydusuydu ve varlığı 20 Temmuz 2011'de ilan edildi.[1] Temmuz 2015'te New Horizons uzay aracı tarafından Plüton ve diğer dört uydusuyla birlikte görüntülendi. Kerberos'un New Horizons görevinde elde edilen ilk görüntüsü 22 Ekim 2015'te kamuoyuna açıklandı.[8]

Keşif

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kerberos'un Hubble keşif görüntüleri

Kerberos, Pluto Companion Search Team araştırmacıları tarafından 28 Haziran 2011'de Hubble Uzay Teleskobu'nun Geniş Alan Kamerası kullanılarak Plüton'nun sahip olabileceği herhangi bir halkayı bulma girişimi sırasında keşfedildi.[9][10] Halka arayışı, kısmen Temmuz 2015'te Plüton sisteminden geçecek olan New Horizons'ın halka parçacıklarına çarparak zarar görmesine karşı yürütülmekteydi.[11] Ek gözlemler 3 ve 18 Temmuz 2011'de yapıldı ve Kerberos 20 Temmuz 2011'de yeni bir uydu olarak doğrulandı.[1][12] Daha sonra 15 Şubat 2006 ve 25 Haziran 2010 tarihli Hubble görüntülerinde uydu tespit edildi; ancak bu görünütlerde Kerberos girişim sebebiyle örtülüydü.[13] Kerberos'un parlaklığı Nix'in parlaklığının yalnızca %10'u kadardır ve yalnızca keşif ekibinin sekiz dakikalık pozlama süresi sayesinde bulunmuştur; önceki gözlemler daha kısa pozlama süreleri kullanmıştı.[14] Resmi olarak S/2011 (134340) 1,[1] gayri resmi olarak P4 olarak adlandırılmıştır.[14]

Köken

[değiştir | kaynağı değiştir]

Plüton'un diğer uyduları gibi[15] Kerberos'un, Ay'ı yarattığı düşünülen dev çarpışmaya benzer şekilde, Plüton ile başka bir Kuiper kuşağı nesnesi arasındaki büyük bir çarpışmanın enkazından bir araya geldiğinden şüpheleniliyor.[9]

Fiziksel özellikler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kerberos çift loblu bir şekle sahiptir ve en uzun ekseninde yaklaşık 19 kilometre, en kısa ekseninde ise 9 km uzunluğundadır.[5] Kerberos'un daha büyük lobu boydan boya yaklaşık 8 km, daha küçük lob ise yaklaşık 5 km'dir. Kerberos'un çift loblu şekli muhtemelen iki küçük nesnenin birleştirilmesinden oluşmaktadır, bu da Kerberos'un Plüton'un diğer uyduları ile birlikte Plüton çevresindeki molozların birleşmesiyle oluşmuş olabileceğini düşündürmektedir.[16]

Kerberos, muhtemelen yüzeyinde su buzunun varlığından dolayı, Plüton'un diğer küçük uydularına benzer yüksek bir albedoya veya yansıtıcılığa sahiptir.[17] New Horizons'ın geçişinden önce, Kerberos'un daha büyük bir boyuta ve daha koyu bir yüzeye sahip olduğu düşünülüyordu.[18]

Dönüş

[değiştir | kaynağı değiştir]

Plüton'un diğer küçük uyduları gibi, Kerberos da yerçekim kilitli değildir ve dönüşü kaotiktir, jeolojik zaman ölçeklerinde hızla değişiklik gösterir. Plüton ve Charon'un kütle merkezlerinin yörüngesinde dönerken değişen yerçekimi etkileri, Plüton'un Kerberos da dahil olmak üzere küçük uydularının kaotik şekilde elipsoid bir harekette bulunmasına neden olur.[19] New Horizons'ın geçişi sırasında, Kerberos'un dönüş süresi yaklaşık 5,33 gündü ve dönme ekseni yörüngesine yaklaşık 96 derece eğimliydi.[4][7] Kerberos'un yüksek eksen eğimi, Plüton-Charon kütle merkezi etrafındaki yörüngesine göre yana doğru döndüğü anlamına geliyordu.[7]

Yörüngesel özellikler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Plüton'un uydularının Plüton-ekliptik düzlemi kütle merkezi çevresinde yörüngeleri
Önden görünüş
Yandan görünüş
       Plüton ·        Charon ·        Styx ·        Nix ·        Kerberos ·        Hydra

Gözlemler, uydunun Plüton-Charon kütleçekim merkezi etrafında 57.783 km mesafeded dairesel, ekvatoral bir yörüngede döndüğünü göstermektedir. Kerberos da dahil olmak üzere Plüton'un tüm uyduları, Plüton'un ekvatoruna kıyasla çok düşük yörünge eğikliği olan son derece dairesel yörüngelere sahiptir. Kerberos, Nix ve Hydra arasında bir yörüngede dolaşır ve yaklaşık olarak her 32,167 günde bir Plüton çevresinde tam bir yörünge tamamlar.[1][14]

Yörünge periyodu Charon ile 1:5 yörüngesel rezonansa yakındır,[19] zamanlama tutarsızlığı yaklaşık %0,7'dir.[20] Nix, Hydra ve Charon arasındaki yakın rezonanslarda olduğu gibi (sırasıyla 1:4 ve 1:6), bu ilişkinin gerçek bir rezonansa ne kadar yakın olduğunu belirlemek, Kerberos'un yörüngesine, özellikle de onun yörüngesel devinim oranına ilişkin daha doğru bilgi gerektirmektedir.

