İçeriğe atla

Naiad (uydu)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Naiad
Voyager 2 tarafından görüntülenen Naiad
Keşif
KeşfedenVoyager Görüntüleme Ekibi
Keşif tarihiEylül 1989
Adlandırmalar
MPC belirtmesiNeptune III
Adın kaynağı
pl. Ναϊάδες Nāïades
Alternatif adlar
S/1989 N 6
SıfatlarNaiadian[1]
Yörünge özellikleri[2][3]
Dönem 18 Ağustos 1989
48.224,41 km
Dış merkezlik0,0047 ± 0,0018
0,2943958 ± 0,0000002 g
Eğiklik
Doğal uydusuNeptün
Fiziksel özellikler
23,91[4]
Boyutlar96 × 60 × 52 km[5][6]
Ortalama yarıçap
30,2 ± 3,2 km[3]
Kütle≈ 1,9 · 1017 kg
Ortalama yoğunluk
0,8±0,48 g/cm3[7]
≈ 0,012 m/s2
≈ 28 m/s
eş zamanlı
sıfır
Albedo0,072[5][4]
Sıcaklık≈ −222 °C (51 K) ortalama (tahmini)
  Wikimedia Commons'ta ilgili ortam

Naiad (ayrıca Neptün III olarak da bilinir ve daha önce S/1989 N 6 olarak adlandırıldı), Neptün'ün en içteki uydusu ve gezegenin merkezinden 48.224 km uzaklıktaki uydularla herhangi bir gaz devinin merkezine en yakın olanıdır. Adını Yunan mitolojisinin naiadlarından almıştır.[8] Uydu, kütle çekimsel etkiyle Neptün'e kilitlidir ve yedi saat dört dakikanın biraz altında, Güneş Sistemindeki bir gezegensel uydunun en kısa yörünge zamanına sahiptir.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]
Naiad'ın simüle edilmiş görünümü

Naiad, Eylül 1989'un ortalarından bir süre önce Richard John Terrile tarafından Voyager 2 sondası ile elde edilen görüntülerden keşfedildi. Yakın geçiş sırasında keşfedilen bu son uydu, S/1989 N 6 olarak adlandırıldı.[9] Keşif 29 Eylül 1989'da IAU Genelgesi 4867'de duyuruldu ve "11 günde çekilmiş 25 kare" den bahsedildi, bu da keşif tarihinin 18 Eylül'de veya kısa bir süre öncesinde olduğunu göstermektedir. 16 Eylül 1991'de, Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) tarafından Yunan Mitolojisinde akarsularda yaşayan bir nemf (nymph) türü olan Naiad adı verilmiştir.[10]

Fiziksel özellikler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Naiad düzensiz bir şekle sahiptir. Neptün'ün orijinal uydularının parçalarından toplanmış ve uydunun yakalanmasından kısa bir süre sonra çok eksantrik bir başlangıç yörüngesinde Triton'dan kaynaklanan bozucu etkilerle parçalanmış bir moloz yığını olması muhtemeldir.[11]

Yörünge

[değiştir | kaynağı değiştir]
Naiad'ın yörünge hareketinin (kırmızı) Thalassa (orta sarı nokta) ile birlikte döndüğü bir görünümde tasviri

Naiad, dışa doğru bir sonraki uydu olan Thalassa ile "kaçınma dansı"nda 73:69 yörünge rezonansındadır. Daha eğik olan Naiad, Neptün'ün yörüngesinde dönerken yaklaşık olarak her 21,5 Dünya gününde bir Thalassa'yı art arda iki kez yukarıdan ve daha sonra iki kez aşağıdan geçer. Bu iki uydu, birbirlerini geçerken yaklaşık olarak 3.540 km uzaklıktadırlar. Yörünge yarıçapları sadece 1.850 km farklılık gösterse de, Naiad en yakın yaklaşma noktasında Thalassa'nın yörünge düzleminin yaklaşık 2.800 km üstünde veya altında salınır. Böylece bu rezonans, bu tür pek çok yörüngesel bağıntılar gibi kavuşum konumundaki ayrımı en üst düzeye çıkararak yörüngeleri stabilize etmeye hizmet eder. Bununla birlikte dış merkezliğin minimum olduğu bir durumda, bu kaçınmayı sürdürmede yörünge eğiminin rolü olağandışıdır.[7][12]

