Ganymede (uydu)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Ganymede
Ganymede'nin fotoğrafı
7 Haziran 2021'de Juno tarafından görüntülenen Jüpiter'in uydusu Ganymede
Keşif[1][2]
Keşfeden Galileo Galilei
Keşif tarihi 7 Ocak 1610
Adlandırmalar
Adın kaynağı
 Grekçe: Γανυμήδης, Ganymēdēs
Alternatif adlar
 Jupiter III
Sıfatlar Ganymedian,[3]
Ganymedean[4][5]
Yörünge özellikleri
Enberi 1.069.200 km
Enöte 1.071.600 km
1.070.400 km[6]
Dış merkezlik 0,0013[6]
7,15455296 g[6]
10,880 km/sn
Eğiklik 2,214° (tutuluma)
0,20° (Jüpiter'in ekvatoruna)[6]
Doğal uydusu Jüpiter
Fiziksel özellikler
Ortalama yarıçap
 2.634,1 ± 0,3 km (0,413 Dünya)[7]
8,72 × 107 km2 (0,171 Dünya)
Hacim 7,66 × 1010 km3 (0,0704 Dünya)
Kütle 1,4819 × 1023 kg (0,025 Dünya)[7]
Ortalama yoğunluk
 1,936 g/cm3 (0,351 Dünya)[7]
1,428 m/sn2 (0,146 g)
Atalet momenti faktörü
 0,3115 ± 0,0028[8]
2,741 km/sn
Eşzamanlı
0–0,33°[9]
Albedo 0,43 ± 0,02[10]
Yüzey sıcaklığı min. ortalama maks.
K 70[12] 110[12] 152[13]
C −203 −163 −121
4,61 (Karşı konum)[10]
4,38 (1951'de)[11]
Atmosfer
Yüzey basıncı
 0,2–1,2 μPa (1,97 × 10−12–1,18 × 10−11 atm[14]
Bileşimleri çoğunlukla oksijen[14]

Ganymede, Jüpiter'in doğal uydularından biridir. Jüpiter'in ve aynı zamanda Güneş Sistemi'nin en büyük uydusudur. Merkür gezegeninden daha büyüktür. 7 Ocak 1610 tarihinde Galileo Galilei tarafından bulunmuş ve o dönemde tanımlanan 4 Galilei uydusu arasında gezegene yakınlık açısından üçüncü sırada bulunması nedeniyle Jüpiter'in 'III' numaralı uydusu olarak adlandırılmıştır.

Ganymede, İo ve Europa ile 1:2:4 Laplace rezonansı içinde gezegenin etrafında dönmektedir.

Ganymede'in Europa ve İo ile Laplace resonansı


Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Galilei, Galileo; Edward Carlos'un çevirisi (Mart 1610). Barker, Peter (Ed.). "Sidereus Nuncius" (PDF). University of Oklahoma History of Science. 20 Aralık 2005 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2010. 
  2. ^ "In Depth | Ganymede". NASA Solar System Exploration. 28 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2021. 
  3. ^ Quinn Passey & E.M. Shoemaker (1982) "Craters on Ganymede and Callisto", in David Morrison, ed., Satellites of Jupiter, vol. 3, International Astronomical Union, ss 385–386, 411
  4. ^ Journal of Geophysical Research, v. 95 (1990)
  5. ^ E.M. Shoemaker vd. (1982) "Geology of Ganymede", in David Morrison, ed., Satellites of Jupiter, vol. 3, International Astronomical Union, ss 464, 482, 496
  6. ^ a b c d "Planetary Satellite Mean Orbital Parameters". Jet Propulsion Laboratory, California Institute of Technology. 10 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2022. 
  7. ^ a b c Showman, Adam P.; Malhotra, Renu (1 Ekim 1999). "The Galilean Satellites" (PDF). Science. 286 (5437). ss. 77-84. doi:10.1126/science.286.5437.77. PMID 10506564. 14 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Şubat 2022. 
  8. ^ Schubert, G.; Anderson, J. D.; Spohn, T.; McKinnon, W. B. (2004). "Interior composition, structure and dynamics of the Galilean satellites". Bagenal, F.; Dowling, T. E.; McKinnon, W. B. (Ed.). Jupiter : the planet, satellites, and magnetosphere. New York: Cambridge University Press. ss. 281-306. ISBN 978-0521035453. OCLC 54081598. 
  9. ^ Bills, Bruce G. (2005). "Free and forced obliquities of the Galilean satellites of Jupiter". Icarus. 175 (1). ss. 233-247. Bibcode:2005Icar..175..233B. doi:10.1016/j.icarus.2004.10.028. 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2022. 
  10. ^ a b Yeomans, Donald K. (13 Temmuz 2006). "Planetary Satellite Physical Parameters". JPL Solar System Dynamics. 14 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2007. 
  11. ^ Yeomans; Chamberlin. "Horizon Online Ephemeris System for Ganymede (Major Body 503)". California Institute of Technology, Jet Propulsion Laboratory. 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2010.  (3 Ekim 1951'de 4,38)
  12. ^ a b Delitsky, Mona L.; Lane, Arthur L. (1998). "Ice chemistry of Galilean satellites" (PDF). J. Geophys. Res. 103 (E13). ss. 31,391-31,403. Bibcode:1998JGR...10331391D. doi:10.1029/1998JE900020. 3 Ekim 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  13. ^ Orton, G.S.; Spencer, G.R.; Travis, L.D.; Martin, T. Z.; Tamppari, L. K. (1996). "Galileo Photopolarimeter-radiometer observations of Jupiter and the Galilean Satellites". Science. 274 (5286). ss. 389-391. Bibcode:1996Sci...274..389O. doi:10.1126/science.274.5286.389. 
  14. ^ a b Hall, D.T.; Feldman, P.D.; McGrath, M.A.; Strobel, D. F. (1998). "The Far-Ultraviolet Oxygen Airglow of Europa and Ganymede". The Astrophysical Journal. 499 (1). ss. 475-481. Bibcode:1998ApJ...499..475H. doi:10.1086/305604. 


"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ganymede_(uydu)&oldid=28945816" sayfasından alınmıştır