Keşif

[değiştir | kaynağı değiştir]

New Horizons uzay aracı, 14 Temmuz 2015'te Plüton sisteminden geçişi sırasında Kerberos'un fotoğraflarını çekti. Üç ay sonra, 22 Ekim'de uydunun ilk görüntüsü yayınlandı. Plüton'un fotoğrafı yayınlanan son uydusudur. Fotoğraflar, ilk başta daha büyük ve daha az yansıtıcı olduğu düşünülen Kerberos'un aslında daha küçük boyutlarda ama parlak bir yüzeye sahip olduğunu ortaya koymaktadır.[8]

Adlandırma

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kerberos'un adı Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) tarafından SETI tarafından sponsorluğu yapılan "Pluto Rocks" başlıklı internet anketi ile belirlendi.[21]

Köken

[değiştir | kaynağı değiştir]

Plüton'un diğer uyduları gibi; Kerberos'un da, Dünya'nın uydusu Ay gibi büyük bir çarpışma ile oluşmuş olabileceği düşünülmektedir.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

^a 134340, Plüton'un resmî formal ismidir.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c d e f "New Satellite of (134340) Pluto: S/2011 (134340) 1". Central Bureau for Astronomical Telegrams. International Astronomical Union. 20 Temmuz 2011. 26 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2011.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "telegram3" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  2. ^ per "Cerberean." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
  3. ^ Showalter, M. R.; Hamilton, D. P. (3 Haziran 2015). "Resonant interactions and chaotic rotation of Pluto's small moons". Nature. 522 (7554): 45-49. Bibcode:2015Natur.522...45S. doi:10.1038/nature14469. PMID 26040889. 
  4. ^ a b c "DPS 2015: Pluto's small moons Styx, Nix, Kerberos, and Hydra [UPDATED]". www.planetary.org. 10 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2020. 
  5. ^ a b c d "Special Session: Planet 9 from Outer Space - Pluto Geology and Geochemistry". YouTube. Lunar and Planetary Institute. 25 Mart 2016. 28 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2019. 
  6. ^ Brozović, Marina; Showalter, Mark R.; Jacobson, Robert A.; Buie, Marc W. (Ocak 2015). "The orbits and masses of satellites of Pluto". Icarus. 246: 317-329. Bibcode:2015Icar..246..317B. doi:10.1016/j.icarus.2014.03.015. 
  7. ^ a b c Weaver, H. A.; Buie, M. W.; Showalter, M. R.; Stern, S. A. (18 Nisan 2016). "The Small Satellites of Pluto as Observed by New Horizons". Science. 351 (6279): aae0030. arXiv:1604.05366 $2. Bibcode:2016Sci...351.0030W. doi:10.1126/science.aae0030. PMID 26989256. 
  8. ^ a b "Last of Pluto's Moons – Mysterious Kerberos – Revealed by New Horizons". NASA. 23 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2015. 
  9. ^ a b "NASA's Hubble Discovers Another Moon Around Pluto". hubblesite.org. 20 Temmuz 2011. 23 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2011. 
  10. ^ "New Pluto Moon Foreshadows More Surprises for NASA Probe En Route". Space.com. 20 Temmuz 2011. 23 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2011. 
  11. ^ "Chapter 12: Into Unknown Danger". Chasing New Horizons: Inside the Epic First Mission to Pluto. Picador. 1 Mayıs 2018. ISBN 9781250098962. 
  12. ^ "Pluto Has Another Moon, Hubble Photos Reveal | Dwarf Planet Pluto | Pluto's Moons". Space.com. 23 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2012. 
  13. ^ "Hubble Space Telescope discovers fourth moon of Pluto". earthsky.org. 13 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2019. 
  14. ^ a b c "A fourth moon for Pluto". planetary.org. The Planetary Society. 20 Temmuz 2011. 11 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2011. 
  15. ^ Stern (23 Şubat 2006). "A giant impact origin for Pluto's small moons and satellite multiplicity in the Kuiper belt" (PDF). Nature. 439 (7079): 946-948. doi:10.1038/nature04548. PMID 16495992. 19 Ocak 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2011. 
  16. ^ "Kerberos In Depth". solarsystem.nasa.gov. NASA. 5 Aralık 2017. 31 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2019. 
  17. ^ "New insights into Pluto's outer moons". cosmosmagazine.com. Cosmos Magazine. 17 Haziran 2016. 22 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2019. 
  18. ^ "Kerberos Revealed". pluto.jhuapl.edu. NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Southwest Research Institute. 22 Ekim 2015. 29 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2015. 
  19. ^ a b "NASA's Hubble Finds Pluto's Moons Tumbling in Absolute Chaos". www.nasa.gov. NASA. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2020. 
  20. ^ where is Kerberos's period and is Charon's period.
  21. ^ Kramer, Miriam (2 Temmuz 2013). "2 Pluto Moons Get New Names". space.com. 4 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2013. 


Kaynak hatası: <ref> "notes" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="notes"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kerberos_(uydu)&oldid=32708558" sayfasından alınmıştır