Araştırmalar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Voyager 2'nin yakın geçişinden bu yana, Neptün sistemi yer tabanlı gözlemevlerinden ve Hubble Uzay Teleskobu'ndan da kapsamlı bir şekilde incelenmiştir. 2002-03'te Keck teleskopu, uyarlanabilir optikler kullanarak sistemi gözlemledi ve en büyük dört iç uyduyu kolayca tespit etti. Thalassa bazı görüntü işleme teknikleriyle tespit edildi, fakat Naiad bulunamadı.[13] Hubble, bilinen tüm uyduları ve olası yeni uyduları Voyager 2 tarafından bulunanlardan daha sönük olarak tespit etme yeteneğine sahiptir. 8 Ekim 2013'te SETI Enstitüsü, Naiad'ın 2004'ten itibaren arşivlenmiş Hubble görüntülerinde tespit edildiğini duyurdu.[14] Konumlandırma kaybının Naiad'ın gök günlüğündeki önemli hatalardan kaynaklandığı şüphesi,[15] Naiad'ın beklenen nihai konumundan 80 derece uzaklıkta olması nedeniyle doğrulanmış oldu.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Morris (1904) British violin-makers
  2. ^ Jacobson, R. A.; Owen, W. M., Jr. (2004). "The orbits of the inner Neptunian satellites from Voyager, Earthbased, and Hubble Space Telescope observations". Astronomical Journal. 128 (3). ss. 1412-1417. Bibcode:2004AJ....128.1412J. doi:10.1086/423037. 
  3. ^ a b Showalter, M. R.; de Pater, I.; Lissauer, J. J.; French, R. S. (2019). "The seventh inner moon of Neptune" (PDF). Nature. 566 (7744). ss. 350-353. Bibcode:2019Natur.566..350S. doi:10.1038/s41586-019-0909-9. PMC 6424524 $2. PMID 30787452. 22 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Şubat 2021. 
  4. ^ a b "Planetary Satellite Physical Parameters". JPL (Solar System Dynamics). 24 Ekim 2008. 21 Haziran 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2019. 
  5. ^ a b Karkoschka, E. (2003). "Sizes, shapes, and albedos of the inner satellites of Neptune". Icarus. 162 (2). ss. 400-407. Bibcode:2003Icar..162..400K. doi:10.1016/S0019-1035(03)00002-2. 
  6. ^ Williams, D. R. (22 Ocak 2008). "Neptunian Satellite Fact Sheet". NASA (National Space Science Data Center). 19 Aralık 1996 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2008. 
  7. ^ a b Brozović, M.; Showalter, M. R.; Jacobson, R. A.; French, R. S.; Lissauer, J. J.; de Pater, I. (31 Ekim 2019). "Orbits and resonances of the regular moons of Neptune". Icarus. 338 (2). s. 113462. arXiv:1910.13612 $2. doi:10.1016/j.icarus.2019.113462. 
  8. ^ "Planet and Satellite Names and Discoverers". Gazetteer of Planetary Nomenclature. USGS Astrogeology. 21 Temmuz 2006. 16 Aralık 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2006. 
  9. ^ Green, D. W. E. (29 Eylül 1989). "Neptune". IAU Circular. Cilt 4867. 28 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2011. 
  10. ^ Marsden, B. G. (16 Eylül 1991). "Satellites of Saturn and Neptune". IAU Circular. Cilt 5347. 27 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2011. 
  11. ^ Banfield, D.; Murray, N. (Ekim 1992). "A dynamical history of the inner Neptunian satellites". Icarus. 99 (2). ss. 390-401. Bibcode:1992Icar...99..390B. doi:10.1016/0019-1035(92)90155-Z. 
  12. ^ "NASA Finds Neptune Moons Locked in 'Dance of Avoidance'". Jet Propulsion Laboratory. 14 Kasım 2019. 15 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2019. 
  13. ^ Marchis, F.; Urata, R.; de Pater, I.; Gibbard, S.; Hammel, H. B.; Berthier, J. (Mayıs 2004). "Neptunian Satellites observed with Keck AO system". American Astronomical Society, DDA meeting #35, #07.08; Bulletin of the American Astronomical Society. 36. s. 860. Bibcode:2004DDA....35.0708M. 
  14. ^ "Lost Neptune Moon Re-Discovered". 12 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2013. 
  15. ^ Showalter, M. R.; Lissauer, J. J.; de Pater, I. (Ağustos 2005). "The Rings of Neptune and Uranus in the Hubble Space Telescope". American Astronomical Society, DPS meeting #37, #66.09; Bulletin of the American Astronomical Society. 37. s. 772. Bibcode:2005DPS....37.6609S. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Naiad (moon) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Naiad_(uydu)&oldid=30486846" sayfasından alınmıştır